장음표시 사용
91쪽
. natum est quiescere,& Vbiq; serti aut tollendu est vacuum. Res aute ubiq; natas quiescere,& ubiq; natas ferri manifestum est impossibile esse. Cosectum est igitur vacuu quo'de agimus no esse.& de natura tolli debere. Septimo. Duas causas cognoscimus quibus mobilia velocius & tardius mouentur. Prima est medio rum per qus mobilia mouentur, in raritudine & densitate inequalitas. Medio emrariore mobile velocius modo cetera paria sint si densiore mouetur, Ut aere qaqua,& aqua qua coeno aut terra. Et causam promptu est, quia rarius medium &subtilius minus resistit & impedit quod fertur.densius vero & grossius magis. Secunda causa est ponderum aut leuitatum inequalitas.corpus enim leuius aut grauius corpore minus aut leui aut grauit modo cstera paria sint) velocius fertur. Que ut liquidius appareant. sita mobile, b densius medium tutaqua in per qd feratur a. c tempus in quo feratur. d squale medium subtilius, Ut aer. e lepus quo mobile a per mediii subtilius d fertur. a mobile tardius feretur per b si d lecundu exigentiam densitatis & resistentie. ut si b duplo sit densius. & duplo magis resistes. d vero duplo rarius.& minus resistens,a per b duplo tardius mouebitur.& tempus c erit duplum ad e. Et semper quanto fuerit densius & magis resistens metu, tanto tardius mouebitur: contra vero quanto subtilius & minus resistens. tanto vel oucius. His itaque postis. sic deducimus rationem. Quanto corpus medium magis resistet.tanto tardius:& quanto minus resistens fuerit,tanto mobile mouebiturvelocius. Et quς proportio excedentis medii ad excessum, talis erit temporis ad tem
pus:& qualis temporis ad lepus, talis & spatii ad spatium.Vt enim spatium ad spa
tium .ita tempus ad lepus.& motus ad motu. Quod si nulla pportio excedentis Mexcessi inueniri queat, neq; .pfecto temporis ad lepus inuenietur Ulla. At vero pleni ad vacuum nulla est oportio, ut neq; nihiIi ad numera,& linee ad punctu. Diuiditur enim excellens omne in excessum,& id quod excedit. Si quid igitur mox lueretur nuc in pleno,nuc in vacuo temporis ad tempus nulla esset proportio. At vero omnis temporis ad omne lepus est oportio. Mouebitur igitur in vacuo in n6 tempore. hoc autem impossibile. Coctauo. Sit a mobile, b alterum,& omnino squale,c Uacuum,d tantum plenum. Et moueantur mobilia ab. si possibile essiai n vacuo.& b in pleno. Si dicas a mobile moueri in c in tempore, hoc statim ostedo 1 inpossibile. Primo,quia omnis temporis ad tempus proportio est:& qus tem, .poris ad templas Dportio .eade spatii ad spatiu: ut si dupla, dupla: si tripla. tripla. aut quguis alia. Erit igiturpmportio vacui ad plenum: quod esse nequit. Secundo. si proportio ulla sit in exempli causa tripla qumcunque aliam posueris, idevalueritὶ effingo e spatium plenum squale spatiod, triplo subtilius. atque triplo minus resistens, per quod moueatur b. ipsum b triplo mouebitur velocius pereqd.quare& tempus in quo mouebitur per d. erit triplum tempori in quo mouebititur per e,et in tempore squali squalia mobilia per squalia spatia alterum vacuum et alterum plenum movebuntur. Et non modo hoc incommodi sequatur, sed et vacui et pleni e et e ad d plenum eadem erit proportio:quae manifeste impossibilia sunt. Igitur mouebitur in non tempore. quod cum iterum sit impossibile, te, linquitur ipsum in e moueri non posse. Confectium est igitur, propter quod ponebant vacuum, ponebant enim propter motum localem propter id neque poni de bere,neque in e posse.
N Ctaui cap.scholia. xxx. Causas habet suas sormas.caulaS, primas Sc prscipua .acci dentarias autem & instrumentales,grauitatem aut leuitatem. Quemadmodu dc dera spatio prius dictum est quarto cap.huius numero. xvii. Quia siciit totum' corpus se undu ponentes vacuum est in vacuo,& ergo in loco actu,ita unaqus totius coe Poris pars erit in vacuo, Neadem ratione in loco actu. At in partibus secundu diutissionem in infinitum proceditur, ergo & in locis actu.quod est impossibile. Et hoc ut aliqui vo
92쪽
lues quia diuisum velocissime reciprocat. Aristoteles illa duas assignat causas motus mi ectoria secundit antiquos. Prima, quia diuisum spatium velocissime rursum se continuando reciprocarct alnidua huiusmodi reciprocatione corpus proiectum Pellit, quemadmodum aqua navem. Se cundam quia spatium per quod mouetur proiectu simul mouetur cit eo,& cotinue pellit prole dium. At is s non sunt vers causs motionis proiectorii, quead modii ostensurus est Philosophus
In fine octaui huius 8c illic vera causam quare .Piecta moueatur proqcie te ipsa nota gete dictu rus. Verii hoc i loco sufficit is os antiquos o suis causis revicere, & posito vacuo, motu violeta culpo nut 3 esse no posse ost edere. Medio em rariore inobile veloci' mouetur. Rarius medii magis est diuili bilitati obnoxiii faciliusta mobili diuiditur. Desius aut e medii diuisioni sui ipsius magis obluctatur 5c obstitu. hinc st hoc tardior, P illud vero motus fit velocior dumodo e tera
sint paria. id est mobilia eiusde speciei & naturs grauitate aut leuitate squalia, atq; cu inter mobilia nullii discrimen ,sed dii taxat interspatia secundum raritudine & densitatem coperitur, ut si la pis pedalis moueatur in duobus minutis per stad tum aqus, idem in eodem tempore mouebitur per maius spactu aeris, quemadmodii si aer sit duplo rarior, in duobus minutiu feretur per duo stadia aeris. Secunds alit caust velocioris aut tardioris motus positi inlitera, ratio in promptu est,m mobile leuius st idem spatium secudii resistentiam velocius mouetur quam alterum minii gleue. ut si ignis cerupedaneus urio minuto transeat dece stadia aeris, ignis decupedaneus decuplo minus leuis eode tepore transibit unum solii stadium aeris. & quanto mobilis est maior leuitas tanto csteris paribus ipsius erit maior velocitas. Ita mobile grauius peride media .elocius mouetur, ii minus graue, ut si uncia Pisibi minuto hors transit stadium aeris eius medietas eodem tempore transibit medium stadium E sicut in prima causa manente eadem virtute movete . a riatur spatii, ita in seclida, manete eode spatio Variatur virtus moues .Ex his duabuς tertia colli ni potest causa ex viri si coposita, scilicet spatii secundit raritate aut desitate diuersia; Sc mobi iis penes grauitate leuitateve in qualitas. Na medio rariore mobile leuius velocius sertur denosiore autem mobile grauius tardiuscule. Ferii aut horum mos est ex simplicibus coposita intelliis gere. Et qus proportio excedentiS med i ad excessum. Medium excedens,quod maiorem altero habet resiste divirtutem,excessum Vero, quod minorem, Vt aqua,excedens est mediu, aer vero. excessum. Qus ergo proportio med si magis resistentis ad minus resistens, ea teporis motus in i Ilo facti ad te pus motus in hoc medio peracti, Ut si mediii Unu est duplo magis resistes altero, dc tempus motus in illo est duplis ad lepus motus alterius, 3c motus eius duplo tardior quam alte rius Illa enim tria spatiis,tempus, Sc motus, Osimilem inter se seruant sportionii habitudinem. Quare ex opposito si ulla spatii ad spatium se dum resistentiam inuenitur proportio , neque temporis ad tempus. Diuiditur enim e cellens Omne in excestum. Proloquiti est comune om
ne incede; θc maius diuidi in excessum minus,&id quod excedit. Vt linea tripedalis maior bipedali diuiditur in excessum linea bipedale, δέ id quo eXcedit, scilicet pedale,&denarre maior sena,sod Iuiditur in id qd exceditur scilicet senarium, re id quod excedit, utpote quaternariti. Ita si vacui ad plenu emet a portio, dc plenu Ponatur e cedens, diuideretur planii in squale vacuo veexcessum & id quo vacuit excederetur. igitur in Pleno est et vacuum. quo nihil absurdius. Quod si vacuum excedens ponatur, diuidetur ipsum per dictum pricipium in squale pleno. 8c id quod
excedit erit igitur plenum in vacuo. quod non minus Quam alterum abluidum. Fatendu igitur est .acui ad plenum nullam esse proportionem, quare ne 3 temporis quo quicquam mouetur in vacuo ad tempus quo sertur in pleno erit prOPOrtio. Es quia Omnis temporis ad omne lepus est proportio ut lines ad lineam de numeri ad numerii, perducit liseratio ad id ico modum, scilicet quicquam in vacuo moueri debere in non tempore, dc in temporis impar tibili, quod cit rursum impossibile sit 8c huic physics positioni repugnans. omnem morum fieri in tempore, id ex quo tale sequitur incoue mens etiam impossibile est scili et quippiam posse natura moueri in vacuo. Neque hoc in loco Aristoteles ut plerique arbitratur) astruere contendit, si quippiam pona tur in vacuo, ipsum in eo motum iri in instanti. Nam sententia Aristotelis est, illuὸ nullo modo in vacuo moueri posse. non enim in tempore, Vt aperte probat, ne in instanti, quia illud trans mutationi naturali repugnat. ne etiam huiusmodi mobile in vacuo quiescere aeci debere, qui, no est in eo natu moveri. Sed hoc in loco Aristoteles adducit Ponente aliquid in vacuo moueri, ad id incomodi conceden um,. ipsum deberet moueri in instanti, ex cuius interemptione in te
rimit de quippia posse moueri natura in Vacuo quemadmoduin syllogismo duce te ad impota hile ex interemptim coclusionis salsi interimitur prs missa salsa. Tripto mouebitur velociuil pere quam d. Nam qus pportio spatii ad υλ ium, eadem est motus admotu Sc leporis ad tempus. Per hypothesim autem spati si e est triplo rarius & minus resistens quam spatium d ergo b mohile n e triplo veloci' mouebitur cy stipatium d. S tempus motus ipsius h P spatiis e scilicet g, est triplo minus quam s tempus motus b Per d. a sic sic Vlterius proceditur. Motus ipsius e ina vacuo est triplo velocior quam motus b in d,Vt probatum est. Et motus h in e pleno etiam est triplo velocior quam motus h in d, retra Ostensum est. Igitur motus ipsius a in e vacuo, ipsius B in e pleno sunt squales inter se,&sque Veloces. ausculam enim ad idem eadem seristiant proportione ,illa inter se sunt squalix quare squalia mobilia a dc b mouentur squaliter &tque velociter in eodem tempore g per squalia spati a per c Vacuit,& b per e plenum . quod est impossibile .Deinceps qus proportio motus ad motum, eadem 5c spatii ad spatium. At motusa it e, ad motum B in vitripla est proportio, φrgo & c vacui ad d plenii tripla est proportio
93쪽
L. Similiter ipsius motus h in e admotum B in Mer pla est .pportis, uitiir e pleni ad d plenum
tripla est proportio. quare e vacui ad d plenum,&e pleni ad d plenum eadem est ἄν portio, ID licet utrinque tripla. At quscula ad idem eadem seruat FPOrtionem, inter se sunt squalia.Igiis tur e vacuum S e plenii inter sesquatur secundum resistentiam,quod perinde est atq; si dixeris punctum lines squari,S manifesta impossibile. quare dc id ex quo sequitur scilicet vacui ad pleonum esse proportionem,Sc aliquid moueri in vacuo in tempore, similiter est impossibile.
Voni capitis annotatiuncuts. Di mensiones se penetrarent, si esidem situm in se inuicem habentes quicquid occupat Una occuparet 8c reliqua .ecibus est corpus squam longitudini latitudiunem Se profunditatem retinem,qualia sunt qae tesserarum figuram habet. 2Diu
mensus, dimensio. Cyathus, vasculum potorium. Onum caput continet duas conclusiones, tres rationes ad primam. tres ad ecundam. Sc Xuthi rationis solutionem. CPrima conclusio. Vacuum in separatum spatium 3 dimensio minime est. CPrius enim no esse huiusE i separatum spatium diximus.& idcirco recte dictum Vacuum, Q rei pro qua1ossit.nomen vacuum sit & inane. Id tamen adhuc his nitimur ostendere rautionibus. Prima. Dimensiones se penetrare nequeunt. Ut corpus corpus altersi: ut si ponas cubum in aqua tantudem aqus cedere cubo liquido perspicimus, Sc ita si ipsum in aere locas:quauis hoc usqueadeo sensui manifestu non sit. Et hoc est: ne dimensiones 3c corpora se penetrent. Igitur et eidem cubo in separato vacuo sium.tantudem dimensionis Uacui cedere oportet: alioqui dimensiones et corpora se ' penetrant. Quodsidue dimensiones et duo corpora se penetrant, cur se non pene uentitia quatuor,immo et Omnia par eademq; militat ratio, quς sunt impossibialia. forte dicas corpus penetrare posse vacusi, quia nihil sit tale vacua: hoc nos: ipsi volumus et nome Vacua et natura et re subiecta vacuu et inane bene reputaumus. Quod si dixeris corpora posse penetrare Uamu .quia neq; graue neq; leue Uaαeusi est subterfugia est.N a ibis intelligas ligneu cubu caliditate, frigiditate.grauitate,leuitate et cferis accidetibus remanete dimesionespoliatu, taludem aquς occupabit atq; cucsteris accidetibus, et taludem aque ei cessura est. Occupatem
locum ,non quidem quia calidus, frigidus grauis, aut leuis, sed quia tanti squi reliαctus ponitur) dimensus. Sed quo differet tum cubus, et cubi dimeta, atato spatii quod confingunt. CSecuda. Si esset huiusmodi spatium, et in se recepta conseru
uaret, non opus esset altero exterius circudate quod tamen omnibus naturs entidibus exploratu est esse. Quod si non saluet, quid eo naturς opus est ' no enim Hloαcus sit. nam alisi natura rebus prouidit lota, neq; ut saluet,neq; ob aliud quidquam esse videtur. Non est igitur tale vacuum ut separatuspatium in rebus locandum. Tertia.Tactu corpora i insido di scemutur, ut aer, ut aqua. sed incusi nusquaapparet,neq; in aere, neq; in aqua .etiam si pisces ferrei essent ne sentiret quidem. Exulat igit huiusmodi vacua a natura explosum,& quod nusquam coparere a deat. Secuda coclusio. Item neq; Vacuum corporibus immersum ponendu est. 3a Existimauerut enim aliqui propter rarum Sc densum que ex corporis compresisione. dc copressi iterata ampliatione percipi ut oportere esse quςda minutula vacua que Sc Vacuum corporibus immersum dicebat.quod nisi esset.vt Xuthus dicebat, oporteret totum mundum turbari 3c fluctuare aliquo rarefacto, aut semper ex equali ut aeris cyatho. squale ut tantadem aqus, generari: aut nunquam qui quam aut rarefieri aut condensari. Sed Q non oporteat huiusmodi vacusi esse, his paucis ostedimus. Nam ipsum ptimo spatium esse separatu, rati seede quς suo
perius facts sunt vetat. Neq; erit vacua no separatum. 4 Primo quia huiusmodi
Ua si ponunt in causa motus sit: causa aute motus esse no posset nisi eius qui suru
sum. Est enim yt alut) raritatis &leuitatis causa, qus ista sursum serat: ut igne
94쪽
yssime serri sursum, quod rarissimus Sc leuissimus sit, credunt. At vero in saluuent huiusmodi motum non oportet ponere ipsum. Naim dicant: cur grauem tur deorsutia si dicant natura. R id de leuibus dici poterit. no ponendo vacuunce Secudo Quia tale vacuum moueret corpora quibus esset immersum: Vt Vires corpus sibi annexum e fundo aquae sursum euehunt.moueretur igitur vacuum 3c
in vacuo altero reciperer. Sed quo ferri posset quomodo i loco recipi CTerrtio. Si poniit ipsum per se moueti,oporteret eius motum esse velocissimum, imonio nulli motui velocitate comparabilem quod esse nequit. Sed esto, dicas ipsum non per se moueri: de corporibus quae ab ipso moueri Scunt, idem accidere conutingit. Nam aut ipsorum plenum cum moueantur ) in pleno recipitur. hoc au tem esse nequit. Vt & ipsi concedunt. nam corpora se penetrarent. Recipitur igis tur semper in Vacuo. quod nullam ei praebet mouendi resistentiam. Et ni hil refert
an eorum vacuum in pleno,vacuove iecipiatur:quia nihil ei resistere potest. Perα inde igitur erit ac si corpora ponas in vacuo moueri. At vero ostensum est corpus in vacuo non posse moueri , aut moueri in non tempore. Non est igitur huiusmodi Vacuum Vllum corporibus immersum in natura ponendum. CXuthi rationis ista Iutio. Soluenda est igitur eorum ratio,qua vincuntur astruere Vacuum corporibus immersum.& qua quidem volunt,si non sit vacuum .neque esse raritatem aut deustatem, aut oportere canum turbari&fluctuare uno corpore rarefacto aut condi densato,aut semper ex aequali aequale generati,ut ex aequali aqua aequalem aere, N ex aequali aere semper aquam aequalem: quorum opposita manifesta conspisciuntur: ut ex aqua plus aeris fieri. CDicimus non esse tale uacuum, εc tamen ra ritatem Sc denstatem esse. 8c neque idcirco coelum turbati & fluctuare oportere, neque semper ex tanto δέ aequali tantum aequale generari.Nam contrariorum malidi& frigidi & aliorum eadem est materia: quae quidem quod prius est potentia, postea fit actu. Neque alia est frigidi Sc calida materia re ipsa, sed una numero,inratione uero duo. Similiter eadem est materia rati Sc densi, magni Sc parui, ut cum
ex aere fit aqua,nec aliud quicquam essentia ipsa accipit materia, sed fit actu quod
erat potentia,ex magna dimensone paruam accipiens: aliquando contra ex parua in amplitudinem surgens: ut cum ex aqua fiat aer aut cum maioris molis aer in minorem recidit, aut ex minori in ampliorem iterum exurgit. Est enim materia ad
utrunque in potentia. nam sicut ex calida fit frigida. 8c ex frigida fit calida ita et
aliquando ex magis calidamnus calida, et ex minus calida iterum magis calida: nulla tamen eius pars calidior fit,quae no esset prius calida, cum minus calida erat: scuti si intelligas circuli circunferentiam quae cotinue in orbem archior fiat, cenotrum uersus decumbens nullae partes illius deueriores curuioresque fiunt. qus non devexae 8c incurvae fuissent prius. Item sicut scintillae non est accipere magnitudidinem sine caliditate& candore .sc neque est accipere materiae partem quae non extendatur rarefacto corpore. 8c quae non densetur& coartetur corpore densato:
quia sicut aliis affectionibus eadem materia est, sic& rarefactioni Ac condensatiouni,& Utrisque queadmodum caeteris est potentia. Ex his ad id quod obiiciunt.
prompta patet responsio, neque statuendum esse Uacuum, ut sit leve. Nam leue εc molle, rarum consequuntur quod statuimus sine vacuo:&graue&durum conusequuntur densum.Non tamen semper oportet ut quicquid grauius fuerit, duriussi. Hoc enim in ferro 3c plumbo cognoscimus discrepare. Et levitas sursum est mortua, Se grauitas deorsum: mollities vero Zc durities passiones sunt potius alteis rationis essemus se non secundum locum mutationis. Nos ergo motum sursum 8e deorsum & eorum causas saluamus ita dicentes. Introducentes Vero Vacuum,
solum motus sursum & eius causam sed apparenter quidem saluabant. Et harede vacuo abundantius di sta sufficiant.
95쪽
Oni capitis scholia. xxxi. sed quia tali qui resictus ponitur dImen
sus sed quia tants dimensionis. que semota grauitate& leuitate acu ho. ponitur in cubo i elicta. Sed quo differet tum cubus. Sicut spatia separatum ponunt antiqui non ei te graue neque leue,& tame dimen sun ita seruata hypothesi paulo ante posita, ligneus cubus necu gra uis erit, neque leuis,&tamen magnus. quare omnino simile ei iudi
cium de huiusmodi ligneo cubo, dc de spatio separato. Atqui ligneo
cubo grauitate 5c leuitate carenti cedunt corpora, de ipse corporibus cedit ergo &spatio huiusmodi separato quan uis ipsum neque grasue neque leue intelligunt) corpora cedunt,& ipsum corporibus cedit. Alioqui esset penetratio dimensionum . qua sane admissa, nulla rerum corporearum inter se esset discriminatio. sed ipsa tu intra se inuice consula commixtio. ad quam euitandam natura quaque rem sua mole ab altera discrevit. xxx q. Quod nisi esset, ut Xuthus dicebat. Xuthus tria ad duxit in conuenientia, in quorum aliquod cogebantur cvt ait incidere, qui negarent vacuum tertio & corporibus immersum. Primum, quod oporteat totum caelum turbari aliquo corpore rarefacio aut conde nitato. Nam rarefacto comore, maior acquiritur moles, quae nisi recipiatur in vacuis immersis, pellit proximum corpus suo loco, cum non possit fieri dimensionum pene tratio.& eadem ratione corpus pulsum pellet alterum. Vt locum quo contineatur obtineat. ocitatandem ignis pellet cxlum, cogetque ipsum retrocedere. Similiter aliquo corpore conden salo minor est corporis moles, locusque dimittitur. qui nisi occupetur a proximi corporis par tibus se extra vacuum immersum ain Pliantibus, Oportebit proximum corpus accedere, ut tali gat corpus conde satum. Alioqui inter Prima duo corpora interceptum relinqueretur vacuum, quod natura est impossibile. Eadem ratione alia corpora oportebit accedere propius ad inserio ra v t ignem ad aerem & cxlum ad ignem ad prohibendum vacui interhiationem. quod rebita ipsis interseri dc interstare Xuthus arbitrabatur inconueniens, immersum tamen esse rebus Scinsitum non censuit incommodum. Secundit inconveniens est, quod oporteret ex squali,ut vi tro aque, generari xquale ut vitrum aeris, quo eundem locum occupet genitum corpus quem corruptum.Tertium,quod vel oporteret nihil unquam rares ieri aut condensari sed omnia iam per sub eadem mole permanere. Caeterum nullum horum trium inconuenientium sequi nega tem v acuum immersum, Sc tamen raresactionem condensationemque fieri posse ostendit secun dus physicae auscultationis dialopus, per hoc, quod quando unum corpus uno in loco raresit. alterum in alio loco condensatur.&e diuerso cum unum densatur,alterum aliubi rarescit. quo sit ut quantum loci Unum dimittit ,alterum tantundem occupet. & e conuerso quem locum de no tio occupat unum, ab altero dimittatur. Vt vires corpore clausi. Sicut vires,& vesicae plenae aere,& clausae in aliquo corpore,ut vase, ipsum corpus tando aqus immersum,su i sum mouentc quemadmodum & alligatae lateri natantis ipsum ne demergatur sustinent ita& vacuum fur summoueret corpora quihus esset immersiam Quare sicut vires sursum mouerentur in corpo re cui i ncluderentur, ita ec vacuum sursum moueretur cum corporibus quibus est immersum. 5 in altero vacuo reciperetur. At vacuum ad nullum locum potest moueri, neque in loco reci pi. Non est igitur ponendum tale vacuum. Oporteret eius motum esse velocissimum. Motus ille quo vacuum per se moueretur, esset sine resistentia spatii, & proinde inlinite velox, nullique alteri motui velocitate comparabilis, cum alter quicunque motus sit cum resistentia, dc finitae velocitatis. infinitae autem velocitatis ad sinitam nulla est proportio, sicut neque lineae infinitae ad sinitam. Impossibile est autem natura motum esse in sinatae velocitatis, sicut&lineam infinitae extensionis, aut infinitae intensionis qualitatem. dc omnis motus omni motui secundum vel
citatem comparabilis est, sicut sc linea lineae secundum ex tensionem, de qualitas qualitati secun dum intensionem. xxxiij. Nam contrariorum calidi 5c frigidi, oc aliorum, eadem est male ria. Aristoteles hoc loco per analogiam calidi N frigidi aperit totam naturam conditionemquerare lactionis 5c condensationis. quae quidem analogia magni ponderis Sc momenti existi manda est, quod calefactio&irigefactio hisce duobus motibus sint propemodum similes. Si cut enim cum quippiam calesit, tota frigiditas deperditur, de acquiritur caliditas in eodem sub tecto. 5c cum frigescit quicquam, depulsa caliditate acquiritur in eodem frigiditas, ita cum cor pus rare sit, deperdita quantitate densa praemistente acquiritur in eodem quantitas rara,& in condensatione, deperdita quantitate rara, acquiritur densa. Et quemadmodum eadem num ro materia manet subcalido&srigido, ita Nealem re ipsa sine cuiuspiam subtractione ac adie ctione sub raro ic denso, solum habens rationum discrimen, quod nunc sub parua nunc sub in gna est mole. Porro huiusmodi analogia in secundo dialogo qui dissicilium est physicatium, libro de longitu. ecbrevi. vi. subiuncto diffusius elucidabitur, hi & altera explicabiti analogia de albo dc nigro, mediisque coloribus, ad intelligendam raritatis 5c densitatis conistrarietatem conducens. Similiter si intelligas circuli circunferentiam. Si intelligatur circunse rentia circuli amplior quae continue secundum circuitum decrescat, de in minorem redigaturam hi tum, propInquius ad centrum accedendo, aut eadem prorsus superlicie atque quantitate crimateria manente intra circunferentiam posterius quidem contractiore, Nprius diffusiore licet id impossibile sit, aut non eadem manente quantitate, sed eadem omnino manente materia per
condensatione sus amplo,&sub arcto tue praeno inodo e sdem sunt partes & quantitatis & ma teris comen Is intra minorem ambitu, qus intra maiorem. Secundo vero modo es dem sunt par
96쪽
to materie contenis posterius arctiore circuli cirrcianserentiara prius ampliore. Ita eadem omnino est materia sub raro 5e denso . Hoc enim in serro & plumbo cognoscimus discrepare. hoc cuicquid grauius est,seinper isse durius. nam plumbum grauius est ferro,serrum tamen plumbo
Decinii capitis annotatiuncuts. 2Id alterum metitur quod aliquoties sumptum aut excedit aut squat. CNunc, primo. Totius coeli conmersio intelligitur, cum motus ipsus ab eodem puncto
in eundem punctum fuerit regrediens. Ecimum caput continet tres rationes tempus non esse contedentes, quatuor de tepore antiquorum opiniones, secuds.lertis & quarte reprobationes. Tres rationes t tempus usi sit. Prima. Quod costat ex iis qus no sunt, non est. Tepus autem costat ex preterito & futuro, quς non sunt. Napr eri tum iam factu ablit: futuruVero nondum est. Igitur tempus no est. Secuda. Omni coposito existente ut omnes aut aliquς eius partes existit, necesse est. Nulla aute partium tepostis ut dictu est existit. Igitur neq; lepus existit. ect em tepus compostu. Et esto nunc sit.nunc in temporis non est pars.N a pars est,qup totu metitur . nunc autem. lepus metiri nequit, Vt neq; punctus linea. non ergo teporis erit pars.Nonem tempus ex nunc copositum esse Uidetur. Tertia. Si tempus est. cum nunc temporis no sit pars est teporis termin'. Videtur enim prseritu Sc latum determinate. hoc aute videtur esse no posse quia aut continue esset altera et alteru nunc aut semper unum idemq; manens. Non continue alterum 3c alterum: quia aut prius maneret cum posteriori . hoc autem non .nam plura instantia simul esse no possunt immo neq; plures temporis partes, nisi forte alteram Ut plus alteram ut minus continete intelligas. aut corruperetur nunc prius. hoc aute ito minus impossibile est, quia nocorrumpe etur in seipso.esset em simul,& non esset. Neq; in tempore sequente. nam partes haberet.Neq; in altero nuc, quia Unum nunc no simul est cum altero.
ut neq; punctus cum puncto sed inter quelibet duo est tempus interiacens, in quo quidem sunt alia nunc innumera: cii quibus oporteret simul ipsum nunc prius manere.Neq; semper est nunc num idemq; manens. Primo.quia nullius diuisibi ais finiti cuiusmodi aliquod esset assignabile tepus tantii unus terminus est: nucaute est terminus. Secudo quia nullii continuum uno termino contentum esse
potest: tempus autem est continuum. Tertio. Quia eaque facta sunt ante annadecies millesimu,simul essent cum iis quς facta sunt hodie. na in uno eodel nucque statim impossibilia videtur. No igitur est tempus. Cauatuor de tepore optoniones, a Prima est dicentiu tempus esse coeli motu. 2Secunda est dicentium te
pus esse circulii sphςramq; coelestem.qui hac ratione moti dicuntur,i tempus cotineat omnia. circulus aut e spheraq; coelestis omnia continet. no intelligentes res aliter tepore & aliter circulo & sphera contineri. poterat enim in oppositum illius
facilius duci videntes quamlibet partem temporis Vt prseritum & futurum, esse tempus non autem circulum & sphsram neq; quanti bet partem circuli sphaerri;
circulum esse Sc sphera:&si plures circuli sim id sph s.plura simul esse tempo,
Q. Sed hoc certe stultius est,qui considerationem requirat,vivs ex ipso sequuntur: impossibilia recenseantur. refellantur . 2Tertia est dicentium tempus esse totius coeli conuersione. Sed quomodo cu die existente, Se nod existente, lepustio esset .no enim aut die aut nocte existente. est totius coeli conuerso. Quarta est dicentium tempus esse motui idem. qui Q non recte dicant facile est perpendeure. 2Prirno quia motus sunt diuersi, tempus Uero omnium unum: Sc motus solii in iis sunt quorum sunt motus, tempus vero ubique Sc rebus omnibus adest.
97쪽
Secundo, quia simul motum motu velociorem, & motum motu tardiorem assignas: non autem tempus tempore ves ius aut tardius assignare potes. a Tertitio. Motus uelox Sc tardus tempore diffinitur. Est enim motus uelo κ quo mobile in pauco tempore malium pertransit. Tardus uero, quo quidem mobile in multo tempore pertransit parum. Tempus autem sadiunge, si lubet, aut uelox aut tar dum in tempore non diffinias. Non est igitur tempus aut motui aut mutationi ide. Nihil enim hic inter morem dc mutationem interesse ponimus.
Ecimi capitis scholia. xxxiiij. Tres ratioes quod te pus no sit. Hs rationes ab Ari istotele sequeti capite dilii Etur imprisentiarum tamen eas vel in transcursu diluere, ino superuacaneum Videbis,ut in eis quid veru, quidve salsum sumptii sit secundu liters seriem quemadmodu in prscedentibus tactitatu est cospiciatur. Itaqprinas rationis maior si intelligatur de eo quod componitur ex ijs ius nullo modo sunt actu, admittitur. Si vero de eo quod costat ex iis qus partim sunt actu, dc partim potentia, nega tur. I nsuper negandum est tempus constare ex qus non sunt. nam tametsi prs teritum poten
ito. Deinde negandu est nullas temporis partes existere . nam ut tempus successivum est, ita eius partes, una prius,& altera posterius existunt. ceditur insuper, nunc N impartibile teporis noesse partem temporis, Ut ne it piactum partem lines. nam omnis pars mensurar totu. nunc autem nomensurat tempus, cum aliquoties sumptii minime tempus absoluat. siquidem tempus mini me ex instantibus est coposcit, sicut nee linea componitur ex punctis. ergo nunc de impartibileno est pars temporis. Tertia ratio diluitur admittendo ipsum nuc esse terminii Sc vltimii temporis. dc sicut cotinue est alia temporis pars, ita alterum dc alterum cotinue est nunc illa, partes ter
minans. Admittendum est insuper nunc prius non manere cum posteriori, quia plura instantia simul esse no possunt sibi proxima 8c immediata secundum durationem, no quidem quod nunc habeat durat ione, sed quod no possint unius Seiusdem duratiois eadem ex parte esse terminus, sicut impossibile est plura esse pii a secundum extensionem qus sint unius 8c eiusde extensionis terminus, &secundu eandem partem. Immo neqῆ plures temporis partes simul esse possunt nisi
una pars Vt maior, altera vero ut minor intelligatur. Totius em teporis a b partes a c & a d simul sunt. Nam pars a e est maior 3c cotinens pars aute ad est minor 5 colenta. Deinceps di cendum est nunc prius no deperdi mutatione temporanea,sed momentanea at et instantanea ad deperditionem teporis cuius est terminus. Et sicut teporis una pars non deperditur in altera sed
se ipsa nam sibi ipsi est deperditi Gis mesura ita instas seipso aboletur, vim prius fuerit postea
non sit, Vn labeunte alterum succedit,ut secundus physics declarationis dialoguς planius m strabit. C sterum negidum est, quod si in seipso corrii peretur, ipsum nunc simul esset oc no esset. n ' in eius deperditio successiva no est, sed cum corrupitu r, amplius non est. Deinde concedendum est quod ipsum nuc no corrumpitur in tempore, tanquam mensurante suam deperditionem. ha heret enim hoc posito partes, temporis partibus res podentes. Conceditur prsterea quod unumn sic in altero no corrumpitur, ut ne una temporis pars in altera,qula Vnum nunc no est simul de proxime cum altero,sciit punctum no est puncto continue proximum sed interquslibet duo instantia mediat te pus in quo θc alia sunt instantia. Modo si unum nuc maneret cum altero nune extremo dc signato,etiam maneret cum Oibus nune intermediis.quod impossibile est. Nam licet plura iaci bene simul sint in eode tempore tanquam terminus in terminato non tamen simul se cundum successione icut neci plures temporis partes secundum successione simul sunt. Demum cocedendum est no sempet esse idem nunc, sicut in tota linea non est Vnum numero idem punis ctum,Vt probant rationes literi. xxxv. Quatuor de tepore opiniones. istarii opinionii primas per motu ca II intelligat motii primi mobilis, recte sentit . nam tempus re ipsa nihil aliud est qua prima latio, suprem sciet caeli ratio, ab ea tamen ratioe differt. nam dicitur latio,eo quod pereaeaelum circulariter sertur. tempus vero quod partes successidis eius secundum prius Sc posterius sumpis, secundum aliquem numerum in anima eis applicatum appreliendantur.Sic idem nume ro est nunc temporis,dc momentum primi motus. sed hoc motus, illud vero temporis dicitur ex tremum acvltimii. Secunda opinio philosophis naturali penitus est diabna, dc inualids rationi innixa. nam ex solis affirmativis in seciida figura syllogismum constituens, multiplicate quoque sallitur. Nempe cxlii Omnia conisnet, tanquam corpus locans Ipsa locata. tempus autem continet Omnia ,sicut mensura durationis eaqus sunt in temporali duratione. Sed quemadmodii Philoso phus liac positionem a pler suam absurditatem non existimat digna nil refellatur, ita neq; asser tio eorum recentiorum ob mani sectam salsitatem est digna resutari, qui tempus nihil aliud esse dicut quam primum mobile. quod motu localem no ponant distinctum a mobili, ut qui sit huic secunds opinioni omnino conformis. Tertia opinio desiest a veritate, eo quod tempus solum dicat esse copletam cassi circulatione, in non modo tota caeli conuersio, sed A qusuis illius conuersonis pars sit tempus, quandoquidem quilibet pars temporis est tempus, sicut oc quilibet pars
98쪽
molux est motus . Demum quarta non omnino A ristoteliri philosopliis est eonsoria, quod ponat te pus & re dc ratione idem cise motui secundum locum,cum a motu, rationis interuallo dis sentiat.& aliqua attribuuntur motus,ut velox & tardum, qus tempori recte accommodari non possunt. Contra vero nonnulla tempori ascribuntur, Ut longum dc breue, qus nequaquam ino tui apte congruunt,ut sequentia declarabunt apertius.
CVndecimi capitis annotatiuncuts. Motus, motus localis. latio. CNunc primo. mobile:ut id quod est ad tempta
relatum. Secundo, temporis: partibilis terminus. CNumerus primo,numeurus quo numeramus,numerus numerans: ut ratio a 3, , , 6. CSecundo, numerus numeratus res numerate.
N decimum caputcontinet duas conclusiones, duas rationes ad prima, i definitionem temporis declarationem, & trium rationum tempus nolesIe conlaudentium solutiones. Prima concluso. Tepus aut alibi motus est aut sine motu no est. CPrimo.N a cu iteli igetia motu non capi na'.iarii tep' capimus: Peadmota accidit nobis dormientibus. Cu enim ex pergiscimur,numprimnan, posteriori nunc iungimus, ac si nullum intercessisset medi um : quia motum interiacentem non percipimus. quod iis quoque accidit,qui ut fabulς tradunt in Sardo apud Heroas dormiunt. Signum est igitur, aut tempus aliquid motus esse, aut sine motu non esse. ea enim aut simul percipimus, aut nos simul latent:& teporis sensus cum motus sensu semper coniunctiis est. ε Sexcundo. Si secundum corpus omnino quiescamus, & obortis tenebris omni ossi αcio sensus vacemus. solum animo motum aliquem contemplantes, protinus O currit & tempus: immo cum nobis cogitantibus occurrat tempus protinas sese animo offert & motus. Quare no modo tempus sine motu non est. Ita & motus,aut
37 aliquid motus esse videtur.ut quod a motu seiungi separariquc non possit. CSezcunda conclusio. Motus est continuus,simul & tempus continuum. Nain quod tota co mouetur, ex quoda mouetur in aliquid, spatio quodam Sc interuallo medio:&simul cu magnitudine cotinua attenditur. Est igitur motus ut spatiu. Sc mediuinteruallu cotinuus:qui cum sit continuus. 8c tempus aliquid ipsius motus,continuum erit. Videtur enim lepus prius Sc posterius esse in motu. Vnde sicut in mae
gnitudine & spatio aliquid est prius Saliqd posterius, ita Sc in motu aliquid prius est,& aliquid posterius. Id em motus prius est, quod magnitudinis respodet prioun:& posterius qd posteriori. At hoc interest, quia magnitudinis prius & posterius fixa P manet,motus Vero prius abolet posteriore succedete. Et prius& posterius
3 1n motu,& motus,idem sunt rationes autem diuersae. Ex his definitione teporris elicimus, i lepus sit numerus motus secundum prius & posterius. Tunc eni intepus intelligimus. cum in motu duo extrema animo constituamus hoc prius. Ilelud posterius interqus medium apprehendimus, cuius pars prior atq; pars posterrior mente cocipitur: & illud est lepus. Est enim nunc.temporis terminus. Et hoc quide suppositio est. Potest&nune Unu, in apprehensionem teporis ducere,cum ipsum ut finis & exitus unius sit capimus, & initiualterius. Ex hoc em prioris &posterioris sensus elicis N a prius id erit cuius nuc exitus fuerit. Id posterius cuius nunc ponetur initium. At vero Q lepus recte dicatur numerus, signu, quia ratioe temporisplus&minus motui attribuimus. Hscautem Iinumero competunt. 3' Est igitur recte dictum .lepus esse numerum. Bifariam tame dicitur numerus. Primo,qua quicqua numeratur ratio. Secundo,quod numerat.& res iplanu o merate. 42Tepus aute numerus est qui numeratur,& res ipse numerat p. Triurationii tepus no esse cotendentium solutiones. CPrim s& secude.Tepus & άτ poris partes sunt,quomodo motus.& motus partes: & sicut motus cotinue alias et
alius est ta et lepus. ertis.Ipsum nuc qd defertur.ipsum mobile est.qd ideo nuc appello,st ipsum motri comparatum sese habeat Vtinctiis ad lineam, nihil
99쪽
sua entitate suaque essentia successionis retinens & hoc quidem prius & posteriit, metitur lepus. Et est continue ut idem: quia unumquodque est idipsum quod est &est ut no: quemadmodupuimini quod differtur Vt lapis, aut aliquid quicqua)
semper idiplum quod est,idem est ratione vero alterum, sicut nituntur sophistae ostendere Coriscum alterum esse in domo, & alterii in theatro. Et in ipso quidenuc ut sertur cognoscimus prius εἰ posterius.& ex eius numero conflatur. Quod enim mutabile est secundu prius& posterius, ipsum nunc est. Et motus propter id quod mouetur est :& loci mutatio. ypter id quod fertur Et si no sit lepus. neque nunc est:& si non est nunc. neque tempus. sunt enim lisc simul, ut si non sit loci mutatio neque quod fertur. Et ipsum nunc quod sertur, ut numeri unitas est: qus
continue cogitatione & intelledri alia numerum constituit, teporis numero correspodens. Nunc vero capimus & alio modo, Vt quod sit temporis extremum & tertiminus. Vnde dictum est.ut magnitudo continua est: ita &secundum locum in ratio: a qua & tempus habet Ut sit continuum. Et sicut magnitudinis punctu ter minat & continuat,ut Unius finis.& alterius principium:ita & nsic quodammodo
terminat tempus,& nunc uno ut duobus utimum numerui hic tamen tepus non est.
nam mobilestaret & quiesceret. sed numerus prioris et posterioris motus inter duo nunc constitutus. is te est tempus. nde fit ut nulla temporis pars euadat ψαλα nunc:ut neque lineae pars euadi t punetiam. Neque tempus in nuucet momeata, ut neque linea in psiim,sed tempus in tempora.ut linea in lineas que eius sunt
partes dirimitur et ipsum tempus cum numero quo numeram .maximam geurit similitudinem: quantiis sit numerus qui numeratur.Nam sicut idem numerus, plurium, ut hominum, equorum,et canum . quo ea numeramus,esse potest: ita et
tempus idem plurium motuum numerus. Sed quod tempus sit numerus prioris et posterioris motus,quodque continuam: plus equo di tum uidetur.
TNdecimi capitis stliolix. xxxvi. Cli enim erepergiscimur,nsic primis.Nuc prim5,Voca V tur impartibile teporis inceptiois somni. Nunc vero posterius, dicitur instans inceptionis euigilationis quia hoc ratione temporis quod terminat, sequitur, illud vero prs cedit .Et quod Aristoteles hic memorat accidisse viris illustribus iiii per multa tempora in Sardo urbe Lydiae dormierunt Nexperrecti arbitrati sunt se paruo admodum tempore dormiuisti,tradunt hysto riae accidisse Epimenidi Cretensi quem referunt septem Ic quadraginta annis dormiuisse in spe unc de post experrectionem domum reuersum neminem agnouisse. Quin & sanctitate insi gnea viri, qui ab ecclesia Christiana septem dormientium nomine honorantur, apud Ephesum amplius quam trecentos annos dormiuisse traducur in m5te Caelio urbi illi propinquo, ad que confugerant Decium grassantem in Christianos metuentes, Ec sub Theodosio imperatore Cliri stiano eκ perrecti stat,ut sanctoi si refersit annales. xxxvn. id em motus prius est Moueat e mobile per spatiis a d diuisum i tres partes a B, b c, e d. latio a b est prior. pars, quia sit sua prima
parte totius spatii. dcutio b csecuda pars motus, quia fit super secunda partem spati, latio autem c d postrema lationis est pars quia re cuidet postremae partis; at .stita qualis ordo&di uisio partiti spatii secudum ex testonem, talis est partitio partium lationis secundum successione spatij partibus respondet tu. xxκvis, Tunc enim lepus intelligimus. Si in motu primi mobilis exempli gratia unius hore, ut a b in duo extrema impartihilia Φ costituam', amometu icipies, dc b mometsi siniens, a quide prius,5c h posteriit , inter qus mediu apprehendimus totum tum a b cuius pars prior a c,8c posterior e b mente cocipitur, tunc id totu intercepissest tem pus cuius a est instas incipio,& h instans siniens, 5c a e pars ipis prior, e h vero pars post
rior.Sicut enim te pus re ipsa est moliret, ita instans teporis est mometu motus secundum tamen diuersas rationes .Et quemadmodu supponit geometricus punctsi ere terminii lineae, ita natura
lic philosoplius pro principio suppositioneq; habet nite esse terminii teporis. Ex unoetia instanti cocinuate ut e possu mus quid lepus sit itelligere, quod est sin is v m' partis teporis, ut a e 5 pricipi in alteri ' scilicet c h ex quo Rus teporis prior est pars & qu posterior, cognosci ε Na te poris pars prior est mi' datu nuc sinis fuerit, ut a e. 8c pars posterior, cui' datu istas est pricipii ut e b. xl. Ipsum nucqa desertur.Hse tertis ratiois solistio inlitera suboscura est, poteritque hoc pacto seruata liters serie fieri dilucidior. Primu mobile vocas hoc loco ipsum nuc quod de sertur quia sicut nuc dc impartibile teporis omnino successionis est expers, ita primu mobile sua substatia de essentia nihil habet successiois sicut nem prictus quicqua extensionis lines. hinc ipsum nuc quod defertur,ad lepus est ut piletia ad linea. Rursum qu Eadmodu materia sua essentia nihil
100쪽
habet albedinis,sed albedo ei accidens est 5caaudistia ic primit mobile de sua essentia si te Tio nem non habet, sed accidentaria dc aduentitii. Et succesila ipsa, quae tempus est, secundit prius Seposterius mensurat primum mobile R hoc nuc quod desertur, sicut inciara intrinseca id in quo est Sc quemadmota longitudo vine ipsam vitas substantiam dimetitur. Alia aute entia infra primum mobile mensurat tempus, Ut mensura extrinseca dc tanqua vina pannu. Et ipsum nunc qae
desertu r,est continue ide secundu substantiam 5c re ipsa quia nihil substantis si xs eius subtrahi tur aut adiicitu Si qu idem metaphysicum principium est, Vnum quo et esse id ipsum quod est ut homo sua lubstant ia esit homo bc equus qua diu est, sua substantia equus est, & quodlibet sibi ipsi ide, quo summam rerum id eritatem qua persect: ssime potest imitetur. Et ipsum primu mobile etia est non ide secundum ratione, quia gratia successionis in ea existentis diuersas sortitur ra
tiones Zc denominationes, quemadmodulapis f aut quolibet aliud loco mobile quod Aristote- s oles vocat in analogia punctum qae desertur quia suapte natura nihil habet successionis, lationis ve,ut ne punctum quicqua extensionis idem essentiae si per totum spatium ae, ne ei qui cui
additur aut subtrahitur,continue tamen est ut alterum secundu rationem. Cum ein mouetur per
spatium a b, liabet successione a disecundu quam denominatur moueri,&quando sertur in si a tio b c, aliam habet successione, a qua nouam sumit rationem, de ita quando super spatium c d Scd e mouetur,aliam & alia subit denominationem ob rationum diuersitatem, quemadmodii ideest re ipsa Coriscus in domo θc in theatro, alter tamen ratione, ex qua rationum disserentia no recte tametsi id iophists anni tantur concludimus illa esse duo re ipsa. Et in ipso quide nunc ut ser tur cognoscimus prius &posterius. Neq; ab re adiecta putetur Isc particula, Vt sertur. na in ipso mobili secundu essentiam suam non atteditur prius de posterius sed in successione sua, qus est in ipso sicut eae tensio in materia. Vnde sublata successione. & manente sola celi substantia, amplius in eo non esset prius de posterius,ex cuius quide prioris dc posterioris numero conssatur tempus. Quod enim mutabile est secundum prius & posterius successionis,est ipsum nunc quod desertur. Et loci mutatio propter ipsum loco mobile est, ut ipsum sit quo modo natum est esse, sicut ambulatio data est homini ut per eam prosequatur coueniens & fugiat disconueniens. Et si non sit te pus necu ipsum nune quod desertur, quia ociosum esset, sicut materia sine forma. Et e contra si noest nunc quod desertur, neq; est tempus, alioqui esset accidens sine subiecto. Vt igitur unitas nu meri una dc eadem re ipsa, ratione tamen diueris,diuersos consitatuit numerox, vn itas em bina
rii costituit binari si & unitas ternarii ipsum ternariu sed unitas binarii & ternarii rone sunt di
uersa, sic unitas ipsius primi mobilis re ipsa eade, tamen continue altera Raltera secunda diuer sas rationes numeru rationum constituit, qui quide numerus rationum respondet numero su
cessioni , V t si quatuor sint ipsius mobilis diuersi rationes,& quatuor sint partes successionis siue
temporiς. Recte ergounitas mobilis,cogitatione N intellectu alia, numero teporis correspondes dicitur. Capitur prsterea nunc in altera acceptione pro teporis termino & extremo, analogo ad puctum in linea Sc nucvno secundu rem ut e cotinuante tanqtra duobus secundit rationem uti amur principio scilicet unius partis S tine alterius hic tamen numerus sumptus ex niic extremo, minime tempus est. na si numerus ille est et tempus, primum mobile staret, cu non sit natum ino
Deri nisi per motu . illud autem n sic, non est motus, quia est vidi uisibile secundii successione. qua re per ipsum nuc, mobile nomoueretur. igitur mobile staret Sc quiesceret. quod natura est im post bile sed prius 5c posterius in motu inter duo nunc clausum temptiu est. Unde cui nulla li ries pars evadit punctu, quia unaqusi punctis clauditur, ita nulla teporis pars evadit ipsum nite, quia quslibet eius pars ipsis impartibilibus terminata c5tinetur. Et qu1ulς te pus sit numerus numeratus, tamen magna habet cum numero numerate cognationem at et affinitate. Nempe sicuti de numerus numerans est plurium rem numeratarii ut tae denariuu etiam numero, dece hominum decem equorii,& decem canum ita idem numero tempus est plurium motuum, t genera
tionis ignis calefactionis aqvs N ambulationis hominis modo simul eademq: duratione fiant mensura ut ex sequentibus planius euadet. Nempe in secunda conclusione sequentiς capitis ostesurus est Philosophus, i, omnium simul existentium Sc vhi Φ.est idem tempus.
Id dicimus esse in motu quod partes partibus motus habet respodentes: in actu
actui atque potentis potentiam. J Vodecimum caput continet septem conclusones, tres rationes ad quarta. Unum corollariu ad sextam quatuor ad septiernam. Prima conclusio. Temporis quodammodo est minimum, quodammodo vero non est. CNam numerorum minimus est dualitas& numeri minimum, ipse Unitas. Tepus autem descriptum est ess e numerus. Igitur temporis ut numerus est, minimum aut duo. aut unum est. Est igitur teporis quodammodo minimum. At uero cus ut dictum est)tempus sit continuum,& continuorum,ut lineς non sit minimam, semper em di