장음표시 사용
51쪽
Sed sibilii malo quem primo proposuit, quam susurrum: ut sit sibilus, velut serpentis aut anseris, majus quiddam. Sic Dionysius ovρομον sibilum hic praecipue nominat,& sic Capella diser lius: S inquit) sibilum facit verberatis dentibus. Itaque etiam Terentianus praecipuam co- sonantiam hic agnoscit, cum ait: Vivida est haec inter omnes,atque dens hiera.
Et Priscianus libro quinto facit proximam Vocalibus.Itaquejudicia haec secuti primum consonantium so cum huic literae tribuimus. Qiram vero gratus hic sibilus aurium judicio fuerit,declarabunt deinceps sequentia. In mediis enim vocibus veteres etiam geminarunt, sicut ait Quintilianus libro primo. Ciceronis ais temporibus pauluque infra,fere quoties litera media vocalium longarum, vel si/bjecta longis es.set,geminabatur: ut casae,cassus,d fones. quomodo&ipsum & Virgilium quoque scripsisse
manus eorum docet. Atqui paululum superiores, etiam illud quod nos gemina s dicimus j si, una dixerunt intilianus tamen libro duodecimo vocat s literam absonam: sed inc5- stanter, dum graecarum literarum sonos efferre se vult Latinis deprimendis, quasi & s Graeca perinde litera non esset. Dionysius item literae hujus αυρομον ferarum ait esse no hominum: jngra tumque Sc insuavem sonu hic omnino esse judicat : odioq; ipsius-ασιμος factas esse a veteribus. Est tamen consonantium prima &fortissima haec litera : sed frequentata ob idipsum
52쪽
aures offenderit. Haec aute semivocalis triplice soni differentia apud Francos habet. Primus est qui latine profertur in sa,se,si,so,su,sy. Secudus est quem Itali pronuntiant in C ante e & i,cum
dicunt Cicero: quem Franci vitiosa scriptura norant per cli, cum dicunt capitulum, rem,chapitre,
chose. Hic enim sibilus est ille serpentis,sed pinguior &crassior, nec mutaec sonus potest huc convenire.Tertius est sonus sibili tanquam dimidiati, quem vulgo per Ζ scribimus abus charactere Sraeco, qui duplicatu sonu ipsius sigma Graecis significat, de quo postea in syllabis.Itaque cu musa, casius, dimidiato hoc sono pronuntiamus, latina voce francice non latine pronuntiamus. Itru vero secudus ille crassior an hic exilior sonus, sit liquor semivocalis primae, coici- cndu propono : qualis liquor in versu illo erat:
subulo finitimas propter astabat aquas. Ut vero quintae vocalis liquidae nota,ita in semivocalibus defuit distinctus character . fuit autem in et levitas quaedam graeca ut antea in . dcin ω: Nec enim et litera una est, cum geminu s S, aut irit, ut Dionysio placet,id est,titeras duas,nec ideo individuum sonu, significet. nec Orn ζω al ter sinat quam oriri,M. Copendium igitur duarum literaru est: in una nota, & copendium omthographiae non prosodiae: quia hic in voce, novita litera effertur,sed duae distinguutur. Itaque intelligatur compendium literarum pro una litera in arte literaru usurpari. & quidem cope dium ineleganter de fallaciter inventum.Sonus enim
53쪽
enim nota illa significatus in nam syllaba non perpetuo cocluditur,sed dividitur aliquado, ut in illo Plauti loco,no atticissat,sed sicelissat pro Graecis Imo vero nulla omnino litera ut Gramatici profitentur in eade syllaba geminari potest , sive in principio,sive in me
dio,sive in fine.atque ubi initiu facit, est ι ς non σσ .sicuti non sed Avς. ut egregio isto Si monidis inveto barbarismum in orthographia inductu videamus.& Quintilianu in hac extol- leda litera valde miratuS sum, cu ir tamen,unde ipsa costat,tantii extenuaret.Comites principis semivocalis in diductione labrorii sunt er & et, cujus utriusque differentiae per anal Tia vocalium quas imitantur, expreminus. Escctus au tem magis est animadversus ab authoribus,qua caussae efficientes notatae,sic autem Teretianus: vibrat tremulis ictibus aridum senorem. Haec eleganter a Terentiano breviterque dicta sunt ubi susurru sibili illius levigati nunc agnosco. quidam irritati canis hic exemplum statuere: dc ita Persius accepit satyra prima: fonat hic de nare canina
serpentis, sic r canis litera nobis erit,nec Dionyiij argumetum verebor ferarum literam, nec ideo hominum judicantis : Qui tamen idem author cu hanc asperitatem in ρ c5cederet, κοπιωτατον , ε congeneribus generosissimam appellauit. Verum aridum illum sonore libellus audio, qualis videlicet in arbo-
54쪽
rum foliis sitsurrus naturalis est,unde & Virgi-gilio ilex arguta, pinusque loquentes appelliatur. quod & Ausonius exposuit: Estoe' arundineis modulatio musica ripis, Atque arguta siuis loquitur coma pinea entis, Incubuit olijs quoties teriis Eurus acutis. Hanc igitur arborum musicam in hac una litera statuo,sed tamen literae hujus sonum firmiorem initio dictionis facimus,liquidiore in medio & fine,ut in relege.& sane ut in prima consonante,sic in secunda sonus est integrae literae
alius,alius liquidae.Sed liquor iste, quod scia, a
nemine esst expressus,neque nota ulla figuratus,
ne in vernaciais quidem linguis. Priscianus vividum illius principis literae sonum hic quodammodo sentit,tatumque huic tribuit, ut cognationem ei cu vocalibus attribuat: quia detracta aspiratione intellectum retineat, ut Retor pro Rhetor, quia in secunda declinatione graeca retineat a, tanquam & ipsa vocalis esset, ut Age verb,cognationem harum literarum paulo plenius dc uberius dem5s remus. Varro sexto de lingua,exepta clara proposuit. Casmenarum salt) priscum vocabulum ita n tum atque scriptum est: alibi Carmenae ab eadem origine sunt declinatae,ut in multis verbis: in quo antiqui dicebant s, postea dicunt r. ut in carmine Saliorum sunt haec, Cosauli , Dolosi, Ε .Omnia vero adpatula coemissedam Cusiatii, Muses,Rufe: dumque Janusvenet,post m
lios melior,stedesum foederum, plusima plurie
55쪽
ma, asena arena, janitos janitor.Quintilianus idem repetivit libro primo:naiti ut Valesii ait)& Fusii in Valerios Furiosque venerunt, ita arbos,vapos, labos etiam & clamos ac lases aetatis fuerunt. Atque etiam illae commutationes cognationis inde remanserunt, verri versum,
cucurri cursem,uro usii, gero gessi. Ergo haec s& r literarum cognatio est. Quid i litera ξ quibus authoribus tertiit ab s locu accepit Z Quintiliano inquam, cujus illo primi libri loco, etiade propaginibus aliarum loquentium admon mur. arundam literarum s ait vel exilitate vel pinguedine nimia laboramus, quasdam VClut acriores parum cssicimus, δί aliis non dissimilibus, sed quasi hebetioribus permutamus: quippe x literae, qua Demosthenes quoque laboravit, i succedit, quaru vis est apud nos quoque:& cum c ac similiter i non Valuerunt, in gac d mollititur. Demosthenes ait Tullius Ora torio primo)ita balbus fuit, ut ejus artis cui studeret, primam literam non posset dicere. Rnempe quae in Rhetorica prima est,dicere non poterat.l igitur dicebat. Da puero balbo Martialis hunc versum pronunciandum:
Rara coronato plausere theatra Menandro.
Permutato r in i pronuntiabit, Lala colorato plausele theatla Nienandio.
Ac quod Quintilianus ait r ipsius i sonum molliorent habere, Capella definitione qua sequimur usurpavit.L ait lingua palatoque dulces-
56쪽
cit. Et sic Dionysus λγλ-υτασον dulcissima litera nominat. Atqui mitior & lenior litera triplice sonu ut Plinio apud Priscianu videtur) habet: exilem, quando geminatur secudo loco posita, ut ille, Metellio :plenum, quado finit nomina& syllabas, & quando habet ante se in eade syllaba aliqua consonatem,ut sol, sylva, flavus, clarus: medium in aliis, ut lectus, lecta,lectum .haec Priscianus ubi etia cognationem l cum rostendit, quod r in i mutetur, & l in r,ut a niger nigellus, ab umbra umbella. Aliquando etia i in sui vello vulsi. Atqui praeter hunc triplicem sonum, liquor vernacula lingua sentitur, quale sentimus cu Francice dicimus delicatum foliu, douillet, fue let, ubi tribus integris literis barbare admodum utimur ad dimidium unius sonum declarandum. Liquida pressius diduista sequitur inem & cn. mugitus auto ipsius videtur eam muta facererinugitus tamen ipse per se se exauditur, crassior in ipso ira, subtilior & exilior in n, dc quidem aptius expressius Gnecis nominibus kνv tamen ea legitime per sextam vocale proferantur. atque hi loni sint in utraque litera
corniculati. Dem Terentianus audiatur praecipiens, cum eam tertiam semivocalem; fecisset, lAt tertia Ausῖ quasi mugit intus ore. Et rursus alio loco de eadem litera,
M ugit intus abditum corcum *num.
Et iterum cum dixisset eam subjici ipsi s, Loco intimo faucesprope ipsas hiera haec excluditur.
57쪽
M ait Cappella) labris imprimitur. Hujus li
terae mugitu etia illum Quintilianus proposuit. Quid ait libro duodecimo quod pleraque nos illa quasi mugiete litera claudimus m,qua nullugraece verbii caditξ Triplex vero sonus hujus interae a Prisciano libro primo declaratur. M. Obscurum ait) in extremitate dictionu sonat, ut temptu: apertu in principio,ut magnus: mediocre in mediis, ut umbra. utru vero de tribus his sonis unus sit liquor hujus semivocalis, an alius praeterea ut in i fuit,lio est facile divinare. Certe Franci pronuntiamus in medio & fine litera
hac pene oppressam ore aperto,cu dicimuSlom be,tam eam, & sic latinas voces,ambo, min.ι,
namus. Q intilianus vero ait libro nono in emolliri in ultimam,si sequatur vocalis, n5 tolli quidem, sed tamen obscurari.Illa salt) Cesoris Catonis diem hanc aeque in litera in e mollita. Que in veteribus libris reperta mutare imperiti lent, & dum librarioru inscitiam insectari Volunt,cofitentur suam. atqui eadem illa litera quoties ultima est,& vocale verbi sequentis ita contingit, ut in eam transire possit: etiam si scribitur,tamen parum exprimitur,ut: Multum ille --&
adeo ut pene cujusdam novae literae sonum reddat, neque enim exprimitur, sed obscuratur, &tantum aliqua inter duas vocales velut nota est, ne ipse coeant.ideque rursiis libri II. capite 3.ait codulo co m dissimulari.Q d vero Q.intilia-
58쪽
nus ait m literam, vel in pronutiando carmine, non tolli, sed obscurari. Priscianus docet exemplo Ennii aliquando ne mensiira quidem tolli. Finalis dictionis sati J subtrahitur m in metro plerumque,si a vocali incipit sequens dictio. ut, Illum expirantem transfixo pectore flammaό. Vetustissimi tamen non semper eam subtrahe bant. Ennius in decimo Annalium: insignita fere tum millia millitum octo.Qu od vero Priscianus citat ex Ennio , id etiam ex Lucretio perspici potest libro primo: Corporum augebit numerum summaque sequetur. Ergo considerandum propono in hac liquida, quisham sonus liquorem quartae hujus semivocalis exprimat: an de tribus illis aliquis unus, an obscurior hic a Quintiliano, an denique alius. Alius enim sonus est integrae, alius liquidae.
N litera ipsi in subjeci velut ipsius molliorem
quendam & suaviorem sonum.Graeci pariter ac Latini statim postm, proximum n fecere. Ea re
tamen non admodum moveor, cum in reliquis
veru potius sequutus sim.Qvintilianum lib. tr. hic attendo, qui hujus literae jucussitatem illius duritiei oppoluit,cum ait: Quid quod pleraque nos illa quasi mugiente litera cludimus,m, qua nullum graece verbum caditὶ at illi ii jucundam&in fine praecipue quas tinnientem illius loco ponunt, quae est apud nos rarissima in clausulis. Haec ille. At vero sic nin ista mollicie de generavit, ut pristini mugitus nil fere retineat. ex labiis nihil admodum nisi extremis utitur. In
59쪽
In hac tamen lenitate, principis literae cognationem quandam ,e dentium & palati organis, cum detium palatique literis assumpsit. Tere tianus palatum in hac definienda litera statuit, cum eam quartam semivocalem fecisset,
artaesonitus fingitur usique pub palato,
Quo spiritu anceps coeat nariS'Oris.
Capella dentes adjunxit,cum ait, n lingua dentibus appulsa collidi. 11 mutatur inn sequenti- bus primis quatuor mutis T vel D, item C &G: ut tam tantum tandem, idem identidem anceps, num nuncubi, &, ut Plinio placet, nuquisnu quam. item sequente cut anfractus. Contran mutatur in m 1equentem. unde illud Quintiliani libro primo,Immunis ait) illud n, quod veritas exigit,sequentis syllabae sono vi a ui ingemina comutatur. Item sequentibus cognatisti vel P, authoribus Plinio, Papyriano & Probo,ut imbellis,improbus.Sed satis de varia cognatione m.& n. fonus hujus audiatur. Plenius
in primis sonat s ait Priscianus) & in ultimis
partibus syllabarum,ut nomen,stamen: exilius in mediis,ut amnis, damnum. Atque n ante G& Cliteras sut Nigidius apud Gellium docet
alia vis. ut in nomine anguis & angaria &anchora & increpat & incurrit &ingenuus: in omnibus enim iis non verum n,sed adulterinum ponitur.Nam n no esse lingua indicio es . nam si ea litera esset. lingua palatum tanFeret. Haec
doctissimus ille Nigidius .Quod vero negat pa latum lagi,id accipit propter exilitatem, quod
60쪽
exiliter tangat.quomodo enim a palato ad res sonus hic transiret,si palatum omnino non
tangeretὶSed tamen praeter illum duplicem Mpleniorem & exiliorem sonum, S hunc a Nigidio adulterinum, liquor est quidam in nostro vernaculo sermone,cu dicimus Hispanu,soctu, ustavio copaenon,ubi tribus literis integris,dimidiatu unius sonu tali barbarismo scribimus, quali antea textiae semivocalis dimidiatum sonum expressimus.Verutamen in semivocalibus
liquidis liquor ipse utcunque nobis apparuit Semivocalis firma succedit in Jod, & Vau, ELVeteru nemo quod animaduertere potuerim,
expressit vimJod literae.facta figura est vauco-sonae:factu nomen: explicatus sonus, ut postea dicetur . in hac nihil simile, quae tamen habet
usum non minorem. Claudius imperator literas tres Romanis imperaverat, ait Suetonius. quaenam vero hae literae fuerint,tacet. duae nominantur a Pristiano,digamma, & antisigma, Credibile est hujus c5sonae nomen aliquod,si quam etiam figuram factam esse: at quodnam id fuerit,divinare difficile est.Nos Hebraeorum exemplo ,Jod appellamus, & figuram attribubmus quam in Hispanorum & Francorum ser mone versatam perspeximus.Jampridem enim Hispanis nescio quis dedit:Franciae certe nunc nuper Lodoicus Megretius utedam proposuit, cujus in conformanda gentis suae lingua industriam valde equidem probo & laudo. Sonum vero sequimur quem communis usus obtinet,