장음표시 사용
191쪽
as g Eptimu cap. cotinet quatuor coclusiones.& vnu corollarisi post quarta Prima coclusio. Infinitu a finito pati impossibile est. bita mobi te infimui: qi patiat si fieri potest & mouear amouere finitob in tpeci sitq; d ps Ui rtutis mouetis b. Que sta minor est si b. mouebit mobilem in ' si a in t pec sit illude. capio parte finita infiniti a ,squale e,q sit a LM igr potentied finitae ad b potentia finita est yportio.b finita potentia maior mouebit a friuale e in minori tre sic. Mouet et squale ide in eode Ne:& maius, ide in mino ri.&minus m maiori: Ut si duplu, in duplo:&itasecymanalogia. Quicqdisis biti tm c mouebit,*portione ad parte finita a L& mobile aequati e seruabit. Infiniti autem ad finitu nulla cadit sportio. mouebit igi solii finitu in e c. Si em d si ad bin aliqua yportione. ut subtripla: intel l igo a potentia dupla add:qus mouebit in bile duple x ad e,& s militer a s ut a g in tepore c. Intelligo deinde tripla, quae sit i: qus quia tripla ad d mouebit inobile triplu e,& simpliciter parti finiis a Lut a k in tepore c. Manifestu est em triplu finitum esse: alioqui infiniti ad finitu proportio αnem dabis. Sc ifinitus niti triplu facies. quod impostibile est. At tu i tripla sit ad λ εe similiter b prima virtus ad d tripla .b virtus equalis est potentiae i. quare in eodem
tempore mouebit a . Quod si mouet a infinitu in tepore c. in eode tepore mouet
finitu & infinitu.quod est impossibile. CSecuda. Neq; finitu patietur ab infinito Ne finito. Haec est couersa praecedentis. Sita infinita virtus: qus moueat iniri δ' tum mobile finito tempore.c.s fieri potest. Capio quacuq; parte finita libuerit in
finite Virtutis a ,Ut a Lqus moueat minus quodcu* q b in tepore c. manifestu est oportere ea minus mouere.vt e. Eicii virul sit finitu habet e ad b aliqua proporutione: ut ex eplicausa sit b triplu. capio virtutis infinitae parte finita a g. dupla par ti a tiquae quia dupla. mouebit duplu mobile, ut Ii, in eode tepore: & pars trisa,via Ic,mobile triplu ut i in eode t pe:& ita semp secudu analogia & pportione.qua: re et a L mouebit b squale mobili 1 in eode tepore c. Et cu tota virtus a ad a x nulla habeat proportionem .no mouebit b in tepore c. immo neq; in tepore.quod est podi siti oppositum aut infinita virtus et virtus finita idem mobile et eode tepore mouuebunt. quod est ipossibile. Tertia. Infinitu ab infinito aliquo tepore no patier. Sit a Vnu infinitu, et b alteru,quod patiae ab a in tepore c: pariaturq; b pars quaes 3 scul ab a vi b d in minori tepore .ute. Supposuimus em maius in minori tempore mouere ininus.Quia teporis e finiti ad totu tepus est proportio, a mouebit maius bd , ut b in tepore maiore et item mouebit maius in maiore. quare lade deuenietur.
Ut partem aliqua accepta finita in tempore c moueat, in quo mouet&b: & finitum δέ infinitu in eode tempore ab eodentietur. quod est impossibile. 4 Qualia. Insi nitum aliquo tempore non m uelat infinitum. CNon finito. na infinitum patere rtur ab infinito tepore finito quod esse non potest. Neq; tepol e inlinito, quia infiniutum tempus fine non habet.& in tepore finito rursum aliquid moueret. quod si di: erri esse finitum .oppositu est secundae. si vero infinitu.oppositu tertiae. Si nihil
mouere aliquo ullo tempore finito dixeris. 3c tempore infinito continue quiescet.
Γ Corollarium. Ex his item manifestu est nullum sensbiIe corpus esse infinitis. Primo.Quia ome corpus sensibile virtute habet activa & passiva. Neq; quide
extra caelii est infinitum .nominantem intra&extra. locu .erara caelua ut n6estio .c ,neq; lepus. Neq; corpus circulariter motu . na mouer circa mediu. Infiniti aut
noest medium. Neq; scam rectum motu .quia locum adque ferret, inlinitu esse oporteret. Quod si ferres priter natura esset ei assignatas locus infinitus sui mes' secundum naturam:& virtutem ei in motiva oporteret esse infinita. Infiniti enim vis ut finita finiti infinita est. Et id a quo prster natura mouerer . esse oporteret
infinitu.&plura esse infinita. aut infinitu pati a finito. q impossibilia esse pinanis festa sunt.Qd si dixeris ipsum a seipso moueti ne plura esse infinita concedas:erit
192쪽
igi infinitu animal. est ei si id animalibχpriit. Sed quomodo erit i initu animali e Neq; Democriti & Leucippi determinatio approbada est infinitas similares ais
mox positione & situ di scriminatas interstite vacuo infinitu conflare, Primo, quia eas atomos dicunt esse eiusdem naturae: Ut si auru in frustula dirimatur, auri quosi bet pars diuisa cuilibet alteri ea dees,.quare omnes illae ad totius locu ferrentur: ut quo fertur ignis & ignis scintilla:&quo terra,& terrae glebula. hoc aute impossibi le. Secundo quia si una atomorti fuerit letas,& Unaquaeq; reliquarum . quare nihiletit graue simpliciter. Poniit ei ex illis atomis omnia conari,& origine ducere. hoc aut talsum. Tertio quia ola ferretur sursum, aut oia deorsum. si sursum. moueretur a medio .si deorsum, ad mediii. Infiniti aute non est medium: quia ubi medium
fuerit & extremit coperiri necesse est. Quarto, quia nullus erit locus quo mouear. nam aut moueres natura, aut praeternatura: quibus motibus determisiata sunt loca. esset igitur immobile. Quod si dicas moueri praeter natura. erit alterum cui is motus secudum naturam conueniet. hoc enim in omnibus inductione compertum est.
Quod si ita fuerit, omnia leuia dicere non poteris, neq; omnia grauia, neq; illud in finitum ex similaribus. eiusdemq; naturae atomis esse conflatum. Sed quod nullum
si icorpus infinitum. satis arbitror ostensum.
Eptimi capitis scholia. xxviii. Quae quia minor est cyb,rnouebit mobile minus .vir mc uex b est totu,& d eius pars per hypothesin est igitur virtus d minor ui b qua red mouet in tepore e mobile minus cra, quod postrii est eodem tepore moueri ato ia virtute h. Nam si aliquod movens mouet aliquod mobile aliquanto tepore, minusia Aetamouens eodem tepore mouebit minus mobile,eta analogia quartae regulae de copar itone motuu in fine septimi physicorsi positae. Mouet enim xquale idem in eode tepore. Haec pro positio tres habet partes. Prima. si aliqua virtus mouet aliquod mobile aliquanto tepore, aequalisvIctus mouebit id e mobile in eodem tepore. Vocamus hic id e mobile, quod aequalis est resistentiae .l demoue ς quos aequalis est viritis activae. Et ide te pus, quod aequalis est durationis. Eae qua quide parte colligitur q, si aliqua V irtus moues mouet aliquod mobile aliquanto tempore, de dii
plum mouens mouere duplu mobile eodῆ tepore oc triplia mouens eode tepore triplu mobile. 6cita c5sequenter, per analogia quarix regulae decoParatione motuit. Quibus modo dictis spoliistionibu innituntur demostrationes primae & secundae coclusionis huius capitis. Praeterea ex ea de prima parte trahitur haec propositio. Si aliqxia Virtus mouens mouet aliquod mobile aliquo tepore,eade virtus mouens mouebit duplii mobile modo sit virtute mouente minus in duplo te pore per analogia seculae regule septimi physicorii, in qua manente virtute mou te, mobile N tepuscosiimiliter variatur .Et haec innuitur in litera per id exemplii tripartitae spositioni qua de loquimur, subiecta ut si duplu, in duplo,& ita secundit analogia. Secuda pars huius qua explicanis γή,positionis est. Si aliqua virtus moues mouet aliquod mobile aliqua tot ne, maior virtus moues mouebit id e mobile in minori tim,quia quatucrescit viro mouens,& cit ea motus veIocitas, tantum decrescit te pus ut si d moueat a sin ii e c,b virtus mouens maior d mouebit ide mobile as in minori tepore cyce ut In l. Tertia pars. Si aliqua virtus moues mouet aliquod mobile aliquato tepore minor virtuς mouens mouebit ide mobile in maiori, quia quatu decrescit virtus motitia tatu debet crescere tepus. Et intelligitur haec pars dumodo illa minor virtus excedat ide in bile. na si ei aequaretur aut ab eo superaretur, n5 moueret mobile. Nepe in squali aut minori virtute no sit motus sed dii taxat a maiori. Quidquid igitur b in teporec mouebit. Aequali manente potetia mouete,qualis est a portio ipis unius motus ad te pus alteri', talis est 5c mobilis ad mobile. Atqui teporis in quo tota virtus h mouet a s quod sit i ad te pus c est sportio. igitur Ec ip sius mobilis a f ad mobile quod binouehit in ii e c quodcitu; sit illud erit eadem proportio. Ad quicquid ad altera proportione habet,est sinitii. igitur id mobile quod tota virtus h mouebit in
tepore cierit sinit v. no igitur virtus bmouebit a mobile infinitu in tepore e quod est positi oppositu. B virtus aequalis est potentiae i. Hahent em b dc i eande proportione scilicet tripla, ad idem scilicet d.ergo inter se sunt potentixaequales. Q uxcii Qem ad idem eandem seruat sportionem inter se sunt aequalia Sed Virtus mouens i mouet potem a x in il e e, per hypothesin. ergo Ec Vietus mouesbei aequalis mouet idem mobile ali in eo detpe Aequales eni virtutes idem mobile mouet eode t pe. xxi κ. Mani sessu est oportere ea minus mouere. Na a scu sit pars ipsius a, est minor qua a debet igξ a s mouere minus mobile in ii e c qua a eode tim. Nasi aliqua viri' mouet ali qd mobile aliquo tire minor vir' movebit min' mobile eo de t . uare &a κ mouebit l, squa te mobili in eode t c. Mobile i est triplis mobili e per positu. Et per id e mobile h etia est triplum mobili e. ergo mobile i &b inter se aequatur. uxcuq em ad id Eeand E seruat .pportion E inter se sunt aequalia. At virtus a k mouet mobile i in ii e c ergo eade virtus mouet mobile h aequale nio hili i in eode ipe. Et tota virtus ain sinita posita est mouere mobile blinii u. ip r viri' sinita & inti
tuta mouet eode ipe idem obile. qa est impossibile. κ . Sit i unii insinitu, & b alter u. Vocatio
193쪽
, hie insinitii. d infiniti habet moueti resisse dive vi mi E siniti vero, id sin Ita. sit uana moues -- infinitu Ah mobile intini tu,qa moueat si sic ri pol aha in ii e sinito c. Capio mobilix b is, niti par te aliqua sinua vi bd M a virtute infirma amouebit minori tpe utc.Suppositu em est pri' sicut ide mouet squale in eode tre ita id E moueremin' i minori ipe ex analogia secuds resuis septimi physicotti Rex prima parte a positionis tripartitae pira postis Si itaq; illud ips e.Cu ips e sit sinitia, &ctia e habet e ad c aliqua sportione ut excpli gratia subtripla Capio mobilis h infiniti parte ii iiii a b f dupla parti h d. qus ob id mouet a virtute Isinita a in t pe duplo ad e,qd sit l, quarta reguli septimi phrsicorii. Capio deinde mobilis in siniti parte bg sinita tripla parti b d u mouet ab ain tre triplo ad e,qd sit i. Et cu ips c etia ut triplii ad e ips c R i ad id e ti s e eade seruatia proportione inter se s quatur. at a viri' in sinita mouet mobile, g in tepore i ergo etiam ouet id e mobi te in t ex illipti.Et posita est eade viri 'm ouere tot si mobile insinittib in ti e e,igreade virtusa eode ii e mouet mobile sinitii 5c infinitu. 3 est i possibile. xxxi. Et iii tepore sinito rursum ali quid moueret .sia sinitii moueret ab ilini tot ei sinito S ti e sinito ili' infiniti tris parte aliquid mobilis asiniti moueret . ad quide mohile ptiale sinito ire motu si sinitu fuerit i sic finitia mouebitur abi sinito ipe sinito. quest oppos tutatae coclusio is.Si vero id mobile ptiale diseris esse insini iii,ergo itinitia mouehitur ab infinito is e finito. qdest oppositu tertiae coclusionis. Iti quis di dierit nihil moueri ullo ipe sinit illis intini teporis parte ergo dc toto tepore in sinito nihil mouehitur. 4d em in nulla teporis parte mouetur neq toto tepore mouebitur. Id aut est oppostsi hypothesis. xxxii. Omne co 'sensibile virtute habet activa& passima. Corp' aut insinsiti no haberet virtute actiu1 aut passiua alioqui esset moues in sinit v. aut mobile in illi,qde stiprobatu . iusiur nullii corp' sensibile est in sinitia. Neet corpus circulariter motii. subaudiatur,est infinitu. Nam corae circulariter motu movetur circa medii .lias initi aut no est mediu, quia ubi mediit, ibi extreinum inueniri necesse est, ut paulopost dicit litera. Mediuem dicitur,qd aequi distat ab extremiis. Quare ubi no est extremit illic ne et est mediu. At infiniti no est extremia quia caret principio θ uiae. igr neet ei' est mediu, quare quare no est circulariter motu Et csi subiugit litera. Ne et sucis re .ctu motu .etia subaudiatur est infinitii Hoc aute i post bile scilicet illas atomos ad totis loco moueri natas isse quia quicquid mouetur partibile esse necesse est. illas aut atomos pontit insectiles, resecundia mole indiuiduas. Quibus motilis determinata sunt loca. Motibus fecitdu natura & prae ter natura lactis determinata sunt loca ad qus uit.Infinito aut no posset determinari locus ad quemoueretur quia omne excederet locii. igitur in sinit sine natura neci: praeternatura moueretur. esset igr i mobile. Hoc em in ollis inductione coperiti est Ut si cui aliquis motus est violetus, alteri idem cotimilis ii motus sit naturalis quemadmodii inoi' sursum violentus terrae, est naturalis igni,& moi' deorsum violetus igni .est naturalis terrae. si mot' corpori itinito υ ioletus sit alteri corpori naturalis no oia possunt dici leuia aut Oaa grauia,qu in Oprtere ex simili atomoru natura pri'oste sum est. Nati infinii ui ter natura deorsum serretur ipsum esset leue,&id cui is in tus natura coueniret,es et grave. no lar Naessent leuia. uod infinitia sursum praeter naturam ferretur, ipsum ess et glaue,& id quod natura taliter ferretur. esset leue .no Uitur ola essent grauia.
Octaui capitis annotatiuncule. Aequivoca, diuersarii naturam entia. CC etricoru inudorum figura. A primi
mundi terra.b aqua .c aer. dignis.
enouecta est iu oibiti circulus f a secundi mundi Ierra. g b aqua. I, caer. i d ignis. L e eius nouc celestiuorbium circulus. Clauum et put coli et
sitiones, tres cocluusiones ducas rationes
tres ad sedani R triti caui uaru re
motiones. Tres suppositio . CPrima ota physica corpora mo
re Icd ueri de stescere scaena natura, Violenter,et Pter natura. Secunda.
In quo loco natura qescunt, in ilui m locum naturaliter ferri et in quo violenter quiescunt, in illam violenter seus.
194쪽
2Tertia. Si alicui latio aliqua violeta est: ρος secundu natura eidem couenit. Piolentς lationi cotraria est:in lationi terre sursumViolente, cotraria est latio deorsum teres ipsi secundu natura coueniens. e Prima coclusio. Si plures sint mundi, eos
ex cosmilis nature corporibus existere.&ea eande vim mouedi obseruare necesse est:vt ignis & ignis terra & terra,& intermedia . Primo, Quia si ex squi uocis 3c natura diuersis costarent, inudus de illis no nisi equivoce diceretur. costarent igitex cosimilis naturς corporibus. Q d si ita esset:&illa corpora nata essent moueri.
medio. h ad mediu. hec vero circa medium. quod est mouedi vim natura eande seruare. CSecundo, Quia motus determinati de finiti sunt. na aut secundureetu, aut circulum sumptos, aut mixtos esse oportere prius dictu est, & Unius cor potissiimplicis unusmplicem motu esse. Quare si e illic elementa essent eade., 1 & motus iide. Secuda coclusio. No sunt plures mundi. Primo, sia terra uni' mundi nata esset moueri ad terra alterius mussi Sc ignis ad igne. Ad qu ecunq; em locus inplicium aliqd natu est moueri, & qdlibet alteru cogenes cosimili'; nautos ad eundemoueri natum esse necesse est. Ad terra i ad alteri 'terra &igne ad igne moueri natum esse. Ipossibile est. na terra sursum ferrer in Oprio mundo, gnis deorsum: et terra a medio lata: ad alteram terra natura moueretur. In quo em loco natura quiesceret,&in eunde narura ferrer . Itidem & ignis per mediu ad alterius mundi igne molaret. qd statim ipossibile cognoscitur. N 6 igitur sunt plutares mundi. CSecudo. Vnus est primus mos sempiternus.&eternugitur et Unuptimum cstu et Un'mundus. Si vero plures mundos dederis, in unoquoq; primum esse oportet.qd esse nequit. CTertio. Tria sunt loca triu sensibilium elemetora. Primus est subsides et infim secundus summus et extrem', tertius horum medi'.qd superserr oibus,ut ignis est in summo. qd ceteris subsidet. est in imo. qd vero
medio mo fertur,in aqua Ut aer medium obtinet locum. Et preter lige loca n5 est sensibilium locus. na neq; secundu natura,neq; preter natura illuc ferrent. est agi Hir tin unus mundus. LTres cauillorum remotiora. Si dixeris primo illa' sinpliscia corpora Ppter nimia distantia diuersam participare natura. hoc irrationabile est.na distata a no facit naturς diuerstate. Secundo. Oct motusvi quada motis couenire: quare no erit terra Unius nata ad alterius terram ferri. Hoc impossibile est quia motus Vi quada et preter natura factus, obnoxius et cotrarius est motui no vi sed secundum natura facto. Tertio . Terra Unius et terra alterius numero differ, re ideo no oportere eas natas esse ad eundem locum numero ferri. Esto numero differant. specita in indifferentia habent: nec ideol diuerse numero sint, hoc impedit easdem ad eundem numero locum ferri natasesse. Quod si ita est. statim rationi cosentaneum apparet tantum Unam terram esse: quia sini ta transmutatio terminos de motus et ad quem proficiscitur.specie habet diuersos ut quod augmentatur,
terminum Unde motus, paruitatem: quo Uero proficiscitur amplitudinem. qi nil nuitur,cotra. qd alteratur,contraria Visanatio terminum unde Uenit . egritudine, quo tendit, sanitatem.quare et quod fertur,Ut terra, ex terra ad terram no feratur,
et ignis ex igne ad ignem. Et si instas de csti trasmutatioe que est ex eode in idem, hanc transmutationem quodammodo diximus infinita et quodamodo esse ex opupositis et ad opposita, cum considerasea accipi secundum diametros.cum vero se 3 7 cundumtotum accipias no ita fit. si Tertia concluso. Rerum sensibilium loca finita et determinata esse necesse est. CNam quato terra medio propinquior fuerit
tanto velociore motu eam ruere videmus et ignem. Uesociore motu ferti. quato locoqui sursum est.uicinior.efficitur. Si igitur sine termino concitaretur serrem 1. motus infinita succresceret uelocitas. quare intelligenda tandem esset infinita et leuitas et grauitas: quod est impossibile .alioqui in infinitum crescere haudquaquam intelligi posset. Sunt igitur senstilium loca et finita et determinata.
195쪽
L. taui cap. scholia. xxx V. Nosunt plures mundi. Id de mundis eorpore Is intelligenda
est, de quibus solis aristoteles pertractat. Na tametsi triplice machinam, caelestiit, terre striu,& snseritorii nominare solet nomine triplicis mundi, scilicet supremi qui entia est supramundano in medii qui corporeoru & infimi qui malassi potestatum di regionis tenebrarii. dc hine poets dictit. Triplicis c5finia inudi dc Ouidius Iupiter arces Temperat si hereas, S mundi regna triformis mundus in de eis squivoce dicitur 6c alia ratione Q; de mudo rerulano sibili si & cslestium. Terra unius mi di nata esset serri.Hse Aristotelis ratio applicanda est ad mados c5centrieos, ni habetes comune centrii, sic Q mundi superioris corpora coplecteretur suo ambitu corpora mundi inferioris,ut ligura literae inserta monstrat. Et non debet accomodari ad mundos eccentricos quom unus alteri superemines Omnino extra ipsum esset,& dutinat suo couexo alterius couexum colitigeret,instar globi alteri superpositi. Neet caluitianda est haec Aristotelis cosequentia,si essent plures msidi,terra Unius moueretur ad terra alterius, hac sutili rone, mAristoteles supposuerit antecedes illius esse impossibile, N ad impossibile iudissere ier sequi quii het. Na Aristotele scii aduersario supponit assumptu esse possibile,ut in demostratione ad impos sibile fieri solitu est. dc ex eo cocesso tanc, possibili concludit manifesti impossibile ex cuius inter emptione deinde interimit prius assumptu,qcypei peram fuerat admissum possibile. Ne ii Aristoteles hoc loco aut alio quovis totius philosophis naturalis crededus est inniti in sua ratiocinatio ne huterpositioni ad impost bile cdsequi qmbet. na ea adobandum qu lassest inefficax, dc di sciplinis nequacin accomoda. Ne etia robur habet ea cauillatio qua diceret quispia illius argumetationis antecedes esse possibile cum diuina potetia plures posset Educere naiidov, oc consequens impossibile N idcirco ei argumentatione esse inualid 1. nain siciandu est antecedis esse possibile. cum secundu Aristotele dc in tota philosophia naturali id possibile dicatur, qst naturae potetia fieri potest. st Uero ab ea fieri nequit, idi possibile censendunt. Quocirca qui ad diuina cofugiunt potentia, rio amplius physice agunt,sed intra illius metas θc limites sunt. Q ct si quis rursum obiiciat posita hypothesi no oportere terra Unius moueri ad terra alterius,quia in suo a prio mundo quiescet, cocedendu est ea tum cum quiescit in sprio mundo no moueri actu ad alteri' mundi terram nihilo minus ea esse nata moueri ad terr1 alterius mundi. Aristoteles aute de motus aptitu dine hie loquit qus si nosti otiosa, tande ad actu reduce da est.Siquis em dicat terra quide unius naturale habere inclinatione ut mouea ε ad terra alterius,&tia nunc, una ad altera mouenda emeextra cuius in est locu,cogitur cocedere illa aptitudine naturale 5c insita inclinatione otiosam
esse. Ne valet subterfugiu si ponal una terra ad altera moueri, file estos discindi oportere occiuelli per quos terra ferres . Id em oportere sane concedimus at sicut illud i possibile est, ita &id eae quo sequitetur scilicetvni' terra ad alterius terra moueri,qae Aristoteles tatopere nititur interimere. N1 terra sursum ferretur in .pprio. Si cocedatur terra unius mundi moueri ad terra alterius. iii e terra,a muditinferioris sursum serretur in .pprio mundo scilicet per sui mussi aere Sc igne, ut dema perueniret ad terra fa mundi superioris. Et ignis i d mundi superioris ferretur deorsum in sprio insido,scilicet per sua aquam Sc terra,ve tande perueniret ad igne d mudi inferioris. Etiaterra a lata a medio, ad altera terra fa,natura moueretur,csi in loco terri s a natura quiesceret. Si e& ignis d per superioris nitidi medium ad igne i d moueretur, per secunda supposition E eum in
eius loco natura quiesceret. Hic aut e manifesta sunt incomoda. xxxvi. Et si instas ex caesi trans mutatione quae est ex eode in idem .Data Fpositio, finita transmutationem terminos a quo dc adque habere specie diuersos, intelligeda est de trasmutatione rerii naturalium q in tepore incipi ut& desinunt. Motus aute circulatis uti non est rerum naturalium, oc tota temporis serie trahitur. Praeterea si ea transmutatio sumatur secundsidiametrum,ut de oriente in occidente, aut cotrade occidente in oriente .quodamo est secundu opposita. Si vero accipiatur de eode in idem secundia totum spatium,ut de oriente in oriente tunc non sumitur secudum opposita, sed secundum ide.
CNoni capitis annotat. CForma, spectra,c Forma imateria species in singulariu'. Materia, sensibile.
singulare. Finientes definientes. CSensibilia, sensus puta. CSimus, nasus cauus
Tonum caput cotinet tres cones usiones,Vna instatium, eius solutionem, A
t tres modos coi post prima.& duo corollaria post tertiam. CPrima conclaesio. Non modo non sunt plures mundi. sed et plures fieri mi possibile est.
Nam Vnus mundus est i ngenitus et sternus. Est em Vnus primus motus semptatem .dc etemus. non igitur Heri possunt plures inuti. Instantia omnium natura et arte constatium alia est forma secudum se et forma materis mi x ta: ut alia sph a Se sph graaurea: ali 'circulus et circulus ligne'. Finietes em sphsra aut circulsi, aurea aut ligneum sumimus nunq, utque ad eius substantiam non pertineant: tametsi
idem sit sphsra et sphsra aurea, neq; intelligere. neque sumere quiri aliud praeter
singulare possimus. Nihilominus circulus et hic circulus. ratione duo sunt, circulus ut species hic circulus species, in materia et singulare unc ita ducunt argumen,
tum . Coum est sensibile. est igitur aliud comat hoc coum. et Hlum species et sor
196쪽
ina est.&hoccstu forma in materia. At quorumnq; sensibilium species est aut forma aliqua plura sunt aut Dista esse cotingunt singularia. siue species ideas quas ca oposuerut aliqui posueris seiunetas atq; separatas: siue re ipsa a singularibus noctia eris. sed ipso esse δέ ratione sic esse oportet. Sic em in omnibus quorum forma in materia est . promptu est Uidere plurima de pene infinita eiusde species entia.Sunt igitur plures csti,aut esse possunt Sc plures inudi .aut esse possunt. Quod si sinuino sint,&esse possint,fieri possint. Resposio. Id vetusit celu esse senusibile.& alterum essecstu, dc hoc celum, ut species. dc species in materia: no tinem hoc plures mundos esse aut esse posse eonficiunt. na falso assumunt, quoi ucunq; sensibiliu species sit aut sorma pluxa esse aut facta esse cotingere. Hoc em no Oportet ubi sensibilem tota materia est exqua natu est esse posse: ut si intest i gis unum incorrimtibile simii. ius materia esset caro, S ex omni carne esset ex qua simus 'esse posset: simus sensibile quodda esset Sc alterii, simus 3 hic carne sinus,Vt species 3c forma. dc forma in materia de in no essent neq; esse possent plures sunt. Itidem si esset unus homo immortalis ex omni carne,ossibus 8c neruis ex quibus posset esse homo schec indissolubilia essent homo sensbile esset dc homo 8c hic homo dis errent. ut forma, Sc forma in materia. Sc in neq; essent plures hornies, ne pesse cotingeret. Cosimile de mundo intellige.na mundus & cstu se bile, & ce lum Sc hoc c u ratione diuersa dc hoc estum perpetuu dc immortale, ex tota maesteria ex qua esse pol cactum ' constas. idcirco ut de simo 3c homincidictu est, neq; D iniit plures.neq; plures esse oponet. I Tres modi coi. Cou primo, ultima sphsura est, surismus Q circulus ceteros ambiens oes,diuinitate plenus. Secudo corpocrea moles, inferiori tune extrario et suprsmoprinas sphsrs termino conteta. Tertio. cclum id totu est qd ab ultims sphsre supremiq; circuli circuserentia colent uconspicimus.&hoc totum omne. iuersum cxtu dicere consuevimus. Secun da conclusio. Criu ut id ipsum est. ab ultimaesphers supremiq; circuli cucuferen tia contetu. ex omni naturali et sensibilicqrpore, suaq; tota materia constat. CN a nullia extra se corpus nech naturale neq; sensibite relinquit, sed ea ota intra suum cotinet ambitu. Quod extra se nullu corpus relinquat hoc ideo est. quia corpus illud physicii esse no posset.na aut esset simplex, aut positum. No sinplex, quia omne tale mobile in a medio vel ad medra. Et xu corpora illa qus circunferiin ac casua egredi et mutare nequeant no hoc pacto aut a medio aut ad mediu moueri contitingeret,et illic esse no posset natura aut priter natura. natura quide, quia habent Lmplicia corpora physi .alia in quibus natura stent a natura deputata loca, neque
Priter natura. na et illic aliqua esse secundu naturam nata essent. locus cm qui aliuetii simplicium prster natura conuenit: alterius smplicis scdm natura existi t. q, si illic natum non est esse corpus simplex physica neque ex simplicibus compo Isitumultu.neque aliquos sensibiliu non physicorum .naea sunt sphs e. cir latique circuli: quoru nullu extra supremicircuserentia claudi manifestu est. Constat igitur tum hoc pacto sumptu ex omni corpore et naturali et sensibili suaque tota in aeteria: qd cum ipsum incorruptibila sit, et semper ut adhuc ostendemus pcrseueras unum solum esse recte affirmatum est.neque plures fuerunt caesi. que plures futu si sunt. sed unum solum repfectum. Tertia coclusio. Non contingit extra celucorpus ullum faciam esse. CNa n eque simplex, neque copositum, neque natura, neque ornatura. Primum corollarium.Vnsit Ut extra celum neque locus ne que Vacuum neque tepus sit. Locus quide quia illic nullum est. neque ee natum est corpus. Vacuum,qa id dicunt locum sine corpe,natum cor pe repleri &in quo corpus natum est fieri.Tepus cum illic nullum possit esse sens bile corpus: neque moetu . quare neque tepus. Est em tempus numerus motus. At extra cstum sine sensi , bili corpore no erit motus. Secundum corollarium. Vnde fit etia, ut quae illic natita sunt esse entia, sint optima habentia vitam,et per sequi de sufficientissima quan iii
197쪽
toto complet sterno no senescitia in tepore,n5 in loco transmutabilia in alterabiσlia. impassibilia ab omni motu mutationeq; aliena . Vt circa diuina pleru* rationiabus declaratu est,oanne primu diuinu intrasmutabile, necessariu summu , et quo
nihil aliud melius .nihil divini' nihil prauu habes, nullom bonoru indignu, incessabili motu rationabiliter moves. rem omni u finis, uniuscuiusq; Uitae tepus omneet infinitate ut summa perfectio corines aeternum Temper ens inmortale a quo catateris co m unicatum est esse et vivere, his es artus, illis vero obscurius.
cap. scholia. xxxvi q. O igitur fieri possunt plures muli. Aris ot les hie de praeual j naturae loquitur sicut & in tota naturali philosophia loque dii est . quare non infirmatur eius dictum per hoc ψ diuina potentia posset plures mundos producere. Nec itide mi
litat ratio qua cotenderet quispiam caelum mundumn esse uniuei sale es idcirco debere de pluri bus singularibus aptitudine praedicari. Nam mundus ratione solum est uniuersala. non etiam re quod notione communi significe sed non est natus habere plura numero differentia singularia. Vniuersale autem de pluribus praedicari, intelligendum est de eo solum quod S re & ratione essvniuersale Praeterea Huis mundus no sit natus praedicari de pluribus deffectu proueniete ex parte rei, non tamen ex parte rationis quae comunis est. Ne semper verum est multiplicatione pluis risi honoru esse meliore Huni'. prssertim vhi ex ea multiplicati5e cosurget aliqua naturae inordi natio Vt otiositas. Oem pstat plures este naturs principes Q Vnu nec plures esse soles cs viati nee plura caelicis capit ad viiii quia positis pluriis alers esset otiosum qi quide υnsi. se est suffici ea ita si poneretur plures msidi alter esset sui acti'. iste corpori est,'sust ciat. Noem in multi tudine aed. nitate cotistat persectio maior Eiquauis euametur succes oe teporis res naturales per continuam generratione 5e corruptione . no tamet, adcirco crededi sui vicissim esse plures natidi. Nam quota mi di pars sunt ea qco uocaeli lunae 5tinetur Sane n qua exigua. &diagransi mi iii est ad arduit mole idcirco a partilis illis miti' pcipia i tio debet ud' dici diuersus sed a princ spatior,b' partilis utpote corporiis cst stilis manere ide neci: debet dici corrupi aut senerari a parti culis illis, sed se per perleveras haud se at et si tot'hoisset icorruptibilis excepta extremitare digiti ab ea portivos lano denominad' esset corruptibilis. sed a pluriis 5c maiorit, partiti' icorruptibilis. Insuper qua uis reminaturalii cor iuphtur At almutetur idiuidua species in ex qua tu numeris iraiidus cosistit uper manet es de Mad' ast dicit via' de ide a specie, rei sicine tarsi & no si lariti'. Vn' inqua unitate coiipti itatis u es Γxima cotinuitati,& no vnus cotinuitate,nec unitate
qa quid est id est unitate μ' 5c potetis . ., em habet mund' simplice forma aut materi sed estoi formis. ois em forma decor est inlidi. Necrest icoueni Escotraria esse in nitido laqua appregato I mmore uera retid'iste inferior ex intrariis coalescit,sid adeo certo a giuina dispositione faedere a pactis. et coit arietas eoi si a sumo terti aut hora collocata vider in cocordi discordia & grauitia istorii et harmonico coce tu. Oim natura & arte c5statili Forma secundit se siue species hie diris res unotione comuni expressa est Rintellecta ut hoAircul'. Forma vero in materia siue species i singularit,' dicit res ratione singulari indiuiduare designata, ut hic ho hic circul' acta uti subiugii iis tera vi alia est sphsta 5c sphsra aurea id no facit i ici trades ex Eplliseritis secuds se. 5c solivae insingulari M. nepe & sphaera aurea tone comuni exprimit de ergo vira alarina est se duk.sed id p nil ur excptu ad denotadu Q que ad madii sphaera di sphaera aurea sunt id e re ipsasd diuersa ratige na sphsra sigura absolute ex pirmit no denotado materia cui ines .at sphsra aurea spura materis coiiacta denotat ita forma.& sorma in materia. re ipsa id e sunt ut circul' N hie et rcul' sed ratione duo. Circul' quide ut forma ξc rati; uniuersali designatii.hic circul' υ ero ut sorma in materia dc ratione singulari expressu. Quare no stit mi Ed formae&species ta redint mea singularibus
seisictae scut Platonici suas pontii ideas. sed re ipsa coitictae singularib & raioe sola seluctae, ut di cui Peripatetici. Res em Ois singularis est rati s aui mElis uniuersales Quoiu G sensibiliti spe cies est aut forma aliqua. Propositio illa uniuersalis veritate quide habet de hs sensibiliis q no costat ex tota materia ex qua esse nata stit qualia stit ho equus sed no de illis Q ex tota sua materia castat, quale est caelu ut scite Obat Ariso teles refelle do I ratio antiqis p analogia lacrii ptibilissini R hois Imortalis .Quauiuem natura Is sibile sit .sse incorruptibile simu .5c holemi mortale. in analogia coueni Es est. ν n ea i corruptibilis ex hypotheti simus.& sitice imortalis h5 ad caelii incorruptibile aee iodate coseratur.& singula unis inuenitituri singulis alteri 'apte ut re quirit analogia respodere. xxxis. Tres modi cocli. Caelia primo i primaque ei' significatioe est cilest iu sphtratu supina, a d suis itate plena dicis, , sicut suprem, ita ulesisi sphaera tu piactissima est. R diuinas .pprietates expresimus habet atque imitat hinc si adeo sedes in reb' corporeis assigna da foret in hae assignara stetit & ignis elem Etorii premi Nersectissimia itide est 5c diuinam pisprietatu a emodii aemula. Caelii se lido es aggregalii ex tabus corporit,' caelisti olei si concatio caeli lunae & couexo sui mi cωli Caelii terrio siue nrudus est .aggregatu ex o ibus corporibus tanaturalit 4 caelestissi'. ita ob σε caelin primo est pars integralis caeli secado.5coli tertio, de ritu secudo pars ite gratia litertio. x s. N5 simplex. quia cie tale mobile est.No debet qui scperassi mare extra caelii e e corp' naturali simplex. I, sacrae literae meminerint interdu aquai u q super c ossunt,& dicat tecta aquis seniora ei' epe illic aquai si note no aqua elemitatis itelligenda est, sed
198쪽
extu ut aiat crystalinu,qae est suprafirmametu, Ppter pspicuitate de diaphanitate aquae denominationE sortiu, ι, in ea in dactis Γprietatibus coueniat.C teris alii quibus acced edit poli' putauerim autumat p aquas q superlaxios sui, nequat intelligi debere materiales aut sensibiles undas, aut caelii ut vocat crystalinii Nepe si note aquai si illam caelii intelligit illud quod ii ii tande sueritὶno super caelos esse recte dicet, culpsit de nuero cxl Orsi Unu esse costituatur, qu admodii ignigessi eaeteris elemetis sunemineat, nolii vere sun elemetacdsistere Phibetur. Ita no apte quodvis caelum appellaueris aquas u supras caelos sunt. Sed hi note limoi aquarum sua extos ex Tracti is,accipi dicunt debere aquas spirauales id instabitarias caelestes Sc metes angelica . caelestib'sphaeris iuniores & sublimiores sepiterna desibiadicti e laudat ,3c Ppetua laude cocelebrat. Ne absurde aquai ii note centur angelici spirit', ob largissimis at Fidelicie te inundalicis diuinoin numeru copia in ipsis affluetissime exuberate &Ob vitalis lacci id itatis alimonia nun* illis deficiete,quead modii diuin sentit Dionysi'. Ne Φhmoi mancupario sacrarii literarii cosuetudine est aliena. ple riique metes ipsas supramundanas aquarii appellatioe designat,ut in Apocaliysi. Et audivi voce de caeloiaqua voce aquaru multaria. Verii huiusce rei exactior discussio ad altiorentinet disci plinΣ.& hie fere pier officiunt & magis qua Psit agitata Videtur xliri. Vnde fit etia vi q illi e nata sunt Se.Cum Aristoteles dicit esse enti extra caelii. dc id itelligat de entib/ supramundanis I positio extra nodesignat habitudine loci,cum limoientia minime sint in loco sed semotion E dc sepa
ratione eo in entium a g)prietata h' rerum corporearsi,vr P te a materia magnitudine motu loco
Sc tepore quarum quide orietatuentia supramundana sunt expertia. Quae si dicatur esse intra caelum particula intra no loci habitudine i portare intelligatur,sed coasi stetia imansione,&praesentia, qua incorporea corporeis assunt. Nota aure q i calce huiusce capitis ordie digeruntur sunt primi entis nota,ex metaphysicis depropta,eκ quib',qusi a sunt rerum supramundanarum ei O pius qua sensibilia iunctarum proprietates ,haud obscurum est deprehendere.
Decimi capitis annotati. Genitum, generabile CIngenitum .ingenerabile. Consistetia materia. Ecimum caput corinet quatuor coclusiones, tres rati oes. 3c tres antiquoἰ tum opiniones post prima,& duas rationes ad secunda. Prima conclusio Par est dis qui re an naudus genitus,an ingenitus et corruptibilis,anicorruptibilis habeas .antiquoru de hac re adducere opinioes. CPriino, quia cotta torii dubitatio .caula sunt Ut sint cotratiorii manifestatices. Si itaq; eas adduceremus in mediu Videri posset indubitationibus ipsoru oppositu e cisi q ostedere volumus. esse ostes . Secudo. Quia eoru positionibus assertionibu mostratis inualidis credibiliora relinquetur circa id qd querimus dicenda.
Tertio.Quia nos facietes .minus eos gratis codenare Uidebimur. Oportet enim
eos qui veritate sufficieter iudicaturi sunt no esse aduersarios, sed arbitros. Tres de hac re antiquoru opiniones. Prima est dicetiu mundii genitu esse sed incores ruptibile. imortale,semperq; malaru .& hec Platonis existit. CSecuda est dicenatiuinudu factu interituru* semel sed Ulterius nuqua reduci reparari pose ad
ortu.& hscest Democriti. CTertia est Empedoclis Agrigetini.& heraesiti Ephe
sii .dicetiu mundu alternatis vicibus frequeter genitu ,3c frequeter corruptu. 8c has ortuu obitu ; vices sempobseruaturu . e Secuta coclusio. Irrtionabilis est assertio dicetiu mundii Mnitum esse sepiternum inmanere, nunquaq; cassurum esse. Primo, quia sola ea rationabiliter dici posse videntur,qin Oibus aut pluribus ita esse cospicimus. huius aute assertionis oppositum euenit.assertit enim δc genitum Sincorruptibile. Et liquido cospicimus qgeneraturoia orta cadere.no est igitur
assertio hec rationabilis. Secundo. uidi illaDpm costitunnt,no potuerat aliter se habere. intrasmutabiliasunt. Si potuerut aliqn 8c no seper cosmiliter se habueriit poterunt adhuc.lteru* esse soluta. Nulla illic si hic valetior ratio.Igitur si genitus esset nomodo incorruptibilis noesset,sed posset infinitis euntibus seculi infinities corrupi. Neq; Τdest ethscasseretibus suppetias ferre volui aliqv i.dice et res mundii esse incorruptibile.& neq; veru esse ipsum esse genitum sed huius possitiois assertores idipsum doctrine causa quo magis doceat dicere, ut Mathematici deseiptiones lineametaq; faciunt,q etsi no sint inponunt suis in demostrationi: bus apta veniunt. No sic est de hac assertione ut ponunt ut de mathematicis descriptionibus. nain illis ide est.neq; refert.hic autem non idem atq; plurimum refert. 8c priora dicta posterioribus sunt pugnantia. Na ex inordinatis ordinatum faciunt -
199쪽
qi no nisi gliati xt pe diri inete facere piat aut simul est ordinatu. et sordinatuqsunt i stibilia. ertia coclusio. Irrati bile est item mundii esse genitu dicere,& interitui obnoxiu, sed postea nunci reparari posse, Nacofitetes ipm esse ge '
nitu Vna iam pante admittulisis ecosii stetia ex qua fieret.quo no existete, eade
sem p manebit c6sistetia,q mutationis principiti est qua no existete, aliquid transmutari ipossibile est.&qua quide existe te, coligit. Si igitur genitus esset. 8c aliqua
do casurus itidem 3c orto altero reparari eu cotingeret. 4 Quarta. Neq; sentieduesteu Agrigentino Empedocle: mundu alternatu vicibus nunc amicitia disgregan
te gigni. nunc vero lite congregate solui. Nam id astruere nihil aliud est et munisdu substatia facere ppetuit sed sed in forma qualitatesque transmutari, Vt si quis ex
puero saepius fiat Uir.8c ex viro sepius recidat in puem,alternatis ac interpolatis vi
cibus.& ob id credat ipsum sepius gigni,& 0pius corrupi. sic mi poniit senis eade
elementa manere no aute ordine εc qualitates.Et sunt qui δέ qualitates manere ponunt cogesto congregatoq; mundo,N contraria contrariis pugnare. Non igitur mu
dum ut qui semper substatia sit idem 'generari Sc corrumpi debent aspirmare. sed mundi dispositiones. Non esse igitur sicut scribitur in Timaeo mundu factum. dc
de cinero sempiterno tempore mansurum .nel sempiterno intentu casurum,neq;
Vicissitudipibus crebro gigni crebroch dissolui,naturaliter est discussum.
Ecimi capitis scholia xlvii. Tertia est Empedoclis Agrigentini. Empedocles Agrigen
tinus dicitur ab Agrigento urbe Siciliae,ex cpia fuit oriundus, & Heraclitus Ephesius, ab Epheso insigni urbe Asiae. quae ab amazonibus primum extructa traditur, quod ab ea traxerit originem sicut dc alii philosophi nominibus patriis denominari solent.. xlviii Et priora dicta posterioribus sunt pugnantia. Mundum esse genitum, quod prius dicunt, repu- 'gnat posteriori dicto, mundum eue ingenitum. Nam ipsi ex partibus mundi inordinatis munis dum ordinatum faciunt. Ponunt enim prius inanem fuisse materiam, quae deinde mundi sommam animamque susceperit, quod non nisi per generationem dc temporis successionem fieri potest.s enim sine generatione, temporisque fluore id fieri ponant, simul esse ordinatum ipsius mudi de inordinatum, quod est impossibile, cum ea repugnent. xlis. Nam confitentes ipsum esse genitum . Quicquid naturaliter geneneratur. sit ex subiecto praeexistente , 5c quicquid corrumpitur, in subiectum remanens resoluitur. Vt desinitio materiae indicat. Si itaque mundus est genitus, fuit ante mundi generationem materia,quae eadem manebit post mundi corruptionem. nata mundi formam suisipere. Poterit igitur ex ea secundo gigni mundus, sicut primogenitus est,quare reparari poterit ad ortum. quod est positioni eorum opppsitum . Et ipsa quidem consistentia materiaque non existente , aliquid transmutari impossibile est, quia non potest motus esese sine mobili. Existente vero materia, aliquando quidem aliquid transmutari contingit, vicit forma acquiritur aut deperditur. aliquando vero non,ut cum forma est tota acMisita aut deperdita 5c motus ipse absolutus, completus 5c persectus. l. Nam id astruere nihil aliud est. Cum lis disgregat mundi corpora ,non potest nisi ea quae prius coniuncta sunt disgregare, quare an te disgregationem squam ponit mundi generationem erant rerum substantiae, sicut de post. Et cum amicitia congregat eadem corpora, non potest illa congregare nisi congregatione saeta maneant secundum substantiam . Igitur post huiusmodi congregationem quam ponit Empedo docies mundi corruptionem manent eaedem rerum substantiae sed qualitates variantur. Est igitur mundus substantia perpetuu ,sed secundum accidentarias affectiones euariatur 3c alterascit.
propter quod posuerunt ipsum sapius gigni 5c corrumpi, sed perperam, perinde atque squis eae
puero fiat vir,& ex viro recidat in puerum ut canit Ouidius Aesonem lasonte patrem ope Me deae ex decrepito tactum adolescente id Q interpolatis vicibus tapius fiat, falso crederet quispiam illum sapius generari oc corrumpi eum substatia idem manens solam qualitatum transmutatione pateretur .Caeterum manuis impossibile sit quempiam ex viro recidere in puerum, hac tamen res impossibilis analogia Aristotelex apte eam exprimit mudi alternationem quam posuit Empedocles.Nam ex pueritia in Virilem aetatem permutatio,assimilatur ipsius mundi generationI.ta virili vero aetate in pueritiam relapsus,ipsius mundi qualem ponuntNOrruptioni. Sunt autem alii ut A naxagoras qui dicunt non modo substantias partium mundi sed dc earum qualitates in nere tacta per amicit Iam earum congregatione,Vt ignem manere calidum,& aquam frigidam erem humidum dc terram siccam, sicut ante congregationem. quom sententiam dicit Ouidius
' Frigida pugnabant calidis, humentia siccis, U Mollia cum duris sine pondere habentia pondus. Et hi non modo generationem dc corruptionem a mundo tollunt, sed ad allicrationem.
200쪽
CUndeci iiii capitis annotat. Ialentum,octogintatrium librarum & quatuor unciarum pondus. CTalentu talentu Attica magnu . 2 Libra .as. ndo. Stadium,miliarii pars octaua. cxxv.
passus continens. Quanta sit potentia, magna,parua, maior,minor.
Ndecimum caput continet duas conclusionesnngeniti, geniti, incorruptibilis corruptibilis, singulorum tres modos post primam. Unam instantiam post secundam. CPrima co clusio. Proposito nostro congruit, modos geniti. ingeniti, corruptibilis & incorruptibilis cognoscere. CNana haec multipliciter dicuntur: de quibus quidem nunc intendimus determinationem . Multipliciter autem dictis, etsi adora, tionem nihil referat . quin semper eandem Ueritatem falsiis ratem e obferuet, in ellectus anceps 8c confusus relinquitur , ipso multiplici indiu Sa stincto. Expedit igitur proposito, talium videre modos. Ingeniti, geniti, incor ruptibilis corruptibilis. singulorum tres modi. CIngenitum primo, quod cum prious non existeret,nanc existit. sed sine transmutatione: ut est attachus & momentitum. Secundo quod non est, sed esse contingit.Tertio, quod omnino impossibile est fieri ita, ut aliquando sit. aliquando vero non sit. Impossibile enim bifariam dicitur. Primo simpliciter,quod neque est neque fieri potest. Secundo, non facile, non cito non bene factibile . CGenitum primo, est quod transmutatione existit. Secundo, quod est, non esse autem contingit. Tertio, quod aliquo modo esse aut fieri contingit: si id facile. sim difficile lit. CIncorruptibileptimo quodcumst ens, ipsum aliquando non esse sine transmutatione contingit. Secundo , quod nunc est,&quod aliquando non esse futurum.impossibile est.Tertio, quod simpliciter non esse non possit: aut quod difficulter non esse possit.WCorruptibile priumo quod trant mutatione desinere contingit. Secundo, quod cum sit, contingit alis quando non esse futurum. Tertio, quod non esse aliquo pacto . aut facile aut diffiis culter contingit. Et horum omnium modi consimili pene modo adinvicem sumutur. Dicetur tamen proprie ingenitum Scincorruptibile, ingenitum quidem, quod sinpliciter fieri non potest ita.ut aliquando sit 3c aliquando non sit. Et incorrupti α
bile quod omnino non esse non potest. CSecunda con insio. Potentia. quanta ipαsa sit. per maximum determinanda est. Nam per minus non determinatur: quia quicquid potest in maius.potest&in minus: Ut potens centum ferre talenta, potest& duo.& potens centum ambulare stadia . potest ambulare & duo. Determinatur igitur per maximum & excellentiam: ut virtus quae talenta centum sustollit, &qaxillam talentorum summam no superat.ut Unum 3c centu sustollere no possit. ab illa excellentia denominationem sumet diceturque centum talentorum, & non plurium potentia. Et Virtus quae non potest in excellens, neque eadem in plura exucellente valebit: ut siqua virtus in centum talenta aut stadia non possit, haec raudem in Unum & centum aut talenta aut stadia minime valebit. Est igitur quanta
sit potentia, per maximum determinanda. Et si instas. potest quis videre stadiuum, non Uidens quantitat partem minorem stadii: et quis percipere magnitudine, et non punetvnVet potest quispiam maiorem sonum audire,non potens audire minorem . non igitur id rei te assertum,utquae potentia potest in maius, eadem posis it et in minus. Id certe, ad id quod intendimus, nihil affert difficultatis. Nam
.haec instantiade excellentia et decremento rei et quae secundum molem attendantur. inlectatur. Nos autem non de ea ex ellentia et decremento agimus, sed de iis quae secundum Virtutem sunt sumpta. Visus enim vis, aut auditus, ad minora deubilior,ad maiuscula vero Ua lentior.