장음표시 사용
421쪽
usta bene potest eγImere tamen nisi illam ex uerse Sc infra se ph itasmatis speciem sibI impropria
hciens,altius euadere conatus fuerit, non potest ad intestigibili si species peruenire. Distat enitantum Mera Sc propria intelligibilium norio a ratione sensibili hoc modo a phantasia proseeta, quantum ipsa ilitelligibilia a sensibilibus noturae discrimine 5c diuersitate differunt. Sed ex sen sibilibus mens nostra ad intelligibilia cognoscenda eleuati irper abstractionem dc abnegationem eorum quae in sensibilibus comperiuntur. Habet enim sensibilia proprietates ,& affectiones imis perfectionem arguentes, Sc distantiam a natura intelligibilium,aptas tamen similitudines veriorum N persectiorum naturarum ipsorum intelligibilium. Intelleictus ergo noster paulatim dc per gradus quosdam conscendens abnegat Jc abstrahit huiusmodi sensibilium asse Elioes , dc proprietates . dc ex huiusmodi abnegatione tandem peruenit ad veras intelligibiliti notiones, Ut ex no tione corporeisormat notionem incorporei, non quidem sumendo eorporei notionem pro oblecto,& eiu, speciem concipsendo, nam ea species nil nisi corporeum referret,sed eam abnegando e ex ea aliam penitus alteram, bc quodammodo oppositam efformando. Sic ex notione plenita dinis occupantis format notionem plenitudinis non occupantis, quae tantum natura diiserunt quantum plenitudo occupans,dc ple nitudo no occupans .Sic intellectus ex duratione fluente no tionem efformat durationis non fluentis,ic ex motu rapidissimo notionem maximi ,3c perseue xantis sinu status. Et quia intelligibilia suam speciem non ea usant in intellectu sed ea apprehendie intellectus cognitione alterius, ut sensibilium,assiargendo, ideo notioes inteli gibilium quas hahet intellectus pro isto in corpore incolatu sunt soluin umbratiles 5c debiles. Illae vero quas hi het ex sensibilibus sibi obiectis. sunt firmiores, hinc melius sensibilia quam intelligibilia pro hae . vita deprehendit. Et cum phantasmata sensualia de lineis circulis L triangulis insensu interiori eruata sint singularia 5c cocreta repraesentaritia simul substantiam, quam uatem, si gularii sitiam ec primae intellectus notiones ab illis sorinari speciebus sensibilibu .etia in singulares sint dc coit coctae scientia autem tionum sit communium dc abstractarum, constat huiusmodi phantasmata dc primas intellectiones non constituere Propositioes discis linarum ut geometrix nihilo magis quam linea sensibilis in pallete descripta. aut triangulus. aut circulus, aut visio de ea forma - . , ta singularis Sconcreta constituat propositiones ad disciplina pertinentes,cum singularia sint d- Dreiecta a disciplinis. Sicut enim ex v itione lineae a b in matella sensibili descriptae nihil aliud dep- hendit oculus J illam lineam, nec ullam alteram, quam sicunq; sibi similem videt ita ex phaias mate sensuali causato a sensu exteriori ,5c intellectio ne prima causata ab huiusmodi phat asinate. R. nihil aliud nisi linea illa deprehenditur,aut unicus circulus aut triangulus Sed intellectus apriis ΨΦ inis notionibus sensibilium singularibus concretis per abstractionem efformat notiones comu - 'nes abstractas, quae quidem solummodo lepraesentabunt lineam sine subiecto 5c altis accid tibiis in ψ Et non solum lineam in pariete descriptam repraesentant, verum etiam omnem lineam,abstrahe -- do a tempore, loco, dc caeteris proprietatibus singularia consequetibus. dc ex huiusmodi commu/nibus notionibus conituuntur proposumnes geometriae,& ita de caeteri et disciplinis quae ver tantur circa sensibilia, dicendum est . Hinc verum esse deprehenditur quot dicit philosophus in Primo . Pc steriorum v geometria nihil demonstrat delinea in pariete descripta, sed de ea quae per ipsam intelligitur. iuuat tamen ad demonstrationem huiusmodi sensibilis descriptio, cum oeam sensus aiserat intellectui praesidium quo minus turbetur dc confundatur. Esic siguratio illa
sensibilis Ut scriptura quaedam explica notionem animi communem perinde atque scriptura homo explicat notionem hominis. Et sicut vocum scripturae sunt ad animi leuamen, ne aut confundatur, aut obliuionem incidat,ita 5 figurationes geometricae animum iuuant.
Noni capitis annotatiuncular. 2Cupiditas. animositas, Volutas: vis cupiendi, irascendi,&volendi. C Motur,mq
tus secundum locum eius quod a se mouetur. Onu caput continet sex coclusiones, quatuor rationes ad se
cunda, duas ad tertia.& tres ad secuda partem sextae. Prima confusio. Nunc de mouendi potentia determinadi se
aptus offert loc'. CNaaia duabus potissimu disseretiis dis
cernit atq; diffinitur .cognitione videlicet. 5c motu. De ea vero quae cognitione explicet, quae sensum intellectu .dis, cretio neq; continet iam apte diffuseq; disseruimus De motu igie, & de loco in locu mouedi facultate, nuc opportun determinadi se pbere videtur locus. Et de ipsa quaestio est, an pars sit animae, a caeteris animae partibus. magnitudine, subiecto, locoque differens atque disclusa: an raditione sola: an tota sitamma. Et si pars st. iterum an si vulgatarum animae partia uin, quae nuncupati solent concupiscibilis, irascibilis , & rationalis: an alia quae
422쪽
libet. CSecunda. Anima non est tribus partibus,cccupisciuili ,irascibili&rationali,discrepta diuisaque: in volunt aliqui. Primo. Quia quibus discriminibus cupi q3ditas, animositas,atque ratio disserant: liceret ob consimilia Sc consimiles disseredioccasiones animam i infinitas partes secare. 2Secudo.Quia videtur aliae anima: potentiae amplius quam hae tres distare. Nam vegetativa virtus quae Sc plantis Scanimantibus comunis est plus videtur a tribus his differre,quam ipsae inter se Ecsentiendi virtus smiliter.qua neque rationale neque irrationalem facile putare possis. In has autem animam no patiuntur: & secant. minus igitur Sc in tres praedictas
ea ipsa secati debere putandu est. CTertio Non modo sensus sed Sc imaginandi virtus ab his distare vidςtur. Sc tamen si anima in has tres partes esset dissecta imagina iam virtutem aut concupiscendi facultatem,aut irascendi,aut volendi esse os porteret. Sed dicant qua illam efficiant.CQuarto. Appetendi virtus,altera potealia ratione esse,ab omnibus concederetur. Atqui hanc I equestrare, diuellere & praecidere. inconueniens videtutiquod tamen fieri necesse foret,& eius, una partium iconcupiscibili una in irascibili, Sc una rationali abiret. sunt enim concupiscenistia ira. voluntas ,appetitus non est igitur hoc pacto secanda anima , sed has partes
quemadmodu caeteras sola ratione distare,seiunctasq; esse putare oportet. Sed nunc quid moueat animal, disquirendum est . δέ alio quoque loco de spiratione
et respiratioe sono et vigilia futuram determinationem relinqnemus. Tertiaco cuius fit gratia,cu imaginatione, prosecutione Uel fuga: modo sponte et no coactavi fiat. At nutritiua virtus et imaginatione caret .et qui sensu et imaginatione seiquitur i appetitu . non igitur vegetativa virtus animal mouet. CSecudo. Stirpibus
inest vegetativa virtus. si igitur ipsa esset motiua ipsis natura aliquod tribuisset organu ad se de loco in locu trafferendu.nihil enim in natura sine usu et otiosum. I daute factata tu non coperitur. non mouet igitur Uegetati virtus. Quarta. Sesuatis virtus aia in si mouet. Napleraq; animalia sensu habet,quab 'Virtus motiva no 43
est. Fecisset em ipsis natura ad illu exequendulastrumenta,si nihil frustra facit,
et in necessariis non deficit.nisi forte orbata lacessita, et mutila excipias.qualia notat haec,Ut quae augmentu et decremcntu sumat,pariter et generent. Non igitur sensitiva virtus moti est. CQuinta. Virtus appetiti motiva non est. Eadem ε 6cu superiori ratio duci potest. Et cocupiscentes et irascentes ut continentes, non sequuntur appetitu: et mmm rationales: sed intellectiam rationes sequuntur. Intellectar autem ut modo probabitur) no mouet. CSexta. Motus a virtute intellecti non proficiscitur. Crua duplex est intellectus: conleplativus et actium .sed eorum 6 neuter mouet. Conteplativus enim non mouet: quia de singularibus prosequendis fugiendisve nihil considerat. motus autem. prosequentis aut fugientis est. Neque quidem activus.etsi prosequendis fugiendisve vis illa cosulta triκ praesit. CPrimo Quia saepe cu Uis illa quae non contemplatur, aliquid horrendum et fuga dignum
intelligat, ita ut cor tremat, inhorrescant pili: non tamen mouet. Et cum aliquid Psequendum videat.ut pars altera Voluptate prosequendi trahatur: plerunq; tamennan mouet. CSecundo. Quia frequeti usu euenit ut cum ratio praecipiat aliqua fugere non moueamur.aut aliqua prosequi itidem non prosequamur,sed spreto rationis imperis,quo Q cocupiscetia trahit sequam uti ut incolinetes facere solet. 2Τertio. Medicus non semper sanat.etsi medendi scientiam habeat. et eques non semper equitat, etsi equestrem possideat disciplinam. Itidem ness prudens consul tana semper mouebit:quasi alterius si proprium mouere quam scientiae et consul, lationis,et sciendi confestandive facultatis. Non igitur vis intellectiva mouet.
423쪽
Oni capIus scholia. xlii. Nunc opportunus determinandi sep here
vide ε locus. auauix seculia comuniore ratione poteria mouea a tecedat vim intelligedi,mpluribus coueniat,& idcirco in ordine nominadi potentias virtuti intellecti tuae prsponatur prius tamen de virtute intelligendi cymouedi apte sacta suu determinatio tu si in sine pr. cedetis libri de duplici virtute cognitiva sensu i iii I exteriori,& iter oo,suit expleta cosiderauo, i tertiae virtutis cognitive scilicet intellectus,accomodate subiunt debuit sine intei polaiicie de te minatio. I am Intellectus magna habeat couenientia natur rip. irinitate cu sensu, dc is quae de sensu petractata sunt,saei lior sit naturae ipIm, intelle eius deprehensio. Tum deni γ' intelledius causa sit efficiens motus secundum locum anima Iitim cognitioautem causae habeda est ad affectum cognoscendum. Non ab re igitur determinatio deitellectu prxcessit conderation E de Vimouedi,qua animalia ab eipsis mouetur.Et de ipsa quaesto est. an pars sit animae. Ad ea quae ambigua proponit litera,breuibus respondendum est, mouendi facultatem non esse totam animaeroteriam sed partiale no distincta loco .magnitudine 5c subiecto a caeteris. N am quaecuq animae Particula,& in quacul parte materiae habet vim mouedi simul habet vim vegetandi senti edi,& appetendi .Et no est determinata animi pars illamvim hahens sed tota anima ,& quxuis eius particula. Nam cum animae partes consimiles sint speci. easdem sabent & consimiles virtutes. Deinceps sentiendii est mouendi potestatem no esse aliquam trium virtutum in quas antiquorum complures animam sed perperam diuidebant. scilicet item concupiscibilem.ne irascibilem, neqi rationalem sed alteram ab eis. xliii. Et sentiendi virtus similiter. Subaudi edum plus videtur a tribus his differre, Fipta inter se. na vis sentiendi itide dc vegetandi genere differunt a tribus illis Viribus in quas anima dirimebant. Praediinae auteires sola specie inter se differunt, sub eodem Propinquo genere,utpote vir ute appetedi,collocatae. At quae genere differunt plus differre dignoscuntur,quam qus sola specie . quocirca antiqui animam partiti sunt in membra minus dissidentia pi' autem discriminis habentia membra omiserunt . non suit ita recta eorum diuisio. xlv. N Qi igitur sensitiva virtus motiva est. TanquIrotalis causamoius animalium x sufficiens. Nam in sequenti capite Philoti phus ostensurux msensum potissimum interiorem cum *Ppetitu anim i mouere ambas quide virtutes si rivul Sc Gouam unum mouens quorum neutrum per se id officeLe possit. Hic autem contendit neque sensum per se sufficere ad mouendum animes,neque itidςm appetitum,quod neque paulo post dicedis, neque veritati repugnac.
Decimi rapitis annotatiunculae Necha quae suam naturam sequendo. prudentiae limites non excessui. c Reeta
de no recta quae illis sua natura no astringutur, etsi aliquado illos limites of seruet. Specie, ratioe . LRatioalis imaginatio, intellectus. Sesualis Uero, Phalasa. Ecimum caput cotinet quatuor conclusiones. unu eorollatili unam quaestionem cum altero corollario ad tertiam,& Unum
corol lariu in ad quari am. Ptiin a conclusio. Haec duo.intelle is et appetitus, animal mouent. CSubintellectu phantasia
et imaginationem coprehendimus . nam homines plurima mparte imaginatione potius qua disciplina et consilio reguntur. et caetera animalia quia prudentia carent, solius phantasiae Uasum habent. Et nos de intellectu practico intelligimus, qui a contemplativo, fine differt. nam contemplatici finis. laveritatis inspectio est: practici vero et administrativi appetitio atque prosecutio .Et quod haec duo moueant patet. Nam omnis appetitu propter aliquid est, aut prosequendum .aut fugiendum. 3c cuius est appetitus .hoc principium est practici consultatiuique intellectus. vltimum enim δέ in quod resoluitur actionis principium.Igitur cu acti ua cognoscens Virtus mouet, appetitae rei gratia mouet. non igitur sine appetitu movere potest. No immerito igiis tur haec duo, intellectus et appetitu .animal mouet. Secuda. Intellectus et appetitus Ut unum mouens mouent. CNam unu est quod ut obiectu movet appetibiale scilicet. est enim principium et illius gratia intellectus non sine appetitu movet sunt igitur Unu moves. Si enim viduo moueret, non secudum comune utrisq; specie motus moueret:sed hoc una specie,illud altera,quod nosti.cuem ratio mouet.
424쪽
consiligiter voluntas mouet.est enim Volantas. appetitus Non tam e cu appetiti smouet, rationem mouere oportet. nam cocupiscentia δέ ira appetitus sunt, qui si ne ratione Ut cum imaginatione tamen mouere possunt. Hoc tamen inter ratione dc volutatem parte eκ una, phantasiani de appetitum parte ex altera interest,quod rationalis intellechas & Voluntas semper recta sunt,phantasia vero, εἰ appetitus recta.& non recta. Tertia. Non omist bonum, appetitum mouet ad animal moue odum. CNam appetibile ita mouet appetitu. Appetibile aute hic dicimus, quod bonum est aut bonum apparet contingens.& in nostra potestate.NG autem omne bonum tale est. non igitur omne bonum appetitum ciet ad animal mouendu . CG, rollarium .Hinc fit ut iterum non aequa fuisse dignoscatur tripartita animae diui sio in concupiscibilem irascibilem,& ratione. CNam appetitiua,una est, quae cupraetico intellectu aut cum imagi na tioe animal mouet. No itaque hoc pacto fuit anima secanda: sed si secanda fuisset,loge in plures particulas vidictum ex secan daruisset: ut Uegetatiuam, sensitiva, appetiuam,intellectivam, cotemplativam S activa.quae plus differre adinvice videntur,st compiscibilis & irascibilis. Quaestio. Si appetitiua virtus Una sit in nobis quopacto euenit nos appetitus sentire contrarios Responsio. Sicut potentia sentiendi una est. quinq; diuersis via sensuu fu, ctionibus.ita appetendi virtus Una est intres diffusa actus,concupiscentiam, iram atque rationem. Et quoties ratio aduersatur. contraque it cupiditatibus,&tiar. hos contrarios appetitus in nobis experimur. et Corollari v. Quo fit ut hae appetituit Ddissensio iis solis animantibus accidat.quae intellectum habet,& temporum discrenonem. CNam concupiscentia cum praesens delectabile εἰ quod titillet attedit tauquam summum bonum sit sceleri manus dat victos,quia nihil de futuro pramidet. intellectus vero futurum prospiciens exitum atq; finem. ipsam retrahit, suoq; renititur vitio.Et hinc illa appetituum in nobis dignoscitur pugna. Quarta.Vnu est specie mouens quod non mouetur.& Unum specie quod mouet .3e mouetur. CN a primum est appetibile quod appetitum ciet.pellit .& non mouetur. Secs dum est appetitus quis ut dictum est: ab appetibili mediate intellectu aut imaginatione excitatur: qui mouet animal. Corollari u .Hinc fit ut ad paradum motum quae se tuor requirantur: mouens,quod de primum immobile, ut bonum, mouens.quod Scidem mouetur,Vt appetitiuum:quod mouetur,ut animes:&quo mouetur,ut sensiubile & corporeum organum:de quo in eo loco qui de operibus corporis Sc animae comunibus, diligentius considerandum est. huiusmodi emira cors oleum organum,tu.bera, Vertebra .concauaque ad commissuras 3c compages tenet. Est & iunctura cotimunis parti quiescenti Sc motae, ratione dissidens. reuoluitumve una pars in alter eoneauo. & motus ille pul su de tractu com pletur. estque aliquid circa quod reuolui, tur svi in circulo in quiescens. Sed hactenus satis dictum est quc modo appetitius, quod non sine imaginatione est,ut tale. animal mouet. Et imaginationem intelliugimus aut rationalem quae in hominibus reperitur : aut sensuale, quae Sc in homionibus& in aliis conspicitur animantibus.
mine po tent las esse .cu in sexi res. tu superio
Eclini cap. scholia xlviii. Sub intellkctu phantasia & imaginatIonem remprehEdDntu . niaginatio, sensui siuera r imago es di ve stipis intellectus ut ex eplaris Sumi alas, perinde alcyarpei nus sensualis ipsius volsiatis.proinde subintellectu re ' cte hoc in loco phantasia iotinetur tanq: ire perfrictu sub suo perfecto. Veisi Di potetialii appet diti cognoscendi qua hominibus coueniunt. aliquato dilucidior haheatur cognitio,& quona modo una alterius sit vestigium at imago,annotatu no est indignstres esse potetias inferiores & hominibu 5c brutis animaliti' . Emunes,quabus tres in homie respondent potetiae superiores,ut ex. plaria suis imaginibus N immaterialia materialibus. Prima interioru est imaginatio sensuali .& virtus sentiedi interior,; organo ccrporeo suas exerces operationes, cui res; dei superior υitius itellectiva in hoIe a corpore secundum operationem sepa rata talo imaginatione dignior quato immortale mortali dignitate pracsat .Et utra i satis. Vis cognoscendi dicitur. Sensus aute editerior sub interiori continetur, cui cu adiministratorius. cc deters ab extrinseco rei si species,easu inprimit,quo ituerior suas sunctiones peragat.Secsida
425쪽
inferior potentia est appetitus sensualis, suas itissem in eorporeo sublecto operationes a soluens; praesens delectibile praeteritumque sensus adminiculo prosequens, dc nihil de futuro prospiciens. dc lixe mortalis est interitumque patitur.Cui respondet potentia superior, scilicet volutas in homine, in subiecto incorporeo propriaque potentia sua opera exercens,& proinde a corpore sepa rabilis, immortalis atque perpetua. Et harum V craque, potentia appetendi dicitur,lixe quidem rationalix illa vero sensualis. Tertia inserior potentia est memoria sensualis, per species in sensu interioris orgxno seruatas,rerum prius sensu perceptarum recordationem faciens. Et haec quid Etam brutis quam homini communis est,ut exters inseriores,& in organo corporeo suas exercet operation ex interitum aue habet. Cui respondet potentia superior in homine. quae dicitur memoria Decunda,qua aeternorum Sc supra mundanoruin persuas species in intellectu seruatas homi nes iugiter recordamur, ea meditantur,x recolui z. Et haec ut caeterae superiores in subiecto sit is corporeo propriaque potentia suas exercet operatione ab interitu summa dei bonitate vindica i . ta. Et harum utraque, potentia memorandi nuncupantur. Tres itaque colliguntur potentiae is
tus imaginem reluis periores, quibus anima rationalis insignita est,scilicet intelle lius Voluntas, & memoria De n. .
da summae monadis. triadisque indiuidus ac superbenedi 's in homIne dignissimum Vestigium, '' pob quod dictum est, Faciamus hominem ad imaginem 5c similitudinem nostram. Et hie diuinus ' . .u; .est vultus. quem diuino lumine asil a tus psalmographus propheta saepius commemorat.& ad cuia μ 'ius considerationem quoties animum conuertit,se intimo ξc spirituali gaudio perfusum attesta. tur. Signatum est inquit,super nos lumen Vultus tui domine dedisti laetitiam in corde meo . Et alio loco Ad implebis me laetitia cum vultu tuo, dc rursum. Laetificabis eum in gaudio cum vul tu tuo. Et denique. Spera in deo, quoniam adhuc colitebor illi, salutare vultus mei & deus meus. Rogandus Utique est optimus rerum omnium pater qui tantam dignitatem pro sua immetabo
nitate homini conserre dignatus est ut eum sui vultus diuina imagine insignis erit, quod illumi net vultum suum super nos eumque perficiat dignis sex maiestatis vestigqς quem tanta largitate atque munificentia homini praestitit. Et qui per naturalis philosophiae studium ad huius diuinae in nobis relucentis imaginis cognitionem a vestig is conscendendo perdiicti estis, ad eam di gnis dc pulchris tum disciplinis tum virtutibus exornanda, dc persici edam enitimini, quae diutis
nae maiestatis oculis placeat sua in nobis vestigia recognoscctibus, nee admittite aut turpe quic quam aut laedum vestros animos contaminare aut polluere, quod diuini abhorreant oculi. Nam
siquis regis imaginem aut principis luto des dans,lx, maiestatis reus,non effugit supplicium. ita nec eos immunes poenarum sore credite, qui diuinam hanc imaginem vitiis Sc s agitiis commaculant. Caeterum sicut duplex est intellectus,activus scilicet, eccontemplativus, activus quidem ad consideranda sἰngularia , dc contingentia sn hoc vitae statu prosequenda aut suglanda, qui aristem Sc prudentiam habet habitus contemplativus vero ad Uniuersalia di necessaria speculanda. cuius habitus sunt scientia, intellectus Sc sapientia, ita sane duplex est Voluntas, quaedam activa, quaecum ratione de proposito circa singularia in hac vita mortali operatur,ec eius habitu sunt
virtutes morales,optima adhic recte v mendum eius praesidia. A ltera est supram adana, quae summi rerum aut lioris Ec beatissimorum immortaliumque entium desiderio tota rapitur, eorum flagrat amore ad ipsorumque consortium consequendum gemebunda suspirat, se carcere corporis eximi dissoluique cum sancto Paulo efflagitat. Et haec tanto voluntatem activam antecedit, quartro calestia circa quae tota intentae Pterrenis dignitate praecellunt Sc habitum habet dei 5c diui narum rerum ardentissimum amorem. Hac enim deum super nos diligere Iubemur, inferiore Me
ro proximum sicut nos ipsos. Consimiliter Sc duplex est memoria Decuda siue intellectualis, una quidem inserior operationibus in hoc vitae statu agendis subseruiens,& intellectui activo respo-dens,altera vero superior Sc supramundana deum lceius magnitudine,bonitate,plenitudinem, sapientiam,maiestatem a iugi meditatione recolens, 5c solum rerum cslestium diuinorum4 beneficiorum cogitationibus intenta semperque diuina recolendo sibi pracsentia habens Ec seruas. Ee una duet. haec itidem tanto inferiorem memoriam dignitate exuperat, quanto caelestia ante eunt sensibilia & q. ilia id intellectus contemplativus activis. Cum itant tripim sit in homine potentia, cognoscedi, appeten homi. maiie triplex insuper est. Cognoscendi quidem imaginandi sub t nisi uiridi,& memorandi,earum Vna quaeque equa sensus exterior continetur intellectus activus, intellectus coni epia riuus. Appetendi, appeti tus sensualis appetitus rationalis inferior appetitus rationalis superior. De nil memorandi, me moria sensualis memoria rationalis inserior, memoria rationalis superior quare non modo tria plex in homine potetia sed M. tripliciter triplex, 5c novenario tetragono definita,determinatam Intelligendae tamen sunt hae potentiae sola ratione abinuicem distinctae . nam re ipsa non sunt nisi una eaderr et anima rationalis. Porro eiusdem ordinis diuersas potentias coniungεdo,Vt tres primas, iustiis earunt singulas. tres medias δέ tres consimiliter Vltimas semper de qualibet una sit mendo, xri e X inhoibus inuenitur vita secundii potentias quas sequuntur, sumpta. Prima est iii ira hominem, eorum qui sequuntur intellectu sensualem atque Imaginatione appetita sensu a tem,& memoriri sensualem, Ut improbi et praui .Et infra hominem dicitur,q lixe pro humana di gnitate vita non est,sed bruta cum sit secundum eas potentias quas bruta sequiitur. Imo vero vita haec hominii est hi ut om υ ita inferior. Nam animalia rationis expertia illas sequendo potentias vivunt secundum propriam natura, piperiores quas sequantur,no habeant homo vero dignio ribus potentris neglectis, a se degia ram,abiectiores sequitur et inferiores. Et de iis dicunt sacrae ut erae.Homo in inhonore esset, no intellexit,coparatus est ita metis insipietibus, et similis factus est
426쪽
l illis. Ab hac vita plane revorat nos id Dauidicum. Nolite fieri sicut equus Sc mulus, quibus non est intellectus. Nam qui ta vivunt similes sunt animali habenti quidem potentiam sentiendi, appetendi Zc mouendi sed eius operationes non exercenti. immo solum plantarum exequenti opera. Ut vegetationem,& nutritionem. Et sicut tale animal quod quidem natura otiositate sugiena penitu abhorret esset monstri simile immotum dc truncum immo verius animal arboreum . ita homo inferiorum Sc sensitivarum virium operationes solum seques est monstrosus ansmo Sc homo bestialis. Et hinc omne pendet malum dc lapsus in hominibus,suae sortis dignitatem non seristiantibus, ic ab ea degenerantibuet. Secunda est vita secundum hominem, dc eorum qui sequiItur Triplicem medias potentias scilicet intellectum rationalem inferiorem Sc activum, appetitum rationalem. inhoibui voluntate mi inferiorem,& memoriam rationalem inferiorem. Et dicitur secundum hominem. vita secun quia homo ita vivens propriam sequitur natura, Sc sibi proprias exercet operationes,scilicet viris dii poten tutum officia per consultationem V electionem. Et haec quantulacun diuinae bonitatis imitatiotiarum di quavis ad superiora non stat conscensus grata est optimo rerum parenti, quam quidem habent uersitate piae mentis homines illiterati. aut ad alias contemplationes non euecti, Ic haec eorum vita .actsua inueniri. dicitur. Tertia vero est vita supra hominem,& eorum qui supremas sequutur potentias, ea ἀή operation ex exercent, scilicet intellectum contemplativum, voluntatem appetitumque rationalem superiorem. 8c memoriam rationalem superiorem. Et supra hominem dicitur, quod huiusmodi vita viuen tes hominum communem naturam excedunt.& ad diuinorum vitam propius acredunt hominesque diuini vocandi sunt, siue heroici. Et vita haec contemplatili adscitur, proxima caelestium imitatrix. ad quam activa vita ordinatur ut medium ad finem. No enim potest homo contemplativam vitam recte exercere, qui prius secundum activam non recte vixerit, queadmodum eiusdem denominationis potentiarum prior ad posteriorem ordinatur, ut imaginatio est gratia intellectus actIui ξc intellectus activus gratia contemplativi, sic appetitus sensualis gratia voluntatis inferioris. 8c inferior gratia superioris. Debent Itaque qui ingenuo generosoque sunt animo primam penitus abhorrere, dc a pecorum appellatione sese vendicare, secundamque amplecti homini propriam 5c peculiarem . Q uibus autem benignior aspirauerit natura,immo vero naturae de virtutis omnis dominus non debent secunda abire contenti. sed θc ad tertiam aspirare, Vt quam proxime diuinorum euadere possint semuli. Porro hae tres vivendi intones secundum triplices potentias sumptae hac descriptione facile innotescunt. Potentiae Prima vita Scilia homine Secti da. εἰ secudii homine Tertia dc supra hominem ii ntelleci' Sensualis atq; imaginatio Ronalis iterior&activus Ronalis sopior de die platiti emoria Sensun lis Rationalis inserior Rationalis superior
voluntas Scisalis appetitusque brui' Rationalis inserior Rationalis superior
lymbolia. Et quemadmIdum intellectus est omnia, quia omnium rerum notiones continet, sedc voluntas sit omnia per eoncupiscentiam dc amorem. quia rebuς omnibus se potest addicere. 5c ab eis nomε desumere. Aliquando quidem descendit infra se,cum diligit rex momentaneas Sc transitorias, ut delicias, honores, pecuniam, dc sit illa pereoli iunctione amoris. Aliquando sine descensu in squalitate manet cum res sibi confundes amore complectitur, dc fit ipsae res amatae. Aliquando vero ascendit supra se cum digni irimi naturae enti ix supra mundana amore prosequitur.5c transsor matur in ea per Vim amoris .accipitque ab eis dignitate sicut a exteria rebuς ipsa sumit rei amat snaturam Ec conditionem. Hinc viri doctissimi hominem cameleonta vocitant, quod sicut cameleon assimilatur cuicunque rei sit propitiquuet, ita hom per voluntatiet libertate rebus omnibust quas prosequitur, fit assimilis. Et maximum beneficentissimi rerum parentis munus, Sc quo homini aliud praestantius datum non videtur est liberum arbitrium, quo sponte dc non necessitate in
ductus ei praebeat obsequium,& fiat non modo humanus vel an elicus. sed de dei formis, contra vero si velit fiat brutus velaboreus,quemadmodum luculentillime ostendit miradula in ea oratione quam habuit ad Romanos. Neque destitui' est homo diuina prouid Elia ut impii oblatrata neque idcirco labitur in deterius, sed libertate arbitrii donatus, ipsam saepius deflectit ad sinistra 8c se infra se abricit ea si qui dein libertas in homine vestigiu est ipsius summae libertatis , qua optimus mundi conditor rebus omnibus suam bonitatem communicauit easque libere perduxit ad ortum, quo quidem vestigio solum insignivit hominem in hoc mundo sensibili. Caeterum motus ansmalium quo a se mouentur, symbolus est emanationi ipsius mundi ab optimo eius opisce ut quemadmodum animalia post summam quietudinem ab eo motu, eum sponte incipiunt, &rursum sponte dimittunt ita optimus rerum optio, eum sibi placitum est,mudum produxit adesse 5ccum ei visum fuerit.rursum liniet. Quare ut animal tu motus ab Intellectu εc voluntate sub Intellectu Imaginationem de sub voluntate appetitum sensualem comprehendendo procedit,ita Sc mundus a diuino intellectu ξc voluntate processit. Quod si vel in ligno deprehendisset Aristoteles posuisset mundum incepisse, dc finem habiturum, nec asseruisset eum necessitate naturae iu ipso rerum authore prodiisse ut lumen a luce. Ad quod tamen asserendum potissimum in impulit Otiositas in deo vitanda dctorpor quem in ipso posuisse visus fuisset, si ipsum ante mundi exordiu sitisse admississet idcirconsi recte in octauo Physicorii coparauit Philosopli' motu Unitieis ad nutritione quia nutritio necessitate naturae sit 5 cvlla durat animai,durat 5c ille motus.
Veru ex octauo Physicoru diffusius cognoscunt. xlviij. Et eui' est appetitus hoc principiu est. Id
427쪽
Vnde Icogitatione tui vi lacti est appetitias, principium est excitati usi 5c motivum intellectur activi. nam impellitiivellectum ad consultandum de mediis conuenientibus ad sinem illum acquirendum necessa rijs. Et idem appetibile est Vltrinum in assecutioe,5 in quod terminatur desinit praecedes actio. Exempli gratia,appetit quispiam sanitatem quam deperdidit ut bonum.Sanitas appetibile est resini et movetet intellectum consultatiuum ut inquirat conuenientia media hune fine assequedi.In quirens intellectus deprehedit haud magno impendio sanitate reparari posse,si consulatur medio Maccipiaturq purgatiuum medicamentu,Voluntas id medium amplectitur. Ab intellectu acti uox volutate impellitu aegrotus ad accedendumedicu,sit ad illum prosectio, medicamenti sum ptio & denique sanitatis instauratio. Hic sanitas primum est in intentione sed ultimii in assecutiqne. L Non autem omne bona tale est.Scilicet contingeris θ in nostra potestate, sunt enim hona contemplabilia necessaria, ec bona supramundana, quae pro huius vitae conditione assequi no possumus sunt & bona huiusce mundi, trema,imperia quorum compotes euadere no possumus. quocirca manifestum est,non omne bonum in animali motum excitare. liii. Et hine illa appeti liuii in nobis dignoscitur pugna. Consimilis serme dissensio est inter Imaginationem virtut ῆ coonoscendi inferiorem,&intellectum virtutem superiorem qualist inter appetitum sensitiuum &rationem .Siquidem saepenumero cui imaginatio assentit,intellectu dissentit,&contra,vt imaginatis iudicat effigiem in specia loconspecti, eri in profundo speculi. Etia si quicquam suerit aqus subsidendi ex superiori loco obiectum quanto id aquae efficitur propinquius, tanto imagi neei' minus esse in profundo aquae Sc propinquiorem summitati iudicat imaginatio exteriori visu i innixa quanto vero semotius dc elongatius id ab aqua suerit,tanto eius imaginem esse in aqua profundiorem Intellectus vero elementis perspectivis adiutus iudicat imaginem illius rei siue pro pinquioris siue remotioris esse solum in superficie extrema speculi aut aquae. Sic imaginatio se coformans exteriori sensui iudicat solem esse pedaneum intellectus autem theorematibus astrono micis nixus eum tota terra maiorem esse censet. V erum intellectus,ut superioris,& natura emi nentioris,officium est,imaginationem inferiorem dc minus dignam corrigere, quod cum facit, . vera paritur dc citra hallucinationem rerum cognitio. Perindeat voluntatis munus est emenda Orio . re anoetitum irrationalem 5c castigare, ut pater rebellem filium,3c eques indomitum equum cois nQim Proercet lienis compescit,quod cum sit tandem coparacur Virtus,&recte vita instituitur. Contra uenis et vero' quemadmodum appetitus sensitiuus rapiens ad suas partes Voluntatem ducit eam ad mul ror. ta sta ilia perpetranda. M t exemplo Medeae Ec Scyllae liquido constat,ita imaginatio cum intel lectum trahit in suam sententiam,cogit sibi assentire,eum in multos pertrahit prxcipitato erroxe,.Et hine omnis sere in disciplinis lapsus ortum habuit.*ad phantasiam dc imaginationem la hantur homines putantes quod pt antasia monstrat id scientiam esse 5 nihil verum esse admit tant, nisi quod phantasia verum esse censuerit, ed perinde est at putare nihil esse honum nisi quod appetitus sensitiuus honum esse diiudicauerit. Hinc quantitatem non distingui a re quantaneta numerum a re numerata,motum itidem localem re ipsa non discrepare a mobili nonnulli autumant in imaginatio ita rem sese habere iudicet,quemadmodum deuiatio omnis & exorbisatio in moribus humanis prouenit ex eO,P potius cupiditati prectae rationi morem gerat homines.
Et de hoc quo Q in scholi, primi cap. primi huius tactus est sermo.
Vndecimi capitis an nctat. Appetitus in nobis qui cum ratione& syllogismo habetur,est voluntas, quae 3e appetitus rationalis nominatur. CQui Uero praeter opinionem & syllogismum in nobis est,concupiscibilis et irascibilis est,quem et appetitum sensualem, irrationarilem brutumq; dicere consueuerunt. .i Ndecimum caput continet tres quaestiones,& earum solutiosi nes 4 Prima quaestio. A quo imperfecta animalia,ut muste et i Uermes. quibus diximus prius non adesse phantasiam moueantur CResponsio. Sicut illa indeterminatum habent et vagum motu, ita indeterminata imaginationem habent & appetitum. Persecta enim phantasia eis adesse negauimus.Videtur enim ip -l sis laetitia Sc tristitia inesse quare & concupiscentia et appetit quibus etiam imaginationem phantasiamque rideterminatam inesse concedimus. 17 CSecunda. Cum imaginatio sensualis caeteris animatibus quae se mouent insit, hominibus Vero et sensualis et rationalis: quae harum,an sensualis an rationalis mouet in homine CResposo. Cum doceri volumus ex duabus quatitatibus una earum fuerit maior certa costitutaque utimur mesura, ut palmo aut cubito ut huiusce rei certitudinem expiriamur. Ita duobus propositis cupientes cognoscere virum eligibilius sit nos aliquid unum ut delectabile aut utile loco mesurae ad quam ea consera
428쪽
inus costi tuere oportet. Et in nobis appetitus unuet eum ratione 3c syllogismo ha betur: est Sc unus qui est praeter opinionem 3c syllogismu:& vehementior εc vale
tior debiliorem rapit et superat. hinc saepe euenit ut rationalis moueat irrationale. cum vehementior fuerit. Euenit item Sc saepe versa vice irrationalem mouere rautionalem. atq; secum rapere . cum ipse vehementior fuerit mon quidem et debilior suum motum deserat, sed alterius, fortiore Sc vilidiore motu raPituri quemadmoduin sphaeris caelestibus sphaera quae ultimum caeli ambitu coercet, orbes planetarum olus pernicitate Se v elocitate praecelles secu rapit suos tame in contrarium circuitus efficiti t. ita est et in nobis. Hoc tamen interest. Q in in udo semper is motus vinucit, qui natura eminentior 3c nobilior est, et alios secum rapit. His qui primo de is, premo attribuitur circulo. In homine vero fit plerunt in natura superius praestan αtiusq; ab inferiore superetur. vincatur,atq; rapiatur, Vt incontinentium constat argumento: et tribus cognoscantur agitari motibus. inferioris superioris &quodammor 3ῖ
do tertio raptus. 2Tertia quaestio. Cum duplex sit existimatio siue appreheso h se uniuersalis.ut omne liberalitatis opus honeste fit.& fieri debet: haec vero particuularis .ut huic philosophiae operam studiose nauanti et quidem indigenti erogare, ii,
beralitatis opus est: que harum: motum imperat e Responso. Vtiaq;: sed uniuerusalis minus: Ut quς Lando quiescedoq; magis moueat. et ab actione remotior. Palticulatis Uero magis, utque actioni vicinior propinquiorque immineat.
de ei mi capitis scholsa. ivi. Ita Inde terna in aram imaginatione habent &appeti tum. id musis 3c vermes liquido produnt. Nam cu musca soramine uno locum γε piam ingressa tuerit no facile memoria habet per idim egrediendi, sed ultro citre volitare conspicitures ressum quaerens, Rii Esi inuenerit. indeterminat quoda reo tu de fortuito comperisse υidetur. Ei cum semel ambussis alis laesa suerit illius immeanor adhuc ii amma circunuclitat quoad tota interdum exuratur. Hinc vulgatu est in eos qui ci to rei cuiuspi i obliuionem capiunt quiq: s uva sunt memoria dictum. quod niuscui si memoriam habeant. Verre es itidem est ad passum suo antro exierint vix ad illud norunt reuerti quaobrem naturae indus ria constituiti est,quod no procul ab antro suo procedant ne logius repentes,ab eo aberient. lvii Cum doceri volumus ex duabus quatitatibus. De admodum iri ludo quo multi comedunt ad signia positum et prodi sine globum i pide in aut lagii tam mittere,oim ea quae adiuersis missa sunt ab ipso signo fixo aequi distare videtur 5e cognoscere volsit qui cocinant quodnam illorsi caeteris signo sit propinquus commune omniu accipiunt mensui am ut rede aut cui stum. quam sigillatim illis applicantes disiatiam ipsorum lacile internoscunt. id aui e tertis ad ql duo proposita bona inquit litera oserimus inuestigare voletes vitum eorum est et, tibi litis in te doni subiectum est cui bona illa insunt, ut virius praefantiu bonum est sanitale. r. re virtus animae inest sal Has ver corpCri .aninia aut ira corpore prasianitor interdum utile vi quod est vere madii me et utili vicinius similitast horti prasiabilius. interdi re diui uinum, vi diuturnius honu .ei quod minore habet diuturnitate ani serendii. & ita de caeteris quae tertius Topi crum latius disserit. Euenit item & s spe versa vice. Appetitus rationalis datus es ut principe ut sensiti
LO. pstim e erceat quod ιυ facit reti hia hi mine a turpibus vi coli renies sacile reos rant . per
inde at equus oculis captus eniteretur de se εἰ sus sessorem praecipitare in s uti iij, sussor aute id prxuidens oequum sterio cc hibiis retrahi i i ab illo disci in me, es . nim appetitus sensitiuus dehruttis. tinctis,&siaturi improuidus rationalis aut e pr,sidio intellio iis fr/ius Didens& Ccu latiis. Et tu heles naturam imitantur in qua superior sphaera mouet inferiores, cum vero irratio Dalis appei atus pro ualet rationali S eu sup rai quemadmodii in incontinenti hus,rectus naturae peri et litur Ordo. Haud secus Cuasi spherae inferiores si prema agitaret ab occidi, a parte versus
Orietat E dc hinc in hoibus omnis rei oei suas & morii improbita, nascis. l. iii. Viracnsed Vnt uersalis minus. Vniuersalis propositio mediate solii mouet. de remote.na csi sola offertur cuiquarer ea n incitatur ad opus exercendum sed quiescens illi asentitur. Particularis vero propositio de quae altersus assumptio est immediate mouet,& propinque. nam ostendens singulares operationis ipsius cir nuantia . prx se tuem materiam, impellit animum ad operationem siue honam si
De malam in cunctanter agendam.
Duodecimi capitis annotat e Incorruptibile animal addit propter eos qui caelu .imo vesius hiundum . animal esse asserunt cui tamen ullum sensum tribuunt: ut Timaeus. Ait enim. Nec ulis indigebat,quia nihil extra quia cerni posset relictum erat. Nec auri τοῦ cum nis
429쪽
hil superesset soris quot audiretur. Nee erat aere circumfusa externa mundi: ut res spirationem requireret. Nec membris quidem talibus opus erat, per quae noua aliumenta susciperet,aut decocti cibi excrementa emitteret. Vodecimu cap.cotinet sex coclusones.Vnu eorollariu ad quinta, &quomodo animalia a longe sentiant,post sexta. Prima conclusio. Quicquid vivit.a generationis initio ad suu usq; obitu interitu ve ge latrice anima retinere necesse est. CNa omne talea sus generas
imitam ad salum do i peium c tu tollatur augescit statu habet:
post que ad obitu usq; minuitur. Id autem sine alimeto fieri nequit inest igit ipsa. suo toto duratiotat Uegetatrix anima. Secunda. No Oibus viventibus praesto
adesse sensum necesse est. Na platis no adest eis vita possideat ea ruent corp' nimis simplex,terreu,& ad lenti edum ineptu. No igit habent tactum, si no habiuto. Ut taeteri deficiat necesse est. sine erat tactu sensum ullum habere impossibile est .s CGrtia. Omne animal sensum habet. CNaoiaqus natura subsistunt, ypter aliquid sunt.& natura nihil temere& frustra facit. habebut igitur sensum quae progrediutur.& q se de loco in loca trafferunt.ut cibu a longe sibi quaeritent & aquirant. alioqui sine carebut alit no potuerunt. Et pariter sensum habebunt q sedi nixa aliose transferre nequeunt,ut colun discernat alimetu. Neq; licet dicere corruptibile ais motu praeditu. intellectu habere sufficere addiscernedu,& sensum no habere, neq; quide incorruptibile, na aut id sic meli' esset corpori,aut animae no aut eanistriae: quia no melius sine ipso intelligit neq; itide corpori. quod propter sensus antumalibus datu esse videtur. CQuarta. Animalis corpus simplex esse ipossibile est. yy a si simplex esset tactu no haberet,iactum aute,ipni habere necesse est. no igitur corp' simplex sed copositu mixtu habet. CQuinta.Τ actus maxime aiali necessarius est. Nacu aiat corporeum sit, ipsum proxima cotingere corpora nece suse est.oportuit igis ipsum muniti lagendi facultate,qua salubria ab ossicietibus di Leernere queat.salutet sua efficiat:alioqui vita no saluat,sit mi tactus per quidda internu. Quomodo igie dignosceret animal ea q prosunt,ut prosequatur,& ea q officiunt nocet*.ut fugiat sine tactu quo praesidio destituta alatia ut statim de pereant necesse est. De visu aute auditu &odoratu no ita fit, sed medio quoda hauriunt eκ, traneo. CCorol lari v. Hinc sit ut gustus quodamodo animali sit necessari'. CN agustus ut tactus quidam est.& alimentum tangere necesse est,est igitur ut tactus) . quodamodo necessarius. CSexta c6clusio.Visus auditus.&odor adi sensus,no sunt ut tactus necessarii. CT actum eni& gustum diximus animali necessatios et tact' 66 alimenti sit sensus sine quo non contii it animal esse posse,no aute de visu ,auditu. aut odorandi sensu ita est. Color enim .lonus,& odor alimentu no praestant augmetum,& dearementum:& natura pleraq; animaliu his sensibus no muniuit. sed boni gratia aliquibus ipsos addidit,& potissimum progressi uis. quae a longe victum quearitant. Nec mirum,nam hoc horum sensuu praesidio ipsa saluari necesse est,neque ad sua salute tactus inanitio lassiceret. Et si quaeras, quomodo a longe sentiant. ut videant,audiant odorentur CDicimus sensibile medium mouere, medium vesromotum,ciere moueret sensum: perinde atque si mouens aliquid pellat.qued pulsio su in .alterum pellat: sicut primum mouens a nullo pellitur,& vltimu pulsum sonu pellitur,& no pellit,inedia vero nunc plura nunc pauciora,&pellunt.& pelluntur: sic in sensatione:hoc excepto quod in huiusmodi sensus alteratione unum manens Sin eodε loco alterat pelles aute locum mutat: queadmodum cum cerae sigillum imprimis quatum pelledocera cedit, sigilli Uestigium plande tenet: ubi vero noricedit ut lapis,no retinet, ita et aqua et aer et maxime aer vn' et ide manens patitur,
et sensum mouet.Et ita dicere satius videtur qua putare dum Videmus oportere rasIos ab oculis egredi, qui a colorex figura passi, et densitate repercussi, ad oculum E iii
430쪽
redeant. At laeuis Vt coplanatus aer.vnus, infractusq; manem tollaribus 8c siguris affectus. melius dicetur visum icere,& sensuin coloris 3 figurae sacere: haud secus
si si sigillu ad fine usq; ingrederetur cerae.illic fgilli vestigium relinquens.
'vodecim i rapiti, sui olia. lix. Inest UItur ipsis suo toto durationis tempore.NG s
ra tum secundum Uirtutem. vegetandiqr saeuitatem sed & secundit operationem. Nemope tota viventium vita,augmentatione statu&diminutione absoluitur. Cuius autetiorum coitincta est nutritio quae vegetatio quaedam est,&nun in vivetibus abest.To
to igit duratissis tepore adest vivetibus sine intermissione υ egetatio.Et eo ipso dissertuis vegeta di a caeteris potet iis Q, ipsi secundum virtute quide & potentia semper assunt. nulli' aute operatio semper adest. At vero vegetatricis potetis neq: virtus necpoperatio vnqua abest. Ixi. Ne quide incorruptibile subaudiendii animal ponendu est sufficere habere intellect si sine sensis Ut posuit Plato,asseres animammudi mundu Moiu animal esse.Cui respod et id Uiigilii. Totam et infusa per artus Mens agitat molem,& magno se eo ore miscet. Et huiusmodi avi imal posuit neq; visum habere, necauditu.neci: olfacti l .c nulla extra tota resida sunt colore aut odore prsdita, nuve edetis quae sensibus illis perciperemur si, ite extra mundiano est corpus perspicuum ut aqua aut aer,per quod fiat horii sensuum perfunctio.insuper 5c guis sium negauit illi adese m extra mundi ambitu nullu sit quod sumi possit alimentum, denique ictactii itidem abesse dixit, i, nullum esset corpus extra mundi extremum, ius qualitates aut ma gnitudo iactu noscatur.quead modii verba in notis ex Timaeo Platonis adducta demostrat.Ve rum id neque veritati cosentaneti est .ricet ab Aristotele approbatur na aut id, inquit, scilicet alia illud incorruptibile habere intellectu sine sensu melius esset animae, aut corpori. Noanimae, quia anima sine sensu no melius neque couenietius intelliget, imo nullo modo intelliget cum vi inter ligat sensula adminiculo a quibus excitetur indigeat. Neet id melius erit corpori quia corpus da
ria est animalibus ad sensistim Operationes exercendas.Per totum enim corpus orgarria taetus dis
susum est & determinatis corporis partibus caeterorum senstitior sana addicta sunt esset igit coepus sine sensuum sumstione otiosum quod natura summopere testigit. lxv. Et ita dicere satis videtur, ii putare da videmiax No efficax sumitur argumenis ad probandum visionem fieri extramittendo phasiliscus visu interficiat homine crve lacinatrix aut inuidis suffusa venero solo visum arcidum laguore. macieque adempto naturali succo inducat pueris in cunabulis consp/EUM
ut serunt. Haec eni no per visionem fiunt sed quod ab oculis de basilisci 5d huiusmodi se alia inti;
daruixque mulieri egredi antur venerati vapores qui per aere di istis .anii alia ad quae pertiti runt pes inro afflatu enecat aut tenellis pueris aliis. e animantibus in com dum inseisit. At huiusmodi vapores oculis egredientes non amphus faciunt ad visione, ma lachriim ex oculis ma
nantes,aut sudores a manu exeuntes concurrant ad tactionem.
Decimi tertii capitis annotat. Corpus simplex est.quod unius solius haberet elemeti contemperanientum
I Eci mutertium caput continet tres coclusones,& vnsi corollati rium ad secundam. Prima concluso. Animalis corpus simu
l plex esse impossibile est. CSimplex intelligo, igneu aeres, as
i queum, aut terreum. Nasne taetii animal esse norotest,ne Fl aliorum sensuum ullum habere . Atqui laetius, simpliciscorsol ris esse no potest:etsi visus aud itus, odoratus possint, vi aquei & aerei per quae in media sentire faciunt tactus enim per intraneum.& tangendo.ipsa ignea, aerea, aquea.& terrea sentit hinc tactus nomen et inaditum est animalis igitur corpus smplex esse no potest. At tibi forte videri posset terreum esse posse.sed sane ita esse nequit, nam tactias su sceptiuus est omnium tangibilium .ut medietas quaedam:& no solum differentiarum terrae, sed calidi singidi. numidi 8e fcci .et omnium tangi possibiliu hinc ossa pili et plante no senitur,quia terrea sunt. CScda. Animalia taetii priuata mori necesse est. CN a sine eo ut die qz, imus neq; alal esse potest neq; sensuit ullus immo cli sit ille sensus, animal esse necesse est, et cu sit animal huc solusensuum haberi pariter oportet .eCorollaurium. Hinc sit ut excellentiae sensibilium aliorum sensuum non animal coris stat. . sed solii sensum .nisi per accidens excellentiae vero tangibiliu et tectu & ipsum znimal per se corrupunt. Excelles en i sonus ut tonitrus, animal no coriumpit, sed auditui . nisi i accides: ut eum spirit' simul cum sono elis percussio animal exani,
rnet. Neq; excelles visibile animal corrumpit,sed visium: nis p accides, yt cuFisu