장음표시 사용
371쪽
uetur. Sexto. Unitates animam constitueEtes digeretiam habent, et quam ha re post uni constituendo animam, nisi positionem habeant ut puncta et cci non esistituant. positione careat. et si duo puncta sunt simul. quare no infinita simul et ut et indivisibile subiectum obtinebul: Quoru enim locus indivisibilis , et ipsa indiis uisibilia sunt . Septimo. Si anima sit puneta omne corpus puncta in se contineat in sinita curaton omne corpus habeat animam Coctauo. Dicat quo pacto in
telligant puneta separari posse, nisi lineam intelligant ex punctis abire composita
ait coalitam, et in puncta diuidia Non erit itaq; anima numerus, ne puncta.
Varii capitis scholia. xx. Nulla dictarum inferior. id est non minorem aliqua diapctarum duodecim de anima opinionum habens probabilitatem aut verisimilitudine. i neci: pauciores habens assertores. Hanc autem in publicis congressionibus communi ter reprobatam esse opinionem dicit Aristoteles, hoe est in publicis concertationibus illi erariis &disceptationibus, quibus unum in locum conuensentes Athenis philata phiae studio addiini sese exercitabant. Et sane digna suit reprobari haec opinio. Na anima substaritia est, Sc viventis essentiam constituens. Elementarium autem qualitatum contemperament uin qua harrnon lam dicunt accidens est,sine quo etsi anima subsistere nequeat ut quod ad viuetia equiratur coplementum, non tamen latendum est ipsum esse animam, quin immo ab ea genere, α quidem physico discrepare. Ne efficax sumitur ratio animam esse suiusmodi proportionem elementorum. ex eo o anima dissoluta. di soluitur 5c qualitatum proportio,& cotta di luta Cportione dissoluatur anima. Id enim non eo sit, Panima sit proportio sed quia anima huiusmo
dicon emperamentum conseruat in corpore viventis. Deperdito autem conseruante N id quod conseruatur, deperdi necesse est. Similiter proportio illa qualitatu est causa necessaria sormae sub stantialis exissentis in corpore Uiuentis. modo non existente causa necessaria effectumno esse est
necesse,ut deperdita caliditate,deperditur de ignis sorma. xxi Secundo. dicere anima irasci Uel timere. Coueniunt Irasci timere μ Vna parte cum texere 3c aedificare ex altera, eo ipso in fisse ab anima,irasci quidem 5c timere ab anima appetit tua, de quatenus operationum appetendi est eε sed tua, textura autem N aedificatio ab eadem,quatenu consecuta est artem texendi 5c aedificandi.Id tamen est discrimitus, i, textura de aedificatio sunt in materia extrinseca sc non in subie eici suae causae efficientis. Ira autem sit in corpore V t subiecto. C aeterv m hoc Ioeo ponuntur a Plislosopho praedicta couenire,quod quemadmodu improprie Sc minus accomode dicimus anima texere aut aedificare, quis Opera artis proprie attribui debent totis efficientibus nomine causalitaris expressis, ut proprie dicendu esset, aedificator aedificat. teκtor texit, ita latis inepte at improprie dicimus animam irasci aut timere, nam verba ilia a ctus animi exprimetia,non exprimui
i imore in eis ciat ted meum in se habeat.Cum itaq; dicimus animam irasci aut timere, significam ipsam habere in te aut timorem aut iram, quod falsum est nempe iram anima efficit non in se ipsa sed corpore. Haud secus ac sol calorem gignit in aere,qui idcirco recte dicitur calidux, atqui non recte sol calidus dicatur m calidum nominet subiectum caloris,& no effectivum. Est ita animavi sol , ira ut calor homo qui denominatur irasci ut aer suscipiens solis calorem. Cuius intelligeria 5c contemplatio non nisi aliquo interiore tala. Id interius quo laeso impeditur actus intellige di est intellectui possibilis in quo intellectiones recipiuntur. Sicut enim organis corporeis com Petum naturales potentiae, Meis interdum etiam assunt oppositae impotentiae, ita intellectui possibili coire nidi naturales potentiae ad facile recipio dii intellectio ex scilicet ingenii , quod se habet in intellectus agetis operationes, ut pupilla bene disposita ad recipi edam Visionem. Et naturalis impotentia intellectu possibilἰς est obtulitas Echebetudo, quae similis est male dispositioni pupil
vides,ne obtusita assidua diligentia at in exercitio sacile emendatur, Rin acumen perspicacitat εQ permutatur. Assignat autem Aristoteles hoc loco argumentum conuincens intellectum esse, corpore separabilem, o propriam habeat operationem, scilicet intellectionem, quam sine corpo risusu atque organo peragit cuius id indiciu est, quia si fieret in organo corporeo deberet desectis Ac debilitati ἰ senio organis corporeis cotabescere.ut caeterς operationes corporeae ingrauis cente senemite labefactantur a toe deficiunt. Atqui no deficit intellectis defici Et e corpore quia Potius syncerior, Sc valentior est, non igitur sit in organo eorporeo, quare separato intellectua iPore, xque fieri pote st,aut meliust, at que ipso corpori iniuncto. E st igitur ii uellectus a corpure separabilis. Verum haec ex tertio huius euaden telat Iota. xxii. Subtracta aure parte, anima eadem cosimiliis manet.intaeda animalia reliquis imperseetiora, plantaru nain rae satis propinqua suor, eo ipso in Dcut plantae in diuersas part ex se istae adhuc vivunt suo modo. dc non arescunt. sie 5c animalia huiusmodi mutilata adhunc vivunt.&non separatur ab eis anima. quin immo partes di sirrustae in nonnullis rursum uniuntur. ut ostendit mutilus coluber,& musca capite trunca, dc similia animalia exanguia.lnam malibuet aditem sanguinem habentibus id non accidit, quia aptatarii natura sunt semotiora,& no patietia sectionis ob naturae suae nobilitate, qus summς vn
372쪽
iiti; p=opinquior est similitudo. Porro animalia sanguine praedita Vbi primum secarentur, emicterent sangu inem quo exhausto non amplius eis superstes posset esse vita.eum sit ipsorum alimEtum .Quorum enim locus indivisibilis.Locus ,receptaculum Jubiectum,& non sumitii rhie pro superficie concaua alterum corpus continente.Illam enim diuisibilem esse necesse est cum sit mi
gn itudo. A t si accidetium subiectum sit indivisibile in partes extensionis,& ipsa accidentia in huiusmodi partes sunt indivisibilia,et si alio quouis modo diuidi possint, ut numera in anima exi stentes in partes discretionis dirimuntur,oc habitus animi in partes intensionis, notion a itide
inentis in partes eas constituen xx . . . . '
CQuinti capitis annotatiun Ise, C Mens intellectus a Moueri,inoueri a se de loco ad locum Vinium caput continet quatuor coclusiones, duas rationes ad primam octo ad secunda. unam quaestionem post quarta Timaei responsionem, &eius improbationem. Prisma coclusio. Anima no est incorporea eo quo existimant modo. si ex corporeo.&quide subtilissimo:quod incorporeu appellent. CPrimo. Quia pleraq; allata huic positioni
accidunt incomoda,et quaeda alia speciali ora: Nacum alain toto sentiente corpore sit, si anima si corpus, duo corpoαra simul erunt, atq; se occupabui. Sed esto dicas eam esse ex numeris Sc punctis: sium ut cum vno numero multi erunt numeri,etcu uno puncto simul multa puncta: ut totum corpus animam habeat. rusi dixeris alique altu item superuenire numeαrsi. CSecudo. Quia neq; hi .neq; qui anima ponunt esse numeru .no modo anima non ita posse diffinire videtur, sed nec eius accidetia assignare. Quomodo enim ex his cogitationes sensus,voluptates,dolores,dc caetera talia fieri assignabunt Non facile est modos commentari.& fingere. CSecunda.Non opus est animam ex ele α 'mentis constare,quo singulis singula cognoscat. Arbitrantur enim hi res non nisi a similibus rebus cognosci :quare anima ex ipsis rebus constituta sit oportet. Id ita non esse ostenditur. 4 Primo. Quia non solum sunt elementa, sed alia qplurima 8c pene numero infinita. Si igitur ex solis sit elementis quona pacto deum cogno scere quo hominem,carnem ,ossa Non em haec sunt elementa: sed ex quadam elementoru adinvicem proportiones vi cecinit Empedocles nascuntur: t ita de osse, Sumpsit aquae partes duplices tot & aeris ignis Quatuor ex octo,tellus hinc ossa dat alba. CNihil igitur proderit elementa esse in anima nisi & ipsae compositiones reruq Proportiones assint.quare si cognoscit os hominem, lapidem honu.no bonum, Sos 3c homo Sc lapis Sc bonum et non bonum erunt in anima quae si sint impossibi: Ita dicto non est opus. Secundo. Cum ea quae sint haec secundum substantiam dicantur, haec secundum quantitatem .haec secundum qualitate et ita de caeteris praedicamentis.an elementa solaru sint substantibu fissi sic, quomodo cognoscet καcidetia quatitate qualitatem, et similia An solorum accidentium s sed dicantiuncquomodo cognoscet substantia substantiam et compleat atq; constituat An erunt elemeta substantiis et accidentibus comunia et id quidem per seipsum statim irris possibile videtur, anima enim substantia est . et ex principiis quantitatis nascetur uantitas. et non substatia:et ex principiis qualitatis.qualitas. e Tertio. Quia abeturdum est simile cognoscere suum simile et sentire suum simile: et tame simile norati a simili ut Volui est enim setire .pat et cognoscere simili*er. Quarto. Empedoclis sentetia est corporeis elementis animam elementoru similia deprehemdere, Atqui animalium partes quae simpliciter terreae sunt. Ut ossa pili,nerui . nihil omnino setiunt: si tamen Vera esset Empedoclis set etia .setire deberent. CQuin
to Unicuit pricipio maior erit ignoratio et cognitio. Na unum solus ut simile
cognoscet, tera omnia ignorabit. Sexto. Empedocles deu omnium ignoratisssimum facit,nam solus di scordia non cognoscet, quam caetera etia cognoscent, cu
373쪽
Morinib' ednstet.Inquitem deum queSphaerii VScat' ex quatuόr elemetorii comixtioe sola conueniente cocordia Misiisse. I Septirno. Dicat Ernpedocles quo
osa, alatano sint,ca oia,aut omnibus,aut uno ut Vult constent elemento. Quod cacii igis aut oia aut plura, autVnu cognoscere necesse esset. Octauo. Praeclari' id est qd continet et id quod continet a remitur,et emeta aute potius cotineri Vide, tur,& conditione seet materiae. Quicq igitur clarius existimare oportet aiam quae ut domina vi rectrix. ut temperatrix dilatur,&potissimum ipsa mente loge dies uiniorem,& natura dnatricem esse,&elemetis pilore non aute ipsa elementa Ut contendunt) esse omniurii prima. ITertia.Nullus antiquoru adhuc de tota anitima attigit. a qui permotum ea definierunt,no plane attigerunt. Sunt em pleuraq; animalia quae sic sunt suae sedi assixa atq; cohaerentia, ut se nunet alio trasseerant haec autem vim motium no habet,cuius quide usum nunq exercent itidem
de plantae. Neq; qui p sensum,nam plata: Vt stirps Uiuere conceduntur sensuu tauine expertes sui. Nini qui p sensum S: intellectum,nam no modo stirps 8c platas sed&animaliu multa itellectus rationis Q cognoscimus ex ptia.Neque opterea ade, qui per sensum εc motu . Falsum εἰ id est qdde carminib'depromut Orphei alam spiritalem vento ferri,anhelitul attrahi. Na id plantis id animalium multis
conuenire non potest non em plantae& animalia respirat oia. Et qui eam constitutam ex elementis esse Volui non ex omnibus esse composita tenere necesse est,na sufficeret altera cotrarietas de ad sedc ad suus nosce ducontrari v. Et citi restum,
de sui se obliqui iudex Sc regula obliquu vero neque recti neque suimet iudex est. a b c Quarta. Seletia eoru minimerbanda videtur,qui anima toto piusam permixtaque uniuerso censuerunt. CHac de causa Thales moueri potuit viola plena dii assereret. Sed id n5 vides,na qua ratione igni placi 3c aeri animal non efficiat cusimpliciorum corporii psectiores putent animas: perfusa autem cofusis , 8c mixtis corporibus animal iniciat. Vtrum voluerint concedant, ne 3c aerem alata esse: id sane sine ratione dictum appebit, aut igne δέ aerem non esse aiata: Sc tunc quoq; equae animam habebut,non erutanimata. Et false innitcbant rationi set quia quaelibet animalis pars eadem specie existit,pars igit aeris, pars aquae,animal constituuens .animata hac ratione sit: quare et aerem et aqua eade aia P fusam et animatam esse necesse est.Ita certe dicetes pluris faciunt raris elementorum alas.Vt immortales, indisolubilesque nras autem dissolubiles. C aestio. Cum animal vegetet, ων nutriatur. indolescat.minuatur,cum sentiat, audiat, videat,olfaciat gustet, et tam gai,cum appetat gaudeat,tristetur,mitescat,irascatur, cosidat metuat, amet odiat secunda locum se agitet, serpat,natet obambulet se in aera volatu sustollat. cu contemples intelligat coponat diuidat ratiocinetur,anoia haec a tota proficiscantur anima an a diuersis an haec ab una pie haec ab altera ,illa vero iteru ab a lia. Responderunt aliqui plane alio vegetare alio sentire, alio appetere,alio mouere, alio
denique contesari ac intelligere. Sed quo si plures sint animae. si sint dissectae.
eas sustineti continerique, ne se dissocient neve effluat oportet. Id enim corpus efficere no potest: quin potius animae officium est,ne concidat, ne defluat, continere egebunt igitur altero continente. quod quicquid id fuerit) verius animam dicere licebit, et de illo cotinente iteru licet inquirere.an sectum .an diuisum sit. Quod si sic egebit iterum altero continente.et hoc abibit in infinitum:aut tandem dabitur u . quod Verius natura imitabitur animae. Secudo. Si tota anima totu corpus cotinet si pies habeat discretasai uisasque et pars prem cotinebit. Sed quam obsecro potius tinebit itellectus eis non liceat fingere. Tertio. Desectae plate ostedui plotu eande anima inesse et cosimili vita partes vivere: simileque virtute habere si surculu, si ramu iterii terra obrueris .alimentu sumit,radicem in mumcntii attrahedi, aptius sibi format ac aggenerat. Ita potentie animalis i animali no Ieraa
374쪽
vim anima dicenda sti corporea an ancorpo
iantur: ut sensitiuum a gelativo, vegetatrix vero et plantu& anim alibus sola comunis ruenitur: in platis a sensitiva selucta .sed in animali sui dimini est nuqua.
Vinii capitis scholia. xxiv. Aia non est incorpora eo quo existimat
modo existimat sit antiqui anima reuera corpoream esse,ut quam ex corporeo compositam posuerint verum eam apparere incorpoream,
cpid corpores anima constaς adeo subtile foret i incorporeu esse videretur, quemadmodum vas corpore subtili ut aere repletum,ple mim quidem est secundum veritatem, vacuum tamen secundum apparentiam, quod corporis ipsum oppletis non percepta corpulentia inane quiddam ibi videatur. Verum anima neque per se quidem corporea e st . nam non habet in se trinam dimensionem, ut subiectu sua accidens. Per accidens tamen concedi posset esse corporea ut quaesubiecto corporeo coniungatur,eique coextendatur. Neet identidem anima dici debet incorporea. Nam id incorporeum proprie dicitur, quod neque dimensionem habet corpoream, neque eam habenti, Ut forma suo subiecto coniungitur,ut spiritus cxlenes &supramundani. Atqui anima suapte natura corpori coniungitur,a quo dc si morte 3c obitu hominis ad tempus separetur, est tamen nata rursum corpori uniri, quoci ro dc a corpore separata,nec incorporei quidem nometide rationem suscepit, cum ut quippiam incorporeum sit, requiritur ipsum non esse natum con iungi corpori Neca: qu ispiam obieetet mentes supramundanas suam plenitudinem per orbes caelestes habere dissutam, quas tamen incorporeas esse latentur omnes, εc non per accidens corpo reas. Nam beatae mentes corporibus caelestibus non coniunguntur ut forms suis subiectis, que admodum neque diuina plenitudo rebus corporeis,quibus tamen omnibus adest. Anima vero corpori Ut subiecto atque substantiali coniungitur,cum quo unum totum constituit. Neque ex eo quod animam negauerimus corpoream,consequitur eam protinus esse incorpoream. Nempe corporeum Sc incorporeum non sunt membra immediata ,quorum alterum necesse si de quoli bet quod est veri ficari. Inueniuntur enim pleraque,quae neque corporea sunt, neque incorporeavi accidentia, tametsi admittendum sit corporeum 5 non corporeum esse immediata diuisionis membra. At alia est non corporei, 5c alia incorporei ratio, omne enim incorporeum est non corporeum ,sed non remeat alet recurrit illa praedicatio, in non corporeum latius serundat, incorporeum vero contractius sit Quod si quis cauilletur animam substantia esse εἰ proinde aut corpoream aut incorpoream, non est autem corporea, incorporea igitur. Admittimus quidem ani
mam substantiam esse sed non eam quae in duo illa membra diuidi soleat.Diuiditur enim solum substantia completa in ea diuisione, dc quae per se existit. At vero anima,substantia est incompleta 3c subsistens in alio. Neque obstat materiam dici corpoream solere, quae incompleta est substatia nam alia ratione quam animal aut planta,corporea substatia dicitur, quemadmodum animal corpus dicitur, 3c materia corpus,haec quidem incompletum, illa vero completum .sic V trunque diuersa ratione dicitur corporeum. xx V. Na qui per motum eam diffinierunt,non plane alti gerunt. Totam animam attingere est eam secundum totam eius rationem determinare, quae Ecomnibus anima participantibus &solis illis conueniat, ut qui animam discerneret a caeteris secu dum vitam potentiaeque vegetatiuae operationem,quemadmodum determinat Aristoteles,ea totam attingeret , nam complecteretur omnia quae communi ipsius animae ambitu rationeque
comprehenduntur. Quibuscunque enim adest vita eisdem adesi S anima. 8c solis illis quibus . ita .5c anima. Antiqui autem qui aut per sensum aut motum a se,aut intellectum aut horum phi insimul sumpta,ut sensum Sc motum,sensum & intellectum motum 5c intellectum sensum motum S intellectum, animam determinare conati sunt totam animae rationem, ambitum que notant complexi. Nam tametsi ea quibus horum quodvis adest , animata sint omnia, non tamen quaecunque an imam sortita sunt illorum aliquid habent, meorum nihil platis conueniat quae tamen sunt animatae 3c viventes. Quocirca cognoscuntur&illi perperam animam determinasse qui eam respirationem esse dc ventum atque spiritum diκ erunt,quoniam platae omnes &pleraque animalium respirationis sunt immunia. XXVI. V trum voluerint concedant, ignem 5c aerem animata. Vtrum, non hoc loco interrogatiuum est, sed denotans optionem unius ex duo hus propositis pro arbitrio eligentis,quemadmodum propositis duobus libris eiusdem pretii,&materiae Venatibus venditoremptori permittit optionem, ut utrum illorum velit eligat. Ita in
proposito Atistoteles proponit iis contra quos agit,alterum horum, aut quod elementa ignis Scaqua animata sunt que ad modii senserunt ii qui animam mundi posuerunt,de qua Virgillua. Principio qum ac terram campos in liquentes Lucem e et globum luna Titaniaet astia
Spiritus intus alit. tot et insusa per artus Mens agitat molem,& magno se corpore miscet. . Aut q)elementa non sint animata, quorum virumuis dicatur consequitur Icoueni B.Et cum argumentatur, quamlibet partem animalis esse animatam ignem autemhaerem esse paric animalis,cu m constituat animal & proinde ignem de aerem animata esse, admissa quidem .ppositione, neganda est assumptio. nam tametsi ignis ec aer animal cossit uat accidetatio de secundum cointx pcramentorii rationem, non tame re ipsa,& secundum suam substantia. xxvii. Quaesitio .Ea
375쪽
ImaI vegetet nutriatur.Huicqu:estioni succincta adhibenda est r sponsio quasdam Piuriis o .
petationes per totum ipsu orpus sicri Vt nutritionem auctionem diminutioneni R inctionia dc illisa toratiunt anima. Aliae vero eiusdem operationes non inloto fiunt corpore, sed peculia xia propriaque sibi determinant organa in quibus fiant Vt viso oculos.auditio auro.Et eae a diuersis fiunt animae partibus vi aqua que ab ea parce qu ei a proprio deterin nat oque illi su 'ioni est subiecto.Et id quidem locum habetan i v iuentibus quoru in animae secundum materiae diuisionem sunt partibile ,riam in notrime cuius anim huius inodi diuisionei on admittit ope rationes omnes a tota siunt anima, cum ea partes non habeat.
Paraphraseos in Primsi Aristotelis de anima,& in eude scholiorii, sinis.
in secundum de Anima, annotatiunculae.
CTotus sensus tota sentiendi potentia. CPars sensus particularis sen
Eeundus liber de anima continet quatuordecim capita. Primum caput cotinet sex diuisiones, tres conclusiones animae
definitionem et ' declarationem,&duo corollaria post tertiam conclusionem. 2 Prima diuisio. Eorum que sunt hoc substatia e.illud accides. J Secuda. Substatiarii, hoc materia.&hoc species& sorma, illud vero tertiu ex Utrisq; co posita. Et materia est potetia. forma aut e .actus &pfemop quam est hec aliquid copositu vero ex his statum hoc' aliquid est. εἰ Tertia. Duplex est actus.hic primus.ille Uero secundus ,qucadmoα dulcietia. 3c coli derare. TQ uaria. Substitiaru hae sui corpora:quae M pcipue naturalia vi sunt ignis. aei . aqua terra.& ex his composita) substantias nuncupaub mus. de talibus erum nostra determinatio est,hae autem corpora non sui. et Quinta. Corporum haec sunt naturalia dc haec artificialia. quibus naturalia principium o praestant. CSexta. Corporum naturalium haec vita participant. illa vero vitae lut expertia. CDicimus enim ea vitam habere. quae per seipsa alimentum suscipiunt. nutriuntur, augescunt, minuuntur. Vnde fit ut omne corpus naturale Vitae partirceps. substantia sit, 3c quidem coposita. CPrima conclusio. Anima, substantialisi actus est corporis in potentia vitam participantis. Nam anima corpus huiusmodi vita participans non est. tale enim corpus in subie sto non est, anima autem i subiecto est,neq; subiectum ipsum. id enim materia est. Et anima substantia est. εο nullorum nisi vita participantium corporum ,est igitur anima. substantialis actus corporis in potentia Uitam participantis nihil eni in aliud quod ipsa esse possit, reas limina est. Secunda. An ima est actus primus. CNam cum duplex sit aetus. hic Ut scientia hic ut consideratio anima aetas ut scientia est . quia sicut scientia se habet ad considerare ita anima ad corporis viventis operationes. Vt enim scientia
habens inunc considerat, nunc vero non habitum tamen habet: ita animam habens. Nunc Vigilat, caeteras operationes exercens . nunc Uero opprimente somno cessans
a sensu, Se motu.animam habet ut habitum. Atqui scientia prior est . & praeue: nit considerare. igitur .8e anima prior reliqua viventis corporis operatione. Ter0 tia. Corpus animae moderamen suscipere idoneum . organicum est. CNam πnima actus primus est Sc substantialis corporis in potentia vitam habentis. Omne autem tale organicum est:quod plane in animalibus licet intueri:Vt os ad accipiendidum cibum. Venas ad deserendum ossa ad sit stilaedum ,& fulciendum corpus. Idefruticibus &platis euenit, radixem in ipsisutos habetur,attrahit enim utrumquet alimentum .fibrae per totum porrectae, ut animal tu venae lignu. t ossa folia sunt
in testulam solliculat ut fructuu cooperimetu solliculi vero,in ipsius operimen
376쪽
tum fructus, est igitur eo us anima moderandum, organicum. CAmines dissi, nitio. Ex his licebit hanc communem animae diffinitionem elicere. Anima est primus substatialis actus naturalis organici corporis in potetia vitam habetis. CNeque quaerendum est cur anima Scorpus simul, unum sin Ut neq; cur figura de ce,
ra unum sint.& Uniuersaliter cur materia i quae materiae adueniunt , dc cu unum
de e ns dicatur multipliciter, unum dc ens actu, principalissimum est. Et dimina est actus substantialis . nam si dolabra animal esset, species 3c ratio aqua dolabra nomi natur, esseq; accipit, actus eiusesset,& substantia,qua non existente no amplius es, set dolabra . nisi nomine latum .dc aequivoce. Est enim animal talis actus naturalis corporis ea in seipso habentis, sui motus et status principium.Itidem si oculus antismal esset anima utiq; visus esset.et visus eius actus et substantia: quo quidem absere actii, no amplius esset oculus, nisi aequivoce.ut lapideus aut pictus. Vt igitur de parte,Vt oculo conciperes,ita quoq; de toto animali concipito. ut enim pars sensus ad pa rteiri, et totus sensus ad totum sentiens proportionem habet. Et scut visuset pupilla illic sunt oculus' ita hic anima et corpus,animal, et omnibus ad suas itinctiones organis Utitur anima. CPrimum corollarium Ex his manifestum esse potest, anima actum persectionemq; non esse seminis, rael cadaueris. CNa hoc vivere desiit, illud vero nodii viui t, nodul Armatum organis et si semen organicum stpotentia Uitamque potens accipere,nondum tamen organicu est,in potentia vitam ut nutritionem, indolescentiam diminutionem habens: quale oportet omne vives habere . Sicut enim formatae serrae inciso est actus, et non inexcisi.et nondu sor
mali serti et viso formati ocul, ita vita no huius est quod nondu vivit. sed in poestentia viij iam actu habentis. CSecundu , Ex his item non est obscuru percipere
totam anima non esse a corpore seiunctam neque stes s eam d: uiduam cocedom et cuius partes corporis partibus asciscamus,quemadmoduVisum oculo earu actus persectionesque: quadoquidem tota corporis ima ita sese habere corpori videatitur ut figura serrae,et ut Uisus pupillae. No tamen ita de omni parte sentite necesse
erit nihil em*bibere videbitur quadam esse absoluta separataque, et quae neque toti corpori,neque parti addita sit,Vtactus et perfectio: qualis mens et intellectus esse videtur. Nodum tamen id a nobis discussum est an eius vis ita si humani cor, poris persectio, ut si tamen a corpore seiuctus et separatus :quemadmodsi guber,
nator a nauticuius tamen perfectio est non adhaerens. Sed haec de anima in genera, li et nondum omnino exacte discussa,hic satis sint et lassiciant.1R mi eap.secundi de Anima scholia. ii L Tertia, duplex est actus, hic primus ille vero secundus. Actus primus est aquosius act iis proficiscitur & efficitur,ad que primatum' principalioremque causalitatis rationem habet,Vt anima ad suas ope rationes. Secundus' actus est qui ab altero proficiscitur,eoque aut tempore aut natura poserior est,ut ope rationes animae actus sunt secundi ad animam.Sic scientia actus est primus non quidem ad antis mam,quia ab ea aggignitur,& eius potius est secundus actus,sed ad considerationem, non tameomnem, non em ad ea quae sciendi habit si praeuenit ex ea nanque cosideratione scientia appene vatur, sed ad illam quae habitu consequitur,& ab ipso habitu enascitur. Et quaruis huiusmodico sideratio scientia coseruet sicut enim εκ operationibus acquiritur habitus, ita 5c per eas costru tur. psisque intermissis elanguescit&aboletur id tame impedimeto no est quo minus scietia primi is sit actus na effectivus est & producti ullus cosiderations. Actus aut Eprimi est,non solsico seruare, sed & φducere actu secitdum. Nec censendum putetur incommodum scientiam esse es sectivam opacionum persectarum, de operationes itidem easdem effectivas scientis,cu idipsuri, sit diuerso efficiendi modo. Scientia enim efficit operatione,Vt producens operationes aut e sciet iam efficiunt solum .icoseruates. viis. Anima actuet,ut scietia est. Paralogismo ligurae dictioix decipitur,falsa .pportione,qui ex praedicta propositione cu assumptionescietia actus est accidetalis colligere tentat anima esse actum accidentale.Na non ratiocinatur in in quibus propor tionis extrema Guentiat sed in quibus discrepant. Argumentandia utique erat & subsu inendis. scientiam esse actum primum ad considerare proinde animam esse actum primum ad vitales operationes. ne queadmodum scientia actus primus,sine consideratione seclido actu comperiri potest, i in dormictibus,secundus aute actus consideratio, sine suo primo actu scilicet scientia, i si e
377쪽
ne a*potest ita A antina sine visione ione, motione. R cxteris o attonibuet quae non
nece sariae ad animae in corpore conseri tionem ne supera sunt .esse potest . Opera i loes aut praenominatae sine anima ne uti p pol sui. Et ad tales operationes sese habet anima , si ita iiii, ad cosiderare. Cetera aliqu a est viventis operatio qui anima temporη non praecedit, sed quandii adurat vivens eam continue exercet, ut pote nutritio ad qua se habet anima. Mi luκ ad illumina, tione. Nam que ad modii lux non tempore sed natura Ie causalitate illuminationem praeuenit. ita anima huiusmodi operatione non tepore sed natura est prior R ad ipsam aeque ut caetera oesua primus, quare non oportet actum primum a quouis actu secundo separari posse s d tam si ab eo . qui non est necessarius ad a ius primi conseruationem. Nutritio aute necessaria est ad animae coisseruatione cum sine ea vivens protinus interiret. N. Ne et quaerendum est cur anima &corpus simul Nam principiorum non est eis agit ada causa ,sed ea vera esse supponenda suo . At animam&corpus at materiam corporea magnitudine praedita simul. esset unum totum p incipium estes hoc communiori principio sumptum Partes simul si napi sunt ipsu totum. id igitur tion est quaerendi .utne Qquaerendu est cur cera figura cerae sunt unum totum auinciale ei licet imago cerea .Est enim cera ut corpus sigura autem cerae ut anima.Et uniuersaliter quaerendum non
est Aur materi u formae quae materiae adueniunt, unum sunt .s sorinae quide subitatui ale . viiii substat sale ut equus oliva sint accidet ales uni acciderale ut hicubitu album. Na talia ire υ natanquam principium habe dum est. Et cum ens & unum militiplici ter dicatur ξc aequivoce. prin iratis Lma virtuso signi iratio est qua designantens,& unum adita .re Muraliati nam casul, stantia sit completa .est ens simpliati cr. at in eo modo v na. Na si dolabra animaliuet. Aristotelea dupli et analogia. 5c reis quidem impossibiliuini hic recte ostendit animam cise actu ni substantiarem .Quarum prior est de dolabra quod instrumentum est ad ligna leviganda 3e complananda quaesit inquit esset animal tunc serina dolabrae a qua accipit esse 5c nomen ,scilicet figura ei per artem inducta es et Ut alius eius substantialis. nam per eam dolabra haberet esse substantiale Meqistente forma dolabrae esset dolabra ipsa vero non existente, noesset. Haud aliter anima dat . itienti esse, de eius est forma. qua existe te est uiues,non existente vero amplius non est siquid εin analoetia .anima vi figura dolabrae vivens autem ut ipsa dolabra. Secunda analogia. rc pro
posto quidem propinquior, est dx oculo parte corporis qui si animal esset quod anhi plui
ter veru non est, nam vivens animai,arbor equus, homo, nomina sunt corporuin copleto risi. 5c
quae si tactu nulliusqtie alterius rei partes quare nulla pars a7alis est animeti, & nulla par omi illa est homo. ema substat talis ocul visionis effectiva qua visum vocat, si et ait ima. actitia sobstantifici, oeuli. nam daret illi esse eumque in esse confernate de ipsa praese te en et oculus. ahseri Quod te vero . non amplius diceretur oculus. ita de toto animali&anima eius actu substantiali set dia patulio est. Sane in hac proportione anima est ut forma oculi,de ipsum animal vs oculo ς. Nec ab re quide minis no Sicutem particulariis sensuq sormaque visioni effectiva ad pari Esentientem scilicet cultim isa est honio totus sensus tot ranima senstiua ad totum sentiens scilicet animalia ha hehit. quandoquidem utrobique est partis subsutialis adsuu totu proportio .xii Non tame ita de omni parte sentire necesse erit. No oportebit inquit de omni parte id est potetia an ;mae ex istimare ' sit colocia cor sori quantisi ad suam operationum perfunctionem. ipscilicet eas exerceat in subi edio corporeo, eoq indigeat ad ipsas suscipiendas. Nem etiam credere oportet omnem animam ad diuitio et coeporis esse diuisibile A partes habere eiusdem speciei numero differentes,& materiae p artibus respodentes. Q vaesae mea potentia animae scilicet intellactiva, ii ixncet tutic rporei ne 4 parti eius est addita sed absoluta est separata non quidem secundum in existitiam,& informatione sed secadum operandi ratione v suas in corpore ut subiecto non saeiar operationes. Ei lia e eadeat materi, partitione non diuiditur ne particulas habet materiae partibus ast licendas . sed to ta est in toto,& tota in qua uis materiae parte. Nondu tame inquit litera discussum est an anima rationalis sit humani corporix peis et io eretrinseca Ec ab extrinseco assisiens sicut gubernator natii an potius iturinseca,& corpus informans de in eo unum totum constitu cus. Cui quide quae si ioni protinus respondendum si anima humana isse actum intrinsecum corpori, eiusq intra Meam perfectionem. Nam corpus vegetat atq: vivificat, Ec in eo perationes omnes animales vive getationem sensationem appetitionem sensualem motionenque sacit intellectiones autem.& voluntatis actus non in corpore. Quare non est concedenda anima nosita se habere ad cory t nauta ad nauem aut auriga ad currum quoniam nauta cum naue non facit unum simplieiter Volutanda insuper de despue da est illa. Comentatoris ne dica comentitoris Averroia Inia atq: o Pinio qui Ommu hominu contendit cile unum intellectum numero abe, trinseco cum quisqua Aut xxς intelligit aduentanie eic assistent e. quod perinde est at ii ponere omni u hominii esse viiii &eun dem oculum numero quem emptile diueis alternatim in usum haberet ut Poetae tres Gorgo
nonas unius sortitas hominis usum cosinκertit. Et plera non minus impia quam sit a Christa religioni in primis aduersantia, idem astruere conatus est scriptis mandauit. Cuius ac diritiam ut pernieiosam &potissimusynceritati nostis fidei exitiale .usmundus pius eremita sono nimbi Christians religionis et Io pinotus inter est era petiuite liminada&abolendam a tota Christia- du4.noruschola,quod si impetrasset meliuς reueraliteris consultum fuisset. -
Secundi capitis annotat. Sensus, appetitu , moi , intellectus, vis sensitiva, appetit tua, moti intella li
378쪽
M. CTetragonisnam,cu altera parte longius in uadratum reducitur, Et si id culongioris late is 3c breuioris ipsius parallelogrami altera parte longioris,media linea proportionalis sumitur.ut docet Euclides. lib. vi. ex qua costituitur quadratu: ut esto a b figura altera parte longior, cuius longius latus b sit. ix. dc breuius a sit.iiii. sumaturi lineac media *portionalis inter b. ix. 8 a. iiii. quae erit. i. ex qua statquadratum c d ducendo eam in se. Dico cd quadratum esse tetragonismum, itiale dato altera parte longiori a b.Nam utrunque. xxxVi. Ecundum caput continet quinque conclusiones, tres quaestiones, earum solutiones. 8c Unum corollarium ad tertiam conclusione.vnum ad quintam .cum secunda animae diffinitione, dc tria ad tertiam quaestionem. Prima concluso. Ex operibus animae ipsam perquirere dc notam facere par atque rationabile est. CNam incertiora natura ,notiora tamen nobis. duucunt nos in certiora dc notiora naturae 3c rationi,ab illisque ordiendum est,opera tiones autem animae nobis certiores, dc notiores sunt. Par est igitur ex talibus mi, mani inquirere. Et debemus non modo diffinitione animae esse contenti . quaere
declarat essse,sed Jc eam habere exploratam. qu ae 3c causam adhibeat: ut quid est tetragonismus diffinitio .quod figura sit aequilatera rectangula figurae altera parte logiori rectagulae aequalis Q sit tetragonismus ostendit. causam no adhibens, dc deamostrationis conclusione subles,3c diffinitio, et sit mediae lineae inuetio.causa ad uhibet.&qua conclusione efficias&demonstres. 2Secuda coclusio. Aruma principiu est quo uiu imus. i animatu ab inanimato vita dissere dc quis anima multis viribus polleat sensu appetitu,motu,& intellectu:Vna tame est quae solu viuereministrare dicitur,dchaec vegetabilis nucupatur .cuius opera sunt, alere, augere minuere, gignere,& qua Vivetia quodamodo in cotraria porrigat lota. Vnde sit ut platae manifeste vivere dignoscas arbores em radices deorsum in terra porrigui, ratimo; aute in aperto aere in altu extendui, Sc hoc est proprium omnibus viventibus. na no modo sursum alimetu mittut,au gmetumque suscipiunt:sed&deorsum.
nique ex parte.et vivunt quamdiu alimentum sulcipiant dc nutriantur Et eo pacto animan principium esse quo sentimus ,quo movemur, et quo itelligimus, csenderetur. C Tertia. Vis animae vegetandi a caeretis animae viribus seiugari potest, alis is vero ab ipsa minime. CNam platis vis vegetadi et vita inest,quibus neq; sesus vi,
Ius,neq; appetitus,neq; motus,neq; intellectus adest. At animalis sesum . aut crete, tam viri u ulla in rebus mortalibus nunqsine altrice reperias. 4 Corollarium. Vnde sit ut vi uentia omnia v iuentiaoia vivere,et principiu habere vitae a vi vegeta, trice no ab re dicatur.gQuarta. Quicileste animal .si sensu primu nucupat CN a ea qus se e sede et loco trafferre nequeunt,fruticu more modo sesum naber inani Ullu,animalia nuncupamus, tolle aute sesum, no aptius dicimus aiatia est igit, senti edi vis animalis principiu.CQuinta. primus seluu omni u tactus est. Nasicut vis vegetatrix a caeteris separati potest.ut in stirpib' a sesu.appetitu et relisi , ita tactus a caeteris se sibus seiunctus cernitur, cuilis causam aliquado dicturi sumus est igit tactusoniu sensuu primus.CCorollariu.Vnili fit ut sicut vis vegetadi Fiuetiu sit principiu, ita tactus sentietici: nulluet animal sine tactu reperiri possit unli. CSecuti animae diffinitio. Eκ his iter u hanc animae dissinitione elicere poterimus. Anima est pruna principiu vivendi sentiedi mouedi, et intelligendi. Pries roma quaestio. An horum singui vegetandiVirtus,sensus,motus,et Intellectus, sint animς an potius animae partes ' CSecunda. Si sint animae partes, an locis et lubie
cto distinctae sint,an ratione sola CResponsio. In aliquibus nihil difficile est vi
dere eandem animam toto corpore perfusam ut in stirpibus et plantis, quae diuisae in qualibet separata plerande. et consimile vim viuedi retinent cum tam ediscisae non sunt unam totius actu habet animam, potetia vero fures: diuiss autem
379쪽
si ut actu plures. Ita &de insectorii animali si qmutilataviuut animabus euenire, idetur: quorum partes simile vita, sensum & motum retinent.& si sensum Mincitum concedimus, etia appetitum concedere oportet. ubi enim sensus adest, & voluὰptatem & tristitiam adesse necesse est. ubi aute haec, & appetitum. Et nihil hie de intellectu,& cotemplandi virtute intendimus, videtur enim genus altersi, quod separabile sit, sicut scorruptibile a corruptibili. caeterae aut loco abinuicem seiungi non possunt quemadmodu nonnulli putare.Ratione tamen separari scintigiq; noest immanifestum . si enim aliud est sentire, Saliud appetere: sensum & appetitu ratione duo esse necesse est. Et differentiae animalium secundum has sumuntur. hec enim habent omnes haec plures haec Unam.& idem circa sensum accidit. nam haec 33 omnes sensus habent, haec plures,lisc vero Vnu solii. CTertia quaestio. Cu ut duo sunt quibus scimus,ut anima, Vt scietia:&duo quib' sanamur, ut sanitas,ut corp': ita duorum quibus vivimus, quibus sentimus, quibus appetimus: Utrum duorum illorum est animas Decimus animam esse primum actum &pricipiumuiuedi, sentiendi.& appetendi.& ita aliorummon quidem ut subiectum.& materia: sed Ut species.& ratio quaedam :quemadmodum scientia et sanitas species sunt eorum quς disciplinae capacia sunt et sanitatis. Actus em agentium. in passo apto, idoneo, pax ratoque recipiutur. Primuiri corollarium. Vnde fit ytanima, naturalis corporis et organici species, ratio, forma et aetas bene posita sit . Τriplici enim existente
substantia hac materia hac specie et forma. hac vero toto et composito, neq; mares
ria et subiectum esse cognita est, neq corpus et totum: sed aetiis ipsum dispostum, 1 moderans. CSecundum . Fit etiamyt recte senserint nonnulli anima neque esse corpus, neq; sine corpore.WCorpus enim esse, iam satis manifestum est. Sed ideo Fb non sinc corpore, quia sit in corpore, eius primus etprscipuus actus. Tertiu. Fit iterum, ut qui animam omne corpus ingredi posse putauerunt, indigne de anima locuti sint.Nam ut dictum est,uniusque actum impotentia existentem, in propria accomodataque materia fieri et ut fieri natus, necesse est. Sed quomodo anima sit actus et quis,et in quo, satis abundanter dictum est.
Exundi cap.scholi . iiii.Vt quid est tetragonitariis. Dupleκ tetragonismi siue qua
drati in magnitudinibus hic ponitur diffinitio. Prior dicis quid est acilicet tetrago ' i
nissin esse siguram ex quatuor aequis Iateribus dc totidem angulis tectis constituta. altera parte longior quatuor itidem rectos angulos habῆti aequalem . Est autem alie δ
ra parie longior sigura quadrilatera&rectangula,cuius longitudo latitudine supe Tat,aut ab ea superatur, ut figurae fgh,cuius longitudo quae a sursum in deorsum porrecta in . ς Itelligitur secundum latera g&li,est maior latitudine quae attenditur agnistro in dextrum, extenta secundum latera e & LEt huiusmodi figura,latera Oposita hahet aequalia, non opposita autem. sed ad angulum concurretia,inaequalia,ut latus e aequatur lateri L& g ipsi,sed e est inaequale ip si g. Posterior vero&secundo loco posita tetragonismidi Tnitio, dicit dropter quid, occausam explἰcat, ipscilicet tetragonismus est medIae lineae inuεtio . Dicitur autem hic media linea. no qui de diuidia,quomodo tame in noti huius cap. mi debet,ubi e & sminora latera altera parte lo xioris dicuntur esse mediae id est medietates costarii quadrati,& quaelibet costarii esse media, hoe
est dimidia lateri g 8c h maioribus dati altera parte logioris lateribuς, sed quae iter duas lineas da pias in geometrica quidem proportionalitate extremas est media proportionalis, ut quae sit prooportio maximae ad data media ea sit mediae ad minimam. Et duae illae lineae inaequales Sc extrem sunt latera altera parte longioris media autem illa linea est latus quadrati ut dati altera par Stelongioris e fg h latus Iongius,g dc h,3c aequale intelligatur vi viii.latus autem hrculus e dc fetaequitumst ut ii. Inter illas duas lineas media linea secundum medietat E geometrica erit linea aut siti. N aquae proportio ipsius g maximae trium datarum adamedia eade est ipsius a medis ad e . e minima. Vtraque enim est proportio dupla. Et sane inter datas lineas g a e, haud se est proportionalitas geometrica, Nier hos tres numeros quib'ines designat s Hi viii iiii. itataque ex linea illa mediat, inuεta inter duo latera in qualia altera parte longioris in se due a si constituatur si tura illa erit tetragonismus qualis est figura a b c d. Liquet ergo ex data hypoth si id velit esse quod huius capitis nors asserunt scilicet e itidem de s minora latera altera parte longioris, esse media dimidiaque cuilibet costarum quadrati, perinde atque ii medietas est ipsius titi./c rursum c starum quamlibet ut a, 8ch e &d esse mediam id est dimidiam lateri longiori g & h ipsius alie
ra parte logioris,ut iiii dimidius est ipsa viii .Q a aut posterior distiuitio explicet eausaei' quos
380쪽
se, neq; ab niina rei discrimen habere.
prior asseri diffinitio ex ecconstiti quia per hoc quod a costa quadrati & quantis asiarum trium
se iunium sit inuenta media proportionalis inter duo latera inaequalia altera parte longioris, osteditur tetragonismus esse aequalis altera parte Iongiori, quod primum per numeros ipsis lateribus annotatos facile ostenditur utpote per hos viii iiii ii. Sane per unam proprietatii medietatis geometricς coniuncts.quam ostendit Iordanus xxv propositione secundi arithmetices, datis tribus numeris continue proportionalibus. quod sit ex ductu edit remi in extremum, est xquti ei quod sit eκ medio in seducto ut inductu ipsius usinii prouenit xvi,et eκ ductu ipsius iiii in seipsum. idem procreatur numerus. At quod sit eκ ductu med si in seipsum est tetragonismus qui sit ex hisnea in se ducta,quod vero ex ductu extremi in extremum. est ut altera parte longior, qui sit ex minore linea in maiorem ducta. aequatur igitur te tragonismus altera parte longiori constituto ex lineis ex tremis quarum media proportionalis sit eo sta quadrati.Secundo tetragonismum esse aequalem altera parte longiori ostenditu r per magnitudinum rationem. Esto altera parte longi or e f g h. 8c tetragonismus a b c d sitque latus e f. itidem & g h, ei aequale dimidium cuilibet co starum dati quadrat I 8c qua uis costarum dimidia lateri eg Retiam lateriit, ei aequali. Dico datum tetragonismum dato altera parte longiori esse aequalem. Diuido enim assignatum quadrat si in duas medietates per lineam i x aequalem costae. 3c diu identem duas costas a b 5e cd in duas medietates. per nona primi Euclidis,quae proponit datae lines in duo aequa diuisione .Similiter diui do datum altera parte longiorem in duas medietates per lineam l m. x qualem lateri ef, 3c diuid εtem duo maiora latera e g 5cs li in medietates per eandem propositionem. Tunc sc. linea e s alte xa parte longioris est dimidia costae ab quadrati θc linea a i eidem costae quadrati a B est media,
per hypothesin igitur lineae s aequatur lineae a i. Quexcutique enim υnius de eiusdem sum di in id ia. ipsa inter se sunt aequalia. Sic linea i in altera parte longioris est media costae quadrati ed, cum sit posita squalis ipsi e f,5c lineae li etiam ess media eidem costae e d ex hypothesi, igitur lineat ni R e K inter se aequantur . Q uaecunque' enim ad idem seruant proportionem, inter se sunt requalia. Praeterea linea e l est dimidia totius fateris e t per hypothesin, de costa a c eidem lateri egest dimidia per idem, igitur linea e l. deaceiiusdem dimidia i liter se re quantur. Denique sinea siti est dimidia totius lateris sh 8c linea i h cum sit aequali costae ac per livppthesin, eidem laterish est dimidia .ipitur lineae s m N i K ad idem totum i h eandem seruantes proportionem , inter se aequantur. itaque dati quadrati medietas a i c h. ec dati altera parte longioris medietates es l m. quorum latera sunt ostensa squalia inter se s quatur. Quortim enim latera sunt squalia, dc figurs sunt squales . Simili quoque ratione os enditur dati quadrati alteram medietatem ι hic d. squari spsius altera parte longioris alteri medietati l in ph. quod latera unius squentur lateribus respondetibus alterius ut latus i h ipsi i m dc h d ipsi g h. Insuper latus i x ipsi l g dc bd ipsi in h. Quare totus tetragonismus a hcd, squalis est toti altera parte logici i e s g h Quorum enim d ii nidia sunt squalia,& tota itidem sunt squalia. Porro hisce duabus tera a ponismi quadratique diffinitionibus Philosophus assimilat duas an ires diffinit toties, v Dam piscedent i copit. investigatam . 8c alteram hoc loco inquisitam quarum prior declarat animam . sse. & solum dicit quid respondetque priori diffinitioni tetragoni posterior vero an iis diffinitio causam adticit. dc propter quid exprimi secundsque diffinitioni quadrati est persimilis . XV. At animalis
sensum aut esterarum virium vitam. Non ab re adiectum in rebus mortalibus. Nam in entibus supra mundanis potentia in te iligendi sine vi vegetativa reperitur , at non in iis qux mortalem deplant vitam. Et quemadmodum lixe conclusio Ostendit vim vegetatricem potentiarum ani
mi esse primam quod ab altis animae viribus ti palari p. iri aliae vero ab ipsa minime. ita & vissentiendi potest ostendi prior vi mouendi atque intelligendi vi a quibus s. parari possat in con
chylibus ostreis creterisque animantibus terrae affixis mouendi autem vis ξc intelligendi, a visentiendi separari non possuiu aut sine ea inueniri. Demum vis mouendi simili ratione comprohatur prior virtute intelligendi. quod moliendi .is seiugaia reperitur a υi intelligendi in animatibus sese de loco in locum a se transferentibu et . Intelligendi autem facultas, a mouendi potentia Nequaquam separata cernitur. Stit itaque quatuor polentiarum animae,vegetandi sentiendi, motiendi.& intelligendi. a quibus quatuor desumuntnr gradus vivendi vis vegetandi prima. naa caeteris omnibus separatur vis intelligendi extrema. nam ab ea caetera omnes separantur. Vis autem sentiendi 8c mouendi ut extremis intermediae, eos loratione facta ad diuersa priores dc Doseia res nam&s paramura posterioribu ,&priores ab eis manent separatae. Nempe vis sentiendi separatura Ua mouendi 5c intelligendi, ab ea autem separatur vis vegetandi. vis Veto mouendi separatur a vi intelligendi, dc ab ea separatae inueniuntur vires veretandi 8e sentiendi. xxi. Prima quaestio. an horum singula. Huic quaestioni adhibenda est responsio, dictas potenti as, vegetandi, sentiendi appetendi mouendi de intelligendi non esse diuersas animas. ita ut quaelibet earum in v no 5c eodem vivente sit anima re ipsa ab altera distincta. Nam tune eiusdem animati tot essent animae inter se diuersae, quod in eo essent potentis, quod nimirum absurdum est, sed sunt ipsam et anima ab ea sola ratione discrepantes. Sunt autem anims partes, ncia quidem constituentes .ut diis partes lineae constituunt lineam sis potentiae particulares. 5c quae proprias atque peculiaribus animae operationibus addictae sutit. Quo sit ut in homine non supcnc da anima sensitiva direpta re ipsa dis incla ab anima intellectitia ed subiecto de .ssentia ei est ea de so tuo nis discrime habes. Neq; idcirco lateri oportet cottaria,ut appetitione sciualc ad IIcquccu