장음표시 사용
231쪽
Ecdndum caput cotinet quinq; coclusones, tres rationes. εἴ unu corollariu ad prima.tres rationes.& Unu corollariu adsecuda.Vnu corollariti ad tertia duas rationes ad quarta, reduo corollaria ad quinta. Prima coclusio. Simpl ictu cor poru aliquem natura motu esse necesse est. DPrimo. Quia tquecul mouetur motu .ppriu & setadu natura, aut vi pre
seri natura qd ide est habere necesse est. Siplicia aut cor
hora, mota colpies utur. habct itaq; motu aut natura aut plernamia. At si si cofitebere spa motu prernatura habere, et de scim natura alique habebul:utpote st prior. ia',& simplex existat .pter natura aut. posterior, et muluti. Vnuqlque em etiam ultos preternatura sustinet: scdm natura aut unu solum. CSecudo. Quic quiescit: aut vi. aut natura quiescat oportet. Et ubi Vnuquodq; vi quiescit.et vi quoque sertur in illud. Vbi aute natura. itidem et natura fertur in il Iud. Uider aute in medio aliqd natura mainere. natura igr sertur ad mediu. Si autequicet vi quieuerit ipsum prohibet alis illinc emicare, inq; suu locu sese protinus
restituere. citio. Si quiescetia ri in aberis,aut tande ad Unu natura quiesces dee , cubes aut in infinitu progrodieris.qdei h praeter natura est.ad alio secundu natu iram reducere oportet. Sed esto dicas cu Empedocle terra rapida caeli vertigine.veu locissimaque illa circvgyratione Vi quada sustineri atque quiescere.ergo aliquo moueri nata est. Cessante ei si circvgyiatione aqua coacte fulcitur. sustetaturque morueretur. 8cnsi in infinitu. Nihil emimpossibile fieri natu est. Infinitu aut e transi, Ine spatium impossibile est. est igitur nata alicubi tandem natura manere. Ad illum igitur locum,quisquis is sit naturalem motum habet. nam ut dictum est ubicunt quicqua natura quiescit,& in ide natura ferri cotingit. CCorollariit. Quapropter iominime Democriti & Leucippi sententia probada est.corpora moueri in Vacuo,pariter & moueri in infinito. N a id docere debueriit quisna ipsoru in Vacuo,& in insfinito motus quis secundu naturam.& quis praeter naturam . Si enim ut aiunt alterum ab altero violentia pellitur, ipsis alteru motum natura coirenire necesseest: 3c primu mouentem non Vi mouere mouet m.m sempiterne) S primum motu n6 praeter natura esse. est em sempiternus. Et sino primu moves secudum natura dederint,violetia movetau series ut nulli bi tande catura infinita procedet. 4 Secuda c6clusio. Neque stare potest Timari sententia elementa ipsa sese inordinate agitasse Prius si mundi opis ex mundum ipsum eodidisset. Primo.Quia aut is inordinatus motus naturalis erat aut iniuria. praeterque natura factus. Si naturalis, mundus igitur erat antequam conditus fuisset.tunc enim primum mouens natura mouisset. et grauia ad medium depressa suissent.et leuia a medio emicassent . quae inudi iam sacti ordinatio est.fuisse itaque mundus. Liceret et quaerere, an in illa motus inordinatione potuissent necne in talem mixtionem c6temperantiamque incidere, qualia Videmus nunc corpora facta,ut ossa .carnes.et neruos adinvicem compactos, quemadmodum canit Empedocles. cum multa capi ta sine ceruice et stae corporeo trunco iacerent.amicitia factum fuisse. Si ita fateamur, et animalia et plantae illic erut . quare mundi ordinatio aut haae Uniuersali praecurrent mundo. Secundo. Qui aiunt infinita inordinato motu ferri in infinito. aut Unum ipsorum motum faciunt. si ita: et oia Una latione feruntur. et non inordinata. Sin minus, infiniis erunt lationes. quod est i possibile. enim finitar, ordo dabitur aliquis. Non enim quod no ferantur in idem. inordinatio dicitur: quemadmodum et nunc mundo Vt videmus perpulichre ordinato .non omnia feruntur in idem, sed ea qus consimilis congen cari sunt naturae, Tertio. Inordinate.nihil aliud quicq. qua preter naturam esse videt. orado enim sensibilium,uniuscuiusque propria natura est. Atqui incommodii est insidinito motu longissimoque tepore pridier naturam quicquam motum suisse:quin po
232쪽
tius nature hae coditiones copetunt. esset itaq; potius inordinatio istudii natui a.utque in uoctogis Iimoque ic pore fuerit ordinatio aut preter na ura. qd si sit absurdum ipsi viderint. CCorollariit. Quo fit ut ob idipsum Anaxagoras belle excogi ' lasse videatur mundii ex immobilibus piimum inchoatu fuisse. Tertiacsictu so. Etsi aliqui ex segregatis motum admittant. generatione tamen no inuenitit raui. tionabile. Nam celti ipsum segregatione Ut quod delituisset immersum rettio ' nabiliter generare nequeunt. CCotollari v. Cb id itaque ipsum Empedoclcs cs lumno ex segregatione gigni voluit, sed ex segrcgatoiu Heium c gregatioe. Ofinxitem amicitia, que queda ab Uno Ubi omnia cog g.ita laurant dissociat e lite. discollecta iterum colligeret.couniret. atque cogregaret. sc* genitu Dctuque suisse cratu. CQuarta. Quod sursum aut deorsum mobile est. 1pm aut leue aut graue es e
necesse est. Primo. Siland graue, b Uerogi auitate habens: feraturq; simul deorsum. si fieri potest:absoluatque b spatiu d e in tepore f. In code tre a aliquid spatii de abibit. sitquedg. Diuido em grauitate b, sumoque Nite.que sic se habeat a d g, sicut totu b ad de. id ei possibile est. Cu itaque b per misi d e moueret pars ea qu su
ciique fuerit, solum per d g mouebis, εἰ per ide spati v d g:& in eode t se postu esta moueri. ferunt igitur deorsum per aequale,& in equali lepore no grave.& grauiutatem habens: quod est impos ibile.&ita deleui si gratu est argumenter. Ct,ecundo. Si quid moueatur quod neque leuitate neque gi auitat c habeat, mouebitur vi Minfinita velocitate: aut graue & grauitatis leuitatisque expers. squali S in squali tepore absoluunt. sit itaque a no graue & b grauitate hab ras:& moueatur a per spatiude:&in eode tempore,ut verbi causas, Virtus aliqua pellat b grauitate habens: spautio d g:quia si aliqua potentia maius in a iquo tin de aliquanto lpatio moueat, eadepotentia in eodem ipe maiore spatio pellit minus. Diuido ergo graueb. capioque
partem quancunque que sic se habeat ad potentiam motricem ipsius b, sicut d g add e.quia potentia data mouet b per spatiu dg in tempore L eadem potentia mouebit
partem illa grauitatis participem in eodem tempore, Sc toto spatio d e: & in eodem tepore εἰ spatio ferebar a neque leue aut graue . quare graue 8c grauitatis leuitatisq; expers equale&in equali tempore absoluunt.quod est impossibile. Et si a iterum inlinito motu ferebar graue infinito motu Sc eode spatio ferebaε. quoru Vtruque
16 impossibile est. Quinta. Aliquis mos natura.&aliquis violetus existit. CN a natura principiti est motus 3 quietis eius in quo est. Vis aut virtus est ab alio secundum quod aliud. Motus igitur qui ab eo quod intra est principio existit, iure natu.
ra dicitur.qui vero ab altero exteroque.Vt alterum est. iure dicaturuiolentus. Et hiequidem violentus non omnino est:Ut motus lapidis deor lum. Cuo ira velocior proacreatur, et nature sue sit acc5modus. propriaque pariat Viri'. Ille vero omnino preu
ter natura est VHapidis sursum propulsus. Et vis ipsa ad hos utrosque aere tanquaapto Utitur organor P Ut grauis Sc ut leuis ancipitisque nature natus sit esse,& virutu em ab ipsa Ut Uelut impressam retinens: qua nunc Ut grauis deorsum prscipitat. II nunc vero Ut leuis agitat sursum . . Primit corollarium. Vnde cognoscitur euenire violenter agitatum ferri principe mouente ipsum non assequente, sed separato. abαi3 iunctoque. Secundu . Fit etiari nullo tali existente medio corpore, nullus viole
tus omnino pro rearetur motus.neque secundu natura Ullus.Uniuscuiusque ein motum eodem modo promouet. Sed i grave.* leue esse oporteat, quis secundum nataturam motus,qui De contra dicatur violentus hactenus dictium est.
Exundiς pitis sibolia. ix. Vnuquodq; enim etiam multos prirer natum sustinet.
Cum dicit litera corpus naturale viati solum habere motu secundum naturam,ia se cituum materia subiectam intelligitur de eorpore naturali simplici vi igne aere dccxteris,& non de coposito. Animal enim plures habet secundum natura motus, tanser volatione progressionem 3c naiationem quanuis unumquodqcompositum tantum unum habeat ino.u naturalem secvnsum locum, iactum a qualitate elementari, utpote
233쪽
seeungum nditura elementi praegominant is,Vt homo deorsum simpliciter mouetur. xiiii. Co tinxit enim amicitiam . quae quaedam ab uno. Et si amicitia uniuersalis apud Empedoclem mundi horrupti inem efficiat per congregationem rerum in confusam molem, particularis tame amici ita secundum ipsum cocurrit etiam ad rerum productionem. Postquam enim lis d. ssociauerit ali qua corpora ab uno aceruo .ponit amicitiam illa discolle. ia unire aim congregare similactu esse cxlviii 5e ita litem prsparare materiam, amicitia vero sormam superaddere. perinde alet in arte materia segregata disponituraeeinde conapacta sormam accipit. Συ. Diuido enim grauitat E RSumatur pars grauitatis h scilicet e quae ita se habeat ad d g partem spatii simi tota grauitas hau totum spatium d e. Exempli gratia sicut grauitas h ad spatium d e in dupla virtute itac particiali grauitatis ad d g partem spatii sit dupla. Tunc sic.Sicut se habet b ad tolli de ita cad d per hypothesin. sed B pertransit totum spatium d e in tempore ergo e pertransit spatium d gin eodem tempore. Aequali enim existente proportione squali tempore fiunt motus. Et per idem spatium d in eodem tempore fi positum est a non graue moueri, igitur e graue scum sit pars grauis b, se a non graue in eodem tempore per idem mouentur spatium, quod est inconueniens in litera adducium. Quia si aliqua potentia maius in aliquo tempore. Haec propositio sicut admonent etiam notae Intelligitur dummodo non deficiat spatium nam si deficeret spatium id non oporte
rei, ut si grauitas vi. Ση. pellat pedale terrae usque ad centrum mundi non oportet eandem gra. uitate propellere semipedale eius vltra centrum.non enim contingit medio longius pertransire
Atqui a vi data propositio huic loco applicetur est minus mobile,b vero maius sive niagis renstens ergo si a mouetur in tempore sper totum spatium de . his eadem virtute mouetur parte spathecdem tempore ut d g. itaque capio ipsius grauis b partem qualicunque utc.quae sic se ha heat ad potent Iam motivam baicut d g ad d e,vi pote secundum subquadruplum. Cum virtus esit quadruplo minor quam ipsius h. ad plo minus resistit potentiae motiuae sursum Q quare eodem tempore sperquadruplum seretur spatium vide. Nam si aliqua potentia maius mobile aliquo tempore dc aliquanto mouet spatio eadem potentia in eodem tempore maiore spatio pei Q let minus.Et per idem spatium de eodemque tempore s ferebatur a neque graue neque leue.mo uentur igitur aeque vel ater non graue & graue,quod est impossibila.
CΤertis capitis annotatiunculae. Dictum Anaxagorae, omnia in omnibus esse, intelligendum est secundum speciem.& non secundum numerum, estque idem ac si dicatur quaelibet esse in qui busibet. Alterum, alterum clementum. Ertium caput cotinet tres quaestiones,& responsiones ad iditas. CPrima quaestio. Quibus corporibus conueniat gen rq ratios Secunda. Cum prima corporum sint semeta, quid a oelementum quot&qualia sint CTertia. Utrum clemenα 22 tum ut Volunt nonnulla tantum Unum esse ponentes sp ei est indivisibiles c Primae respondet Empedocles, Paratuor esse elemota igne aerem aquam, pariter Sc terram , in
genita atque incorruptibilia ex quibus omnia alia generanαtur . componuntur, ac fiunt. Eidem quoq; quaestioni respondet Anaxagoras Emperdotii contrarius, aduersatusq; ponens homoeomeras atomos ossis, carnis & nerui: prima principia.omniumque seminareru: quaru comixtioe aetherem & ignem haec enim eadem putat aerem,aquam, & terram gigni putauit:& ob sui paruita; t .atoma carnis & ostis,oculis invia, imperceptibilial esse, o filia tamen omibus inesse congregata,& omnia ex ipsis genita esse, coalita atq; conflata. Sed posterius m degeneratione 3c corruptione exam iis pertractabimus nostrum asseremus iudicium. Secundae hanc adhibemus responsionem. Elementum est in quod intus existens aut potentia aut actu, alia corpora diuiduntur: specie quidem irresolubile in alterum. Quo fit ut si tale sit elementum,& carni & ligno insint clementa potenttia, Vt ignis Se terra:quandoquidem a carne 3c Iuno disgregabilia sunt. caro aute aut lignum neque igni actu neque potentia inest: ut quae nunquam segreganda sint ab igni. Quot autem sint, & qualia sint, postea futurus est accommodatior sermo. Tertiae praeterea respondere licet. Elementum in diuersa specie secabile diuidus, lue esse,multaque esse clementa. Hoc profecto simplices motus liquido monstrat.
sunt enim motuum hi sinplices, hi vero mixti. Simplices aute simplicibus corroc
234쪽
ribus accomoditur coposti vero copositis.& vniar ; naturali corpori propi ius est motus. Atqui manifestu est mot' simplices plures esse ,erut igit N plura elemeta.
Ertii op scholia. xxi. Secundae hanc adhibemus responsionem .Elementa bifaria diffiniri possunt.prinio,.sum corpora simplicia qus cum non sint ex aliis, neque ex alterutris ex ipsis omnia alia fiunt.Omia inquam alia corpora naturalia mixtatiunt non qu dein secundum substantiam sed secundum qualitat ex elementoriam contemperatas. Secundo, elementum est,quod cum sit in mixtis aut actu, aut po iatam tentia corpora mixta in ipsum diuiduntur , quod quidem in alterum elementum specie irret Olubile est. Esset quidem elementu in mixtis actu si si cundum suam substantia in miκ tis existeret perinde at materia in re naturali. At cum impossibile sit eiusdem rei naturalis pluis res esse sormas substant tales,manifestum est elementu non .sse in mixtis actu. Elementu vero est in mixtis potentia cum elementorum quali tates in mixti potentia Sc materia contemperat s sunt ut ignis in homine est,quia contemperamentum ignis,& ita de al .Et hoc modo elementit con cedi debet esse in miruti sicut & mixta in elementis componuntur, quia in sua materia debitum
suae naturae habent qualitatum elementarium ciantemperamentum.Et elementum praedonia nans dicitur in mixto cuius in illo mixto contemperamentu excellentius est 5 exuberatius quam ali rum elementorum.Sic in elementa ipsa mixta diuiduntur,quando ipsorum elementorum quali rates adinvicem contemperatas resoluuntur, ut in igneum contemperamentum, aereum, aqueii, re terreum.Et elementum e si irresolubile in alterum elementum ut ignis non resoluitur in aere,
neque aquam neq: terramaicet bene diuidatur in idem specie, scilicet particulas ignis. Similiter elementum est irresolubile in corpora nuxta, ut ignis non resoluitur in carnem 5c lignum , cum haec non possint ab igne segregari.
Quarti rapius annotatiuncula .
c Dem de stus. Abderite dustus est ab Abdera urbe Thracis qus nil equo Cla
zomene dicitur clara quide,l olim ab Abdera Diomedis sorore condita fuerit: at ortu Democriti physici longe clariore. CQuid pyramis rotu&,quid rectilinea,
que&laterata dicitur ex septimo naturalium require. 2Sphaera vero solidum est. a centro ad circumferentiam omnes rectas eductas lineas aequales habens. Varium caput continet duas conclusiones. quatuor rationes
ad prima.&nouem ad secundam. 2 Prima confusio. Noni sunt infinita elementa homoeomera, queadmodum posuit Anaxagoras: CPrimo. Quia falsa utitur dignitate, maestave suppositione:quicquid homoeomem est, et se elemetu.
N avidemus multa mixtorum corporu homoeomera esse. ut lignum.Ut lapis.in homoeomerari; partos solui:quae mas nisestu est non esse elemeta .Non itaq; eritoe homoeomeracorpus elemetu: sed ut diximus irresolubile indivisibilet in alteru specie. Sed
eundo. Ita sumentes elementu nulla necessit inurgetur ponere infinita: sed otia etiam finita faciendo, aeque ut ex infinitis saluare moliuntur. saluare poterunt:Ut ponendo duo, tria aut quatuor aut quocuque alio numero: Peadmodum facere cotinatus est Empedocles. Tertio . Ipsi accidit no omia ex homoeomeris quibuscuque
facere:vt faciem no facit ex faciebusmeque Unuquodque secundu natura figurato ru.satius igitur ipsa posuisset finita. infinium em nihil excludere videtur. Et sane mesius finita.quae in minima omnium ex eisdem futuroru ostendisset conformior disciplinarum authoribus,qui proloquium dignitatemque accipiunt. principia finita esse aut quantitate.aut specie. CQuarto. Corpus a corpore secundum proprias differentias differt. Corporum autem adinvicem differentiae finitae sunt: ut alio manifestandu est loco. Disserui enim affectionibus sensibilibus. Sunt igitur cleamenta finita .eSecunda confusio. Neque recte putat Democritus Abderites. eiusdemque cosectator Leucippus, primas esse magnitudines multitudine quidem infinitas. magnitudine autem indivisibiles:& ex uno non multa. neque ex multis unum, sed horum complicatione confusioneque omnia gigni . CPrimo. Quia modo quodam omnia fatiunt numeros.&ex numeris: tametsi id plane non dicantia Secundo, Quia corpora figuris differre aiunt. & quia infinitas ponunt figuras.
itidem εἰ infinita ponunt simplicia corpora. eri .Quia quae elementis figurs
235쪽
acco iam rulandae sint, nisi igni, cui sphera a tribuunt,n5 determinaueriit: sed aere, aquam . 8c terra magnitudine & paruitate discreuerunt: tanquaea sint omnium qugelementa nuncupamus Velut panspermia seminariuQ. 4 Quarto. Sic dicentes. infinita rebus faciunt principia:&hoc quidem absurde. nam elementorum di geretiae non sunt infinitae.neq; infinitae videntur. Quinto. Qui corpora magnitudinesve ponunt insecabiles mathematicas tollunt disciplinas,sensum negat. multauq; ipsis eisde de motu sc tepore concedere accidit incommoda Psalio a nobis adducta sunt loco. CSexto. Pugnantia dicunt. Qui enim fieri possit, ut es eta ignis. aer aqua terra magnitudine dc paruitate di si erant.s insecabilia sint, ut ipsi asseruis Septimo. Dicunt aerem,aqua in terram ex se inuice fieri. Sed quomo/o deficisit enim semper maxima corpora segregata. non itaq; fiunt ex se inuicem, si insecabi, ita sint. Octauo. Harum profecto suspicione, qS corpora disserat figuris haud quaquam elementa poni debent infinita. Ponunt enim figuras omnes ex pyramidibus componi rotrudas quidem ex rotundis Sc rectilineas ex rectilineis.& sphaeram ex octo partibus . necet se enim est aliqua esse figurarum principia. quae si duo lae,rint, Sc duo erunt clementa, principiaque. si tria,erut tria dc ita denumero alio quo,
cunque.quare Sc totidem Sc finita quidem assignare debuissent simplicia corpora. e Nono . Unicuique simplicium corporum est Unus proprius motus 3c simplex. motus autem simplices finiti sunt.nam simplices lationes duae sunt, dc non plures. circularis.atque recta. Neq; quidem infinita sunt loca, ad quae inlinitor latones ecthpossint.Non ergo infinita erunt elementa.
Varii capitis scholia. xxij. Et sane melius sinita,quae ut m nlma. Propria est cuiusuis disciplinae aut rei elementis at principiis , sint minima atque simplicissima eoisi quae ex ipsis copontitur ut literae sunt elementa in gramatica,& minima eorum quae tractat grammaticus. dicibilia sunt logies elemeta,& eorum minima qM considerat logicus. materia & sorma sunt principia rerum physicarum,dc minima a simplicissima physicae ut unitas artihmoticae. Vtuntur praeterea disciplinae de liac dignitate . Principia sinita sunt aut quantitate aut specie. uantitate quidem ut magnitudine 5c multitudine, quemadmodum literae in grammatica sinitae,& extrema in logica. Specie vero quando ipsa principia explicantur rationibus communibus numero quidem finitis, Ut principia physica his spe cialibus rationibus materia dc forma. Ilixtorum principia hisce quatuor rationibus specificis veaiunt)igne aere aqua,& terra.Itaque quantitas in hac dignitate rem ipsam iespicit , species vero principiorum rationem. Quarto.Corpus a corpore secundii proprias differentias differt. Pro priae d. iserentiae hic dicuntur accidetia sensibilia qliae viai conueniunt,alteri vero non, ut graui ias terrae Sc leuitas igni .Et liuiusnaodi dist erent lx finita sunt numero atque determinatae. Surixatur enim secundum quantitatem,ut raritas leuitas, seclidum qualitatem, ut caliditas, frigidita .ec secundum ubi ut latio sursum, Zc latio deorsum. Et in unoquoque accidentiu genere totidem sunt accidentariae differentiae, quot sunt elementa. xxiii. Ponunt enim siguras omnes ex py ramidibus . componi. Perperam asserunt omnes figuras solidas componi ex pyramidibus quandoquidem sphaera ex pyramidibus minime constituatur. ut quaesit prior 8c simplicior. Sicut enim circulus ad trigonum , ita sphaera ad pyramidcm . Circulus autem ex trigonis non componitur, neque in eos resoluitur . nam planarum sigurarum est prima. igitur neque sphae
ra quae solidarunt itidem est prima non compacta est ex pyramidibus , haud aliter quam uni
tas non constatur ex ternario.
CQuiriti capitis annotatiunculae. 2Paruarum partium, subtiliorurn partium pauciorisque secundum extensonenipotentiae. Magnarum vero, pluris secundum dimensionem potentiar. 4 Mα Vinium caput continet quatuor antiquorum opiniones tres conclusiones 3c tres rationes ad prii nam, tres ad secundam. Quatuor antiquoru opiniones. Pr i ma est ponentiu tan πtum Unum esse elementu.& ipsum ess e igne. CSecuda est ponentiu ipsum esse aere. 2Tertia est ponentiu esse aqua. Quarta itidem tantu unum esse asserentiu aquae, aeri mediu,& aqua subtilius, Maere densius, caesos Romi uac suo, proportio.
236쪽
tirens.magnitudine inlinutum CPrima conclusio. Perperam asserunt tale aquae aeris Q medium caeteris esse elementu. CPrim Quia ex ipso derastudine deraritate alia gigni Volunt. Verum enim uero ita dicetes sibi ipsis repugnant,aliquid ipso elemeto principioq; prius facientes,Etenim rarius,incompositus,&in quod pottiusde fiora resoluantur, densius autem compositius quare est copsitio sit ex eleme to . resolutio vero queadmodum aiunt: ad elemetum ,potius ipsum rarius, ut aero. ponere debuerunt elementum,lmo vero cum ipsi fateantur ignem esse omnium rarissimum, ipsum maxime omnium ponere debuerunt elementum. Et nihil refert an ignis rarissimus sit admittant,necne,nam alterii rarius admittunt,quare aut ipsuaut tande viiii aliud dabitur .quod principium erit,& non ipsum medium. cundo Nil differt densitudine de raritate alia gigni, gros Titie et subtilitate est enim grossum densum: subtile vero, rarum. Rursum quid grossitie& subtilitate . illa gigni sit.nisi magnitudine quadam ecparuitate. ' Grossum enim, magnarum partium est: subtile vero. paruarum,quod enim in multum extensum fuerit subtile est. Sc ex paruis constare dicitur partibus. Sed tunc quid obsecro aliud facere videntur, nisi rerum substantias magno, dc paruo discriminare, Momnia ad aliquid faceres sunt enim magnum dc paruum ad aliquid, quare nihil simpliciter absoluteque ignis,aer,aqua aut terra,quod ipsi viderint. 4 Tertio. Praeterea si ipsa magno rc paruo discriminat.erit quaedam ratio ἄν portioque magnitudinu adinvisce.quare quae ratione aeris ad aqua habet,aer est: dc quae aquae ad terra, aqua. Sit itaque ignisi maiori ad aere ratioe,aer ad aqua aqua vero ad terra, quia in maioribus minotu rationes insui. erit igitur aliquid ignissic se habes ad aqua .scut aer:& aliis ab quid ad terra, sicut aqua.quare ipsius hoc erit aer, illud vero aqua. Hoc ide ostenderire liceret de terra .s maiores in desioribus asciscant rationes. CSecuda. Qui igne omniu pon esse elemctum tametsi haec diffugiat inc6moda,innovatam cinctudunt atque peculiaria. Nam hi bifidi bipartitique sunt.hi enim figura Vt pyraum idem igni acc6modant, illi vero nulla. Qui figuram acc5modant, hi ineruditius& ut ita dixerim crassioriMinenia id facilit, causa subdentes,quod acutissima si glirarii sit pyramis, ignis aute acutissimu corporu sit. Alii paulo persuadentiore nituntur ratione, corpora omnia ex eo quod sinplicioru subtilioru* partium est, componuntur .6c figurae solida ex pyramidibus abeut compositae. Quare cum iis
gnis corporu subtilissimum , Sc simplicissimu sit, & pyramis itidem solidarum si, gurarum simplicissima, iure igitur primo Se simplicissimo corpori asciscenda est. Qui vero igni nullam ascribui figura. ipsu solii subtilissimarum partium esse poαnunt,in quo in copolaione accipiente alia gigni dicunt, perinde atq; auri arenae cos atur coalescui. 1 Sed ita dicentibus accidere incomoda nunc aperiamus. Primo. Quia si partes illae ex quibus ipsu constituut.indiuisibiles esse statuatur rationes prius posita ita esse vetant,& iteru quod subiungimus. Si itaque indivisibiles sunt, cum ex ipso costituatur aer, aqua .rerra.talia corpora sibi inuicem partiti proportione respondent. Quae enim magnitudines similium pat liu quales erunt indiuisibiles omnes costitutit. Oportionaliter adinvice sese habet, Ut oes partes aquae ad partes aeris atq; ignis. & totu ad totu,& ita in caeteris quavis forte aer plus aqua habeat.& subtilissuriti desissimo quare si minor magnitudo in maiore existit,3 lignis magnitudo sit maxima,resolubilis erit in aere in aqua.& reliqua, quare elem Etum non erit. Et ita si posueris aquam maioris magnitudinis, S ipsa erit.& aer ,&Dgnis. Et cur etiam,cum omnia aeque simplicium partiu fuerint. hoc quam illud poutius statuatur elementum. Secundo esto, nunc agamus dicant esse diuisibile, qui figuram ei propria ascribunt. Pars igitur ignis non erit ignis, quia pyramis ex pyramidibus non constet,imo corpus erit quod neq; elementu,neq; ex clemento erit Ut Pars ignis, quae elementum non est,cum minime sit ignis,neque aliud elementoria
237쪽
quicq.neque ex elemeto est. Et qui figui a ipsi no adsciscitat. magnitudine deterimi
nant quare aliquid elementi potius elementum erit, cum sit minoiu partiti.&hoea bibit in infinitum aut tandem ad in diuisibile decumbetur elementu enim id erit quod minimarum partium fuerit. Erit item illa magnitudinum ratio, quam supra arguimus,& hoc ad hoc agrus ad hoc aer ad hoc aqua,atq; terra. CTertio. Et hi sccaeteri qui unum solum ponunt elemetum,commune vitium atque reprehentionε in currunt Q unum solum faciant naturalem motum. Omne enim naturale corp' motus habet principium.omnibus igitur existentibus Unum .unus erit motus &ad eundem terminum .ut si omnia sint ignis sui sum ,et quanto maiora fuerit, plusque ignis habuerint ,tanto Velocius sursum emicabui queadi nodu maioris molis ignis velocior sursum latio est,nunc autem huius oppositum Videmus in multis, qua mkra mole. velocius deorsum corruunt. Non igitur omnium elementum erit ignis. aut aliud quodcunque tum obpi aedictas, tum ob alias a nobis prius adductura nounes ertia concluso, Plura et finita esse elementa ne Ie est. Nam infinita esse non posse probatum est,nunc autemprobatumest non tantum esse unum. Sut
Vinis capitis si holia. xxv. Quare clim copositio sit ex elemento. In omni discipli ira arte de natura id compertum est compositionem ex elemento dc resolutione ad elementum fieri in gramatica eniim syllabarum ex literis compositio, dc rursu compo XIlsitarum inliteras fit resolutio quae sunt elementa grammatica. In logica propositio ex terminis constitutio Hreuocatio in terminos, quae sunt elementa logica . In geometria propositionis eκ principiis demonstratio ,& in ipsa principia reductio.In physica de ruit rerii naturaliu ex materia est compositio dc in materiam resolutio. Uod Sc in arte quom ex ploratum est Sit itam ignis in maiori ad aerem ratione.Sit ignis ad aerem in proportioe quadru Pla,N Ut xxiiii .ad Mi. aqua in tripla Sc ut os ad ii .aqua Vero ad rerram in dupla, dc ut duo ad Vnu. Tuc sic.in maioribus proportionibuς sunt minores, tanquam in totis suae partes erit igitu e aliqua pars ipsius ignis quae sit a sic se habens ad aqua ,sicut aer ad aqua . quare a pars Ignis erit aer. Quod enim eam habet magnitudinis proporti Πε ad aqua, qua aer ad aquam est aer. Simi liter erit aliqua pars ignis υ tb sic se habes ad terra,sicut aqua ad terra,igitur b erit aqua. Menim proportionem magnitudinis habet ad terra, quam aqua ad terram, est aqua. Igitur ipsiuσἐgnis una pars erit aer.&altera aqua quod est impossibile. Sic &de terra ostendere promptu esset i densiora corporum ad caetera maiores ponat proportiones,Vr praesens ostendit figura. i
Maiores rariorum adcxtera Proportione . Maiores densioru ad caetera Horta C
But aqua Terra xxvii. B ut aer
xx. I. Causam subdente , m acutissima sigurarum sit pyramIs. Qui hane contexunt ratione eae solis affirmativis insecuda figura syllogismum constituunt & insuper multiplicat s saliutur. Napyramis acuta est sigura iniri a me erigatur.Ignis autem dicitur a ius quia facile sensu pene tret sua Virtute activa. Ain vero aliam ratione astruentes,assumptionem fessam proponui, pyramidem scilicet solidarum sigurarii esse simplicissima nam sphaericasigura quae unica superficie cotinetur simplicior est pyramide quae pluribue clauditur superficiebus icut circulus triangulo Praeterea constituunt&hi syllogismum in secunda figura ex solis affirmari uis. Quare si ininoe magnitudo in maiore existit Sit magnitudo ignis ut viil.aeris vr. Vi.-q Vr. mi.&terraeut .iLIn magnitudine ignss maiore est magnitudo aeris minor.scilicet vi ta aquae iiii. de terrae ii. que admodum in octona rio est senari',quaternarius ec binarius .Et fgitur ignis in aerem,aquam 5c terram, ut suas partes resolubilis,dc per consequens non est elementum, non elementum est irreis Iubile in alterum specie .Et si aqua ponatur maioris magnitudis vignis, eaderatioe ostendi rur in aqua resoluetur in ignem aerem dc terram,ut haec ostendit descriptio.
Ignis vlis. Ignis vi. Aervi Aer
238쪽
Sexti capitis annotat. CCorpiis corporeum. Non corpus, incorporeum. Extum caput continet duas conclusiones, duas rationes ad
lyrima.& duas ad secundam. CPrima conclusio. Elemeta
s initu,& eius resolutio teporc erit insinito, & eius cc in poesitio tempore infinito. Et cum unumquodq; natura costa irati ualio tepore componatur. &alio dis loluatur. accidet unute pus infinitu extra alterii infinitu existere & Unu prius altero esse.est enim c5so, sitio dissolutione prior hoc aute impossibile. Et si dissolutio alicubi stabit, aut hoe indivisibile erit .hoc aute non . propter prius adductas rationes.aut diuisibile .seoi usi dissolubile .ut ipse dicebat Empedocles. hoc iteru no. Na si mas' dissolubile corruptibile est. itidem Sc minus erit. Uidemus enim in eisdem quod maius est .dissici
litis, minus vero facillim corrumpi .Quare cum maius corrumpatur ut volui.& iupsum quoq; minus rationabilius est aliqaado corrumpi atque dissolui. Duobus auetem ignem corrumpi Uidem'. Primo cotactu cotrarii. vicii disperit extinctus. Sccudo cum in seipsum marcescens tabescit, deficitque hoc aute minori ut pallia Bama; patitur a maiori,& quato minor,iato Uelocius absumitur. Oportet igitur eleementoru corpora corruptibilia esse,atque eade incorruptibilia corrumpi. et Secundo. Cum constet elementa generabilia esse, aut igitur generabunt ex non corpore.
At qui dicit ex incorporeo ignem generari, nihil aliud dicit. i vacuum intro ducat separatum. Omne enim quod fit in aliquo sit 8c in illo ubi prius existeret idipsunt ex quo fit.quod si nullum corpus existebat Ubi genitum est, cuti ergo erat. Si vectro alterum corpus posueris praeter id incorporeu ex quo fit, duo igitur corpora sumul et ut scis et quod factum est.&quod illic ante factionem generationemque pexisteret.quod est impossibile. Manifestu itaque esse proele meta i corpora i e solui.& ex corpore reparari atque gigni. Secuda coclusio. Haud tame existim ad aestvnu c6mune corpus esse alterum ab ipis ex quoipa gignatur.& i quod ipsa resoluatur. Primo Quia illud corpus prius esset e eine is. Atqui ipsselcmentis nulla
sunt priora corpora.sunt enim sensibilium corporum pii in a.dio igitur est tale venum aliquod comune corpus. Secundo Quia aut grauitate aut leuitati ha bc bit. Quod si s c.aliquod elemetorum erit.oinne enim simplex aut leue aut graue . alia
quod elementorum est. Aut prorsus grauitatis&leuitatis expers est.& tunc corpus illud ut moueatur nullam retinet aptitudinem . Immobile igitur erit eius in odi corpus, & mathematicum. nec in loco Vspiam erit, Si enim in loco esset, aut mouereis tur . aut quiesceret S si natura quiesceret. in eum locum natura ferretur.&si vi qe saceret.&vi.&praeter naturam ferretur in eundem . Et si non est in loco. ex eo nihil
fiet quod enim fit in eius ex quo silloco fieri necesse est. Quo fit ut pmanifesti mrellastum sit cum elementa non fiant ex non corpore, neque fiant ex alteio ab ipsis corpore. ipsa ex se inuicem fieri.
- ii capitis scolia. xxviii. Est enim compositio dissolutione prior.Bisaria conlpost
io dissolutione prior est.tempore & pcrsectione. Tempore quidem . nam prius res psa componitur antequam dissoluatur vi in arte 8c natu a exploratis misi est. Perse iactione vero nam coposui tendit adesse dis lutio υ ero ad non esse. At isse natu ra persectitas est quam non esse. Motus autem qui ad persectionem tendit terre. inii est
persectior. Videmus enim in eisdem quod maius csi di istellius .Ea propositio intellige laesi in
iis quae sunt eiusdem speciei 5c naturae ut maiore igne de ininore. Nam non incoueniens est masius lignit citius corrumpi paruo ferro quod diuel si sunt naturae.Praeterea intelligenda est υ hi omnia unius Oeteris alterius sunt paria, nam si paruus ignit esset in suo loco & magnus extra sua locii. quid prohiberet magnum ignem citius corrumpi equod non consimiliter se hahiat maiust. de minus. Et ratio est in promptu quia quod maius est, habet valentiorem virtutem resisti edi extero corrupenti,quod vero ininus,inualidiore. Proinde hoc facilius,illud vero dissicilius cori
239쪽
lpitur. Et minor ut parua flamma patitur a maiori. auis parua flamma coIuncta maiori colimetur peream ab extero corrumpente, ne adeo facile corrumpatur lictu si esset separata, corrupitur tamen per accidens a maioriVelocius cp per se corrumpetur,propter subtractionem alimenti quo parua flama diutius aleretur,& quod maior flamantinori tepore absumit. Et ea rem minor flamma tempore minori perducat maiori coniuncta,cpper se subsistens.Et in duo sint modi quihus ignis corrumpitur, prior quidem per actionem contrarit,posterior vero per absentia conseruantis minor flamma priore modo a corruptione defenditur,posteriore vero ad eorruptionem citius disponitur per maiorem flammam ,quae cito exedit minoris flammae materiam.
Corruptibilium principia .elementa & corpora simplicia. Intelligibilia cori
pora,corpora mathematica. CPositio,Opimo. Eptimum caput cotinet trescoctus oes,quatuor rationes ad
primam,&sex ad tertiam. CPrima conclusio. Modus quo
Democritus & Empedocles generatione elementoru ex se illice saluare nituntur, irrationabilis est. 4 Primo. Quia sua dicta ignorare videtur,cu unuquodq; inqui at ex unoquoq; segregari,siciuapparere generari,non generationem se inuice facientes. sed apparetem generatione, perinde ac si res inia tali se deliteat quas in luce & apparetia proferas dicasque eas Idcirco genitas. Sic auic generatio minime fit, sed ex quada subiecta substrataque materia. 4 Secudo, ride magnitudocti arctior strictiorq; fiat, no videtur idcirco fieri debere grauior quod qde ipsi volunt quoties ex aere fiat aqua e Tertio. Quo pacto immixtu quod separatu fuerit,maiore locu occupare necesse sit s&mai' corpus in minore cotineatur quod tamen sena P opporteret quoties ex aquatit aer, ampliorem em locu semper factus occupat.&Unuquodque rarioru et subtilioru paratium quod aqua seruore intumescens ostendit,quae adaucta mole,costrictavasa cotinentia etia perfringit. Aut igitur erit vacuu,aut non extendentur corpora. quod& ipsi volunt. Sed certe irrationabile est existente vacuo semper quod extrahitur. ampliore mole se diffundere necesseesse,quod tamen oportet cu ex aqua fiat aer. Et φ confugium suu nullia sit, ope Vacui cotidentium,alio quoque demonstratu est loco. cum nihil prors' esse queat vacuum. Quarto. Si eo pacto, segregatioe generatio fieret .ladem ex se inuicem generatio casura desecturaque esset. Nain magnitudine finitai finita cotineri ipossibile est, si itaque ex terra aqua dempseris aliqd ab ea distractu est,&generatioe factum. Deinde iterum demendo, aut lade absumitur. stabiturque aliquo, aut submole finita, infinita sunt colenta. quod est impossibile. No igitur semper ex se inuicem generari quibunt .non est igitur, quomodo Democritus Empedoclesque Uol ut.clementorum ex se inuicem generatio. Secunda. Elementa se inuicem transfiguratione no fiunt squemadmodum ex 3 eadem cera transfiguratione fit cuculus et sphaera) ut nonnulli volunt. CNa ipsa elementa indivisibilia esse oporteret, propterea quod no semper pyramis diuidatur
in pyramidem neque cubus in cubii. neque pars ignis erit ignis .iaeque pars terrs e rit terra,aut corp'dabis prius elemento.& quod no resoluetur in elementu ,&quodno erit elementum quadoquide figuram nulli elementorum habuerit accommoddam. Tertia. Neque ite superficieruresolutione elementa ex se inuicem gignu itur. CPti ino. Quia inconueniens est no omnia ex se inuicem gigni posse , sed eorumum ut dicunt transmutationis esse expers Q paucioribus constet triagulis&superficiebus, ex quo ideo gigni non potest.q, pluribus eget triargulis.Tum quia Deo galea quae certa sensuum experientia cognita sui. Et huius quidem cata se est, i ex non bene sumptis principi is omnia ad quas da statutas opiniones defendendas reduocere volun Atqui aeternorum principia aeterna esse vidcnt,sessibiliu sensibilia R
240쪽
eorruptis ilium corruptibilia. Tum quia qui usq; adeo suorum defende dorum serό
monum sunt pertinaces, ipsorum sunt araratores:&quodlibet accidens tanqua vera
habentes principia sustinent ex consequentibus,& maxime ex fine recte iudicandi occasione non suinentes. Ut enim disciplinae factivae finis, opus est, ita & sens bilia cognoscere,&quae circa sensum versantur, naturalis discipline finis est. Secudo Accidit ipsis terram maxime omnium esse elemetum fateri oportere, ut quae sola incorruptibilis existat,& in quam alia resoluatur: quae potiores Videtur esse elemeti coditiones. CTertio. Accidit eis triagulos, superfici est remanere superfluas: vicu ex illo quod plures triagulos habet.gignitur id quod pauciores habeat, supersunt residui: qui profecto non constituunt elementum simile ei ex quo genitu est, quod longe plures requirat, neque aliud quodcuque. Erunt igitur remanentes, superflui, ociosiq;. CQuarto. Quia generatione ex no corpore faciut quia ex superficiebus. Quinto. Aduersa certissimis scientiis permulta cofiteri cogunturi Vt no oe cordipus diuisibile esse . quod irrationabile est quandoquidem vel intelligibilia illa corpora disciplinae ipsae mathematicae diuisibilia esse concedunt: & hi ut suam tueantur positionem no omne sensibile corpus diiusibile esse admittunt. Sexto. Quia elementa, substatiasq; elementoru figuris determinant: Ut ignem pyramide, aut sphera. quare sicut diuisa sphaera aut pyramide, partes sphaera aut pyramis no existunt. ita partes ignis n Oerunt ignis:& ita de aere, aqua,& terra: quare aut ipsa indivisibilia
sunt: aut ut iam diximus aliquid est prius elemento.
Eptimi capitis scholia. xxv. Secundo eadem magnitudo cum arctior striiniorcp stat
Que auis interdit res naturalis fiat grauior, quando arctiori siricii ori Q clauditur magnitudine η, in ea materia angustioris molis recipiatur forma substatialis nata gratistatem efficere,ut cum ex aere sit aqua aut terra id tamen non semper Oportet nempe cisi ex igne sit aer. magnitudo sit minor, sine grati itatis accessione. Pr terea in iis quae
an tistiori moli coititiasta habet maiore grauitate minor magnitudo solii est causa P accides maiori; grauitatis nihil ad illi effectu causalitatis rationi habes neci: ad ipsum natura ordinata. Sed minor magnitudo at costrid Hor.causa est per se codensationis, 3c forma substat taliq causa per se grauitatis. xxxi. Aut corpus dabis prius elemento. Hscin conuenientias acile cospicititur sequi, accepta cuiusuis elem Eti parte integrali, ut ignis. Nam nulla pars pyramidis est pyramis pars au tem ignis est pars pyramidis scilicet totius ignis que ponunt pyramidem ergo pars ista ignis noest pyramis. Rursum. ipse ignis eapy ramis, ut cocedunt, dc nulla pars ignis est pyramis, ut oste sum est, ergo nulla pars ignis est ignis. Neet etiam pars ignis est aer aut aqua aut terra, & multo minus est aliqdmixtu igitur huiusmodi pars qux est corpus est prior elemento,&tio resolui po
test in elementii cum ex ipso non coponatur immo ne ea pars ignis est elementum. Nam fecim dum eos ut quicquam sit elementum debet habere figuram illi elemento accommodam. pars autem ignis non habet figura cuiquam elementorum conuenientem. neetenim pyramidale, neque
sphaericam Sc ita de caeteris. igitur illa pars ignis non est elementia, quod est absurdsi. xxxii. At qui x tertiorii principia aeterna esse videmur. id no de principiis ratiocinationis cognitioni in telligendii est nam ea siue aetemoni sunt sue sensibilium siue corruptibilium aeterna sunt. perpetuo veritatis, ut eκ posterioribus anaclyticis perspicui euasit. Sed de principiis copositiois almesistitutionis illud est accipiendia quae s fuerint aeternorii, ut supra mundanorii S corporii caele intium sunt aeterna Si vero sensibilii reru& corruptibiliu sensibilia sunt 8c corruptibilia. ut sella elum rem ut soriras substati aleg aut secundia rationem olum ut materia, quae corrumpitur sub solstitie 5c desinit esse illius cuius prius fuit subiectum. Praeterea per principia corruptibilium υe et id manent notae huic loco respondentes)intelligi possunt elemeta δέ corpora simplicia quae coetu ptibilia esse ambigit nemo. Tettio. Accidit eis triangulos superficieri remanete supersuas. Re qu irat ignis quia rarissimul est)viginti triangulos ex quibus costituatur, aer quindecim aqua de celo.& tetra sex de ex aqua dicem triangulorum stat terra complectens sex triangulos, manifessi est quatuor triangulos remanere qui non constituunt aquam similem ei ex ua genita est terra. na m aqua per hypothesin requirit ut fiat decem triangulos. nem illi residui trianguli constituunt ter ram, i, pauciores sint i terra posita est requirere. Et multo minus constituunt aerem aut igne, si, hie viginti ille vero quindecim requirat superficies. Ergo ex illis quatuor triangulis nullia consilicii potest elementum, Se per consequens sunt otiosi de super sui. quod inconueniens.
COEhaedra figura est,q octo habet superficies & bases. Dossecaedra sero quae duod cim superficierum est,atq basium. CCubica me,qua tesserarum figurs exu