D. Hieronymi In lamentationes Hieremiae commentariorum, ad Eusebium, libri tres

41쪽

Vide domine & c5sidera quem vindemiaveris, &c. In ter caetera quoque mala quae miserae genti ludaeorum acci. de re . illud quoq; contigit quod mulieres eorum paruulos infantes & fructum uteri sui propter famis inopiam come derint.Vnde est illud quod in obsidione Samariae mulier ad Ioram rege clamauit pro occisione filia sui, quem cum vicina sua comedit, expetens ut ipsius filius similiter ad coinestione ambabus daretur. sic quoq; & in captiuitate ultima Re.si Romanorum sub Tito & Vespasiano principibus, mulier

quaedam ex plebe trans Iordanem habitantium incolarum MVia nomine, Eleaetati filia,genere ac diuitiis nobilis, cum alia multitudine fugiens Hierosolymam,recepta cum caeteris obsidebatur: ubi cum a raptoribus rebus omnibus & victualibus expoliata fuerata ad extremum necessitate famis cogente propriu filium lactentem interfecit, partemq; eius coquens comedit:partem vero in futurum ad comededum restiuauit: unde nidore assatae carnis ipsi raptores excita .ri.tam factu repetissent, nimis exhorrescentes recesserunt.

Quὁd autem in sanctuario domini sacerdotes & prophetς. pueri & senes,iuuener virgines,gladio ceciderunt: histo. riae diuinae .necnon & libri Iosephi historiographi de excidio urbis Hierosolymae manifeste docA. Nysticὸ aute mulieres fructum suum comedent, quando animae peccatrices iusto iudice deo retribuete,operum suorum eondigna mer

cedem recipienti Occiditur sacerdos & propheta in sanctuario domini, edin ipsi ministri altaris & pr iratores verbi dei propter negligentia suam atque desidiam, te suo officio

unde eoronari debuerant, merita poena ultionis sortiuntur.

n. Iacuerat in terra foris puerosioneae. Virgines meae, oe' iuuenes mei ceciderunt in Odio. Interfecisti in die furoris tuti percusisti,nec mi λαπι es.

Iacuerunt in terra foris puer & senex,&c. Iacent in terra foris puer & senex, cum illi qui innocentiam puerilem si mulabant .vt illi qui videbantur consilio plebem regere, terrenis desideriis incumbetes, propter facinorosam vitam de ciuitate domini eiecti,terrae eui animo inhaeserant coaequa buntur: puluisque pulueri reddetur. Similiter & qui conti nentiam virgineam videbantur habere: & robur iuuen

C id tutis

42쪽

CO M. D. LIB. I. itutis in operatione bona exercere propter hypocrisim qui

coram oculis hominum gesserant,gladio futurae damnationis occidentur. Interficit enim vindicta caelestis in die Ri- roris domini fictos simulatores , non veros executores sa-Moexs a crarum virtutum. Vnde in euagelio, virgines stultae in aduentu sponsi leguntur mendicantes extra ianuam nuptiarsi seris remansisse: & in psalmis scriptum eli; Iuuenes ignemra. 7 g comedisse:& virgines earum lamentatas non esse.

n Thau. Vocasti quasi ad diem solennem,qui terrerent me ge circuitu: c non fuit in die furoris domini qui ef

fugeret G relinqueretur. Q s educaui σ enutrivi, micus meus consi sit eos.

Vocasti quasi ad die solennem,qui terrerent,&c- Quas ad diem solennem hostes vocati sunt ad subuersione perfidi ciuitatis: quia id quod desiderabant,domino permitten te eueneniebat. Interitum enim Iudaeorum qui appetebant, conspicere meruerunt. Aliter: Hostes quasi vocati ad solen. nitatem veniunt, cdm maligni spiritus in die iudicii ad puniendos peccatores exultantes conueniunt.Gaudentilli de ruina animarum i quia non ignorant ad suppletionem su-yemae ciuitatis. unde illi corruerant, creatum esse humanu genus: & ob hoc se priuatos aeterna scelicitate conspicientes,homines ne paradisiim habeant,toto nisu per inuidiam praecipitare festinant. Hoc tamen non sine grandi dolore sancta ecclesia sistinet: cdm filios suos quos baptismate ge nuit:& sacramentis diuinis imbuit, sub inimicorum manu per diuersa scelera quotidie cadere videt. Quod in sequen-ki, libri initio satis lucidε demonstrabitur: quoniam praesentem librum hic finire censemus.

Commentarii primi in lamentationes Hieremiae finis.

43쪽

In Secundum li-BRUM COMMENTA.

riorum Lamentationum Hieremiae, D. Hiero

mium.

lduobus alphabetis quasi apphico metrostri-

ta constat: quia tres uersiculos, qui sibi ta nexisunt,eν ab una litera tantum incipiunt,heroici ma concludit sicut is ira ostensim es) exponendum transcurrimus,Recte ergo ad secundam panem ,ubi tertiin alphiletum, quod trimetro 'ipum est: er a ternis literis ed eiusdem terni uersius incipiunt explando ue. niamus Hoc in primis nolintrasciri,qu)dhaecpars priamum calamitatem gentis Iudaeae eurtius humani generis defendo pronunciat,deinde sacramentum dominicae incarnationis acpasiponis manifeste exprimit: ubi Iudaeorumpersecutio , o innocentis Cho poena ac mors describimriC vry

44쪽

CO M. D. HIERON. LIB. I. .

tutis in operatione bona exercere propter hypocrisim qui coram oculis hominum gesserant, gladio futurae damnatio nis occidentur. Interficit enim vindicia caelestis in die Ri- roris domini fictos simulatores , non veros executores sa-Minxs a crarum virtutum. Vnde in euagelio, virgines stultae in aduentu sponsi leguntur mendicantes extra ianuam nuptiarii laris remansisse: & in psalmis scriptum est; Iuuenes ignemrsa. g comedisse:& virgines earum lamentatas non esse.

Thas. Vocasti quasi ad diem solennem,qui temerent me de circuitu:'non fuit in die furoris domini qui ef

fugeret G relinqueretur. Quos educaui cu enutrivi, immicus meus consumpsit eos.

Vocasti quasi ad die solennem,qui terrerent,&c- Qua si ad diem selennem hostes vocati sunt ad subuersione perfidi ciuitatis: quia id quod desiderabant,domino permitten

te eueneniebat. Interitum enim Iudaeorum qui appetebant, conspicere meruerunt. Aliter: Hostes quasi vocati ad solenis nitatem veniunt, edm maligni spiritus in die iudicij ad puniendos peccatores exultantes conueniunt.Gaudent illi de ruina animarum i quia non ignorant ad suppletionem supernae ciuitatis. unde illi corruerant, creatum esse humanu

genus: & ob hoc se priuatos aeterna Relicitate conspicientes,homines ne paradisum habeant,toto nisu per inuidiam praecipitare festinant. Hoc tamen non sine grandi dolore sancta ecclesia sustinet: ctim filios suos quos baptismate ge nuit:& sacramentis diuinis imbuit, sub inimicorum manu per diuersa scelera quotidie cadere videt. Quod in sequentis libri initio satis lucidὸ demonstrabitur: quoniam praesensem librum hic finire censemus.

Commentatij primi in lamentationes Hieremiae finis.

45쪽

In Secundum li-BRUM COMMENTA

riorum Lamentationum Hieremiae, D. Hieronymi prooemium.

Rrimam partem lamentationimieremia,siae duobus alphabetis quasi apphico metro'ipta constat: quia tres uerstatis, quiset connexi sunt,ET E una titera tantum incipiunt ,heroici co ma concludit scutiamsupra ostensium es) exponendum transiurrimus, Recte ergo ad fecundam parrem , ubitertium alphaletum,quodirimetroscripum est CT aternistiteris sed eiusdem terni uersia incipiunt,explandam ueniamusMocin primis uolentessiciri,quoil haec pars priamum calamitatem gentis Iudaeae euitias humani generis defendo pronunciat,deindesacramentum dominicae incarnationis acpasiponis manifeste exprimit: ubi. Iudaeorumpersecutio ,. innocentis Cho poena ac mors describit . Citii

46쪽

COMMENTARIORVM

D. Hieronymi in lamentationes Hieremiae liber secundus. Caput III. NAlepti.

Go uir uidenspaupertatem meam in uir es indignationis eius.

Ego vir videns paupertatem meam &c. onqueritur ergo populus fidelis pauper talem suam in correptione indignationis domini: quia plurimos a statu rectae fidei de studio bonorum operum in tenebras erroris,& vitioru barathrum cernit deuolui Multi enim sunt voeati,pauci vero electi.

Alipsine minauit'adduxit in tenebras,'non

in lucem. Me minauit &e. Hoc est,in tribulationem cadere per misit: & non in prosperitatem seruauit.

M Aliph . Tantum in me uertit cr conuertit marium I am tota die

Tantum in me &GHoc enim sentit iusti iudicis senten . tia decernente , sibi iuxta meritas euenire,quod se re-eolit propriis alitonibus promereri. Illud tamen considerandum est quod dicit: Tantum in me vertit & conuertit manum suam. Conuertere enim saepe in scripturis ponitur pro placare:ut est illud: Convertere domine aliquan tutum& deprecabilis esto super seruos tuos. Vertit enim domi- Deut. 1 suam,quando iustὸ in reos debitam ultionems immittit.Et conuertit manum sua quando misericorditer , . a vindicta sententiam suspendit.Scriptum est enim de illor. ' Dominus mortificat & vivificat, humiliat de sublimat. Et ' in Deuteronomio dicit; yso occidam , ct ego vivere faciam ' Eeth Mati zo

47쪽

IN LAMEN. HIEREM. CAP. III. In Beth. Vetusiam fecit pellem mea confriuit ossa mea:

Vetustam secit pellem meam,&c. In pelle & carne, exteriora & mollia quaeque exprimit: in ossibus,robur inter num. Vetustam ergo fecit dominus pellem Iudaeorum &carnem,quando in exterioribus rebus per indigentiam fe cit deformem. Contriuit ossa eorum,quando duritiam mentis eorum comminuit Hinc quoque per beatu Iob dicitur: Cutis mea denigrata est super me : & ossa mea aruerunt

prae caumate.

n Beth. AEdificavit in Dro meo, π circundedit mefel

le s labore. AEdificauit in gyro &e. Quid est aedificare in gyro nisi

undique prest iris coartare Et quid est cii cuda refelle , labore, nisi amaritudine , & labore repletum coangustare Unde & subdit:

n Beth.In tenebrosis concauit me,quasi mortuossem

piternos. In tenebrosis collocauit me, &c. In tenebrosis eollocat quasi mortuos sempiternos,quando omni ilacio destitutos nullam sinit de prae senti xita consolationem sperare afflictos. De quo adhuc subiungit.

a G et Circi maedificauit aduersum me, ut non egre diar: aggrauauit compedem meum.

Cireum aedificauit aduersum me de e. Clim aduersum se obsidionem vallo & aggeribus circumaedificatam conspicit, compedem suum aggravatum asserit: quia eius exitum quomodo calamitatem euadat.non inuenit. Quod sanctus Iob similibus verbis expressis.dicens: semitam meam circusepsit,ita ut transire non possim & in calle meo tenebras posuit. Quod ad infirma quoque membra sanctae ecclesiae non incongrue infertur,quando per hoc quod praue sese e sse meminerunt,a bono opere retardantur:& ex infir mitate propria timidi,bona contra haec sortia aggredi non praesumunt. Timent enim magna bona incipere . qui se in suis actibus infirmos esse meminerunt. Et cam plerunquet iam bonitar quod estgant,nesciunt: quasi in calle sito posi

48쪽

i Co M. D. HIERON. LIB. II.

eas tenebras perliorrescunt .Nam sepae ita de suo opere cianimus incertus,ut ignoret omnino quid virtus,quia culpa ct incalle ergo suo tenebras inuenit,qui in his quae agere

appetit quid eligere debeatinescit. cina igitur nepe ins

nutate Onnunquam verὁ ignorantia peccatur: ex infirmantibus meimbris dicit: semitam meam circunsepsit, Melansire non possum. Ex eis verό quae ad ipsum opus bonuquod eligunt,caligant,subditur: Et in calle meo tenebras posuit. Ea poena etenim culpet est,uidere bonum quod age. xe debeam,& tamen implere non posse: & rursum ex frauiore poena culpa est quando agere debeat,nec videre. v de & contra haec utraque,psalmistae voce dicitur: Domi nus ityuminatio mea,& caetera. Contra ignorantiae enim tenebras illuminatiori ontra infirmitatem vero salus est dominiis quando &ostendit quid debeat ad agendum appetι & vires praebet: ut quod ostenderat, possit implere.

orassionem meam. Sed & eum clamauero &e. γ Omnipotens deus quia nobis profuturu esse valeat scies,dissimulat exaudire dolerium vocem,ut augeat utilitatem,ut purgetur vita per pue . nam:& quietis tranquillitas,quia hie inueniri non valet ali M. quaeratur . Sed hanc dispensationis gratiam nonnulli etiam fidelium ignorant.Ex quorum etiam persona ad bearum. I ob alibi dicitur:Ecce clamabo vim pallens & nemo auctet vociferabor,& non est qui iudicet.Non est enim vn iudicare dicitur,quando iudicare dilΠmulat ipse qui est quia causam nostram contra aduersarium praeter eum qui iudicet non est: nec tantum hoe sine iudicio non est,quod indicium disserunt: quia & cium haec beatus Iob diceret,&' cacti viri merita,& aduersari poena crescebat.Hoc ipso ela so iudieiuni iudicis differre filit,ut singuli iuxta merita sua

condignam mercedem reciperent.

a simet. Conclusit uias meas idibus et dris emitas

Conclusit vias meas lapidibus quadris.&e. Vt ostende-bi se validis tribulationibus coartatam, lapidibus quadrisse

49쪽

se elausam cicit: & semitam gressuum suorum subuerlam: quia petrae solidam formam quadratam habentes v bicun-q: positae fuerint,fixaeiacet: nec alibi relabi potat. 1ysticὁ autem electorum populus lapidibus quadris apud iniquunt

concluditur:cum eius caro antiqui hostis persecutionibus 'temporaliter datur. Cuius semitam subuertit : quia tormenta sua eum euadere non permittit: nec contentus est solummodo carnem cruciatibus affligere : imὁ etiam do so & insidiis eius animam funditus quaerit subuertere.Vnde subiungitur:

Da eth. Ursus insidios factas es mihi eo in abstin

gitis. Ursus insidians dec.)Per duas bestias serocissimas,nsmis

dolosam de crudelem persecutionem antiqui hostis exprimit: qui per ministros suos,alium blandimentis alium minis alium vero suppliciis a semita rectae fidei subuertit: &a spe coelestis auxili j quasi desolatos atterere cupit. Vade sequitur:

Daleth. semitas meas subuertit cr confregit: it me desolatam.

semitas meas subuerrit 3 e. De husus leonis sessidiis propheta in psalmis testatur,dicens:sedet in insidiis eum diuitibus in occultis. Acius antichristi,latronum consuetudini pr. -- comparauit: qui occultas vias insidentat interficiant inno

centes.

Daleth. Tetendit arcumsilu*: oe possit me quasi 'um adsagittam.

Tetendit arcum suum:&e. Hye est,sententiam iudicii sui in me detexit: de certo latu castigationis corripuit. A r- s autem nomine in sacro eloquio aliquando malorum insidiae,aliquando dies iudieii,aliquando verδ ipse eadem se. cra eloquia designantur. per arcum quippe insidiae figurantur: sicut per psalmistam dicitur. Intenderitne 'areum rem amaram. Per arcum quoque , iudicii dies designatur : Pal.3s elicut per eundem rursum psalmistam dieitur: Ostendisti Psabsy.a populo tuo et potasti nos vini compunctionis . Dedisti metuentibus

50쪽

CO M. D. HIERON. LIB. II

metuentibus te significationem,ut fugiant a facie areus. In arcu enim quanto longius trahitur chorda, tanto de eo di-- strictior exit sagitta. Sed nimirum sic extremi iudicii dies, quanto longὸ differtur ut veniat, tanto cam venerit de illogistrictior sententia procedit. idcirco autem diuersis nunc cladibus percutimur: ut his correcti,paratiores tue inueniri

valeamus. Vnde illic praemissum est: Ostendisti populo tuo durae flagella videlicet seculi,qui secuturum grauius iudicij

diem praecurrunt Potasti nos vino compunctionis,ut terre

na gaudia in lachrymis verterentur. Dedisti metuetibus tu significationem,ut fugiat a facie arcus tale si diceret:hocte. pus misericordiae est,illud iudicij erit.per ista ergo huius teporis flagella significans, quomodo tunc persecuturus eliquando non parcens iudicas:qui sic districtὸ modo pereutis,quando parcis 3 Aliquando autem per arcum etiam sacra scriptura designatur. Ipsa quippe arcus ecclesiae, ipsa arcus domini: de quo ad eorda hominum sicut ferientes sagitta sic terrentes sententiae veniunt. Vnde rectὸ per psalmistam dicitur: Arcum suum tetendit,& parauit illum:& in eo pinrauit vasa mortis: sagittas suas ardentibus effecit. Arcu n que suum dominus tetendit et quia cunctis peceatoribus perscripturam sacram minas exhibuit. In quo arcu scilicet vata mortis praeparat: quia secundum eloquii sui sententiam,eos qui nunc corrigi negligunt reprobos damnat.In quo etiam Mittas suas ardentibus effecit:quia ad eos quos per terro Tem corrigit,accensas verborum sententia; emittit. Et po- fuit me,inquit,quasi signum ad sagittam. Constat nimirumquὁd ideirco signum ponit, ut sagittarum emissione serj tur. Fidelis itaque populus in signum hosti sito est positus: quia eum semper sitis ictibus impetit, eum suis persecuti nibus asiligit. Qui enim in hac vita assiduὸ mala tolerative lut in signo positus,ictus suscipit serientis. Vnde & praedicator egregius, cdm persecutionum mala toleraret, atquet sub perlectitione aduersariorum gemeret: teneram discipua Thess Iotum mentem de suis amictionibus consolans ait : Ipsis enim scitis quὁd in hoc positi sumus: ae si eis apertὰ di

eat: Quid in hoc tempore vulnera nostra miramini : qui si aeterna gaudia quaerimus, huc ad hoc venimus ut feri

Misie