Commentarij Ioannis Arborei Laudunensis, doctoris Theologi in Ecclesiasten, ... Eiusdem Commentarii in Canticum Canticorum, ..

발행: 1537년

분량: 189페이지

출처: archive.org

분류: 그리스도교

91쪽

in IN ECCLESIASTEN s

ARGvMENTVMAE UNDECIMI CAPITIS. Quantum nobis prodesse possit promptissma erga pauperes largitio quantum deanique commodi adferat eleemos na reipublicae, exprimit Ecclesiastes, qua multo facilius amplissimae liberalium fortunae augentur, quam industria Nassiduo labore. Nec

quicquam praemii csequemur, quod non meruerilli quovis modo nostri conatus nec supplicium irrogabitur,quod non culpa commeruerit. Et hoc num sciant homines aut ibi absoluto vitae curriculo, optatissimum oeternae lucis locum de lixari aut deii fissimos tenebrarc carceres. Nec ab opere idcirco de issendum erit,s nobis caelum comminetur imbres,aut persent venti etiam tribonii. Nam nobis incertum est quianam Deus rerum omnium prouidentissimus defuturis disposuerit. Satissit hominibus hac aura per- tenui diluere, O splendidissimo solis lumine oblectari.

CAPUT UNDECIMUM.

Ille panem tuum super transeuntes aquas: quia post tempora multa inuenies illum. Da partes septem, nec non& octo. quia ignoras quid futurum sit muli super terram. Si repletae fuerint nubes. imbrem super terra effundent. Si ceciderit lignum ad austra aut ad aquilonem, in quoacunq; loco ceciderit, ibi erit. Qui obseruat ventum non seminat:&Sui considerat nubes, nunquam metet. Quomodo ignoras quae sit via spiritus & qua ratione compingantur ossa in vetae praegnanistis: sic nescis opera dei qui Ebricator est omnium. Mane semina sementem tuam, & vespere necesset manus tua: quia nescis quid magis oria,tur. hoc an illud:& si utrunque simul. melius erit. Dulce lumen.& dele,ctabile est oculis videre solem. Si annig multis vixerit homo, & in his omnibus laetus fuerit, meminisse debet tenebrosi temporis. & diem mul torum: qui cum venerint, vanitatis arguentur praeterita. Laetare ergo iuuenis in adolescentia tua & in bono sit cor tuum in diebus iuuentutis tuae. & ambula in viis cordis tui,& in intuitu oculorum tuorum:& sciesto, quod pro omnibus his adducet te deus in iudicium. Aufer iram acorae tuo &amove malitiam a carne tua. Adolescentia enim de voluispias, vana sunt.

Ille panem tuum super transeuntes aquas. quia post tempora multa inuenies illum. Da partes septem necnon &octo. quial ignoras quid futurum sit mali super terram. Si repletae fuerint

nubes, imbrem super terram effundent. Nos cohortatur Ecclesiastes ad exerce- da pietatis officia, b ad impartiensi pauperibus,quod abunde nobis suppetit. Nec Lxamus famelicos,debiles, claudos O indigetes perire fame. Semper sint aperta egenis horrea, nec ea nos capiat inhumanitasAt nostram languidis denegemus operam. Fuccurramus S transfretanti aquas, O magno cum labore oceanu adnavigati. Nam quod b. iij.

92쪽

p. in COMMENTARII IO. ARBOst Ei

in pauptris subsidium contulimus,farxerabimur, O promptam deus nostri animi a.

luntatem, ac promptissimu erga pauperes obstiuium compensabit. Tantum habet elee. Danu. . mo una mometi,ut ea redimi possint O purgari peccata. Idcirco Daniel csuluit Nam buchodonosor ripa peccata eleemos is redimeret, Hr iniquitates misericordi s pau- Tobiae . perum, O forsitan deus hoc officio ei ignosceret. Et Tobias dicebat suo silio, Exsubsutia tua fac eleemosynam, di noli avertere facie tuam ab I llo paupere. Si multum tibi fuerit,abundanter tribue: si exiguum tibi fuerit,etiam exigua libenter impartiri stude. praemium enim bonum tibi thesauri as in die necessitatis, quonia eleemos na ab omni peccato Hr a morte liberat, Onon patietur animam irem tenebras. cit etiam Ec-rie st... cle assicus capite g, Fili eleemos nam pauperis ne defraudes, O oculos tuos ne transuertas a paupere. Anima esurientem ne despexeris, O non exasperes paupere in inopia sua. Audi lubenter praemium,quod Chri bus pauperum alumnis in extremo iuZicio cou Matth. s. stituet. Venite benedicti patris mei, possidete paratum vobis regnum a constitutione mundi. esurivi enim, O dedistis mihi manducare: silui, Odedistis mihi bibere: hospes eram, Scollegii is meri nudus, droperustis merinfirmas, Ovisitas is me: in carcere era, ervenistis ad me.Tunc respondebunt ei iussi dicetes, Domine quando te vidimus esurientem, S pauimus dientem, O dedimus tibi potum quando autem te vidimus hospitem, S collegimus te: aut nudum det cooperuimus rei aut quando te vidimus in fr-mum,aut in carcere, O venimus ad te Et respondens rex dicet illis, Amen dico obis, quandiu fecistis ni de his fratribus meis minimis,mibi fecistis. Et in Euagelio I utae Lucae ra. dicit Christus, Veruntamen quod superes , date eleemosiva, O ecce omnia munda sunt chresisto. v. i. Dirit etiam Chrysostomus homilia f.in s.caput ad Titum, eleemos na plus hamum bere virium ad extinguenda peccatorum incendia,quam virginitatem altem At arbitramur, consultam,quae est mater charitatis, O proprium Aristiana religionis ins ut Hi tonym' Hieron mus etiam in Epistola ad Eustochium de epitaphio Paulae, praefert eleemos . nam, quae in uiua dei templa, id est, pauperes erogatur,muneribus templo Acatis. Nec,

t ex limo rustra iecit semente, sui frequenter pauperis inopia, O transeuntis aquartilae, . subleuauit. Vnde dicit Epias, Beatus qui seminalsuper aquam ubi bos Ar afvus calicant. Nec quis potest nancisci charitatem dei, nise membra Christisvis opibus refocili latres. Iauerit. cit enim Ioanes in sua prima epi stola, ii tabuerit sub lautia huius mudi, O viderit'atrem suu recessitate habere, O clauserit viscera sua ab eo quomogo charitas dei manet in eo Aioli mei, no diligamus verbo, nem lingua, sed opere fruerit te. Vertim ut maius insipiscamur praemium, debemus largiter impartiri bona nos pradidigentibus. O hoc subindicat Ecclesiastes, diceus, Da partes septem, necnon eros mira quod sis semper promptui ad abunde 'redum suppetias egeno, nec tibi praescribas quantum velis daresi quadrantem dederis, lude ut duodecim asses largiri possis. imbrestitati cureum.nec huic repagatur expositioni Lyranus, hunc enarrans locum labi dicit.

abundanter ex tuis bonis, indigentibus. ignoras enim quid mali futurum sit. quod si a riderit intolerabilis fames,aut seruissima pestis aut cructum billum, tua tibi post mortem proderit pietas, nec optimo 'audaberis praemio Hac tamen Ecdefias evertas

93쪽

IN ECCLESIASTEN. cs V

cundum mysticam intelligentiam accommodat Hieron mus veteri ac nouo instrummis Hieronym' to: septenario,antiquum testamentum exprimitur, O octonario ovum: Spraecipitur ut in utruns testimentum,pari veneratione credamus. Iudaei dederunt partes heptenario, admittentessabbatumsed nibit reliquerunt oi tonario quia resurrestionem diei dominicae denegant. Marcion O Manichaeus eterem legem rabido ore dilacerantes,

dant partem octonario, suscipientes Euangelium: sed eandem septenario numero non tribuunt, petus testimentum respuentes. Hebraei ita hunc locum intelligunt: et sabba. tum S circuncisionem serua, ne i hoc forte non feceris, inopinatum tibi superueniat malum .QZod deinde dicit Ecclesiastis de oppletis nubibus qua effundunt imbrem super terram, per tropologiam accommodatur bis qui ultronea Pollitate,pietatis officia. egentibus praestiterunt:super quos copiosissimi diuinae gratiae imbres cadat.Dicit enim Christus, Flumina de ventre eius suent aquae tuae. O quo magis nostra impartimur, Dan D. eo magis abundamus. Si ceciderit lignum ad austrum aut ad aquilonem. in quocunque loco ceciderit, ibi erit.Qui obseruat ventum, non semiis natet & qui considerat nubes, nunquam metet. Edisserens Hieron ussu i- Hinorem' mem huiusce loci philosophiam,de ligno ad aus rum, vel ad aquilonem cadente, dicit, Ubicunq3 locum tibi praeparaueris futuram sedem sue ad ausibrum, iue ad boream, ibi cum mortuus fueris, permanebis. Lignum igitur tuos in hac vita corruerit, O conditione mortalitatis fuerit incisum: aut peccauit ante dum staret, O in boreae parte postera ponitur:au i dignos ae ro fructus attulit, in plaga iacebit australi. Nec est aliquod lignum quod aut ad aquilonem non sit,aut ad ausi, um: intellige austrum in bonam sumi partem. Scriptum est in Abacuc, Deus ab austro veniet. Et in Cantico can- Abaes. 3ticorum dicitur, Exurge aquilo,hoc est reciae Hr abi, O veni auster. Et aquilonem se- Cantic pissime in malam partem. Vnde dicit Hieremias, Ab aquilone pandetur omlle malum. aliquando tamen id bollam partem ponitur,quod docet propheta, dicens, Psalmo . Mons Sion latera aquilonis,ciuitas regis magni. Et rursum ecbiel prostera, capite i. Ptam, T. Es super me manus Amilli, Ovidi, Secce spiritus' ens veniebat ab aquilone. Aut dicere possumus, electos nomine ausini destillatos, post ruinam huius vitae, assequutuaros iram aeternam i vultis grauenturvitiis:reprobos reb ad inferorum tenebras L. muros. Ni elit Ecdefastis ad historiam dicere,ubicunque cecideris, etiam inopinato fato sublatus, et subita mortis tempestate subuersus, ibi iugiter permanebis, siue te ri-aidum et trucem fue clementem O misericordem,ultimum inuenerit tempus. ue ne hallucinatus huiusce loci intelligetla,in eorti errorem corruas, qui dicunt non esse ponendum purgatoriis,eo quod Ecclesiastes follim dicit te aut ad aquilonem, aut ad au buniperuenturum. Nam quid sibi velit hic locus, iam enucleauimus. etiam cadunt ad auas rumo subito conuolant ad caelum,qui nec peccato mortali, nec veniali torquentur, O abunde in hoc mundo satissecerunt:pergitissimi ero ad aquilonem tendunt, basin feros qui ex bac vita decedunt cum peccato mortali: qui vero hinc Amigrant leuises o scelere percu i , noxa scilicetveniali, aut non abunde fatissecerunt pro suis deli in hoc mundo, ad tempus, purgatorii sedes ingredientur. Matthaei enim ra dicit h. iiij.

94쪽

Cap. II

COMMENTARII IO. ARBOREI

M. ih.i,. raris bis,peccatum in spiritum 'nsiliam neap remitti in hoc sic o,vep in futuroente dicerentur haec, nisi quodpiam peccatum posset remitti in futuro secutoscilicet veniale, per quandam detestationem, qua durumias reordinatur, ut sic loluar. Etiam dicit x, unxu , Paulus aedi antem lignum, faenum Ostipulam aluuferi,sic tamen, tuas per ignem. M in Iudas Machabaeus iussit offerri sacrificium pro peccatis mortuorum. Plura uli, ubi sumus de hac re dii turi. ydnare. dicit Ecclesiistis,illum non seminaturum, qui obseruatventum, vult innuere, neminem debere opportunissimum serier tempus expectare, t iaciat semen rem,aut quo iam bonum opus faciat,abolis astronomorum leges O praeceptiunculas obseruando,nunquam sereret, donec pro animi adlubentia di blandiretur cadum, Ar aeris peremtas. Qtri etiam confiderat, cui bellefaciat, O nous omni petenti se tribuit,saepe praeterit eum sui meretur accipere. aster. g tantum eo tempore dei verbum praedicat,quo populus libenter auscultat, Hrsecuda aspirat aura, tumoris sator, negligens, ei ignauus agricola est in ipsis evim prosperis, dum nescimus, aduersa consurgunt. Sed opportune, importune suo tempore dei sermo est praedicandus, nec Sei tempore, aduersariarum nubium confideranda tempestas. Venatur etiam auram ubi, Ginavigioriae vento latitatur, qui solum humaniores literas profitetur, cusibi arridet O applaudit fretuentissimum auditorium, solum ille pascit ventum, O coram populo suas dilatat phaleras S mbrias.Si non puduerit Christum docere mulierem Samaritanam, qui suam prostrado sapientiam secedebat a confertissima turba,nem te pudeat num at palterum auditorem instruere. Quomodo ignoras quae sit via spiritus.& qua ratione compingantur ossa in ventre pregnantis: sic nescis opera dei qui fabricator est omnium. Q uemadmodu vos latet susnam artifcio, quanam denique via, spiritus Hr anima ingreditur paruuli corpusculum, O quo temporis momento,nectatur materiae, nec a scimus plane discrimen osse

sium fruenarum in utero prae cintis,ita perfilissima dei opera scire nou possumus.

Hieronym' Hunc explicans locum Hieron mus dicit: Sicut nescis viam spiritus, O avim e ingredientis in paruulum, O ignoras ossium ovenarum arietates inventre praegnantis,

quomoZo ex vili elemento corpus hominis in Auersas effigies artusque arietur, O Aeodem femine, aliud mollescat in carnibus, aliud durescat in ossibus aliud in venis palpitet, D aliud ligetur in neruis:ita dei opera scire no poteris,qui 'Stor esst omniv. Ex

quo docet contraria non timenda, nec temere de ventis O nubibus iudicausim, cum

tuo tempore S cursu debeat fator pergere, dr euentum sententiae domini reseruare Roma , . Nim enim volentis nciue currentis, hed dei miserentis es . haec ille. Et licet pbilosophus Philosophui nouerit ossa omnia, autforis vicissim tangi,aut alterum inseri alteri, er neruis ligari, O circiter ossa quavis neruorili copiam duci,capite excepto: id enim nou neruis, sed suturis ipsorii ossium continetur,ut scribit libro f. de bis oria animal tu, cap .er tapet. dicit. initium in omnibus,quae ossibus collant,esse spinam quoe compacta ex ertebris a capite ad coxas porrigitur. O ossium animalis eiusdem,alia medullam intra se continent alia minime: nemo tamen adeptus est perfectissima naturor cognitionem, O sub magis putat se a massatura comprehensisse, eo missus consciuitur. O vehementius

95쪽

IN ECCLESIASTEN.

delirat,cum ommes ingeniivires explicat ad intilligendum dei artificium. O quia ignorat, an hac nocte morietur, ideo minus debet suam mentem anxiis rerum humanarum curis diuexare nec sua pem in accumulandis diuitus collocare. Nec immerito reprehendit Christus diuitem illum,qui volebat amplissima extruere horrea, in quibus suas opes reconderet, O tarumdem suam vitam in deliciis trans geret: cui Axit deus, Stulte hac nosti animam tuam repetunt a te,quae autem parasti, cuius erunt Sic est quisibi thesauri at, O xon est in deum diues. Devis sumus incerti si nam deus nos velit ire suum regnum accersere, aut detrugere ad inferos:aut quod in manus nosorum inimicorum incidemus,aut a periculis eripiemur. Et quia ne imus pleni voluntatem dei, nihil nobis conducibilius erit, quam beate tuere, nulli conviciari, neminem concutere, omnibus

prodesse, Os ceram honestae vitae amicitiam conseruare. Edisserens Ecclesiasticus de operibus dei nobis occultis, dicit: sis iZebit eum erenarrabit Osuis magnificabit eum sicut est ab initio Multa absconAta sunt,maiora bis:pauca enim vidimus operum eius. Nec Ecclesias ae aduersatur,quod dicit Paulus ag Romanos: Qtod notum esst dei, manifes um est in illis, deus enim illis manifes aut te inuisibilia enim ipsius a creaturam' i per ea quae fassa sunt, intellii ta confiiciuntur: sempiterna quoque eius irtus O diuinitas, ita vis ut inexcusabiles. Nam solum innuit nos cog scere deum, cognitione quidem quia est,per ea quae facta sunt,sed non cognoscimus rationes,quibus ar- clitectus ille 'premus, creaturas produciti nec potest vis no stri ingenii attingere, quae in mente Auina latent, O quado, O quosne qui iam creabit. Mane semina tamen tuum,&vespere ne cesset manus tuas, quia nescis quid magis oria,tur, hoc aut illud: & si utrunque simul melius erit. Dulce lumen &deleactabile est oculis, videre selem. Si annis multis vixerit homo. & in his omnibus laetus fuerit meminisse debet tenebrosi temporis, & diem inubiorum:qui cum venerint, vanitatis arguentur praeterita. Laetare ergo iuuenis in adolescentia tua, & in bono sit cor tuum in diebus iuuentutis tuae di ambula in vijs cordis tui & in intuitu oculorum tuorum, & scito Juod pro omnibus his adducet te deus in iudicium. Aufer iram a corae tuo.& amove malitiam a carne tua. adolescentia enim & voluptas vana sint. Nos prouocat O adducit ad cotinuum laborem, i opportuno tempore iaciamussimentem,nec ab opera AF lamus: quid enim scimus,si quod diluculo seminauimus,frum adferet,aut quod vespere seminatum os aut ivtrun p peruenire ad frugem uenit aliquando, isi mane nos ram perdiderimus operam, vespere serendo re- farciemus lassuram, O deus multiplicabit semen nostra. sicut dicit Paulus a. rire.'. ii autem adminis, at semen seminanti, O panem ad manducandum praestabit,S multiplicabit semen es brum, Gaugebit incrementa frugum iustitiae vestrae t in omnibus locupletati, abundetis in omne implicitatem, quae operatur per nos gratiarum actionem deo: nec scire possumus an labores noli nobis optimum pariet fructum, Jenis incertum est quod opus magis placeat deo:potest accidere ut non unum sed truuque placeat. Et in adolescentia, O is sene tute ibi Flevdum est operi, nec excusatiorummi

96쪽

MN COMMENTARII IO ARBOR Ei

promereri possumus dicenJO,laborauimus is ortate florida, iJcirco in Deflate ferti. bimur,o quisemus. Nos enim praeterit si nam trum iuuentute,an in artate decrepita, erimus deo grati. quid enim nobis prodest aJolescentiae frugalitas S contiventias iis p. necta soluamur luxu er geliciis irum quacures evim die errauerit iustus,obveterem iustitiam a morte liberari nore poterit. uois semper braefeceris, Somni aetati adsum Iem cursum habuerismidebis deum dulcismum lumen, idebis Christum solem iusti. tiarquod si multis annis vixeris, O recorderis miseriarum, quas aliquarumdo perpessues, sinspectis malorum tenebris, cogites te breui moriturum, praesentia, quarum fluxa, fragilia er caduca contemnes. contrage igitur summa cum dili gratia, optimum re p. mente euangelica pussum Acerpere, nec torquearis terrevi seminis solici tu live, quod non semper peruenit ad frugem, ut sevdit Christus ia Euangelio Matthari, dictas: Matinis. Exhi qui seminat seminare. Odum feminat,quaedam reciseravi secus iam, ervent.

runt olucres caeli, O comederunt ea. Alia autem ceciderunt in petrosa, ubi non babebant terram multam, S continuo exorta sunt, quia non babetavi altitutinim terrire sole autem orto afluauerunt, O quia non habebant radicem aruerunt. Alia autem recis

derunt in spinas, O creuerulli istinet, Osuffocauerunt ea. Alia autem ceci serunt iii terram bonam, b dabant 'ulium, aliud cente, mum, aliud a fimum, aliud relice um. Deinde dicit Ecdefasses: Exhilarescat animus tuus,quandiu tibi arrident iuuentuti ales, facetiae det deliciae, quicquid denique tuis perplacebit oculis Otibi gratum fuerit assume, fruerem libet huius mavdi voluptatibus,caue tamen ne tibi domi,

netur laseivia, O rerum omilium libido: quod rebus bulassiculi isolsas O abuta.ris,haud dubie acerrimas aliquando lues puellas, ei extremo occurres tu licto: in quo viatae tua redditurus es rationem: Hr ne tuo malo incidas tu horrendum illud iudicium in Matth.is. quo si lius hominis reddet unicuis fecundum opera eius.doma noxios tui animi alii cius, immoderatam deuita iracundiam, nec a recto virtutum tramite defessas, reti Staxibit esse avius adolefientia,nihil Anis voluptate Axibilius. ARCvMENTVM DUODECIMI CAPITIS. Non si queadeo ingratus, nec ea detestandae ingratitudinis rata chamineris, ita foridam agis artate, dei optimi er maximi, a quo tua pendet omnia, te capiat Ab io. tempore enim affictionis, O dum tibi landim tribulatimsi procel e insurgent, tua te paenitebit ingratituAvis, deque trotiam neglexisse. O cum in extremo iudicio conspicies solem obtenebrescere, et luxam,ac stellas An simis obscurari tenebris,alios A. nici ad caelum euebi,alios deturbari ad laseros, dolebis ebementer te impie ixis: sed frustra tuam deplorabis iuuentutem misere transactam, ervalli erunt tui dolerenti'ses interim quam sit miserum humavis fidisse rebus,dr suae spei anchora in dis

uitiis, ac mometaneis oluptatibus defixisse. torpeberis et acrius quod cernes destia ta esse oriren evitae praemia bis, qui diligenter det mmdata obseruariant:illis et e

sanitas Si lius trauressi sunt, .rtema supplicia.

97쪽

IN ECCLESIASTEN. sCAPUT DUODECIMUM.

Emeto creatoris tui in diebus iuuentutis tuae, antequaveniat tempus assiichionis tuae,& appropinquent anni. de quibus dicas, Non mihi placet. antequam tenebre: scat sol &lumen,& stellae.&luna,& reuertantur nubes post pluuium quando comovebuntur custodes domun& nutabunt viri fortissimi,&otiosiae erunt molentes inminuto numero. Et tenebrescet videntes per foramina &claudent ostia in platea, in humilitate vocis moletis,& consurget ad vocem volucris.& obsurdescent omnes filiae carminis. Excelsa quoque timebunt & foramidabunt in via florebit amygdalus impinguabitur locusta.&dissipa, bitur capparis. quonia ibit homo in domu aeternitatis suae,& circumibutin platea plangentes, antequam rumpatur funiculus argenteus,& recurarat vitta aurea, & conteratur hydria super sente & confiingatur rota suis per cisternam,&reuertatur puluis in terra suam unde erat.&spiritus re

deat ad deum qui dedit illum.Vanitas vanitatum, dixit Ecclesiastes,&omnia vanitas. Cumque esset sapientissimus Ecclesiastes, docuit populum & enarrauit quae fecerat:& inuestigas composuit parabolas multas. Quaesiuit verba utilia,&coscripsit sermones rectissimos, ac veritate plenos.Verba sapientium, sicut stimuli.& quasi claui in altum defixi, quae per magistrorum consilium data sunt a pastore uno. His amplius fili mine requiras. Faciendi plures libros nullus est finis: qudnsque medita,

tio carnis assi ictio est. Finem loquendi pariter omnes audiamus. Deum time & mandata eius obserua. hoc est enim omnis homo. Et cuncta quae fiunt adducet deus in iudiciu pro omni errato, siue bonu siue malu sit.

Emento creatoris tui in diebus iuuentutis tuae, antequam veaniat tempus affictionis tuae, Nappropinquet anni, de quibus dicas non mihi placent. Antequam tenebre ant sol de lume, stellae &luna & reuertantur nubes post pluviam. Ea insolescunt iamives iuprosperis arrogantia,eoiuesuperbiasas u turgescunt, nec dei,nec ui sint memores,

nec extrema paupertatis S miseriae, in quam aliquanso inciderunt, recorsentur: nec

ipsis vexit in mentem, se ex obscuris parentibus,s in tenuissima casula ortos esse. Neminem putavi sibi esse secundum, omnes contemptim auersantur, O blansa occaecati fortuna, se omnium felicissimos esse existimant, nec principum minis O potentia terrentur,nec Iouis fulmen pertimescunt. At ubi procello, s aduestatum uitibus corum,

tiuntur, O ingruente bello affiguntur, discunt nihil esse pernitio ius vomivi, quam is prosperis, insolescentia barrogantia intumescere: nihilip exitialius quam suas lassasse opes, O terrenisDisse diuitiis. Etenim calamitosus Croesi Lydorum regis opulevtisse Fimi exitus, comprobauit erissimam Solonis frateratiam, Accytis: Neminem esse bea-

98쪽

O COMMENTARII IO. ARBOREI

turn ante obitum.IAirco prudenter nos morumet Ecclesia esAt dei simus memores,tem-rdire nostra iuuentutis, in quo promptius S animum Hr corpus deo consecrare posu-mus,quam tempore morbosae senes tutis: DC expendamus quid praeclare aut turpiter a nobis gestum est nec esseramur ia profiperis,nec deiiciamur in aduersis: ac mortisvitimae recordemur,antequam tempus adueniat quo tristia quae I latis succedant: in quo a noscemus solem obtenebrescere, O stellassuo destitui lumine, O nubes, terra pluuiis irata, ad suam fidem propter hominum vitia b ingratitudinem reuerti. Haec Ecclesia ae sententia cohaeret bis,quae dicit Chri us in Evangelio Matthaei, degenerali coab auiux , summatione mundi: Statim autem,inquit,post tribulationem dierum illorum sol obscurabitur, O luna non dabit lumen suum, O stellae cadent de caelo, O Mirtutes caelorum commovebuntur, O tunc parebit um fit bominis in caelo, O tunc plangent omnes tribus terrae, ex videbuntFlium hominis venientem in nubibus caeli cum virtute multa et maiestate. Quando commovebuntur custodes domu p.&nutabun tur viri sertissimi,&otiosae erunt molentes in minuto numero,& ten brescent videntes per seramina,& claudent ostia in platea in humilita, te vocis molentis &consurgent ad vocem volucris.&obsurdescent omnes filiae carminis. Enarrans Hieron inus haec captu difficilia,dicit custodes domus, aut solem intelligi O lunam, ei reliquum astrorum chorum Aut angelos qui huic mundo praebent: irosver, fortissimos qui peribunt, mones,quia forti diabolo, etiam

ipsi fortium sortiti sunt vocabulum,quem superans dominus O ligans, iuxta Euangelii sententiam, astat domum eius. h. Cus odes domus, qui ad corpus bominis referunt cunilla quae scripta sunt,costas igni ari putant, quod ab isis intestina vallev-tur, O tota retris mollitudo feruetur: viros vero fortes, crura Uimant: Solem crlinam Ostillas, ad oculos, aures, nares O totius capitis sensus coaptant. nam quae subnectu tur, intelligenda sunt de hominum membris non autem de angelis o daemonibus nem de selli O luna Ostellis: cu dicit Ecclefastis: Otiosae erunt molentes, de dentibus dictum putes, quod cum extrema senectus aduenerit,dentes quoque aut atteruntur, aut decidunt, de quibus moliti cibi in aluum trans mittunture tenebrescere autem identes in foraminibus, oculos arbitrantur, quod male confestis, caliget acies, erintuitus obscuretur. Aliter. Duae molentes sunt, ex quibus vllam recipi, O alteram relinqui Euangelium non tacet,quae cum imminutae fueri't,atis cessauerint,necesse est, ut omne lumen scietiae auferatur ex oculis: Hr qui obtellebrescunt viJentes per foramina, ditatur ii qui errorum fruitioru tenebris inuoluti selumvidetveritatem per suaser Ass. dam rimulas.Si enim More dicitum. Ponam te in foramine petrae, Z c posteriora mea idebis, quanto magis naquas anima per foramen O quasdam tenebrosas cauernas, aspicit eritatem. Et cum vox molintis fuerit infirmata, o magistrorum Zoibina cessauerit, consequenter cessabunt omnia, inter qua b ostia claudentur in platearet

iuxta fatuas Euangelii virgines,mnusquise habeat clausas sua platea ianuas, b illae

oleum emere non possint, et certe fatuis irginibus circueuntibus in platea, claudent

m .di. cubiculum horum qua cum eo i'traueriat.Si enim arcta est vi quae ducit advitam:

99쪽

IN ECCLESIASTER D

e spatiosa, quae ducit ad mortem, relie refrigerata charitate multam, ostium ASDinarum clauditur in plateis. Et advoce volucris, siue passeris cilicet ad tubam archau-aeli res urgent mortui, passer in bonam sumitur partem. unde dicit David, In domi voconfido, quomodo dicitis animae meae trans migra in monte icut passer Oalibi, vigilaui Osa iussum sicut passe obtarius in tecto.ais iterum, Etenim passer inuevit sibi domum. Aliter,Clausas in plateis ianuas, O in firmos senis gressus accipi volunt, quod semper sedeat, b ambulare non possit. humilitate autem vocis molentis de manidibulis,interpretantur,quod cibum terere nequeat, D vix spiritu coartato,vox eius tenuis audiatur. Porro consurgere eum ad vocem volucris,os eqssit quod frigescente iam

sanguiue, O humore siccato, quibus materia soporis alitur, ad leuem sonitum euigilet,no lus medio, cum gallui cecinerit estivus exuetat nequaquam valens strato prapius membra conuertere. Obmutescere quop iue ob urdescere illas carminis, aures s avi at,qu odgrauior enum auditus,t O nulla inter doces valeat scire discrimina, nec carminibus delectari.Qbd quide O Be ellai loquitur ad David,nolens trani re Iordanem. Cum enim dixisset David Ber ellai Galaaditae olio nario, Veni mecum requiescas securus in Hierusalem,ait Bervellai ad regem, uot sunt dies avnoru vitae meam ascendam cum rege in Hierusalem Octogenarius sum hodie, nurumquid vident sensus mei,ad discernendum suave aut amarum,aut dele lare potes seruum tuum cibus O potus, et auAre possum ultra vocem cantorum alis calliatricum Quareseruus tuus fit oneri domino meo regi e Paulula procedam famulus tuus ab Iordane te, Non indigeo hac icissitudine sed obsecrom reuertarseruus tuus, Omoriar in ciuitate mea, Ssipellar iuxta sepulchrum patris mei O matris meae. Excelsa quoque

timebunt. & formidabunt. in via florebit amygdalus, impinguabitur locusta.& dissipabitur capparis:quoniam ibit homo in domum aeterni,

talis suae de circumibunt in platea plangentes. Senes ardua ingredi non alebunt, blassis poplitibus ac tremellti lassio elisi in plano itineresutituantes offensam gressuum formidabu't. quod autem dicit Ecdefas es Florere avgdalum dic. ivtelligendum est per metaphoram de membris hominis. Cum autem senectus aduenerit, capillus incanuerit, tumuerint pedes,libido refrixerit, O homo morte fuerit dissolutus, tunc reuertetur in terram sua, b in domum arremitatis suae, sepulchru exquijs quaerat celebratis, plangentiumci funus turba praecedat. Flore amygdali quiJa sacram sibnam interpretantur,subg decrescentibus natium carnibus pina succrescat Hrforeat. Porro quod ait, impinguabitur locussa, indicat fenum crura tumentia,S pogagrae tumoribus pragrauata. Et cum Acit,dissipabitur capparis os enAlfenum libidinem 'Dgescere, O orgam coitus dissipari Capparis herba es secudum Discoridem, spinosa, super terram expansa apores ubamara colore rufa, quae olurimu valet ad sp evis D ventris duritiam molliendam. Hac berba ut dicut nonnulli excitatur luxuria quae tu senio frassis elanguescit.Haec per. nomina, am datum,locus a b capparis per Figuram O et mologiam seni conueniunt. Amygdalum pro canicie, locusta pro crurum dolore,ac pedum tumore, O capparis pro frigescente libidine. Hac sententia, ibit bomo iuD

100쪽

COMMENTARII IO. ARBOREI

domum sua aternitatis,manifeste docet,anima hominis immortalem esse, O ad deum passo se in quo occlusa erat, reuersuram. Plane fatetur Cicero libro i. Tusculanarum quaestionu, optime sentiens cum thagoricis 6 Platonicis,de immortalitate animae, vominem exanclatis suis laboribus, in domum suae aeternitatis remigratum Ssupremus, inquit, ille dies non extinctionem sed commutationem affert loci, quid optabiliusqSin autem perimit, ac delet omnivo,quid melius,quam in megijsvitae laboribus obdormiscere, O ita conviverem somno consopiri sempiterno Mio Fat, melior Enniu

uam Solonis oratio. Hic enim nosser, Nemo me lachi mis decoret, inquit, nec funera fletu Faxit. At vero sapies ille, Mors meli ne careat lac,r mis,linquamus amicis Maerorem At celebrent funera cum gemitu. nos ver quid tale acciderit,ut a Deo denuutiatum ideatur, texeamus e vita laeti S agentes gratias, pareamus, emittiis nos ecu odia, Oleuari inclis arbitremur, t aut in aeternam, O plane in nostram domum remigremus, aut omni sensu molestiaque careamus in autem nihil denuntiabitur, eo tamen simus animo, t horribilem illum diem aliis,vobis faustum putemus, nihilque in malis ducamus quod F la dissim mortalibus, i a natura parente omnia constitutum.non enim temere, nec fortuito fati Hr creati sumus, esprofecto fuit quaedam is, quae neri consuleret humano, nec idgigneret, aut aleret, quod cu exantiauisset omnes labores,tum incideret in mortis malum sempiternum. Portum potius paratum nobis, O profugium putemus, quo Minam visis passis pervehi liceat. Antequam rumpatur funis argenteus. & recurrat vitta aurea, & conteratur hydria super fontem,& conseingatur rota super cisternam,&reuertatur puluis in terram suam, unde erat. & spiritus redeat ad deum qui dedit illum. Vanitas vanitatum dixit Ecclesiastes,& omnia vanitas.Concinne sibimet haec praecedetibus. Siquidem monuerat ut dum in nobis Foreret aetas, O getior esset spiritus,dei memores essemus, O canii dum nostrae pubertatis forem diuino litaremus obsequio, er omnimoda nostrae iuuentutis operam S indu ria sacrae religioni deuoueremus,etiam antequam sol obtenebresceret, O astroru lumen extingueretur: nunc Wro idem exprimit, pia alia figura. Studeamus placere deo, elis nostrae sanctimoniae studia dedicare, antequam diu rumpatur haec ita candida,argenteo funiculo aJumbrata, et spiritus binc as deum demigret, a quo dimanauerat quem effigiat ita aurea. quod autem subiungit de contrita Fuper fontem hydria, b comasia super cistemam rota, mortis indicia O aenigmata subindicat. remadmodum enim , Aia,quae conteritur, cessat haurire,& rota per quam de lacu O puteis hauriuntur aquaesi confractas' rit, aquabus intercipitum. ita cum argeteus funiculus, O animae riuulus adpristinudet fontem recurrerit, interibit homo. Et expressius multo explicat Ecclesiastes, dicens, Cum reuertetur puluis in terram suam, idesumptus est,er spiritus ad caelessem loca, Augustinus. a quo exierat, remigrabit.Hunc locum explicat abunde Augustinus libro io. de Genesiaci literam,capite v, ubi dicit, quosdam respondisse huic authoritati, ReAt spiritus ad deum qui eum dedit homini primo. quarumdo in eius faciem sufflauit,conuer o puluere, id est,humavo corpore in terram suam de primitus fastum est. Neque enim adpa-

SEARCH

MENU NAVIGATION