장음표시 사용
561쪽
Sexto. Vnde res primu fit nota, ut dignitater indisciplinis &suppositiones εκ qui ibus demo strantur conclusiones.Septimo. Principium est causa, quo modo diictum est principium 8c causam Caula se uniuersaliter dc conuersim consequi. Quatuor modi causae. Primo est ex quo exist Ete aliquid
it ut materia rerum naturalium , Naurum annuli aurei. Secundo est species. siue ima siue substantialis ut anima Viventium,sive accidentalis vi magnitudo. albedo. Tettio. C tisa est primum mutationis effectivum, ut res naturalis efficiens. aut arti sex. Quarto est sinis & gratia cuius sit aliquid .ve conseruatio rei causa est loci naturalis habitatio causa domus. Sunt & alii modi causae.ut causa uniuersalis, parricularis, per se per accidens, aditialis . potentialis. qui ad longum
in physicis sum declarat L Quatuor modi elementi. Primo est quod euin sit indivisibile in aliam Et Ela
specie ni ex ipso in existente aliquid sit,ut materia dc torma rerum naturalium . Non enim in par tes essetitiales alterius speciei diuiduntur, dc ex ipsis inexistentibus sit res naturalis. Secundo elementum est in quod corpora resolui dicuntur ut in ultimum, Ac quod in alterum specie est irresolubile. Ut ignis aer aqua, terra. Nam corpora mixta ignea,aerea aquea, terrea, in ipsa resoluun
tur,dc ipsa amplius in alterius speciei corpora composita minime resoluuntur. Tertio,est demonstrationi principium ut dignitas,aut suppositio in disciplinis. uarto, elementum est quod unum 5c simplex ad multa commune at utile est ut uniuersale, siue in praesicando, Vt animal. Natura siue causando, ut prima causa. Sex modi naturae. Primo est generatio,& primo nascentis natiui ιtas 5c hoc modo inesse a natura est a principio natiuitatis inisse. Secundo, est principium prima inexis eris .eκ quo aliquid generatur,ut matersa est natura rerum naturalium. Tertio, si prima principium motus de quietis eius in quo est vi torma substantiaIls rerum naturalium. Quarto, est id ex quo prius insormi aliquid sit.quodet in naturam formatur Ut aes est natura statuae. 8c aurum annuli. uinto,esi forma dc copositio ut unio partium domus per colligantiam artificia lena est natura domus. Sexto rix tuta es substantia, vi in tota naturae ordinat ivrie est Unum si in Necessa premum id est in eoordinatione substantiata. Quin modiri cena id. Primo sine quo res esse ii na, i saluari nequit. υt deuet respectu mundi. 5 foema respect u totius compositi. Secundo sine quo aliquod honum assequi,aiit malum vitari nequit,ut studium ad scientiam. Sc operatio ad viri u rem necessaria est. Sic proiicere merces in mare ad euasionem periculi, dc resecare membrum ad euitationem contagii est nec Marium. Tertio est. praeter voluntatem violentia in sera os. Est enim .iolentia υt dixit Empedocles quardam necessitas,ut si quis Vimctus ab hostibus duceretur ad c rce rem necessitate cogeretur. 5c lapis cum a pro Mieme sui sum propellitur , neresinate quadam moluetur. uarto necessarium est quod aliter se habere non potest, siue quod non potest non esse. vi supra mundana. Quinto est propositio necissaria quae scilicet vera est de salsa isse non potest. Octo modi unius quod diuiditur in unum secundum se, dc unum secundum accidena . Vnum Vnum secundum se, una substantia, idem. Vnum secundum accidens,Vnsi accidens, idem. Primo una est quod continuum est. vi quantitas, qualitas motus localis. Secundo. quod consimile subiecta habet . potentiamque subiectivam vi res naturales omnes. Tertio, quae sunt eiusdem pene rig. vi homo dc equus sunt eiusdem generis scilicet animalis. Et ho c dic mur unum genere. Quarto,qus sunt eiusde speciei ut Socratex Ec Plato huius speciei homo. Eil, scdicut unu speciei. In eo, quae apud mente eandem habent intelligentia. Ut svnonyma ensis,pl ad us, mersi,vinia Sex eo. Vnum ess quod diuisionem non admittit, aut secundum quod huiusmodi capitur, hoe est .aue quod ut indivisibila c&ipis, intelligiturve ut intelligetia cxlu, quod natura disralis diuellim nopotest. Septimo. qus Vni attribusitur visci Eris partiales di situruna scietia,quia. ni generi sub lecta attribuisiiur.εἰ totus exercitus unus quia Uni attribuitur duci. Octauo quodUna habet speciem formair substant rate .ut res naturalis omnis una dicitur a forma subsi alitiali. Sunt praeter ea modi unius gener scilicet unum genere generalissimo, dc unu genere subalterno. Et unius specie m aliquid est v risi specie specialissima aliud specie subalterna dc Uni'nsiero, maliqua sunt vina nomine alia diiDnitione,aba proprio dc alia accidente sicut id e diuersis dicitur modis.Sed in odivnius genere ad Vnsi genere proportione quadam reduciantur.Et modi unius specie,etia ad una specie reductituri octo modi multo in ex praedictis modis unius per analogia oppositi dictitur. Mut i i uatuordecim modi entis. quod diuiditur ineris secunduse 5c ens secundum accidens. Ens se cund5 se substati a. idem. Ens secundu accidens, ec accidens idem. I taque decem primi modi entis secundum decem prs dicamenta sumiatur, substantia quantitatem ad aliquid qualitatem. Primo e tum substatia est. ecudo quantitas tertio ad aliquid. quarto qualitas, ε ita deal m. Vndecimo ιEns significat Metu quo modo diei mus non entium. hoc est salsorum, non esse scientiam. Duo decimo ens dicitur .cu accidens de si hiecto dicitur.υt horro est albug. Decimotertio cum subse etiam de accidente d citur. Vt alba est homo. Decimoquarto cum accidens de accidente prsdica tur viathia est dulce. Tres modientis per accidες suiu duodecimu Qecim stertius , Ndecimus Eniphiae quartiis modi entis ultimo adducti. Quatuor modi substatis. Primo en Pse subsister,aut eius eideri. . pars vi homo anima corpus, Pur pes. Sectindo sori na,Vt anima est subsiatia rei vivῆtis. Ters Submisitio qno destructo destruitur tot si ut forma substaiialis 5 pars integralis praecipua. uarto disse sinitio .ut genus de disse retia sunt de subsiatia speciei. Et hi modi reducutur ad substat as uniueris sales. 8c qui uniuersali generali in ratione explicatur,de ad particulares particularam notione dec γgnatas,ut corpus homo. Odio modi eius de quod diuiditur in idem secundum se dc idem secύ- Id M'. duin accidens.Idem secunda se substa . Idem secundii accidens, accidens sumendi sunt ut modi
562쪽
unius unam Vnum & idem sola ratione disserunt. Nempe ens de unum sola ratione disserunt it dem ens de idem sola discrepant ratione, idemque subiecto sunt ergo vnia de idem uni tertio scili rsu ita cet enti subiecto eadem, inter se sunt eadcm. Qua cunet enim uni εἰ ei dira sunt eadem illa inter se sunt eadem. Octo modi diuersi ex opposito modorum eiusdεm sumuntur sicut m di m alto Dimie, riam ex Opposito mcdorum vnsus. Sicut enim unum & idem stibi dici id ni sunt ita muli a &dia uerti. Si enim aliqua duo inter se sunt eadem S eo iure opposita erunt eadem. Duo modi disse rentis. Primo, quae eidem tertio diuersa inter se aliquo modo sunt eadim, v t socrates di Plato di
stiuis , uersi specie ab equo,inter se sunt ijdem specie . secundo disserens is quicquid ab aliquo is ditieesum. quare tot sunt modi disserentis secundo, quot sunt modi diu ei solum. Quin medi simi lis. Primo, quae consimilia aliqua passa one sunt passa,vi duo calida, aut duo alba. S cundo quae pluribus consimili hus passionibus sunt passa, ut duo quorum virunque athum est S calidum. Tertio quae diuersis specie passionibus sunt affecta . rdem tamen genere, viduo quorum una album est, te alterum,dulce. Quarto, quae eandem secundum speciem habet qualita it m,ut duo habentes logicam. Quinto quae v nam pluresve hahent qualitates, secundum quas propria sat alteratio, ut ignis de aer similem haberit caliditatem secundum quam sit propria di proprie dicta alteratior. Maxime enim propria alteratio sit secundum has qualitates calidii frigidum,hu D simile mi dum S siccum. Quinque modi dissimilis ex opposito sumendi sunt. Quinque modi oppo
Oppositu storum. Primo relativa.υt pater & filius. Secundo priuatiua,ut videns eccacum. Tertio cointraria, ut album & nigrum. Quarto contradictoria,ut quae sunt inter esse & non esse genera tionis extrema hoc est quae sunt inter terminum sinitum δή infinitum quihus te istinis a quo inci pit generatio & in quod tendit exprimuntur. Nam ex igne sit non ip nis, aut ccntra se non igne sit ignis. Quinto quaecunque de eodem veriticari nequeunt ut disparata, here O equus . Nam per diffinitionem de se ipsis veri sicari non possunt. quandoquidem uniuersaliter de se inuicem negantur, ergo neque de eodem terti pessunt veliticari. Nam quaecunque de eodem tertio ve Cotraria risi camur S de se inuicem veri ficabuntur. Qtiisque modi coni rarietum . Primo quae eidem inesse non possunt genere differentia vi linea S sese tia. linea .nim in coi porco in subiecto,scientia autem in subiecto incorporeo, de linea de genere quantitatis es, scientia autem de genere qua litatis. Secundo quae sub eodem genere maxime distant ut albissimum S niserrimum. Tettio quae maxime distant in subiecto vi album quinque graduum, ni pium totidem praduum eidem 2 istentia. Quarto disset et ix oppositae quas genus potesate retinet, de qus sub illis coii remur, ut rationale & irrationabile. Eas enim genus animal potesate retinet. nam eas habet de se parti culariter veri sicabiles ut an istat est rationale animal est irrationale. Et species sub illis disse leniret contentae ut homo de equus itidem sunt contrariae. Quinto quae maxime genere aut specie dis
serunt,ut V irtus,vitium temperantia intemperantia. Sunt enim hac diuersa species, illa vero diuersa genera. Et contrariorum quaedam actu sunt,scilicet quae actum ire portant, ut calefaciens de frigefaciens. Quaedam h ahitia. quae habitum denotant ut virtus, vitium. Quaedam agentia quaerationem habent aclionis ut calefactivum. frigefactivum. Dadam patientia, quae passicilia habent rationem,ut calefactu, frigefactum. Quaeda ut habitus de priuatio cum unum in affirmalsone est alterum vero in negatione int calidum frigidum album nigrum,lumen tenebrae. Octo
Pilua modi prioris. Primo quod loco est propinquius vi ignis est prior ealo quam aer, S secundus est prior ad primum quam tertius. Secundo quod secundum tempus est alteri vicinius, vicctogenarius est prior centenario xυigenarius. Tettio quod secundum motum ut quod in primo m uenti propinquius, ut si quis moueat haculum.& haculus lapidem,qui deinde pellat aeter hacu tus est prius mouens quam lapis, quia primo mouenti propinquitis. Quarto qued ordine rutordine naturae qui est ab impersectis ad persecta, elemenia sunt priora mineralibus, S haec vege tabilibus. fixe vero animalibus. Sic ordine doctrinae litetae sunt priores syllabis. Quinto p testate ut rex est prior milite,& magistratus homine priuato, quod maiorem habeat aui horita tem. Sexto quod cognitione alterum praecedit. hoc est sine quo aliud cognosci non potest, missum tamen sine alio bene potest cognosci .ut principia scientiarum Septimo passione ut penera tio est prior corruptione,& augmentatio diminutione. Octauo quod natura. 5e is quod ad Moterum in subsistendi consequentia sequitur quae non conuert itur. ut animal est prius homine. Posterius Octo modi posersoris ex oppsito sumuntur. Datuor modi potesatis. Primo, polentia acti
Potestas ua,ut virtus motiva aut ealefactiva. Secundo potentia passiua ut materia susceptiua transmu tationum. Tertio, quod secundum voluntatem alterum perficit ut qui aliis praesunt ori m o pera dc sudio ad vitae honestatem dirigendis. qui &magis ratui,& optimates dicuntur. Quar to est naturalia potentis, vel hahitus,quo ne in deterius labamur defendimur ut naturales pote tiae ad virtutem scientiam 3 inclinantes . similiter de habitus Vsrtutum. scientiatumque. Qua
Possibile tuor modi possibili, ex pi,dicti. altior modis sumuntur. Nam possibile est denominatiuum potenti κ. 8e id dicitur possibile quod habet potentiam . Modo quot modis dicitur principa
Impoten la, tot modis dicitur 3c denominativum. Quatuor modi Impotentiae, ex modis potessatistia opposito modo sumuntur. Nam quot modis dicitur unum oppositorum,tot modis de reliquum. Impossis O uatuor modi impossibilia. εκ opposito modorum possibilis sumuntur. Capiuntur praeterea
hila i possibile N i inpossibile v t passiones sunt propositions .Escii possibile. propositio quae potes esse vera, ut homo est sedELEt impossibile, propositio saga quae vera esse no potest,ut homo in lapis.
563쪽
Vatuor modi quanti . Primo per sequantu. Secudo per accidens secudui alia praedicam et a sumpti erit opturalitas. Quarto masnitudo, ut linea superficies corpus. .Quatuorrnodi qualitatis. Primo substantialis dis ferit : Seeudo formae dc figurae: ut abstracta mathematica.Tertio sensibiles passiones. Quarto assectio quae et ad bonu aut malu .c Octo modi ad aliquid. Pri
mo secutu rei essentiam: ut idc. diuersum. Secundo secundu numerii 3c magni tudine: in duplu&dimidi si aequale&inaequale.Tertis secundu in suras Sine suratu: ut scientia .scibile. Quarto secundu potentias. ut calefacti uu dc calefacti, bile. Quinto secundu qualitate: ut simile&dissimile. Suntem eade, quoru Una substatia est: aequalia,quoru quantas est una: similia,quom una est qualitas. Sexto quo rugenera dictitur ad aliquid Ut gramatica. Septimo quoru cocreta' via qualistas εο similitudo . O ctauo quod aliquod pdictoru denominare cotingit: ut nomo, ei accidat posse esse duplum. Quatuor modi psecti . Primo extraqS ni nil est deficies accipere,qae suae sit alti tres essetice. Secudo cui nihil deest secu au suu ger atq; natura. Tertio cui nulla psectio deest quae ipsum psicere nata sit. Quarto q rad fine ordinatur honestu. Noue modi termini. Primo est qualitatis vltimum. Secundo extra qd nihil est accipere rei. Tertio infra qS oia sunt. rei. Quarto forαma sensibilis. Quinto adqS tendit motus. Sexto unde sti sciscitur motus. aut ad qae euadit copletus. Septimo finis. Octauo uniuscuiusq; actus 8c forma. Nono diffinitio. inq; modi secundia qS. Primo specie sportat. Secudo prioritateTertio fine auarto causam. Quinto locu&positione. Quinq; modi secudit se.primo specie roni inat. secundo esse i aliquo. tertio esse primo.quarto no esse altera causam .quinto soli inesse. Quatuor modi habitus. Primo quida est pirum ordo &ad se.&ad locum secundo habete indumentum. tertio quaeda pmanens affectio ad
boni vel malu . quarto talis assectiois pars. Cauatuor modi passionis. primo est
qualitas secudum qiua est alteratio. secundo talium qualitatum alteratio. tertio eiusmodi qualitatum nocumetum atq; detrimetum asseretes alteratiora. quarto vehemetes aut gaudiorum aut tristitiarum appetitus. modi priuatiois. primo sinatum est habere.quippia non habet,& s ipsum natum habere non0. lacuit, do quado no habet id quod secundum se, aut suum Ppinquum genus habere natum est. tertio qae quid non habet quando natum est ipsum habere . quarto per Vim ab latio. quito quod omnino aliquid no habet. sexto quod praue habet. septimo quod parum habet. octauo quod non facile aut non bene babet. Quatuor in odi habere primo est aliquid secundum sua naturam ad suum impetum quicq deducere. secuncio esthabere dispotionem. tertio continens habere colentum . quarto alterius impes petuiri cohibere. 4 Sex modie taliquo. primo ex materia aut secundum gen'. auti diuidua speciem . secundo ex primo mouente. tertio ex composito 3c toto . quarto eX ste. quinto ex aliquo mouete secula dum parte . sexto ex priore tepore. Qui nq; modi partis. primo quod iistoto est.secundo quod aliquoties sumptum totum comensurat. tertio ptes subiectivae .autessentiales.quarto in quod resoluitur totum, et ex quo totum coponitur. quinto quod in alicuius diffinitioe ponitur. CTres in odi minas primo cui nulla partium ex quibus natum est constare , deficit abestq;. lecundo natura malia cotin Es. Ut gen et ut integrale totum . tertio quod aliunde gnatura multa coplectitur et quicquid totiam dicitur. quicquid autem trant positio, ne facta non manet idem omne et no totum dicitur: Ut omnis aqua. Septem proprietates colobi .est enim colobum alet mutilum cui aliqua secundu quatitate ab est plicula. Prima Dprietas .continuum esse debet. Secunda quod ablatum fuerit remanete minus esse debet.Tertia manere debet specie consimile. Quarta .dissi, milium denominationii partium esse debet. Quinta partes illae diuersae,no essentiales sed secundam quantitatem sumptae esse debet. Sexta, pars propriata substa,
Perfectu. Termi Secudum csidii se Habitus. Passio. Privatim Habere. Ex aliquo
564쪽
ti. et praecipua ablata esse non debet. Septima, non debet item interior&latem esse neq; nova generatioe reparari posse. Quatuor modi generis. primo collectio generatorii consimilem speciem habentium. Secundo talium generatorii primu pri
cipium. Tertio passionu subiectu . Quarto quod in diffinitionibus pii nau obtinet Iocum. Duo modi diuersorum genere. Primo quae idem subiectit in primu non habent. Secundo quae diuersorum sunt praedicamentorii. Quatuor modi falsi. Primo eorum quae componi nct possunt,mentis affirmatio: Sc quae dissolui peque uni. negatio. Secudo que videri nata sunt no qualia sunt. Tertio et intelione falledi rationes adducit falsas. Quarto qui rationes a pparetes facit,& no intentione fatilendi. Quatuor modi accidentis. Primo quod alicui inhaeret. Secudo quod extra semper Sc frequenter. Sc non ex intentione euenit. Tertio quod accidentaliter praedicatur. Quarto quod de alicuius substantiali diffinitione non est.
fatuor modi quanti . Primo, per se quantum, quodcii in se quantitate habet, ut ignis , arbor . cudo per accidens seriand si alia praedicamen ta sumptum, ut forma substantialis, caliditas, motus localis. Tertio pluralitas, ut numeruus oc tempus. arto magnitudo, ut linea, supersis cies,corpus. uatuor modi qualitatis. Primo substantialis differentia Ut rationale sensibile. Secundo formae dc ligurae, ut circulus, triangul' par, impar. Tertio sensibiles passiones,Vt albedo,dulcedo. uarto asiectio quae nc ad bonum aut malum, siue in nata ut natu talis Potetia Vel impote tia,sive acquisita ,ut habitus virtutis aut viiij. Octo modi ad aliquid. Primo secundiarii rei ciscntiam substanti cx , Vt idem re diuersu. Secudo dicitur ad aliquid secundu numerum Sc ma nitudinem,ut duplum, dimidia aequale i aequale. Terti secundum mensuram & mensurarum, Ut locus locatum,continens conten tum scientia scibile. uarto secundum potentia ,Vt cum unum est ad uum, de alterum passiliu ut calefacti uti Rcalefactibile. Quinto,secudis qualitate,Vt simile Ecdissimile. Sexto quoi si genera sunt ad a'iquid, ' t gramatica, cuius genus scientiasiue disciplina,ad aliquid dicitur Septimo Ad aliquid dicuntur quorum concreta sunt ad aliquid ut aequalitas, Hlitudo. Octauo ad ali quid dicit quod ab aliquo pristinoi si denominatur, Vt lio dicit aliquid quia dicit idem, aequalis aut similiς. auatuor modi det sedit. Primo, extra id nihil deficiens potest accipi, qasu aesti per
tinens essentis,ut homo omnia habens organa comoris. Secundo cui nihil deest secundum suum genus . atque naturam,ut equus cui nihil deest adequinaturam requisitum. Tertio cui nullan
s.ctio deest quae ipsum perficere nata sit Viscelix Quarto,quod ad sinem ordinatur honestum, ut operatio studiosa ad virtutem consequenda. Nouem modi termini. Primo est qualitatis vltimum siue extremum ut punctus. Secundo est extra quod nihil rei illis terminis conclusae accipi potest ut punctus inchoans 5c siniens primum pedale ligni,& Ultimum. Tertio id est tetmin' intra quod omnia sunt re I,Vt circunseretia est circuli terminus. uarto, sorma sensibilis, siue act' substantialis rei naturaliς, Vt anima corporis animati. uinto. ad quod tendit motus,ut termi ni sal quem motus proficiscitur. Sexto. Terminus est Unde proficiscitur mot' aut ad quod euadit completus,ut terminus a quo motus,aut terminus ad quem procedit. Septimo est finis ut sanita est ter ininus medicat i5is,dc ambulatisiis. Odiatio. Uniuscuius mactus de forma substat tali esiue ccid Maliς. Nono. Diffinitio quo modo dicit Porphyri' quo iii termini sui dii Ferdies , de ipsa est e disserentia. Quin in modi secundum quod 'Primo speciem importat, Ut res visibilis immutat visum secundum quod colorata, hoc est secundu speciem coloris Secundo importat prio ritatem, ut lux lumine est prior secundum quod causa eius,5c ignis olore. Tertio sine importar, ut hom3 persectissime vivit secundu 'deu cognoscit amat,& memoratur. uarto causam , ut ignis calefacit secundam cp est calidus. uinto importat locum Ec positionem, ut homo in pedes erectus est secundu instat. Quinet modi secundum se . Primo speciem nominat , ut id secunduse est album . quod habet albedine ria. Secundo,esse in aliquo, ut id secundum se magna est, quod est magnum magnitudine quae est in ipso Tertio importat esse primo ut exterum sensibile secudum se videtur hoc est primo. Quarto significat non esse alteram causam,ut deus est secundum se bonus. Quinto significat soli inesse, ut homo secundum se grammaticus est. Quatuor modi habitus. Primo est quidam partium ordo & ad se. 5c ad locum. vi situs, positioque rei. Secundo
est quod corpori ad munimentum aut Ornamentum adiacet,ut tunica,calceus. Tertio est qued .i permanens assectio ad honum vel malum , Ut virtus,aut vitium. uarto est talis asse et ionis ad honum vel malum pars ut dispositio tacite transiens albonum vel malum acquisita. Ea em pars est habitus tertio modo ut albedo unius gradus pars est albedinis decem graduum. Quatuor modi patrionis . primo est qualitas secundum quam est alie ratio , ut albedo, caliditas. becundo est talium qualitatum sensibilium alteratio, Ut calefactio, frigefactio. Tertio eiusmodi qualita ia
trociamenti ina atque detrimentum asserentes alterationes , ut calefactio in aqua ast eri nocumen
tu aquae, dc febricitatio homini iebre laborati. Quarto Ut hc metes aut gaudiorum aut tristitiaru
565쪽
appetitus,ut voluptas,doIor,amor, odium cupiditas,spes, timor. O cto modi priuationis. Pris Privatio mo si quippia non habet id quod natu est ab aliquo traberi quan uis id ipsum illud habere naiunctsit. Ut canis est priuatus intellectu . Secundo. id priuatu est quod no habet id quod secundu se aut suu propinquii genus habere natii est,ut homo captus oculis,aut talpa carens visu, quein secunda propinquu suum genus, quod est animai,nata est habere. Tertio quod quid no habet quando nata est habere ipsum, ut caecus aut surdus tepore determinat O a natura. uarto per vim ablatio ut priuatio bonoruin externorum,liberorii aut membri. Q uinto, quod omnino aliquid no ha bet. υ t sonus est inuisibilis. 5c color inaudibilis. Sexto, quod praue habet, ut tetro odore affecta dicitur odore priuatu. Septimo quod parum habet v e quae debilem habent sonu dicuntur sono privari. Octavo,quod no facile aut n6 bene habet, ut dura priuatur sectione, ty nolacile secent. Quatuor modi habere. Primo est aliquid secundit suam natura ad suum impetu quic deduceis Habere. re ut febris habet patiente, dc tyrannus urbe. Seclido est habere dispositionem , ut quantitatem aut qualitate. Terti est cot mens habere contentu. Vt lagena vinum,dcfluuius Pisce in . Quarto est alterius imperia collibere, Ut magistratus habet multitudine,& prsceptor scholasticu. Sex mo Ex aliquodi ex aliquo. Primo ex materia secundia genus aut indiuidua speciem, Vt statua est ex aere,aute κmetallo. Secundo est aliquid esse ex primo mouente,Vt pugna est ex coultris P conuitia si ni priis nisi mouens pugias. Tertio ex coposito Sc toto, ut carme Virgilianu. uid nomortalia pecto ra cogis Auri sacra fames est eκ tertio Aeneidos Virgilii. uarto est esset ex Pte, ut homo ex capite. Quinto, est eri ex aliquo mouete secundu pari E, Vt alitio est ex animali mouente secunda partem, v pote anima. Sexto ex priori t Epore, Ut ex nocte sit dies, Sc ex tepore diei matutino sit meridies. Quint modi piis. Primo quod in toto est,ut anima In homine, similiter caput & eor. Parri Secundo q.iod aliquoties sumptu tot si c5mensurat, ut duo sunt partes duodenarad. ii a S i ria dc quatuor. Tertio partes subiecti v aut essentiales ut homo 5c equus .anim iis Ptes sunt,similiter anima dc corpus sunt partes hom nix. Quarto, in quod resoluitur tot si, de ex quo tot si costituit quo pacto materia θc forma parte, sunt inpositi S elemeta mixto ru. Quinto, quod in ali ius diffinit. Oe pnia Itur pars diffiniti dicis, Ut genus δc differetia sunt hoc modo partes species. Tres modi totius. Primo cui nullia partiu ex quibus natia est costare delicit 3c abest, ut homo omnibu , Totum. organis eorporeis integre praeditus. Se do est natu multa sub se cotines, .ut genua dc totu in
tegrale ut eoIor totii est hoc modo .ria multas continet species. Loiu in qua uniui t sale. Et arbor ad suas partes est tot si integrale. Tertio, Rucd ali ι nde natura multa coplectitur dcconisnet ut totum arte copositu multas cotinet partes suas aliunde quam natura . nam ab arte. Et quicqii id tota dicitur, transpositione artis tacta manet ide, Ut Otu a , totum au ta, tot si metallum. Quicquid aute in transpositione facta non manet idem omne dc non Otii dicitur, ut Omnis aqua. Nam csi te sis
ponitur aqua de sarins commiscetur pro pane conficiendo, non manet eadem secundia substantiam ante dc post. Septem proprietates colobi. Est enim colobum siue mutilum illud cui a Iiqua secon Cotata dum quantitatem deest pars, ut coluber cui abscissa est caudae pars, est mutitur. pars autem decisa minime mutila dicitur. Prima Mutilum debet esse cocinuu per magnitudine. quare numerus mutiliis non est. Secunda, quod ablatsi fuerit, remanente minus esse debet .quare cauda colubri abstissa non est mutila sed totius colubri residusi,mutilum dicitur S colobum. Tertia. Manere debet so .eie consimile. quare amoto capite animalis residuu non dicitur colobum, quia n5 manet eiusde Θρeiei ante ablatione Sc post. Prius enim dicebatur animal dc Postea cadaver. Quarta, Dissimili ad ι nominationum partiu esse debet,& heterogeneia. quare elementa no sunt dice da mutila. uini a Partec illae diuersae non ementiales sed secundu quantitate sumptae esse debet,Vt manus, caput brachia. Sexta, Parς propria & substatis prscipua sine qua scilicet tot uesti no pote sit abIata esse non debet ut cor caput. alioqui no maneret ablatione facta spe et e consimile. Septima, o debet item par ablata interior esse, neque noua generatione reparari posse. hinc per ablationem hepatis aue pulmonis no dicitur homo colobus ne per ablatione carni f. na reparatus c5similis caro in specie G ιQuatuor modi generis. Primo est colle clio generato id consim tu specie habentisi..i eos usto 'Romanorii a Romulo. Et hse est prima Porphyrii acceptio .secsido est tali ii generatorii primu prineiptu, ut Romulus Romanorsi. Ei fixe est secuda acceptio Porphyrii. Tertio est passion si subiect 7 siue genus scibile in disciplinis. auarto quod in diffinitionibus primu pisciputio habet Iocii.&est magis comune diffinito.aut genus tertio modo Porphyrii aut illius loco positu. Duo modi mi adiuersoria genere. Primo quae idem subiectum primu non habent siue disciplinae. υt Iotiea. 3t oi 'ral sphilosophia siue copositionis ut res naturalis, hecorpuscflesse. Secundo, mis diuerso, sistitie s nPrxdica meto ru, Vt homo ξc albedo. Quatuor modi salsi. Primo est eors qui coponi no possunt v μμ 'meritis affirmatio & que di tui vere negari nequeunt, negati .ut ista metatis homo est lapix' homo non est animal. Secundo qus υidetur esse ta Ita qualia non sunt, Vt tu Pisi felle tincta υide tur aurum,Sc argumentatio sophistica videtur bona. Tertio. qui in entione fallendi ration ex ad
ducit fallas, ut sophistici 5c fallaces homines. auarto, qui rationes apparetes facit, re no mi et imis ne fallendi, ut multi philosopho tu veritate inquiretes. O Matuor modi accidentis. Primo otios n. salicui Malis ret .vt ipsa albedo. Secsido. quod extra semper & frequcter & no ex inientione ει his 6 υt essectus casualis 3c sortuitus, qualis est inuentio thesauri inter sodiendii. Tertio, quodaecidει taliter praedicatur, ut album nigrum. Quarto, quod de alicuius substantiali diffinitione no Est ,
ψt propriae passiones sunt hoc modo accidentia suorum subiectorum.
566쪽
Vaestiones. Quo a exterissec disciplina disserat:quo a naturaIi philosophia: quo a mathematica .an entis per accidens sit scietia. scienistiae autem nomine.artem Sc prudentiam complectimur. qui modientis. Elementa. Haec disciplina, principia ει causas entium vientia sunt considerat,alis aut non. haec simpliciter quid Sc substan, tiam contemplatur, non autem aliarum ulla, sed unaquaeque circa aliquid unum speciale intra ens aut substantiam versatur. haec disciplina quodamu modo uniuerseus est,aliae vero particulates .hinc ut illa: suum genus esse no demonstrant,quod earum finis existat: ita hic neque ens aut substantiam esse demonstrandidum est. CNaturalis philosophia circa quoddam genus entis versatur.id enim subastantia est . principium motus 3c quietis in se habens: & solum circa mobilia Sc inse parata eius consideratio existit: omnisque eius consideratio. vi cosideratio sini est.' prirna autem philosophia,eirca ens ipsum, immobilia.& separata: εἰ eius considerautio ut consideratio caui existit. Conuenit tamen naturalis philosophia cum hac salpra mundana quod contemplativa sit. E tenim omnis scientia omnis Q disciplina aut
templativa est,quam theoricam vocant: aut activa.quam practicam: aut factiva. quam dicunt poeticam. At vero non activa est.nam hee secundum electionem est. et earu qus intra nos sunt actionu . neq; factiva nam et haec secundum electione est,& earum effectionum quae in opus extrinsecum transeunt. relinquitur itaque ipsam contemplativam esse. Mathematica circa Vnum genus stidem entis versatur: neue ut entia sunt considerat,sed potius ut commensurabilia. atque incommensurabilia,
aut aliquid huiusmodi. Conuenit tamen cum prima philosophia: et ipsa identidem
contemplativa sit 8c immobilia & tanqui separata consideret: non tamen re ipsa se, parabilia sunt,quemadmodum diuina illa,quae sapientia ideo iure theolo a nomiis nata contemplatur. Ex his itaq; liquet tres theoricas esse disciplinas, physcam nia, thematicam.& sapientiam, quam theologia nominauimus: quae alias disciplinas εο activas Sc factivas longe antecedunt. desiderabiliores: & longe sapientia ipsa omnes antecellit, ut quae sit circa diuinum & honorabilissimum genus. De iis quae acci, dunt nulla scientia aut contemplativa aut activa aut effectiva studium curamque ad hibet. Quae accidunt,infinita esse possunt, ne causam determinatam habent.Ea siquidem sopiustae curant qui nulla disciplinis accommoda tractat. Et cum entium qumam semper sint, quaedam plurimu quaedam neque semper. neque Plurimum: sola ea quae semper sunt, aut plurimum. disciplinae curant. accidentia autem neque
semper neque plurimum existunt. Entium quoddam quod quid est. Sc substantia
est. quoddam quantum . ad aliquid.quale.agens. patiens.quando. Vbi . stum &habiti eum.quoddam secundum se.quoddam secundum accidens.quoddam actu. 3c quod, dam potentia. Item ens uno modo Uerum 3cnon e falsum dicitur: quo pacto semo r contradictoriorum alterum ens est,alteium vero non ens: suntq; em & non ens. oc pacto circa intellectus complexiones, & non in rebus exteris, S quae sint extra mentem Sc intestinum sitae. Seci hec amphius determinare,alter exigitur locus.nune autem ad ens quod quid est & substantia aperiendum,nos conuertamus. - sextum librum intreduetio a quaestiona υς auspicatur exordiunt. QDatu prima
si Quo a caeteris disciplinis haec disciplina differt Resposio. Differt primoriuialixe ' disciplina principia & caulas ninan υt entia sunt, ε sub emium ratione considerat. ι NCn auton aliae considertit res quatenus entia sunt sed ut transimulabilia ccreme, in rabilia proportionabilia aui tilia quavis speciali ratione. Sciundo haec disciplina simpliciter quid & substantiam contemplatur Non autem aliarum vita, sed unaqucreet circa ala quoa num speetati intra ens aut substantiam .ersator ut logica circa veis Ac salsum Cec metria circa magnitudinem, Arithmetica numerum, astronomia corpora caclestia.Tertio uiua haec disciplina quod modo uniuersalis est,ob uniuersatim generis subiceti ration ,a quo ut Histia omnis suam
567쪽
sumit unitatem. Ita uniuersalitatem aut particularitate. Aliae vero disciplins ad hane collat s quin dammodo particulares sunt, quod particularem habent eorum genera subiecta rationem dc ratiosne emis inferiorem. Conuenit tamen ista disciplina cum aliis, quia sicut aliae suum genus subie ctum esse non demonstrant, sed supponunt, ex eo cr, genus subiectum est finis ipsarum disciplina rum N cuius cognoscendi gratia ipsae disciplinae ordinantur, sinis autem non probatur demon stratione, rite inquiritur sed supponitur, ita hie neque ens neque substat iam esse demonsi randunt
est, ted supponendum, quod ens huius disciplinae genus sit subiectum. Secunda quaestio. Quolixe disciplina a naturali philosophia differte Responsio. Primo differt quia naturalis philosophia circa quoddam genus entis versatur quod quidem est substantia principium sui motus 3c quietis
in se habens,metaphysica vero circa ens ipsum. Secundo. Quia solucirca mobilia & inseparata, id est tum re tum ratione materis niumsta, ipsius philosophis naturalis eonsideratio existit. Prisma autem philosophia,circa omnino immobilia, & per se Zc per accidens, omninoque separata de re 3c ratione, existit. Tertio. Omnis pluIosophiae naturalis consideratio est Ut consideratio sim . quod materiam dicit,scilicet nasum,&formam, scilicet cauum quod philosophia naturalis de sormis considerat quatenus maceriae consumstae sunt. Primae aut philosophiae consideratio est, ut consideratio caui quod formam importat ratione a materia sensibili abstractam. Nempe metaphysicet consideratio de abstractis est non modo ratione sola, ut cauum,verum etiam re ipsa. Conuenit iasmen nxturalis philosophia cum hac supramundana. quia V t supramundana philosophia conti pia tiua est ita dc naturalis philosophia. Quod hae ratione constabit.Omnis scientia, omnisque disci plina nome scientiae ad omnem Virtutem Intellectualem, tum contemplativam,tum activam tum factiva extendendo autest contemplativa, quam Graeci theoricam nominant,aut actisa, quam dicunt practicam aut factiva quam dicut poeticam,vt sextus Ethicorum liber planius ostendit. At vero philosophia naturalis, activa non est. Nam scientia omnis activa, secundiam electionem est. N earum quae intra nos sum actionum. naturalis autem philosophia, is undum elect ionem no est. neque earum actsonum quae sitnt intra nos. non est si cur naturalis Philosophia activa. Neque itidem est sactiva. nam omnis scientia Baiiaa,etiam secundum elictionem est, dc earum effectionum
quae in opus extrinsecum traheunt. Atqui naturalis philos phia, neque secundum eIectionem .st. neque earum est effectionum quae in opus e trinsecum transtum. non est igitur se Aia. Et manifestum est philosophiam naturalem scientia esse & disciplina. Relinquitur igitur a sufficienti diuisiti ne ipsam est e contemplativam. Terre γπstio.Quo haec disciplina a mathematica diri ire ne sponsio. Differt Ptimo, quia matb alica circa Vnum genu sentis versatur , quod est quantitatim i,physica vero circa ens ipsum.Secudo, quia mathematica, ea quae determinat, no ut entia su neeonsiderat sed potius Vt commensurabilia at incommensurabilia aut aliquid suiusmodi. Meia γphysio vero entia ut entia sunt considerat. Conuenit tamen primo mathematica cum sapientia. q, sicut ipsa metaphysica contemplativa est, ita & mathematica,quod eadem ratione υt de philosophia naturali modo deductu est ostendi posset. Secundo, quia Ut metaphysica mobilia & separa ta considerat, ita & mathematica haec quidem ratione sola separata, illa vero & re & ratione seiuniacta.Siquide ea quae considerat mathematica, re ipsa separabilia no sunt sed materiae sensibili addi cta. Ea vero quae diuina sapientia 5c idcirco Grsco nomine recte theologia nominata considerat. re ipsa prorsus separata sunt, oc penitus immobilia. Hagnitudines enim Vt a mathematico considerantur ratione quidem a motu abstrahuntur,circa eas tame motus, augmentatio, diminutio ra
te factio & condensatio sieri possunt. Ex his itaque constat tres theoricas contemplativasque de rebus esse discipIinas,physica mathematicam,& metaphysicam, quam &sapatentiam 5c theolo giam ante nominauimus. Quae quidem tres caeteris multo desiderabiliores, & magis ex peti dignae. alias disciplinas dc activas M tactivas longe dignitate antecedunt. Et longe sapientia ipsa omines etiam contemplativas antecellit, ut quaesit circa primum di honorabilissimum genus scibile. Nempe ea primum supremumque ens, superexcellens & super perfectum considerat. Scientiae auγtem ob materiae subsectae praestantiam Sc nobilitatem, una quam altera honorabiliores sunt. Quarta quaestio. Anentis per accidens sit scientia, scientiae nomine artem simul 5c pruden
tiam intellit, en to Responsio, non. Primo, quia de ris quae accidunt, quaeque raro, sed neque a natura neque intentione determinataeueniunt, nulla scientia contemplativa studium cura adhibet, neo activa. nec denio factiva. ergo de eis nulla scietia studiu curam adhibet. Entis Wil per aeci decnon est scientia. Secundo. Quae accidunt, infinita numeroca: in determinata esse possunt. Nam ex una causa per accides infiniti dc incerti numero effectus possunt euenire,ut ex ambulatione ad sorum, inuentio debitoris inuentio pecuniae perditae,inu Elio patris, vulneratio a lapide decidende. ec ita de aliis. Nem causas habent determinatas. nam unus casualis aut sortuitus effectus ex infiniistis 5c numero quide indeterminatis causis accidere potest,ut inuentio debitoris ex prosectione ad forucoparandi victus gratia, ex deambulatione animi laxandi gratia ex fuga aduersare persequesti . ex persecutione inimici fugientis,ex motu ad videnda spectacula. Inisnitoruaut de quae causas in determinatas habent,non ςst scientia. igitur emis per accidens no est scientia. Tertio. Entia per
acciden x sophisis curant quae propria dc quae per se sunt redetur. At sophistae nulla disciplinis accomoda couenientiain tractat sed ea solii quae a disciplinis reiecta sunt, nullu ad doctrina habet momentit igitur entis per accidens no est scientia. Quarto. Fntiu quaeda semper sunt Ut supra munis clana,& orbiu caelestiulationes .Quaeda plurimus um,dc frequenter euentur,ut pluuia in hyemG
568쪽
tonitruum in aestate. Quaedam denic neque semper neque frequeter eueniunt sed raro admodἄ. ut quae a casu aut fortuna contingunt. Hac posita duritione,sie formatur racio. laea quae iam per sunt aut plurimum,disciplinae curant. Accidentia autem capiendo secundo modo superius posito acciden v neque semper .neque plurimum existunt sed raro. Igitur eorum non est scientia.
Quinta quaestio. ut modi entis Responsi γ. Entium quoddam quod quid est. N substantia ut homo. quoddam quantu Ut hi bitum. quoddam ad aliquid. vi duplum. quoddam quali
tas talbedo. quoddam adii Vt calefacere. quodda palIIo,ut calefieri. aliquod est quado, ut esse in die. aliquod υhi ut esse in acre.quoddam situm Ut sedens, iacens. quoddam habitum.ut tuni catum calceatum. Prxterea quoddam ens est secundum se siue substantia,quoddam secundum acscidens siue aeciden ,quoddam actu,Vt equus nunc uiueris,quoddam potentia ut equus cras ria sciturus.Praeterea ens uno modo verum est,& propositio era,& non ens salsum. siue propositio falsa quo paeto dicitur unum contradictoriorum semper ens,&alterum non ens hoc est,Vnaeon tria ictoriarum semper vera est,ic altera talia.Et ens & no ens hoc modo circa intella 'us compla xiones aSrmationem scilicet & negationem consistunt, siquidem circa copositionem dc diuisio nem intellectus consistit veritas Ec fallitas. Neet ponendum est hoc re ado versi di falsum in rebus exteris,& quae sunt extra mentem. Vera quidem propositio mentis dicitur,qui in re habet respo- dentiam,& uaenunciat sicut sese res haher dc falsa quae non habet respondentiam in re, dc secus acve est enunciat,perinde at imago vera dicitur,quae suo respondet extero exemplari, o falla,qus Mon respondet. vocalis aut e dc scripta propositio vera dicitur ex eo quod exprimit mentalem veΦram,di talia,quod explicat exteriuset profert mentalem salsam.Perindeat et urina sana dicitur, ssanitatis signa prae se fert, 8c rara, quae indicat aegritudinem. Sed ad haec amplius determinanda, alter exiguur locus,nunc ad subfiantiae naturam aperiendam nos convertamus oportet.
In sex primos metaphyscos Aristotelis lu
CIN DIALOGOS INTRODUCTIONIS MEI
ta physicae declaratorios,Iacobi Fabri Stapulensis praefatio. N terrogasti me. doctissime Germane, cui per dialogos, donon potius oratione perpetuo discurrente, commentariolostiabi dicatos coposuerim. Hanc rationem accipe. Ad hoc faciendum, honestus adolescens Guillermus Gonterius qui me per Italica oram comitatus multa ossicia praestitit,sacile induxit. Si ita seceris inquit,admonebis qui docturi erunt, quo pacto interrogare debeant,interrogataq; docere: &simul utiliter discipulo eosules, de docenti. Admonuit me praeterea legenter monefacere,fronti praefixa isagogen,quo facile memoriae madetur, in artificio e constitutam: et Psstiones,ordinem seriem praedicamentorum sequi et intimatium quaestiones per an et nunquid, responsionem exigere negativam: et contra negati uas. a Firmativam:et earum dilutiones propriis elementis suo ordine paragraphis distinetis, esse quaerendas. Atque vos ita estote moniti et quicunque docendi munus prouinciamque assumet, se putet Theoreticum: quicunque vero probra adolescens docebitur, se Neaniam putet,aut putet Eutycherum. Dialogorum Metaphysicae introductionis, notae. Acroamatica auscultatoria, i, non passim omnes,sed seleelti pauci ad Metaphy, sicoru auditionem admittebantur.WAntichthona, terra terrae cotraposita. Sina gula. singularia. Architecta, qui aedificandi scientiam habet. qua caeteros ad artis opera dirigit. Nos scientis nomen ad habitus tum activontum saeti uos qui sunt prudentia et ais hoc in loco extendimus. 2Archetypus, exemplaris.
introductionem Metaphysicorum Aristotelia,comamentarij per dialogos digesti. Quorum
primi interlocutores sunt Theoreticus metaphyscuam emias adolescens.
569쪽
Theoreticus. Vid libri o dulcis Neania nuc in manibus ten sene. Est nescio quid OTheoretice serte Utatut) minus minimo. tolle hunc ipsum .si placet atq; introspice: huc mihi nuci unus meorum aequalium e literam ludo reuertenti obuia i factus obtulit neque satis sententia teneo.The. Introdub istio queda esse videtur in acroamatica Aristotelis phia losophi sapietia. Ne. Ita certe recordor qui mihi ipsumi obtulit. titula pronunciabat. The. Sedo praeclars indolisl Neania tam preesarii nome dico sapientia minime abs te excidere debuisset. Sed quid etia si i psus aliquid intelligeres optaresne Ne. Maxime Sc opportune nunc qui M. nam hac ipsa hora ludus vacat.csterique mei cosqua ses alicui nuc honesto otio indulgent. Si aut minus tibi molestu esset, o sapietissime Theoretice talem enim te fama autumat ruditatem meam informare, me dedo ad quaecunque voles paratissimia.The. Probe adolescens qui possim si bellum haud, quaqua euolui. Ego vero si vel in cursu transegissem. 8c me id posse sentire. mihi te, cu gratissimus suscipiendus esset iste labor. Ne. Equide credo etsi nodum torii euolaueris.te id vel stinaxime posse. The. Quia igit te sic affectu video, teq; id vehemeter exoptare.quid possim experiemur. Attende igitur, aliquadoprsesarius a tuo pr ceptore auditurus:& que minus in oris,s pro hac nostra cum alterius negotii vacui simus comuni recrea tione expediuerimus, i, omnia plenius qui te curat sapientes, tui presceptores te alias informabunt. CNunc abs te sciscitor quid existimas hec vocabula sex sapientia causa. disputatio, S distinctio coparatio, honti adiecta ,sbi pretendere velle Ne. Etia id a te doceri cupio. The. Nihil o Mania nisi m)teriam
qua sex primos suae auscultatorie sapientis libros Aristoteles digessit. primus siqui,
de est de sapientia. secutas de causis Q in infinitum no prodeat, sed ipsaruomniu a sit prima.Tertius disputat. Quartus entis natura edocet Qq; omia ad Vnu mauxime ens, perinde atque omnes cause ad Vnaprima de maxime causam sint reducenis da. Quintus quoties coplura illic colenta vocabula dicatur distinguit. Sextus sapientia ad inferiores disciplinas tum naturalem philosophia tum mathematica coparat. Ne. Satis mihi videor sex praepositorii vocabuloru ratione tenere. 2The. Mox sapientia ipsam sinit Q sit quae maxime scibilia primas causas, Sc prima principia conleptaturaeuius hunc intellectu esse putes Sapietia est eorii qus in natura sunt hono, rabilissima entia intellectus pariter dc scientia. Nea. Hanc ego dignissime vir qua subiungis interpretatione me audiuisse recordor ab Agathodc Aristo viris admodubonis. δ in motu disciplina eruditis. Arbitror ergo in hac finitione, maxime scibi lia propter scientiam metaphysica appositu scisisse: de deinde subiunctu primas causas.&prima principia .propter intellectum metaphysicu. The. Recte sentis. dein, de sinit.ut vides quae prima principia dc primas causas hic vocet,quid sapiens εἰ sau. pientia Sc sapiens interpretatur, sexq; sapientis aditangit conditiones. si Ne. Sed cum' dicis. qui hanc sapientia possidet: an aliquid singulare denotes. indiuidiaeve demonustres quicq The. Parua sunt quae petis o dulcis Neania. Audisti ne quae in diffini,
Eonibus uni uiuei salia fgna videntur.non esse uniuersalia: dc quae singularia viden tur, itidem neq; et se singularia quandoquide omnis diffinitio sit uniuersaltu maxi, mal circa dis initiones cura, sanaq; intelligentia adhibenda sit. Ne. Aud: ueta equide: sed ita sum fluxabilique memoria. ut ia e mente lapsum excidisset. The . Hanc itaq; possidere sapientia. est possidere sapientia in ea ipsa svificatione qua nuc distinita audivisti .alias quascunque nisi alioes ne cura, nec te deturbet.Deinde quaeustiones forna at quai u quide quarunda prs cedunt e lementa, quarunda eta a subsequuq tur. Element avoco principia. Sed te ia interrogo. Cin . . Nescio quid huic tut
570쪽
diffinitani erunt: diffinitiones premi si s hac absoluunt questione suntqt nobis elemcta. Sed nuc serio te percolor. Quid sapietia e. Haud dubito esse rei podenda, ea ipsam esse quae maxime scibilia primas causas. 3c prima principia cotem et . Quod si mihi peteres hac explicare. protinus subtur ger e, sapientia intellectu esse , dc scientia rumque in natura sunt honorabilissima. me. Docte quide. Quae .m ta a P imi se, Sprin apricipia Ne. Suprema illa & honorabilissima i natura entia. δ. i. siti, te The Probe sterii. Suntem illa veneradissima mundi intelligibili sentia Nillius senioni,pul litis Itimae lucide regionis: ius terra oculis mortaliti intueri cocessum est. E oria em h lxv Q terra, caelum ipsum est oim eorum quae ipsum inhabitant, infimu:& ita ad illa bea: tissima de optima entia sese habens ut terra haec nostra &nosti pedibus subdita ad nos sese habet. Ad qua diuina antichthona cum mortales oculos couenimus, nos in suspiria trahit huius ta lucida: taque felicis regi dis desiderio: que aliquando o amico ania si recte in hac turbulenta de inferiori renoe vivimus nostra regio fit tura est. Cuius si terra talucida mirique decoris inspicis: quales arbitraris o amice illi' regionis incolas diu. Arbitror mire haud dicibilis, incogitabilisque pulchritudinis.The
Et bonitatis qui de 3c sapientiae. CSed tu modo dic, quomodo sapientia ipsam iter: opretabere Ne. Metaphysica primam suprema diuinam, supram undanamquephi
losophiarn. The . Potius rineta ysicam interptare,supranaturale, supramundanal
philosoplua. Quid sapies die. Is est qui paulo ante diffinita est possidet sapienα τriam. The . Sane. Sed quo pacto interptaris sapiens die. Metaphysicu primit, su sprenati diuinum, supramundaniique philosophu: aut poli', ut tibi placet. metaphysicum interpretor, supra naturale, supra mundanumque philosophum. . e. Erudis
te sideria:eorum quodlibet sapies interpretar. Sed velle aliqd' eorum quae diximus, mihi demestrares, Ne. Noaudeo dicere te me fallere velle, cum id opus officiumque minime sapientis sit: sed me potius Gibas an cum male tenaci sim memoria ut dico bain. id a me iam exciderit qae a te dictu audiui haec esse principia. Theo. Non abs re respodes. Nam cum principioru alia no sint principia, vider nihil eorum quae tractauimus, demostrari posse: ec interpretationes ipsae ad diffinitiones quς principia sunt. reduci vident. Tibi ne ita es evidetur. Ne. Videtur Oino. obe. Dic quot sapietis .coditiones Ne. Ita ne respodendum esse censes, sex esse Sapiente scilicet maximeoia scire ut cotingit: dissicillima cognoscere. etiam nactu esse certissimam. Ciruca scientiam Oem causas assignare posse. Scientiam maxime*pter se sciendique gratia expetibilem habere ite de scientiam principalis rimam, & maxie liberam . Theo. Ita res podendum die. Certe. Sed milii coplures relict. e esse videntur: Ut caeteris io praeesse 3 principari, ad comune bonum dirigere, leges codere, & coditas exequi cudi rare tales ego audiui maxie sapientes vocari. The . Haud satis attendisti dictum suis, se eam solam sapientiae sgnificantia nos curare oportere, qua diffinita est intellcctu& scientiam earum rerum esse quae honorabilissimae sunt in natura. imo vero nihil aliud iterum esse dico nisi sumimorum rerum principiorum, & aeternarum rerum Oramnium rationum cognitionem:& illius sapientiae, aut potius hac sapientia praediti sapientis conditiones sex adduxisti. f t quas vite ius assignasti,no ipsius vere sapimulis sed ciuilis facultatis periti existunt. Qui sidicatur sapiens. Sc statuarius Polycletus sapierax nihil hic talem sapientiam curamus. ε Sed sorte tibi non abs tr obrepit dissicultas: si haec ipsa non sint sapientis ossiicia & sortiter.& temperate & magnifice,&magnanime agere. aliosque ad ita vivendum dirigere:dubitas sorte, an ergo malus saud mes, piens esse possit Ne Dubito plane. The. Haec profecto officia non a sapietia, sed
no potessi fortitudine temperantia, mapnisicentia. magnanimitate, atque iustitia proficiscunς ilii piς tur: verutante no immerito dubitas:dic age. putasne corpus agiti optimaS eius Osca
rationeshabere ipsas I effic re posse Ne. Non puto. The. Putas malitia omnem,