장음표시 사용
111쪽
mansueta quaeda animi remissio adhibeatur: quoniam cum ab illis quiescimus ; id argumento est nos ad caelestia impelli. At uero melius esset utique, huius uitae cumplis rem,de qua oratio habetur, aperiri. Duplex est in singulis hominibus quaedam uolutatis inductio,
qua ad id, quod sibi uidetur, libere quisque impelliatur ; unius quidem impulsu ad temperantiam, alterius uero ad intemperantiam trahitur. Quod in parte de ulmite uitioq; dictum est; id in uniuerso intelligatur. nam in contrarias omnino appetitiones distrahitur hominum ingentu: utpote quis iratus in lenitatem, imo potens in modestiam, inuidus in beneuolentiam, odii plenus in amorem reconciliandae pacis animo saepe impellitur. Quare cum hominum uita ex ea materia comstet, in qua animi uersentur affectiones; affectioque omnis adeo uehementi impetu feratur, ut reprimi non possit, nisi illud ipsum expleat, cuius cupiditate trahatur; materia uero cum grauis atque eiusmodi
sit, quae in infima petat: id propterea beatos Dominus non eos dicit, qui longe sele ab animi motibus abducunt; quoniam fieri non potest, ut in uita, quae materiae aiectionum subiecta est, illa perfectae uitae actio praestetur,quae ab ipsis affectibus plane uacua est. Sed quae uirtutis actio in hac uita,quae e carne constat,a nobis praestari potest; hanc Dominus mansuetudinem uocat; affirmatque si quis mansuetus est ac lenis, hoc ualere, ut beatus ille fiat. Etenim non illud humanae naturae praescribit, ut ab omni prorsus affectu illa vacet: siquidem aequi non est latoris legis, ea iubere, quae naturae non patitur ratio. Quod quide non ab eo dissimile esset, ac si quis aquatiles animantes, ad uolatilium
uitae morem commutet; &conua,quae in caelo uiuunt, eas
112쪽
eas ad aquam traducat. Verum legem ita serri oporatet, ut legis ipsius praeceptum naturae nostrae uis exequi possit. Eamque ob causam & mansuetos, & moderatos nos esse; non omni prorsus affectu carere iubet Dominus. hoc enim supra naturam nostram est, illud autem uirtutis officio perficitur. nam si et,qui cupiditate non afficitur, propositus esset illius beatae uitae status; in illis illa quidem, & minime uitae fructuosa esset remuneratio. Quotus enim quisque est, qui e came & sanguine concretus, hoc ipsum assequeretur Iam uero non eum, qui aliquo forte casu oecupierit: sed illum qui consulto, sponteque hoc concupiscendi uitia contraxerit,damnandum esse ait. Siquidem ea, quae naturae nostrae adglutinata est, imbecillitas, illud nobis uesinopinatibus comparat; ut huiusmodi nobis appetendi uis ingeneretur. Verum cum aliquis ad huiusmodi animi appetitionem non incitatus quasi torrens sertur; sed huiusmodi perturbationis concitatam mat riam fortiter reprimit, rationisque ui adhibita eam plane depellit; hoc certe est uirtutis officium . Ergo bene beateque cum iis est, qui in turbulentos animi motus praecipites non ruunt; sed cum in rationis osticio sese contineant; in iis ipsis ratiocinandi uis, quasi fienum
aliquod, uehementes coercet appetitiones; neque animi uim sinit perturbatione aliqua efferri. Sed quam beata profecto res sit mansuetudo, hoc ipsum aliquis melius animaduertere potest in eo,qui ex ira gignitur,
affectu. Cum enim aut uerbum aliquod, aut laetum, aut aliqua rerum minus iucundarum suspicio eiusmodi morbi uim excitabit, sanguisq; in corde effervescet,& ulciscendi libidine efferetur animus; tum quemadmodum quadam medicamentorum potione adhibita
113쪽
so GR. NYSENI CONCIONE shominum naturam in uarias belluarum species mutari fabulae narrant. Sic uidere licet ex homine de repente aliquem aut aprum, aut canem, aut pantheram, aut aliam id genus feram iracundiae ui illum faetum esse. Oculus cruore suffusus, capillus erectus atque horriadus, uox aspera, ac uerbis uolubiliter incitata, lingua perturbatione torpesces, neque intimorum affectuum administra,labia compressa, quae neque articulate uerborum uim imprimunt; neque humorem illum , qui ex ea perturbatione innascitur, coercent; sed illius spumam una cum uoce foede expuunt; manus, pedes, tota corporis constitutio, singulaque membra ita male a tecta, ut perturbationi illi omnino cohaereant. Itaque
si quis eiusmodi est; alter uero, qui mansuetudinem sibi ob oculos ponit, rationis adhibitis remediis morbi uim mitigat, constantiq; uultu remissaq; uoce sedate omnia agit, tanquam medicus is, qui phrenesi laborantem quempiam arte curat: an no facta huius atque illius comparatione ipse dices, eum, qui quasi bestia uaedam ferum se ostedit: tum miserabilem illum,tum etestabilem esse alterum uero, nempe qui mansuetus est, an non beatissimum praedicabis, qui neque t te imitatus sit uicini uitium, neque decorum uultum indecore distorserite Quod uero ad hunc potissimum assectum Domini spectet oratio, inde perspici licet, quod humilitatis praecepto primu posito, deinde mansuetudinis legem praescripsit: quonia haec utraque ut tus inter se cognatione contineri uidetur: illaque humilis ac moderati animi constitutio quasi quaedam est
mansuetudinis mater. nam remota animi impotentia superbiaque, nulla est irae materia atque occasio.
Siquidem columelia atque ignominia huiusce morbi iratis
114쪽
iratis hominibus causa existit: iniuria uero cyntum lim non eum attingit, qui se ita comparauit,ut humili sit animo Gnam si quis ea est mente praeditus, quae omnis sit humanae fraudis expers, ac plane sincera; uilemque naturam , quam ipse sortitus est, contemplatur; animaduertitque unde constitutionis suae initium ipse habeat, quoue fine terminetur; sique breuem hanc uiatam, citoque interituram, atque sordes huic carni adglutinatas, eamque naturae inopiam cernit, ut ad ui tuitionem conseruationemq; satis esse non posset, nisi illius egestatem expleret animalium copia: deinde si dolores, luctus, calamitates, uariaque morborum genera considerat, quibus subiecta cum sit hominum uiata; nemo sane homo ab iisdem naturae iure immunis est, ac plane liber. is qui cuncta haec puro mentis sensu accurate animaduertit, non ademptos sibi honores aegre fert: quin potius contra, si qui honos sibi in aliquo a uicino tribuebatur: id dolo malo taudeq; con-neri arbitrabitur; quoniam rerum natura nihil eiusmodi comparatum est, quod in honoribus societatem habere queat; nisi ea sunt, quae ad animum pertinent; cuius honos non ex iis rebus constat, quae in hac uita mortalium studio expetuntur, nam aut opum gloria, aut generis ostentatio, aut quaedam excellentiae species; ex quibus sane rebus summi existunt hominum honores; hae res omnes tollunt, atque plane dedec rant animi dignitatem ; ut nemo, qui ratione utatur; eiusmodi re aliqua patiatur puram animi deturpari integritatem. Cum autem aliquis ita sese habeat, hoc
aliud sane nihil est, nisi quod is in graui quodam humilis moderatiq; animi habitu uersatur. quo quidem habitu recte exculto persectoque illud fiet, ut ad ani- M a mum
115쪽
. GR. NYSENI CONCIONE smum nullus pateat iracundiae aditus . qua longe remora, tum quieta illa quidem sedataq; omnino, constituitur quaedam uitae ratio, quae alia non est, ac ipsa mansuetudo; cui finis propolitus est, beatae uitae status, catalestisque terrae hereditas,auctore duceque Christo Iesu Domino nostro, cui gloria potentiaque sempiternis oculorum aetatibus. Amen. CONCIO III.
Beati lugentes quoniani ipsi contalabuntur.
ONDUM ad summam nos mentis altutudinem peruenimus ; sed infra medium
adhuc meditationum montem uersamur:
sique per beatitudinu gradus, quibus nos altius prouehit Dominus, ad beatissimam pauperi tem,& mansuetudinem, quae excelsior, quam illa est, perducti duos iam colles imperauimus:tertiam quoque ille nobis beatitudinum altitudinem demonstrat, ad
quam omni mora abiecta,omnique peccato stat Pau-Ii uerbo utar circumstante dimisso, nos omnino cu sum tenere oportet; tu in altissimo gradu collocati, celeres atque expediti ad purius ueritatis lumen animo propius accedamus. Ergo quid illud est, quod diacitur Beati qui nunc lugent, quoniam ipsi consolabuntur. Certe qui rerum humanarum rationem habet, is utique ridebit, hacq; neglecta sententia talia dicet: Si in hoc uitae curriculo beati habentur ii,qui omni mis riarum genere coficiuntur: illud sane consequens est, ut miseri illi sint, quorum uita ab omni maerore uacua in secundo rerum cursu uersatur: atque ita fiet, ut si
116쪽
DEBERTA VITA COMPARANDA . ssplura calamitatu genera hic enumeret,risum plane expleat. uerbi causa, si uiduitatis incommoda, si orbitatisaerunas ob oculos ponansi damna,naufragia,belli praedas,iniquas iudicu sententias,exilia, bonorum proscriptiones, ignominias, morboru calamitates, ut febres, membra amputata,omneq; tum corporis pestem, tum
uniuersa denique siue animi siue corporis uitia, quae in hac uitae usura cocipiunt mortales:haec omnia si quis oratione percurret, ridiculum iudicio suo id ostendet, quod hoc sermone disseritur; bene scilicet iis esse, qui Iuget,ac tristes sunt. At uero nos cu pro nihilo eos putemus , qui rerum diuinam sententias demita animo,
uili abietaque mente intuentur,omnem conatum ata hibeamus, ut, quoad fieri potest, rerum cernamus copiam, quae alte in iis infixa haeret, de quibus habetur oratio: ut inde intelligi ac perspici queat, quantum mens aliqua humilis, quae carnis est astricta sensibus , ab ea distet, quae alte spectat, ac plane caelestis est. Atque luctum quidem illum,qui & propter scelera admista, & ob peccata adhibetur, uel beatissimum ex eo existimare licet,quod de tristitia scribit Paulus cum nounum tristitiae genus esse dicat; unum quide saeculi, terum uero secundum Deum: hunc quidem saeculi Iu-etum gignere mortem; illum salutarem iis esse, qui ex paenitentia dolore afficiutur. nam reuera animi aftectus eiusmodi non est a beatitudine alienus: cum peccatum scilicet agnoscens animus, genus illud uitae deplorat, quod est peccato uitioque astrictum. Vt enim in comporis morbis, cum membrum aliquod ex aliqua offensione languescit, indolentia quidem signum est, quod
membri male affecti uis extincta est. sin autem media
camelo aliquo adhibito , uitalis restituitur sensus corapori;
117쪽
pori; tum aegrotus, tum illi qui curationes adhibennlaboranti membro gaudent: quoniam morbi sensam discedentis haec eis significatio est,quod membru illud acria medicamenta sentire incipiti sic nonnulli, ut est apud Apostolum, postquam fuerint ab omni doloris sensia vacui, uitiosae se uitae ipsi dant; cumque aliqui
mortui sint, & languescat in uitae honestae ratione, nu Ium earum rerum, quas agunt, sensum omnino habet. Sin autem hos aliquo modo attigerit oratio, quae quasi remedium afferat, utpote quae calidis & urentibus m
dicamentis , futuri scilicet iudicii rebus horribilibus
minas iactet; & rerum,quae et Tectantur, metu grauiter eorum perterrefaciat animum; geennaeque terrorem, ignem sempiternum, uermes perpetuos, stridorem dentium, aeternum luctum,tenebras exteriores atque eiust
modi denique omnia minitetur: tanquam is, qui calida quaedam & acria medicamenta illi adhibet, qui uoluptatis morbis obtorpuit; tum pristinum uitae sensum ei restituet; tum illum beatum efficiet; cum grauem quendam eius animo doloris sensum intulerit. Quemadmodum Paulus etiam eum, qui rem cum uxore patris sui habuit, uerbis eatenus uerberat, quoad ille se peccasse non agnouit. & quoniam hominis illius medicina obiurgatio fuit, quasi doloris luctusque praesidio eum beatum iam sectum, cohortari aggreditur; ut ne abundantiori tristitia, (ita enim loqui tuo is absiabea-
beatitudine proposita est, haec a nobis sententia exposita sit, non inutilis illa quide ad honestae uitae ratione ; propterea quod cum in hominu natura peccatum abundet; huius rei medicina est is luctus demonstra tui, quo ex paenitentia assicimur. Sed grauius aliquidiisa
118쪽
iis, quae commemorauimus, labindicare Dominum censeo; cum praeter illud in graui hoc Iuctu adhibendo aliquid aliud se intelligere ostendat. Etenim si solam delicti demonstraret poenitentiam; illud magis conserutaneum esset, beatos illos dici, qui iam in luctu fitere, non eos sane, qui perpetuo lugent. Exempli causa in aduersae ualetudinis statu qui curationibus sanati iam
sunt, beatos putamus; non illos qui in perpetua sunt curatione , quoniam morbi perpetuitatem curationis ostendit productio. Verum ego aliter quidem recte se habere arbitrin, ut non hac una sententia res contineatur, quod Dominus scilicet iis, qui peccatum lugent, beatae uitae praemium tribuat . nam plerosque inueni mus, qui innocentis uitae cursum tenuerunt; ipsoque uel Dei testimonio sunt omni uirtute commendati .
Quae Ioannis auaritia suit quod in idolis colendis studium Eliar quod uel graue, uel leue peccatum in illorum uita commemorauit historiae Quid est igitur, quamobrem statuat Dominus beatitudinis praemio illos careret, qui neque a principio aegri fuere, neque remedium hoc, nempe paenitentiae luctus usu illis uenit An non ab omni ratione alienum esset opinari, illos ab hoc diuino betae ustae statu repulsos esse; quoniam neque peccauerunt, neque peccatum luctu curauerute hoc enim piad peccare praestantius esset, quam uitam a peccato alienam ducere; si iis solis,quos paenitet Sp ritus sancti paracteti gratia obtigisset. Beati enim, ii quit, qui lugent, quoniam ipsi consolabuntur. Quare nos pro uirili eum sequamur, qui caelestia ascendit sententiamque eorum , quae commemorata sunt, plane rursus inda emus, ut quo luctus genere cognoscamus,
proposita ut nobis sancti spiritus consolatio. Atque pria
119쪽
ss GR. NYSENI CONCIONE sprimum quidem in uita hominum cosideremus, quid
lane hic luctus est, quave de causa contrahitur. Illud est igitur omnibus exploratissimum , luctum esse tristem quandam, acerbamque animi affectionem, quae ex alicuius rei, quae cara sit, priuatione concipitur.qui sane luctus locu non in iis habet, qui iucude uitam traducunt; quasi cui secundus est uitae cursus, omnia sibi prospera ad uoluntatemque fluere dicuntur. coniuge is laetatur, liberorum prole gaudet, fiatrum praesidio munitur,serensi honoris splendore est insignis, principum gratia floret, hostibus formidolosus, iis, qui sibi
parent, non contemnendus, in amicis admittendis se cilis,opibus circumfluit, uoluptatibus fruitur, suauisse iucundus omnique dolore uacuus, ualido corporis habitu. Qui haec omnia tenet, quae mortalium iudicio in honore pretioque esse putantur; hic iucundissimam plane uitam deget; cum harum omnium humanarum rerum laetitia uoluptateque perfruatur. Sin autem aliqua huius prosperitatis uicissitudo fiet, ut aut amicorudissidium, aut facultatum iactura, aut optimae corporis constitutioni genus sebris aliquod ex malo casu eueniat; tum remoto gaudio contrarius ostenditur habutus, qui luctus nomine apellatur. Itaque uera est, quae
huiulceret a nobis tradita est definitio; luctum scilicet sensum esse quendam doloris, quo ex larum nobis chrissimarum priuatione afficimur. Si igitur rerum humanam luctus nobis oratio cognita est; ex iis quidem, quae iam patefacta sunt uia quaedam ad illa aperiatur, quae plane ignorantur; ut dilucide aperteque intelligatur, quid sane sit is luctus, cui cum adiuncta sit consolatio, tum etiam beatum hominem essicit. nam in hac
uitae usura spoliatio diminutioque bonorum,quae possidentur,
120쪽
DE BEATA NITA COMPARANDA . Ndentur, luctum parit:eius autem rei, quae ignoratur, nemo iacturam luget. Itaque intelligere nos primum
oportet, quid plane illud sit, quod re uera bonum estiqua re explicata deinde naturae humanae cognitionem aggrediamur necesse est. ex hoc enim illud eueniet, ut Iulius eius,in quo aliqua inest beatae uitae ratio,nos munus recte exequamur: id quod usu iis uenit, qui in t nebris uitam agunt. Cum enim hic in caligine tene brisque natus sit; ille uero qui luce, ae extrinsecusas,
sumitur, frui consueuit; si uiolento aliquo impetu est
aliquem in locum conclusiis, non aeque utrunquere rum praesentium attingit calamitas. etenim cum alter animaduertat, qua iple re orbatus sit,graue sentit lucis damnum: ter autem quoniam huiusinodi lucis beneficium non utique cognouit; minus in dolore uiuet et propterea quod cum in tenebris natus sit atque educ
tus, pro nihilo ducit his bonis cecidisse. Quo fiet, ut hic, qui fruedae lucis desiderio tenetur, omne studium, omnem cogitationem in id conserat, ut rursus pristino rerum aspectu seuatur: ille uero alter quoniam quod melius est, id utique perspectum non habuit: si in te nebris uita traducit, id sibi bono esse iudicat. Ita pro .fecto res se habet in ea, quae proposita est sententia; is, qui illud uerum bonum aspicere potuit; deinde miseram hanc mortalium uitam animaduertit; hic quasi calamitate accepta animi utique angitur, lugetque hanc
uitam,quoniam non in eo plane bono ueriatur.Itaque non maestitiam Dominus beatam dicere uidetur, ted
boni illius cognitionem, cui adiutactus est animi dolor: quia in hac uita minus illud inest, quod sane quaeritur. Quare illud recte sequitur,ut indagemus quae ibla omnino lux sit ; qua luce haec tenebricosa humanae N uitae