장음표시 사용
71쪽
sutilia specta nam res, quae fit, it dicunt, est in fieri, potius sub generatione quam sub
privatione comprehenditur , ac propterea dixit generationem dici naturam. Dico igitur, qudii defectus, putata citas,aut mutilatio, videtur dicenda natura quae nomine habitus exprimitur: quia assicit lubjectum Atque ita Themistius quoque author luculentissimus, locum hunc explicat: cujus sententiam semper maximopere probavi. Per privationem itaque Aristoteles eo loco dispositiones, quibus subiectum imperfectum mancumq; redditur, intelligit. Unde primo de ia eratione ortum cujusdam elementi iamlu, perfecti, puta terrae, ut cum aere confertui, aut aeris respecitu ignis, eum potius corruptione, vel generationem imminutam,qua in generationem appellat. Itaq; dubitatio cluetur, ludit privatio ibi non igni- sic et carentiam aut absentia puram, sed dispo sitionem imperfecta, quam desectum nominamus atq; ita incommoda illa facile est e fugere, si intelligimus privationem, ut notat absentiam & carentiam, este per se non ens, nec dici quodammodo formam non autem ut significat de fictum. Denique ad id quod postremo loco qua Arebatur,an si anima esset aeterna, materia esset
inpotentia ad illam respondendum puto, inse-
72쪽
insequenti principia Aristotelis,atque ea quae docuit secundo Physicorum, quod materia
ob id dicitur elle in potentia naturali, quod propesionem sua natura habeat ad formam, ad quam producendam etsi non sit principium actionis, ab agente tamen naturali in ea disseminantur sparguntur 3 quaeda, quae vim a 'uvante obtinent. Atq; ob id dixit Aristoteles, si in lignis estet navifactiva, esset potentia naturalis. Verum haec vel esset potentia neutra, vel violenta, tam in lignis, quam in his quae fiunt ab arte,ut dicemus infra. Ita in
aere,qui est materia proxima ignis, est aliquid quod ejus generationem juvat, puta symbola,qualitas, laritas, ut postea planius patebit. Sic in aqua. Dicendum igitur est quod materia esset in potentia neutra, si anima esset immortalis neque illum appeteret, nisi de gremio suo educeretur, ut liquet ex artificialibus atque ita compositum non esset
naturale unum, sed unum arte factum quare inquirendum esset, quidnam uniret sormam cum materia. Ex quo patet, quod cum materia ad formam propendet, non sit inquirenda causa unitatis formae & materiae: Verum cum materia, ex qua non depromitur forma , alicui formae substernitur , jure quaeritur quae sit unitatis naturalis ratio. Et Ii
Arist. a. de anima exemplificavit de cera
73쪽
figura q'rorum neutium unum est in potentia ad aliud 'verum est unio, sed artificialis:illa inquam forma quae non extra ducitur, non potest dici lubsuniatur materiae naturaliter, quiano per causas naturales. Quod si anti nacti
vertistent plurimi, haudquaquam multa, quq Philosophis Peripateticis sunt indigna, effutivissent. Atq; haec de materiae potentia satis super i dicta susticiant.
An m materias a septam existat, ante
V, quibus Arist aliter quam Graecis interpretandus esse videtur, cum primo degeneratione in quiat generationem fieri ex
non ente,&exente: nam materia prima est non ens in acria, Mens in potentia. Siquidem illi hoc ita exponuiit, quod non sitens in actu existentiae, habeat tamen formas coe te nas in esse essentiar, ut loquuntur quasi eaeso cinae in specie materia primae coaevet non informent eam neq; denominet, sed ab aeterno illi insit in elle essentiae verum agensia turale inde eas extrahat, deducat ad me existentiae,&ad actu, atq; ita denomment materia,eamq; intbrmet. Et quemadmodu i quis
74쪽
lapidem hominis figura formaret, notamen hujus vel illius, senilis quidem eam hominis esse judicaret, licet nulli similem: at statuariauseam distinctius exsculpens similem alicui emciet; non quod sua opera hominis figuram lapidi induat, jam antea enim inerat sed licui noto similem reddat. Ita inquiunt agens naturale non dat essentiam homini, quippe
quae jam ab aeterno praeerat in materia, verum eam maiado facit ut illae sientia ac tu existat. Atque ita asserunt formas quoad essentias aeternas esse in materia, atq; in ea re opinioni Anaxagore adhaerent, qui omnium rerum seminarium quod da proponebat, ac in omnibus omnia esse jebat licet inter sedissentiant, qui ut Anaxagoras omnes res in illam is cella existere asseveraret hi ver latini so mas in materia in confuse inesse essentiae esse dicant. Atq; hac ratione evitant creationem, quoniam si nihil formae ante in materia existeret, prima forma crearetur deinde sequeretur, qudii nulla generatio est et naturalis, nec materia formam appetitu quodamnaturali expeteret Vertim haec nullo pacto probamus nec Peripateticorii opinioni con-1entire existimamus, sed ut nomina essentiae existentis innotescant, quoniam reliqua cumulate intelliges; scire licet, essentiam noesse aliam ab exilientia, ut latini opinantur:
75쪽
De rebus natur. Liber sed res quae existunt, ut definiuntur vel demonstrantur, dicuntur ab intellectu esse factieres estentia: quod mens earum rationes reddat Essentia itaq; existentia a ratione sunt effectari non ut illi imaginantur.' addquia formae excipiuntur a materia, inde ortum habeat este, ipsum ergo esse, est ei secu usforma ut participatur a materia alioqui nisi ita dixeris, in complura incides incommoda. Nam primum esset actus quispiam, quem Aristoteles nunquam cognovit: puta esse, quod medium esset inter formam ci actum secundum, qui est operatio.
Duplicem quidem Philos phus secundo
de anima facit actum primum, qui est forma; secundum, qui est operatio: nunquam tamen ponit actum hunc medium, qui est este eius formae,& principium operis. Idem enim est formam esse in materia cla compositum esse nam per esse intelligitur compositum: atq; haec est Aristotelis sententia. Cum autem dicit, aliud et carnis esse,& caro; per carnem intelligit singularem, & per carnis esse, ratio nem carnis, atque ita materia distinguitura forma secundum esse, id est secundum rationem. Habemus igitur,quod eisentia est ratio,&eiseipsum singulare, quod existit existentia enim est, prout componitum essentia ve-xo, ut definitur quare in compositis est ma-
76쪽
o Simonis portu Neapolteria; forma, sed aliud est compositum a forma;&sic dister esse sientiae, ab esse existeti,,
At in iis quae ex materia non coaluerunt, ut sunt divinae mentes, idem est res ut definitur,&ut existit nec alia ratione definitur, quam est. Deinde, esser&aliud absurdum, quia id medium si non est compositum, nec materia, aut forma, esset medium inter substantiam
accidens; atque ita generatio non terminareetur ad substatiam Dicendum igitur est, tuba esse dicatur de composito re existenti. Quare essentia ab existentia non dirimiturre, sed ratione: prout compositum existit
Quod si descendimus ad materia primam, in qua sunt forme secundum essentiam,ut latini ajunt, hoc certe incommodum evitare nequimus, quia res ut definiri possunt, ante essent in materia: atq; id destrui universam Aristotelis Philosephiam, quoniam intellectus facit res definibiles quando suntiunt versale enim , quod efficit inteli is , aut nihil est, aut posterius oportet igitur remante est: qnam habeat essentiam Accedit,qudd haec sententia sit quavis absurditate absurduor quia essent formae in materia, quae non informarent,nec denominarent; ex quo sequeretur, eas non fore formas, quandoquidem sortitae propriu est informare.Quia nec mens
77쪽
concipere potest, formas esse in materia, necessie formas, tamen distingui a materiam amsi non essent in materia, necessaridissent formae; quare necessario essent formae; luare necetiario quoque informarent: nam ratio formae, est informare. Quod si occurres competere quidem formae ut informet, inesse existentiet, non autem
in elle essentiae ita objiciemus, forma in enellentiae habet rationem formae, sed in ratione formae est perficere aliquid igitur inesse essentiae id ei convenit. Ad haec, substantia reciperet magis minus, quod absurdi stimu D se putavit Philosophus Postrem 5, ut materia
secundum omne suum e Te est receptrix formae, ita forma secundum omne sinum esse est actus materi quaec lecundia illum este, licet imaginari materia non esse materia, nec formam secundum illi esse non esse forma Hinc liquet, formam ouam vocant corporeitatis, commentitiam esse nullam enim rationem formae habet cum i forma elementi sit prima cim perfectissima , esset aliqua prior&imperfectio , nullum tribuens actum , teriae , quod repugnat rationi forrnae, ut alias a me sustus fuit disputatum. Quare fati us est dicere, imateriami formam este partes compositi non tamen materia recipit com
78쪽
Neque hoc ita statuere necesse est, ut devite tu creatio formae, quia forma non fit, sed compositum, in materia accipit sium es se. Et licet per generationem fiat, ut causa, cujus ope fiat compositum, tamen ut purus effectus compositum fit non enim per se generatur forma, sed compositum: di forma dicitur generari ut compi,stum fat:verum co- positum generatur u cffectus tantummo-od. Et quamvis generatio dicatur terminari ad formam, hoc ideo accidit, quoniam in illacessat motus tanquam in parte, per qua compositum constituitura fit quia dum erigitur sorma, fit compositum educitur enim forma ut pars&causa compositi, atque ita terminus est generationis, non tamen ut effectus. Si enim terminus esset ut effectus, feret ex alia forma, ut Aristoteles duodecimo primae Philosophia testatur. Non igitur creatur forma, quia non fit per te; sed crearetur copositum, nisi prior existeret materia Nec prodest dicere, est terminus generationis, it causa,
ergo per se gignitur, quoniam ad generatio, ne in per se requiritur effectus per e, atq; hoc nulli praeterquim composito competit. Nec obstat quod vulgo circumfertur, non
dari generationem naturalem,quoniam materia prima, quae proxime ac immediate suboicitur,lcmontis, quamui sua natura anceps
79쪽
st, ad privationem, ad formam tamen quia disponitura formis elementorum bym- Dolis, hoc est, in aliqua qualitate convenit, sulput aer dicitur materia proxima ad medio carens ignis & aqua aeris imagis propen
de ad la an quam ad illam formam: materia enim prima disposita magis ad formam aeris quam ignis, acquirit eam formam atq; ita de aliis. Et licet eleiarenta ex se invicem gignantur,velut postea declarabimus, tamen Imme diatius elementum disponitur ad forma hujus quam illius. terum in mixtis materia prima non adjuvat generationem, verum vi agentis naturalis ita uisponitur, utjuvet &ina agat puta semen in hominis generatione dicitur ratio seminalis quoniam cum seminea patre emittitur virtus quaepiam, quae habet rationem instrumenti, quae seminalis ratio nuncupatur, estq; in semine potentia animal. Atq; ea virtus primum ex parte aerea ac spumosa gignit spiritus, iisq; productis oriuntur membra principalia nempe cor, deinde cerebrum, atque ita alia: est enim cor veluti
fons arca spirituum. Nec impedit udd appetitus materiae a privatione proficiscatur: nam quamvis materia sit in potentia ad privationem, ad formam oppositi attamen natura sua fertur ad formam, quia omne im
perfectum est gratia perfectioris, non secus
80쪽
quam corpus, quod etsist in potentia ads nitatem ac aegritudinem, tamen naturali instinctu fertur ad sanitate, tanquam ad dispo- sitionem sibi connatam, nisi quid impedierit; sic elementa licet nullam figura sibi asci stant, nullo tamen obstante, ad orbicularem propendent tanquam ad perfectiorem. Eodem quoq; pacto natura instituit materiam, ut es set gratia perfectioris. Et de potentia materiae
An materia primast omnium generabili umo co/ruptibilium unu ρ
A P. VII. ARistoteles primo Physicorum, ubi conclusit, omne quod fit, ex subjecto aliquo fieri, subdit, hoc subjectum este unum
numero, ratione vero duo iam Ioc aliquid magis quod fit, ex ipso fit, non secundum accidens. Quibus verbis censet materiam esse una numero, qudd sit inter entianumerabili. esseque magis hoc aliquid quam privatione. Quin primo de generatione inquit,materiam esse aliquo modo eande,&aliquo modo non Unde disti cilis, diuq agitata quaestio oboritur, an materia prima sit una numero habet enim ratione satis valida, luia substantia cum sit subjectum contrariorum, debet esse una, agensq;,&passum in materia