장음표시 사용
61쪽
cis in cst. . Sunt mera inanitas, opusque errorum, dc tempore quo homines poenas dant, sinia Dii pcreunt. M. Rusmodi non est pars Jacobi, nam omnia finxit, Israelque eit sceprium, quod possidct. Jchovae exercituum ei nomen est. 7. ollige c terra merces tuas, o puella quae habitas in loco munito. h. Sic enim dixit Jehova: instar lapidis e funda emissi, excutiam hac vice, incolas teri , dc angustiasus cru :bo, in quas incidant. Vae mihil propter cladem meam, plaga mea dolorem mihi creat; ego vero dicebam: prosccto hic Est morbus meus, cum aequo animo stram. Tentorium meum vastatum cst, omnes funiculi mei rupti, filii mei egressi sunt,
nec nullus in sit spiritus. Is . Sunt inanes Dii, quae habitas loca munita Ierosolimae; i8. sic enim ra croantium; cumque eorum cultores poenas dant, ait Creator; inllar lapidis funda excussi ejiciam. simul inanes Dii pereunt. 16. Deus Israeli- hac vice, incolas terrae Israeliticae . in angustiastarum ejusmodi non est, omnium enim est Crea- maximas cogam, in quas incident. I9. Vae miror, ἐκ lsrael est veluti sceptrunt. quod habet, hi, propter cladem in quam incidam l Hic est& vocatur Creator & Deus exercituum. nreus dolor ,sed que:n aequo animo seram. 2o. DO-IT. Collige c terra merces tuas , o puella , mus mea expilata est, re filii mei aufugerunt;
racula suntlcbant. Quae omnia simulabantur,ut Judaeis de Christianis os occluderctur. μιν te I GIns eis in s J Res crat inani sella , ted hyriae Deae Sacerdotes , & AEgyptii
sinxerunt ἱήα, viva simi lacra. I Sunt mera inanitas i rinnbari habes h w- Θ, inanitas illa. Juvare nequeunti l laec Suis osteiadunt non idem sensisse Prophetam , quod ii, qui putant Cacodaemonas, qui Pote- lsates acris vocantur, adsuisse statuis, & praestigiis perpctuis eorum cultores sesellisse. Non lunt enim inanitas, nisi Cum Deo vero Collati, ceteroqui potentiam habent humana multo majorem. inrue errorum J 'I n rigum mahastanthathsenn. Vox deducitur a nyn erravit, &vcrd quidem , led praetcrca plurali numero& repetitione radicalium crcdiderim multiplices errores significari. LXX. Init. ινιι εργα ἐμπεπαιγμενα. Hieronymus et opust bu dignum.
Tem ore, quo homines poenas dant J Tempore Usitationis eorum ; nempe, qui colunt statuas. Simul Dii pereunt i Est tantum MIobedou, peribunt. Sed res ipsa ostendit de statuis , sive Diis, verbum hoc intelligendum, quasi csset inare' m', 'κ 'n' Iabhad et ilim bobe u. Revera deleta gente, aut urbe idololatrica, una Cum ea peribant commenticii Dii, quos habuerat; quia auferebantur statuae , propter praetiola metalla, quibus erant tectae.
Sic passim vocatur Deus, quem soli Ilraelitae colebant. Nam omnia finxit J bari 'acti Jofer ha ches; est enim schor, hoc est , creator omnium; qui cum nullo populo perire potest , quidquid ei populo contigerit calamitatis. Sceptrum J Regnum. Est in m nau si hebetnaMalatho, sceptrum postellionis eius 17. Cestille die terra merces tuas J DRO 'd anria i hi mereris chinhallech. Propter hanc
V cm anyad mercem tuam , credidimus significari Tyrum mercibus abundantem, Cum prae surtim cetera, quae luc habentur, ei ad amussim Conveniant, ut cxtemplo ostendemus. Scire autem convcuit , hisce temporibus , stetille antiquam Tyrum Ilαλαιτυ ν. quae crat sina in continctati, e regione insulae , in qua reccntior rus condita est. Praedixit haec Eetchiel C. XXVI. ad quod hac de re agemus. Hi
vero res obscurius innuitur a Jeremia, jubente Tyrum d terra colligere merces Ibas ; hoc est, quidquid habebat mercium in conamenti in auro tuo ac sinitimis , in vicinam insulami tramiarre atque illic in Apothecas condere. O puella, quae habitas in loco munito J nadii 'DUI Ischeboth hammamor ; habitans in munitione, quod, nempe, in loco munito natura& arte illa esset Tyrus, unde dicitur Jos XlX, 29. rix rigan πν hir mihi r TAor, urbs munitionis Tyrus ; quo factum, ut tertio decimo anno , a victore Gentium Nebucha incisare, capi demum potuerit, ut Ostendit Ian. Marshamus ad saeculum AEgypthicum XVII. p. 637. Ed. Lond. Puellum autem addidimus , quia
pellare solent. Alire verterunt hic LXX. Inti
fusionem tuam, quae habitas in obsidione. Quod de Jerosolima interpretari, sed frustra, Con tus est vir doctis limus Lud Cantatas. 18. Instar lapidis e fisnda excussi J Uno ver-ho Hebraicd p ip oleis , funda proiicient thoc est, mox projiciam. Respicit autem Pr pheta ad victorias Nebuchadneis aris, qui AEgyptum Coele - Syriam & Phoenicen , iam a patre subactas de rebe antes, iterum imperio Babylonico parere coegit. Quod docet λουμl ptas Ant. Jud. Lib. X. c. II. & Lib. I. con-l tra Apionem, e Beroso, cujus haec sunt ver
enim legendum, cum viris docti stimis in . . .
posset ipse diutius labores militiae pati ' pemmisa scio NabuchodonoDro, a Iate forent , parte quadem exercitiis, eum misit in istam. ' Cum vero Nabuchodonosorus ad equutus esset per e lem O signa cum eo contuosset, eum vicit, regionemque
62쪽
nec comparenti nemo est, qui tendat ulterius tentorium meum, aut cortinas meas statuat. Desipuerunt pastores, nec Jehovam quaesiverunt; quamobrem prospere nihil egerunt, di erisque sunt pecudes, quas pascebant '. En fama ad me venit, tuin multus magnus e terra septemtrionali, ut in solitudinem atque habitationem draconum
redigantur urbes Iudae. φ . Novi, o Jehova, in hominis potestate non esse viam ejus. neque cuiusvis, qui ambulat. gressus suos dirigere. ''. Castiga me , 5 Jehova, sed
cum modo, non in ira tua, ne me ad paucos redigas. . Effunde iram tuam in gentes, quae nomen tuum non invocant; quia comederunt Iacobum , comederunt atque absumserunt eum, habitationemque ejus desolarunt.
nec usquam comparent, nec quisquam est , qui rerum mearum curam gerat. χI. Desipuerunt Magistratus, neque ad Deum confugerunt , nec
quidquam iis bene cessit, dissipatique sunt populi, quos regebant. χχ. Ad me venit fama magni tumultus, e septemtrionalibus plagis ; adferturque rumor, lare ut urbes tribus Iudae, in solituoines, converterentur, quales sunt in iis , in quibus vivunt Dracones. χi. Probe novi, o Crea-gionemque iterum iu potestatem redegit. Brevi ergo temporc omnes illi tractus , instar lapidis fundi emissi, in potestatem Babyloniorum rediere, nec multo ptist Nabuchocionosorus Patri successit. Non mirum est calamitates Tyriorum misceri Judaeorum rebus adversis, nec tempora adcuratδ observari , non sunt enim Prophetiae Historiae quaedam aevi futuri, ordine temporum digestae.19. Propter cladem meam J fp hris bib-ri , propter rupturam meam. Vulnus , aut clades sic passmi vocatur. Ρropheta hic ad clades Israelis redit , & Judaeum quempiam inducit, aut se ipsum querentem, nomine populi , de calamitate sibi illata , a praedonibus. Hic es meus morbus &c. J Hoc est , haec calamitas privatim mihi contigit, incolumi populo; itaque aequo animo seram , dum Iudae regnum incolume est.2o. Tentorium meum Ic. J Voce Tentorii domus , ut passim , describitur; exceptis enim iis, qui pecudes, in desertis oris, pascebant, domos habebant Israelitae, iis temporibus.. Funiculi mei &c. J Funibus enim tensis' &paxillis adligatis, erigebantur , & statuebantur tentoria. Hic vero videtur Propheta d mum perfractam & dirutam describete.
Egressi sunt i bellauni , hoc est , ne
'ann Iatsem mimmenni, a me exiverunt, e tentorio meo abierunt, nec comparent. Saepe in
suffixo praepositiones latent. Nemo es qui tendat &c. I Nemo est , qui domum dirutam instauret. 2I. Pastores &c. J Nempe, Reges Iudae. Prospere nihil egerunt J oram in is hisch-ebilou , subaudiendum mam dWcham , vias
suas, est enim verbum activum. Perperam LXX. Init. ita ἐνοησε πασα ἡ ν μη. Vulgatus :non intellexerunt.
Q. Fama 4 Vox auditionis. Rumor de advenientibus Chaldaeis. E imo Sememtrionali J Vide Cap. I. IA,
Um chi lo larulam darebo , quod non est hominis, vel homini, via ejus ; hoc est, non esse in hominis potestate facere, ut bene cedant ejus consilia. Eventus enim a
tor, non esse in potestate quorum is hominum qua ratione vivant; neque omnium, qui gradiantur, gressus suos, quo volunt, dirigere. 14. Tuum est, o Creator, nos castigare ς quod , quaeso, facias , ita ut possimus ferre poenas . quas ii nobis repetes , ne nos ad paucos redigas. 2s. Indignationem tuam effunde in nationes , quae te non noverunt; quia Iacobi posteros expilarunt &agros ejus desolarunt.
P Α RR- Deo pendet, Hieronymus resert ad mores, climsic habeat : erubescant novi praedicatores. , qui ount, unumquemque suo arbitrio regi. Remnis turne igitur alieno ' Tum vero alieni illius
arbitrii, si riccarent, essent delicta & recthfacta, non ipsorum. Verum hic non sermo est de Virtute, aut Vitio , sed de Consili
Io Iei b MIech , non viri ambulantis. Gressus suos dirigete J myx rara vehachin reo fabado. Abundat . Dirigere autenigrusum, est ita se gerere, ut finem optatum consequatur. Vide Ps. XXXVII, 23. 24. Casi a me I 'ru' I sereni , quod ve horum quidem castigationem propriε , sed tralaticio sentu cam, quae sit modica poena , significat. Sed cum modo J pM 'IN ach bmiscvbat , sed in audieto. Qui irati puniunt modum iudiciorum excedunt; sed qui ex bure, vel Diaduis, modum legibus praetcriptum iervant; unde factum, ut usona significet hic modici, ut & Cap. XXX, II. uctem, imisviath, pro
Non in ira tua J Ira enim modum non servat. Vide Ps. VI, 2. Quod non ita eapiendum, quasi Propheta credidisset Deum irasci, instar hominum, & iratum non amplius intra modum consistere. Sunt haec a Divina Natura prorsus aliena. Est loquendi genus ex hominum more desumtum , quod est δ natura ipsa rei emolliendum, non ad vivum resecandum
Ne me ad paucos rei ι J 'airmn in pistitMmbirent, ne s populum ad paucos redigas. Quod se non facturam Deus pollicetve C. XXX, II. 2s. Munde iram tuam &c. J Imitatus est Propheta Psalten Ps. LXXIta,' 6. ubi vide n
Haditationem ejus J mana bou. LXX. Init. αὐτοῦ. V ulgatust decus ejus. Caulae quidem pastorum ea voce signantur, sed & qua vis etiam domum significat. Potestatem vocis Hieronymus derivavit 1 nηI naab decere, pulcrum esse, non satis commod).
63쪽
Castigantur peccata Judaeorum, quibus graves poenas minatur Seus; in s diaeque Hanathothensium in Ieremiam memorantur.
XI. 1. V γΕRBA Iehovae ad Jeremiam , in hanc sententiam. 2. Audite verba foederis V hujus, & adloquimini viros Iudae, & praesertim incolas Ierosolimae. 3. Iis dicet: sic dixit Iehova, Deus Israelis: maledictus csto, quisquis verbis foederis hujus non auscultarit; ', quod praecepi observandum Majoribus vestris, eo tempore, quo eos eduxi ex AEgypto, e fornace ferrea, his verbis; ausicultate voci meae,&facito haec, pro omnibus, quae vobis mandabo, eritisque mihi in populum meum, ego vero in Deum vobis ero, F. ut ratum facerem jusjurandum, quod dederam Majoribus vestris, fore, ut eos tertii lacte & melle fluente donarem , qualem hodie habetis. Respondi vero :Amen, o Jchova.
praesertim in plateis serosolimae, dicens: audite verba foederis hujus, eaque exsequi inini.
ad hunc usque diem, dum mane surgo di contestor eos his verbis: auditc vocem meam;
. r. ITER BA Creatoris ad Ieremiam . in hanc mihi consecratus, utque sim vobis Deus : s. re V sententiam : a. Audite verba mei finde- ratum esse juberem jusjurandum meum Majoribus ris vobiscum , eaque repetite audientibus Iudae vestris datum, sore. ut eos tetra fertilissima dona populis, Sc praesertim Ierosolimitanis. 3. Iis dicito: rem, qualem nunc colitis. Respondi vero me sic loquutus eli Creator, Deus Israelitarum I mat adsentire dietiis esto, qui non audiverit laederis hujus mei le- 6. Dixit mihi iter m Creator, Oportere ut hae eges; quas tuli Majoribus vestris. tempore, omnia esse nunciarem ut bibus Tribus Iudae, es quo eos Agypto eduxi . quam fornacem sela praesertim Ierosolimae; nam illic per plateas , inia ream vocare merito possitis, his verbis et audite colas hortari me oportere, ad observationem Deo vocem meam, & prae omnibus quae Vobis man- deris hujus: T. & Deum contestatum esse eorum data dabo; ut sitis mihi populus lingulari modo Majores, cum eos eduxerat ex AEgypto ad hune diem s
In C A P u T XI. 1. dite J Adloquitur quiclem Deus ρο- itissimum Ieremiam, sed videtur hic , lcumeo, Compellare etiam homines pios, qui lidem ac ille sentiebant, & populi mores improbabant. Propterea plurali audite, & aliis, qui l
Foederis hujus J Nempe, Mosaici, ut sequentia ostendunt.
3. Magedictus esto J Vide Deut. XXVII,
. Duod praecepi J Foedus enim Dei sunt leges ab eo latae, qua de re diximus Artis Criticae Pare. II. Scct. 2I. C. V, 9. O Dqq. Eritis mihi in populum &c. J Vel , setis populus. Amen J Quae est formula adsensus & ratibabitionis. Vide Deut. XXVII. 8. In contumacia J n ea bisuimuG. Vide C. IX, I . Omnes minae J mari mari ba chia diise hab-briib, omnia verba foederis 3 hoc est , Omnes minae, sed: verbum nullum habent proprium lI Iebraei, quo minas dicant, uti nec quo promissiones, certiὶ quae nobis occurrant in Scriptura, quamvis sint commodissima. 9. In viris Iudae J In viro Judae. Io. Reversi sint &c. J Haec erat coniuratio , aut coulpiratio Iudae tribulium, quod
omnes, aut sermh omnes , in Maiorum suorum Idololatriam, revoluti essent. Maiorum Aorum veterum J lemn mminabotham harisitarim , patrum suorum primorum, aut yriorum.. LXX. Init. παῖ , Τω, Math Hieronymus: iniquit res patrem suorum priores, nam ' mrVch nim, quod malculinum est, construi nequit cum MN havomib, inquitates, quod est foenaininum: sed ad quam aetatem antiqui illi Judaeorum Maiores referri debeant , non est facilδ dictu; latis cst antiquiores multo fuisse, temporibus Ieremiae. II. Faciam nunc, ut contingat sis J Ecce ego venire faciens in eos. To ecce & participium praeiens, quod sequitur , rem signant paullo post futuram; nempe, excidium Ierosolimae, x Judaeorum captivitatem. uua I e expedire non poterunt J Non pol runt exire ex ilia. Nulla enim ratione, vim Chaldaeorum effugere potuerunt. II. Nam pro numero urbium lce. J Haec ver ba jam habuimus Cap. II, 28. ubi vide notata.
Pudendis Diis J nm, labbosuere, pudori shoc est, Diis quorum pudere eosoportuit, &revera pudebit. clim te ab iis non adjuvari animadvertent, in quibus fiduciam suam collocarant.
64쪽
. nec tamen audiverunt, vel aures suas inclinarunt, sed quisque in contumac a pravi sui animi perrexit ; ego vero, iis ut contingerent omnes minae hujus foederis, encci, quod
imposueram iis, ut observarent, nec tamen obicrvarunt.
2. Dixit etiam mihi Jehova: deprchensa est conjuratio in viris Judae, inque incolis
Ierosolimae. '. Reversi sunt ad iniqua facta Majorum suorum veterum, qui obtemperare verbis meis renuerunt, scd sequuti sunt Deos alienos, ut eos colerent; irritumque secerunt domus Israelis ic domus ludae foedus meum, quod cum earum Majoribus pepigeram. Quamobrem sic dixit Jchova: faciam nunc, ut contingat iis calamitas, qua se se cxpedire non poterunt, & inclamabunt quidem me , sed eos non audiam. . ibunt urbes Judae & potissimisin incolae Jerosolimae, ut clamoribus invocciat Deos, quibus sumtum obtulerunt; nec eos, tempore calamitatis suae, servabunt. b. Nam monumero urbium tuarum suerunt Dii tui, o Juda, & pro numero platearum, o Icrosolima, itatuistis aras pudendis Diis, atque altaria ad iussitum ita hali osserendum. '. Tu
vero, Jeremur, ne Orato pro populo lito, neve corum causa clamorem tollito, preccique fundito; neque enim eos exaudiam tempore , quo me , calamitatis suae cauSa, orabunt.
F. Quid est negotii ei, quem amo, in AEde mea, dum plebs facinora multa admittit
diem. a matutino tempore ad vespertimim , his nunc opprimerentur calamitatibus, quibus se ex- verbis: audite voce in meam; 8. nec tamen ei pedire non possent, quamvis cum invocarent, morigeri tuerunt, sed quilque in contumacia sua quia eos non exauditurus esset. m. Uabcs Tri- pervicaci perrexit. Ego vero effeci, ut exsequu- bus Judae 5 praelertim Jeroldhma invocabunt alietioni mandarentur minae omnes mei foederis , nos Deos , quibus sumtum obtulerunt . & qui uod feceram cum iis; nec tamen mihi Obsequuti eos ex advertis rebus nequaquam liberabunt. unt. I 3. Singulis urbibus fuerunt sua Numina , Judae 9, Dixit etiam Creator mihi, deprehensam suis polleris, & pro numero platearum suarum , in se obstinationem tribulium Iudae , & potissimum quibus eoium imagines erectae sunt pudendis Diis . Jerosolimitanorum. Io. Reversi ad scelera anti- atque altaria ad quae offerrent sustitus Bahalibus. qua Majorum suorum: qui adorabant aliena Nu- Iq. Tu vero, o Ieremia, pro illo populo nolito mina: quomodo irritum fecerunt foedus meum me oraIe; neque enim preces, plo eo oblatas, cum Iuda , quod cum Majoribus eorum pepige- exaudiam, temporibus eorum calamitosis ; quae Iam. meriti sunt.
II. Quamobrem Creator dixit se facturum, ut Is. Quid potest esse negotii ei, quem amo . in Ede
Is. Iuid es negotii ei, quem amo J suid
es dilecto meo domi meae , 'Naa rid mablaedi labethi. Quia sequentia laetinino genero exprimuntur , videretur legendum 'nΥΥ, liridathi, unde LXX. τὶ ἡ γαπημ. . Ceterum amatus , vel amata, est Populus aut gen S. Judaica, cui antea Deus beneficiis suis maximum amorem testificatus crat. Ei, interrogatione hac, Deus negat in 1 emplo tuo quidquam fuisse negotii; quia ab improbis coli nolebat,& Γemplum suum adiri aegre ferebat, ab improbis , aut idololatris. Dum pGebs facinora multa admittit J riniuro' 'iri rimaeri basibothis hammezimmathis ha- rabbim. dum ea facit molitionem suam multos. De industria A.λοι--πιν, ut licentia Hebraicae Linguae Lectori magis patefieret. Primum est pro riniora onascholis, reser-tύrque suifixum sceminium ad filiam Sionis , vel urbem Ierosolimam. rinum metimmatha est meminini generis, & numeri singularis, cum adjectivum d avi harabbim sit plurale & masi Culinum. Tam frequens est mistura generum& numerorum, ut dubitare nequeamus, quinita solerent loqui Hebraei; quamvis stequentius tamen regulas observarent. Alioqui negligentia: lummae insimulandi essent Iuuaei Librarii & imperitiae; quo magis non esset tanta quam in lectione Novi Testamenti , quod tamen, ad summam rerum quod adtinet consem
vatum est. Parum prudenter Massorethis diligentia lono major tribuitur Judaeis Librariis , quam Christianis. Cura Iaerarii mei a te abibit J mar p 'erar po Myehar sed sis Dbaberou mehulhich, caro lanesitatis, vel sacrarii transibunt a te. Sententia est victimarum partes, qui adtributae erant Sacerdotibus, Lege Mosaica, iis non amplius datum iri , eversis Γemplo. Quamvis enim si sit nixum foemininum , reseraturque ad Ierosolimam, adloquitur Propheta Saccr- dotes, quorum multi, sine dubio, erant Jerosolimitani. Uuia in nequitia tua tunc exultas I 'Inam 'I'nhyn in rei rahathechi az thabasieti. Subaudiendum I ant an , ut passim alibi. Exprobrat Deus scrotolimae, quod eo ipso tempore, quo maxime peccabat in Mosaicas Leges, exsultaret & gestiret, quasi re bene gestL Quantopere impediti hic fuerint Veteres eorum ver
mus vero: Iuid est, quia dilectus meus, δε- mi meae, fecit Icelera multa numquid carnes sanctae auferent a te nequitias Das, in quibus gloriata es Nec propius ad I Iebraica accessityonathan, qui habet: Uuid est populo huic ,
qui erat dilectus coram me λ Reliquerunt cultum
AEdis Merarii mei, inierunt consilium, ad pe
65쪽
Caro sacrarii mei a te abibit, quia in nequitia tua tunc cxsultas. ε. Oleam virentem, jucund im luc eximio fruetu, nominc re aspcllarat lcho vi, sed ad strepitu in magni tumul us, ignem ci in)icici, & ramos ejus, franget. JchOva enim Deus exercituum, qui te plantarat, piae ixit tibi calamatatum, propter nequitiam domus Israelis, di domus
P de mea, dum paebs tot facinora secit. & dum tor vocarat Ierosol inram oleam virentem. & ju- ille me invocat in Elle, quam polluunt Caro, quae cundam exim oque fructu te dixerat; sed ad tu- in baci amo ciuertur Je o. illuviano, nulli proderit, multum magni exercitus , patietur ei ignem injici, quia plebs in tauqualia, eo ipli, tum pore, exsultat, patietur & ramos ejus frangi. IT. Creator enim quo aebcret vel maxime et valedicere. I 6. Crea- Deus exercituum, qui te plantarat, o Jerosolima,
tius vero lue in i lubraeo cile putabat: an ca- lro Aructa iacias transire Iisper te id est, disii- lmulare in q&ha in malitia tua pridem exsultasti. lSed a ,rn mehalacta, non cli Iuper te , ted a lte may' IH erou , non est idem cum rvar' ljahahiro, pollerius enim est activum , prius non est. Nec feliciter interpretiari videtur : lata victimae legitimae purgare te poterunt a victimis contra legem oblatis. Nec minus ludant laic aἰii Recentiores, quorum interpretationcs memorare, nedum consulare, longum esset.
16. Oleam virentem J Possit seri ut Jeremias respcxcrit ad lios. XI, 7. ubi lirael con- lsertur cum olea, postquam ad Oflicium diis- lset. Possit de respici ad aliuin locum Propiietae, qui interciderit. Jucundam eximio fructu n ras na' je- Ipheb phri thoar, pulcram fructu formae , vel
Sed ad strepitum magni tumultus J ri iuri fion a Mol hambula gdolab ; ad vocem si epitiis magni. Malim n8mri bamoulab deducere ab inusitata radice furi, quae sgia ficarit tumultuari , ut lupi havetan, quam a , o malal , loqui. Sic & EZech. I, 24. ri uri hamuliab , propteroinissum , tumultum sonat, & utrobique punc- lta thir ster C teissathach, nec sequitur I age' b, quod sol et M. Heia emphatico subjungi. LXX. Inti. a bio circumcid re derivarunt , habent ,
gdolis, magnae; Latinus a b a loquutus es, cum verterit: ad vocem loqui Iae grandis, quasi clici grandiloquentia causa exlcidii Israel is. Sed exemplum ejus signiscat iis nusquam oc- lCurrit, nec loco admodum convcnit. puathan nescivit, quid sibi haec vellent, cum se haec verba cxnrellerit: ct nune, cum transgressa essestem. Malitia urgo haec intciligere, loco E- etc Liclis sectus, de tumultu magno exercituS
cxempla ad idem tempus verbi II , in Thelauro nuxtorsiano. Fumos ellus frangent J Nempe Chaldaei. De arbore loquentes Graeci, aut Latini metaph ras tam diversas non ita coniungerent , ignem ei invictet . frangent Mus ramos; sed 'dicerent potius , frangent ejus ramos , e6sque comburent. Sed talia non fallidit Lingua Hebraica , nec cit ad concinnitatem Graecae aut Latinae revocanda. Satis est his verbis perniciem Jerosolimae. sub imagine oleae , cui se-calitur rami, ut conburrantur, describi. 1 . Praedixit J 'm Hiser, loquutus est , α τι του pr.edixit, aut minatus es, qualibus verbis carent Hcbraei. Altaria J Subaudiendum omnino nariam midis bishoth, altaria; 14 modo non exciderit; 1equitur enim Matther , ad sumendum ;quod fiebat in altari.
Dub me , inuuit J Supplevimus , inquit,
quia cli oratio directa Dei loquentis. Elt in Hcbraicis: ut me irritarent, ut juglirent Bahali. Sed cum Ordinem verborum non seri Lingua Lutitia. IS. E V ch, ut nota mihi fierent &c. J Hic est ordo i labraeorurn verborum: Patefecu in hi Oconuovi. ivno Claudi E Nubi eorum molimina. Nihil munavimus in lentcntia , sed vocem mm byn mahalalehem , ut commodior Ordo & Linguae Latinae convenientior csset , ad superiora retraximus. Eam vertimus --
limina, non facta, aut instituta, qui proprius ejus cit significatus, quia de conlilio contra Jeremiam sermo ell , quod exsequi non potuerunt Judaei. IV. Inpar agni vel bovis J Coniunctio non est in Hebraeo, sed 'i'κ VIa chebes h es obest pro 'i,κ lκ νa P Oecheboch o HAuph, sunt
tus Sed 'i,κ hoc nusquam signiscat, at id
tacbraeos. Male etiam Jovareant Vria 'ura ut agnus electus contra eiusdem Linguae ustan. Multa loca obscurarunt Ellipses non intellec
Consilla J Cogitationes, cogitabo ; sed sequentia ovendunt non cogit alle tantum Iudaeos de occidendo Ieremia, sed etiam colloquutos eb
Perdamus arborem in virore ellus J ry nrrrim inma nashhitob heis Hismo. Duae priores voculae Iunt clarae , sed postrema ii nemine, quem inuidem norim , est intellecta. Plerique pavem evus, quasi esset mn, t panis, sed nullus est senius, nec qui jrusiam ,
aut grauu verterunt, ullo certo Linguae H braicae ulu nituntur. Legantur interpretes,& de eorum, vel me taccnte , interpretati
nibus iudicium senatur. Contra interpretatis nostra, ut videtur, est loco convenientissima, ollenditque proverbiale else loquendi genus, quo significatur mors violenta hominis etiamnum aetatis virentis. Sed qui tu, inquies, τι rorem hic invenis λ Ego vero, inquam, ficilli'& analogiae Grammaticae convenientissimE. Nimirum M virorem significat, ut notillimum
66쪽
Judae, quae secerunt tibi altaria, ut sussuum offerrent Bahali, quo me , inquit, irrita
h. Jchova autem csiccit, ut nota mihi fierent eorum molimina, eaque novi; tunc ea, mihi oltcndilti. '. h ut ego instar agni, vel bovis, qui abducitur, ut macte-
tibi praedicit has calamitates , propter nequitiam sobolis Jacobi. quae Israelis DOuius vocata eli , S Cus, quae Iu lae dicta eli, quia sibi fecerunt altaria, in quibus olferrent lunitum commenticiis Diis, qui Bahales lolent vocari, ut me irritarent verum
est, & est adfixum singulare tertiae personae, nim minus ac plurale. Vide 2. Sani.
XlX. et S. Job. XXVII, 23. Ps. XI, 7. Itaque i est viror Ous. LXX. Init. habent in Cod. Romano r διῖτιν--ξυ s e- τον ἄρτ αὐτοῦ , & Vulgatus similiter : mittamus lignum in panem υus, quae non Consentiunt Cum Hebraicis , nam ntvrim est constanter perdamus , corrumpamus , nusquam Iaciamus. In Cod. Alexandrino est e M. τοι ἄρω ubi posterior vox glossema esse videtur. donathan: Uriamus venenum mortiferum in evus cibum. Sed merum
est sigmentum hominis, se se minime hinc extricantis 3 quamquam eum probat Grotius. Prima vox verti nequit baciamus, neque secunda rν simpliciter venenum , quamvis pollini esse venenata ligna. Iustinus Martvr in Dial. cum Tryphone Judaeo, p. 29S. Ed. Par. COntendit a Judaeis, e Codicibus, quibus utebantur, haec verba resecta sutile , non in omnibus, quae tamen in Hebraicis , non minusquam in Graecis ctiamnum legimus. Quare
hono viro sucus a nonnemine iactus videtur. Nec verius esse crediderim, quod ait, ut rationem reddat, cur non in omnibus Codicibus fuerit resectus hic versus: πέο γαρ ἐλίγου πιόνωσαῖ--, ante enim exiguum tempus bri resecuerunt. Causa resectionis probabilior non
ἀγόρει ν , κὶ si δι ωι -'i.ι- uia ex hisce verbis demonstratur Audaeos consilium babuf- Ie de ipso Christo, de tollendo eo per cruci Ionem deliberantes. I e etiam significatur , utci per E iam praealcfum es, ut ovis ad mactat ovem duc us, θ' bla ut agnus innocens. Sed non erat cur Judaei suspicarentur de Christo hic agi, co quod sinulis esset apud Esaiam lo-Cus , qui non credebant de eo apud eunt Prophetam agi , praeter quam quod dici hoc potest de quovis innocente, qui securus ad momtem ducitur, ac proinde non male in Jeremiam quadrat, quem inscium δ medio tollere volebant Judaei illi Hanathothentes.
Hieronymus tamen, ad hunc locum : Omnium Gelesiarum iste es tangensis, ut Iub persona ierentiae a Christo haec dici intemgent, quod
ei Prier mons verit, quomodo eum oporteat loqui, se osenderit illi sudia Iudaeorum ; ροσν quasi Unus ductus ad vitaimum nou aperuerit os Ibum, & non cognoverit , Iubauditur peccatum. Imo vero non cognoverat Jerenuas tur;
Ι 8. Creator secit, ut talia milii innotescerent. Imo tu, o Deus, ista patefecilli. I9. Alioqui fuit iam inllar agni , vel tauri . qui abducitur nescius. ut mactetur. Neque sciebam conspira illa contra me, cum dicerent, inter se, arborem sibi. dum virerent, exscindendain , ne in posterum mentio prava Iudaeoru in consilia, antequam et 1 Deo revelata suissent. Res est manifesta, & Cluillus probe norat, se a Judaeis ad mortem traditum iri, quod saepius praedixit. Consensus Ecclesiarum non est hic majoris ponderis , suam sententia de ει,-.eia Vertionis LXX.nti. Nec satis nota erat iis temporibus ratio, qua Scripturam explanari oporteat. Per git vero Hieron*mus r er dixerint mittamus lignum in panem Hus 3 crucem, videlicet, iucorpus Salvatoris. Irae es enim, qui ait: ego sum panis, qui E coelo descendit, ct eradicemus , sive conteramus eum de terra viventium.
Verum quia Cluitius dixit: ego jum panis &c. ide6ne sequitur miriere lignum in panem ejus,
perinde cile ac mittere corpus ous in crucem γNon puto. Attamen non multo poli : δε-
i, inquit, or nostri Iudaizantes Nagaraei,
ut videtur J haec ex persina premiae dici intelligunt; qui propter vaticinium Iuturorum Oingruentia captivitatis mala, haec eum a populo Iustinuisse cons avt. At dicere non 'potu runt Iudaei, aut Nazaraei Ieremiain occisummis te, propter vaticinia , & propter ingruentia captivitatis mala, cui se superstitem fuisse docet ipse, in hoc suo Libro, Jeremias. Sed nocis, ait Hieronymus, quomodo posset avi probare crucissem esse 'remiam , cistu hoe si riptura non memoret; nisi forte cogitaverint,
ct non fecerint. Ver. land , sed hoc Iudaeis& Judaietantibus, dictum non puto. Γandem claudit Commentarium , in hoc Caput, his
verbis: Ut autem vos omni interpretationis molestia liberemur , illam sequamur retulam ;QUOD Omnes Prophetae in opum Domini Salvatoris pleraque gesserint, ct quidquid, juxta str ens is us completum sit in Ieremia , hoc
in Iuturum de Domino prophetari. In quibusdam admitti regula potest, in quibus sine contorsione res ab iis dictae in Chri lium quadrant; non ubi torquenda sunt eorum verba, ut sa-ciunt, qui hic crucifixionis typum invenire
Ucrum ecce tibi virum Sacrae Critices profecto peritum Luae Cappellum similia, in NO-tis ad hunc locum , molientem, & vertentem inma sp rimma perdamus ligno caruem Uus,& subiicientem: ι erba Iunt de Christo magis ,
quum de Jeremia dicta , quibus Crucis Gri junticium Amsi Iur: su manifesta edit mmia
Arabice hoe proprie , passim signiscat. Similia antea lenterant & adtulerant etiam plura
67쪽
tur; nesciebam enim eos inivisse consilia contra me, cism dicerent: pcrdamus arborem in virore ejus, exscindamus eum, Z terra viventium, nec nomen ejus amplius memosetur. Sed Ithoua, Deus exercituum, judicat de innocentia , explorat renes & cor. Videam vero, o Deus, ultionem a te de iis fumendam, nam tibi litem , quae mihi cum iis erat, aperui. Propterea sic dixit Jehova mihi, de viris Hanathothensibus : qui insidiantur vitae tuae, tibique dicunt: ne nomine Jchovae vaticineris , nec manibus nostris mortem oppetes; ' . propterea, inquam, dixit Iehova mus exercituum : mox ego supplicium de iis eXigam; juvenes gladio morientur, & filiae eorum interibunt fame. s. Nullae earum erunt reliquiae, faciam enim, ut contingat calamitas hominibus Hanathothcnsibus, anno quo poenas dabunt. 2Geriatio ejus fieret , neve in posterum nomen meum proferretur quia id noman 'nisicas
attollet Creatorem, qu/m adorara destiarant Ieroso. limitanι. ho. Sed aliter Creator, Deus que idem exercituum, qui novit etiam arcanas hominum cogitationes, alter de innocentibus judicat, deque eorum innocentia aliter statuit, cui est notissima. Videam vero, o Deus, ultionem, quam de malis sumes: nam tibi litem, quae mihi cum iis est, aperui. 2I. Itaque dixit mihi de viris Hanath
de Dieu. ad hunc locum ; sed loca illa perperam sunt adlata , ut expendentibus liquebit; longiores enim aequo essemus , si proserenda hic atque excutienda essent; Praeterquam quod, inventa vera vocis rari, significatione, in hoc certe loco, frustra laboraremus. Itaque plura
non addemuS.2o. Judicat de innocentia I Judicans jus,
morat renes &c. J Ideoque novit quis
sit verε , non fucath pius. Nam renes hic perinde est ac si esset animum. ι ideam vero , d Deus J Duas posteriores Voculas, perspicuitatis causa , addidimus. LXX. Inti. antea vertunt πῖν κώ is ,& Latinus: Domine; quod absurdum non est . sed alterum maluimus, cum saepissimh supplenda sit vox larus.
Litem t quae mihi cum iis erat J litem
Aperui J Revelavi, non quasi ignoranti, sed in precibus, apud re, de corum improbitate
querens. Lis ea in re lita erat, ut loquentia ostendunt, isque aliis Prophetiarum harum i eis liquet. Alioqui si tacuistet, nihil erat cureum math haberciat populares. Sed verε tu dicavit satius esse parere Deo , 9uam hominibus,quacumque natione monita ejus exciperent. thensibus, eos, qui vitae meae insidiantur. &mihi
dicebant, non oportere me , nomine Creatoris, vaticinari; quod si omitterem . me. eorum manibus, non occisum iri. Q. Propterea, inquam, ait Creator, idemque Deus exercituum , mox su plicium se sumturum de Hanathothensibus, eorum-Juvenes gladio occisum iri, & puellas fame perituras ; 23. nullas eorum superfuturas reliquias , eo anno, quo poenas daturi ellent.
'bova de viris Hanathothensibus, qui qu.erunt animam tuam , dicens. Postrema vox ' κ, lenior, subjici debuit, solita ratione loquendi, verbo 'tire amar, dixit; remque lic vertendo expresiimus. Mavibus msris J Manu nostra. IIanathOilaenises ergo volebant eum intersicere, ni desineret talia nomine Dei vaticinari ι nam si falso dixistet, veluti nomine Dei, fore ut non irent in captivitatem , libenter talia audivil-sent.
22. Propterea, inquam J Supplendum fuit inquam Latinδ loquenti, quamvis non soleantita loqui Hebhaei. Interibunt fame J Desolata longe , lateque Judaea, & Jerosolima ad famem redacia , inquam vicinorum oppidorum incolae vi sciatur profugisse ι desidentibus domi mulieribus , dum viri moenia urbis defenderent. Anno, quo ρα vas dabunt j mmpo mi ebnael eludatham, anno vi litationis eorum ; qui vi- dctur fuisse annus, quo capta est Jerolotima. mo cst ero ruνa bigehenath , ἰν ἰM-Τψ, ut habent LXX. Init. Latinus construxit cum sup rioribus: inducam enim malum sister viros Analloth, annum vis Itonis eorum.
68쪽
2ueritur Peremias, apud Deum, de improboram Ddaeorum rebus secundis, i Due vasitatem agrorum minatur; nec malis eorum vicinis meliorem sortem pollicetur.
loquar Quare vitae instituto improborum bene ccdit, & pcrsidi quique iccure agunt 3 ρ. Plantalli eos, etiam radices egerunt, perrexerunt quoque fructum proscr- res at tu quidem proXimus es labiis eorum , scd remotus ab eorum rcnibus. 3. Tu vero, Jehova, nosti me , perspexisti me, explorasti cor meum csse tecum. Abripe eos sicut minutam pecudem ad mactationem. paraque eos ad diem internecionis. . Quamdiu lugebit terra, atque omnis herba agri arcscct, propter nequitiam inco-
t. PROBE novi. o Creator, si tecum conten- vis in ore tantum eorum sis. quando de te loquun- dere adgrediar, fore, ut tu quidem justus tur, & legibus tuis contraria coepta adgrediuntur. comperiaris, verum ta nen tecum rem, quae justi- 3. Tu vero, 6 Creator, animum meum perspetiae consentanea videtur, etiam proloquar; Qua- xisti esse legibus tuis consentaneum. Abripe mare improbis saepe omnia bene cedunt . & perfidi los, sicut minutam pecudem, ad niactationem pa- quique lecure agunt χ. Eos certis sedibus donasti. ratam. & para eos ad diem internecionis. ubi radices egerunt, & liberos genuerunt, quam- 4. Quamdiu lugebit terra nostra, & omnis herba
I αιbah Bhοvab. iustus JehOva; nempe, comperieris. Vide Ps. LI, 6. Iura tecum proloquar J Nihil dicam , nisi quod manifesti iuris non sit. si dixero dudum
improbos poenas dare debuisse. Homincs , nempe, hrcvis aevi, nec sat iram suam coercentes, impatienter serunt moras, quas Deus improbis concedit. Grotius hic IudicIa interpre-tntur modica, ut Cap. X, 24. Sed eo loco
est in singulari, hic in elurali 'usiaci , quod Iura, aut Iivplicia signincat ubique. Quare istae instituto Sc. J Cur via impro-bcrum prospera est. Recte Grotius haec non deis Babyloniis, ut Iona:ban aliique Judaei, sed de ipsis Judaeis interpretatur , quod sequentibus
Persdi quique secure agunt J 'ad 'nata baesel bomis hegeae Intelliguntur Judaei , qui pcrfidd se se erga Deum geli erant, ac qui
foedus ejus , quod se Obscrvaturos promiterant, turpiter fregerant.
Israel cum planta ex AEgypto in Chananaeam adlata, atque in ea plantata; quae loquutio tralaticia primam Constitutionem Reipublicae Populi Israelitici in promissis ci agris Chananaeorum, designat. vide Ps. XLIV, 4. & antea C. XI. I . & infra XXIV. 6. Radices egerunt J In posscssione firmati sunt, Vide Esaiae XXVII, 7. 2. Reg. XlX, IO. Perrexerant quoque fructum proferre 4 I runt , etiam fecerunt fructum. LXX. Init:
ce, est Hebraich TD,λλu, iverunt, Cuius loco legerunt, aut legendum censucrunt, aledou, genueriant, ted irect fructum profi 1 re idioma est Hebraicae Linguae; quo significatur rei, de qua sermo est, continuatio. Vide Job. I, 4. Proximus es labiis &c. J Reverenter quidem de te loquuntur, sed tibi ex animo non credunt, neC parent. Nam hic renes animum fgnificant, ut C. XI, 2o. corda ct renes dicuntur intimi animi recellus, sicut & multis aliis
3. Cor meum esse tecum J-'A IUbi isthais,
Cor meum tecum s h eli, animum meum tibi adhaerer .
Abripe eos J 'nri batthi evelle cns. IIaec vota illorum temporum indolem redolent; quae molliri queant, si subaudiamus, nisi resipiscant. Nescio tamen, an Prophetacam cxceptionem precibus hisce addi voluerit , in tantia nequitia Iudaeorum, & pertinacia in vitiis. Para eos ' ner pri is dischem, sanctifica eos, sed hoc verbum laepe parandi tantum fgnificatum lubjectum habet , in conjugationibus praesertim Pibes & Hiphil. Vide vel Soph. I, 7. ubi ponitur ἰκ-Cum verbo r ri h chin, paravit. Res est Clara , attamen LXX
Latinus: Sancti a eos, in die occidionis. Melius Syrus vertit: aurρίπισεν, ut habet antiquus C ex. Eodem sentu verterunt Ionathan dc Syrus Int. quem habemus,
. uuamdiu lugebit terra &c. J Summa nequitia Iudaeorum dulcribitur; quali rebus ipsistensu destitutis esset intoleranda ; nedum ut eam ferre pollent homines. Sic lapides loqui, parietes clamare dicuntur clim sermo est de-lcoleribus non serendis. Vide similem figuram Es. III, 26. XXXIII, 9. Alsumtae Iunt quadrupes t nium bilemotb . jumenta; sed quaevis quadrupedes intelligun
69쪽
tarum 3 Ahimiae sunt quadrupedes & aves, quia di Xerant, non videbit Irimas ultimam nostram Enem. R Cum peditibus cucurristi, teque fatigarunt, ait Deus , quoia modo vero cum equitibus certare possesῖ In terra pacata tu confidens es , sed intum scente Iordane, quid facere sy q. Etiam fratres tui, ec ipsa quoque domus patris tui perfidiose se erga te gesserunt, hic etiam post te clamarunt pleno tre. Ne credas illis, elim cum henignc te adloquuntur. 7. Reliqui, inquam, domum meam, deleriai pr. diumba agroriam arescet, propter incolarum nequitiam Absumptae sunt quadrupedes pecudes N volucres, quia dixerant incolae Ieremiam ultimam suam sortem visurum. s. Cum peditibus hostium concurristi, teque fatigarunt, ait Deus, quomodo equi. tatis impetum sustinere posses In terra pacara confidentia tumes, sed exundante Jordine agros atur; ut opponantur mibus, quae proxim sequuntur. Significatur veluti indignatio brutorum , quae , Per lae flagitiorum hominum , ex moerore moriantur. Hoc facit ad summam improbitatem Judaeorum ἰμφατιο obari describendam. Luia dixerant J Qninam ' non certh bruta, sed homines improbi. Non videbis Ieremias ultimam nostram so tem J uimn -' κ' Io,resethahiarithenou, non videbit extrema nostra. Quis vero non videbit Jeremias, nempe, quem Conscelerati Iudaei occidere statuerant quam primum , quasi nollent ab eo cerni vaticiniorum de calamitatibus Iudaeae implementum a non quod ei Crederent, sed veluti κατα σαρκασμόν. Itaque supplevimus hic Ieremias, praeter quem alius nemo intelligi polle videtur. Gratius & alii haec ad Deum ipsum reserunt, quasi his verbis, quae Iudaeis merito tribuunt, lignificarent
Deo curae non esse eventus rerum humana
rum ; sed interpretatio nostra longe loco convenientior videtur. Noe crediderim eo impietatis devenisse Iudaeos , ut Providentiam aperth negarent, aut ei facta hominum esse ignota contenderent.r
ehi eth Netaim rarsethab, cum pedibus, id est. cum peditibus, cucurristi. Male muri ve terunt LXX. Inti. qui debuissent ut Exod. XII, 37. Recte Afuila , σω mi quomodo & Syrus, ut in Scnolio vetere notatum. Proverbiale est dictum, quo Deus significat a Propheta vix potuisse ferri Hanathothensium contum fias & injurias, qui vici tantum erant incolae ; sed instare illi multo majora certamina , cum Ierosolimitanis. Te fatigarunt 3 Conserantur molestiae, quas
homines vicani crearant Prophetae, cum lassitudine, quam levior cursor crearet tardiori,s cum eo cursu contendere vellet.
Ait Deus I Hoc supplevimus, quod si omittatur, Dialogismus non satis a lectore animadvertitur. Jam antea , nec semel , nintavimus , ejusmodi Dialogismos non satis observa S.C.m equitibus J Qui pedites aeqvste cursu
non potest, multo minus aequabst pedes equites a sic qui rusticanorum hominum nequitiam aegre ferre potuerat, vix satis firmus erat, ut urbanorum, iniquiorum & callidius peccantium improbit arem constantia sua vincere pol-
quomodo fugeres, intumescente eo fluvio & agros inundante e 6. Etiam populares tui ex iisdem Majoribus oriundi fidem tibi datam fregerunt, teque clamoribus inlaetiti sunt. Cave ne fidem iis habeas etiam blandε te compellante. T. Reliqui, inquam, domum meam , ait Deus , quae praedium meum singulare iuerat,& quam tradidi hostibus. 8. Η
set. Sed Deus Prophetae animos addidit. Pro equitibus sunt m dra Dusim, equi; quod non infrequens est in aliis Linguis. Certare posses J mnnn thetBalharet. Proprih est, te ad irascendum excitares, aut incalesceres; sed hic est certare, alit ad certamen se comparare; quod qui facient , incalescunt in Antagonistas. LXX. Init.
σκευάσης ἰφ ιπποις. Melius Latinus . quomodo
contenderis cum equis Qui pedes pedites cursu aequare nequivit, multo minus equites quare possit. In terra pacata J In terra pacis; in vim , in quo natus es, in quo homines pacatiores sundα simpliciores, quam Jerololimae; ubi nequitia & contumacia regnant. Tu consuens es J nula rim atri ab Hi albiu confidens. Crediderim hinc excidisse si non nam est hic ratiocinatio a minore ad majus: times tu inter pacatos, quid faceres inter homines feroces. & contentiosos p Non erat Jeremias con ens, in patria, vehementer enim timebat ne a suis Occideretur , Dcique ulti nem, in populares suos, implorarat . ut su- eriora ostendunt.
Sed intumescente Iordane J ivrn ima, bigeon
haserin, in tumore Iordanis. Quibus verbis describit Jerosolimitanorum animos, Petito loquendi genere ex eo , quod contingebat inter accolas Iordanis, in Magno Campo quem medium secabat is fluvius, si liquefactis montium nivibus tu bito intumesceret, quo
aquarum tumore, accolae omnes e valle fugere in vicinos colles cogebantur. Sic qui Ierosolimitanorum animos gravius offendissed, quod postea secit noster Propheta , poterat quidem etiam de fuga consilium capere , ne ab iis opprimeretur. In his verbis est , diva maschal, hoc est, comparatio latens. 6. meno ore 3 hora male, implendo. Omiserunt LXX. Init. Hieronymus: plena voce; hoc est, emisso ε pulmonibus spiritu,quo prorsus impleantur fauces, plenuique sonus ex ore di
Ne credas ruis J Jerosolimitanis. Benigne te arioquentur J Adloquentur u b
. Reliqui, inquam &c. J Haec sunt verba Ieremiae. Quare addidimus inquam.b8. Fuit mihi praedium meum issis leonis IIIoe est, propter inimicos meos, qui mihi insidiabantur, tam periculosum mihi fuit in eo
70쪽
dium meum, tradidi amores animi mei in manum hostium. β. Fuit mihi praedium meum instar leonis in silva o currentis; vociferatum est in me , ideo illud odio habeo.
esse circa illudi Ite, congregate seras omnes agrorum , vcnite ad id depascendum. '. Pa-1tores multi corruperunt vineam mcam , conculcarunt praedium meum , idque , licet
mihi jucundissimum, in vastitatem solitudinis redegerunt. Redegit id hostis in solitudi
8. Habuit id praedium meum me , instar leonis . in silva homini occurrenti & clamoribus improbis insectum est , quamobrem id odio habeo.
9. Siccine me habuit domus mea instar avis rapacisi Avεmne rapacem circa eam volitaret Coningregate , si potestis, omnes bestias feras , idque praedium meum vastent. Io. Pallores multi meam
habitare, quam in silva, in qua fuissent lustra
Vociferatum es in me J Dedit contra me in voce tua. Quas instar leonis in Prophetam rugi isset, eo quod ejus inimici minacibus vocibus
eum illic terrebant.' 9. Instar avis rapacis ct vari otae linig di prihabsit viso si Dudum observarant Lexi-cographi , interque eos Val. Schineseriti ci pesse avem rapacem ; nec absurdd Bochartus Hierog. Lib. II. c. I. P. 2. indδ deducit vOCem Graecam aut mετος, ut a Poetis scribitur, quod Aquila sit avium omnium rapacis-sma. Idem etiam probavit HieroZ. Ρ. 2. Lib. III. c. s. ym Viso b, perinde elle ac vari natum. Sed hisce vocibus significari certam avis rapacis speciem, Omnino existimo, quamvis quaenam sit dicere nequeam. Intelligit autem homines improbos, qui , siae juris ulla specie, praedium ejus vastaverant. Ite congregate J Est, ut videtur , ironia , qua utitur Propheta, ut significet praedia tua1E deleriurum, atque omnis generis seris per- mi ilurum ; hoc est, rapacibus hominibus spoliandum & diripiendum expositurum. Io. Pastores multi J Si pallores caprarum immittant capras in vites perniciem iis creant; nec non alii greges, si tenerae adhuc frondes sint. Ideo Imrguius Georg. II. 37 I. ubi de scrvandis vitibus a dentibus pecudum agit: Texendae sepes etiam, O pecus omne tenendum est , Praecipue dum frons tenera , imprudensque la
Vide sequentia, apud ipsum Poetam. Idque licet mihi Iucundissimum I Dederunt
portionem cupiditatis meae in desertum vastit iis.
II. Redgit id hostis in solitudinem J Vocem
hostis supplevimus, quia x erbum Caret nominatiVO, nec quisquam terrae Judaeae ejusmodi damnum inserre potuit, praeter hostes , qua Ies erant finitimarum terrarum & solitudinum incolae a qui latrociniis vitam su stentabant , nec Coerceri poterant a Judaeis, quorum res retrorsum referri dudum coeperant.
Luxit J V ide ad vers. A. Dejerta est tota terra &c. J Jeremias a praedii sui calamitate transit ad communem totius Iudaeae cladem, propter inertiam atque incu-
vineam corruperunt, immissis in eam mullis, qui eam conculcarunt, eamque in solitudinem incultam redegerunt. II. Redegerunt id meum praedium holies in solitudinem sterilem; quod antea mihi erat gratissimum , quodque apud me luxit meam desolationem. II. Totus ille tractus est ab hoste in eremum mutatus, quamvis mihi gratissimus. Desertus est, nec quisquam, adriam Regum , eorumque Ministrorum , qui vicinorum latrociniis patere cana patiebantur,& undecumque vastari; quod solet contingere debilioribus regnis. inter gentes latrociniis deditas, quales erant prael urtim Arabicae , sitis ; cum Reges , & Proceres voluptatibus dediti summam rerum negligunt. Nemo ad eam animum adtendat J Nullas vir eam ponit ad cor. I 2. In omnia loca edita deserti Jm DTrina bat chol Iehephabim bmmidiar, in omnia loca edita, quae sunt in deserto. In montes, nempe, & colles vicinos terrae Iudaeae ; unde excursiones in eam facicbant, & in quos praedam reserebant. Hic significatio collis , aut montis melius convenit, quam vallis, de qua diximus ad Num. XXIII, 3. LXX. Init. ικὶ παν- α Vulgatus: Iisper omnes vias. Gladius Dbovae J Sic vocantur populi, quos Deus in Judaeam, ut poenas de Iuuaeis sumeret, immiterat, aut palliis crat impunt grat-sari. Nee ulli carni pax est i Hoc est, nemo prorsus per agros tuto habitare potest. Uide Gen. VI, II. Ela. XL, S.I3. Severant incola J Supplevimus vocem incolae, cum deesset nominativus , nec alius
suppleri pollet. Sic & alibi passim lupplendi
sunt, ut subinde Observavimus. Spinas messuerunt i Videtur hoc dici, ut significetur terrae sterilitas, nam spinae non metuntur. Sententia ergo erit malum
fuisse legetum proventum; quod etiam sequentia ostendunt.
Ad las udinem laborarunt J I ncthelou. Quia haec vox aeoue ad bru hereditavit, referri potest , ac ad ribri aeger debilis fuit, saepius
Veteres Interpretes alternarunt. Hic LXX.
nus : hereditatem acceperunt O non sis prod rit. Maluimus, cum aliis, de labore , in agris colendis, suscepto intelligere. Puduit vos promentuum occ. J Quod terra , diligentistiis culta, tam paucas tegetes Protulerit. I . Sic dixit Rhisa dec. J Haec est responsio Dei. ad superiora Jeremiae verba. uuis adtinet ad omnes malos vicinos meos J amri 'a . ba by hri chol Ichecbenai harabim, ad Omnes vicinos meos malos. Hic by hia, perinde est, ac quod attinet ad, ut ex re ipla intelligere est. Cis. Noldius protulit alterum