M. Tullii Ciceronis de natura deorum ... libri tres

41쪽

Cap. 3 34. DE NATURA DEORUM. Ibobit igitur linguam deus, et non loquetur et dantes,

palatum, auem, nullum ad usum quaeque procre timis causa natura corpori affinxit, ea si ustra habebit deus nec extera magis, quam interiora, cor, ulmones, mur, caetera quae detracta utilitate, quid

habent venustatis e quandoquidem haec esse in deo propter pulchritudinem vultis. latisne fidentes somniis non modo picurus, et Metrodorus, et Hermachus contra Pythagoram, Platonem, Empedoclemque dixerunt, sed meretricula etiam Leontium contra Theophrastum scribere ausa sit pselis illa quidem sermone, et Attico; sed tamen.

Tantum Epicuri hortus habuit licentias i et soletis queri. Zeno quidem etiam litigabat. Quid dicam Albutium p Nam Phaodro nihil elegantius, nihil humanius sed stomastabatur senex, si quid asperius dixeram. Cum Epicurus contumeliosissimo Aristotelem vexaverit Phaedoni Socratico turpissime maledixerit Metrodori, sodalis sui, fiatrem, Timocratem, quia nesei quid in philosophia dissentiret, tutis volaminibus Gneiderit in Democritum ipsum, quem secutus est, fuerit ingratus Nausiphanem, magistrum suum, a quo nihil didicerat, tam male acceperit. XXXIV. Zeno quidem non eos solum, qui tum erant, Apollodorum, Syllum, aeteros, figebat maledictis; sed Socratem ipsum, parentem philosophiae, Latino Verbo utens, scurrum Atticum fuisse dicebat: Chrysippum nunquam nisi Chesippum vocabat. Tu

ipse paulo ante, cum tanquam senatum philosophorum recitares, summos viros desipere, delirare, dementes eam dicebas. Quorum a nemo verum vidit de natura deorum, verendum est, ne nulla sit omnino. Nam ista, quae vos dicitia, dux iuxta eum Emes Signa iucubratione ameularum. Sin in m UES -

42쪽

atiquiuem mirari satis non possum,

opinionis Vestor illo princeps venerit. non desinitis, retinendum hoc eme, inimortalisque sit. Quid autem obsusit beatus, si non sit bipos Aut lata sive beatitudo dicisnda est, utrumque Olsed usu mollienda nobis verba sunt ve

cumque est, cur aut in solem illum,niundum, aut in aliquam mentem et nimbri us corporis vacuam, cadere

Nihil aliud dieis, nisi, nunquam vidi soldum binium. Quid di mundum, praei quamne vidisti Negabis. Muri turmillia esse mundorum, sed innumerabidirem Ratio docuit. Ergo hoc te mibit, eum praestantissima natura quaeratuta et aerema, quas sola divina natura

mortalitat viri ἔν- . - -

43쪽

CAP. 35-36. DE NATURA DEORUM: as. Ipsa vero quam nihil ad rem perimet, quas vos lectat maximo, similitudo Θ Quid Z Canis nonns similis lupo λ atque, ut Ennius,

Simia quam iamilia, turpissima hostia, nobis ''At mores in utroque dia rea. iaphanto belluarum nulla prudentior. At figura quae astipes Dis bestiis loquor. Quid ρ Inter ipsos homines nonne ob simillimia scrinis dispares mores, et moribus figura dissimili. Etenim si semel, eusi, suseipimus genus hon argumenti, attendo quo serpat. Tu enim sum a. nisi in hominis sigura rationem nomis non possera sumet alius, nisi in terrostri nisi ut eo, qui natus sit nisi in eo, qui doloverit nisi inuo, qui didicerit: misi , en, qui ex animo constet, et cor o cadum et infirmo postremo, nisi in homine atque mortali. Quod si in omnibus his rebus obsistis, quid est quod te una sema oonturbs p is enim omnibus, quεν proposui, adjunctis, in hominerationem eme et montem Videbas. Quibus detractis, deum tamen Bomodo dicis, modo lineamenta maneant. Η 'si non considerare, sed quaa sortiri, quid ρ- quare. Nisi foris ne hoc quidem attendis, non mod*in homine, sed etiam in arboro, quidquid super o

neum sit, aut usum non habeat, obstare. Quam morilestum est uno digito plus haboro Z Quid ita ' Quia

ne speciem, nec usum alium quinque desiderant. Tuus autem de mon digito uno redundat, sed eapite, eosso, cervicibus lateribus, alvo, tergo, poplitibus,

manibus, pedibus, seminibus, cruribus. Si ut immortalis sit, quid haec ad vitam ambra perstinent tQuid ipsa acies Magis illa, cerebrum, uia

44쪽

-ι, OVeret, regeret gubemaret serrant a conjectura, adeo tamen quid

quod opus tandem magnum et egregii in tum divina mente videatur e qupireres Habebam, inquis, in animo mationem quandam dei et barbati galeatas MinerVM. Num igitur esso tales putas haec vulgus imperitorum qui non homihi de tribuunt, sed usum etiam Dant enim arcum, sagittas, hastam, cinam, ulmen et si actiones quae sint vident, nihil agentem tamen deum non tare. Ipsi, qui irridentur, Aegyptii, am, nisi ob aliquam utilitatem, quam

consecraverunt velut ibes maximam lium confieiunt, eum sint aves excelsae

45쪽

Cas. 31. DE NATURA DEORUM. itione melius existimat. At ipsi tamen pueri, etiam

cum cessant, exercitatione aliqua ludicra deleetantur: deum sie seriatum volumus cessatione torpere, ut, sis commoverit, Vereamur ne beatus esse non possit.

Has oratio non do deos spoliat motu et aetione divina, sed etiam homines inertes emeit; si quidem agens aliquid, n deus quidem esse beatus potest. Verum sit sane, ut Vultis, deus, em es hominis

et imago. Quod ejus est domicilium Z quae sedes pqui loeus 3 quae deinde actio vitae quibus rebus, id quod vultis, beatus est utatur enim suis bonis

oportet et ruatur, qui beatus futurus est. Nam i eus quidem iis etiam naturis, quae sine animis sunt, suus est cuique proprius, ut terra infimum teneat, hanc inundet aqua superior aeri, ignibus altissima ora reddatur. Bestiarum autem terrenae sunt aliae, partim aquatiles, aliae quasi ancipites, in utraque sede viventes sunt quaedam etiam, quae igne nasci putentur, appareantque in arilentibus simacibus saeps volitantes. Quaero igitur, vssis deus primum ubi habitet: deinde quae causa eum loco moveat, si modo movetur aliquando postremo, cum hoc proprium sit animantium, ut aliquid appetant, quod ait naturae accommodatum deus quid appetat ad quam denique rem motu mentis ac rationis utatur postremo, quo modo beatus sit, quo modo aetemus. Quidquid enim horum attigeris, ulcus est. Ita malo instituta ratio exitum reperim non potest. Sic enim dicebas, speciem dei pereipi cogitations non sensu nec esse in ea

ullam soliditatem, neque eandem ad numerum e manere, eamque esse ejus Visionem, ut similitudinae transition cematur, neque lineina 'ae γαι--,

46쪽

tauro, an do de eo tomus Omnsi consormationem animi caeteri philosoplimem Orunt: Vos autem adventum introitum imaginum dieitis Ut igitur Icum videor concionantem in Capitolio Oetavio deserentem sitellam, tum eum dico eis inanem tu autem et incesimagines remanere, quae, in Capitoliumrint, tum ad animum meum reserantusiori in deo, cujus crebra facie pellantuquo esse beati atque aetem intelligantu Fae imagines eras, quibus pulsentur εcies duntaxat objicitur quaedant num beata sic cur aetema Quae autem is vestrae, aut undo Dsmoerito omnirtia. Sed et illo reprehensus a multis 3xitum reperitis totaque res vacillat

47쪽

CAst. 40. DE NATURA DEOR III. 43tum est, praesto est imago quid, quod etiam ad dormientem miunt invocatas pXXXIX. Tota res, Vellei, iugularia est. Vos autem non modo oculis Magines, sed otiam animia ineuleatis. Tanta est impunitas garriendi. At quamlieenter fluentium requenter transitio fit vision uni, ut o multis una videatur.' Puderet me disero

non intelligere, si vos ipia intolligeretis, qui ista de-senditis. Quo modo enim probas, contininter imagines serri aut, si continenter, quo modo Rerumnis p. 'innumsrabilitas. ' inquis, suppeditat atomorum. Num eadem ergo ista satient, ut sint omnia sempiis rema confugis ad aequilibritatem: si enim

'lcro νομέων, si plaeet, appellemus et ais, quoniamsi natum mortalis, immortalem etiam esse oportere.' Isto modo, quoniam homines mortales sunt, sint aliqui immortalos si quoniam nascuntur in terra, Meantur et in aquae et quia sunt quae interimant, in qua conserventa Sint me; sed ea conservent, quae sunt deos istos esse non sentio

Omnis tamen ista rerum effigies ex individuis quomodo eo oribus orituri qua sistiam si essent, uno nulla sunt, pellem se ipsa, et tintari inter se inincursas tam possent formam, figuram, colorare, animam non possent. Nullo igitur modo immortalem deum offoliis. XL. vidsamus time do beato Sine virtute eerto nullo modo. Virtus autem actuosa et deus Vester

nihil agens expers inutis igitur ita, o beatus quidem. Quae ergo ita Suppeditatio, inquis,

Mnorum, nullo malorum interventu. Quorum tandem bonorum 8 Muptatum, credo nemps ad corupus pertinentium. Nullam iniri Ninvia , T si Getam a corpor et redeuntam t. eo A . -

48쪽

quidem nectar, ambrosiam, epulas compiJuventatem, aut Ganymedem pocula re

Tu autem, Epieum, quid facies h Nequi habeat ista deus tuus, Video: nee quo Loeupletior igitur hominum natura ad dum est, quam deorum, quod pluribustuitur voluptatum. At has levioris duet quibus quasi titillatio Epieuri enim hoc sensibus adhibitur. Quousquo ludis

etiam noster ferro non poterat, spemarmoles et delicata voluptates. Summa ria pronuntiabat pluribus Epicuri sentens Verbis, quibus erant aeriptas Metrodoeat Epicuri collam sapientiae, multa ireeitabat Areusat enim Timocratem, seMetrodorus, quod dubitet omnia, quae, tam pertineant, enim metirici neque id

49쪽

Cap. 41 42 DE NATURA DEORUM. a omni aetemitate, nisi, mihi pulchro est,' et ' Ego

beatus sum. ' mitantem. Nec tamen video, quomodo non vereatur iste deus beatus, ne intereat, cum sine ulla intermissione pulsetur agiteturquo incursione atomorum sempiterea, cumque ex ipso imagines semper affluant. Ita nec beatus est Vester deus, nec ae

temus.

At etiam de sanctitate, de pietate adversus deos, libros scripsit Epicurus. At quo modo in his loquitur ut Coruncanium, aut Scaevolam, pontifices maximos, te audire dicas: non eum, qui sustulerit onmem funditus religionem nec manibus, ut Xerxes, sed rationibus, deorum immortalium templa et aras everterit. Quid est enim, cur deos ab hominibus eo elondos dicas, cum dii non modo homines non colant, sed omnino nihil curent, nihil agant 8 At est eorum eximia quaedam praestansque natura, ut ea debeat ipsa per se ad so colendam elicere sapientem An quidquam eximium potest esse in ea natura, quae, sua voluptate laetans, nihil nec aetura sit unquam, neque agat, neque egerit ρ Quae porro pietas ei debetur, a quo nihil aceeperis ρ aut quid omnino, cujus nullum moritum sit, ei deberi potest Z Est enim pietas justitia adversum deos eum quibus quid ο- tost nobis esse juris, cum homini nulla cum deo sit communitas p Sanctitas autem est scientia colendo rum deorum qui quamobrem colendi sunt, non intelligo, nullo ne accepto ab iis nec sperato bono. XLII. Quid est autem, quod deos Veneremur propter admirationem ejus naturixe, in qua egregium nihil videmus p Nam superstitione, quod gloriari solstis Reile est liberari, cum sustuleris omnem Vim deorum. Nisi serio Diagoram, in Th- meim

50쪽

ometum religio duceret, nonne omnensunditus sustulerunt 8 Quid Z Prodiei eis, quas prodessent hominum vitae, si mero habita esse dixit, quam tandem riliquit Quid qui aut sortes, aut εtentes vim tradunt post mortem ad

eosque esse ipsos, quos nos colere, precari soleamus, nonne expertes sunt religionuquae ratio maxime .tractata ab Euhemernoster et interpretatus et secutus est, PraEnnius. Ab Euhemero autem et mortim demonstrantur deorum. Utrum igifirmatae eligionem Videtur, an penitus ilisses Omitto Elo inam satietam illa

inma Ubi initiantur gonis orariam ultimpraetereo Samothraciam, eaque,