장음표시 사용
41쪽
INTERPRETATIONE. ai noties commutabuntur, ρο idem ratificabunt.
De enunciationibus modorum. Cap. III.
A MODIs quoque propositiones oriuntur. Modos appello hos, Pulchre,Iust sancte, sedulo,et Agenus:ut, hic inter homines sedulo uersatur. ω- ius negatis fit, si non ad modum adiungatur, sic, hic non sedulo inter homines uersatur. Alij quoque modisunt, Qyd fieri potest, Contingens, Impossibile, ' Necessarium. Et materiae modi sunt. nam F non dicantur,materiae sunt.declarantur enim cum alia dicta sinis uero dicantur, modi erunt ut, hic necessario respirar.Quod autem feri pote hoe fortuitum siue contingens, latius manant. QMd en feri potes h necessarium,incontingens mili modo contingens, se necessarium, quodsieri potest e uel non. Ex ijs igitur quatuor modis sexdecim propostiones fui, quarum quatuor alentes simplices, quatuorque simplices negantes, quatuor ex nominibus oe uerbis commutatis aien
res, ' quatuor eius generis negantes, is quibus modus, non uerbam propositionis uim habet:ut eri potent ut Luetur, non feri pote tui I
uetur: continges ut Luetur,no continges ut Luetur:
postibile ut lauetur non imposiibile ut lavetur:
42쪽
necessarium ut lavetur,non necessarium ut lavetur Haequesunt simplices negantes: Fieri poteri ut non Luetur, non feri potent ut non lauetur.Contingens
ut non lauetur, non contingens ut non Laetari imp bile ut non lauetur, non imposi bile ut non lauetur.Necessarium ut non lauetur,non necessarium ut non lauetur.haeque limationes in negationes sunt nominibus uerbis trainis oe commutatis nam eri potest ut non lauetur, ρο eius generis permultae,negationes sunt non simplices: quari; negationum momentum, non uerbum habet, sed modus.idem enim lauari poterit,s non lavari: quari; repugnatia simul uera erit.Haec aute Non feri potent ut non lauetur,atque alia quamplurimae,negationis non simplicis nomine appellantur, ex quibus
consequentiae sunt hoc paecto. Hanc eri potest ut lauem hae contingens ut lavetur, oe non impinibiale ut lavetur, non necessarium ut lavetur,cons quuntur.Hac uero, Non feri potent ut uolet, hae,nς contingit ut uolet, impostibile ut uolet, m n cesse e tui non uole consequuntur. Item hanc eripotent ut non lauetur,hae, contingens ut no lauetur, non imposiibile ut non lauetur, non necessarium ut non lauetur,c equuntur. Hanc etiam,non feri pore t ut non res ireti hae, non contingit ut non rest,
re imp ibile uino restiret, necessari ut restiret,
43쪽
pRio RES REsoLVTION Es. restiret, ii eqκμηtAr. re insinuci eius quod fieri potest affirmation atque in ist quae illam consequuntur,coniungens consequetiam Iacit an simplici uero em negatione illamque consequentibus, cosecutionem facit id quod feri non potetit. Praeteream non simplici eiu quod feri pote, i, limatisne
atque adeo istam conseq&entibu6,contingens iterum facitInq; isitim negatione, ct consiectantibu necessirium. Et ita de propositionibus sine diceAIacia.
x propositionibus argumentario fit perinde atq; ex literis dabae,exρ
labi, die hones: ex dinonibus oratio conficitur. Ratis alisnu formae tressμη prima ecanda, ac terti prout medium erit ini' collocatum. Qiud sit dired e medium ita fit constitutum,ut alter terminorum de eo dicatur, samque de altero,prima fet si uero supra fit quam utraeq; extremitates, teque ambabus dicatu secunda figura evadet i inferius, ut utri quesubjciatur extremitatibus,tertia conscietur. Ac prima quidem σperfusa ipsa erit,'persecta in east ratiocinatio quandoquidem in nulla alia perfectionem fortitur Dam,quemadmodu eoacit quae in secunda oetertia conflatur, quae perprimam'ex reciprot
44쪽
pRIOR Esratiis c demonstratione,qua quis a tur iureiurmodo,atque adeo per expositionem perfici potest, ut ps aliquanto dicemus. Determinationes autem figuras in materia infanti quam in esse uocant)n cessariaque ac fortuita constituunt.instans illud est, quod euentum fortuitum e t. Quod autem feri non potest,in materia necessaria continetur. Q d enim
sit necesse est,id non feri potest non quidem ut sit sed ut non sit:ueluti respirare hominem necesse es doe feri non potest quin restiret.
PRIMA quidem in figura maior terminus de medio dicitur, atque ab eo maior sumitur propositis minor medio subieritus est,m ab eo minor pr postio ducitur.Cum itaque determinationes ac fι-gna quaedam,de quibim ante dixi, quatuor sint, Omnis,Nullus,Aliquis,No omnis: unum eorum quod .
que adsese m ad caetera tria adiune lum,quatuor coniugationes facit: basque bifariam, praeterquam .
eas quae inter se coniunguntur, componit it ut omnes con Dirantes ac pene conflatae, duaedetriintasiant: Omnis Omnis Omnis Nullin: Omnis Aliquis:Omnis Non omnis:baeq; praeter imas omnis omnis reciprocantur: ut Nullus omnis: Aliquis omnis:Non omnis omnis: quae septenarium num
45쪽
ram conscium:praeterea Nullus Nullus:Nullus Ο-mnis:Nullus Aliquis: Num Non omnis sunt, qua praeter Nullus Nullus, retro dicuntur, Omnis Nutilus,Aliquis Nullis Non omnis Nullus sunt hae quoque septem. Deinde Aliquis Aliquis, Aliquis Omnis, Aliquis Nullus, Abquis Non omnis con flantur: pομω Non omnis Non omnis: Non omnis omnis: Non omnis Nullus:Non omnis Al Mis quae Aut superis- res, uicissim retro commeent, quatuordecim eua dent, ita omnes odiis oe uiginti erunt hed regu- , , L quada primae figurae etconfiinta, quatuor tantum, eligentur. .regula μhabet ad hisemotam; Maior
propositio aliquid de rebus uniuerssaiahuel neget: minor seu de uniuersis,seu de sngulis rebus aiae
quippia. fissumuntur igitur omnis Omnis,altera ut de rebus uniuersis,altera ut ales mullus Omnis uno eodem modo: altera uidelicet uniuersa negans, aiens altera: Omnis Aliquis, Nullus Aliquis. ω-
terae omnes ad hanc figura inutiles Aunt.Qis quidere factu est,ut cu has lae ratiocinatiuae sint,reliqua
non ratiocinatiua snt appellatae. Suntq; ratiocinat uae,quae eode modo cocludunt tales quida termini construatur.Non ratiocinatiuae, quae partim omnis. partim Nullus, Out termini posti sint. nam ex his Omnis omnis concladitur omnis, licet quiuis te
misi sint constituti, ut Abs Linua in Onisi animali,
46쪽
animal in omni homine ιbstantia igitur in omni homine dicitur. id quod etia Iit in h. v Nullus Omnis lapis nulli animali, animal omni homini,lapis igitur nulli homini ine l. licitur id quoque in his Omnis
Aliquis animal omni homini, homo alicui candori, animal igitur alicui candori attribuitur. In Nullo quoque Aliquo eade ratio est:lapis in nullo animal animal in aliquo candore,lapis intur in non omni candore. Quid aerὰ causa fit cur Alicui non suconclusem,sed Non omni, dicendum restat. nam sdixit thlupis alicui candori, b, Aperiori ratiocinatione,de quo aliquo candore animal dictum ent, diceretur quoque lapis ita de quodam animalis candore lapis diceretur: quod feri nullo modo posset.
Reliquae coniugationes,utpote quae regula subinae non siint, nulli usui sunt, cuius rei exemplo omnis Nullus ponatur. animal omni homini in L homo nulli olori, animal igitur omni olori. Itemq animal omni homini,homo nulli lapidi, animal igitur nulli lapidi. In caeteris etiam eodem modo, siquis singulo percurrat.saepenumero pro hac Aliquissumitur non definita in minori propositione. Atque ita omnes mo.
di uni cum his quos modo proposit, ex iunt. Nec
quenquam fugiat in coniugatione Omnis No omnis,
non concludi per sese omnis Nullus ed uarium conclusionem ex ipsa expositione inferri:u animal
47쪽
REs o LVTION Es. Omi homini conuenit, homo non omni candori, illi deinde candores capiantur,in quibus homo non dicitur,olor inqliam, nix. res esserit,ut homo non omni candori infit, quoniam propter illos candores,quorum particeps homo non est, non omni inesse dicebatur sit aliquis candor sumatur,cuius pamticeps homo fit, alicui concludetur. sequitur igitur, ut ex cygno animal omni inesse concludatur,ex niaue nulli, quemadmodum a Nullo Non omnis est ci-turiquod enim inanimatum est, nulli homini conuenit: homo nό omni ei quod album est. postea alba sumantur,de quibus homo nequaqua dicitur, cunus uidelicet, nix:inanimatumque omne de omni niue, de nullo Olore diceturi, concludetur. Ea refcut omnia haec inutilia sint, o Db ratiocinatisne cadere non dicantur. Fst autem prima figura perse-
Ela,quatuorque quaestiones continet ac concludit. eae sunt,omnis,Nullus, Aliqui Non unis.Praeterea coclusio ex deteriore propositione consequitur: quod sane ignorandum non est. Ex Nullo omni, Nullus concluditur. Nullus enim deterior omni φαμ- que ex omni Aliquo, Aliquis: propterea quod Aliquis sit cum omni conferatur, deterior inueni tur. Ex Nullo autem ρο Aliquo, cum nullus,utpote quae determinatio de uniuersis rebus quid ensiciet, melior sit deteriorque,quia negans est, or altissis,
48쪽
quia aiens est,melior deterior, quia de sim,
lis essertur illud quod deterius ex utrisque conflarum e Linducitur, ρο Non omnis',se concludiatur:quae sane die his negans, singularis est,et minor, siue ad affirmatione Alicuius, siue ad negationem Nullius 133edbemus. secunda figura. Cap. III.
IN secunda uerὀctura medius terminus e textra extremitates, aeque utrique dicitur. maior terminus ad medium propius accedit, quantum ipse in conclusione enuntiatur: minor i medio Ionius abet non tamen loci ratione, sed facultatis ac pote-
satis,quantum ipse semper in propositione oe Gnclusione subjcitur. Regula ratiocinationum quae iubac Rura fist,es,ut maior propositio uniuersa sit, sue aiat sue nege minor uero diuersa sit,ita,ut cichaec aiens sit,illam negantem uniuersalemq; aut sugularem habe δ=q; ista negans fuerit,haec sit ales
de uniuersis uel singulis rebus. Ratiocinatiuae conia lectiones in hac figura sunt quatuor rima ex Nullo Umm,altera ex omni Nullo quarum conclusones ex Nulli sentitertia ex Nullo Ο Aliquo, cuius conclusio est Non omnis: quarta ex omni Non omni constat, atque eius conclusito est Non omnis. quibu quidemst rebus, at haec figura tantummodo
49쪽
R Es OLVTION Es ας iis nodo negotia cocludat sed ut res clarior fiat, exempla si ponemiu. Animal nulli lapidi inest,ania mal omni homini, lapis igitur nulli homini. Animalitem omni homini in maiore propositione, animal nulli lapidi in minore, igitur homo in nullo lapide comperietur. lapis itidem nulli animali,lapis alicui eandori, animal igitur non omni candori. id quod
propterea si quὀd ille lapidis candorsumptus ent,
cuius animal non est particeps.lum,animal omni homin animal non omni candori, homo itaqIe non omni candori.In illo enim candore dicitur homo, cuius animal particeps non erat . cuius quidem candoris sit animal particeps non erat, quonam modo homo particeps erit,ut homo alicui candori inesse dicatur eri id quide nullo modo potest. Hisunt ratiocinatiui modi. Quod si χο determinati his accedant, unus inquam aiens huic Nullus, alter negans huic omnis: sex omnes feni. caeteri omnes ad ratiocinatione est icienda nulli sunt adiumento, quippe qui et
Omnis Nullus cόcludant,ut in omni et omni,in
hac qua de agimus figura liquido apparet: animal
omni ei quoa rationis compos si animal omni homini: quod rationis compos est, omni homini conuenit. Substantia quoque omni animalisubstantia omni lapidi inest, animal nulli lapidi concluditur.In ea curem quae ex omni et Aliquo co tit, e Ianimadue
50쪽
pRIOR Estendum, Aliquem non esse definitum, in materisquἡ necessaria cum omni parem uim habere que- admodum omnis Omnis ratiocinatiua non es , ita quoque Omnis Aliquis erit: propterea quod Aliquis in initus sit. In secunda tamen hac figurabis qua ratiocinationes imperfectae sunt, non itase res habet: quoniam istae per primam figura, reciprocationemque, id quod feri nequit, perficiuntur sed priusquam ad haec declaranda aggrediamur paulum requiescamus, m loco magu opportuno de ise dicemus,cum scilicet de reciprocatione loquemur. Figura tertia. Cap. IIII. POs TREMA. in figura medius terminus extra extremitates e t, atque utrisque pubjcitur: maiorque terminus in eo esu, qui potestate longius
i medio abest: quoniam si mediim semper subjjc
tur,maior dicitur semper:minor uerὰ in propositisne enunciatur, in conclusione ue subjcitur, proximusque medio est,eo, quod nonnunquam sebi iatur Huius qμoque figurae ratiocinatiuorum modoris regula quaedam obseruatur, quae iubet ut minorem aientem habeat, nihilsupra:stpropterea tanquam non multa interualla sint, modi pluressunt. Sex enim numerantur: ad quos sit addantur ij qui