Commentarij Ioannis Arborei Laudunensis, doctoris Theologi in Ecclesiasten, ... Eiusdem Commentarii in Canticum Canticorum, ..

발행: 1537년

분량: 189페이지

출처: archive.org

분류: 그리스도교

71쪽

IN ECCLESIASTEN.

Nunquid dicit figmtatum ei qui sejivxit. Quid me fecisti sic satis tibi fit morem ge

rere deo, Hr eius mandata obseruare, non corruas in vitia, O ve callidissimus hostis te subuertat. Multiplicatum semen Abrahaes ut stillae caeli, O arenae maris, quia mandatum dei cus diuit anil si me tuit, qui prompto obsequio,mandatis dei obte-perat. Vnde in Leuitico dicit dominus Cus odite leges meas ais iudicia, quae facies homo iure in m. Et in Deuteronomio, dicit dominus,Cu logi ergo praecepta, O ceremonias,ais iudicia,qua ego mando tibi ut facias. Et rursum,oberva o caue, nequando obliviscaris domini dei tui, O ne ligas madata eius. Et Christus in euagelio dixit, cuidam puero his citanti quidvam jaceret, ut aeterna vita frueretur, Si is ad vitam ingredi serua madata suis quos discipulis dixit, Vos amici mei illis si feceritis quae ego praecipio vobis. Tempus & responsionem cor sapientis intelligit. Omni negotio lepus est,& opportun itas,& multa hominis assiictio: quia ignorat preterita & sutura nullo scire potest nuntio. Non est in hominis potestate prohibere spiritum. nec habet potestatem in die mortis. nec sies nitur quiescere ingruente bello, neque saluabit impietas impium. Noufertur sapiens concito piritu ad excipiendam responsiove,sua obit munera opportuno tepore.Tempus consulit i agat,nec tumultuarie sua peragit negotia, nec imitatur deliras,qui momenta temporc, O quaesoli deo vota sunt, existimati e posse intelligere sed destituti Mercurio, cogunturarum re gradu. Lus t O Christus quod curiose sciscitabav-tur apostoli, si in tempore hoc res itueret regusi Israel, quibus dixit, No est vestrii vosse tepora et mometa quae pater posuit in sua ipsius potestate. Nec putet homo scire qua-do hinc emigrabit S eius anima ex bospitiolo corporis egredietur, O pro arbitrio, ac animisintentia se posse probiberesipiritum egredientem. non enim habet potestatem iudie mortis, nec possumus accipere inducias,cum interitus, O vitae nostrae inimicus ad

uenerit ed fatis erit nos esse in bustos O paratos ad reddendam deo nostrae vitae ratione. Idcirco dixit Christus, Vigilate ergo, quia vescitis qua hora dominus es reventurussit. Illus autem scitote, quoniam i sciret paterfamilias qua bora furventurus esset, vigilaret utly, O norum siveret perfodi domumsuam, ideo ovos es ore parati: iuia vestitis qua horas ius bominis venturus es . Et cum fatuae virgines precarentura domino, ibi ostium aperiri, dixit Nescio vos. vigilate ita p, quia vescitis diem ne nhoram. Animaduertat homo subortis bellorum tumultibus, Singruente maloris procel la nullum quieti locum relictum esse, nec impietatem posse a periculis eripere impium. quis enim quiscere poterit cum visebit praesta, b opiniolles praeliora, fronte consurgere in gentem, O regnum in regiis, O iucrescere pestilentias amem, O terra motumqnonne haec sunt initia malorum sed Amus operam ne augelus satanae suo astu fis framentis nos educat. Omnia haec cosideraui, dedi cor meum in cure,ctis operibus quae fiunt sub sole interdum dominatur homo homini in malum suum. Me tenuit ludium Hr amor visensorum omnium, dedi cor meurat quae sub sole geruntur, intuerer, O hoc vel maxime quod homo accepit in homines po

tis latem, i ab is iustitia b excusas celeris abest causa, codemnet O a siligat iusti

Hierem. Is Gene. Et

72쪽

Matth. 3 Matth. s. Cicero

COMMENTARII IO. ARBOREI

velit,nec tamen absis indelebili sui nominis nota, O summo diaccore. O Uranica haedomi vadi potestis in sua recidit perniciem, Splerii permittit deusM qui tam seuere. tam* rigide imperat, aut a suis iugulentur,aut in manus hostic veniat. Dominatus esssaul Shs Isiaci sed suo malom os edit historia regu, etiam O Roboam regil omniu imprudestissimus,fr Achab rex trucidetissimus,cui dixit dominus per Heliam, In loco hoc, in quo linxerat canes sanguine Naboth,lambet quo psanguine tuli. Et Ioram j lius mcbabfuit ivterfectus a Iehu rege IsraelMvoluit dominus. Na adhaeserat peccatis Hieroboam, qui peccare fecerat Israel. Vidi impios sepultos qui etiacum adhuc viveret, in loco sancto erat.& laudabantur in ciuitate, quasi iustora operii.Sed & hoc vanitas est. Frequeter accidittat sui simulata religione coluntur ab hominibus, misere moriatur, Osui amatisimos infelici exitu fallaniat contra quos mugus despexit, efficeleratissimos reputauit, feliciter mori utur. Vidit ita di Ecclesiastis,impios infeliciter mortuos tr sepultos, qui tamen cuuiuerent sancti astimabatur,er tan- qua missima Ecclesiae columina honorabantur, quos vulgus imperitissimii, Athlantessavcru, imo totius Ecclesiasticae respub propugnacula existimabat esse:qui tame ambuant inanigloriae ito in lati, O laudatur in suis vitiis. de quibus loquitur Psalmographus, Laudatur peccator in desideriis animae suae, O qui iniqua gerit, benedicitur. Oaltius serpit haec restis,ipputemus, o oues Christi suo contagio injicit. Nam vix nucreperitur,qui audet peccantibus Episcopis cotradicere. qui cu acceperint, authore Hieron mo, in Ecclesia potestate, scandalia avt eos quos ad meliora incitare debuerant. Sed quid laruata illori anctimonia avius quid denis conleptibilius Aperte dicam quod idem egregius doctor dixit, Nemo audet accusare maiore, O propterea sanctus habetur,qui tamen forsitan colitvenire,er porcina agit ita. Ex eo Asicilis est accusatio iuvi opum, u)hi peccauerit,non creditur, Grai covictus fuerit, nou punitur. Nersum vescius, diuinam esse Episcoporu potestate,sed cum improbe viuut bonorum ambitione, Sparasitica assentatione occaecati, lacrescit S colenitur. Huius modi homuciones, quis mulato animo O praetextata religione grande aucupatu ecunia mihi videntur esses milescribis et pharistis hypocritis,qui foris apparebant hominibus teli, intus aute rei erat hypocrisi et iniquitate sunt ane eis miles sepulchris Dalbatis. quae a foris parent hominibus speciosa, intus vero plena sunt ossibus mortuom, o omni spurcitia. En cernis impios infeliciter mori, O iudicius pleruvlpsepeliri: Nec per se laudadae in serpellcnsis hominibus cura, laudatur tamen propter pium erga mortuos officium: quod O laudauit Christus,cum Maria effudisset languentum super caput eius, quod sepeliendum et Fus corpus fecerat: Matth. 16. Etiam uel procliuiores imus ad fungendas pro sepulto preces:caue tamen ne dis babaris a meliori opere, epeliendo mortuos. idcirco Chri ius dixit cuidam discipulo, qui prius volebat sepelire patrem sium, quam sequi dominum . Sequere me, o dimitte mortuos epelire mortuos hos.pessime mortui, potissimum sunt in fideles O baeretici. Adferam quae praeclare o eleganterscripsit Cicero de sepultura, libro primo Tusculanarum quaestionum, cui non possum non adblandiri,quod non maximopere comendet sepulturam,nec etiam damvet,Asserenio de coti

73쪽

iN ECCLESIASTEN.

3s temptione mortis dicit, C renaum Theodorum philosophum non ignobilem usive miramur cui cum machus rex crucem minaretur,istis tuaeso, inivit,is a borribilia minitare purpuratis tuis: Theodori quidem nihil interest humine, an sublimi putrescat. ius hoc Aila admoneorint aliquid etiam de humatione er sepultura dicendum extus imem rem non difficilem bis prasertim cos itis, quae de nihil sentiendo pauloante dista sunt: de qua Socrates quidem quid senserit, apparet in eo libro,in quo moritur: de

quo iam tam multa diximus. Cum enim de immortalitate animorum disputauisset, biam moriendi tempus urgeret, rogatus a Critone, quemadmodum sepeliri vellet, multam vero,inquit, operam amici rus a consumpsi: Critorumi enim nostro non persuasume hinc avolaturum, nes quiduam me remurum. veruntamen Critodi me assequi potueris,aut sicubi nactus eris i tibi videbitur, epelito. Sed mihi crede,nemo me

strum cum hinc excessero, consequetur. Praeclare id quisem, quod O amico permiserit, O se ostenderit de hoc toto genere nihil elaborare. durior Diogenes, Oid quidem sentiens, sed CInicus asperius, proiici e iussit insumatum. Tum amici, volucribusneb feris Minime vero,inquit, es bacillum frope me, quo abigam, ponitote. Qui poteris illi, non enim senties. Quid igitur mihi ferarum laniatus oberit nihil flentienti

Praeclare Anaxogoras, qui cum lampsaci moreretur, quaerentibus amicis,gletne Ga-

omenas in patriam i quid ei accidisset, afferri,nihil necesse es , inquit: undis mimas inferos tantundem viae est.Tota p A ratione humationis a num tenendum est, ad corpus illam pertinere,fiue occiderit animus, laeviget: irum corpore autem perspicuum es et exti vilio animo, vel elapso, nullum residere feresum. haec illi. Etenim quia non prosertur cito contra malos sententia, absque timore ullo filii lio, minum perpetrant mala. Attamen peccator ex eo quod centies facit malum.& per patientiam sustentatur ego cognoui quod erit bonum timentibus deum qui verentur faciem eius. Homines pleruntue insceleratiora proruunt vitia, Simpudentius assuefiunt malis, quod non subito contra illos diuina proferatur sententia,tardiu se illorum sagitiis irascatur deus, tarditatem tamen aliquando compensabit supplicium. Pod si iudex aequissimus cito ire illos animasuerteret, a perpetrandis facinoribus abstinerent. contemnunt haud dubie diuitias bonitatis dei, patientiae O longanimitatis, in nulla inauditi sceleris paenitentia ducuntur,imo quod deplorandum est maxime, nec duci volunt. centies delissuunt, nec semel eos leve his res piscentiae: Aberent confugere ad uberrimum Auina misericordiae fontem, S ad

ipsum Christum qui vorum solum paratus es remittere peccatum septies commissum, sed

sed sis septuagies septies Etiam dicit dominus omnium patientissimus, per ETecbielem prophetam, Si impius egerit paenitentia ab omnibus peccatis suis quae operatus es , Elegii ii O custodierit omnia praecepta mea, O fecerit iudici si Dius itiam a ita vivet, O non

morietur, omnium iniquitatum eius quas operatus est, non recordabor. Nec mireris, si

multoties peccet homo Mas enim habet as malum insitas: nec hoc subticuit dominus,

74쪽

COMMENTARII IO. ARBOREI

dicens: Sesus enim o cogitatio humani cordis in malum prona sunt ab aJobseratia sua.nec tunc peccator primum Fcccat, tuando videtur facere peccatum, sita iam anteitccauitret quidam dicunt saltem peccato contracto. Abalienati sunt enim peccatores a uiua errauerunt a ventre, blocuti sunt falsa. Nihil autem conducibilius erit , imini quam timere deum, Seius mandata prompto animo obseruare. Bene tibi erit, si extimescas deum offendere. nec immerito dixit Ecclesiasticus, Timenti dominum bene erit in extremis, S in die defunStionis suae benedicetur. Et rursum,Timor domini expellit peccatum: nam qui fine timore est, non poterit iustificari. Non sit bonum impio, nec prolongentur dies eius sed quasi umbra transeant, qui non timent faciem domini. Et tu e bis malum imprecatur,qui non timent deum, aut si aliquando timuerint,perstitia fronte abiecerunt timorem Hr optat ne diu diserantur a poena, sed statim morte subtracti, cruciatus recipiant, quos merratur. Simile est

quod dicit Paulus ad Galatas, Vtinam praecidantur,qui conturbant. Et alibi, Al xander aerarius multa mihi mala ostendit, reddat illi dominus fecundum opera eius, quem O tu deuita valde enim restitit verbis nostris. Et tui nec timent deum, nec reformidant in ultrices eius manus incidere, oc usumbra declinant, nec multos vivunt

Ecclesiast. . annos, sed moriuntur in tepore non potat iam expressit Ecdefas es Astultis,cap. . Et est alia vanitas quae fit super terram Sunt iusti quibus mala proueniunt quasi opera egerint impiorum:& sunt impij, qui ita securi sunt. quasi iustorum facta habeant. sed & hoc vanissimum iudico. Nescimus au Augustimis. Hore Augustino, libro ro. de Civitate dei, capite a. quo iudicio dei, bonus ille fit pauper, malus illest diues, nisi velimus as iustum dei iudiciu referre, quoJ mali hic adspiscuntur bona temporalia, ut qui non sunt assecuturi aeterea: bovi vero bic. toleravi mala, ut assequantur bona aterna. M is non censeret eam esse si minam vanitatem, tfrequenter eueniant iustis, qua impiis euenire debuerantqNonne fierunt tormenta, quia debuerant impii pro suis delistis suis erres Luunt poenas plerunque, suas tamen non meruerunt. deiiciuntur in ignes, torrentur,caduntur gladiis, O lapisibus obruu)tur, etiam citra ullam culpam impii O iniussissimi, nihil mali tolerant, O tam feliciter in hoc mundo dedunt, i eos putes esse iustissimos. Hoc Zocet exemplum Euangelicum diuitis purpurati, Spauperis Lavari: hic cruciatus invita flua pertulit, o multa recepit mala: Ille vero pauperum inimicus, multa bona infit tamen post mortem suam miserum si, consumere tempus in deliciis, O egenorum curam contemnere. Deus tu lus est,qui non saluat impios, O iudicium pauteribus tribuet. Et licet deus permittat alis quanJo impios florere o Aliciari, acerrime tamen cum venit bora, in eos animasicr- .Eaere L tit,nec illorum miseretur. Idcirco dicebat Fliis Isiaci, Q nisi me dereliquistis S ego vos derelinquam. Petectibus vobis a me misericordiam, non miserebor. quando laureabitis me ego non exaudiam vos.proiiciam os a facie mea. Ego mi F pueros meos pbctas ad vos quos non acceptos interfecistis, O lania is corpora eorum, quorum fav-rtum.=,. Iulium exquiram, Dolit Psalmographus,jal. a. quod peccatores pacem habeant, is yivere, bellum, Zelaui, illiuit, super illituos, pacem reccatorum vj smi. Ecce i i pec-

75쪽

iN ECCLESIASTEN I ri

catores et abundantes in seculo obtinuerunt diuitias. O dixi, Ergos ue causa iussi a. ut cor meum, O laui inter innocentes manus meas, O fui flagellatus tota Ae, O castigatio mea in matutinis. sed mitigat dolorem,dicens, Veruntamen propter dolos posui i eis deiecisti eos dum alleuarevtur. eomogo facti sunt in desolationem jubito defecerunt, perierunt propter iniquitatem suam.Tenuisti autem manu dexteram mea, O in voluntate tua desivisti me et cum gloria suscepisti me. Nec ab illo quod tu Essedi ascriptu es , dissidet quod dicit dominus in Esaia, capite primo de illis,quorum manus 'ut plenae sanguine, Cum extenderitis manus vestras, auertam oculos meos avobis, O cum multiplicaueritis orationem non exaudiam. Dixit quoque dominus Hieremiae, Noli orare pro populo isto in bonum,cum ieiunaverint, non exaudiam preces eorum.Hiermirum. Lauclaui igitur laetitiam. q, non esset homini bonusub sole nisi s comederet,& biberet, atq; gauderet, & hoc solum secu auferret de labore suo omnibus diebus vitae suae quos dedit ei deus sub sole. Et apposui cor meu ut scirem sapientia.& intelligere distensiione, quq versatur in terra. Est homo qui diebus &noctibus soninu non capit oculis.&inestellexis omnium operum dei nullam possit homo inuenire ratione eo, rum quae fiunt sub sole. Et quanto plus laborauerit ad quaeredum tanto minus inueniat. Etiamsi dixerit sapiens se nosse, non poterit reperire. Artificiosissimo concludit epilogo, stolidissimum esse, O plus tuam vallum, elle exastissimas rerum omni u carias O rationes perquirere. O longe utilius esse homini,tra figere vitam quibis tam facetiis, O iucundissimis voluptatum oblectamentis,quam noitu diuque dis cruciare mente vavissimis huius murum Astudiis. ij enim curio equor-rit,cur hoc et illudfassum isit,cur munJus vario gubernetur euentu, O plures foueat pultos quamsapientes, cur deni p alius tarcus,alius videns: aliusfavus, alius aeger: alius diues alius pauper: nihil aliud nos cit, visi stulta er anili quasione torquernvectamen ambigit Ecde Fas es rerum omnium esse proui gentiam, Scauses,quare unum- quo p 'Fat sed latet in occulto, nec possunt ab homi ve comprehendi. Nec ex eo A-xit Salomon,quod non esset bonum homini,nili quod comederet O biberet,quod speret carnales voluptatis epulas cui dicit Augustinus libro i . de ciuitate dei,cap.ro Nam in V. capite asseruerat Ecdefasses, melius esse ire ad domu luctus p ad domu conuiuii: sed illis verbis adumbrari potest participatiosacrae mense, qua Chris iis summus sacerdos exhibet de corpore S sanguine suo. Aut quia coferendo voluptate O laetitia cibi Opotus erumnis hominu, O potissimu inquietis auari curis S laboribus, melius es an e comedere O bibere, quam anxia raucredarum opum solicitudine tortueri. ARGUMENTUM NONI CAPITIS. Delirat ille plurimit, quis qui hiam praeclare gesserit,non refert Ao acceptis mcuius prasidio destitutus nihil moliri potes ,quod dignum fit omnium commendatione. Et magis insanit, in existimat tuto sua opera esse deosratissima, apud iuerserua tur omnia in futurum, O qui emit mundum buvc, multis subditum esse periti sis, Og j.

76쪽

COMMENTARII IO. ARBOREI

inuigia, contemptu O malitia, bique densarisacilius est etiam mundanos pastis damnum captiunculis irretiri, quam piscem bamo,aut auicula laqueo. Et licet homo polleat arte 6 ingenio quid tamen sibi mors comminetur, ignorat: nec rotest asserere se tali die moriturum:eumque latet, sinam ad caelossubuebetur, aut ad laetam paludem demergetur. Vnum tamen sibi persuadere debet, sapientiam O Fortitudine, O armis bellicis praestantiorem esse.

Vnt iusti,atq; sapientes,& opera eorum in manu dei. Et tamen nescit homo virum amore, an odio dignus sit sed omnia in futurum seruantur incerta, eo op vnia uersa aeque eueniant iusto & impio bono & malo, mundo & immundo, immolanti victimas & sacrificia conis temnenti. Sicut bonus sic & peccatori ut periurus. ita& ille qui veru deierat. Hoc est pessimum inter omnia quae sub sole sitit, quia eadem cunctis eueniunt.vnde& corda filiorum hominum implentur malitia,& contemptu in vita sua, &post haec ad inseros deductitur. Nemo est qui semper vivat.& qui huius rei habeat fiduciam Melior est

canis vivus leone mortuo.viventes enim seiunt se esse morituros: mora tui vero nihil nouerunt amplius nec habent ultra mercedem: quia ob

liuioni tradita est memoria eorum. Amor quoque,& odium,& inuidiae simul perierunt:nec habent partem in hoc seculo, & in opere quod sub sole geritur. Vade ergo & comede in laetitia panem tuum, & bibe cum gaudio vinum tuum: quia deo placent opera tua.Omni tempore sint vestimenta tua candida, & oleum de capite tuo non deficiat. Perseuere vi ta cum uxore quam diligis, cuctis diebus vitae instabilitatis tuae. qui disti sunt tibi sub sole, omni tempore vanitatis tuae. haec est enim pars invita,& in labore tuo quo laboras sub sole.Quodcunque licere potest manus tua instater operare:quia nec opus, nec ratio nec sapietia, nec scientia erunt apud inseros, quo tu properas. Verti me ad aliud. & vidi sub sole nec velocium esse cursum, nec sortium bellum nec sapientium pDnem nec doctorum diuitias nec artificum gratiam: sed tempus casum que in omnibus. Nescit homo finem suum,sed sicut pisces capiuntur hamo &sicut aues laqueo comprehendunturisic capiuntur homines tempore malo, cum eis extemplo superuenerit. Hanc quoque sub sole vidi lapientiam & probaui maximam: civitas parua &pauci in ea viri. V nit contra eam rex magnus & vallavit eam, extruxitq; munitiones per

gyrum.&persecta est obsidio.Inuentusq; est in ea vir pauper & sapiens.& liberauit urbem per sapientiam suam. & nullus deinceps recordatus est hominis illius pauperis. Et dicebam ego, meliorem esse sapientiam

77쪽

IN ECCLESIASTEN. 3s

sertitudine.Quomodo ergo sapientia pauperis contempta est,&verba eius non sunt audita Verba sapientium audiuntur in silentio plus quam clamor principis inter stultos. Melior est sapientia quam arma bellicaedi qui in uno peccauerit, multa bona perder. Mnia haec tractaui in corde meo, ut curiose intelligerem, sunt iusti atque sapientes,& opera eorum in manu dei. Et tamen licis scit homo virinii amore an odio dignus sit, sed omnia in latuis rum seruantur incerta, eo quod uniuersa aeque eueniant iusto& impio. bono & malo, inudo & immundo, immolanti victimas,&sacrificia comtemnenti: sicut bonus, sic & peccator: ut periurus, ita & ille qui verum deierat. Ecclesiastes sua damnat studia in rebus vullius frugis collocata,arduit O suas ultitiam in perquirendis omnium rationibus, intellexit tamen sapientiam hominumer iustitiam O vera,a diuino pendere artificio, ver syientem quicquam moliri posse abs p diviva virgula, atq; dires trice dei manu ,cusi nostrum submiserimus arbitrium, nos sane iuuabit, beo teturret ad bonum comparandum instrumeto,'d tamen animato, nec solum animato, sed rationali,quod ad bonum nititur opus illo caeli sti a Dia. tu adiutum. erum nihil habet in se,quo sua praedicet O extollat opera cum fit a macula primi parratis contrasia elut pannus mensinuatus. turbida est aqua S luto rea persa, quae tametsi suapte natura, nata si ferri deosum, nequit tamen artis prae. redita obstaculis, eo ferri, quo praetendit. rid igitur tantopere tua extollis merita, labores, inJus riam Sassiduam in rebus agendis diligetitiam 2 Nosti ne pestus mini.

an tibi secretissima dei arcana ivnotescant Scisne tuto tua a deo commeudari operaβNunquid ne ex aequo, tuis ieiunijs arterna merces respondebit Metis porro negat te multoties coniectu fuisse in carceres, multa pertulisse incendia, lapidibus obrutum, O militi id graus tormenta tolerasse An pro 'Aexistimas,aut verius lassas te esse Zignum amore dei, aut aeterno praemio Si quid bene geris, totum deo referas acceptum, qui operatur in reb Ie, O perficere: si quid male, tuo solum imputes arbitrio. Fluctuat homines ambiguo, utrum ad probationcm sustineant tormenta,an ad supplicium,iqvorantM dicit Hieronymus, in futuro autem scient, cum de hac vita decesserint: quia tunc erit iudicium,nunc certamen. Et quiculis aduersa sustinent trum per amorem dei sus ineant, ut Iob: an per odium, ut plurimi peccatores, nunc balitur incertum. Dicet tamen aliquis, E ecbias tuto dixit, ne moreretur, tametsi ei dixisset dominus per Esaiam, spone domui tua, quia morieris O non iues,osecro domine,memento quaeso quomodo ambulauerim coram te in veritate, O in corde prefecto, O iuod bonum est, in oculis tuis fecerim: sciebat igitur tuto se nihil admisisse mali quod deo displiceret, imo sua commendat opera. Isuper David dicebat Inclinaui cor meum ad faciendas iustificationes tuas in aeternum, propter retributionem. Adde quod Paulus absque ila basitatione dixit Bonum certamen certaui cursum consummaui dem seruaui, iureliquo reposta esst mihi corona iustitiae,quam reddet mihi dominus in illa die, tu lusiudex. Nonne tuadam certitudinesciebat Paulus est renuo animo dimicasse in Eoue

78쪽

COMMENTARII IO. ARBOREI

Christianorum, Odi u esse corona Et Petrus fienter dixit: Ecce nos reliquimus omnia, O secuti sumus te,quid ergo erit nobis Ad haec paucis restodebimus, nec Esaiam,

nec Paulum, nec Petrum agnouisse certo, uec ut fertur)certitudinaliter, an esset dignus amore dei, bene tamen qua am comessura: uia cogvscebant illi se non se iaculis peccati mortalis percussos,nec culpae mortiferae conscios: aut si certo nouerint, diuina reuelatione nouerunt. Nec tantum floriae sibi Irredicauit Evechias, cum dixit se ambulasse coram Zomi eo in veritate, S perfecto corde, ut dona deis bi attribueret, aut sua extolleret opera, nec deo referret accepta: sed diuino agyatus numine, potuit ad gloriam dei, suam commendare indu briam. Et cum optimus Christianus sua commedat opera, deum existimat sibi fuisse Fauorabilem i coram illis quibus prodessep

tuit, commendaret.Cum enim Fausti simi viri sua commendariit opera b merita,noutam sua commendarunt quam gratiam dei, a qua effecta sunt i commendatione d gnaviderentur. Et licet nos bris bonis operibus confidere possimus, tamen primario penda est nostra duciae anchora,in dei misericordia secudario nos bis confidimus operibus,quatenus sunt seu diaria vita aeternae nanciscenda adminicula. Et ingentia bo-

minis eos vore, O stupida bcbetudine obtunditur, ut non possit certo scire, an hoc si primum peccatum, tu quod incidit, licet de primo scelere quo delinquit, post iudicare quod si peccatum. Omnia, ut dicit Ecclefas es, seruantur in futurum incerta,

quod non discili suaAt inductione. Et ius o S iniusto succedunt diuitiae, O sapienti O stulto sonores, O ex aequo indisserentia omnibus contingere possunt,de quibus Mediis critiquae nec sunt per se bona nec mala, O quia ex aequo prosperae rerum fortunae possunt oxtingere telis er iniustis, nec minus a uersa qua p Feriunt diuitem quam pauperem, idcirco de illis non est ferendum iudicium: quis scit an qui modo bonus es ,

saluabitumioqui malus,damnabitur Et immolanti victimas, O sacrificia contemnesti nus erigem est euentus det interitus, Speieranti O deieranti: quocirca nec boni debent attolli animo nec mali dethci . nec ii sciunt an certo incurrerint odium dei er grapni At atravis suppliciis: nec illi an gratia dei Pt assequuti. Resti igitur mihi dixisse fessus est Paulus, nihil mihi conficias sum sed non in hoc ius iscatus sum. Hoc

est pessimum inter omnia quae sub sole fiunt, quia eadem cunctis eu niunt.Vnde & corda filiorum hominum implentur malitia,&contemptu in vita sua,&post haec ad inseros deducentur. Nemo est qui semper vivat,& qui huius rei habeat fiduciam. Si ex aequo omnia eueniant uniusne, nullum se discrimen inter bonos er malos in reddensa vitae ratione, O in sufferendis tormentis, nec quisquamst qui audeat dicere se non moriturum, 'Ubra sapientes huius seculi ad tene as cum stultis collapsuri, conantur tantopere sua extollere studia, O abs p causa sciolos O ignorantes despiciunt. Attende diligenter, ut aliquando Ahimus, neminem inferorum carceres euasurum:abis divina misericordia, ad quos aq- te aduentum Chri h omnibus patebat aditus. Idcirco recte dicebat David, Domine eduxi sti ab inferno animam meam albasti me a defiengentibus in lacum. Et alio in loco, Veruntamen Aus redimet animam meam de manu inferi, cum acceperit me. Mea

79쪽

iN ECCLESIASTEN. 3'

aior est canis vivus, leone mortuo. Viventes enim sciunt se morituros mortui vero nihil nouerunt amplius. nec habent ultra mercedem: quia obliuioni tradita est memoria eorum. Amor quoque & odium & inutis diae simul perierunt,nec habent partem in hoc seculo, & in opere quod sub sole geritur. Quidam hebraeus exponens hunc locum,ut refert Hieronymus icebat Ecclesiastini velle innuere, utiliorem esse quanuis indoi tum, O eum qui adhuc vivat er doceat praeceptore perfesto qui, iam mortuus es fverbi cause, ut canem intelligeret, num quemlibet de pluribus praeceptore: b leonem, Mestrum aut alium quemlibet prophetarum. Sed hac expositio non placet Hieron mo, sed progrediendo ad sublimiora,dicit Chananaeam illam, cui dictum est fides tua tesaluam fecit siue ut habetur in nos a tralationec O mulier, magna ei des tua, Fat tibi scut vis, esse cavem. Nam antequam obtinuisset quod petebat illi dixit Christus: Non licet accipere panem

florum,s mittere canibus. Et leonem mortuum, esse populum circuncisionis, cui Balaam propbcta dicit, Ecce populus t catulus leonis consurget, e ut leo exultans. nis ergo iuras,nos sumus ex nationibus: leo autem mortuus, Iudaeorum es populus a

domino derelictus. Et melior es apud dominii iste canis vivens,quam leo ille mortuus. Nos enim viventes,cognoscimus patrem, Osium, O spiritum anitum: illi ver. mortui, nihil sciunt, nes expectant aliquam repromissionem,ais mercedem sed completa est memoria eorum:nes ipsi meminerunt qua scire debuerant,ves illorum iam dominus recordaturus est. Dilectio quos qua aliquando deum diligebant, periittae osium, de quo audacter loquebantur, Nonne odietes te domine odiui, O super inimicos tuos tabescebam Nec possunt illi dicere, Pars mea dominus. Sunt qui diculit populum gentilem cave tuo ignificatum, esse meliorem leone mortuo cilicetpopulo Iudaico, qui suis operibus,arrogantia, b tumore laitatis unqua iustis cari potuit. Augustinus iv quaestionibus deteris det noui tes amenti, si pione sy vocat hunc canem, getilem, bleonem mortuum.vos atam sicut leo omnibus feris fortior es Lita Chri hanitas omnibus festis. Si quis ergo ab hac destiterit, amittit salutem: ita ut deterior Iratili sit. p test enim ieri ut cregat gentilis, O acquirasalutem,quam perdisit apostatara i non credat,adhuc peior est apostata:quia deterius est amisissesalutem,quam non babuisse. Existimo Ecclesiasten hic ludere tropo Hr metaphora. ut dicat tuentes ex eo mortuis feliciores, quia possunt, dum hanc agunt vitam, esse Afunctis iustiores. Nam indies hones is vita ossicijs mereri possunt, O suam adaugere virtutem O pressiti ovem, quia non possunt mortui: nec fessit mortui, nisi per reuelationem,quidnam boni in hoc mundo operemur, o quid cogitemus: O illis proscriptum est certum praemiu, quod eis sentialiter augeri non potest, nos vero possumus de virtute in virtutem projicere, erodolescere in perfectiora pietatis studia. seub magis nitimur ad virtute, O nostram

vitae pn limonia, religionem illa bramus eo magis toti orbi innotescimus: mortuorum vero gloria tandem evanescit, er obliuione obuoluitur, iuxta illud quod dicit David, oblivioni datus sum, tanquam mortuus a corde.Si tamen procellosas huiusce turbulenti muli tempes ales, naufragia er innumeras perturbationes, tra'suillo feliciter mor-

Hieronym' Matth. Is

80쪽

COMMENTARIi IO. ARBOREI

tuorum otio, er quieti contulerimus: melius esset mori quam viuere. quod etiam Eccle re letast r. fas es prius expressit,dicens: Melior est dies mortis die natiuitatis. Et Paulus non immPhilipp. i. prudenter dicebat Cupio dissolui, esse cum Christo. Vade ergo & comede in laetitia panem tuum &bibe cum gaudio vinum tuum, quia deo placenti opera tua. Rei te colligit ex praecedentibus iram esse morti anteponedam, ei fructi dum esse bonis a deo collati cui nostra maxime placent opera ide Ocbaritate abblita. res si mortui exciderint ab animo uiuentium, O nec dilectionem quis in eos habeat, nec odium, nonne tilius erit ei pras antius frui boves a voluptaterasci epulis,exhilarare animum, fallere iocis taedia, quam anxiis curis S emaciata in ambiendis bonoribus facie animam algere morti, O expetere quod nihil es stare confert naturae,imo plurimum aDersatur Hanc igitur ama vitam,in qua mentem bonestis disciplinis era optimis moribus educabis pasces e fouebis. Devita tame, es abborreas porcinam Epicuraeorum vitam, ne una cum corpore,tua pereat anima. Adhac,cum mortes viantur omnia, es in inferno non paenitetia, nec aliquis ad virtute recursus umhic peregrinaris festina, contende agere paenitentiam: dum tuasloret aetas, O tibi tempus blanditur, labora. quod commonuit Paulus dices, Dum tempus habemus opere mur bonum, iue comedamus,siue bibamus,sive quid aliud operemur, omnia ingloriam dei faciamus Q,3 i opera nos ra deo placuerint, nequatuam indigebimusvero pane e vivo. dicit enim castes issapientia Custodi praecepta mea, e vives. Saliu-bi, Venite, comegite panes meos, O bibite vinum meu. O Christus omilibus suae Eua-

gelica philosophiae sitibundis, dixit, iis utreeniat ad me ei bibat. Omni te, ore sint vestimenta tua candida, & oleum de capite tuo non deficiat.erseuere vita cum uxore quam diligis cunctis diebus vitae instabilitatis tuae. qui dati sunt tibi sub sole omni tempore vanitatis tuae. haec est enim pars in vita, & in labore tuo quo laboras sub sole. Quodcunque

facere potest manus tua instanter operare. quia nec opuy nec ratio, nec

sapientia, nec scientia erunt apud inseros, quo tu properas. Pulcherrimus er indumentorum, O corporis candor, ae se fert quandam laetitiam O pleturum p pollicetur quendam animi nitorem S muditiam . quodvisus est nobis indicasse rex ille, qui fecit stuptias fio suo,cui vebementer displicuit: quod quidam discubuerit in conuiuio regio, non ornatus veste nuptiali, cui dixit: Amice quomodo huc intrasti non haberes vestem nuptialemo At ille obmutuit.Tunc dixit rex ministris, ligatis manibus si pedibus eius, mittite eum in tenebras exteriores, ibi erit fletus Ostridor dentium. Vetuit etiam Christus, ne qui ieiunant obscurarent suam faciem luto, ei respergerent, tusetata hypocri si nobis apparerent etiam ieiunando hilares friucungi. Cum,inquit, iei natis,nolito eris cui hypocritae restis.exterminant enim facies suas, i appareant bominibus ieiunantes. Amen dico obis, quia receperunt mercedem suam.Tu aute cum thiunas, ge caput tuum, e faciem tuam laua,nevidearis hominibus ieiunans,=ἀμ-

tri tuo qui es in abscoso: e pater tuus qui videt in ascoso, reddet tibi. Et potismum oleo spiritali, de suo bic disserit Ecclesias essecurumdum piritalem rurelii 'tiam,

SEARCH

MENU NAVIGATION