장음표시 사용
71쪽
litudinem, luxit apud me de latum. inscrta est tota terra , quod nemo ad eam ani naum adtendat. In omnia loca edita deserti venerunt vastatores, quia gladius Jeho vae ab extrema terra absumit, nec ulli carni paX est usque ad alteram term exti cinita tem. . Sevcrant incolae frumentum , at spinas messuerunt; ad lassitudinem laborarunt. nec quidquam prosccerunt; puduit vos proventuum vestrorum, ProptereXcandescentiam ii u Jellovae. '. Sic dixit Juhora; quod adtinet ad omnes malos vicinos meos, qui adtingunt he. reditalcm, qua populum meum lsraclcm donavi; mOX eos C terra sua cuillam, & do mum Jud c c mediis ejus agris cxpellam. Postquam vero eos expulero , iterum corum me miserebit, reducamque corum unumquemque ad prinlium suum atque inici ram suum. Si vero dedicerint vias populi mei , ita ut jurent per nomen incum :Vivit Jehova ; scut docuerant populum incum jurare per Bahalem , in mcdio populo meo augebuntur. Si vero ncquaquam me audiverint, evellam radicitus, pcrdamque eam gentem, ait Jehova.
ad eum animum adtendit. in . In omnia paullo altiora deserti venerunt vastatorcs, quid Creatoris stadius extrema quaeque. & tolum deinde traclum vastavit. i 3. Severant incolae frumentum , Dec quidquam in eo invenerunt praeter spinas, δοῦlassitudinem , sine ullo emolumento. Puduit Vos, o incolae, tenuitatis vestrorum proventuum, eo quod Creator vobis iratus est. q. Sic autem dixit, quod adtinet ad omnes suos PraVOs Vicinos, qui adtingunt hereditatem Israe .litarum, qua eos donavi: mox eos ex agris suis iciam. Is . Postquam vero Illinc expuleio, iterum eorum me miserebit , reducamque unumquemque in praedium suum pristinum. I 6. Sive io didicerint Religionem populi mei, ita ut per nomen meum jurent, hac formula: ut Vivit Crea. tor , quemadmodum eun docuerant jurare per Bahalem , inter Israelitas numerosam sobolem liabebunt. i7. Sin vero Legibus meis par cre noluerint. eos radicitus evellam, eamque ge utem delebo.
hujuq significatas exemplum d Ruth. IV, 7. ad liInit. XXVII. particulae. Iicinos autem Vocat Deus Iduniaeos, & Arabes ab alii rati Plaga, ab orientali l Iammonitas, & Moabit. S a scptemtrionali Sanaaritas, ac Syros, ab occidentali Philisthaeos; qui omnes Israelitis incommodistinios vicinos se praestiterunt & saepe clades intulerunt. Vide a. Reg. XXIV, 2.
ubi tamen non omnes memorantur.
oti adtingunt here diatem J Qui finitimi
sunt Iudaeis. Mox eos e terra sua evellam J Ecce evellans eos e terras . Sunt, nempe, a Babylonii, Vastati, aut in capti vitatem abducti, partim Ccr-rδ . ut iis Jm naias in loqiu ratibus minatur.
Vide Capp. XXV, XLVI, XLVII, XLVIII, XLIX.
I . Iterum eorum me mi ebit J Redibo ct miserabor eos. l lac ostendunt a Deo mini md abiectam aliorum posui lorum Curam , misericordemque erga respiscentes mille. Quod impletum, certe ex parte, . crediderim , in Cyro, apud Persas, regnante. Utinam vero orientalium corum tractu uni hist Urias habere must Ex iis certd Prophetarum vaticinia me litis multo intelligeremus. Nunc vero nihil earum nobis superest, praeter laccra tragmenta ; cum tota opera multum conserre possent, ad interligenda Prophetarum scripta. 16. Si vero didicerint j Et erit. si disendo dididerint.
I Fas populi in i J Non sacha Judaeorum, ted
corum Lugena, icu Religionem. Ita ut Itirent per numen meum J Hoc cst , me colant; jurant enim populi, non per Deos, quos non colunt, sed per cos, quos Deos ci-l se, & periuros uictici putant. Vide not. ad Deut. VI, Iῖ Turare per Bahalem J Deum illuna trabere ,
nam nemo iccioJurat per eum, quem Deum ellel non credit.
In medio populo meo augebuntur J Eos lia bcbo pro parte populi mei.
72쪽
Sumboticam vaticinium in Judaeos, minae in Regem S Reginam, ac Per
Ablimitanos. 1. QIC dixit mihi Ich ova: ito nunc atque emito cingulum lineum, quod lumbis tuis C hui
o impones , nec in aquam immittes. '. Emi itaque cingulum , prout dixerat Iuliova. idque lumbis meis imposui. 3, Tum vero Jchova me iterum adloquutus est, his verbis: '. sume cingulum, quod emisti, quodque lumbis tuis imposuisti ; surge, ad Euphratem ito, Idque abde illic in foramen rupis. . Prosectus vero sum , idque abdidi, ad Euphratem, prout me jusserat Jehova. q. Deinde post multos dies, surge, inquit Jehova, ito ad Euphratem, atque auferto illinc cingulum, quod te co in loco abdere jussi. Ivi ergo ad Euphratem, scidique & abstuli cingulum e loco, in quem
id abdideram : cia vero putrefactum crat cingulum, neC ulli rei utile. y. Tum adlo. quutus
r. UOSTEA sic me est adloquutus Creator: emito tibi cingulum lineum , quo lumbosi tuos cingas, nec in aquam lmmittas. 2. Emi ergo cingulum, prout jussus eram a Creat Ole, eoque lumbos meos cinxi. 3. Quo facto , Iterum me jussit ad Euphratem ire, his verbis: q. sume cingulum, quod eluilli, eoque lumbis tuis imposito,
In C A P Ut. V Milo cingulum &c. J Haec Omnia nec verh, sed in viso peracta non ablur de censuit vir doctili imus Bannes Smithus in Dissert. quam hisce Proplietis praemisimus p. VI.3. Tum vero Iehcyra &c. J Et fuit ad me verbum Rhoetae, dicendo. . Nec ulti rei utile J bab κον-lo jissi hia bol , non prosperabitur ad omne. Bene LXX. Init. α ω μῆ χρ - M , & Latinus r ita ut nulli Qui aptum esset. 9. Superbiam Iudae J Superbiam Iudae Ofuperbiam Ierositima innuam. I o. Sed animi sui pertinaciae indulget J Incedentes in pertinacia ni Mychrarotitis j cor
D. Iui mibi nomen &c. J In nomen , in laudem, O in decus. I 2. Omnis lagena implebitur vino J Hoc est,
solent omnes lagenae vino impleri. Hebraicli est bar nebel, quod vertitur a. M. a LXX. Init. leu uter, laguncula vero ab Hieronymo, ex prima Ed. Aquilae, nam secunda ipsam vocem Hebraicam servarat, Symmachus Crate-rcin, Theodotion vas verterant. Esaiae XXXI, I . & Lam. IV. manifesto est testacea lagena. Chaldaeus ara Rras, uter.
I . Alios aliis collidam J P -σκ ninsaninhvisthim sch H Ghiv. Lagenae inter te collisae , aut duriori materiae impactae franguntur ue quod hic significat Propheta, & hoc ipso verbo exprimitur , & locis quidem ubi sermo est de figlinis vasibus. Vide Ps. II. s. CXXXVII, p. & insta XLVIII, Ιχ. LXX.
di pergam eos, virum is fratre suo. Quasi esset
ito ad Euphratem, εχ illud abde in foramen rupis. s. Quod feci, ur jusserat Deus. 6. Postea elapsis pluribus diebus, iterum justus sum me eonferre ad eum fluvium, atque illinc auferre cingulum, quod illic abdideram: & quod putrefactum inveni, ut nulli usui esset. 7. Id tamen abstuli h loco . in quo erat abditum, & putrefactum erat, nec ulli rei uti
hic verbum ria quod dispergere signiscat; sed si esset Niphal ab eo verbo passiva esset significatio & legendum esset mxisa naphotsubim. Propterea ,κ quod sequitur non est is , sed M. Sic saepe Grammaticae nullam rationem habent , quia nec Grammaticas Hebraicas , nec Lexica eius habebant ; unde factum ut incertas conjecturas sequerentur. Quod autem hic Deus minatur te ebrietate impleturum de collisurum inter se I udaeos, non ita intelligendum , quasi furorem, atque iram , adsectus pravos, quibus alioqui carebant , immisiturus in eos fuisset; Sanctitati Dei res repugnat. Vult ergo te eos adsectibus suis pravis permissurum, quos alioqui coercere posset; quia antea ipsius beneficiis pertinaciter abusi fuerant.
Tribuite Rhosae Deo vestro gloriam J Hoc est, agnoscite eum unum, vosque in eum de- Iiquisse, & poenas ei debere. Tenebras i Res adversas, ut alibi saepe. Vide Iob. XV, 23. XXIX, 3. &C. In montibus caliginosis J, mri , MI harenescheph, super montibus crepusculi 3 in quibus quispiam, ingruente nocte, Per loca lapidola, & aspera, sine face , iter faceret. Exspectabitis lucem &c. J Pro rebus secundis, quas incrabatis, incidetis in adversas. Vide Job. XXX, 26. II. Deflueι ex oculo meo lacrima I 'Pν muri theria heni dimhia , pro 'on meheri, descendat ex oculo meo lacrima. Forth excidit in min. 18. Domina J reum, libirab. LXX. lare
dominatrici. Ut Naa gbir significat Dominum Gen. XXVII, 29, 37: Sic rrear dicitur R
73쪽
quutus me est Iehova, his verbis: '. sic dixit Ichova: ita superbiam Judae & Ieroso timae, quae multa est, perdam, '. & populum istum nequam, qui non vult audire verba mea, sed animi sui pertinaciae indulget, sequiturque Deos alienos, ita ut eos coinlat & adoret. Erit ille instar illius cinguli, quod nulli est usui. Quemadmodum enim adhaeret cingulum lumbis viri: lic curavi, ut mihi adhaereret tota domus Israelis , & tota domus Judae, ait Jchova, ut fierent mihi populus, qui mihi nomen , laudem & decus pareret; nec tamen me audiverunt. , Verba vero haec iis dices: sic dixit Jehova Deus istaelis: omnis lagena implebitur vino. illi vcro tibi, an non noramus , inquient, omnem lagenam vino impictum iri λ F. Tum iis repones: sic dixit Jchova: mox ego implebo omnes hujus terrae incolas ste. 8. Eo tempore, Deus me adloquiuus est . ram de ieram, ut tota prosapia Ista elis, & univer- his verbis: p. sic superbiam Judae, oc Jerollitiae . ia tam illa Judae fierent meae, ut peculiaris popu- quae magna est, perdam, Io. populumque istum lus, qui mihi laudem. & decus pateret; sed mihi nequam, qui mandalis meis morigerum se nequa- nequaquam morigera fuit. quam praebet, sed perti iaciter libidini tuae indul- i 2. At sic eos,tuleremia adloqueris: sic dixit Crea-get, Deosque alienos colit. Erit ille instar istius tor Deus Ilraelis: omnis lagena implebitur vino: illi cinguli, quod nuὶli usui idoneum est. tr. Quem- vero tibi respondebunt: annon sciebamus omnem la- admodum adhaeret cingulum lumbis viri: sic ope- genam posse impleri vino. I 3. Tu vero iis repones :dixItgina 2. Reg. X, I 3. Hieron mus in Comment. Verbum Hebraicum G E. b I R A, Aquila &Symmachus dominatricem θ' dominam Intem tali jum , quod LXX. putarint GEBUROTH potentcique dixerunt. Non puto eum scriptille Geburatis , quod non poterat
Attamen ita etiam legitur in Editione Erasmi. Debuerunt legisle Graeci 'aa mirim , aut, ut vult Canelius, m Ua gibbomn. Ceterum Hieroumus, ad hunc locum , vult Propbetae praecim, ut loquatur Iechoniae, θ' Matri bus, quam Dominam ct Dominatricem , sive Reginam adpellat; ut humilientur; θ' in pulvere seriant; perdidisse enim eos remam Hgnitatem , O Regi tradendos Baistoniae. Sunt sanhin eum Regem & alios vaticinia, ut id quod habetur intra Jerem. XXI, 3O. Humi Rite J Eli tantum aπ sibebou. sedete, sed subaudiendum humi, aut in stumere . qui situs erat humilitatis. Vide Elai. XLVII, 3. Descendet is capite vestro J Contigit hoc post trimestre regnum Jechoniae. Vide 2. Reg. XXIU, S. 9 & 2. Ephem. XXXVI, 8, 9. Est hic ex punctatione Masso thica ,
quod hic tantum est, & princitatus vertitur , sed LXX. habent: ἀπό κ. Φαλ, ο ὐμων . dc Latinus :a capite vestro, ut legorint OT M. quod melius visuin est ; quamvis vox lit Masculina ;sunt enim voces, quae pluralem numerum mas
ridiri. Urbes meridianas recia interpretatur Hirronymus, urhes tribses Tudae O Jerustem. quae juxtablisu livem, ad austrum versis est, &quod additur clausas fuisse , nec esse qui eas aperiret, intelligit ob sine circumdatas; quarum obsidionem non solverunt Babylonii , donec caperentur. Loquitur Propheta dehisce, quasi iam contigillent , quod in visores ci Oblata ellet, quemadmodum postea Contigit.
grare Iuda tota. pruri' quidem est malculini
generis, sed aut κατα προσωποποι:- habetur hi
quali scemina, ut alibi, vel subauditur nnam niueisbabbath familia , aut simile quiddam Quare Latiise loquentes supplevimus prae
ran gula est quantacumque erat J d'ni π nbari translata es in ) perfectionibus. Supplendum a In , ante secundam vocem. LXX. Init
gratione perfecta. Haec ostendunt agi de transmiSratione ultima , regnante Sedellia , qui quidquid erat reliqui , exceptis pauperioribus agricolis, in Babyloniam eth abductum.1o. Venienses ab Aquisive J Chaldaeos. Vide Cap. I, Is, I 4 Grex J Populus. Idem vocatur Inx pecus, in sequemibus verbis, quod quidem minutuna pecus proprie significat; sed hic pro quovisiuinitur hominum genere. Vult Gratius eum. qucm adloquitur hic Deus, esse Regem; sed obstant foeminina sussi xa , & foemininae personae verborum, quae conveniunt aut Jeroso lymae, aut Iudithiui, ut ante loquuti sumus, hoc est, toti Tribui Judae. Uuo gloriabaris i anmcirn Ih0bartheta, ornamenti, seu gloriae tuae. 2I. Cum te invisset Deus J J3by mpa' 'a cti biphiod halabire, cum visitabit luner te; nem-Pe , Deus, quod supplevimus. Notum eli via Asare elle punire , aut praemio adficere promeritis , prout res postulat ; quia neutrum potest recis fieri. nili post rerum, de quibus agitur , examen institutum cst. Tu eos docuisti adversὰm te J Populares . nemPe, tuos ea docui ili, quae nunc sunt tibi contraria, & funestae qualia sunt idololatria& ncces litudines habere cum idololatris. Iiscnim rebus factum est, ut transfugae Jcro limitani ad Chaldaeos iverint, iisque postea in Patriam venientibus duces fuerint.
t essent duees Iummi capitis J min m a re
allaphim Irosio, duces capiti; hoc est, ut inor, ut essent duces Nebuchadnetiaris, quiora ostenderant , quibus Judaeam ingrcilicum exercitu conimodissi in pollet, viarum
74쪽
colas, Reges, qui sedent in solio Davidis, Sacerdotes, Prophetas ,& Jero limitanos
ebriciate, '. de alios aliis collidam, Sc parentes simul cum filiis . ait Jchova; non parcam iis, non ignoscam, nec me miserebit, ne cos perdam. Audite dc aures pnubete, ne superbitote, nam Ichova loquutus est. q. Tribuite Iehovae Deo vestro gloriam,aninquam renubras inducat, antequam pedes vestri offendant in montibus caliginosis, ecdum cxlpetabitis lucum, eam mutet in umbram mortiseram, rcdigatque in caliginem. 7. Nisi autem audiveritii, in latebris flebo superbiae vestrae causa , lacrimabor, deflucique cx oculo meo lacrima, quia captivus abducatur grex Jchovae. Dic Regi dc Dominae: humiliter vos gerite, humi scdcte, nam descendet C capite vestro diadema gloriae vestrae. Meridianae urbes clauis sunt, nec est qui ape
dixit Creator, se impleturum vino omnes hujus terra incolas. Reges qui sedebunt in solio Davidis, Sacerdotes. Prophetas. & Jerosolimitanos. I 4. Simul aliis collidam ; nec parcam lis, nam me eorum non miterebit. s. Aures mihi praebete . sine superbia: nam ego Creator loquutus sum. I 6. Extollite Creatorem vistrum , antequam rerum adversarum tenebras inducat . & antequam pedes vestri in montium caliginosis cavernis Offen-
quippe & locorum periti. LXX. Init. Gua-
terquina quod m QR allu nn tioli lunt diiciplinae , lod duces. Deronymus: ca v eomitia: erussisti in caput tuum, nisi quis malit eum legi Ter aetκ', Cana,κ illaphtham bosh- lcha, docuisti eos, in caput tuum. Quae lec- ltio incommoda non citet. si Veterum Codi- lcum, aut certe antiquiorum Interpretum auc- ltoritatu niteretur. Sic cam interpretatur Hi
ronymus, in Commentario: Iuid dices , ei te visitaverit Dominus in virga Da , O BGγ- Ioniis crediderit holithtis , quos adversiim te , vel in caput tuum, vel principio ipso docuisi , ut ad eorum auxilia confugeres , is iborum idola sectareris, qui Gub occasione amisit a tuae, didicerunt per quod iter ad te ventre deberent. Quibus aliquo modo lententiam nostram con-srmare misimus. Capiti epitheton summi addidimus. quod convenit magno Regi, qualis fuit Babylonius, qui , eo aevo , capuι re rum fuit, per Orientem.
Parturientem Jrim Ddub pro mis, ut in Infinitivo n, lato pro nis ledetb. 22. Respondebunt J Hoc supplevimus, pers Di cultatis causa; intelligendi, nempe, qui Judaeam anxiam videbuiit, mirantemque cur sibi tanta mala contigissent.
Revelatae sunt smbriae tuae J JHiar ibaa ni ou
Latinus: revelata junt verecundiora tua. Impropris . nam dicuntur orae inferiores vestium, aut fimbriae, quibus ornabantur. Vide Exod. XXVIII, 3 3. & Esai. VI, I. Hic ubi sermo est de muliere, intelligenda est infima stolae ora; quae mulieri adtolli non potuit ab co , qui vir ejus non esset, sine maxima infamia. Quod revera contigit pluribus sceminis, in urbibus, per vim a Chaldaeis captis. Sed hic ubi sub imagine mulieris tota gens Judaea describitur, intelligenda est ratio Contunieliosa, qua Chaldaei, tam viros , quam
Injuria adfecti sunt calcanei tui J Papy adunaneumesis haleb M. Quod etiam ab ea pardant: & dum exspeetibilis lucem , incidatis in tenebras morti seras. r . Nili autem me audiveritis in rebus dubiis, flebo in tenebris, superbiae vestrae causa. lacrimabor, dum grex Creatoris captivus
I 8. Dicite Regi, & Reginae, humiliter vos ge
rite, nam a capitibus velitas detrahetur diadema gloriosum, quo capita velita ornantur. I9. Me
ridianae Urbes jam sunt hostilibus copiis clausae ,
te revoluta stola, pudenda atque infamis es-
notat, sed haec non est Hebraici verbi pronria Potestas. Hieroumus vero, pollutae sunt seu dehonestatae plantae suae, etiam ἀκορολόγm . nam don proprie cli, injuria adfecit. & o apynon plantas pedum signiticant , ted calcaneos,
ut notum est.23 . An mutabit Chusaeus J 'νU Pavri Mia-hapboeb Chousui. Saepius monuimus , Cum Currit Ethnicum nomen Chusaei, eo signi cari non AEthiopas ad Austrum AEgypti fu- perioris incolentes, sed Arabas, seu Saracenos ; ut multis , indubitatisque argumentis ostendit Sani. Bochartus, Phalegi Lib. IV. C. 2. Attamen plerique omnes ea in re errabant, errantque etiamnum hodie multi, 1 nuperis Interpretibus decepti . & praelertim eorum Consensu, in versione huius loci ; ubi putant C sum omnino esse AEthiopem ; quia negatur Chulaeus mutare posse cutem suam , quod non potest intelligi, nisi de Nigro , aut N grita. Sed si ita usus Scriptum ferret, ut Chusaeus diceretur Nigrita, incomm h adhiberetur hic vox AEthrops, nam ZEthiopes, ad
meridiem AEgypti , seu Habissint , ut nunc
UOCantur, non iunt Nigritae, nec coloris nii, sed tantum susci. ut pluribus ostendit Lurifus, in Hili. AEthiopica. Non minus negari potest homo fusci coloris posse ,
sine suco , efficere , ut candenti sit cute, ouam Nigrim ; atque id ipsum est, quod vult Tropheta. Contendit etiam idem scriptor in Cottament. ad Hist. AEthiop. Lib. II, C. 3. n. XUI. Veteres AEthiopiam non tantum ADt- canam , sed etiam regionem, quae fuit in Arabia ad mare Rubrum, vocasse. Potest hoc fieri, & probabiles rei rationes profert vir doctissimus; sed non potest fieri, ut Ieremias vocet 'gra Chusaeum Nigritam; eam enim partem Africae non norant, iis temporibus, Hobmi, & ubicumque occurrit ea vox Optimhadrat in Arabici siniti accolas. Bochartum Ludulfum legent, quibus rem Penitius ex-
75쪽
riat; transsata est tota Iudae progenies , transsata est quantacumque erat. Tollite oculos vestros, & prospicite venientes ab Aquilone; ubi eli grex, qui datus erat tibi δ Proselima Z ubi pecus, quo gloriabaris 8 Quid dices cum te inviset Deus 3 tu cos
docuisti adversum te, ut essent duces summi capitis. δε mion dolores te , ut mulierem parturientem, invadent λ . Cum dices apud animum tuum: cur haec mihi contigerant' respondbunt, propter magnitudinem iniquitatis tuae, revelatae sunt fimbriae tuae. Ec injuria adfecti sunt calcanei tui. 83. An mutabit Chusaeus cutem suam, aut pardus maculas luas Z :um etiam vos poteritis bene vos gerere, qui edocti estis malum. j. Dis-jiciam eos, ut disjicitur stipula fugax objecta vcnto delerti. . Haec erit tua sors, parsisque mensurae tuae a me, ait Jehova; d tu, quae mei oblita es, ec fiduciam posuisti in
dae progenies in exsilium abducetur. ΣΟ. Convertite oculos & prospicite eos, qui veniunt ab A.
yuilone: ubi erat grex. qui tibi datus fuerat, oerosolima Ubi eli grex quo gloriabaris M. Quid
dices, cimi te inviset Deus: Tu eos docueras ea, quae tibi nequaquam favent, ut essent duces summi Capitis. Annon Ie dolores iuvadent, quales sunt parturientium t χχ. Cum tecum reputabis, cur tibi haec contigerint , respondebunt contigisse , propter magnam tua in iniquitatem, quae revelata est ad tuos calcaneos. 23 An Chusaeus Cutem suam nigram dealbavit, aut Pardus maculas suae cutis Tum vero vos a vobis impetrabitis, ut bene vos geratis . qui a pueritia peccare adsueti estis. 24. Disjiciam vero ego vos , ut disjicitur levis stipula objecta vehementiori locorum desertorum vento. 2s. Haec erit vestra sors, & quod
aependere cordi erit. Cutem suam J Meridianae gentes fusca sunt facie, collatae septemtrionalibus , neque ulla ablutione officere possint, ut candeat; neque longi mora, in frigidis oris , eam dealbare :uti nec Pardo maculae unaquain possunt detrahi , ita ut unius coloris in animalia fiant. I loc in provcrbiam abiit , quo lignificatur 1limina difficultas, longo vitiorum habitu inquinato, redeundi ad virtutes, carum habitum priori contrarium induendi. Neque enim putandum, hanc fuisse mentcm Jeremiae, non magis ex malo viro fieri posse bonum ; quam extusto vultu album, aut h pelle, maculis nativis distincta, pellem unius coloris; hoc enim si ita haberct , non potuisset Propheta ca stigare Iudaeos, quω legum divinarum parum observantes essent, neque eos hortari aci resi- Discentiam; neque minari poenas contumacibus , & praemia polliceri ad saniorem mentem redeuntibus ; prout facit, per omnia haec vaticinia. Respondere merito ei potuissent Judaei, eum frustra csse , ut frustra esset, qui Chusaeos juberet suscum vultus colorem mutare, additis minis & prannus . cum probdsciret, nequaquam posse hoc fieri. Verum Propheta rem, difficilem licet, posse tamen fieri studio, cura & tempore putabat. Alioqui non essct conatus Judaeos ad meliores mores adducere.
Digna iunt quae huc transferantur quae adhunc locum habet Hieronymus, Contra EOS , qui hoc loco elus aevo abutebantur 3 Hoc t simonio, inquit, utuntur adversus Ecclesiam , qui diversas cupiunt alerere naturas , O tantam dicunt esse vel nigredinem , vel varietatem peccatorum , uι in candorem , is unius coloris pulcritudinem transire non possint ; non adtendentes, quod sequitur: & vos poteritis benefacere, quum didiceritis malum. uuidquid enim discitur, non natura es, sed studii , propria voluntatis; quae , nimia consuetudine erumore peccandi, quodam modo m naturam conis
vertitur. Sed hoc, quod hominibus impossibile es, Deo possibile est, ut nequaquam AEthiops Opardus se am videantur mutare naturam , sed ille, qui in Rubiope operatur ει Pardo. Ii, qui
divebas alerere cupiebant nuturas, Erant Manichaei, qui substantia, vel natura mala, quae est in homine, eum ad peceandum adduci conatendebant, contra nitente bona Quam opinionem consutavit Augustinus in Uil p. I. dei II. contra F ortunatum Manichaeum, & alibi,s Tona. operum VIII. Fuerant & saeculo II. l ε Valentinianis nonnulli, qui homines neces.sario peccare docebant, quos consuravit De- naus Lib. IV. c. 37. qua de re vide dicta in nostra Eccles. II. saeculi Historia, ad annum CLXXX, 17.
Pardus maculas suas J vn 'ari ' I nam' Mahartarothau. Uide Samuel. Boebartum Hi roZ. P. I. Lib. III. C. 7. Tum etiam vos poteritis &c. J Interrogatio antecedens vim oDtinet negationis, de quae sequuntur hoc sibi volunt, tum demum Judaeos te bene gesturos, cum Chusaei ellent candida facie, & Pardi unius coloris, quod numquam suturum erat. Quibus verbis non vult, ut iam dixi, Propheta tam natura sua fieri noni posse , quam esse difficillimum. Nemincm cres do ita desipere, ut contendat malum virum , consuetudine peccandi dudum firmatum, aequδfacith recte factis operam dare, ac flagitiis a sed ut, non lubito , sed sensim ad consummatam nequitiam devenit, ita & pedetentim posse , auxilio divino impetrato , ad meliorem mentem redire, & contrarium priori habitum
Eiacti estis malum J irin 'πα, limmovis hareia, docti mali facere. Quomodo edoceamur malum facere docuimus in Protest. Hist. Eccl. Sect. III. C. II.
instar stipulae . aut glumae transeuntis ; hoc est, quae loco nullo consistit, sed a vento quaqua versiam rapitur.
midiar, ad ventum deserti. Credo desertum hic memorari, quia in loco 'atente , ubit nulla sunt aedificia, gluma facilius vento ja
76쪽
re fallace. β. Propterea etiam ego revolvi fimbrias tuas in vultum tuum, dc tua pudenda conspicua facta sunt. Adulteria tua dc hinnitus tuos , foeditatem scortationis tuae . in collibus er in agris, animadverti, ct ectera tua abominanda facta. Vae tibi, Jcrotoli mal annon posthac mundabis tep quamdiu adhuc polluta eris p
Vaticinium de s ccitate S fame, dialogismus inter Prophetam deprecantem poenas I aestitis , S Deum se remissurum negantem.
r. v TERRA Jellovae ad Ieremiam, de sterilitate. 2. Luxit domus Iudae , urbes V ejus languerunt; atratae sunt terrae causa, clamor Jerololimae coelum adicendit. - 3. Viri
accipietis , a me , o Urbis , quae mei obli- veni in collibus, & in agris. ut & cetera vestrata eit, incolae, qui rei fallaci confiditis. 16 Hae abominanda laeta. Vae tibi, o Jerosolimal quando de causa, revolvi imas vellis vestrae fimbrias, ut tandem sordes illas tuas elues quamdiu eris ad- pudenda vestra conspicua fierent. 27. Adulteria huc pollutae vestra atque voces lascivas, quas emit istis, animad-
tor Jeremiam , de sterilitate agrorum. tat ir, & in quasvis partes raptatur. Metilis Hieron mus vertit: vento raptatur in deserto, quam LXX. lnti. φερόριι ι οπ. εῶ Ε'ρη
rebellio, ut recla Lua. Cappellus, sed melior est nostra lectio. In re faliaee J In mendacio, 'pua baschaher, hoc est, in Diis sallacibus. Vide C. XUI,
26. Revolvi fmbrias tuas in vultum tuum JT in 'riam bissehaphthiscboulaich. Vide vers. lχχ. Satis liquet intelligi anteriorem partem stin llae , quae sola in vultum revolvi potest. At
πρόσωπον σου. Maid. Nec melius Latinus: Mu-χ. Luxere eo tempore urbes Tribus Iudae , homines atrati procellerunt, propterea urbes in languorem
da vi femora tua cintra faciem tuam. Atquic 'balν smbrias, aut oram inferiorem tunicae , aut stolae significat. Pudenda tua Sc. J Haec Idololatriam , &moechationem simul significant. Hinvitus tuos J Tna,riam mit Albaviis. Metaphora ducti ab equis atque equabus hinnientibus, libidinis causa, Vide antea C. V, S. Annon m ac m-dahIs te J ''r nun holo thithari abhare. LXX. Init λι υκ ἐάαρα- ρίβει ἐπίσω μου, & HieronymuS: non mundaberis pos me. Legerunt non 'IPl, ut nos, sed, ut vidit etiam Calvinus , ad hunc locum. Sed merito praeser lectionem nostram. uuamdiu adhuc polluta eris J ' ν 'nu masbai hod, quamdiu adhuc , nempe , polluta eris idololatria, & adulterio.
mn' 'In Irri pro Irri 'me rari' 'I' Plura μι- ναασιων exempla jam antea, in Iermnia , notavimus.
de sermonibus siccitatis. Sed luc an Iuper sermonibus , nihil amplius lignificat quam si esset tantum by de cohibitionibus ; nempe, pluviae. Sic lumitur, mixa batisreth, insta XVII,
abelah. Ideo lupplevimus domus. Terrae causa J ruri Dareis, ubi , est propter , ut saepe alibi. Urbes evus J Portae ejus, pro incolis. Atratae sunt J aderou. LXX. Init.
ra, quali in luctu publico. Vide Mart. Geterum, de Luctu Hebraeorum, C. XXII, 9 Ieqq. Caelum adscendit J Supplevimus coelum , quod alibi exprimitur. Vide Gen. XVIII,
2I. Act. X, A. Possis tamen etiam ad me, Deus enim loquitur.3. Minoris Iortis homines J metv pY ischire- hem, mi vos, live tenues suos. LXX. lnit. 1ους νιωτίρει αντων. Latinus: minores suos. Sed intelliguntur clientes. Ignominia adfecti capita sua texerunt 3 Facti sunt erubejcere O texeruns caput suum ; quasi, nempe, COS puderet ob aquam non inventam. quam reperturos se speraverant, aut jactave
. Prae fecitate hiabat J mri bbasiab. LXX.
Init. τα ἔργα τοι-ἐξιλιπον. Latinus: propter terrae vastitatem. Neutrum recia. Ex re ipsa vertimus hiabat , quod est terrae praeterm
dun, siccae, praesertim si sit pinguior. Nam/ qui CAPUT XIV.
77쪽
3. Uiri eius illustres miserunt minoris sortis homines aquae quarendae causa ; venerunt hi ad sestas, nec aquam invenerunt, sed vacuis vasibus redierunt, eos puduit, & ignominia adfecti capita sua texerunt. '. Eo quo i terra prae siccitate hiabat, quia non fuerat pluvia in terra, puduit agricolas, & capita sua operuerunt. R Cervae etiam in agris pepererunt, sed relicto fetu abierunt, quia deerat herba, quam depascerent. β. Onagri constiterunt in collibus 9 lorbuerunt ventum ut dracones, deseCeruntque corum oculi,
7. Quamvis iniqua nostra facta testimonium contra nos dicent, fac tamen, o Ieho-va, idqod propter nomen suum D ere soles ; multae enim sunt desectiones nostrae , quibus in te deliquimus. . O spes lsraelis, servat6rque ejus, tempore angustiae , cur esses in hac terra peregrini instar & ut viator, qui eo tantisin divcrrit, ad pernoctandum. Quare esses instar hominis telliti, aut viri fortis, qui liberare suos non potest 3 Atquies apud nos, Iehova, de nomine tuo vocamur, ne nos deseras.
guorem inciderunt , & clamor Ierosolimae ad coelum usque pervenit. 3. Viri illustriotes mise. runt tenuiores ad aquam in alio loco hauriendam & in urbem referendam ; sed illi nullam invenerunt aquam in fossis hauriendam , redieminique valibus vacuis, & prae pudore nullius inventae aquae, tectis capitibus abierunt. 4. Cum terra, prae siccitate , hiatet , quod nulla pluvia cecidisset, puduit agricolas, qui capita sua tex runt. s Cervae ipsae in agris pepererunt,sed abierunt, relictis fortibus , quia iis deerat quo alerentur. 6. Onagri manserunt in eollibus & sorbuerunt ventos, ut Dracones, & defecit eos visus, quia non suppetebat gramen. , Quamvis prava nostra ipsorum facta dicant testimonia contra Ilos; tamen, o Creator , id quod soles facito, convenientia nomini tuo; multae enim sunt defectiones nostrae, quibus in te peccavimus. 8. O spes Israelitarum , Servatorque dissicillimis temporibus, cur esses, in nostra terra' quasi hospes, aut viator, qui una tantum nocte
in ea divertit 9. Quare te gereres, instar hominis territi, aut certe instar viri quidem fortis . sed qui suos liberare nequit Atqui es apuanos Creator, & dicimur de nomine tuo populus Creatoris; ne ergo nos deseras, in rebus adversis. Io. Reposuit
ut vertunt consumata, aut vasata eras, nihilicunt quod ad rem faciat. Credidimus ergo tralatitio significatu esse hiabat, quia qui consternati sunt aperto saepe ore conspiciuntur. I 'Relicto foetu abierunt J Et tantum latim vehazob, & relinquendo ; nempe , laetum , quem penuria lactis alere non potuerunt; cum enim deest matri alimentum, Caret etiam lacte. LXX. Init. Θ,-ίλα , quia antecessit --.ὶ .
Vulgatus: reliquit , quia cervam in singulari lhabet, ut textus Hebraicus. Forth primitus lfuit nary hoebis, aut myy My relinquendo re- Iiquit. 6. Sorbuerunι ventum, ut dracones J Quasi ad refrigerandas fauces, inopia pabuli aridas. AElimur Hist. Animalium Lib. II. c. 2I. Λέ-
Aiunt Phogiae rasoriae, in Phogia etiam nasi
Dracones ἰ, ed ue media aestate quotidie , quo tempore forum hominibus convenientibus plenum
Ient , reliquum vero corpus totum erigentes ,
sensimque Θ paullatim guttur Drjus extendentes , O os aperientes aves deinde adtrahunt, T
Iuli Hucebra , Ino Ealiis. Crediderim potius dracones, postquam noeliu in cavis delitu runt interdiu meliore aere frui , quo respicit hic Propheta. Locum hunc indicarat, perperam edito Capitis numero, Sam. Bochiartus, sed non protulerat.
Dejeceruntque eorum oculi J In Ianguorem ldati sunt , quo tempore oculorum nativus splendor , qui alioqui magnus est in oculis Onagrorum, hebescit, ut idem Observat Hieroz. P. I. Lib. III. C. I 6.
. uuamvis iniqua nostra facta testimonitim
nosrae responderint nobis. Melius Anathan riua iis, tes cata Iunt contra nos, nam narsequente a est resari contra aliquem , quod frequenter occurrit. Eadem ac hic phrasis est
Elai. LIX, Ia. Vide & not. ad Gen. XXX33. Pro quamvis est Hebraich αν - , si 'quo utuntur Hebriet multis in locis, ubi Latinh loquentes particula quamvis uti solemus.
Vide Chr. Noldium ad signis XIII quamvis
omnia exempla, quae adfert, non latis ad o-
sta sint. Ediae id quod propter nomen tuum facere soles lEst tantum quo ira, τ hastara Imalo stam
cha, fac propter nonacia tuum. Quid vero pid, nempe, quod Ioles fac re ne ν', aut si mavis, id quod abs te peto, 'Mκν petitissem
meam. LXX. Init. ἡμῖν liικέν σου. Vulgatus : fac propter nomen tuum. Nomen Dei
est ipse Deus, qui propter bonitatem & misericordiam suam hominibus benefacit, atque ignoscit. ' u lii enim sunt &c. J Tam multa peccavimus in te, innumeris licet beneficiis provocati, ut propter nos a te quidquam fieri petere non possimus. Defestiones J u natu uouisibenou , reditus nostri; nempe, ad peccatum. habent LXX. Latinus: Mersione . Vide antea C. II, 19. Gallice Vocamus rectutes. S. Per Tria
78쪽
s. Sic vero dixit Jehova de hoc populor sic amant vacillare , ut pedes suos minume a motu cohibeant ; at Jehova iis non delectatur, nunc memor erit eorum iniquitatis, & peccata plectet. Mihi antem dixit Jehova: ne ores pro populo isto, ut boni quidpiam ei impetres s ''. nam jejunaverunt quidem, sed eorum preceS non audio , holocaustumque & munus farreum obtulcrunt 3 verum ego iis nequaquam dela tor, & gladio, fame ac peste eos moX absumam. b. At ego, alii Donune, Jehova: inquam, en tibi Prophetas, qui eis dicunt: non videbitis gladium, nec fames erit vobis, scd pacem certam dabo vobis, ait Deus , in
'. Jehova vero mihi, falso, inquit, Prophetae isti meo nomine vaticinantur ; eos non misi, neque mandatis instruxi, neque adloquutus sum; visum falsum & divinationem nihili, & animi sui fallaciam vobis vaticinantur. Quare sic dixit Jchova de Pr phetis vaticinantibus nomine meo, dc quos non misi, sed ipsi dicunt: gladius & fames
nonto. Reposuit vero Creator , de hoc populo , eum perpetuo vacillare, ut movere se velle videatur, 3c cultum Dei sui missum facere; at nequaquam delectari se populo ejusmodi , sed nunc memorem esse ejus iniquitatis, eorumque peccata puniturum. Il. Me vetuit, ne precibus meis, apud se, intercederem , ut boni quidquam a me, in gratiam hujus populi, impetraret; ra. quia jejunavit quidem, sed preces ejus nequaquam exauditurum : eum offerre quidem holocaulla , & munera farrea ; se verb ejusmodi oblationibus nequaquam delectivi , statuisseque populum ingra-
s. Peregrini instar&c. J Orat, nempe, Deum ut velit, in perpetuum Judaeae adeste; non in star per fini , aut viatoris , qui ingreditur diversorium, ut 1equente luce proficiscatur. S. Esses instar hominis territi J nra π'κ christa nictam. Quae posterior vox hic tantiis exstat. LXX. Init. σπωs, quasi legissent, aut legendum putallent, ram vir dam. Hieronymus vir vagus, quasi esset a Inoud, vagari, a quo deduci nequit cumn sit radicate. Lud Canellus deducit ab Arabica radice itam dabama, supervenit, ut sit
idem ac viator superveniens, mox abituruS. Non multum abit ab hoc sgnificatu Eaem. C sellus, qui interpretatur virum, cui nox Iupervenit, ex eadem radice Arabica. Sed ληλιωαδε solitus duorum versiculi membrorum suadet potius territum intelligendum , ut sit vox composita ex Iu vagari ,& muri deturbari , ut significetur homo vagus & domicilio destitutus, quod eo deturbatus fuerit, ade68ue territus ubicumque sit. ut liberare Iuos non potes J aroin, bar κ, Io iotichri lctosibiab , non poterit servare ;nempe, suos. Subaudiendum , ut passim , NPn Ocher, qui. Cum autem ait Propheta :quare esses instar &c. perinde est ac si diceret, ne te ita geras, quasi esses homo territus, aut sortis, qui non potest suos tueri' Nota est vis ejusmodi interrogationis.
Atqui es apud nos &c. J Es tu in medis nostri. Hoc est , adhuc nobis favisti , nec
umquam captivos omnes abduci passus es. Io. Varillare J pu nouis. LXX. Init. ἐγα- πησαν - ἔν ποσαε, & Hieronymus: ilexit in vere pedes. Sed verbum an est intransitivum,& vox pedes melius cum sequente verbo Cormstruitur: ut bene L. CVstellus. Itaque yia vertimus vacillare, intelligimusque de Judaeoru intum . peccatorum ejus causa , bello, fame , &pestilentia absumere. r3. At ego, ahi Domine, inquam, Creator, sunt inter nos Prophetae, qui iis praedicunt non fore, ut gladium, aut famem experiantur , sed Deum huic loco pacem certam praestiturum. I 4. Creator vero , falso , inquit, Pseudoprophetae talia vaticinantur, meo nomine , neque enim eos misi, aut mandatis instruxi; falsa visa, &sua ipsorum commenta nunciant. Is . Quamobrem, ait Creator de Prophetis, qui meo nomine futura praedicant, nec a me missi sunt, scd sua sponte
in colendo vero Deo inconstantia , cum sub- tale commentitiis Diis sacra facerent. Ut pedes suos minime a motu cohibeant J Ire R, rubra raeletam Io hhaschachou. Notum est verbum diri, saepe esse continere cohibere. Uide I. Sam. XXV, 32. Job. VII, II. X, , 6. Itaque vult Deus Israelitas non posse uno loco stare, hoc est, verum Deumlbium colere, nec umquam ad alios ire Deos; quod Graeci vocant μαμ ορόων , in utram que partem veluti claudicare. LXX. Init pro duabus posterioribus vocibus: - 48α εφεισαν . Hieroumus vero: θ' non quievit.
II. Ut boni quidpiam ei impetres J natu, latobab, in bonum. I 2. Preces J ram' rinnatham, clamorem e rum. Quae vox laetum clamorem, & Contra significat, de hic quidem tristem. I 3. Pacem certam j nuκ mi, et soblom emetis Pacem veritatis, non fucatam, aut fictam.
Ait Deus J Hoc manifesto supplendum, ut
saepe alibi, quod observare non omisimus.
Visum falseum J Visum mendacii ; quod mentiuntur sibi oblatum. Divinationem nihili J ,,m n semve lil. Est , R elouI in textu sed sic emendatur
τα, Latinus: O divinationem , di fraudulentiam. Aut hic abundat ante , κ, aut non mutat sententiam, ita ut divinatio , nihil perinde sit ac disinatio nihili; hoc est, vana &inanis. Vide Job. XIII, 4. Es. X, Io. Zach.
Animi sui saliatiam J dis nitim vetueremita tibiam, & fraudem cordis sui. Hic est in
79쪽
non erunt in hac terra: ipsi illi Vates gladio & fame absumentur. ε. Populares vero , quibus vaticinantur, projini jacebunt in plateis Jerosolimae , propter famcm, & gladium; nec sepelientur ipsi, nec eorum uxores, nec liberi, atque in eos hanc efiundam calamitatem. Iis dices haec verba: Defluent oculi mei m lacrimas, noctu & interdiu , nec desinent; quia clade magna adsccta est virgo filia populi mei. dc plaga, quae maximum ei dolorem creat. Si rus quidem egressus fuero , en consessos gladio , si vero ingressus fuero urbem , en tibi languentes fame; nam etiam Prophetae, etiam Sacerdotes prosecti sunt , in icrram, quam non norunt. '. An rejecisti Judam λ An Sionem fastidisti Z Quare passus es nos vulnerari, tam nulla sit nobis curatiot Exspinabamus pacem, sed boni nihil contigit; & tempus curationis, en vero perturbationem. . Novimus, o lehova, improbitatem nostram, & Majorum nostrorum iniquitatem , in te enim amnes deliquimusa negant, gladium & famem in hac terra fore, ipsos illos vates ense & fame absumtum iri. I6. Populos vero, quibus futura praedicunt,projectum iri in plateis Jerosolimae, propter famem & gladium, nec ipsos, aut eorum uxores, & liberos hanc ealamitatem evasuros, quam in eos effundam. II. Tu vero his verbis eos compellabis :oculi mei in lacrimas defluent interdiu δc nocte, nec desinent flere, quia Jerosolima, virgo filia mea , magna clade adficietur. t 8. Si in rus egressus fuero, videbo cadavera gladio prostrata , per Vias.
μι. Latinus in singulari, cum habeat: seductionem cordis sui. ID In nomine meo J 'nua bisobmi. Est transitus ab oratione obliqua ad directam.
1 6. Liberi J Vitii eorum O stiae eorum.
Hanc calamitatem I Maum eorum. 17. Defluent oculi mei &c. J Distinctio major ante haec verba poni debuit. Hic enim incipit Ieremiae oratio. Anaecedentia: iis dicas haec verba, reserenda ad superiora. Pro defluent est Hebraich nmn Geradenab, descen
, incomm h. Latinus: deducant oculi mei lacrimam. Non male legentur ΠΠὶ si facient defendere. Clade magna adfecta es J rruda bru' ν sche-ber garit nisuberab, fractione magna fracta est. De re quasi praeterita loquitur, quia non tantum minatus haec erat, sed & prorius exte- qui decreverat Deus; ideoque Propheta rem quasi tactam lacrimis prosequitur. Virgo filia populi mei J 'ny na mina buou- Iath bath hammi, virgo filia populi mei. Sed Irima vox est in statu constructo, pro abs ito. LXX. Init. habent tantum: si 'ρρεου Hieronymus: virgo stia populi mei. suae maxrmum dolorem ei creat J rim Grune la meod. Vide Esai. XVII, II. & supra X, I9. Verbo tenus est: valde aegra. LXX. Init. α ερα σφόδρα recte; male Latinus: pesmma vehementer. mn ser fuit, de ,m dolore miscent inter se significatus , propter adfini
I s. Profecti sunt in terram J Dit ,κ ram
sabbarou es ereis. Nemo minus egrediebaturo terra Iudaea , quam Sacerdotes & Prophetae i priores quia munera sua in Templo obibant, posteriores, quia a Deo ad solos Israelitas mittebantur, non ad alias Gentes; nisi Prieter Ordinem, quod Ionae contigit. Verbum reo videtur non tantum significare P
Iterum in urbem regressus videbo oppidanos languentes fame; nam Prophetae & ipsi bacerdotes abducti fuerint, in terras iis antea Ignistas. I9. finergo, o Deus, Judam plane abjecilii, di Tribum Iudae An Sionem omnino fastidisti Cur autem nos passus es tanto vulnere vulnerari ι cum a nemine curetur Exspeetabamus pacem , sed nihil boni nobis conlibit; ti tempus curationis noluorum vulnerum, cum omnia turbari vidimus. χo. Notavimus probe, 6 Creator, nostram improbitatem , &Majorum nostrorum vitia; Omnes enun scimus a nobis
sectos eos esse . sed instar mercatorum , qui vendendi, aut emendi Causa, varia loca peragrant , esse vagatos pcr Babyloniorum provincias ; nam uno sitaber est mercator. AtDamen LXX. Init. habent: tam. - , & Latinus: abierunt. Luam non norant 4 9 non norant.
19. Fastidisti J Jersa Gya ρ alia rara re eba , fasidivit anima tua. Vide Levit. XXVI,
Passis es nos vulnerari J Fecisi ut feris
Inu ὐπερ αμιν, V ulgatus : exuectavimus . quasi leetissent urip ti nou. Attamen etiam Cap. VIII, 3. est exspecta. Sed hic LatinEloquentes aliter rem exprimere nequivimus , quam si esset Uap p hamis L inou, exspectando exspectavimuS.χO. Metimus &c. J Antevertit Propheta responsum Dei, confestione delicti ; sed orateum, ne tamen propterea landitus perderet Judaeos, non propter eos, sed propter seipsum. 11. Ne fastidias tamen J r. an 'κ at thinals Addidimus tamen, ob nexum orationis; quem Hebraei divinandum Lectoribus passim sinunt. sed Latini, quatenus licet, exprimunt. LXXoInit. ἀεπ- ον, & Hieronymus.' ne des nos mopprobrium, incomm h. sonem J Supplevimus accusativum necessa rio, post Verbum activum, subaudiendum. Ne deIicias solium moriae tuae J amaa uda baan ,ri tisabbes ebibse ebbodecta. LXX. Inti. - α-
proprio significam. Deterius etiam Hieronγ-mus vertit: ne facias nobis contumeliam folii gloria tuae. Vide Ps. I, 3. Scio verbum braesse maircescere, sed sensu cadendi, ut marcida selia solent, hic sumitur; quia solium diacitur recte cadere ac everti, sed vix marcescere.
80쪽
mus. - . Ne sis idias tamen Sioncm, propter nomen tuum; ne dejicias solium gloriae tuae, recordare scinderis, a te nobiscum, initi, nec id irritum facito. - . An sunt, inter inania Gentium Νumina, quae pluviam demittere queanti An coelum imbres dare pol. 1it Z Nonne tu es Jehova ille Deus noster, auxiliumque tuum cxl ctamus , quia haec omnia tu secisti λ
Deus gravissimaspornas populo minatur ; Prophetamque querentem largo quodam solatio erigit.
1. 3 IX Γ vcro Jchova mihi: si steterint Moses, & damuen, coram me, non faveremi illi populo ; dimitte cum a conspectu meo, atque egrediantur. . Si tibi dixerint: quo egrediemur 3 repones iis: sic dixit Jehova: qui mortis damnatus ell, ad mortem; qui gladii ad gladium; qui famis. ad famem ; qui captivitatis, ad captivitatem. 3. Plectam cos quatuor poeuarum geni ribus, ait Jchova; gladio, quo occidantur; canibus, qui eos raptent , volucribus coeli dc seris terrae , quae vos absumant & perdant. 4. Patiar eos vagari , per omnia terrarum regna, propter Manasscn, Hezeriae Regis Iudae filium, ob ea, quae iero loti-ilobis in te peccatum esse. 2 r. Noli tamen fastidire Ie- Σ1. An sunt Numina inter Gentes Quae Numina rosolimam, propter nomen tuum , quod in ea invo- An C um,per se, poteli pluvias demittere Nulla ra-eatum : ne evertas solium gloriosum tuum et recorde. tione. Imo tu solus es Cleator ille Deus noller, a quoris foederis a te nobiscum initi, nec id irritum habeto. auxilium exspectimus; quia tu lotus haec omnia secilli.
1. T EPOS DII, verti mihi Creator , si stete- gladii, ad gladium: qui famis, ad famem ; qui
rint coram me Prophetae Moses, & Sa- captivitatis, ad captivitatem. 3. Puniam autenImuel, favorem meum imploraturi huic populo; quatuor supplicioru in generibus, ait Creator; gla- non impetrarent. led eum e conspectu expelle- dio quo Occidantur; canibus, qui eos raptent; vorem. 2 Si a te quaesiverint Jerololimitant , quo lucribus coeli, & feris terrae, quae eos absumant, possint recedere; sic meo nomine respondebis . N perdant. 4. Patiar eos profugos vagari per eum, qui mortis damnatus est , ad mortem ; qui omnia terrarum regna, propter Manassen , H
χehiae. 2I. Recordare dcc. J Recor re, ne irritum fa- vers. 3. O seqq. Non credebat Prophetacias faedus tuum nob/ycum. Gentium Deos fuisse Cacodaemonas, qui plu-22. Inter mania gentium numina Jurari Haria vias excitare pollent quoties vellent , quippe betabis hora im, in initatibus gentium. potestates aeris
uvae pluviam &c. J Haec addit Propheta , An coelum imbres dare possit J Sine tua , quia siccitate laborabat Judaea , ut liquet ex nempe, Providentia.
oraucrint, nam stantes orabant. Inde
sare pro eo quod est orare, ut infra XVIII,
Nun fa rem si populo J Non anima mea ad lpoprium sum. h orte subaudienduin aram the- Risub, redibit, aut rciliret. Dimitte eum e conspectu meo J Iube eum abire h Templo meo. 1. Ivi mortis dumnatus es J nan, 'νη ascher Iammaveh , qui morti. Ιἰoris subaudiendumin'stthan, datus erit, ut plena haec si oratio : n -mn, ln' 'οκ qui datus fuerit i hoc est, decreto divino damnatus in morti, egre- ldiutur ad moriem & sic porro. Mors vero hic vocatur non tantum quae pestem s)quitur, ut volebat Gratius, lud quaecuinque si, quae non insertur gladio , aut sanae , quae mortis genera shquuntur.
Lui gladii adgladiumJ Qui criminis,quod gladio puniendum erit, De Iudice, damnatus est, exeat ad gladium. Sententia horum Verborum, ut & sequentium, videtur esse; non esse cur Ieremias anxius sit de conlilio Ierololimitanis, adventantibus Babyloniis, dando; sore enim ut quos mori vellet Deus morbo , aut gladio , uut fame, aut in captivitatem abduci, poenas numquam fugiendas Divinae Iustitiae darent. 3. Plectam eos quatuor pamarum generibus Jm non parat ur 'by ut B ovis astri MIehemarbab miuevhabhoth, visitabo super eos quatuor generibus. LXX. Init. ἐπ ανσυετέσσαρα ειδ.. Latinus: visitabo Iuster eos quatuor Decies. Hic nris o misivbabhah, quod alibi constanter familiam significat perinde est
hic, ac genus, aut Decies. q. Patiar eos vagari J nam, 'nna nitatu Havahab. Hoc verbum mutato litterarum s- tu myr zabavab legitur Deut. XXVIII, 3. Commotionem illic significat, atque hic designat vagos errores Judaeorum, per magnam Asae partem. Propriam vocis significationem ignorarunt LXX. Inti. qui verterunt, nec rectius Hieron mus, qui habet in versione & fervorem. At in commentario sic scribit, quod autem dicit: Dabo eos in servorem,sve in commotionem & angustias universae terrae , ct sub Babsoniis ex parte completum es, O nunc expletur in toto, quondo pessimum Regem , O qui repleveris Ferusalem, a porra usque ad portam , cruore jugiorum , popuIus imitatus ere impius. Propter Manassen &c. J Liquet ex 2. Reg.
XXI, II. O seqq. Qinatum iam haec esse C c c 2 Deum CAPUT XU.