장음표시 사용
91쪽
suisset, debuit dissoluere: Fixit enim crucem, ubi sectatorcs eius cruciarentur, ut cruciatos hic Ammonium& Booetium videmus. At praeterit,inquies: Concedo ii quam, sed Rhetorica praetcritione valde incogrua: quia quaestio dissicillima, discipulo proponitur, cuius tamen solutio nesciatur. Tertio prooemi j loco profitetur Porphrrius se veterum philosophorum doctrinam hic secuturum, praecipue autem Peripateticorum. Notabis igitur hic non omnia, quae praecipiuntur a Porphyrio, esse Aristotelea: Imo,sicuti locis suis docebo,sere nihil: Et imperite factum ab iis,qui Porphyrium im icae incluserint: Primum hic plurima non Aristotelea: Deinde si quin olicum Logici; documentum sit,in organo tam comm de explicatum est: nec in arte Aristotelis, tautologia ab Aristotele vehementer damnata,adhibenda fuit: Arist telis enim lex iubet generalia generaliter & semel tantum doceri. Denique minime organi interpretationε decebat, etiam si commoda esset, organi tame partem connumerari: dc Aristotelis authoritatem, cum interpretis, ab aliis interpretibus frequenter improbati, nomine communicari. Genus a Porphyrio definitur hoc capite ,& disti guttur a specie,disserenti a,proprio,accidente: Sed antequam definiatur, signisi attones eius tres recensentur: na,qua genus dicitur quorundam tum ad unum quippiam, tum ad ipsoru inter se modo quodam affectorum multitudo. Sic Herculeorum genus dicimus collatione unius Herculis,& sui ipsorum inter se cognatione. Qugsgnificatio,logica est,& instituti propria,qua genus dicitur quod multis commune est, essentia nempe,& ipsa communicatium multitudo: Sic animat,genus pecudis dc hominis dicitur,quia eius essentia communis est pecudi dc homini: sic animalium genus dicitur,quia mul-
92쪽
Eorum communem essentiam habentium collatior 3: sie Herculeus, genus est Herculeorum, ut animal animalium singulorum: rc eodem modo senus Herculeorum dicitur,ut animalix Peccat tamen hic Porphyrius quod Herculeoru genus, collatione unius Herculis putat dici: Haec enim significatio secunda est, qua genus a Porphyrio dicitur,quod generat,& quod est ortus caussa Aprincipium:vt pater,illh genus: & sic Aristoteles ait vicesimo octauo capite quinti libri Philosophiae, genus pro generatione dici: e . sic appellari Graecos genere, id
est genitore,quia primus eorum pares,est Graecus:ergo etiam Hercules sic genus Herculeorii: Quomodo etiaLatine dixit Ouidius secundo Metamorphoseos, Iam cognoscege πα-, id est patrem. Ergo in hac s-gnificatione Porphyrius Aristotelem non imitatur, sedcioctrinam, Ari totelis doctrinae contrariam docet. Hic etiam peccat Porphyrius, quod locum, genus incolaruidicit Nec enipi Athenas,genus Atheniensium dicimus: sed Atheniensis,sic genus est Atheniensium, ut animal animalium: Vcte tamen ait hoc secudum generis significatum vulsare, & prius esse eo, quod primum fecit. Tertia signancatione penus dicitur, cui subiicitur species. Horum similitudine fortassis appellatum hic Porphrrius hallucinatur:&haec signincatio tertia in primam recidit,& ubi multorum tum ad unum,tum ad sese collatio essentialis est & affectio: ibi multa illa singula species sunt. Porphyrius intellexit duo significata es.se generis, unum vulgare & primum, quo genus progenitore dicitur: alterum similitudine de metaphora
mutatum , quo multorum tum ad unum commune,
tum inter se collatio comprehenditur. At explicare intelligentiam suam non potuit, ex una significatione duas fecit: Attamen nondum genus talium partium subiectarum communione de nitum est , nisi talis communio sit non secundum accidens, sed secundum essentiam. E tertia Feneris significatione Po phirius aliam generis definitionem deducit: Genus est,
93쪽
est, quod de multis & differentibus specie in quaestione
quid est, affirmatur. In qua definitione comunis essentia partium comprehenditur magis, quam explicatur: imo secus quam doceat, comprehenditur. De generis
autem definitione duas opiniones diuersas in scholis video fuisse,&ab Aristotele traditas: illam priorem sinplicem , qua genus dicitur multitudo essentia similium, et essentia multorum similis & hanc Porphyrianam, qua genus definitur, quod de multis & specie dis. serentibus in quaestione quid est, assirmatur: De qua
utraque commodius di seretur,cum erit de specie, quod Porpnyrius tradit, consideratum. Divisio categorem a- tum sequitur, quod alia de uno, ut individuum: alia de pluribus,ut senus, species, differentia, proprium, accidens. Consideremus hanc partitionem: primum Porphyrianam, id est e Chrysippo aut nugatore aliquo alio
collectam,non Aristoteleam esse video:nec in tota Aristotelis Logica sic categoremata diuiduntur, sed omnia 'rerum partitio est comunis etiam in propositione sit iectarum, n5 attributarum & categorematum propria: Sic enim Aristoteles in Interpretatione: Sunt vero rerum aliae quidem communes,ahae propriae.Et illic commune definit,quod in multis dicitur,ut homo: Propriuquod no, vi Callias: & sic enuntiatio communis & propria non ex attributo, sed potius e subiecto dicitur. EGgo ista categorematum diuisio non est Aristotelea, nec omnino legibus & principiis Aristotelis consentanea: tum commune categorema diuiditur in genus, specie, differentiam, proprium & accidens: Cur vero species, differentia, proprium, & accidens unius non erunt, ut multorum ὶ Sedenim rebus omissis partitio longe magis est vitiosa, mult6que minus catholica Nam de caus. sis,sorma,& de comparatis,dissimile,disserentiae nomine comprehenditur: finis,efficiens, materia, omittitur: effecta δc adiuncta & comparata reliqua nomine proprij, accidentis confutiduritur, de subiecto tacetur: pa
tiu,totius, definitionis,testimonij ratio nulla hic habe-
94쪽
tur. Quae tamen omnia logica categoremata sunt, eaque simplicia & amrmata, ut interim de oppositorum generibus in contrariis & repugnantibus taceam, quoniam non omnia categoremata, sed simplicia duntaxat& affirmata Porphyrius sibi proposuit. Haec inquam, omnia partitione ista exclusa sunt: Et quamuis idem sertasse possit esse & efiiciens re sorma de simile de a
cidens,& e caeteris eodem modo, attamen non ideo rationes singulorum non sunt distinguendae: Idem genus est 5c species, rationes tamen generis de speciei disti ctae sunt sic finis, formae, efiicientis, materiae, & caeter rum rationes distinguendae & definiendae fuerunt: Neque pro scholastica categorematis consuetudine iam dicatur, argumenta illa non a sim πειλέ id enim iam antea refutaui ex Porphyrij & Aristotelis doctrina icauthoritate,quibus categorema simplex est,quod enus tiationem non facit. sic, ut iam posui, In senectute canescere: Cicatrix ex vulnere obducta, Porphyrio categoremata simplicia sunt: Sic Aristoteli in Topicis descriptio qu quis de definitio, categoremata sunt. Imo vero species relatione perieris, categorema non erit,quia tantum hac ratione iubiicituri Sc tamen species est vere illo modo: & a Porphyrio postea etiam relatione generis definietur. Quamobrem e numero simplicium Maffirmatorum categorematum, quae sibi tractanda Po phyrius proposuit, tot Sc tam multa reiicienda non fuerunt . Hoc partitionis huius Porphyrianae vitium magnum est: deinde cur proprium dc accidens communis categorematis duae species efficiuntur,cum accidens sit
propivi genus,& proprium species,& omne PorphIri
num proprium sit accidens inseparabileὶ tum cur differentia , proprium εἰ accidens potius emciuntur species
communis categorematis, quam de uno affirmati l annulla est differentiar an nullum est proprium indiuiduorum Zquomodo igitur eruntὶquomodo definienturran nullum est accidens singulare Z Cur igitur Porphyrius in hoc capite dicit accidentia communiter,sed non propii
95쪽
propriὁ alicui 3 quod ter deinde repetitur de accidente
communi. Postremo languida ista & tot plagas cofecta partitio, contra methodum hic est collocata: Etenim Aristoteleam methodum adhibeamus, iubentem ut natura priora praecedant, posteriora sequantur: quo tandem loco categorematis partitio esse debuerit 3 nonne antecedere speciales singulorum categorematum des nitiones debebit 3 At hic primo categoremate definito
sequitur: Ergo partitio Porphyrij non solum vitiosa est,
sed praepostera est: postremo videamus, quamobrem hic adhibeatur: Categoremata sunt sex,genus,species, differentia,proprium, accidens,indiuiduum. Genus definitum est,ad illud a c teris categorematis distinguendum, & docendum planius caetera nondum definita, id est ad cognitum incognita adhibentur. Aristoteles hoc
appellat petitionem eius quod in principio est, & inter sophisticas sordes reponit. Ergo Aristotelis iudicio Po phyrii doctrina sophistica est. Tum vero ridiculum est, istas rerum differentias exquirere, si definitio recta adhibita sit: Definitio enim vera explicando quid res sit, ream ipsam ab omnibus rebus aliis distinguit: & sicut magister ipse Porphyrius docet, definitio non solum
genus, sed differentiam rei maxime propriam comprehendit. Itaque quam nobis generis differentiam exquirit, si generis definitione, generis a caeteris rebus disserentiam conclusi'Nec Porphyrij voluntas hic nobis es- legetur: Voluit inquies, rudem isto modo discipulum docere.Voluit igitur contra leges bene & facilὰ docendi: cotta leges Aristotelis,cuius interpres videri voluit: Genus definiendum sibi proposuerat, poterat e Philo sophia Aristotelis, illam veram definitionem seligere:
de communione multorum essentia similium, vel e tasentia multorum simili: & exemplis insignibus illustr
re. Quisquilias & nugas collegit, generis veram naturam obscurauit. Sed in hac distinctione categorematum unum est valde ineptum, quod accidens dicitur a
tribui in quale quid:quod etiam postea repetitur in dis
96쪽
, ANIMA D. LIB. III. 81nrentiis generis & accidentis: sic enim Porphyrio disserentia & accidens idem fuerin: Neque iam expecto, ut nobis obiiciatur,genus isto modo definitum,catcgorema non futurum .Etenim cur non fueriti An sit κατηγο- Θοα verbo in definiendo non utar, categorema non
facior Porphyrius ipse in definiedo proprio & accidente, κα λοξ ει α verbo non utitur, sed accidere, sed esse, abesse, inesse dicit. Et tamen inter categoremata, proprium α accidens collocat: Non igitur, quia του τηγο- ρε , ira verbo in definiendo genere non utor, idem genus categorema non facio. In Topicis Aristoteles, ut genus, iic proprium, definitionem, accidens, categoremata appellat:nec in his definiendis vim γορειλα verbo titur. Tollatur igitur tam scholastica, tamque puerilis ineptia: neque nobis obiiciatur, artium propria vocarbula esse: Propria etenim sunto: luis negatὶ sed ex communi usu artificum deprompta, non ab inertibus in gistris somnes ata. Artifices porro rationis,sunt homines: ex eorum igitur usu deducantur artis vocabuli
species hoc capite definitur, & diuiditur in subaliernam dc specialiminam: Eademque occasione definitur genus generalissimum & subalternum: Vocabula haec sua coniugatione QKn αν quandam continent: dccum generale & speciale dicamus, non video cur non generalissimum & specialissimum,si non latinὸ, at certἡ logice dici possit. Itaque etiam haec teneamusme si melius quaeramus, deterius inueniamus. Res tota magis hic turbatur,quam capite superiore turbata est. Specieisgnificationes duae sunt,altera propria, qua species dicitur sorma cuiusque: Altera modificata, qua dicitur pars generis. secunda significatio logica est, & hic tenenda: sed Porphyrius, ut iam monui, declarat se nescire definitionis usum : Definit speciem,parte generi su tectam:nec intelligit hac definitione speciei logicae,di F ferentiam
97쪽
serentiam a caeteris significationibus cotineri. Est vero hic admirabilis nugator Porphyrius: sic enim appellae
Aristoteles nugas, hoc vitium , cdm res eadem saepius dicitur. Definitiones speciei decem cumulantur, tres
speciei in uniuersum: Species,est quod subest assignato generi item,quod generi subiicitur: item,de qua senus in quaestione quid est, affirmatur. Deinde specialissimae speciei definitiones sex: prima, quod multis de disserentibus numero in quaestione quia est,attribuitur: secunda,quae tantummodo species, non etiam genus: tertia,
qua species inferior alia nulla est: quarta,quod ante indiuidua proxime dicitur: quinta, quae cum sit species, non potest esse genus: sexta, quae species cum sit in species diuidi nequeat: Deinde tubalternae speciei desinitio quae & genus & species & genus esse potest. Permiscetur hic etia generis definitio una, generalissimi duae,& ex iis quaedam etiam saepius repetuntur. At marifice Porphyri, quid ad illam Aristotelis magistri legem respondebis, nugas & repetitionem damnantis, & inter sophistarum fines adnumerantisὶ Si quis tres ansulos duobus rectis pares in unaquaque trianguli specie doceat, sophistice docet & demonstrat: Tu quid hic agis an de industria nugaris,& Aristotelis praeceptum desipiscis 3 Polliceris nobis initio compendiariam institutio nem: quid igitur praestas 3 si definire speciem volebas, una definitio id praestare debuerat: at tres cumulas. Si cum genus speci Emque definisses, definire velles subalternum, generalissimum, specialissimum: definitiones requirebantur, quot res erant definiendae, non plures: alioqui fuerint nugae: At tu sine delectit,sine iudicio, sex pro una conturbas, & quicquid undique potes, aggregas:& dum Dialecticae doctor videri vis,in vera Logicate vehementer rudem & indoctum esse prodis. Haec prima capitis huius est Logica, hoc iudicium de nugis: quae certe ex Aristotelis Logica, quae nunc est, deduime non sunt. Genus deinde & species Porphyrio sunt ad aliquid: & tamen quanquam id non crederet,quod a discipulo
98쪽
scipulo suo tamen credi vellet, ex altero alterum definiendum tantum non putauit. sed speciem definit,quae dicitur de pluribus numero differentibus in quaestione quid est. λt ista relatorum natura est, sicut Aristoteles docet, ut natura simul sint, nec alterius absque altero
natura possit intelligi: uno id ipse Porphyrius hic ait. . Ergo dum Porphyrius absque relatione hac specie definit, reipsa negat & inficiatur,quod verbo docet. Tertio loco, Aristotelis Categoria permiscetur intempsstive: si categorema Porphyrij & Categoria Aristotelis sint doctrinae diuerse,ut Porphyrius ipse putat: ἐτερο γέν οι siquidem est Aristoteli damnata. Categoricae substantiae exemplum Porphyrianum Valla reprehendit: imo Aristoteles ipse condemnat. Porphyrius hic corpus animatum, facit animalis genus: At Aristoteles quinto capite quarti Topici contra sic ait: Non atteduntur autem pleri que ij,qui totum in parte constituunt qui animes,corpus animatum aiunt: Nequaquam vero pars de toto dicitur. itaque non fuerit corpus animatum,penus
animalis, quoniam pars est. Ergo Porphyriana substantiae Categoria, ex Aristotelis doctrina deducta non est, sed ex aliquo eorum philosophorum, quos in prooemio praeter Peripateticos sese dixit imitatum: Et xalde simplices eos meritὁ iam dixi, qui Aristotelet organi pa tem hanc, Aristoteli praesertim contrariam cacoteclinia feci sient. Quarto facit Porphyrius collationem subalterni duplicem:altera enim genus est,altera species. Ω-cit generalissimi unicam,quia tantum genus est. Vt ist- tui sibi constaret, & comparationis redditionem exseret , specialissimi debuit etiam unicam sacere collationem, quia tantum species esset: At duas fecit, & hominem non tum animalis, sed Socratis & Platonis speciem dixit: quod cuiusmodi sit, mox videbo. Quintostholastica quaestio mouetur: An ens, commune genus sit omnium entium: de qua apud Aristotelem cotrarias opiniones duas video: altera negatur quod hic Porphyrius negat. altera contrarium affirmatur, ut in Philoso-
99쪽
mae statuuntur unum & multa: caetera omnia, species: Quae opinio secunda verior est, nec homonymia verbi est: quae ratio est primae opinionis et Omnia enim entia, definitione entis habent communem, licet entium sint aliis alia praestiatiora: sicut ex animalibus homo longEpecudi praestat: habet tamen commune desinatione generis cum pecude. Et peior opinio a Porphyrio delecta: sed tamen utraque inutilis & vana, cum Logicus etiamente quouis altius caput erigat, & de non ente etiam disserat, ut ex Aristotele iam docui secundo libro. Sexto loco, Platonis methodus ad amplificandum tantis nogas, non ad eius usum, a Porphyrio confunditur. Plato in Philebo docet omnia aeterna uno & multis constare, terminumque & infinitatem habere: comunemque intermediam ideam diuidendam esse, donec ad infinit tem peruentum sit, luet ilia omittenda sit:Haec illic Pisto et quae Porphyrius hic suis, non Platonis verbis interpretatur , a generalissimo per subalterna ad specialissimas species descendendum, ut indiuidua secludantur. Quae regula ab Aristotele tam probata est , ut omnibus Philosophiae partibus, non in logica solum ab eo celebrata sit. Disputationem eam totam,nono Animadue sonum libro copiose disseremus: At Porphyrius quid hic misceret,ignorauit: Huius regula singularem & admirabilem usum nunquam,ut ex eius factis appare cogitauit: Nam si ad regulam illam suam, Institutionem direxisset, nunquam in has nugas incidisset:definitionibus, partitionisus, exeptis perspicuis δc succinctis rem nam, una doctrina, & uno tantum loco docuisset: non iterant saepius, res alienas non miscuisset. Neque vero locus erat hic de methodo
claratam doctrinam. Ergo Platonis regula aclinai Cm
pompam hic inscienter& inepte producitur. Septimo prolixa & nugatoria oratione dilatatur generis proprietas,
100쪽
prietas,quὁd de specie dicatur,non contra superiora denique de inserioribus, non contra. Octauo & extremo loco indiuidua nominantur, ex eo quod proprietatibus unumquodque constet: quarum collectio nunquain aliud quicquam conueniat: & multis totius Institutionis Porphyrianae partibus differre numero indiuidua dicuntur, non specie: quod etiam non rato in Aristotelis Philosophia praecipitur: sed & contrarium praecipitur. Hac de re iam dicamus paulo plenius &xberius, & generis desinitionem huc reiectam accuratius consideremus: & illa nobis opinio constituatur, de genere & specie,quam probamus & sequimur. Genus, est multitudo essentia similium, x et essentia multorum similis:Species,pars generis sic animalium,sic hominum genus,quia multitudo essentia similium: sic animal genus animalium singulorum: sic homo genus singulorum hominum,quia essentia multorum similis: Sic h mo,species animalis, sic socrates species hominis. Nihil autem refert ad speciei naturam,u trum Seneris pars communis sit multorum, ut homo & bellia: an unius propria,ut Socrates & Plato.Haec opinio probanda ii bis & demonstranda est: Ac ne qua nominis homonymia fallamur, tollamus generis & speciei significati nes alienas: logicas tantum definitionibus expositas teneamus. Genus, significat aliquando genitorem, aliquando etiam speciem:de hoc genere modo non loquitimur : species, significat aliquando formam, aliquando caussam formalem,ut in physicis: aliquando ideam,alis quando substantiam, ut Alexander annotat in Philos phia sexto capite libri terim: aliquando etiam significat genus,ut quinto capite primi Posteriorum Graeci interpretes adnotant: de hac specie non loquimur, de logico genere, de logica generis specie loquimur. Dico igitur ut iterum statuam quicquid multorum communis αsimilis essentia est,illud est multorum illorum genus,&illa multa essentia similia,species eius sunt: & sic hominem, genus esse singulorum hominum, & singulos ho-