Commentarij Ioannis Arborei Laudunensis, doctoris Theologi in Ecclesiasten, ... Eiusdem Commentarii in Canticum Canticorum, ..

발행: 1537년

분량: 189페이지

출처: archive.org

분류: 그리스도교

111쪽

CANTICUM CANTI COR V M. CAP. I.

Sculetur me osculo oris sui, quia meliora sunt

ubera tua vino fiagrantia unguentis optimis. Oleum estusum nomen tuum: ideo adolescenistulae dilexerunt te.Trahe me post te:curremus in odore unguentorii tuorum. Introduxit me

rex in cellaria sua. Exultabimus & laetabimur

in te memores uberum tuorum super vinum.

Recti diligunt te. Nigra sum sed formosa filiae H ierusalem sicut tabernacula Cedar sicut pelites Salomonis. Nolite me considerare quod fusca sim quia decolorauit me sol. Filii matris meae pugnauerunt contra me, posuerunt me custos dem in vineis vineam meam non custodivi. Indica mihi, quem diligit anima mea, ubi pascas, ubi cubes in meridie, ne vagari incipiam post greges sodalium tuorum. Si ignoras te M pulchra inter mulieres egredeis re & abi post vestigia gregum tuorum. & pasce hoedos tuoy iuxta taberis nacula pastorv. Equitatui meo in curribus Pharaonis assimilaui te anilisca mea. Pulchra sunt genae tuae sicut turturis: collum tuum, sicut montalia. Murenulas aureas faciemus tibi, vermiculatas argeto. Dum esset rex

in accubitu suo, nardus mea dedit odorem suum. Fasciculus myrrhae diis lectus meus mihi, inter ubera mea commorabitur. Botrus cypri dile,ctus meus mihi in vineis Engaddi. Ecce tu pulchra es amica mea ecce tu pulchra es, oculi tui columbarum. Ecce tu pulcher es, dilecte mi. &decorus. Lectulus noster floridus, tigna domorum nostrarum cedrina, laquearia nostra cypressina.Sculetur me osculo oris sui, quia meliora sunt ubera tua vino.

a fragrantia unguentis optimis. Ac uat sponsa suauissimis sui sponsi

osculis perfrui. Veruntamen ardentissimo sui bosi amore delinita, dolet eum plurimo tempore moram protrahere. Interim tamen assi uis precationibus deum orat,sciens eum esse patrem sui sposi, Osani fas manus sive ira, obmurmuratione, bquerela in deum elevat. inregit pudico habitu ornata, perecunda, sobria, et nobis Fimis illa bata ornametis,quibus decet nobilem sponsam exornari: Smirum in modum cupit cassis auribus audire perba fui honisi,dicetis: culetur me sculo oris sui. optato a Chris o offensam,quam apud deum,homilles peccando contraxerant,extingui: Opacem inuenire in qua, dum essemus deo patri inimici, perfitum eius reconciliamum nec pudet Christum nos exoscularisi maerore S lachi dimis nos ramiserae vitae confecti O lugubri paenitentiae sacculo cliti ad eum redierimus: quandoquidem pater ille clementismus, hum prodigum,quem decosti patrimonii poemtuit,benigne exscula' tus es Spiritalem tamen amplexanso intelligentiam, haec loquitur Ecclesia, O dicit:

112쪽

Origenes

Esa. 33.8c s. Angelomus Manius

COMMENTARII et O. ARBOREI

omnia babeo,repleta sum mulleribus, quae sponsaliorum vel dotis titulo, aula nuptias sumes. Dudum enim,cum pretpararer ad coniugium j ij regis, det primogeniti omvis

creaturae,obsecuti sunt, O ministrauerut mihi angeli sensti eius, deferentes as mele ei, loco sponsalis muneris: ministrauerat mihi etiam propheta, b indicarunt mihi destio omnia, cui me delatis arris S muneribus dotalibus, spondere cupiebant. Verum i iii amorem ejus me succenderent, pronuntiauerunt mihi propiaticis vocibus de aduentu eius, O de innumeris irtutibus,operibu eius immeψs, repleti spiritu susso praedicauerunt:pulchritudinem suo p eius, O speciem,ac ma eludinem,descripserunt: ita ut omnibus bis ad amorem ejus interre in amarer ed quoniam seculum tam penes vitum es, O ipsius quidepraesentia non datur mihi,plos aute ministros eius ideo ascetidentes er descendetes ad me,propter hoc ad te patrem sponsi mei, precem fundo, b obsecro, t tanZem miseratus amorem nostru ,mittas eum At iam non mihi per ministros

suos angelos duntaxat et prophetas, loquatur,sed ipse per semetipsum veniat, O sculetur me osculo oris sui, eris scilicet in os meum. sui oris infundat ipsum audiam loquente, isum videam docentem. Haec sunt Christi oscula, quae porrexet Ecdesila,cum in aduentu suo ipse Christus in carne pestus euangeli Tauit ei verba fides, O ctaritatis, S pacis,fecundu quod Esaias promiserat, O praemissus ad ipsam dixerat: Noli Iegatus nep angelus sed ipse domissus saluabit nos. Haec ueves. Et eade possumus defatia anima interpretari,quae tametsi ab antiquis legis Mosaicae doctoribus, bab oraculis propheticis, instituta fuerit,er primc crassa cognitione ei usita, quia tamen illorum institutis non fuit satiata, expetiuit a Christo, Hr ab uberrimo Euagelii fovie cae-Iestem haurire sapientiam, O in eo sua proluere labra, O confugit ad illum qui mentis tenebras depellit an mil illustrat obscura discutit,enogat perplexa, inuoluta dissoluit, parabolas Hr migmata sapientsi rectis intelligentiae lineis explicat,a suo scula verbi dei,diuinaeapphilosophiae,recipit.Hoc ponti osculu. intelligamusvirtutem dei, quae illuminat mentem, S ad se rapit. Dicit Angelamus hunc Hisserens locum, hoc Salomonem praetendisse tangat me dulcessine prasentiae par,quam 'pius a prophetis promisse fam audiui. Unde er de eodem sponso in Euangelio scriptum est cum sederet in monte, O sublimium praeceptotam verba faceret, Aperiens os suum docebat eos, dicens: Beati pauperes hiritu, quoniam ipsorum est regnum caelorum. unc autem excellentissimum dos torem, debemus attente audire, quod testatur vox illa dei patris de nube demissa: Hic est Filius meus dilectus in quo mihi bene complacui, ipsum augite. Et Ioannes Ba

ptista praeco domini,ex multis pons amicis praeparauit sponsam Christo adbaeretem. mes habet, ivsuit. sponsam posui est: amicus autem sponse,qui stat O audit eu gaudiogaudet.proptervoce poni . Gregorius bac eandem Salomonis sententiam explicas, diciti Os hos esse inspirationem Christi:sculum ro oris,dulcem inspirationis amo rem Dicit ergo ponse desiderio aestuans, Hr iv amplexum possui tuaiascens . ,- Ietur me osculo oris sui. Acsi diceret, ille quem super omnia, imo solum diligo, veniat,aui dulcedine suae inspirationis,me lagat. Nec praetermittam quae ad hunc locum dicit beatus Bernarius sermone a. Noa audio iam Moysim, impeditiori quidem lingua

113쪽

IN CANTICVM CANTICORUM. tig

factus es mihi: Esaiae labia immuda sunt:Hieremias nefiit loqui, quia puer est,er prophetae omnes,diuves sunt. Iese ipse quem loquuntur, ipse loquatur, ipse me suletur osculo oris sui. Augustinus libro v vo de amicitia, capite G. hunc proferens locum, dicit ad eius explicatioclem, osculum esse b corporale er piritale. culum corporale, si impressione labiorum,quod non est sensensi,nis certis O bovestis horis, ut tu signum reconciliationis, qualidos uni amici tui fueruiit inimici: in guum etiam dilecti ovis inter posum Osponsam feri permittitur,vel sicut ab amicis post diuturnam absentiam 5 porrigitur er suscipitur. Porro osculum spiritale proprie amicorum es ,qui sub

una lege amicitur tenentur. non enim sit oris attactu sed mentis assectu: non coniuπ-ftione labiorum,sed commixtione spirituit. Haec ille. Exclamat igitur sposa a suo ponso tanquam a Pararum mpbo eZosta, b calcisti illius pulchritudine accensa, dicit: Osculetur me osculo oris sui. Sunt autem bora scula spiritaliam dicit Philo,episcopus CarpathiusAir sane eruditus, qui ad Augustini sententiam propemodum acce)it. Nec ve

ris mile est Ecclesin desiderasse carnea b corporea sui spons scilicet Christi oscula, sed spiritalia, quae sunt purissima, castissima sanctissima, planes diuina ais caelestia,

nihil prosus carnale habentia, nec corruptibile, nihil turpe, vibit obseaenum, sed honestissima omnia, quae tam longissime cuncta carnis oscula siperant, quam lux tenebras,tuam ita mortem,suam pempiterna,peritura. Et con ullo quaerit castissima bare sipsa, suauissimum sui sporum sit osculum. Nam excellentiora sunt, O dulciora huius murumdissimi spons oscula, ervberamno etiam sapidissimo, di odoriferis Guetis.Horum enim odor, breuissimo tepore decidit O arescit, nec perpetuo oblectare potest: odor vero caelestis pbilosopbive, O Euavgelici vetuenti, quod illustrissimus hic holsus, nobis impartitus es , nulla temporum incuria, nullo rerum humanarum lapsu emoritur, O perit, sed eundem odoratissimum spiritum quouis aromatum spiritu leniorem spirat, O emctissimas sapietitum nares ad sepellicit, buceram Chri lavorum mentem reficit, O benignitate fui e gratiaevaletudinarios Favat. Et licet sponsa conferat vivo

ubera, ita tamen confert,ut praeserat. Vinum autem, intelligenda sunt illa dogmata fedos trivae, quas per legem S prophetas ante aduentu domini,sumere ipsa consueuerat. Sed nuc con derans hanc doctrivam, quae ex uberibus spons profuit, miratur Ostupet, videns eam longe praestantiorem illa, ex qua ante aduellium pons laeti Frata fuerat, tanqua ex vino spirituali, quod sancti patres ministrabant,qui huius generis plautauerunt pineas t Noe primus,fr Esaias in cornu, in loco laberi, O coluerunt eas. De hoc antiquorum vivo, intelligenJum est illud Eccle, assce, ubi ait Dixi ergo in corde meo vadam, O affluam Zelicus, Zrfruar bonis. Et de vineis loquens,dicit, Magni caui opera mea aedificaui mihi domos, Splantavi pineas,feci bortos O pomeria. Et tantam habet Christus potestatem invivii Sin aquamM ex aqua possit vivum optimum efficere,quod fassum e t in Cana Galilaeae. Vinum tame,quod evinea Sodomora, O palmitibus Comorrae pro fluxit,reiiciendum est. Ideo laudantur Recbabit. r, qu od in eo tempore, quo peccata populi inualuerant,er pro iniquitatibus plebis, captiuitas immiccbat, conuocati essentvt biberret illum, obequentes patri suo Ionadab,volucrunt

Augustinus. Philo. Ecclesiast. t.

114쪽

Cara. COMMENTARII IO. ARBOREI

bibere. Virro tamen caelestis quis inebriatus fuerit, nunqua male habet nullusti Zeuis

incurrit morbum: O quo magis eo inebriamur,eo melius habemus, magi is deo coniun-Ast. L simur. Et hoc nectare et spiritali musto perfurum sunt O inebriati Apostoli in festi die

Pentecostis. Nec inerudita sunt, quae ad hunc locum edisserendum dicit Iustus Episco-oetelitanus pus Orgelitanus bera Christi, Apostolos et Euangelistas appellari, per ipsos enim iusse nutrimur, o spirituali alimento reficimur. Idcirco autem meliora vino probatur, quia Euangelica dolirina eminentior quam lex olim data, dinoscitur. Nec iugum legis iugo Euangelii confere'dum est. Denis allicriura, hi veritas, illic tanquam austeritas vini diligedum tantummodo proximum, b inimicum odiendum ostendit:bic duliceJo gratiae,pro inimicis oransi, er eos qui nos oderiit admonet diligendos. Ipsa quo pMatrius. Christi ubera, ipsos vo bolos unguentis optimis fragrantia declarat, quia tali irtutibus, tanti sep enituere miraculis, ut odor iustitia eorum, longe lates diffusus, tune intuentes obtestaret, O hucust omnes rejiciat audietes cui unus ex ipsisponutiat, a. rinth. a dices, Deo autem gratia,qui semper nos triumpbat in Coristo Iesu, o odorem notiti esuae manifestat in omni loco pro nobis. Possunt Hr baec Salomonis verba, adaptari inculpatissima virgini Mariae,quae suis uberibus laStauit Flium Dei quibus omnivvnguentorum S aromaia fragrantia cedit. Illa siquidem po pudicissimo ventre O bo- pitiose, excipiens dei Verta, meruit ab omnibus coli, nec illi sacriscium oscetur quod non in gloriam sui fit, O maximam Eccles Militatem redundet. Oleum essu sum nomen tuum. ideo adolescentulae dilexerunt te. Nullil est oleum mat riale quod bulcsacro laetitiae oleo, conferri possit. Hoc autem oleum, ritus sancti unguentum , quo unctus es Christus Ocuius nunc odorem percipies sponsa admirata est oleum letitia. quiafructus spiritus gaudium est, O hoc praetensit David, dicens, Psilm. . Unxit eum dominus deus suus oleo laetitiae prae participibus suis. Et futurum erat tpretiosissimum Christi oleum, eiusque nomen per totum terrarum orbem diffundere-a.Corinth.a turret eret odor suauitatis in omni loco icut OApostolus dixit Quia Christi bonus odor sumus, in omni loco. Aliis quidem OZor ex morte in mortem, aliis autem odor de vita in vita. Nec hoc oleum effusum dilexerci fordidae vetulae, O quae rugas habent, O indelebiles macularum neruos, sed adolescetulae,quae sacro bapti malis fonte repuragantur, O nouum induunt hominem aut quae onceram Christisdem profitentur. t Mat.=.dc u mulier illa quaesanguinisfluxu patiebatur, Chananaea . illaesane Christum vehemeter dilexerunt. qui denis a Christo chri iani nominatur m sacro olei chromateper-Romuncti, O fragranti spiritus saniti Eucto repleti cum Apostolis dicunt, Charitas dei diffusa est in cordibus nos bris per spiritum sanitum, qui datus est nobis. Trahe

me post te. curremus in odore unguentorum tuorum. Quoniam non potest Ecclesia ne* et i anima, suo solo conatu ad caelestia avbelare, ne* Christo ad-barere, ideo sponso dicit:Trabe me, quodsi me ad te pertraxeris, olfacta odorem tu rum unguentorum, Sin me sentiam fragrantissimum tu egratia odoramentum. c

rore.c. barent O bac Euangelicarphilosophiae, in qua Acit Cbrulus: Nemo potes' venire adme,nisi Pater sui ms t me, traxerit eu.attrabitur ad Cbri tum qui credit Christo, illi

115쪽

iN CANTICUM CANTICORUM. s

vero currunt pos3 eum,qui eum imitavtur, hi qui Zovo ipsius, ipsum sequendo proficiunt. nec tamen ,ne putes peremptu esse liberum arbitrium trabitur homo ad Christum, nolens, aut more pecudum adigitur, quae dicere non possunt, trabe me post te. anima enim quae dicit trabe me post te norumvihil habet vigoris S alacritatis Pult enim comitari Christum sed ibirmitatis consuetudine superata icut debet sequi, nou praeualet.spiritus quidem promptus es , caro autem infirma. mens nititur imitari dominum, sidcarne praefocata succumbit plerun p. quod pulchre expressit Paulus ad Romanos. dicens: Mente seruio legi Ai,carne autem legi peccati. Introduxit me rex in cel laria sua. exultabimus & laetabimur in te, memores viarum tuorum, si per vinum, recti diligunt te. Os ensit Salomon propras limum S maxime beneuolum sposi erga suam sposam animum, quam non solum ad se attraxit, verumetia introduxit iv sua cellaria b regiu cubiculum, et ibi videret cui fas opes regias, O hoc munere exultat quod secreta regis O arcana prospexerit,bboc ad his oricam explanationem spectat. Altius locum hunc specularedo dicimus Christum ivtroduxisse Eede, iam suam, in promptuarium dei tui'. 'sapientis,cui arcava mysteria reuelauit. Paulus in secretissimum hoc cubiculum introsurius, dicebat: Nos autem sesum Christi habemus,M sciamus quae a deo Jovata sunt nobis, haec autem illa fluui,quae oculus non vidit nec auris audiuit,nec in cor hominis UceπJeruvi,quae praeparauit deus hic qui diligunt eum. latro lucuntur O in hoc cubiculum illi,quibus datum es ,vos e mustiria regni caelorum, Matth. 13. Et Ecclesia in hoc cubiculum introducta, in quo sunt omnes thesauri sapientiae a cientia ab conditi, multa didicit sacramenta, b res arduas nos ris impervias oculis. Shaec est regina de qua dicitur, A litit regina 1 dextris tuis

in institu deaurato, circundata varietatibus.Duc autem comitantur adolescentulae, de quibus dicitur: Adducentur regi Mirgines post eam, proxima eius adducentur tibi, adducentur in laetitia b exultatione,adducentur in templum regis, b augent plurimum cum in magnis cum regis cubiculum una cum sponsa intromittuntur, Osimul exultant cum sponsos mire oblectantur, cui congratulando existimat eius, era, a quibus prosluunt fontes caelestis sapientiae, dulcedine vivi O humavioribus literis esse prae lautiora, b nihil arbitrantur esse optabilius, nihil maius, nihil deviis eligibilius huc erao perfecta sponsi dilestione, tu tua est summa totius humanae perfectionis. Quod si quis diligat Christum sermonem eius seruabit,qui autem seruat verbum eius, vere tu hoc Aaritas dei persesta es , O aequissimi sunt Mira qui diligunt Christumum libro S impudentissimi nes mavdata eiustas odiuvi, ne p eum diligui. Nigra sum sed sermosa filiae H ieriisalem sicut tabernacula Cedar, sicut pelles Salomo, nis. Ne existimetis fia Hierusalem me esse'dissimam, O indecora nigredine obscuratam, nec las queadeo vesbram ias letis pulchritudinem, mihi exprobretis culpam coloris. fateor me esse nigram i extraneum duntaxat colorem inspexeritis:nec tamen iu- decora est mea nigrego,quam eximius virtutum cadisor illebat. sum etenim internis membrorum liniamentis formosa, elegans o calidi D. Metandoquidem bibi corporis

sanior, mihi idetur esse perfimilis sepulcbris dealbatis, quae foris apparevi homini-k iij.

i. Corint. t.

116쪽

COMMENTARII IO. ARBOR Ei

bus speciosa, intus vero pirata sunt ossibus mortuorum Somni spurcitia. sed altius hic latent Ecdesse ex gentibus contregata mysteria, tuae in hanc scenam introducitur, alloquens perbam Iudaeorum sinagogam: Nigra um,attamen formosa, tibi videor nigra, quod non ex stirpe regia b claris parentibus duxerim originem, nec ex gessis Abrahaesiis defienderim,a quibus regiam tui ortus nobilitatem vendicas, O antiquis Mosaicae legis institutis, immodice conjidissum tamen pulchra b speciosa, O benignitas Christi O gratia, cui confido, cui innitor, a quo tota mea salutis spes pendet, mepe

obscurata metis tenebras expulit, meam p nigredinem pulcherrimus Euangeli j candor exornauit.Quanuis enim pro coloris obscuritate me conferas tabernaculis Cedar, quae

es gens admodum nigra, imo ipsa nigredo, O nigerrimis Salomonis pellibus,tamen ex Cedar ex I malle defendit. secundo nanque loco ex Ismaele natus est,qui I mael nouGene. i .ec fuit expers diuina benedi Stionis, O pelles Salomonis tuae nunquam lato regi in omni gloria sua visae sunt indecorae,non sunt alia quam pelles tabernaculi dei. Fertur Salomon quando agibauit templum,omnia asa templi pellibus cooperuisse, O quia erant apta tabernaculo,idcirco non erat indecorae: Ossae Hierusalem quomodo non membrumissis quod in lege vestra scriptum est, quid passa fit Maria,tua derogauit Mosscum

Numet. i. . Aethiopissam nigram accepisset oremoquomodo ignoratis illius imaginis adumbrationem in me nurumc veritate complerio Ego sum illa Aethiopissa, ego sum vigra quidem pro ignobilitate generis Ormo vero propter paenitentiam OHem. Confugi ad eum qui paenitentis commiseretur, nec quenquam delicti dolore compun filum reiicit. quid illi Rom.1. tur mihi improperatis a peccato reissenti quid oriamini in lege, o per praeuaricationem legis deu inhonoratis Nonne regina Saba deo placuit quae venit Unibus terrae audiresapientia Salomonis, O lubenter audiuit nomen Salomonis Onomen domini, O bi primu a fictis sapientiae fontibus saluberrima belle vivendipraecepta exhausi,dis. Regu.2. xit Salomoni: Beati servi tui qui bustant cora resemper, O audii sapientiam tua. t dominus deus tuus benedii tus cui complacuisti, O posuit tesuper thronu Israel,eo p dilexerit Zominus Israel insempiternu, 6 costituit te regem faceres iudiciu er iustitiam.

Matth. ta. Dicit Christus in Euangelio Matthaei,cap. ra. bavc reginam in iudicio condemnaturam Iudaeoru generationem malam S adulteram,quod avitiis res fiere noluerit.Hlate autem regina praefigurauit Ecdefam,quae venit ex gentibus,audire sapientia Salomoniseri, erueri pacisci domini nostri Iesu Christi, qui in Evangelio Matthaei maximopere commendans Fem Centurionis,miri quidem gentilis, dicit, Amen dico obis, vos Mitth. t. inueni tantam em in Israel. Dico autem obis,su od multi ab oriete eroccidentelae,nient, O recumbent cum Abrabam Isaac o Iacob in regno caelorum, iii autem regni riicientur in tenebras exteriores, ibi erit fetus eri bridor dentia. Paulus etiam ex Ilar Astis. nabas dixerunt constanter Iudaeis vobis oportebat primum loqui verbum dei sed sumniam repellitis illus,er indignos vos iudicatis aternae vitae,ecce conuertimur ad gen-ELDe p. res cenim nobis praecepit dominus, Posui te in lucem gentium, ut fis in salutem que ad extremum terrae. vluam ex innumeris prophetarum testimonijs co ere possemus,

adsuadradum genti ii nccra De et fimplicitate avi mi, deo fuisse gratissimos, scd

117쪽

IN CANTICUM CANTI CORVM. ss

quia aliubi ample de hac re egimus, O nobis visa sunt quae nunc adduximus, sufficere, ideo supersidemus. Nec tamen praetermittendum censeo, quod dicit Cbristus de labus

Hierusalem a recta virtutum semita exorbitantibus Filiae Hierusalem, nolite ere su- Lucae as. per me Usuper Petipsssere, Osupersiosvestros,iuoniam ecce venient dies in E in F quibus dicent, Beatae steriles, Oventres qui non genuerunt, Oubera quae non lastaverunt.Augustinus libro f. de doctrina chri iana,capite 32.pertractans huc Salomonis Augustinui.

cum de sposa fusca e speciosa, quae tabernaculis Cedar, o pellibus Salomonis co-

fertur,dicit haec esse intelligenda de teporali unitate intra retia piscium bono, Sm- .lorum conclusa. Nolite me considerare quod fusca sim, quia decolorauit me sol. filii matris meae pugnauerunt contra me posuerat me custodem in vineis. Vineam meam non custodivi. Sponsa reddit calumniatoribus suae fuscedinis er nigredinis ratiovem, quod scilicet a natura non' talissed a torrentiss-moplis ardore factasitfusca,cui natiuum ademit colorem, Aethiopibus ero naturalis

quadam inest, ex seminis carnalis successione,' redo,quod in illis locis sol radiis acrioribus ferueat, Gradusta iam semel atque infuscata corpora, genuini vitii successione permaneant.Contrarii reb ordinis es animae nigredo. Namne' asi tu, sed des ita solis inuritur: nes nascendo sed negligendo coquiritur. O ideo Aut ignauia assumitur, ita S industria repellitur. O quia sol iustitiae non me iuuenit recte stantem, nec ipse in me rectos direxit lucis suae radios. Ego mim sum populus geratium qui prius non aspexi adsolem tu itiae nec peti ante dominu, O ideo nec ille me aspexit ed despexit,neque astitit mihi, sed prateriit.caecitas tamen populi Iudaici,cum me poenituit

perperam vixisse, lux mihi facta est. Illos fulgidissimuCbristi iubar decolorat, quos ut

diuina religionis contemptores, despicit: bos verbuenustat O colorat, qui praeceptis eius prompte obsequuntur.Deinde dicit sponsa hi matris mea pugnauerut contra me, Flij quidem M volunt non'ulli,onagogae, qui docentem O arguentem Stephanti mari rem lapidaveravi. Eifasta est persequutio magna in ecclesa,im erat Hierosol mis, Arente ner omnes fratres dispersii sunt per regiones Iudaeae o Samariae. vel illi etiam pugnauerunt aduersus Ecdefam, qui Paulum pradicantem in gentibus,per ciuitates Agulas persecuti sunt.Aduersantursemper nocentissimi injectumsti, christianis Eccle liberis. Nec illorum furor, o furibunda insanies deferbuit, quod concinne ex eleganter expressit Paulus ad Galatas, dicens Dicite mihi sui sub lege vultis esse, legem non Galat. . legistis Scriptu est e vim, quoniam Abraham duos pios habuit, nu de ancilla buxu Gentixti de libera.Sed qui de ancilla ecundum carnem natus est: qui autem delibera, per repromissionem, quaesuvi per allegoriam APD.Haec enim sunt duo testamenta, num quidem in monte Sina,in seruitutem generans,quae est Agar. Sina enim mons est in Arabia, qui coniunitus est et,quae nave est Hierusalem, Oseruit cum flijs suis. Illa autem qua sursum est Hierusalem libera est,quae est mater nostra cut scriptum est, Laetare Esilae s :

erilis quae non paris,erumpe er clama quae nou parturis, quia multi fiu desertae ma- Luc. s. gis, quam eius sua habet virum . nos aute fratres secundum Isaac promissiovi lii sumus. Sed quomodo tu'c is qui secundum carum natus fuerat, persequebatur eum qui

118쪽

Cap. I.

COMMENTARII IO. ARBOREI

secvngum spiritum ita O nunc. Sed quid dicit scriptura Ehce ancillam Osilium eius, non enim vares erit si ius ancilliae cum illo liberae. Itaque fratres nou sumus ancillae fit sed liberae, qua libertate nos Christus liberauit. Nec diuersum est huic Salomonis sententiae, quoJpraedixit Christus in euangelio Matthai:Tradet aute frater fratrem in mortem, O pater silium, bisurgent ilis trum parentes, O morte eos afficient, b eristis odio omnibus bominibus propter nomen meum. Subnectit Salomon, Posuerunt me custodem in vineis. Vineam meam non cus odivi. Arrogans illa Iudaeorum Dua ga, quam huiusmodi vineis intelligi velimus, dederat Saulo potestatem, quoscunque credentes in Christo reperissct iras ac mulieres,in custodias traderet M punirentur, i dum ista perpetraret, onagogae vineam custodiret. factus tamen dei misericordia ex Saulo Paulus, Sex persecutore praesitator,amaram illam vinea prosicentem labruficas. a Iudaismo ad Christiani inum deficiens, deseruit, nec amplius cel dire oluit.Quidam legunt ibi matris meae pugnauerunt ire me, cilicet Apostoli qui pugnauerunt in ecclesia regentibus congregata, aduersus capitales fidei inimicos, ut omnem infidelium aciem des ruerent, O muros peruersae doctrinae subruerent. Istae autem vineae univolumina legis O prophetarum avistis obseruanda. O potissimc ceu fuerunt Apostoli, qui semper in Christo triumphant,ut adsidem adsucti euaudicam item excolerent,qui salutiferae Christi doctrinae adhaerentes antiqua Mosis instituta deseruerunt,er merito quidem. Nam is illa austera neminem tu icabat, des autem

in Chri posita, o Eua l. gratia ius at,b ex iniusto efficit iustum. Indica mi, hi quem diligit anima mea, ubi pascas, ubi cubes in meridie, ne vagari incipiam post greges sodalium tuorum. Rursim sponsa suum alloquitur Jμη-

sum, dicens annuntia mihi quem unice diligo, bini integrum mei pectoris corculum deuouerim O penitus addixerim, velim subinde a te rescire, labi nam pascas in meridie, O bi colloces gregem tuu, ne incurram in ea loca, bi 'gales tui locatos per meridiem gregesseruant. Exposcit O a Christo ecclesiam ei locum secreti sui indicet, O quietis,iuandoquidem amoris impatiens,etiam per meridiem cupit audire sponsum, eo

praecipue tempore, quo clarior lux, O splendor alei perfectus O purus clari assislat

atri

oues pascenti, et refrigeranti. Et suili se vult viam discere, qua ire ad eum Abeat, ne sorte si non fuerit edocta itineris huius anfractus incurrat greges sodaliu videatur es psimilis alicui illarum,quae adopertaeveniunt ad sodales eius, nec pudoris curam gerunt,aut erenturi sim discurrere, O multis apparere: ego vero a nullo aliovelinvideri, quam a te solo. Indica igitur mihi quonam recto itinere ad te contran, nec peregrinos requiro S arbitros, O media quorundamsubsidia qui me ad secreta tui cubiculi perducant, tu solus potes occulta tuae arcanae disciplime m stiria mibi detegere. fac igitur ne a rusticis G indoctis pastoribus quaeram consilium. ererer san; ne militarius dux esset, erambo infoueam incideremus.Oues tuae lubenter tuam voce augi ut, nec quicquam habent commerch cum mercenario, nec cum illis qui potius tuam e blant ecclesiam S depraedantur, quam augeant, Osuis studiis illustret: er mihi pergratum erit tecum cubare in meridie, qui mundum valuersum tuo fulgore perfundis, O

119쪽

IN CANTICVM CANTI CORVM. D

ia spiritu'ruentibus luiscis, ne inas tuam animulam tibi credentem caelesti lumini priuari, tuam si non illustraueris,per deuios tramites oberrado, in manus haereticorun incidet. Hanc igitur mihi largire gratiam, ut non diuager per vagos hodalium greges qui cum habeant formam pietatis, irtute tamen abnegavi. Si ignoras te o pulchra inter mulieres. egredere & abi post vestigia gregum tuom,& pasce hoedos tuos iuxta tabernacula pastore. Laudatur a Gracis praeclara illa Chi Ionis sententia: Nescito teipsum, qua monemur, ignoscamus a quo belle ia consi. iuuti sumus,ne detes avda ingratitudinis nota intabescamus: denique expendamus A. iucti studio, in mas nostri ingenii vires, ne arrogatia er mentis elatio,nos suis transsi

gasagittis. Et cu in alios animaduertere polumus intueamur flea culpa caruerimus, quam in aliis accusamus,aut corrigere volumus,ne illud nobis impingatur er ob tiatur, Vides in oculo tui fratris festucam, in tuo ero trabem non inspicis. Et qui praedicas non esse furandum, furaris, O quo iudicio alium iudicas, teipsum condemnas. noli igitur iudicarem non iudiceris. Haec vero sub comminatione proponi tur anima, tanqua mulieri spectanda, Nisi cognoueris temetipsam o pulchra inter mulieres, er agnoueris tuae pulchritudinis causam,quod scilicet ad imaginem des facta sis, per quod tibi plurimum ines natiui decoris, iubebo te egredi er abire, et in ultimis gregum vestigiis collocari,nec amplius meas pasces ouessed haedos, qui pro petulantia S petulanti lasciuia, a Pistriss abut in iudicio: blicet occulta me apientia mi steria, tibi aperuerim i tamen no cognoueris temetipsam, O ignoratia tui vixeris, o lenda quae nam te

manebili suppliciam ex troy proficias, tam malorc metu,y bonorum de iderior bae fugeres mala donec experimeto didiceris quanis damni st,allima nescire seipsam, neppulchritudine suam, qua caeteris longe praecessit. Et duplici modo potest anima sui agnitione capere. Ad quidest ipsa O qualiter moueatur, id est,quid irum sub alia, O quid in affectibus habeat re utast ivtelliga i boni t affectus, aut no boni,aut recti propo iti,aut no recti. erat recti fit nam erga omnesvirtutes eundem tedore habeatitam

intelligenD ci' agedo. Si ero Euscat seipsam,si vo sit boni assectus,nes recti propositi, in hoc ipso ut intelligat utrum ei satis Asit, O procul a pia virtut i, an in ipso

iam posta it itinere. O incedere iam conetur, cupiens quae ante sunt apprehendere, drquet retro unt,obliuisci:agnoscat denis posissui sceleris, an studio e dedita opera,au eo fragilitate aut i oratiast lapsa, Ostudeat celerius spoterit a malo resipis re Agnouit semetipsam mulier illa, a qua C,ristus septem eiecit daemonia,curauit enim pro fluentibus lac, mis irrigare pedes saluatoris, Osuis capillis abstergere. Nouit ersemetipsum bonus latro, qui suo socio dicebat, Nos digna factis recipimus, hic vero nihilmali admist, erue ivpri tuo sui peccati luto versaretur, moriturus, dixit Christo, Memento mei domine, dum veneris in regna tuu. nec sane illius oblitus est Christus sed dixit ei, Amen dico tibi, hodie me, eris in paradiso. Miserrimus ille proditor, ui oblitus, vitam laqueo Diuit, e suspensus crepuit medius, O effusa put eius viseera, ercum in bonore esset non intellexit, comparatus est iumentis in pientibus, milisfactus est illis, O sordido auaritia studio occaecatus a dei gratia excidit. Equitatui

Roma. t

120쪽

to MMENTARI: Io. ARBOREI

meo in curribus Pharaonis assimilaui te anima mea. Historiam prim, exisplicabimus, deinde mestica eloquia. Sicut, inquit, tunc in Aegypto, cum Pharao persequens populum Israel, frocessit in curribus G equitatu, O meus, hoc est, gomini mei equitatus,longe praecellebat currus Pharaonis, quod illos superauerit,dr in mare demerserit, ita O tu proxima mea sponsa, praecellis omnes mulieres, similis essessa equitatui meo,qui Pharaonis curribus comparatus potentior tis est S magn centior. Secuu- dum mysticam intelligentiam, animas quae sub illo spirituali Pharaone. O sub illis praritualibus nequitiis posita sunt,dicit esse currus Pharaonis, O quadrigas eius, quas ipse agit, o ducit ad persequendum populum dei, O ad opprimedum Israel certum enim es ,

quod tentationes er tribulationes, quas excitant daemones sanctis, per animas aliquas excitant,ad hoc ipsum aptas er conuenientes,quibus tanquam curribus access,exagitant Ecclesiam dei, O singulos quos pDelium. At fiunt equi domini quibus Uccudit,

D equitatus eius sanciae animae,quae franum disciplinae eius accipiunt, O iugum portant suauitatis eius O quae spiritu dei aguntur Hr in hoc est eis salus. Et quis albis, quibus vehitur verbum dei, facit Christus suam Ecclesiam fmilem, ut quantum bie

domini equitatus,equitatum D currus Pharaonis euincit O praecellit, tantum tu, quae pulchra es in mulieribus,praecellis omnes reliquas animas, quae adbuc iugum Pharaonis

portant, et fessores eius pati utur. vel quod equitatus hic meus, qui lavacro aqua muri datus, effectus est purus di candidus. 6 verbum dei meruit habere fessorem, ex curribus Pharaonis assumptus es , inde enim omnes veniunt credentes, quia Cbris usuevit in hunc mundum peccatores salvos facere. De istis equis loquitur Abacucpropheta, dicens: Nunquid in fluminibus iratus es domine, aut in luminibus furor tuus vel in mari indignatio tua qui ascendis super equos tuos, erquadriga tua salus:suos eluos, accipimus Apostolos o Euan si las. ideo Christus loquitur ad eccle iam,Tunc equitatui meo in curribus Pharaonis assimilaui te cum sapientes mundi, ad meam Fidem euocau-ἀos conuertiret Aposto tumore seculi sub me qui sum salus era, currendo sciant, O dum operibus daemoniacis deseruires, te assimilaui equitatui meoAt quidam volui, sed per praedestinationem, b equis meis, postquam respuisti, te contuli, O qui nuc superbiae, rogantia, luxuriae, inuidia, b auaritia ob eruiunt, adhuc sub curru Pharaonis sunt,hoc es sub imperio diaboli: qui vero fruent in deum charitate, er ambulant in honesta humilitate in curru dei locum habent, O deum fessorem reuerentur. Pul, chrae sunt genae tuae sicut turturis, collum tuum sicut monilia. Dramaticus ordo talis es ,postquam anima erubuit super austeritate auditi praeceptim scipsam cognosceret, rubor erecundia diffusus in vultu, peciosas effecit vas eius, O multo quam fuerant pulchriores. Non solum autem genae,sed det ceruix eius tam decora est reddita,quas monilium redimiculis adornata. Pulchritudo igitur genarum, appo Sisime turturibus comparatur, quod huiusmodi auibus, bones as vultus,castitas O pudicitia declaretur.Turturum enim ea est naturam nes masculus praeter vam seminam, adeat aliam, necfemina plusquam Irnu patiatur marem,itam saccidat altero intercepto superesse allarum, pariter cum coniuge extinctus sit ei concubitus amor, es

SEARCH

MENU NAVIGATION