장음표시 사용
121쪽
Dersius natur. Liber L Iscumq; res naturales habeant quatuor causas, cui Averroes quoq; stipulatur secundo Physicorum, cum inquit omne quod movetur quatuor habet causias. quatuor modis poterit
explicariapsum quid Alio verbmodo uiditas proprie pressius sumitur pro forma, ac desinitione, quae formam explicat, vicem ac rationem forma subit, finis, it a forma prodeunt opera , agentis rationem so
titur. Cum agitur a forma&materia&compositum habeat este in actu, hoc quod dividi non possit, cumque definitio sumatur ex principiis quae in ente reperiuntur, inter quae cum praecipua sit forma, ure definitio forma umitur, ipsamque explicat ipsi deinde individua definitionem participare videntur, prout illam rationem subeunt, ac formam participant Verum cum forma consideratur quemadmodum Naturalis eam contemplatur , necenaria est materia , tum propter formam , quia modus estendi forma est in materiaci tum propter compositum, cum sit pars substantiae compositae, sed quia ejus finis est a forma, tota ratio a forma sumitur. Hinc intelligis, quare dixerunt desinitionem esse form. e, qua ratione Naturaus indefinitione sumit materiam, quod forma naturales in materia habeant esse atque iccirco Naturalis in suis definitionibus id 1 de.
122쪽
debet accipere materiam pro parte, cum so in ipsius ut materiae comparatur, a naturalii intelligatur, quia habitudinem ad materiam velut ad terminum intelligit. Ad dubitationem respondendurn quod si per qui ditatem definitio intelligitur, oportet materiam partem quidltatis esse, si ver proprie intelligitur, forma est pars qui ditatis, materia ut deserens formam 4 sub hac, tione materia dicitur natura, quia defert naturam, quia, men natura de persectiori dicitur, ut docet Averro es quinto prima Philolopsiae, cap. leviatura atq; ita omnes opiniones concilian tur, nam quid ita secuneum unam rationern idem est quod compositum: at scapitur quia ita ut pars, non est compositum Materia
ergo est pars substantiae 4 est pars definitionis naturalis, cum Atistoteles septimo primae Philosophiae dicat, sine carnibus ostibus, haud possumus intelligere hornineri , nec
definitiones naturales dicuntur,quemadmodum accidentium rationes per materiam Gluti per adjectionem suae naturae quoniam definitiones quae conveniunt accidentibus conveniunt simplicibus quoniam accidentia non componuntur ex materia, veluti ex parte intrinleca, quemadmodum composita naturali , atque ita non additu materiasii definitiuitibus nati iralibus substantiarum,
123쪽
cum sit pars compositi, formauon matem nec potest forma intelligi, nisi hac ha-Ditudine ad materiam intellecta nam si non intelligerexur, non esset natur lii ratio, sed Dialectica ac Metaphyrica, iniversalis,
quia uota comprehenderetur essendi ratio. Nolo tamen te ignorare, rem naturalem non modo a naturali cognosci, verum eti m in thematico, ut est quantitas ac figura: u militer res mathematica modo naturali cognoscitur sit enim linea &superficies, ut sunt corporum natur luim, considerantur,
Quare dicitu secundo Physicorum , qud imulta res quae consider dixi a mathematico sunt idem quod res naturales. Verum diversa ratione, quia res mathematicae re non sejunguntur naturalibus, sed ratione tantum, modo intelligendi de intelliguntur cum non sensibili materia, quoniam nulla vasibi peculiare sciscunt, ut est quainitas&figura. Forma aliae natur te qua materiam allum unt, ratione logic sitne in ieriis intelliguntur, tiae non eltratio, quae perfectam rei naturam explicet. Quod tamen est nece farsum in Physica, sim ut scientia de naturam qua Oportet materiam formam intellisere simul Mubd si l lini formas naturales abstrahere videntur, tunc non intelligunt illas ut naturales, sed ut subst*ntias, Sentia,
124쪽
&cum differentiis quae competunt entibus, ut entia sunt, substantiis. Atque ut omnis ambiguitas tollatur, intelligi debet de materia quae subest formae, propria, qui huic formae subjicitur, knon alteri. Quaerunt i men de communi definitione hominis, quae est animal rationale mortale, an ea sit Physi
ca, vel ex prima Philosophia petita. Quill
tonem sequuntur,& daemones ac intelligentias animalia ite asserunt, debet dicere hanc definitionem esse primae Philos phiae, quia in ea nulla explicatur materia. At Peripateticus qui Aristotelem sectatur, debet per ani mal intelligere materiam , quδd animal sit substantia sensu praedita cui rationale veluti differentia additur mortale, ut ab orbibus distinguat, sub Aristoteles animalia esse censet. Et rationem quam libro duodecitno Pro a Philosephiae proponit, Deum esse animal, in diis pro coelo intelligi debere placuit verun si eam de Deo, ut est substantia simplex 4bsolute intelligere velimus, neceste est,tanimal pro anima accipiamus vel aequivoce, non univoce dici, quod multis arrisit. Cui accedit opinio Alexandri,qui ait, quod si ratio, quam haec definitio explicat, a
materia proficisceretur, omnino materiam concerneret contineretque Et licet materia non habet unde cognoscatur, nisi aso
125쪽
De rebis natur Liber . 'ma tamen ut forma habet in materia suum este, utque terminat hanc habitudinem, e secte ejus notitiam intellectus sumit. Nec de materia prima ac nuda , sed de propria, quae sensu cernitur, verba Aristotelis sunt m telligenda, ut ipsemet Philosophus duodecimo primae Philosophia monet. Atque ita huic quaestioni, quam latini prolixissimis verbis tractant, timul l priori huic libro sinis imponatur. si
126쪽
ra Simonis Pretii Neapol SIMONIS PORTII
formast sub tantia, se an teli rationes probari possint, reperiri foris lub antiae R
Um Aristoteles substanti m de tribus dici asserat, de materia, forma, de quod cx his consta videtur , composito naturali: de materi quidem, ut subste nitur contrariis, e que recipit de formavexo , ut qua composita habent en simpliciter, habentque nomen ac definitionem: postremo de composito, ut per se existit, ex illis constatur, quod etiam proprie ac pri' in dicitur substantia omnibus conspicua, per crutandum est, an tria substantiarum genera inveniri contingat Antiquiore duor iitum substanti s probarunt caeter enim omnia accidentia eis dicebant materiam inquam compositum, quod etiam nominium texi. sub ea mincupatur: nam se
127쪽
De rebus natur Liberis rarmam, quod steri insit, eio accidere videatur, accidens esse dixerunt. Verum cum acci-
deus aliud it separa dile, aliud minime , id stirmarunt este separabile accidens in possit adeue&abesse subjecto non mutato, nisi in dispositionibus: in separabile verb, quod ad esto abest a subjecto cu corruptione quem
admodum similaa, quae a naso non potestab- esse, nisi cum mutatione α corruptione sub' jeco Hoc accidens Peripatetici vocarunt formam substantiae , antiqui autem qualitatem materi ae qua in teria autum erat substantia dc per eam composita. Caeterum rationes Aristotelis , quibus hanc opinionem redarguit, iis quidem , qui principiis ejus non sitiat addicti , nihil videntur demo nostrare: nam ut omnes percurramu4, primum, quod de elementis dicitur, ea ut corp0ra substantia esse, ne antiqui quidem negarunt ata materia est corpus. Sic nec aliqui elemenis. x'rum motus, formas ut substantia dic musene cogit, non motus in loco, cum is peraccidens intermedium persici tur, puta gravitatem, & levitatem. Raritas autem ciensitas sunt materia affectiones: α calidum de frigidum sunt omentorum primae qualitates:&durum ac molle, asiperuac leve, prima insequuntur. Porro in inanimatis, puta mergilis, primorum corporum mixtio, d for-
128쪽
ma propria, quae nihil aliud est quam com plexio, illorumque temperamentum quo injter se distant. Aliud enim est temperamen
tum auriri argenti,Maliud aeris, quo nomen ac definitionem naniciscuntur. In plantis au tem est mixtio corporum, e earum vita est
teniperamentum, quo nutriuntur,crescunt, &generant. Nutriuntur sane corporeo puta terra, quae abitri transit in mixtionem, ex qua gignitur crasis earumque temperamentum. Augentur adhaec calido, quo etiam oriuntur, vivunt, occiduntq; ejus defecta. At vero animalia rationis expertia, forma
propria est sensus quae est temperies quaedaqualitatum,&in hoc dii ferunt a plantis,qubdnon declinant ad siccum siccitas enim retundit organum sensus tactus, quo animal est nimal,&in hoc cum antiquis consentit. Sunt alia sensus opera quae intus excercentu ut est imaginatio, quam non esse substantiam assirmarunt, quod anima animaeque facultates nihil aliud erant nisi temperamentum: quod etiam Hippocrati Galeno , caeterisque Medicis quam plurimis visum est. Est&ratio, quae nec ipsa est substantia, quoniam iiitelligeres velle haudquaquam ambstantia oritur, sed a nobilissimo persectissimoque temperamento. Et huic lententiae Alexander quoque stipulatur. Sunt
129쪽
sunt tamen rationes quaedam, quae eam Opinionem tutari videntur. Primum partes substantia sunt substantia igitur forma cum sit pars substantiar, est substantia. Ad haec id quod mutationem Vesinitioncm rei , est substantia sed per absentiam formae, Ut tu nomen & definitio Igitur forma est substantia. Rursus, quod terminat generationem
simpliciter, est substantia; sed forma terminat generationem simpliciter igitur forma est substantia Sed hae rationes, mea quidem sententia, leviculae sunt, quare primam ita demoliri licet, cum forma sit pars secundum qualitatem, quae secundum antiquos non infert substantiam, quia enerans non dat mul-
citur quincla Aristoteles quinto prirn Philosophiae, differentiam qualitatem appellat: non igitur per hoc, quod si pars infertur, quod sit substantia. sed qubdit qualitas suta stantiae sola igitur materia quae est pars substantiar, dicitur substantia, quae quidem materia per hanc qualitatem mutat nomen definitionem: dicitur generatio simpliciter, quoniam adveniente hac qualitate in materia compositum perficitur, rit actu,
homo puta, actu caro, cum antea esset o tentia, qua Iantum erat materia, ter hunc
actum perficitur, sitq; species.
130쪽
Caeterum ea que Mos adferre solemus,ma gis, ni fallor, urgent, quam rationes quae ab Aristotele minum tur: ac primum quδd om esset aggregatum per ccidens ex substanti desqualitate Deinde non daretur quid pro prie, sed solum flet quantum per quale Adnaec cum materia sit substantia,& res perficiantur ab eodem genere oportet formam cs ejusdem generis. Vorum juxta antiquorum principia haec quoque eo quo diximus modo dilsolvuntur ii in qualitates hae inseparabiales sunt in materia habitus, non dispositiones Cartera vel 5 accidenti , lua ponunt adesse abed e,sunt materia dispositiones. Praeterea animadvertendum est ex antiquorum sententia. materia sumi genus diab his ii
separabilibus qualitatibus differenti s quibus gelaus contrahitur, atque species constituitur: hac ratione ab his sumitur quid desinitio. Et cum dicitur 'iubd homo esseta gregatum per accidςns, quia esset res diversorum generum. Respondeo, lud 'Πα-d m qualitates habent modum substati cum sint inseparabiles quippe quae, nisi cum into 'ritu compositi, separari nequeunt: ut anima
subjecto haud ejungitur, sed dolinit esse,
eaq; utereunte, occidit quoq; compositum, per eandem enim ratione, perquam copoli-