장음표시 사용
111쪽
cam, ct annum supplicii, ait Jehova. In Prophetis etiam Samariae vidi stultitiam.
vaticinati sunt per Bahalem, populumque meum Israelem in errorem conjecerunt. '. In Prophetis vero Jerosolimae rem horrendam animadverti , dum adulteria committunt, fallaciter se gerunt, confirmantque malos, ne quisquam a nequitia sua redeat ad bonam frugem. Fuerunt mihi omnes instar Sodomae cc incolarum ejus , atque instar Gomorrhae. s. Propterea sic dixit Jehova, Deus exercituum, de Prophetis; mox pascam eos absinthio,
immittam , & per annum de iis poenas sumam.
maritanis, qui, quasi adstatu Bahalis,& populum etiam meum Israelem fefellerunt.
horrenda facinora animadverti , cum adulteria committant , omnis generis fraudibus utantur ,& malorum vitia confirment , ne ad meliorem frugem redeant. Fuerunt hi omnes eodem loco ac cives Sodomae N Gomorrhae olim fuerant.
Deus exercituum, de iis Prophetis, se eos mox pasturum adsinthio, iisque suppeditaturum aquas amaras, quas bibant; cum ab illis Pseudoprophetis Jeroistiacturum, ut Ierosolimae, hoc est, in Ecclesia Christiana ivllitia floreat. 7. Non dicetur amplius &e J Tam insigni ratione, Deus ex omnibus gentibus ad se vocabit homines , e6sque ab Idololatria , &vitiis pristinis liberabit; ut liberatio Israelis,
secundum carnem , ex .mgypto , posteriore illis obicuretur , apud Israelem , siccundum spiritum; nec amplius, quali liberationum divinarum praestantissima, memoretur; sed ejus Ioco liberatio Gentilium ab Idololatria & vitiis celebretur. Haec iam habuimus C. XVI, I 4. 8. Posteros domus Φraclis J Semen domis I raetis, spirituale, nempe ; quod verius dici potuit per septemtrionales oras, & per reliquas omnes terras, spartum fuisse; quam semen secundiim carnem, cum innumeri populi, ex oris horcalibus, aliisque omnibus coeli plagis, fiat ad fidem Christianam adducti. E terraseptemtrioas J Sparsi quidem sunt
Iudaei & Israelitae, ut antea diximus , per septemtrionales provincias Babylonici tm rii; per oras, scilicet, boreales Mesopotamiae , trans Euphratem, Assyriamque & Mediam eis de trans Tigrin ; feci Gentiles maiore multo numero e septemtrionalibus Europae praesertim oris ad Religionem Christianam adducti sunt.
in Alum suum ineolant J Et habitabunt in
sua terra ; si haec reserantur ad Judaeos , latnotum est quid fibi velint; sed ad Christianos
relatorum sensus erit : ut habitent in terra non Ethnicorum , sed Christianorum. Terram enim, qua potiuntur Ethnici, alienam vocare poteranr obam vero, quae Potestatibus Christianis parebat. 9. Prophetarum causa J . 'ma, lannesiim, ad prophetas quod adtinet, vel prophetarum causa; nempe, fallorum. I iri vino madidi I ID vim 'Ia gober havstrobavis, viri, transivit eum vinum , subaudiendum quem. Intelligitur vir ita chrius , ut si veluti vino mersus , quod supra eum transiit, hoc est, eum demeriit.
Propter IehFam J Vult, nempe , se t
tum contrcmilcere, Pseudoprophetarum Causa ; cum reputat, quam gravit r in Deum peccent, dum ejus nomine abutuntur, Proserunt. ue, quasi verba ab eo accepta, quaeipli con-ngunt, & flagitiose vivunt. Io. Adulteris dec. Haec crant vitia Prophetarum, & Sacerdotum, ut sequentia Ostendent.
m mene alab Melas Maret s. Hic ritit ju Iurodum, lumitur pro perjurio. Lugere dicitur terra, cum sterilitate laborat. Vide supra C. XII, 6, II. Cursus eorum &c. J Cursus eorum malus, hoe est, imminutae sunt virorum vires; sidi quia fame languent, sive quia voluptatibus illicius
Galis antea fuerat J D R, is chen, non sic,
l nephou. LXX. ἐμ oc Latinus: pollutii sunt. Improprid, certum enim est , Permultis locis , nequaquam ambiguis , hoc verbo significari smulationem virtutis, quam vel histrioniam vocare solemus. In .sside mea J In qua fingebant se, cultus divisi causa, convenire, & in qua multa eorum dicta, de lacta animadverti legibus meis con
I 2. Eorum via J mis daretam. Significat Deus, ea tempora imminere, quibus non erit facile dijudicatu , quod consultum erit facere ; unde sequuntur graves in prudentiam lapsus, ac proinde calamitates. Instar locorum vadis lubrieorum J mphyracbabhalalla fioth, hoc est, valde lubrica , obrepetitionem radicalium, quae significationem intendit, ut notum. LXA. Init..Hλλια, Latinus: Iubrica. Talia fuerunt tempora, quibus Nebucliadneffar Jerosolimam obsedit. Si enim ad eum defecissent Sacerdotes, & Pr phetae i omnem existimationem dc facultates, apud suos, amittebant; sive Urbs caperetur, . sive mei non posset, ut facile est intellectu. Si mansissent usque ad finem, aut Captivi ab
ducti fuissent aut occisi, si urbe fugissent; ne que magni pretii apud hostes fident & i sensissimos suos experti essent, primrtim si Ierosolima stetisset. Erat conlpiratio lacta plurium, Cis Euphratem , Regum in Regem
Babyloniorum, cujus iugum excutere Cupiebant; qui si sortiter, ut ipsorum intererat, sele gererent, poterant non ita dissiculter Babyloniis copiis obsistere. Sed contra omnino res excidit, cum ubique Nebuchadneffar, ejus duces hostes suos protriverint. Itaque spes mini md ablurda fallax tamen fuit. I 3. Multitiam J ri,an tb0Hab. Graeci ἀ- Latinus : stultitiam , aut fatuitatem. Est insulsum quid. Vide Iob. I, 22.
112쪽
absinthio, amarasque aquas iis bibendas dabo ; a Prophetis enim Ierosolimae prodiit si
mulatio virtutis, per totam terram. q. Sic dixit Jehova, Deus eXercituum; ne audite verba Prophetarum, Vobis vaticinantium; ad inania .vos impellunt & visa animi sui loquuntur; non eX ore Iehovae. Dicunt iis, qui me irritant, dixit Iehova, pacem vobis futuram; & omnibus animi sui contumaciam sequentibus: nulla vobis continget calamitas. 40s enim stetit in arcano consilioe Iehovae, sensitque & audivit verbum ejus; quis adtendit atque intellexit quod dixit Z Mox procella excandescentiae . . Ieho-
Ierosolimitanis simulatio pietatis , per totam regionem vicinam . propagata fuerit. I6. Sic est loquutus Creator. idimque Deus exercituum : nς aures praebetote Psophetis illis , qui vobis .vaticinantur, ad inania vos hortantur . dc commenta animorum suorum , & quae a Creatore nequaquam acceperunt. II. Dicunt iis , qui justitiam
Per Babalem J Quasi ex adflatu. Bahalis ea
dicerent, quae ipst insutur commenti erant, ocquibus insulsam plebem detuleram I . Rem horrendam J m π schabamuris. LXX. Init. bene habent Onis , nescio cur Hieronymus verterit: similitudinem. Dum adulteria committuntur J . a naopb , pro 'ima Daπε , in committendo adulterio. LXX. μιγωμένουs , Latinus : adulterantium , sed infinitivi, qui hic lunt, 'phia non sunt hic nominum loco, sed sunt veri infinitivi , ante quos lubaudiendum I, pro more Hebraeo
Et fallaciter se geruntJ 'pra 'i,ni vehaloch, lassise re, in eundo. in mendacio. LXX.
Consi mantque malos J Cons aut manus m leseorum. Dillimulanter aut clanculum do cent homines. nihil esse cur sibi, propter ma-Ios mores de facinora impia, a Deo quidquam metuant. Negabant enim , Miagno consensu, fore umquam ut Ierosolima 1 Chaldaeis Caperetur; quod perinde erat ac confirmare
malos in flagitiola vita. . pascam eos absinthio dec. J Amarissimis calamitatibus pascam. Vide Deut. XXIX, 18, & supra IX, IS. Prodiit simulatio virtutis &c. J Exemplum Uistrioniae ad ceteros Iudaeos transiit ; qui omnes quidem boni videri cupiunt, nemo ve-rd esse. Noe vitio ad tempora usq. Christi laboravit Judaea gens, ut ex iis, quae de Pharisaeis habet, in Evangeliis, intelligere est.
Utinam vero ne pars illa Christianorum, quae nunc Prophetarum munia in nonnullis quodammodo exsequitur, iis similis esset l16. Ad inania vos impelluntJ manκ fluminumabbitim hemma, ethctem. L X. Init. δαι
Melisis Latinus: decipiunt vos , magis tamen ad rein dixeris ad inania vos impellunt, vel inanibus vos pascunt, nam hoc verbum est ab hari hebes, inanitas. Iero limitani spe inani pascebantur a Prophetis illis, & ad inania incepta impellebantur; dum promissa , quasi a Deo accepta, Proserrent; quibus pollice- . hantur sore ut Bahylonios a muris suis arc rent de obsidionem selvere cogerent, jug6que eorum excusso, libertatem in posterum
recuperarent. ultricem meam concitant in se. 1 me pacem conincessum iri vobis Ze iis, qui pertinaciter vitiis ad
haerent. nec ullam metuendam esse calamitatem. IS. Quis enim eorum arcano Creatoris concilio ad-
fuit, atque intellexit ex eo quid futurum sit, & quid dixerit. I9. Brevi ejus ultrix justitia, quasi procella, erumpet, & diuturnus turbo impiorum capitibus Visa animisui JVisum cordis Isi; visa, nempe , quae ipsi commenti erant. Non ex ore Iebomae J Non excepta a Deo , in visis Propheticis non fictis. I7. Et omnibus animi sui &c. J Ea omni
eunti in contumacia , nam bal vechol est probabi olichol, de omnis. Plurali usi sumus Latini sermonis causa, quia antecesserat is num rus, & de pluribus rebus sermo est. I 8. Quis enim stetit in areano dcc. J Ve ba haec possunt tribui Deo, qui hactenus loquutus est. & quidem in hanc sententiam rquis eorum adsuit consilio meo, ut quid futurum statuerim norit ' Vel etiam iptis Prophetis, qui negent Prophetas vaticinatos ex tium Jerosolimae, ut faciebat Ieremias , non ad mille arcianis Dei consiliis ; ut hoc scire possent, quod impium erat aliis, quales crant
ipsi . . ' . Sensitque , audivit J Vidit ct audivit ver
bum. Hebrici usurpant verbum videre , pro eo quod est , sentire quocumque modo fiat, sed non ita Latinδ loquaris. I9. Mox procella Sc. J Haec sunt verba Dei de se, ut alibi crebro, tertia persona loquentis. Est verbo tenus: turbo Bbouae ex candesentia prodiit: nMr non rerr nu saharat, Jeboab bhemah Iolseab, pro mr 'I' ρυα cella irae divinae, quae saepe sub imagine procellae describitur. Vide Ps. XVIII. Pollit & suppleri a ante primam v em & verti : ut procella Jellovae s hoc est maxima 'ira prodiit.
struunt cum ἰργὴ quod praecessit. Hieronymus vero : tempesas erumpens. Est partio, pium Hithpael a 'an doluit. quod mutuatur significatum h nis adfini ver . Vide XXX, 23. de quae ad sequentia verba notamus. In et J ,rr Iahhωι, manebit. Vide Σ. m. III, 29. Hos XI, 7. dc tament. IV, 6. Adi de Setineserum ad verbum m. 2o. Sequentibus temporibus sapientiam ejus &c lnva na niann m n rina beahharitθ hau Amim ibitis en ab H b, posteris diebus intelligetis in ea re prudentiam. Retulimus ad divinam sapientiam . quia commodius videbatur. Sed nec absurdh de hominibus capi queat, ut praedicantur ea re. eos prudem
113쪽
Iehovae prodibit, di turbo diuturnus capiti improborum insistet. '. Non revocabitur ira Jellovae, donec rem consecerit; & donec animi sui cogitationes impleverit; sequeniatibus temporibus sapientiam , ea in re, intelligetis. '. Non misi eos Prophetas, verum ipsi sponte suὰ cucurrerunt; non sum eos adloquutus, sed ipsi sponte δεῖ vaticinati sunt. - . Si constitistent in arcano meo concilio, ec verba mea ut audiret populus meus essecissent , dedissent operam, ut a via sua mala dc pravitate studiorum eum avenerent. 3. An sum Deus e propinquo, ait Iehova, non vero Deus e longinquo An quisquam in latebras se se abdet, nec ego eum videbo 3 ait Iehori. An non coelum & terram ego impleot inquit Iehora. ' . Audivi quid dixerint Prophetae, nomine meo salia vaticinantes , cum dictitarent : somnium habui, somnium habui. ε. Quo usque erit hoe in animo Prophetarum falsa vaticinantium , dc fraudem animi sui pronunciantium Z 7. An cogitant de adducendo in oblivionem nomine meo apud populumpitibus incumbet, χO. nee revocabitur Dei Indignatio . donee id absolverit , quod decrevit , &Postea quidem . quam sapienter se gesserit, intesti- getis. χI. Qui contraria pollicentur . non sunt. me missi, sed sponte sua vaticinati sunt. Θ. Si adfuissent areano meo concilio. 8c dedissent operam, ut populus meus intelligerer, quid esset ossicii sui, eam 1 vitiis suis revocassent. 13. Λn sumtiores tactum iri; quod contigit a nam post captivitatem Iudaei numquam ad idololatriam redierunt, certh publico consilio. 21. Ipsi Donte sua cucurrerunt J Imvebem rissu , & illi cucurrerunt. Festinarunt ire ad vos, mandatis nullis ea de re me acceptis; quod ut melius intelligeretur , addidi sponte Da , quod veluti latet in v exciri ipsi a 23. An sum Deus e propinquo J ampn inmhae obe mi Drob. Chm haec Verba non construantur inter ne, deberet sorte scribi hiede in sequentibus verbis, ατ is in statu absoluto, ut loquuntur Grammatici. Sensus est, putatisne me divinitus demum posse scire, quid clam agatur; quando adsum, non vero cum rocul in coelo sum. Fallimini, nam ubique emper praetens sum& per me ipse video, quid ubique agatur. Vix crediderim ullum Judaeum , qui non esset aperte Idololatra, hae de re, dubitasse, sed ita se gerebant hi Pseud prophetae ; quasi credidissent Deo ignota esse, quae Loiebant clanculum. Quare merito rem Iis exprobrat is, qui factorum majorem multo rationem habet, quam opinionum , aut dictorum. Ethnici ipsi melius sentiebant de Diis suis , &, si qui religiosiores essent, a sceleribus abstinebant, quod omnia Diis innotescere crederent. Pulcher est tam in rem locus
Oppiam Halicui. II, 4. O seqq.
- suid eniim ab hom nibus potes perflat , sine Diis3 oon tantism quantum es mos plantam substiLIere neque quamum es aperire palpebrarum utendentes orbes, sed ipsi domis sunt O re rores fingularum xerum, E LONG INQUO
Deus, qui praesentibus tantum rebus e sulat . non futuris 24. Suntne , qui possint latebras invenire, in quibus eos non videam 8 Annon caelo& terrae praeseos adsumt 2S. Audivi quae, nomine meo, fallo dixerint Prophttae, elim jaetirent. quod. sibi revelata in somnis filassent . de sua ip-lorum commenta jactarent. 26. Quti usque falsa vaticinabuntur, & commenta sua ipsorum Deo tribuent
Facile Deus, si voluerit , etiam ex longinquo virum servaverit, Plura qui avent adeat E Iebium Praep. Evang. Lib. XIII. c. I . dcconr. Ritterabusium; ad Onimum. Nos verb Deus e longinquo Ita se gerebant. quasi procul h Templo Ierosolimitano scelera perpetrantes Deus non videret; quamvis numquam se ita sentire ausuri essent dicere. 24. Coelum o terram ego impleo J Non ut
Corpora, nam duo CONOra in uno eodεmque loco esse non pollunt; neque ut mera extensio, seu vacuum, cui nihil inest δρανέριον, nulla intelligendi facultas: sed ratione , quae supra captum nostrum est. Et quid mirum λ ne pulvisculi quidem arenae, aut vilissimi insecti intimam naturam introspicimus. Itaque res est admittenda, cum pertineat ad naturam Creatoris omnium i rebus omnibus interesse ; sed ratio non quhrenda 3 nisi inanem laborem suscipere velimus, aut, quod deterius est, nosmet ipsoa fallere, dum scire nos putamus, quod
nescimus. Vide Ps. CXXXIX, 7. O seqq.
23. Somnium habui &c. J Haec repetitio est sermonum Pseudoprophetarum se somnia habuisse dictitantium. Frauctem animi sui pronunciantium J Vaticia nantium fraudis eorris sui ; hoc est, pro v ticiniis venditantium quod ipsi erant commemti.
27. De adducendo in oblivionem nomine meqUt nemo loquatur de Iinova, quasi Deo Isiraeli S.
18. Cui erit somnium J Cum quo erit βων
Iuid es pagea eum tritico I Hoc est , inter se non magis aequiparari Possunt, quam palea
114쪽
populum m um, ope somniorum, quae ciuisque proximo suo narrat, ut Majores e rum obliti sunt nominis mei, Bahalis causa ξ . Propheta, cui erit somnium, narret id lamnium; cuique erit verbum meum, is proserat verbum meum ex vero; quid est paleae cum tritico , ait Iehovai Z ''. Annon est verbum meum, ut ignis p ait Iehova , utque malleus, qui rupem comminuit 3'. Itaque insensus sum iis Prophetis,' ait Ishova, quorum quisque Ferba mea proXimo suo subtrahit. Insensus sium , ait Ie- hova, iis Prophetis, qui verba sua usurpantes, fingunt verba a Des accepta. , . Inissensus sum Prophetis falsorum somniorum, ait Ichova, quae narrant, mendaciisque suis & lcvitate populum meum in errorem conjiciunt. Nec cos misi, nec mandatis
inlli uxi. nec ullo modo huic populo proderunt, ait Iehova. M. Cum te populus iste, vel Propheta, vel Sacerdos interrogabit, his verbis: quaeinnam es oratio ichovae, iis dices; quam aliam orationem proferam, quom, evellam vos , ait
tribuent ρ 27. An volunt nomen meum oblivioni instar ignis, qui omnia absumit, ait ident Crea. tradere, apud populum , dum sua ipsorum com- tor, utque malleus ferreus , qui rupes rumpit ementa narrant; ut Majores eorum nomen Baha- 3o. Igitur infensus sum ejusmodi Prophetis . ait Iis jactabant , dum meum spernerent 27. An Creator . qui mea verba proximo suo su putant hoc se in oblivionem adducturos , apud trahunt. 3I. Irascor iis , qui propria sibi verba populum meum : ope somniorum , quae quisque fingunt quasi a Deo accepta. 32. Irascor Proph narrabit proximo suo : ut Majores eorum obliti tis, qui fingunt falsa somnia, quae 1 me prose sunt, ut ad Bahalem deficerent e 18. Si cui Pro. ta ηunt, ut mendaciis levibus populum fallant. phetae oblatum sit somnium, id narret quale ex Nec ego eos misi, neque mandatis Instruxi ; nec vero fuit: alioqbi quid est commune paleae cum ea huic populo proderunt, ait Creator. tritico, ait Creator. 29. non est verbum meum 33. Cum verti populus iste, vel Propheta . aut Sacerdostea tritico. Proverbium esse videtur. irli. O ignis J Quo comburetur palea sal lsorum vaticiniorum; hoc est , ex quibus li- lquebit alia esse plani falsa, cum eventus Vera confirmarit & ficta consutarit. Utque malleus &c. J Quo comminuentur lapides; hoc est, falsa vaticinia , quomod Cumque; & quacumque pertinacia defendantur, confutabit.
3o. Infensussum illis Prophetis J remediari
hinneni hal honestim, ecce me contra Prophetas. LXX. Init. I.ου προφήταM. mers-Πγmus Vero: ecce m ad Prophetas. Hic 'ν est
contra, quae est, frequentissima particulae significatio. Vide signi f. VII. apua Gr. Noldium. Quod cum sit clarum vi res fuit exprimenda Latinδ, ut commodissimh fieri potuit, quasi supplendum esset 'Bκ mribbarab apphi, incensa est mea ira contra Prophetas. Vide Zach.
Proximo suo subtrahit J mmmd Omma' 'annmegannebe Garri is, meeth rehctou, furantes verba mea quisque proximo suo, vel ne proximo innotescant impedientes. Respicit ad Prophetas veros quidem illos, sed prae timiditate non audentes verba, a Deo accepta , a pud populum proserre; ne ab eo male haberentur , nonnili blanditias admittente.
3I. Verba sua usurpantes J 'IMMhim Isisonam, sumentes linguam suam. Flagunt verba a Deo accepta J mira dira' jLnamou nei . mκI neum est idictum Dei, &passim ita sumitur. Verum tam Mam est ejusmodi dictum protulit. LXX. Init. νυταγμὸν ἀδεῶs, dormitantes dormitationem ut vertie Hieronymus in Comment. Ipse Hebraica interpretatur: O aiunt , dixit ri nempe ;
quod est dormitare, quod ad hanc rem nihil sacit, nec verbΦ sono adfiitia semper significatus inter se permutant. 32. Et levitate J mmirilla Dphasbazoutham. LXX. Init. ἐν μι-ἀντῶν, Latinus: O in miraculis suis. Qum nec ulu nituntur , nec ratione , significatur petulantia aut leuitas. V
de ad Gen. XLIX 4.3 3. Luae oratio I ν maloba, hoc est, pro
latio, vel Oratio, a rem protulit. Vide nota ad a. Res. IX, 2s. Hic Certδ pro re dura. non sumitur, tales enim prophetias proferri apud se nolebat tum Populus, Omnia, praetezblanditias, respuenS. Uvam aliam orationem proferam, quum: e Liam &c. J 'rinna mu ri quam orationem Oreu is quod verbolenus Latin , exprimi nota
Latinus: vos esis onus, proiciam quimpe vos. Quasi legissent muri mn, althemhammascha, vos Onus, iisdem litteris; sed alio modo cori unctis. Hierondimus ad hunc I eum: Verbum Hebraicum, Μ ASSA, Aquiata αρμα, id es, onus O POddus interpretatur. Est enim scribenda vox per spiritum lenem,& deducenda ab touo pondus, non ab αἰ- ρέω eligo. cnis, ut habet Monachus Benedi tinus est currus. Rectius vox scribitur , in fragmentis Hexaptorum, ab alio doctiore B nedictino editis. Symmachus, subjicit. Hier nymus, Septuaginta , O Theodotion adlumti ncm - . . Ubicumque ergo grave es quod DomInus comminatur , O plenum ponderιs aia
laboris, O imortabile, in titulo quoque hoe es; pondus dicitur. Ubicumque autem
pro 'era Dominus pollicetuἡ . sve post comm
nationem meliora promittit, ibi visio dicitur , aut certe verbum Domini; ct perspicuum erum ipso titulo Probetia Ponderis sive visionis Overbi Dei, quatis vaticinatio sequeretur. . Haec Hierondimus & alii vulgo . quos Confutavit Bari. Coccedius in Lexico, sed de hic ipse 1 cus erroris arguit, ut & multa alia vaticinia ι ubi
pm visum praefigitur tristissimis praedictionibus.
115쪽
ait Iehova 3 3'. Prophetavero, Sacerdos , aut vir e plebe, qui dixerit: oratio Jesovae; poenas . . mihi dabit, cum ipse, tum ejus domus.' . Sic dicetis unusquisque amico aut fratri suo: quid respondit Jehova quid loquutus est Iehova λ M. Orationem vero Jehovae non memorabitis amplius, quia oratio est unicuique Verbum suum; at vos pervertitis verba Dei vivi exercituum. Dei nostri. 3Τ. Sic dices Prophetae: quid respondit tibi Jehova quid loquutus est Jehovat , . An dicetis: oratio Jehova Propterea sic di t Jehovat quia dicitis hoc vhrbum : oratio Jehovae; misi ad vos, qui moneret, ne dicatis : ora tio Jehovae. 3'. Ideo obliviscar mox vestris evellam vos dc urbem, qua vos et Majores vestros donavi, e conspectu meo. ''. Immittam vobis opprobrium sempiternum, ignominiamque perpetuam, quae numquam oblivioni mandabitur.
. Visum duorum calathorum si cubus sonorum.
t USSIT me projicere Iehova, en vero duos Calathos ficuum, Pratos ante I Templum Jehovae; 'et. postquam Rex Babylonis Nebuchadret fit Iechoniam . Iehojahimi, Regis Iudae, filium, principes Iudae, fabros ac mercatores Jerosolima a duxerat Babylonem. 2. Calathus unus erat ficuum Optimarum, quales praecoces ficus, dc
Sacerdos interrogabit his, aut similibus verbis , clivum, ejiisdεmque Dei nostri: 3 . Dicetis Pr quid dixerit Iehova: iis respondebis nullam aliam phetis; quid respondit vobis Creator , quidnam orationem me posse proferre, quam qua eos er- dixit 38. An proferetis oratio iem Creatoris proribus suis liberem. 3s. Propheia . aut Sacer- Ideo sic dixit ille : quia dicitis verbum , quod dos . aut homo plebeius , oui venditabit aliquid protulistis, esse ejus; misi ad vos qui vetaret, ne pro revelatione, poenas mihi luet cum ipse, tum talia verba tribuerelis Creatori. 39. Quare , si etiam ejus familia. 3s. Sic vero unusquisque , pergatis ita lo3ui, mox non magis memor ero qui , vobis petet . quid dixerit Creator , nullum vestri, quam li non essetis: evellam hine vos, &responsum a vobis feret, nisi eum dicere, se vos urbem, quam habitatis, qua vos & Majores v e patrio solo avulsurunia 36. Orationem Dei siros donavi; ne sit amplius. ηο. Vos opprobrio non amplius memorabilis , quia uniuscujus- έempiterno adficiam, ignominiaque , quae e me. que oratio est, quam ipse pronunciat; at vos moria hominum non delebitur. corrumpitu verba Dei Vivi, Creatoris Dei Exer-
I. v USSIT me Creator adspicere , quod meis I oculis ad suum Templum objecerat: quod Vid. Es. I, I. &c. 34. Vir ze plebe J - ham, populum ,Pro viro quovis e plebe: non agitur cnim de tinio populo, sed de uno viro plebeio, qui dicit se mandata a Deo accepisse. Sic ny D stius populi, pro plebeio Cap. XXVI, 23. Oratio Phereae J rem Mem mascha Juovab, Hic Mod sumitur etiam in meliorem partem, nam Pseud prophetae non vaticinabantur, ninmine Dei, ut populo res ingratas nunciarent, sed ut ei adularentur , gratiamque fibi 'apud eum Parerent. Contraria omnia factitabant veri Prophetae , qui plura tristia praenuncia-hant, quam iucunda, quia se a Deo meritus erat populuS. 36. Orationem verb&c. J Vox quidem mm
I. Um me prospieere 'amn hirtari , secit I me videre , hoc est, mihi ostendit, me iussit prospicere. Duos calathos J - IN Acbne doudae. C lathos interpretati sunt LXX. & Hieroum- , alioqui m auri ollam significat.
erat par calathorum ficubus plenorum; Σ. postqv mRex Babyloniorum Nebuchadretiar abduxisset Bais. bylonem,
nihil significabar, quod Deo ingratum esse poΩset, c lique a Prophetis superioribus crebro usurpata; sed Ieremiae temporibus utque adeo abutebantur ea PleudO- rophetae , ut Deus vetuerit Iudaeos ea amplius , hac potestate , uti. Sic per se media &-fiunt invisa, propter abusum. Oratio unicuique &c. J Unusquisque , cui vaticinahi lubebat, quod ipse commentus erat,
, Pervertitis verba Dei &c. J dr prium κ haphamem eth diise elabim ; fingendo eum dixisse, quae non dixit. 38. Andicetest Negationis Ioco est haec imterrogatio, ut passim.
Paratos J dram: moubarim. LXX. Minia di Latinus postos verterunt. Est proprii factos convenire; hoc est, Paratos ut suo temp re, primitiarum instar, offerrentur.
Postquὰm Rex Molonis &c. J Post secundam captivitatem, de qua z. Reg. XXIU,II.
116쪽
lc calathus alter ficuum pessimarum, quales comedi nequeunt, co quod malae sunt. I una mihi Jchova, quid vidus, inquit, Jeremia 3 Ficus, inquam, di ficus quidem optimas , tum etiam ficus pellimas , quales coincili nequeunt, co quod sunt malae.'. Deinde facta sunt ad me verba Jellovae, in hanc sententiam: sic dixit Jehova Deus istactis: quemadm/dum sunt bonae hae sicus: sic agnoicam migrationem Judae,
quam ex hoc loco emisi in terram Chaldaeorum, ut res ei bene cedat. β. Benignum incos convcriam oculum , eos reducam in hanc terram , aedificabo eos, nec diruam , pia tabo eos, nec evcllam. y. Dabo iis animum, quo me intelligant esse Jehovam, erun que mihi in populum, ego vero ero cis in Deum , quia toto animo ad me redibunt. : Vcrum ut sunt ficus malae, quae, eo quod sunt malae, comedi nequeunt: sic expo
nam , ait Jchova, Sedckiam Φ Regem Iudae, principes ejus & reliquias Jerololimae ,
quae in hac urbe remanserint, & eos, qui habitabunt in terra AEgyptia ; '. eX ponam , inquam, eos vagationi & calamitati, per omnia terrarum regna, opprobri6que , ada giis, mordacibus dictis & diris precibus in omnibus locis, in quae eos expulero. '. Im mittam iis gladium, famem dc pestem, donec e terra, qua cos Majoretque eorum donavi, absumti sint. Vat
bylonem . in Captivitatem . RegemIudae Iechoniain, Jehojakimi, Regis filium , proceres Tribus Judae , dc plebem Ierosolimitanam, quales erant
fabri & mercatores Ierosolimitani. 2. Calathus, unus erat plenus optimis ficubus praecocibus; alte. vero pessimis ficubus , quales comedi non possunt. 3. Ibi autem Creator me interrogavit, quid esset, quod viderem Respondi: me videre ficus,& quidem alteras optimas, alteras vero pessimas, adeo ut comedi non possent. 4. Rursus Deus mihi; s. quemadmodum , inquit , sunt bonae ficus, quae sunt in altero calatho, sic faciam ut Tribus Judae migratio ex hoc loco.
in Chaldaeornm agros . et bene cedat. 6. Benignos in eam converiam oculos, eamque reducam in hanc terram; aedificabo hanc gentem , nec diruam , & aedificabo, non destruam; plantabo in Iudaea , nec amplius hinc avellam. 7. Dabo iis animum. ex quo intelligent, me esse Creatorem; qui facio ut sit quod volo; eruntque mihi fidus populus, ego
Vero eorum Deus, quia ad me toto animo re versi fuerint. 8. Verum ut sunt ficus mali saporis, quam ob rem comedi non possunt : sic exponam Sedehiam, Regem Iudae, proceres ejus, reliquias Ierosolimitanorum , qui in patria urbe remanserint. 8c qui erunt in a gypto. v. Exponam eos vagis erroribus & calamitatibus , per omnia terrarum regna . dieteriis & opprobriis. Io. Immittam in eos gladium. famem Ec pellem, donec e terra, qua Majores, ipsosque donavi, absumti sint.
PARΑ-2. Praecores J tra a Dburam. De hisce vide not. Addit. Hammondianis ad Marc. XI, 33. Maturae erant hae ficus, ineunte vere , ut illic ostendimus; unde qua tempestate anni hoc visum Jeremiae.oblatum sit, foris colligi
Pe marum J Forth quod non essent praecocium numero , sed serotinae, nondum maturae, quas nemo edere posset, cum acerbae essent collectie.
s. Agnosam J V acchis; agnoscam, nem-Pe , Pro populo meo , ei favebo. Contra non nosse aliquem est ei favorem omnem negare. Vide Ps. I, 6. & Mattia. XXV, I 2. t res ei hene cedat i natu, itobab , in bonum. Inter cos qui migrarunta cum Jech nia, Babylonem , fucrunt EZ ici, & Mardochaei, proavus Icisus, quos &posterOS praesertim Deus tutatus est in captivitate , ut ex
Estherae libro satis liquet de posteriore. Vide C. II, 6.
6. Benignum in eos convertam oculum J λ- nam oculum meum in eos in bonum. 7. Dabo iis animum J Dabo iis eor. Maximis beneficiis, ait Grotius, cos ita Obligabo , ut mei immemores esse non pollini. Recte, nam quamvis iis beneficiis alios ctiam adsecerit Deus, qui tamen cius memores non fuerunt ; non minias ea beneficia Deo debent, prostereaque ei gratias habere & obsequi. quam n ea soli accepissent; nec eo secius Deus ea illis imputare potest, qui iis bene usi sunt; cum abique iis beneficiis fuisset, non ita memores Creatoris& 1ospitatoris sui suissent. Omnibus quidem Deus animum dedit, qui memor ejus esse queat. Sed soli boni rem utuntur facultate a Deo accepta; quamobrem singulari ratione dicitur talem facultatem dedisse.
Luo me intelligent esse Rhovam J IIoc est,
esse Creatorem omnium & promissorum me rum constantem exsequutorem. Vide ad Exod. VI, 9. 7. Toto animo ad me reddunt 3 Hic reditus ad Deum, & quidem toto corde, respicit praesertim cultum ci soli exhibendum; ita ut animum non divituri essent Iudaei Babylonii inter verum & oommenticios Deos. Uide de hoc loquendi genere not. ad Deut. IU, IS.
VI, s. Latiore in Novo laedere significatu id loquendi genus lumitur. S. Lui habitabunt in terra AEgγtia I De quibus in postremis hujus Libri Capitibus. 9. Vagationi se calamitati J nil lebaravis,
ut Deut. XXVIII, s. pro eo quod est in textu lani, leavabah, quod est a P zoab, m veri, errare. Sequitur riam tu malum , antequam vocem supplevimus copulam. p. Adaeiis J Iudi, Imagebat, nempe, contu Heliosis dictis E Judaeorum moribus, aut Ca lamitatibus petitis. Qualia, si Orientalium exstarent scripta multa etiamnum hodie videromus. Sed & supersunt apud Horatium, Iuvenalem, & Martialem, in Iudaeos, qui eorum temporibus vivebant. Io. Donec e terra &c. J I Iaec respiciunt miseras illas reliquias Judaeorum , qui per Iudaeam, vicinatae oras, Cum ceteri in Captivitatem abducti essent, vagabantur, aut in aget iis desertis consederant,
117쪽
Vaticinia de Judaeis V pluribus populis vicinis, per Babylovios,
male mulctandis. Ckju, r. IT E R B A , quae a mo Ieremiae facta sunt, de toto populo Iudae, anno quarto Ie-XXV. . . ho alcimi Iosiae, Regis Iudae, filii; qui fuit primus Nebuchadret saris , Baby
lonis Regis, annus; '. dc quae proloquutus est Ieremias Propheta toti populo Judae.& praesertim omnibus Ierosolimae incolis , in hanc sententiam : 3. A tertio decimo anno Iosiae, Amonis, Regis Iudae, filii, ad hunc usque diem hujus anni vigesimi tertii verba Iehovae ad me facta sunt; quae vobis proloquutus sum, dum mane surgo ea-
ue pronuncio; vertim iis non auscultastis. '. Jehova masit ad vos omnes ministros uos Ρrophetas, mane surgens & subinde res mittens; sed non audivistis, neque aurem vestram inclinastis, ad audiendum, . clun diceret: revertimini quisque a via sua mala . atque a studiorum vestrorum nequitia; habitabitisque in terra , qua Iehova vos . Majoresque vestros donavit a longo tempore atque in perpetuum. M. Ne sequamini Deos alienos, ut eos colatis atque adoretis ; nec iram meam opificio manuum vestrarum moveatis; nec vobis malefaciam. 7. At non auscultastis mihi, ait Jehova , ita ut iram meam moveritis, opificio manuum vestrarum, vestro malo φ. Propterea sic dixit Iehova, Deus exercituum: quandoquidem verba mea non audivistis ; mox ego accersiturus sum, & adsumturus omnes familias Septemtrionis ait Jchova, ac Ne-buchadretsarem, Babylonis Regem, servum meum , adducamque eos in hancce tem
t. ir ERB Λ Dei ad Ieremiam de populo Tri- Ministros: revertimini quisque a pravis moribus ,&V bus Iudae, prolata anno quano Iehq ahi- studiorum nequitia; quod si feceritis . secure habimi, Iosiae, Regis Iudae, filii; qui fuit primus Ne- tabitis in terra, quam veliti Majores habitarunt, ab buchadret saris. Regis Babylonis, 1. & quae prolo- hoc tempore, & in perpetuum. 6. Cavete nec Juutus erat toti populo Tribas Iudae, ac praesertim latis Deos alienos, ulla adoratione; neque alio erusali mitis, in hanc sententiam : 3. Ab anno terin cultus genere prosequamini, ita ut iram meam tio decimo Iosiae, Amonis. Regis Iudae, filii, ad moveatis . vosque gravibus poenis puniam. hune diem hujus anni vigesimi tertii verba Creatoris m. fit mihi non fuistis dicto 'bsequentes, ait Crea-
ad me facta sunt; quae proloquutus sum , dum mane tor, ut me irritaveritis statuis meis, opera mainsurgo eaque omnibus audientibus pronuncio, vertim dicto audientes non fuistis. 4. Creator misit ad vos omnes suos Prophetas, a matutinis horis. &quidem subinde; sed iis aurem non praebuistis, ut dicto audientes essetis; s. cum diceret , per suosnuum 1 vobis factis, magno vestro malo. 8. Propinterea dixit Creator idem , quia mandatis meis non paruistis: 9. mox accersiturus sum & adversiis vos concitaturus omnes gentes vobis ad Septemtriones sitas, ac Nebuchadretiarem servum meum, Babylo
I. Α Nno quarto Dbviaimi. qui fuit primus
Nebuthadretraxis J Is fuit annus A. C. N. DCVIII. ut Dion. Petavius, dc Dc. Hs rius docebunt. 3. A decimo tertio anno Iosiae J Ab anno A. C. N. DCXXIX. Vide eosdem.
Mane surgo J Hoc est ι sine mora de diligenter, quod solent facere n atutino tempore,
qui quidpiam adgrediuntur, quod putant esse
magni momenti, sic maturare volunt.
Habitabitis I lao sichbou, habitate. Imperativus vim obtinet futuri, in hoc similibutque loquendi generibus. 6. Opimio manuum vestrarum J Deorum Commentitiorum statuis, quas fecistis , nec cosecius colitis.
9. Omnes familias septemtrionis J Vide Cap.
I, I s. Servum meum I Non minus erat minister Dei in exsequenda ultione divina , quamvis rem ignoraret; ninnquam enim era res gessisset, quas gessit, nisi secundante Providentia Divina.
Omnes eas gentes dec. J Quarum calamitates in sequentibus pluribus praedicit. Io. Auferam J 'mamin Mabaiahi . faciam perire; hoc est, faciam ut ne audiantur amplius. Strepitum molarum J - ip fis rebboim, vox lapidum molarium, qui duali exprimuntur, quia sunt gemini. LAX. Init. εσμην Videtur fuisse prius Luae Cappello μυλου. Sed vox detri quae deducitur ab tu in hortabis odoratus es, facit ut credam esse lectionem hodiernam & veram perperam intellectam . quasi unguentum significaret, dc quia vox ad unguentum nihil faciebat , vertille eos non sed, quam res ipsa flagitare videbatur. monothan etiam hic cespitavit, Cum ha
Fbabbrehin binebor bo n , vox puellarum , quae cantant ad lumen lucernarum. Est sine dubio
118쪽
ram contra ejus incolas, & contra omnes eas gentes, quaesunt circumquaque. Internecioni eos devovebo, faciamque, ut sint stupori, exsibilationique, utque fiant agri eorum s litudines in perpetuum. ''. lis auferam vocem gaudii, vo in hilaritatis, vocem sponsi & vocem sponta, strepitum molarum & lucem lucernae . U. Erit tota haec terra solitudo dc stupori, servicntque Gentes istae Regi Babylonis, per annos septuaginta. '. Quando vero exacti fuerint ptuaginta anni, supplicium repetam de Rege Babylonis, deque Gente illa, iniquitatis eorum ; pariterque de terra Chaldaea , quam redigam in vastitatem perpetuam. Faciam, ut contingant ei terrae omnes minae meaeo
quas coni eam pronunciavi, quidquid scriptum est in libro hoc, quodque Jerc-
mias adversus omnes eas gentes vaticinatus est '. quia servierunt apud eos , etiam
multae gentes, & magni Reges ; rependamque iis, pro ipsorum factis, ec pro actioni
Sic enim dixit Jehova, Deus Israelis mihi: sume tibi calicem hujus irae e manu mea, dc fac ut ex eo bibant omnes gentes, ad quas te mitto. β. Ubi biberint, titubabunt, Zc in fanum in modum se gerent, prae metu gladii, quem ego inter eos mittam. 7. Accepi vero calicem e manu Iehovae, & bibendum praebui omnibus gentibus , ad quas me misit Iehova , Jeroistimae dc ceteris urbibus Judae, Regibusque dc proceribus ejus terra, ut redigerentur in vastitatem, stuporique, exsibilationi, & maledictioni essent, quem admodum junt hodie; Pharahoni, Regi 2Egypti ejusque ministris de proceribus, ac populo; V toti occidenti, omnibus Regibus Huritidis terrae , omnibus
Babylonis Regem, qui consi ia mea exsequentur Contra vos. Adducam omnes contra has terras earumque incolas, qui in iis sunt circumquaque; internecioni eos devovebo, & faciam , ut cum stupore a vicinis adspiciantur . & sibilis excipiantur. de solitudines in perpetuum habitent. IO. Nullae inter eos voces laetae audientur, nec ullae sponsorum 8c sponsarum . nec strepitus molarum stumentum in farinam convertentium. H. Erit tinta haec terra deserta , cum omnium stupore , se Vitatque, qui eam colebant , Babyloniae Regi . Per septuaginta annos. I 2. Clim vero exacti fuerint hi anni, poenas mihi dabunt Babylonii. Monarcha, antea potenti ismus, & qui Illi, eo tempore , servient. Similiter in solitudinem terram Chaldaeorum , ad Septemtrionem, redigam. 3. Dabo operam, ut ei terrae contingant omnia mala
haec, quae ei sum minatus quidquid nempe , est dubio vertendum, cum Hieronymus, Tox mo- ω. Ubi nullus auditur ejusmodi strepitus, nullus est incola ; non possunt enim homines vivere sine frumento & pane , adc uue sine molae, qua in farinam comminuitur, trepitu. Quod dici necesse non erat, nisi viri discli nodum in scirpo quaesivissent; ut Valent. Stainvictus, qui hic habet: In conviviis opiparis, viola conteruntur O praeparantur condimenta ciborum. Sed quia mentio facta est vocis sponsi & sponsae , idcirco non agunt sequentia de adparatu convivii, dc pauca, aut nulla condimenta moluntur. Grotius etiam hic intelligi voluit vocem puellarum molam
uiantium, quam Graeci vocait, sed agitur de voce aut strepitu vox enim , p tit, utrumque sisInificat molarium lapidum. Vide Ap. XUIII, 22. ubi melius
vir magnus interpretatur φωρο- de strepitu molarum, ad alenda multa hominum millia. Lucem lueerna I Ubi noctu nulla lucomae Iux cernitur ἔ nemo est. Non sunt enim nocte , quamvis intempesta, lucernae omnes exstinctae. vide Job XXI, I 7. Proverb. XXIV,
2o. Accenduntur primum vel peri , deinde etiam simmo mane ante lucem, praeter quam in hoc libro, Ee quod Ieremias contra omnes has
nationes praedixit ) I4. quia servierunt , apud eo populos, etiam multae gentes, dc magni Reges, ut paria paribus pensentur. Is . Sic enim dixit Creator, Deus Israelis, mihi : sume tibi calicem hunc irae signum E manu mea, & bibant ex eo omnes gentes, ad quas te adlego. I 6. illae clam biberint, titubabunt 8c it star insanorum se gerent, dum timebunt bellum. quod iis movebo. II. Sumsi verbolicem Emanu Creatoris, quem calicem dedi bibendum , omnibus gentibus , ad quas me Creator miserat; nempe, i 8. urbibus tribila Iudae . Regibusque 3e proceribus ejus tractus, ut redigerentur in vastitatem , ut obstupescant, exsibilentur, 3c diris devoveantur , quemadmodum nunc ; I9. Regi AEgypti, ejusque Proceribus, & Populis; aci. omni Oecudenti ad mare internum; Bc Omnibus Regibus TR HOIum
quod sunt semper quidam qui per totam n tem vigilant, praesertim in magnis urbibus. II. Per annos septuaginta l Anno I. N buchadnetiaris A. C. N. DCVII. vastari ab ejus exercitu coepit Iudaea , vectigalitque ei facta est 1. Reg. XXIU, I. Desicrunt vero Iudaei Babyloniis servire . atque in Judaeam redierunt A. C. N. DXXXVIII. Vide ει- tavium de inferium. I 2. Rege Babionis i Ciam eversum est Babyloniorum imperium, atque ad Portas tran
In vasitatem perpetuam J Insoliturines ate nitatis. Non redacta est statim Chaldaea in s litudinem, sed tum coepit ejus potentia retis referri; quae post plura secula planh exstincti est, simulque in solitudinem versa regio , ut est etiamnum hodie. Uid. not. ad Esai.
II. Omnes minae meae J Om a verba mea. Non habent Hebraei vocem, quae minas Pr
priδ significet, sed hic res ipsa ostendit minas intelligi; ac proinde nihil obstabit, quo minus proprio Latinis verbo hic utetemur.
Et quidquid scriptum est &c. I Haec verba& quae sequuntur ad finem verius videntur H hh ine
119쪽
tiorum , & Sidoniorum . ae I sutitidis iterrae , omnibus Regibus Philisthaeis, Ashalonis, GaZae, Nehronis, de reliquiis Αskalonis S: AHodi; 2I. Idumaeorum, Moabitarum . N Hammonitarum ;esse Icremiae, non Dei, quae a Propheta addantur ενικα , .ut intelligat Lector
I . Apud eos J ua bam, in iis, coacti, nempe , in Babyloniam ire & servire illic Chaldaeis; quod Judaeis contigit. Is . Sume tibi calicem Sc. J Haec omnia inviso facta suille latis, h rebus ipsis, liquet.
Calamitates describi nomine calicis, quasi earum Symboli, notissimum est. Permulta hac de re colligit Thour. GaIHerus Advorsar. Possum. C. quem adeant, qui pluribus locis, hanc iii rem, indigebunt. Fac ut ex eo bibam J Perinde est ac r sacut intelligant calamitates, quae iis imminent. I 6. Is um in modum se gerent 4 i Urim
itholaisu. LXX. Init. ἐκώ--- . VulgR-tus: insaniunt. Maluimus sic vertere, uti fe- Cimus, ut aliquo modo exprimeretur vis Coniugationis reciprocae , ac lanε hoc velle videtur Propheta, inlanos elle lactos eos, de quibus loquitur, sed tu gestille instar insanorum
Ut redigerentur J Ad dandum eos va=tαι,
I p. Pbar.hom &c. J AEgyptios enim vicit Nebuchadnetiar, antequam Jeroiblimam caperet , & pluribus annis post eam cantam. Tempora in Chronologia Prophetica aucurati sis notabimus. De Pharatione hoc, Cui no
res. LXX. Init. --HMκ De qua versione sic Hieronymus in Comnient. ad hunc locum: cunctusque, qui non quidem est μυ- tus, sed m ellus regionibus commoratur 3 quos septuaginta vertere , hoc es , mixti- Cios , vulgus non AEgyptiae regionis, hed peregrinum G adventicium. Malim haec conjungere cum senuentibus atque intelligere de regnis ad occicientem Euphratis , aut I igridis, ad mare utque internum, adjunctis etiam nonnullis ejus maris Insulis ac Penintulis. Idem Hierondimus vertit haec verba: ct unive
sis generaliter. Malim sequi sententiam Sam. Bocharti, qui conjiciebat Phalegi Lib. I. c. 7. Petitam esse hanc loquendi rationem a more Assyriorum, qui orientales vocabant Imperii sui paries, quae trans Tigrin erant litae, ut Occidentales, quae cis Tigrim. Ilubra icharithereb proprid est vessera , unde tralaticio significatu sic dictae regiones ad occasim Vergentes. Unde etiam avgan, apud Arabas,
Reeibus metitiis terrae Jrip IIuis , tractus Arabiae desertae, ad ripam occidentalem Eu-12. Regibus omnibus Tyri , omnibus Regibus
Sidonis, & Regibus insularum trans mare; Σ3. D
danitis, Themaeis, Bur alis , dc omnibus, quibus anguli balbae lunt relecti ; χ . cum tis Regibus
phratis, ut ostendimus ad Iob. 1, I. Reges autem dicuntur ii, qui tribui, aut familiis aliquot Arabum imperabant ; quales crant Jobus & eius amici. Ejusmodi Regulum v cant hodie, apud Arabes, TnN Emir, & veteres Graeci adpellabant. Regibus terrae Philisthaeorum i Principes urbium, tu quas divisa erat ea regio , lignisscantur. Olim quinque crant, ut liquet ex I. Sam. VI, 4. ubi qui hic vocantur metho achim dicuntur zωd Iravim , voce Philisthaea. At C. XXVII, 2. unus cx iis Achia Ius dicitur Rex Gathi. Hic vero memorantur tantum quatuor Philisthaeorum regna Ashalon , Gaga, Hebron , omissis Gatho. Dignum etiam est observatu pro Asdodo, haberi hie reliquias AHodi. Quarum rorum has rationes adfert Gratius; & posterioris quidem, quod exhaustus suillet Asdodensis tractus, Oblidione , qua cam , ut habet Herodotus, cinxerat Psammitiebus , Rex AEgypti. Locus Herodoti ad quem respexit, vir lummus exstat Lib. II c. sq. Integrum proseremus, quandoquidem indicavit tantum, sed non produxit, Cum tamen totum legi hic interellet r
si et, iii A. t Pyammitichus vero , in Agypto , quatuor Cr quinquaginta regnois annos 3 per quorum undetriginta Azotum , magnam Soeriae urbem, castris adeam positis, oppugnavit, donec
eam cepit. E tam longa obsidione satis lacile est intellectu, non potuisse esse, tempore Ieremiae , nisi exiguas Aldodensium reliquias. Successit enim Plammiticho Noecho , qui ae qualis nostro Prolictae fuit. Rationem etiam hanc profert Gratius, cur hic Gathi mentio nulla fiat; quod, nempe, eodem bello disjecta fuisset. Quod facile perluadet longitudo belli, & vicinia Gallii , quae urbs paucis milliaribus ab Asdodo remota erat , Ortum
2I. Regibus omnibus ori Sidonis J Intelligi videntur Proceres utriusque urbis . nam in iis fuerunt tantum singuli Reges. Vide infra XXVII, 3. 22. Insulae quae trans mare J Cypri quam subegit Nebuchadnetiar, & vectigalem postea
habuit Cyrus. 23. Dedanitis J im nM eth dedan. Sic urbem vocari Arabiae , ad sinum Persicum. prope Rhegmam, ostendit Sam. Bochartus Phal. Lib. IV, c. 6. Uocatur etiamnum h die Daden. Scit eam hic respici negat , ve rum Idumaeam contendit urbem, de qua ctiam
Cap. XLIX, 2. hic ipse Propheta & Esai.
120쪽
qui incolunt desertum; . omnibus inegibus Zimraeoruin, omnibus Regibus Helamitarum ,& Medorum ; 'M. Omnibus regibus Septemtrionis propinquis , & remotis, aliis. cum aliis; univcrsis denique terrarum Regibus, quotquot in ea sunt; & Rex quidem' Sesachi, post eos bibet. ar Dices
Arabiae, omnibus Regibus Occidentis , qui de- tum vicinis; aliis cum aliis universis denique sertum incolunt; 2 s. singulis Regibus Zimraeorum, terrarum Regibus; & Rex quidem Sesachi , poli eunetis Regulis Helamitarum , & Medorum ; alios bibet. 26. quibusvis Regibus Septemtrionis cum remotis , 27. Sic
XXI, II. Ego vero & hic, & apud Esaiam,
spectari Arabicam Dedanem crediderim. Vide quae ad Esaiam a me sunt adnotata. .emaeis J nu'n thema. Hanc quoque Aradi hicam este urbem ad Esaiam os elidunus, nec procul a Dedane. Male fcribunt hic Graeci,
Buzitis 3 ita nκ eth boo. Memoratur Gen. XXII, 2I. filius Nahoris, eo nomine. Aut transit Euphratem, atque in Arabiam se transtulit, aut alius Buz huic genti nomen fecit. Eusebius, & Hieronymus volunt hoc nomine signari terram Ledar, in locis Hebraicis, &. nomen hoc scribunt Bod , cum perperam si in Codd. LXX. Init. quod ex similia tudine litterarum B. & P. ortum est. Hieron mus in Comment. de his populis: Hae geu-tes in solitudine Iunt, vicinae misae regIoviabus binaeluarum, quos nunc Saracenυν vocant.
Memorantur quidem ab Herodoto Lib. I. c. Io I. inter populos, qui Mediam incolebant , Βουσέ, quorum nomen a Boud non abludit ;sed de populis Arabiae hic serino est , nisi Propheta saltuatim gentes halce memoret, quod
Iuorum harbae resecti fims anguli 4 riRn ' πksouete pisab. Vide ad Levit. XIX, 27. 24. Regibus Arabiae lav 'es o mauis Arah. Regibus Deoidentis J 'mo malche here,.
Vide ad vers. 2 o. ubi codem nomine signantur Reges tractuum ad Occidentem Euphratis septemtriones versus ι hic vero Reges meridianorum tractuum, ad eamdem coeli pla am. 2 . Omnibus Regibus Zimraeorum j radi 'a n bachol maleb Zimri. Voces halce omiterunt Codd. LXX. Init. iam a tempore me vini, Aquila Z αμεὶ, sic & Latinus. Syrus Zεωμ , aut Ζαμβραν. Cum vero jungantur cum Helamitis, hoc est. Persis & Medis , credibile est populos ad ortum Tigris, in superiore Asia signiscari. Ptolemaeus in Chorornithrena , quae pars suit Mediae, collocat urbem Zarais nam, quae non multum abludit a Zamri. Estes alia, quae in codem tractu vocatur Zaranis.
Universiti terrarum Regi ius J Hoc est, omnibus quos Cyrus imperio Persarum & Medorum subjecit . cujus vastissima fuit ditio , quam se deleribit Xenophon Lib. VIII. c. s.
sa omnium hulcherrimu et in amplissimum ori regnum vel inism de se tolatur. Terminis incluyum fuit ad Orientem mari Rubro, ad sp- temtriones PonIo Euxino , ad occasum Cypro se AEgypto , ad meridiem A thiopia. Quamvis caus i nes non satis aptu fgnentur, satis lis quet longὲ maximum fuisse. Si quaeras cur memoremus hic Cyrum , ubi de Nehuchadnetlare sermo est, facilδ tibi satisfiet, ii di xcrimus Cyrum capta Babylone, totum N bucliadneis aris imperium sibi subiecisse & multum etiam ampliaste. Quin & aliquo modo ad
eum respici ut i loquentia verba.
rae. Quod additur , ut intelligar Lector neminem excipi Regum Asae vicinorum , dc remotorum, quor uu omnium lcrror suit Ne-buchadneisar.
Rex quidem Sesachi J Hic obscure indicantur Reges Babylonis, qui, omnibus subactis,
ipsi rurius ab alio lubjuguin mittendi erant ;nempe, a Cyro ; ut intelligerent Judaei sore etiam, ut totius propem una Uriciatis victor Nebucliadnciliir imperium suum ad remotam polleritatem non transmitteret. Ac sand incius nepote desiit. Hieronymus ad hunc lo. cum: Novi mus Rex Babylonis , propinaute
sibi ad emore bise , Cameli O Asini , Coero
s Rege Medorum , asque Persarum. suomodol autem Babylon . quae Hebraiis dieitur BABEL intelligatur S E S A CII non magnopere labora bis , qui Linguae Hebraeae parvam saltem habuerit scientiam. Sicut , apud nos , Graecum A babethum usque ad novissimam litterum , per ordinem igitur; hoc est, Alpha , Betha in cerera, sque ad n ; ruryumqtae , propter memo-i riam parvusirum , Iolemus Dorionis ordinem l vertere, O primis ea Irema miscere, ut dical mus, Alpha, Omega, Brtha, Pp, A CY a-l pud Hebros , primum est Alepti , Ieciindumi Heth. tertium Gimel, sque ad versimam δε l eundum ct extremam litteram Thaia , cui penultima est Sin. Letimus itaque, Aleph Tau,
Beth, Sin ; cumque venerimus ad medium La- med titterae occurrit c aph ; in is A recte legamm . legimus BABEL: ita, ordine mutato , Dimus SE SACH. Vocales acitem littera , Inter Beth O Beth, ct Lamed , juxta iHoma languae Heseraeae. in hoc nomine non py-nuntur. Arbitatarque u S in D Pr beta prudenter fuisse celatum, ne astyrte eorum contra Dilaniam commoveret, qut obsidebant Iers m, O Iam Mimque ejIs potituri erant. Hebrae: hane rationem nomina occultandi vocant MnN Aib- basib, secundum quam baa exprimitur voce οπ. Sed curii Capp. L, & LI. Babyloni prae' dicat Prophetae exitium, adhibito vero nomine, & adpellatione etiam X Vach C. LI, 4 I. corum sententiam potiuS probarim . qui ma-l lunt hoc nomen, repetita litterii prima derivare a 4π, quod nomen Dei cinus iam Babylonis, unde, qui Rerumschael Hebraeis,l mbebae, Babyloniis di eius est , Dan. I, 7, dei Succhaea seitum apud eosdem. id. pax. Set-