장음표시 사용
211쪽
Diop TRICE s Ap. X. nuo procedat a P ad N inde viceversa ab N ad P, dum
interim rota circa suum axem Vertetur. Ia opera acies instrumenti omnem inaequalitatem , si quae remansit in latitudine rotae ab una ad alteram partem , laevigabit, ccuspis illius habebit enim S aciem iuspidem omnem illam, quae in longum porrecta occurret. Postquam vero haec rota ultimam recepit manum, se I. cillime vitrum per diversos duos motus rotae scilicet, mymphuris cui affigendum est, poterit expoliri, dum hamis V modo adsit aliqua vis, qua non impedito Orni motu, semper ad rotam agatur atque inferior hujus rotae pars A s. continuo per aliquem alveum feratur, arenae, miridi, servan- pulveri lapidis Gothlandici, stanno combusto, vel imi si limateriae, laevigandis S cxpoliendis vitris commodae
Atque his ita consideratis, intellectu facile est, qua ratione figura concava vitris danda sit, factis scit primo laminis ope instrumenti di si deinde rota expolita, tam ope harum laminarum quam instrumenti 6 7, reliquis omnibus eo quo diximus modo observatis Notandum tamen, rotam qua ad Convexa utimur, pro arbitrio magnam esse posse illam autem qua ad concava, tantam csh non debere, ut Mus semidiameter distantia, quae erit inter lineas sin machina cujus ope formabitur, sit major. Et in concavis poliendis multo celerius haec rota vertenda est quam mymphur; contra vero in convexis, mymphur velocius rotandus; qui mymphuris motus multo chementius oras vitri, quam medium atterit, rotae vero minus. Utilitas autem horum motuum divorsorum manifesta est vitra enim si manu in patina expoliantur modo, qui unicus in hunc usque diem receptus est, licet patina eam exacte haberet figuram quam vitra exisunt, non tamen cadem
212쪽
DIop TRICES CAP. X. nisi casu ipsis dari potest. Si vero utamur motu blius mymphuris, centrum Vitri centro patinae jungentis Ο-mnes figurae defectus qui in patina reperientur, circulosi in vitro describent & vitri medium in quo minimus erit
motus, nunquam satis atteretur.
Multa hic sunt ad Geometriam spectantia, quorum demonstrationes omitto mediocriter enim in hac scientia exercitatis, satis omnia illa per se patent, reliqui sine dubio faciliores ad habendam dictis meis fidem, quam ad illa legenda se praebebunt. viii aeterum ut ordine su gula procedant, vellem primo Ordo obser artifices in poliendis vitris planis ab una parte, ἰὴ ἔ,' convexis ab alacra, exercerentur, 'uidem in iis quaeriam iitro Hyperbolen referant, cujus foci duos aut tres pedes abrum ρρώ invicem distent. Nam haec longitudo sussicit specillo fa- his inis. is perfecte, ecta inaccessa exhibituro. Deinde mulia convexa vitra concava expoliri vellem, una aliis magis cava, l' ian, ordine unum post aliud vitro convexo conjungendo, ex-ρ itifim periri quodnam ex ipsis perfectius telescopium compo serviμη , neret habita etiam ratione oculi qui ipso siet usurus: .. . ώὐ quia constat haec Vitra magis concava requiri, pro iis
tollenda. qui tantum proxime admota cernunt, quam pro aliis. Yitro concavo sic invento, quum idem ad omnia alia
specilla eidem oculo possit inservire, nihil amplius ad telescopiorum structuram requiritur, nisi tantum ut exercitatione atque usu facilitas acquiratur alia vitra convexa poliendi, qua longius quam primum a concavo removenda sint; gradatim poliendi alia, quae magis magisque abducenda sint, atque etiam quae sint pro ratione tanto majora, donec hac in re ad summum quod fieri poterit perveniatur. Sed quo longius haec
Vitra convexa a concavis remoVenda erunt, conse-
quenter ab oculo, eo exquisitius quoque polienda, quoniam
213쪽
D 1 op TRICES CAP. X. 9 niam iidem errores, longius in iis a debito loco radios detorquent. Ut si Vitrum F, radium CF tantumdem refringit, quantum vitruma refringitis D adeo ut anguli A EG RH simi aequales satis liquet C tendentem ad H, longius recedere a puncto D ad quod tenderet si nullam refractionem pateretur, quam ΑΕ. tendens ad G a puncto B. Postremum, S quidem praecipuum quod hic vellem, est ut vitra ab utraque parte convexa polirentur, pro spe cillis quibus objecta propinquiora contemplamur; S iri perstiriει- mum factis iis, quae tubis valde brevibus includi debent,
quoniam haec facillima,illa gradatim postea aggredi, qua '
longiores tubos exigunt, donec ad ea perveniatur quae lonsissimos,qui usui est,possimi, desiderant. Et ne forsan disticultas quae in fabrica horum specillorum occurrere posset quenquam deterreat, hic adhuc dicam, licet initio illorum usus non tantum omnibus abblandiatur quantum telescopiorum, quae videntur in caelum nos esse evectura, abi in astris corpora aequd particularia 5 forsan aeque diversa,ac ea quae hic in terra Videmus,exhibitura, me nihilominus illa longe utiliora udicare quoniam spes est eorum ope,diversas mistiones S dispositiones minutarum partium,quibus animalia S plantae,5 forsan et, iam alia corpora quibus undiquaque cingimur,constant, nos inspecturos, S non parum inde alumenti ad pern scendam eorum naturam habituros. Iam enim secundum opinionem plurimorum philosophorum omnia haec corpora non nisi ex partibus clementorum diversimode mixtis componuntur: S secundum meam,tota illorum essentia Z natura, saltem inanimatorum, tantum in magnitudine,figura,situ, bc motibus partium consistit.
214쪽
tit duarum usdem muri super scierum centra dμrect sibi
98 Iop TRICED CAP. X. Superest adhuc nonnulla dissicultas circa haec vitra, quoties utrimque convexa aut concaVa fieri debent ut scilicet centra duarum Qusdem vitri superficierum directe sibi invicem opponantur sed haec facile tolli potest, si primo eorum circumferentia fiat torno exacte rotunda, SI aequalis ei manubrii vel mymphuris, Cui agglutinanda erund ut poliantur deinde cum ei agglutinabuntur, S gypsum, auX pix, aut bitumen quo ungentur ductile adhuci sequax erit, si annulo accurate ad eorum mensuram facto , 5 tantae latitudinis ut extremitates vitria mymphuris simul includat, inserantur. Particularia plura inter poliendum observanda hic omitatoa ac etiam nolim in praxi eadem omnia quae descripsi observari quia non tam ipsas machinas, quam machinarum fundamenta, causas explicare conatus sum: Et artificibus imperitis inventa hic descripta non commendo, sed ea spero satis egregia, b satis magni momenti visum iri, ut nonnullos ex maxime industriis, curiosis nostri aevi, ad eorum executionem suscipiendana invitent. N
215쪽
De Natura terrestriim corporum.
Ta natura homines comparati sumus, ut magis plerumque admiremur quae supra Luid Au nos, quam quae Vesinfra, vel in eadem reri' hoc altitudine circa nos sunt. Et quanquam r. im nubes vix excedant quorundam mon-μι habuetium vertices, sepe quoque infra fastigia nostrarum turrium vagentur; quia tamen oculos ad coelum erectos contemplatio illarum exigit, tam sublimAillas imaginamur, ut ipsi octaei pictores regiam Dei sedem iis adornent, magnas illius manus ibi occupari fingant, laxandis atque obstruendis ventorum claustris, matutino rore osculis nostris perfundinidis, fulminandis editorum montium augis. Atque hoc spem mihi facit, si ita naturam illarum explicavero, ut nusquam in iis, quae ibi apparent, vel etiam quae inde descendunt admirationi locus relinquaturi quemvis facillime crediturum non impossibile fore,cadem ratione causas omnium indagare, quae terra mirabilia habet. In primo hoc capite de natura terrestrium Corporum II. in genore loquemur ut eo felicius in sequenti exhala 'tiones di vapores explicemus. Et quoniam hi apores olom surgentes ex Oceano quandoque salem in superficie illius componunt hinc arrepta occasione paululum descriptioni illius immorabimur; atque in eo exp iemur,
Num formas corporum, quae philosophi ripiat mixtione perfecta composita esse ex elementis, aeque bene de
216쪽
1do M ET EORVM hendere possimus ac Meteora, quae ex iisdem non nisi mixtione imperfecta generari ferunt. Postea considerantes quo pacto apores per aerem ferantur, dicemus unde ventis origo Et ex eo quod in regionibus quibus.
dam cogantur, nubium inde exsurgentium naturam exponemus demum ex eo quod resolvantur, indicabimus quid nivi, pluviae, grandini causam praebeat ubi minime nivis illius obliviscemur,cujus particulae velut circino dimensae stellas exiguas senis radiis accuratissime repraesen-
. tant; haec enim licet a Moribus haud fuerit notata, in maximis tamen naturae miraculis censeri debet. Neque. magis tempestates, fulmina, fulgura, varios ignes ibi accenses, atque apparentia lumina transcurremus. Inter caetera autem studiose conabimur arcum coelestem bene1 lineare,, causias colorum illius ita exponere, ut inde etiam eorum quibus alia Corpora imbuuntur,natura possit intelligi his etiam causas addemus colorum quos vulgo collucire in nubibus videmus circulorum itidem astra coronantista, S postremo cur Sol Luna multiplicati interdum appareant. Caeterum quoniana harum rerum cognitio pendet
ex principiis generalibus naturae, nondum satis bene,
quod ego sciam, in hunc usquc diem explicatis, hypothesibus initio quibusdam utendum erit, quemadmodum & in Dioptrice, sed adeo planasa faciles illas reddere studebo,ut sorsan etiam non demonstratas facile sitis admissuri. . UI Primo igitur suppono quam terram, acrem, reli-is is similia corpora , quibus irigimur, constare multis
aerem, exiguis partibus, Aguram magnitudine differentibus
r/hq quae nunquam tam accurate nexae continuata sunt,
I . - iuri plurima spatia inter illas pateant Non quidem va- flant, ex cua, sed reserta materia illa subtilissima, per quam supra
217쪽
C. I. 1 o Idiximus actionem luminis communicari. Deinde sup tieula ispono exiguas illas partes, quibus aqua componitur, On' ugas, laeves S lubricas esse anguillarum parVularuria in iis vivisis star, quae licet jungantur' implicentur, nunquam a istu corpo-men ita nexae cohaerent, ut non facile separentur. Et ri con tra , fere omnes alias, tam crrae quam CVS ile dam a rorumque corporum particulas admodum irregulares inaequales figuras haberes adeo ut tam parum im b.j I plicari non possint, quin statim mutuo nectantur 1 qua esse
haereant velut impeditae, quemadmodum rami virgula πε te torum in sepibus. Et quoties uiae Ita nectuntur, Cor et . . Ati, pora dura componunt, ut terram , lignum, mailia rum corpo-
Contra, quoties simpliciter una alteri tantum imponi
tur, mon nisi valde parum, vel nullo modo implican paν leuia..tur, Timul adeo parvae sunt, ut agitatione materiae sub ἡ- ' stilis , qua cinguntur , facile moVeri S separari possint. Ghia ... multum spatii occupare debent; Δ corpora liquida ra angui si aissimari levissima, ut oleum aut acrem, componere '
e ans, Ex istiusmodi particuli simul juncti ct implari corpora dura componi. Urim, si non sint implaxa, nec tam crassa quin a materia subtili possint agitari osseum vel ad em
Praeterea cogitandum cst materiam subtilem, omnia civ. intervalla quae sunt inter partes horum corporum re φης plentem , nunquam a motu velocissimo cessare, sed assi T A duc huc atquς illuc ferri, non autem eadem Velocita sinenter te ubivis, omni tempore: nam ut plurimum paulo concitatius tertur juxta superliciem terrae,quam in subli ti=. ebl mi acre, ubi nubes consistunt; dc sub aequatore locisque rius serra vicinis,quam sub polis & in eodem loco velocius aestate
mnium ratio manifesta erit,si putemus lucem nihil aliud esse quam motum quemdam, vel actionem qua corpo te' '
218쪽
ro1 MET EORVM ra luminosa materiam subtilem , quaquaversum secundum rectas lineas a se propellunc quemadmodum in Dioptrica dictum est. Inde enim sequitur radios solares, tam rectos quam reflexos,validius illam agitare interdiu, quam nocti aestate quam hyeme sub aequatore, quam tu potis,4 denique prope terram, quam prope nubes. Sciendum etiam est hanc materiam subtilem diversae, is, magnitudinis partibus constare carumque alias licet ι-- .s omnes perexiguae sint aliis longe majores .esse; maxi- 2- - mas quidem vel ut rectius loquamur minus exiguas, . A, O semper plus Virium habere, quemadmodum in unive
vi sum omnia magna Corpora tantumdem agitata, quan-
. et Ia una patVa, haec robore multum cxsuperant. Atque idis 1, cssicit, ut quo haec materia est minus subtilis,id est,coma movcnda posita ex partibus mimis exiguis, hoc 'ehementius partes aliorum corporum agitare possit. vi. Unde etiam fit ut plerumque minus subtilis sit eo in
Cr Ἀρη loco tempore, in quo maxime agitatur ut iuxta su-
-υὸmν, is perliciem terrae, quaman media aetas regione sub aequa- Deu ubi tore,quam sub polis aestate,quam hyeme & demum in- terdiu, quam noctu Cujus rei ratio in eo Consistit,quod harum partium maximae, Cum eo ip sint validissimae, multorum omnium facillime eo tendere possint, ubi ob agitatio- τε μ vehementiorem facilius motus illorum continua-
x .di non tur. Semper tamen ingens numerus minorum , mixtus pust i o cum his maximis fertur innotandum omnia terrestria
ἔ, o corpora, poris quibusdam pervia esses, qui minimas illas
altissis quidem admittunt sed ex iis multa esse quae tam arctos. -- atque ita ordinatos hos meatus habent, ut maximas Omnino excludam: Atque haec ut phirimum ea sunt quae gelidiora inveniuntur,si tangantur vel tantum manus ad illa propius admoveantur. Sic quantum marmor aut metallum ligno gelidius est, tanto etiam dissicilius co
219쪽
a I. ro 3rum poros partes hujus materiae minus subtiles admittatere putandum est poros glaciei adhuc aegrius quam . marmoris vel metalli, cum haec ipsis multo frigidior sit. Hic enim statuo ad naturam calorisi frigoris intelligendam, non opus esse aliud concipere, quam exiguas 444 corporum quae tangimus partes solito magis aut minus mi/m vehementer, sive ab hac materia subtili sive ab alia qua prix libet causa, commotas, intensius etiam Vel remissius in m. Quo- paci capillamenta nervorum tactu inservientium fer 'I ri Et cum vehementia quadam insolita illa impellun ι iis, cis, tur, hoc sensum caloris in nobis efficeri frigoris vero qualiquicum solito remissius agitantur; Ac licet haec materia subtilis non separet ab invicem corporum durorum parte quomodo instar ramorum implicitas, quemadreiodum separat par f
tes aquae, Vel aliorum corporum liquidorum tamen illa
has agitare,in magis aut minus concutere potest, prOR Ams. re impetu concitatior aut languidiori fertur, c etiam I ria prout partes angis aut minus crassas habet quemad modum venti ramos omnes arboruni quibus sepimen riemqu- tum aliquod contexitur, agitare possunt,nulla tamen ea rum evulsa. Caeterum cogitandum est inter hujus ma in sis,.., teriae subtilis robur, B vim resistentem partium corpo p uta-
rum aliorum, illam proportionem este, ut quum non .ra riminus agitatur, neque subtilior est, quam blet esse in hac regione Juxta terram, Vim habeat agitandi exiguas paues aquae quas interlabitur, N singulas seorsim loco movendi imo etiam plerasque carum inflectendi, atque ita hanc aquam liquidam reddendi sed quum non vehementius pellitur, nec minus subtilis est, quam solet esse in his plagis inoe sublimi,aut quandoque per hyemem juxta terram, non satis illi roboris adest ad illas ita inflectendasvi agitandas unde fit ut confusimi sine ordine unae aliis impositae sistantur, atque ita corpus durum,c 2 glaciem
220쪽
ro M ET EORVM glaciem videlicet, componant Adeo ut eandem differentiam inter aquam 5 glaciem possimus imaginari, quam inter cumulum parvarum anguillarum seu viventium seu mortuarum, innatantem piscatoriae scaphae foraminibus undique pertusae quibus aqua fluviatilis, qua moventur, admittitur; S cumulum earundem anguillarum quae siccae S gelu rigidae in ripa jacent. Et quoniam aqua nunquam gelu constringitur, nisi materia quae Mus partes intcrlabitur plus solito sit subtilis, inde fit, ut pori glacie qui tam formantur ad mensuram particularum hu)us materia subtilissimae, sic arctentur ut paulo majores omnino cxcludant atque ita glacies maneat frigidissima, licet in aestatem reservetur atque ut semper duritiem suam obtineat, nec paulatim instar cerae mollescat Uus enim pororum angustia, impedit quominus calor ad interiora penetret,nisi quatenus exicriora liquescunt. VIII. Praeterea hic auoque notandum venR, partium longarunam lubrica um, ex quibus aquam compositam titisti qua diximus, plurimas quidem essh, quae hinc S inde se infle-
etiamstiri iunt,4 a motu qui cas ita flectit cessant, prout materia subtilis Qua citi untur, paulo maiori aut minori rO rC
a,rialium pollet,ut paulo ante dictum est; sed praeterea etiam qual- Cur qu dari eli paulo crassiores, quae cum non ita flexiles sint,
ae i. salis omnia genera componunt; quasdam alias paulo
latur, aι subtiliores, quae, cum non ita facile cessent ab isto motu, is conflant liquores illos tenuissimos, qui spiritus aut aquae 'I, vitae vocantur, iusso frigore solent concrescere. Cumc-ferve autem illae ex quibus aqua communis constat, omnino iact/ ti. motu qui eas flectit, non tandum est e
rum naturam xigere, ut omnes In rectum initar Junci
porrigantur, sed in multis , ut potius hoc vel illo modo curvatae sint: Unde fit ut tunc non possint seipsas ad