장음표시 사용
151쪽
Dio P TRICE ii CAP. VII. 3ss oculum natura in tantum porrexisset , quanta est longitudo hujus tubi. Ubi haud aliud fuerit considerandum, nisi quod na turalis pupilla, non tantum inutilis sit hoc casu, sed et 'IA
iam noceat, angustia sua radios excludendo, qui alias in re tantum
latera landi oculi inciderent, cita impediendo magines tantum dissundi, quantum diffunderentur si minus ἡ 'angusta rei modi tubu.
Atque hic est advertendum, particulares illas refra
Etiones quae paulo aliter in vitro G HI, quam in aqua me s.fa- EF fiunt, minimi momenti esse , vix dignas conside ctionem vi- ratione: nam quum hoc vitrum ubivis aeque crassum stiti licet exterior superficies', magis hos radio incurVet subulo eοη- quam aqua, statim interior rursus in eundem situm it 2 δη ς los reducet. Et ob eandem hanc causam, nullam supra is j. z.
mentionem fecimus refractionum quas emciunt mem humores obranae humores oculi involvcntes, sed tantummodo ii ' ' μ'
Iarum quas pariunt pii humores. L eon a Sed quum aquam hac ratione qua diximus, oculo ratione esse jungere, operosum, nec magis obvium accurate detcr Vminate figuram vitri G HI, quum illam membranae M Uim BCD, cuius vicem supplere debet, non fatis noscata quester
mus alio invento uti Conlultius erit; mcere unius .b..istise aut plurium vitrorum ope, vel etiam aliorum corporum parato, at- pellucidorum tubo inclusorum, sed non tam prope '' oculis unctorum, quin paululum aeris tercedat, ut in
ipsis tubi aditu radii ex eodem puncto venientes ita in-Curvcntur, ut postea cocant in alio puncto, quod non multum absit a fundo oculi, per tubum istum respicientis: frareerea ut iidem radii ex tubo egredientes rursus flectantur, disponantur tanquam si non fuissent ante incurvati, sed tantum ex propiori loco venirent. Et simul ut ii qui ex diversis punctis allabentur, in primo tubi
152쪽
pTRICE ii CAP. VII. tubi aditu decussati, non rursus Ggrediendo decussentur sed eodem modo ad oculum tendant, ac si ex objecto majori aut propiori venirent. Ut si tubus HI, solido vitro impleatur, cu)us superficie G HI illius figurae sit, ut omnes radios Venientes ab X versus S mittat, altera superficies Κ M illius, ut eos dem egredientes ita frangat,ut inde ad oculum tendant, tanquam si V nirent a puncto x, quod ita locatum fingo, ut eandem proporti nem inter se lineae, , di QS, habeant, quam M .H S punctum enim X, multo remotius ab oculo putandum est, quam in figura potuit exhiberi ii, qui ab , illos necessario in superficie G HI secabunt, ideoque jam remoti ab illis existentes, cum ad alteram tubi
extremitatem perVenerint, superficies LM non poterit efficere ut rursus ad invicem accedant,faltem si sit concava, qualis hic supponitur sed ad oculum eos remittet, eodem fere modo , ac si venirent ex puncto Y, quo ipse imaginem tanto magorem delineabunt, quanto tubus longior crit. Neque hic necessarium figuram superficiei BCD accurate nos se ad determinandam illam corporum pellucidorum, quae huic usui
153쪽
Dror TRICE H, Ap. VII. 13 Sed quoniam lic difficultas non levis, in invenien dis scilicet vitris, aut aliis corporibus ejuscemodi, satis
crassis ad implendum tubum, satis itidem pellucidis tu iam ii, mini transmittendo totum interius tubi spatium vacuum relinqui potest, S duo tantum vitra,ejusdem efω-ctus cujus duae superficies GHI QKLM, duabus extremitatibus illius applicari. tque hoc unico totum Telescopiorum inventum nititur,quod occasionem hoc argumentum tractandi mihi dedit. Tertio autem requisito ad persectionem visionis qua itenus organa exteriora illam juvant ne scilicet actiones . . V singula capillamenta nervi optici moventes,nimis debi possitnavis
Ies aut vehementes sint ipsa natura egregio prospexit, .
data nobis potestate pupillam oculi, Vel contrahendi 1 .diani a vel diducendi Sed interim etiam aliquem arti locum nimis ma- reliquit Primo enim si actio sit tam vehemens, ut pu- si 'pilla quantum etiam arctetur, illam susterre nequeat,
quod Solem intuentibus evenit facile est huic rei me 'deri, applicato ad oculum corpore aliquo nigro, unico angusto foramine pertuso, quod munus pupillae peragat, vel etiam respiciendo per nigrum byssinum, aut simile aliud corpus, quod exclusa radiorum parte, non plures ex illis oculum ingredi permittat,quam quotmerVO Optico moderatei sine laesione movendo sufficient. Sin contra debilior est actio quam ut sentiri queat, XVII. roborari potesta certe si ad obrecta pateat accessus Pa radiis Solis illa exponendo, iisque etiam speculi vel Vitri .Hνiροσι ustorii ope collectis, ut tanto plus virium habeant mo do tamen ne tantum iis detur ut ob)ccta urant cor τ ι I
Praeterea quoties specillis de quibus diximus utimur. Viii
quum pupillam inutilem reddant,in exterior tubi aper ει --.m tura quae lumen admittit, illius officio fungatur, haec et e rans iam'sοιώ
154쪽
138 Iop TRICE . . CAP. VII. iam est quae prout visionis vim frangere vel augere cupiemus, arctanda erit vel laxanda. Et notandum si haec apertur nihil pupilla laxior foret, radios minus velis menter acturos, in singulas fundi oculi partes, quam si specilla non admoverentur, idque eadem proportione, qua haec specilla imagines, quae ibi formantur, augmrent etiam non numeratis iis radiis, qui a superficiebus vitrorum interpositorum Mecti,nihil prorsus virium
Sed multo majorem istam aperturam facere licet, quidem o Morem, quo vitrum radiis replicandis destinatum puncto illi propius est , ad quod cxterius vitrum in quo radiisti plicantur ipsos agit Namsi, eXempli gratia, vitrum GHIciliciat, ut omnes radii puncti illius quod contemplamur, tendant ad S, iique iterum erigantur per vitrum LM, ita ut inde paralleli ad oculum des
rantur ad inveniendam maximam latitudinem , quam ubi apertura admittit, distantia inter aequalis sumenda est diametro pupillae,5 inde ductis duabus recti cx puncto S, per Κ Δ scilicet , proferenda ad g, 5 SM ad ι, gidiametrum quaesitam dabit. Nam manifestum est, licet major so-ret,non plurς radios oculum in gressuros , ex puncto ad quod
155쪽
aciem nostram dirigimus,4 eos qui praeterea ex aliis locis accederent, quoniam visioni non prodessent, iis qui prodessent se admiscendo,illam tantum magis confusam reddituros. Sed si loco vitri DL M adhibeamus Vm, quod ob suam figuram propius ad S accedere debet, iterum distantia inter puncta his m, aequalis diametro pupillaesumenda erit, inde ductis rectis lG, ni I, GIdiametrum aperturae dabit, qui quaerebatur; qui, ut videmus, tanto major est quam τι quanto S L major quam S l. Et si haec linea S l non major erit quam oculi pupilla, aeque fere visio acuta erit clucida, ac si perspicillum abesset, objecta tanto propiora forent, quanto jam majora vide itur. Adeo ut si exempli gratia, tubi longitudo essiciat,ut objecti imago triginta milliaria distantis,
tam ingens in ocuis formetur,quam si non ultra triginta passiis remotum foret,latitudo aditus, qualem hic determinavi, tam lucide hoc objectum exhibebit, quam si vere triginta passus distans, me telescopio illud intueremur. Et si hanc distantiam inter Sinu adhuc minorem reddamus, adhuc magis perspicue cuncta apparebunt. Sed hoc praecipue tantum usui est cum objecta sunt XX inaccessa nam quoties ad illa licet acceder quo propitis .is: ψhis specillum admoveuaus, eo arctior ejus apertura eXte sibiliumrior esse potest Nec ullum inde vis visionis capit detri ,ηρ'
mus totidem radios ex puncto I par-' A buti orianuum vitrum g t, quod magnum I, intrare. Et omnino haec apertura non major si potest vitris ipsam claudentibus4 quae ob requisitam figuram, certam quamdam magnitu- nidinem, paulo post determinandam excedere non debent.
156쪽
I o Iop TRICE CAp. VILXXI. Si interdum lumen ab objectis nimis vehemens est in- . . datur, facile illud minuetur, tectis Circumcirca extremi dissum talibus vitri exterioris: hoc melius erit, quam aliud vim chm magis obscurum, aut coloratum substituere; quod multi, II, 7 Solem contemplantes facere solent quo enim angu-il stior aditus, eo melius singula dignoscentur, ut supra deorumqN pupilla agentes diximus. Observandum etiam, praestare
stivis e. . limus Vitri oram extrinlecus tegere quam intrinsecus, nequam . forsan reflexiones, quae ibi nonnullae fierent radios ali- v tr ςρμ' oculum mittant ii enim ad visionem nihil con-
Eladidan terentes, ut superflui ei nocercnt.
Psi-' Unicum tantummodo superest, quod haec organa ex- , . z. teriora spectat, scilicet ut maximam quoad fieri potestire vitri copiam obrectorum eodem tempore conspiciamus. Et Wr notandum hoc nullo modo requiri ad perfectionem me- οῦ- hiis videndi,sed tantum ad commoditatem videndi plu-rrinsec- ra imo fieri non posse ut amplius quam unum obje-
: . omul distinctu intueamur: adeo ut haec commodi-
ω iis, tas plura confuse interea videndi, nullum usum habeat, must si te nisi ut sciamus, in quam partem oculus postea deto ,.-- quendus , ad contuendum id quod accuratius volumus dis. o. considerare. Et huic rei natura ita prospexit ut omnem in cri aliquid addendi occasionem arti Praeripuerit imo quo
r. r. p. magis ope quorumdam specillorum, magnitudinem li-
si neamentorum, imaginum in ocul, rmatarum , augemus, eo pauciora illa o ecta reddunt quoniam spatium quod occupant nulla ratione potest augeri nisi forte aliquantulum, si nempe invertantur, qua arte ob alias causas censeo esse abstinendum. Sed facile est, si ad objecta pateat accessus, illa ipsa eo in loco ponere, in quo perfectissime per specillum possint videri si vero non patea . specillum iplum machinae imponere ita aptatae, ut ejus ope commodissime in quodlibet determinatum obje .ctum
157쪽
etum convertatur. Atque ita licet hanc quartam condiationem nequeamus adimplere, nihil tamen ejus desiderabitur, propter quod erat expetenda Postremo ne quidquam hic omittamus, est adverten XIIII.
dum defectus oculi, qui in eo consistunt, quod figura 'P
crystallini humoris, vel etiam magnitudo pupillae, non ratem mi- satis pro arbitrio nostro immutentur, usu paulatim mi et /nui posse, corrigi nam quum hic humor, haec tu , '.
nicula pupillam continens sint veri musculi, functio ii nista. lorum ipso usu augetur facilior redditur, quemadmodum & reliquorum totius corporis musculorum. Et propterea Venatores ac nautae in jugi exercitio longo posita videndi, sculptores etiam, aut alii subtilium operum artifices, in exercitio admodum propinqua , plerumque promptitudinem acquirunt, acutius illa quam reliqui homines intuendi.
Et ita procul dubio Indi, qui fixo obtutu Solem con XXI V. templati feruntur, nihil laesa vel obscurata luminis acie, P., quotidie illustria objecta inspicientes , asAefacti fuere, G,mnos.- magis quam nos pupillam contrahere. Verum haec me psit Pse dicinae magis propria cujus est correctis naturalibus histhi P . organis, visionis vitia tollere quam Dioptricae, qua potainint. defectibus iisdem applicato aliquo organo artificiali
158쪽
De guris Mapellucida corpora regumιm , ad detorquendos res actione radios omnibus modis visoni inservientibus. Ἐ
AE cautem organa qua ratione perfectissima fieri possint, ut accuratius mox percipiMmus, necessarium est non praetermittere CX-plicationem figurarum, quas exigunt superficies corporum pellucidorum , ad detorquendosvi incurvandos luminis rassios , omnibus modis qui visioni conducunt i quae si non cuivis fatis clara perspicua videbitur, utpote Geometricari paulo dissi, cilior, ad minimum illis satis manifesta erit, qui prima hujus scientiae clementa perceperunt. Et in primis, ne ulli diu exspectatione suspensi teneantur, sciendum omnes figuras, de quibus sermo hic instituitur, ex ellipside circulo, vel ex hyperbola ves c linea recta compositas ire. Ellipsis est linea curva, quam Mathematici , trans versi conum vel cylindrum secando, repraesentare solent qua etiam topiarios interdum uti videmus, inter caeteras arcolarumi pulvillorum figuras, quas in hortis suis diversimode concinnant a quibus quidem fatis crasse S incorrecte describitur, sic tamen ut melius natura illius hinc innotescat, quam ex cylindri aut conisectione Duos palos humi defigunt, alacrum exuar: in puncto H, alicrum in puncto I, nodo junctis duabus extremitatibus restis, paxillis illam circumponunt,
159쪽
hos palos circumeundo, testim semper eadem vi adducendo,
ut aequaliter scilicet intendatur , lineam
designant, quae cst ellipsis. Et si non mutata longitudine funis, palos tantum Hi I aliquanto propius ad invicem admoveant aliam denuo Ellipsim describent, sed alterius specie quam prior: si adhuc propius, itidem aliam:
postremo si omnino conjungant, Circulum describent. At si longitudinem restis eadem proportion imminuant, qua distantiam paxillorum , cscribent quid ellipses, diversarum magnitudinum , sed quae erunt omnes ejusdem speciei. Atque ita perspicuum est illas infinitarum variarum specierum esse posses adeo ut unaquaeque non minus distet a qualibet alia, quam omnium
ultima a circulo Et praetcrea illas cujusque speciei, infinitarum magnitudinum esse posse. Item ctiam hinc apparet, si ex aliquo puncto pro arbitrio in cilipsi electo ut ex gr B, duas rcctas agamus ad puncta Ha d, ubi pali ad illam designandam defixi fuere has duas lineas B H, S i junctas, maximae illius diametro re aequales fores quod vel ipsa constructio probat Pars enim
funis extensa ab I ad B inde replicata ad H, eadem est quae porrecta ab I ad Κ, vel ad D , inde itidem recurrit ad H. Ita uti H sit aequale ΓΚ, 5 H Dilus D I quae tantum valent, quantum B plus I toti DK aequales sint. Et insuper Ellipses, quae describuntur observando semper eandem proportionem inter harum maximam diametrum ira, distantiam inter puncta H Isunt
160쪽
r 44 DIOPTRICE CAP. VIII. sunt ejusdem speciei. Atque ob quandam proprietatem horum punctorum H P, quam paulo post discemus, foci nobis vocabuntur, unus interior, alter exterior scilicet si referantur ad illa ellipseos mediam partem quae ad D, erit exterior sit vero ad alteram quae ad D, idem I erit interior. Et quoties in posterum ab tute foci mentio fiet, semper exterior intelligendus erit. Praeterea etiam sciendum, si per hoc punctum B, duas rectas L BG di ducamus, qua se mutuo ad angulos rectos intersecent, quarum altera G, angulum H BI, in duas partes aequales dividat, alteram Cassianc ellipsin contacturam in puncto B , ita ut ipsam non secet , cujus demonstrationem hic addere supersedeo , quoniam Geometrae jam satis illam sciunt, Malii non sine taedio illi percipiendae incumberent. Sed
quod imprimis hic explicare statui, tale est. Si ex hoc eodem punctora, extra ellipsim prosera. mus rectam lineam B Α, parallelam maximae diametro
D Κ, illa di aequali sumpta lineae I ex punctis A, I, in D duas perpendiculares Α L, I astatuamus, hae duae posteriores , 5 PG, eandem ra- 'tionem ad inuicem habebunt, quam DAE, HI Adeo