장음표시 사용
51쪽
s Fortu ilii Liceti Liber Primus
,neque corpus, neque qualitatem, vel ptasianem veram, sed qua- si passionem, ac omnino mediam qu tandam naturam inter ser- mam substantialem, & accidentalem ; ait enim, Lumen suscipientis actum dici tamquam passisnem qu inadam; nec principaliter actum cognominari, cuiusmodi est forma substatialis; at, de an. illius verba audiamus a b Inter haec, ait, interrogat Theophrastus,
cap. tr. quomodo Hapham actus sit lumen ipsum , quod per co rpus illuminans protenditur; huius enim potius actus videri potest: Postquam vero dubitauit, Pastione oluit hunc in modum,id dicens similiter se habere sicut O in ausi accidit patientibus, his forte verbis ostendens quemadmodum calor ignis quadem amquam agentis est actus Ieracti W- . - TO Ut pati rassc in lumensissipaentis quidem actum dicit, tamquam passionem quamdam(ecce linileia non esse qualitatem,& accidens
sed tamquam affictionem quamdam) Nec principaliter actum cognominare; (ecce lumen non esse tarmam substantialem, quae est principaliter actus) quocircasubiungit, non e nominaperquirirenda sed fatis nobis factum fore i naturam eius intes exerimus: Promum quidem istud arbitror destinguendum , alterum esse tamen, quod anctest essectum; alterum vero, quod incit illud; quemadmodum lumen in Sole, in igne habet. Iam dero non habetursermo de caussa,
ubi proprie quaeritur quid si lumen; sed de eo potius, quod procedit aeausia; quod faue actui dicitur esse diaphani in aere is aqua .ceterisDe.ι eap.r'. sva tenebras me in , amenque fuscipiunt. & mox . e Proinde . Iamblicumsequens, neque corpus esse tamen existimo; neque sicut Phripatetici Unam corporix alicuius passonem, Vel qualitatem . Iumen inesse suum non habet in aere; nam aere moto tamen permanet: ex a re multasariam permutato lumen suo in se impetu inde dscedit,struatque in terra indissolubilem eum cadisia fua connexionem : Ipsa quin etiam huius simia tota praesentia per omnia accipere id valentiasulat facta,praesente videlicet,quod illuminat; di iterum abeunte, repentina defectio luminis, nuctum ib. se vestigium relinquentis argumento no-,bis esse potest uimen non esse aeris passonem 1passones enim, velut camgor, nec acceduntfubito: ignesummoto calor eius, exiguam saltemo sui Oeciem in patiente relinquit. Constat praeterea ipsum luminis actum
esse a corporibus separatum, quia neque successone giadatim progre
pia . . it clientes nequepermutationesubiectI quam accedIt, neque ad certum
ue termisam cohibetur dissandit se ipsum quousque ossequit
52쪽
Dd Natura & E scientia Luminis. t
aliquid, quod post accipere: Neque Unquam lumina ietvicem cou- funduntur, atque compouuntur. Quoiritur modo lumen actas dia-phani nominature Profecto nou Pr pasto quaedam , nec Ut perfectio eius in eo velut subiecto facta, tamquam separabiliter ipsum persia eiens e Neque lumino ius hic ast iis aliquando sit famavi ,sed escit potius ut diaphanum stimus permanens , ipse interim illuminauticonistinuitis, atque cum illo Undique circumductus. Hoc igitur summatim commemoratum sit , ne forsan , scut in alijs patientibus aliquid
effici solet, similiter lumen in aliquo fieri , et et fuscipi subuemur. Sic itaque censuit ex Theophrasto I ydus, itime non esse corpus, nec tarmam substantialem, nec passionem, seu qualitatem, aut acci dens in perspicuo factum, aut stilaeptum; sed mediam quamis dana naturam inter substantiam, di accide , pallioni similem, a luce in diaphano pro manantem. iam opinionem collaudant Ficinus, & Buccius: Ficinus quidem breti iter asserens, d Potest itaque tamen idem de subflantia in substantiam pertransire siquidem non sit subiecti alicuius accidens, aut qualitas, aut passio quaedam : sed separabilis actus agentis. Merito inter substantiam , quasi in se subsissentem . qualitatem , quae ab agente simili coe pa- Ticnte dependet , existit luminosus actus solum agent uspensus. B u c-cius autem fusius inquiens, e In tanta.tamque dissicili controuersia etermiuandam tamdem es , quanam sit lucis . laminisDe natura ,
atque essentia: Lux itaque caelestis, de ea enim in Bitutus est sermo, non es corpus, quod supra monstratum est , O antea ab f Alexandro ; neque etiam aliud quippiam e genere substantia: tum quia per se non constat , sed in ahonitatur, lucido scilicet corpore, aut perspicuo a thm etiam quia sensui peruia , qui substantiam non attingit. Deinde omnia lucida eiusdem essent speciei. Non etiam qualitas ess raedicamentatis materialiter extensa in perspicuo a quandoquidem lux a corpore lucido non exit, sed potius indisolabilem cum sua caussa
commissionem seruat. Traeterea tamen perspicuum eicit,non tamen vicissim ab eo aliquid patitur; nec accidentium more corporιs tantum
superficiem informat,sed sese in totam perspicui substantiam fundit est are minus quippiam eii substantia, at maius accidente. Rursus passones, O qualitates praedicamentales non fiatim simul secundum smnes gradus insunt , aut exeunt e subiectis ,sed successione in aetera-vione quadam,sua in tempore ut lumen Vero mominio in toto per j
53쪽
Ar Fortunis Liceti Liber primus
euo introducitur. Sed nee aliud quippiam est ex aliorum praedicamentorum genere; est enim co eterni m cauis generantibus. Oh stibus Di- delicet corporibus; Ut nihilpropterea commune habeat , quod sit eiusdem rationis cum inferioribus h se corporibus ortui ct interitui obnox,s; quae longius ab aetervrs distant,quam ea quae praedicamentali genere distinguuntur. de mox. Quum itaque lumen nec co pus sit, nee qualitas, nec passio,nec aliud omnIno accidens praedicamentale. & id. huc infra, 's sponso patet ex Us, qvr dicta sunt, lucem di lumen nee submntiam esse . nec omiuo accidentiarii dem ratIonis cum is , qua sub certo cathetorιarum genere comprehenduntur; sed minus quippiam substantia,matus dero accidente; licet quatenus in lucido , Delinperjicuo sint, Ut insubiems,se habeant ad instar qualitatum: 'νtrumque tamen rectius proportione Tuam rei a. aut qualitas aut accidens nuncupatur. e quidem opinio primum nac ratione confirmari posse videtur. quia quicquid extra nihil in gem re entis non est proprie sibilantia , nec accidens reipsa, id necessario medium quid est inter subst mirant&accidens e sed lumen est extra nihil in genere entis. A non Hi substantia, nec iccidens reis ipse et ergo lumen est media quaedam natura inter substantiam& accidens. Maior est per se nota et minor probatur. quia per se notum quum sit etiam, lumen esse extra nihil . intra latitudinem et x.dean. entis; lumen non esse substantiam constat ex eo quod g omnis t. x. substantia vel est niateria. vel forma, vescorpus compositum ex his et sed lumen non est materiai, nec larma, nec ex h rs com situm corpus; non quidcm niateria, quoniam eli actus; neque vero corpus; tum qua a corpus accedit & recedit successive in tem pore; lumen autem sine tempore acccdit ac recedit momentortum quia corpus ianotum cohibetur di coercetur intra certos ter nas. CS; tu si en a latem in ic tum diaphanum extenditur: tum quia corpora consimilia in eodem loco vel componunitur, vel confinduntur,ac permiscentur; lx nien autem tum in I reperto in eodem loco non componitur, nccpermiscetur, aut confunditur: tum
quia corpus omne per se subsistit, non alio nititur . nec c flectore, nec subiecto; lumen autem non per se subsistit, sed innititur se in-
per & lucido corpore, a quo fit di perspicuo, in quo incii: Non est item forma substantias is lumen, tum quia forma non est per se sensibilis; lumen aurem est per se visi bile: tum quia ea in
54쪽
De Natura & Essicientia Luminis, qs
dem formam habentia sunt eiusdem speciei; cuncta vero di phana eodem lumine illia strata non sunt eiusdem speciei, aer,
aqua, caelum, vitrum, adamas . Nec denique lumen dici potest accidens perspicui; primo quia omne accidens mouetur ad motum subiecti sui; lumen autem non mouetur ad motum aeris, in quo inesti secundo, quia nullum accidens discedita subiecto suo permutato ad alium locum; lumen autem recedit ab aere pe mutato ad alium locum, remanens in loco pristino: tertio, quia nullum accidens semper connexum manet cum sua caussa effectrice, sed cum subiecto; lumen autem semper seruat pristinam connexionem cum luce,quae sui caussa est e ciens: quarto quia nullum accidens subito apprehendit omnia subiecta ; sed cum successione ac tempore in iis ab efficiente gignitur; lumen autem praesente lucido subito apprehendit omnia diaphan a praesentia sine successione ac tempore: quinto, quia nullum accidens abeunte sua caussa effictrice repente deficit, sed aliquandiu vestigium aliquod eius remanet in subiecto, ut calor in aquare moto eale facientes lumen autem remoto lucido totum repente deficit, nullo eius remanente vestigio in diaptianor sexto, accidens omne patitur aliquid a subiecto suo, ad cuius conditio nes alteratur, & assicitur; sed lumen non patitur a liquid a m spicuo: septimo, accidentia solam subiecti sui superficiem in m mant , non autem se fundunt in profundum; sed lumen non solam perspicui superficiem informat accidentium more, verum sese in totam perspicui substantiam fundit; lumen igitur non est accidens, neque substantia, sed natura media inter hare.
Deinde substantia,&accidens omne natura est in praedicamentis comprehensa ; lumen autem non potest in praedicamentis contineri; quum praedicamentis coerceantur sola caduca, ortuiti interitui obnoxia; & lumen coaeternum sit lucido caelesti, a quo iugiter effluit: ergo lumen proprie non est substantia, nee accidens; sed extra substantiam & accidens aut nihil est, aut natura quaepiam medias quum ergo lumen nihil non sit; iam n cesse est confiteri lumen esse naturam mediam in genere entis inter substantiam & accidens . Deinceps quod ut substantia non inest in subiecto dependenter ab eo; &vt accidens non est
sine subiecto, id medium qiud est inter substantiam & accidens:
55쪽
sed lumen substantiarum more non inest in subiecto a quo deis pendet a & in star accidentis non est in subiecto perspicuor ergo lumen est natura media inter substantiam & accidens. Denique quod non pendet ab aliquo subiecto, non e si accidens : quod vero non est sine subiecto, non est substantiar sed lumen non pendet ab ullo subiecto, ast a luce solum effectrice; ac non est sine subiecto perspicuo: ergo lumen non e si substantia, nec accidens; quum itaque sit aliquid in entis latitudine; necessario suetit medium quid inter substantiam di accidens. Certuti r Odi, O Buccii sententia proposita, demonstrando lumen
non isse mediam quid inter substantiam . in accidens. cap. X I.
Nunquam opinio proposita nobis placere potuit, quibus
nulla unquam natura media inter substantiam & accidens in entis latitudine comprehendi valuit; quicquid etenim est , vel in se e st, via in alio est; tertium non datur; quum idem, &a diutrium ad contradictoria reserantur , inter quae non esthmcdium; sed omne quod in se est, substantia est, ideo dicta
quia per se subsistat quod viro in alio est, accidens est, catus esse est in tale; ergo quicquid est, via substantia, via accidens est, nec tertium inueniri potest: quum autem lumen extra nihil in entium genere collocetur via ab ipsismet Aduersarias; iam lumen necessario via substantia, vel accidens erit; medium quid tertium ab his diuersum esse non potcrit. Deinde medium omne reperitur selum inter extrema de opposita 1 substantia & accidens non sunt extrensa di opposita; quum simul sint, sese conse- qucntia, & inuicem sibi cognata & familiaria, in uiuam sibi opem ferentia ; quia substantia est accidentis fulcimentum ad exi flendum; accidens est substantiae in strumentum ad operandum; igitur inter substantiam & accidens nullum pol. essetnedium; proindeque lumen non e st natura media inter substantiam & accidens. Deinde si quae sunt extrema in rerum natUra,&opposita, ad quae substantia & accidens referri valeant, ed solummodo sunt ens & non ens; sed ens & non ens non habent pro medio lumen, quum id in entis genere colloceturi verum ut
56쪽
De Natura & Esscientia Luminis. s
e alicubi monebat Aricto teles, generationem, seu quod fit, ac si placet etiamd materiam,quate prope&quodammodo substantia dicitur ; licet haec media sint inter ens perfectum, & non enspersectum; quae potius contraria sunt, medium habentia ens imperfectum; non autem inter ens & non ens simpliciter; quae sunt contradictoria, inter quae non est vere medium; sed supra quae aliquid esse potest; Deus etenim supra substantiam, & accis dens , immo supra omne ens reperi tur, a quo cuncta entia fdependent, ut ab omnium principio. M iteria quidem ut est infra ens simpliciter, & supra non ens simpliciter, dici videtur Media Aristotelig definienti materiam non esse quid, non quale, non
quantum, neque aliquid eorum, quibus determinaturens ; neque non ens; neque negationes horum: sed reuera materia veest insta substantiam completam, atque persectam; ita non est infra omne ens; quum sit supra naturam accidentis. Deinceps h Aristoteli quod in aliquo est non veluti pars, & impossibile est esse sine eo in quo est, id omne accidens est et modo lumen est in Perspicuo, non veluti pars, fierique non potest ut lumen sine Dipicuo sit; quod Aduersarii confitentur, & comprobat experimentum; ergo lumen est accidens; proindeque non est natura media inter substantiam & accidens. Denique, quo s ata semperan subiecto Ocistit, ut illi adesse, & ab eo possit ab sie, sine subaecti corruptione, id i omnium consensu accidens est et modo lumen aeri, aquae, aliisque perspicuas subicctis ita inest, ut eis adesse, &ab eis abeste valeat sine ipsorum corruptaone et igitur lumen est accidess, non autem natura media inter substantia tu & accidens.
RAtioncs autem eiectae sententiae sic fit ny non sunt, ut eam satis communiant. Ad primam enim cCncedentes lumenicile extra nihil in genere en is; N. gamus primo , disputandi gratia, quod est extra nihil in entis latitudine, & non est sta stantia, nec accidens, id siecessario esse medium quid inter subitantiam di accidens situm quia indicti a pruna elt cxtra nihil in
57쪽
6 Fortuni j Liceti Liber Primus
a latitudine entis , & tamen non est accidens; quum in subiecti,
Hir non insit a ullo; nec est subst intia; quum fit b prope, & qu
- dammodo substantia ; quin immo quum e definiatur esse non poysi quid, non quale, non quantum, nec aliquid eorum , quibus de-. inhii terminaturens i nec horum negatione&: tum quia Deus propriet. s. l non est accidens, neque substantia , sed super substantiale quid . Deinde concedentes lumen non esse substantiam ; negamus Iu- .li a .i men non esse accidens ad probationem primam primo dispu- -- tationi concedentes, omne accidens moueri admotum subiecti In quo inesset negamus lumen non moueri ullo pacto ad motumor subiecti pet spicuit licet enim non moueatur motu locali; moue-
. tur attamen motu corruptionis, & generationis, siue alterati
nisi quia dum perspicuum illuminatum abit extra locum illi minatu ni secuin non destit lumen quo illustrabatur, sed patitur ipsum extingui procul aconseruante luce, seu non in directum genitrici luci; quae statim eo corrupto nouum lumen generat in alio perspicuo in ablati locum succedente. Negare deinde Osumus etiam , disputationis ergo, lumen loco non moueri qu
quopacto admotum localem substrati sibi perspicuit namque . disp. de relatud Lagallie Clarissimus Galileus perspicua lapillorum B luc.&lum, noniensiuin corpora crepusculi lumine illustrata sub dio detulit AP in pixide lucentia, fulgentiaque procul ab aere diei intra cubi-
culum tenebrosum,& aliquandiu micantia ostendit mirantiabus omnibus praesentibus.*Deinceps concedentes lumen non moueri loco ad motum diaphani subiecti; negamus omne accis dens moueri ad motum subiecti; tum quia cometae corpus in aere supero subiectum est motus orbicularis sibi a caelo communi cati ; si tamen descendat idem corpus ad inferam aeris regi nem , ubi non pertingit motu in orbem, iam secum non deferet motum orbicularem a qui tamen in eo corpore fuerat accidens: ita sane perspicuum corpus prope luciduin in certa positione lumen habet ut sui accidens; quod secum non defert, si loco moueatur extra regionem a luce recta perspectam; tum quia umbra merum accidens est perspicui, ab opaco corpore geni tum; quod tamen accidens umbrae non mouetur ad motum perspicui; ut sensui pateta ratio vero huius est,quia lumen & umbra in eodem genere formae accidentalia assistentis,non informantis continetur.
58쪽
De Natura & Essicientia Luminis. I
tur: tarn a vero assistens siue sit accidentalis, siue substanti uis, non mouetur ad motum subiecti .ccii assistit. proprie . A d secundam concedentes nullum accidens discedere a cubiecto permutato ad alium locum: negamus lamen ita recedere ab aere mutato in alium locum, ut rem a ne itidem numero in loco pristimaquia qua ratione species. tu imago mei degens in speculo ante me posito. evanescit ab amoto speculo. evin alio specul, rursia ante me posito noua producitur . eadem plane ratione tu men . quod est imago lucidi genita in perspicuo. reaisto aere corrumpitur, & nouum m saccedente aere progignitur; non autem vetus lumen ab ac re priori recedit. de trans ditur in polleri rem subsequentem; quia non datur migerito F irmat de uno in alterum subiectum. Ad tertiam primo concedent s lucem esse caussam luminis cis ctricem in P rspicuo, velut in subiecio: n gamus primo, displuat.onis ergo, nullum accidens semper conis nexum manere cum sit a caussi eis rarice; nain accidentium duo genera sunt in habitudine ad sui in caussim effectricem ; ala i siquidem ab HEtatice caussa tatu in modo fiunt in subiecio, sed ea postea non indigenti sal conservatrice ; alia vero dependent a sui caussa effectrice tum ni fieri, tum in esse ac conseruari; prio-Ta non semper manent connexu cum moesticiente, sed eo absente remanent in subiecto; posteriora semper connexui manent cum sera caussa effeci race, citius uadig nicoservatricis; de huiu modi sunt omnes imagine S colorum in medio, & spectatim tu, men in perspicuo, in quo est imago lucs iqua prodij t. Deinde addimus accidentau mali ueste pernianentia, ut calor, & colorialia habere suum ess fluens, quod dicit ir in fieri, ut motus , dc actior proficio si accidentia permanentia plerumque possunt manete absente sui caussa offectrice; quorum tamenique fluens est. ac in fieri, ea plerumque non manent sine sui caussa e flectrice e sic abcuute anima cessanti ilico singulae fui cti Hiris vita l. s.
quae in corpore anima destituto non nunt ulta ratione virum Molute verum non sit,olisne accidens manere L ni per comi, xum cum sita caussa estetaris ea quod . utentu vitalibus cum it operationis bus, id ipsum in proposito lumini compctcre vidctur, quod semper connexum manet cum sua cui sta est tarice et lolatani. S autem
in ectinibus non permanentibus id Plerumque mutirigyre, non
59쪽
. 8 Fortunii Liceti Liber Primus
autem semper; quod motus durare potest abeunte, ac interemis . physi pto motore; quod con stat ex Aristotele,cui tu me sementa mo-
uentur a generante; tum pila in reflexione a pariete mouetur a proiscientesquod aliis proiectis etiam conueniti qtiae omnia m uentur etiamniim absente, corrupmve motore, a quo primum moneri caeperunt. Deinceps autem absolute negamus lumen semper necessario manere connexum curn lucido corpore, a quo
prouenit ut ab efficiente caussi; tum quia virgul i ferrea in apice candens & ignita velociter circv mducta, vel etiam in rectum permota concitatius, relinquit per notabile spacium temporis visibilem ign is imaginem, ac lumen in ea parte perspicui, a qua nuper ab ij ii& quam non tangit amplius: tum quia in oculo,qui Solem diu & fixe conspexerit, manet diutius imago lucis, adeoque lumen, etiam posteaquam homo sese receperit in tenebro ff. dean. sum cubiculum: quod fAristoteles obseruauit admonens, a mi in euntibus visibilibus remanere tantisper illorum imagines in sei sortis et tum demum quoniam oculus in tenebris celeriter motus
in se recipit lumen ab exili sua luce nuper excusium in aere priusquam fatiscat, per quod suum fulgorem intuetur; ut obseruata de sens etiam g Ar: stoteles. Ad quartam concedentes disputationi. sessc a. lumen praesente lucido latim sine successione apprehendere omnia diaphan a praesentia a negare posivinus nullum accidens apprehendere valere omnia subiecta sine successione, ac sine tempore in momento a quia licet omnia accidentia materialia permotum genita cum successione ac tempore sua subiecta apprehendant; mamen accidentiai minaterialia, sine motu producta. I. de ani. vii sunt peci cs obiectorum tum h intelligibiles in mente, tum x O-- si etiam i sensibiles in sensu,& speciatim lumen in diaphano, pos' A qq-'' sunt subito,sne tempore, aut successione gigni, di omnia subiem
et a praesentia statim comprehendere. Deinde vero concedentes omnia accidentia realia ab efficiente corporeo in tempore gigni, di cum successione varias subiecti partes apprehendere. Primo prCximiores, deinde remotiores; Negamus lumen a ii stasset . cidi corpore gigni momento in omnibus diaphanis praesentis 3I' bos; fit enim productio luminis in tempore cum successi
Phra' - , tum ratione agentis lucidi corporei, quod nihil efficit nisi gubernatum a motu caelesti, qui itemsore metatur essentialia
60쪽
Do Natura & Essicientia Luminis. gy
teri tum ratione luminis, quod suscipiens magis & minus, habet varios gradus inter se subordinatos, quorum secundus necessario post prinium, & tertius post secundum, & quartus post
tertium procreatur; tempus autem definitur esse numerus m
tus secundum prius & posterius: tum ratione subiecti extensi, cuius partes lucido corpori proximiores debent prius illuminari quam remotiores, quae non sunt ita dispositae ad patiendum ab agente physico, cuius actio est per contactum. Ad quintam primo negare possumus, nullum accidens abeunte sui caussa effectrice repente deficere, sed remanere vestigium aliquod ipsius in subiecto; quia species colorati corporis in speculo, & imago nostra in eodem speculo accidens est, quod motis nobis & obiectis subito deficit esse in speculo, nec aliquod sui vestigium ibi relinquit: Idipsum dicere valemus de lumine, quod est imago lucidi corporis in diaphano velut in speculo; & hoc similiter
euenit omnibus accidentibus, quae indagent sua caussa effectrice conseruanter sed nonne vitae functiones omnes accidentia sunt, quae prodeunt ab anima, ut a sui caussa estectrice quis non agnoscit abeunte anima repente cunctas vitae functiones deficere, millo earum vestigio prorsus remanente in cadauere Deinde tamen inficiamur lumen remoto lucido repente deficere, nec ubium eius vestigium in diaphano mancre ad breue spacium temporis; quum expcrimentum virgulae serreae candentis in apice velociter circum diiciae, vul in longum etiam celeriter motae ibneam iuuiimScontinuam pingat in diaphani partibus, a quibus
ab ijt paullo prius lucidum corpiis agniti serri. Ad si xtam primo
negare Pollumus. Omne accidens allici a subiccto, patique,& ad eius conditiones ulterari; quia ut hoc cuenire potuit m uccidcntibus materiali hia S, educta, ac 'testate subiccta per huius transemutatioi.epityiacam ab agentei non nccessario rumcn id accidit accidentibuS. H. materia lilaudi, scri Iiscculi octientcntibus subsecios ne huic sitiatis muta liciae, culus in odi est luincia a lucido piove- mens mpcili acuum non nutatum; & id co ut ad tutioin inperspicui non n. ouetur loco, sic dea idcui alicratiotic S noi patitur. Sed tauren negan u S llamcn lion pati vi quid a subiicio diapha Lo, Nacta ius clasicationes non si ci di ait rarii nonne lumen in diaphano puratara lyricctati, si, in impuriori Oblcum