장음표시 사용
81쪽
De rebus natur Liber L sconvenire. Verum illi brevibus sitis faciemus, quod cum tribus modis dici possit materia,uno,ut non est quid, nec quale, nec quatum, atque hoc modo est una in intelle diu, quoniam intellectus unita distratim altero, ut mens apprehendi eam Rabstratam esse formae cum potentia ad aliam oppositam atque ita quodammodo eadem est, quodammodo non est eadem, quoniam materia quae est sub forma quapiam, illa eadem est in potentia sub alia, in aetii tame minime quoniam tunc aliam habebit unitatem, quam nunc habet, sub ea formacuisse icitur. Nam ut est in potentia,est omnibus communis propter suam in determinationem , propter quam nullam formam sibi peculiarem obtinet. Nolim tamen te ignorare, quod licet sit substantia actu existens, habeatq; in potentia
unitatem, quae est enti synonyma, a tamen unitas non est numeralis, quoniam quae numeralis est, accedit a forma, veluti libro quinto primae philosophiae docetur mam materia nonumeratur nisi a forma, qua accipit unitatem, sitq; quanta Verum unitas quae convenit illi ut est substantia actu existens, nequit
numerari, sed mente tantum concipitur di cimus enim materiam esse materiam, atq; ita materiam prima esse unam, quoniam in primis principiis non datur nisi unu, sed hec uni
82쪽
ias non signiscat aliquid supra ens, praeter negationem at unitas numeralis est a forma in materia quanta Hinc patere jam potest iu re intelligentia non sit una numero; quia noest materia. Sed nec plures numero, luia numerus non convenit, nisi rei quantae. Quare in divinis unitas numeralis&numerus ponitur per qui vocationem: comunitas materia est communitas subjeisti non praedicati. Atque eadem illa unitas materiae convenit omnibus ejus portionibus in potentia: neque natura sua descit Attamen successio formarum facit ut sit aeterna in actu, unaque numero actuci ac per eandem succeisionem species mundusque aeterna sunt a materia, propter suam in determinationem est terna, licet aeterna quoq; sit successione formarum, ut fit pars composici, atq; hac ratione non est eadem Quod si poneretur separata ab omni forma, haudquaqua mellet, nisi nancisceretur mente unitatem essetque figmentum,
Nolim tam tibi persuadeas, quod quemadmodum multa aqua divise possunt in unum locum connuere cita multae materiae portiones coeant aquam in unum acervum ac massam, unumq; corpus nam nullam habere pollunt unitatem , nisi a mente consectam, si eae portiones sub aliqua forma non Connectuntur. Quocirca una est omnium ge
83쪽
nerabilium materia in potentia in actu vero plures, perinde ut ipsa pluribus formis substernitur. Cum autem Aristo toteles iis iusteam esse numerabilem, intelligit per forma,
vel in potentia, tuo minimc convenit privationi. Quod si scisiciteris, sitne una specie, an generet Dica, quod opponitur unitata tam specie quam generis quoniam unitas generis est unitas nominis: unitas vero speciei est
rationis, quarum urraq; materia haud convenit, nam est una inpotentia quae militis somniis subest. Attamen unitas materiae si malis est unitati generis quoniam genus coniti tuitur determinatur disterentus perandeatq; materia formis posce autem distet entias o neris ac materiae ab Ali X uir. qu. 1. lib. suarum qua stionum naturatrum. Quod si rurius ob-J scies verba Philosophie septimo lib. primae philosophia: ubi habet,qubd generans gignit aliud propter materiam igitur materia est diversa dicendum est, quod in eadem spe ei divenitas ac multitudo provenit a materia agente. Verum in primis ac supremis mentibus, ubi non it generatio, non est diverittas in eadem specie proprie dicta , quoniam non est materia, propter quam res tintdivisibiles: neq; fiseria, ut di xulaus, ex di o- decimo libro primae philosophia: atq; ob id dixerunt philosophi, nullum esse proventum in
84쪽
in intelligentiis, nam si sit forma, fit in subjecto , quod est compositum. Illae verb formae quae simplices sunt, ac ab lutae nulli inlio retri subjecto, veluti it equae largiutur ipsum esse, quales sunt animae sub coelo Laboravit quidem Averro es dum conatur demonstrare, quomodo illie uniantur cum orbibus suis, in libello de substantia orbis: verum nos id propria disputatione illi quaestioni alias libro de coelo docuimus. Caeterum hic clanculum aliud video suboriri dubium, an una: eadem sit materia generationis Malterius motus, quam alterationemri augmentum dicimus Latinorum fere praecipui asterunt unam esse, ob id quδJAristoteles libro primo de ortu&interitu, dicat materiam esse subjectum generationisvi alterationis aliorum autem post Verum ea verba aliter solitus sum interpretari, quod materia proprie ac praecipue dicatur subjectu generationis: quoniam ratio materiae constituitur per potentiam, quae est,ut inquit Alexander libro primo quaestionum naturalium, esse materiae, prout subjicitur generationi.
Materiae velo transmutationis augmenti, sunt quodammodo materiae, non tamen propriae, quod esse earum sit in actu, non potentia. Et quamvis materia alterationi , ut diximus, si quodammodo in potentia, tamen
85쪽
De re natur Liber L Pipsum ejus esse in actu est, quoniam sub hac
ratione subjicitur entibus. Materia vero au-gnacti est id quod augetur,ipnim scilicet qua-ium, quod proprium est ac immediatum, cui auctio convenit, nutrimetum est id ex quo sitata tio, veluti capite illi proprio disputabimus. Cum igitur materia, ut potentia genetioni ut vero est actu, alterationi atq; ut est quanta,augmentationi siti icitur una erit omnium materia, verum diversa ratione, nam proprie ac peculiariter generationi caeteris autem quodammodo, quoniam horum materia non simpliciter est in potentia alterationi nanque ut ens in actu, augmento, ut q uantum in actu, submittitur. At motus localis matera a potius est nuncupandum subjectum, quoniam res quae movetur, est corpus in actu, quod quidem materia ad locum, vulgo ad ubi vocatur. Omnes porro hae materiae includunt materia primam, non tame sub ea ratione, qua est in potentia, sed ut omnium pars, quae prior motibus existit quonia quod generat, largitur cuncta accidentia quae formam substantiae comitantur, e quorum numero unus est motus localis Atq, hoc pacto
exponenda esse puto Alistotelis verba, quo Lahorum quodammodo sit materia, quando quidem non sub ratione potentiae, sed aliquomodo quia sub ratione actus illis mutationibus subjicitur. Cae-
86쪽
Carterum aliam longe dissiciliorem sentio emergere quaestionem , qua dubitati seleta Philosophis, cum primum quod in materia apparet, sit ratio corporis,an materia sua ratione habeat esse corporis, an verbo forma:& si habet a forma, qua nam sit illa quae primo materiae advenit: nam cum ratio corporis omnibus compositis naturalibus competat primo, videtur a prima forma ea illis competere Placuit Stoicorum quam plurimis, a tetiam sua natura esse actu corpus at latinorum principibus viris videtur materiam esse
corpus ob trinam dimensionem, quae illi pri .us quam forma substantialis advenit, atque
ea trina dimensio materiae est coaeterna, estq; non secus quam materia indeterminata , cquemadmodum forma substantia accedens, materiam certis finibus describit, ita dimensionem terminat ac circumscribit. Porrδdiffert quantitas in determinata cierminata, sicut actus potentia nam in determin ta notat potentiam, terminata vero actum desine. Itaq; materiae primae trina dimensio primum advenit,&ratio hilus est, quoniam forma cum dividi nequeat, nequit esse causi,
quare materia dividi possit. Et qui aliter as
serunt, ordinem naturae subvertunt, quoniam faciunt id materia primum inesse quod posturius est nam cum accidens posterius
87쪽
De rebus natur. Liter . si quiddam sit quam forma substantiae si sic m
rimum materia liniretur, eamque perfice
et Quare jure optimo substantia sorma prima est ponendam materiaci nam materia prius fit quid, quam quantum vel quale quiddai di trina dimensio iii materia formam substantia pram ederet, atque in ea prius reciperet prosecto prius est et quanta, quam quid. Ad haec, quod univcrsalisatione per te alterius est causa, cuicunq; comparatur, per prius causa illi conferri comparariq; debet, quam estectus. Quare, cum forma ubstantiae universali ratione praecedat imam accidentium , si uni tertio cuipiam conferuntur , tum substantia sit causa accidentium , ejusdemque generis cum materna cui confertur necesse ei ut per prius sol masubstantiae uniatur, quam forma accidentili: nam si aliter fit, ei vertitur ordo entium. Et icet ad existentiam ni a terra sit nec cli ria trina diment 3o, tamen non minorem necessi . talem ad existentiam materia adfert forma substantialis. Quandoquidem per formam existit in actu , per 'li antitatem dicitur divisibilis. Prieterea generans primum sibi proponite se qtrare prim dat formam substantiae qua intercedente caetera accidentia insequuntur itaq; forma prius in materia recipitur quam accidens. Rursus trina dimen-
88쪽
sio, quae est inpotentia ad terminum, ut est
in praedicamento quantitatis, aut in aliis si est inquantitate est actu quanta,cum sit actu
dimensio atq; ita quantitas esset separabilis, quia esset in actu: ejusq; subjectum esset pura potentia, ut docuit Aristoteles primo de Generatione quod si quantitas esset potentia, nihil aliud esset quam materia, quia ma- teria est potentia omnia Adheic finitum in sinitum quantitati conveniunt ex primo Physicorum, si ergo esset in determinata quantiatas, non ob id removeretur a ratione quantitatis, quoniam cujus est actus, potentia est in eodem genere esset igitur quantitas. Quod vero ante brinam substantialem sit quantitas,nullo ac sto assirmare licer. Quocirca ut ham controversa dirimatur, pr stat dicere, iudicum materia multam habeat timilitudinem cum loc0,& contra id enim concedit Philosophus quarto Physicorum' ut est quaedam capacitas, in ea duo sane sunt animadvertenda primum, quaedam ad recipiendum aptitu lo quam receptibilitate si placet, nominemus,ut res planius intelligaturideinde aptitudo,ut in partes uel eandem habeant rationem cum toto dividi possit, quam divisibilitatem dicemus. Itaq; in materia, post substantiae notionem primum se. sit ejus capacitas, qua cujusvis formaemate
89쪽
prie proliciscitur .cit enim materia receptrix omnium formarum, idq; ob luam propensionem ac appetitionem qua formas recipiendo perfici deiiderat,&appetit. Ea autem appetitio ex imperfecti one ortum habet: nam quod iam me perfectum est, non Indiget extrinseco, ut perficiatur. Igitur causa, quare omnes folina polIit recipere est eius impersectio, qua natura sua sortita est. Hinc
siccedit ipsa divisibilitas, quae nihil aliud est: quam quaedam materiae aptitudo, qua inplures partes ejusdem rationis dividi potest. Proinde materia sua natura duas obtinet aptitudines;alteram qua formas appetit ut per riciatur est enim longe omni imperfectissima)quam capacitatem receptibilitatem diximus: alteram divisibilitatem , qua plures formas ob si iam ad eas propensionem recipere valet, atq; haec Graecis quantitas materialis nominatur. Est quantitas formalis,quae pro formarum varietate , varios sortitur terminos. Haec inter elementa maxima est in igne, di minima in terra ille enim habet formamque: exigit materiam tenuissimam, quoniaca-hd est rarefacere. Caetera vero elementa ubsunt crausiora graviora, eb minus habent tenuitatis. Forma ergo naturalis materia perficit ut substantiam, terminatq; dimensiones, o Pro
90쪽
prolit natura forma patitur. Porro hanc qu
titatem, quae sequitur sormam, Aristoteles septimo Metaphys vocat accidens, quod si diversam quodpiam a substantia. Quod ii obrecem , materiam per quantitatem dividi, quia divisio quanto convenit; responderem, ludii partitio quae actu fit,&actualis nostris dicitiir, quantum praesupponit, neq; potest alteri, praeterquam quanto
competere Veium aptitudo ad divisonem est ipsa materia: qtioniam sua natura, nihil liunde mutuata, capax est omnis divisionis:
atq; iccirco Philosophus dixit materiam esse potentia quantam, subdi dimensiones es
1ent in ea aeterna , nequaquam est et potentia quanta, 'sed tantum haberet quantitatem a que extensionem ea ratione, qua est potetia,
non est ac stu formata Sic nullam habet ratione praedicamenti Ad per forma substantiet omnia praedicamenta adipiscitur esset alioqui ordo natura imperfectus, si esset quati a in actu, e potentia alia omnia. Quod si instabis, ut est substantia ac tu , id nanque supra docuimus, ita esse actu quantam, qualem. Dicendum erit, non esse substantiam affu, quandoquidem non est tota substantia, sed pars, ac substantia remota Pimperfecta adipiscitur autem reliqua praedicamenta , qua xormam substantiae sequuntur, formae ter