장음표시 사용
101쪽
non generant sibi simile' nam bombices pampiliones generant, ex quibus producuntur ova, dc ex his in sunt bombices ε, tacendiim igiti it mihi videtur, quod pampiliones vere sunt bobices, neque disserunt nisi in accidentibus.i .in pussata materia. unde palci quod in his innite generat sitnile eLsentraliter ἀSeptimo notadum, od quaedam raria no,. animalia vocantur vi para . quia extiae mi .. se Iu nemittunt istum nisi anima tu, ut videmus in animalibus persectis. Quaedam alitem dicuntur otii para propterea, quod otia producunt, ex quibus coerant, ut patet in gallinis,stini libiis. Quaedam vero vocantur semini pera, Mia producunt sei nenia, ex quogenitum generatur. In his autem Omnibus, generas senerat sibi simile, si pensemus terminum generationis, λ non tantum principia, in quibus differunt. Octau recolendum est . quod Variapeia aliud est habere potentiam generatira viaia uam,& Maud habere actum gcnerandi ; Nam habentia animam vegetatibuam habens quidem potentiam gen ratiuam, ut muli, de similia, s excli dono semper tamen ea quae nascuntur tatu ex putri materia sed non ota habent actuin gimerandi, propter aliquod impedimentum. Gnclusio, secundum conclusio est. ερhhaiis NMuralissimum est omnibus uiuen-H tibus, generare sibi simile. Probatur.
Esse, M perpetuitas, naturalissima sunt .. Sed viventia hae per generationem adipiscuntur,ut supra explic tum fuit Ergo &c Coiirmatur , quia: Sorlexv. M vneranSPlaronem, nota magis intendit producere Platonem,.quam se consermare in specie. cum no possit perpetuui in indiuiduo, . i. iniscipso,bonum autem speciei excellentius est, quam indiuidui, pen generationem autem species naeruatur, My nuttiraei indit uuna iaAd primum negatur maior, immo
naturaliora sunt prima, quia causa prima magis influit in effectum . S. laseimmiscundo dicitur, q uod lismin i natura- tur. lius est, ut uiuens est, quod generet , qua quod ituelligat, de si homini sit naturalius inrelligere, mi intelligens est, quam generare. M se udum negatur maior, quia& sit melius, periectius inclinetur ii luetas inopus magis persectum, qua
in murus Periciniim , non tamen naturalius,secundum quod est imperfectum. Secundo dicitur, quod Phil soph- solum loquitur de actu generandi collato cum duobus aliis actitabus. animae vegetatiuae scilicet cum nrurire, de angere, unde fit trans tus ad opera dissimilis generis. Tertio dicit ut , quod maior est uera quando caetera sunt patia,modo non sunt pariae, quia generare perpetuat .uiuentem , quod non facit sentire, nec intelligere secundum totum, sed sola
secundum unam parton ,. Lanimae. Ad teritum ηicendum, quod gen rare magis naturaliter conuenituitatatibus ud sic, non tamen ut Persectata. sunt, nutritio autem non facit ad perpetuitatem generativam, sed tantum ad reparationem. Secundo dicitur i. quod nutriri est opus communaus,sed non naturalius, ut suprα - Et tertio . dicito ut supra, quod facit ad perfe- , ctionem indiuidui, ubi genetano fa- .cit ad parfectionem speciei quod ma .a . ius est. Et tanto magis, quod uiuens. . per generationem se alteri commm , ii
nicat,dc per nutritionem sibi ipsi tan- . piuin iuuat αAd quarumx dicendum, quod generatioe dupliciter considerari potesti Primo respectu genctantis , α sic po
respectu, finis ,& termini quia se eluat in genito ipsum generalem
ideo non debet censen cumentum
102쪽
riseisecandi. Ad quintuni dictum est, quod nu
tritio est communior, sed non natur lior, uiuentibus persectis. Ad sextum dixi mus , quod . M si ge-. . . neratio conueniat inanimatis , non ,, ta inen m modo, & ratione , quom uenit animalis,unde generatio secum, dum S. R. p. p. ovait. z7 ar. 2. hic-- riam sumitur. Primo . communiter,& nc dicitur nautatio de non esse sin pliciter, adesse simpliciter. Secundo proprie, & sic dicitur emanatio uiuetis a uiuente, siue sit rei, quae acquirit esse mih non esse, siue sit rei habentis semper ella, ut habet filius in diuinis. . . Additur coniuncto.i. eiusdem naturae cum genito. Subditur in similitudinem eiusdem naturς specificae,& at mae, quare uermes, ungues,ct capilli, ah homine proci lentes, no dicanturcius fili), quia qon sunt iisdem nat
S. D. 8.. Via ad Philosophum non solum
pertinet veritatem Ostendere , verum etiam ad eum attinet errores ei contrarios euertere, ideo postquam Philoseph. ostendit operationes in tentiae vegetatiuae, modo vult exesu. dere errores Empedoclis,ac aliorum, circa illas operationes. In examen er-
go eorum quae dicuntur ab Arist.atextu 39. usque ad i. dca S. D. in8. sita lectione , tria agemus . Primo lite
raliter explicabimus dicta Philosoph.
Secundo apponemus aliquas annotationes, Et tertio resolvemus quaedam dubia. Quoad primum, Primo ergo exesu Emped - diterrorem Empedoclis, dicentis om tu opimo nia euenire ex necessitate materiae,&di necessi non propter aliquem finem, ut viditate rari . mus in secundo Phys. Dicebat enim,
hominem habere pedes deorsum,&caput sursum, non ob aliquem finem,
sed ex concilrsu materiae, ita dic bat in proposito alimentum plantarii causari ex concursu icrrae In parte inferiori, at augmentum in sursum cata. sui ex motu ignis, sursum tendentis, Ita voles at putas crescere ob graui- cetatem teri ae, de sursum tendere ob leuitatem ignis. Secundo loco reprobat Philosoph. supradictam opinionem, hoc du- Reprehenpliciter. Primo, quia non bene acce- -ur. pit sursum,& deorsum. Antequamisitur consciamu* rationem Philois. sciendum est, quod sui sum,& deo sum tripliciter determinari dicuntur. Primo i cudiim suain naturam, nam aliqua suaute natura sursum tendur, ut leuia,& aliqua deorsum,ut grauia, & ita in animalibus pars sursum d terminatur ad cibum sumendum, ut os, Et pars deorsum ad cxcrementa reiicienda. Ante, & retro ad diue fas positiones, & dextrum, de sinistris ad diuersos motus, prout animalia mouentur ad dexteram,& ad sinistratia . Secundo determinantur ex Parte nostri, prout columna potest dici dextera,& sinistra, secundum quod aliquis se mouet ad dexteram , de ad sinistram. Tertio determinanis tur secundum ordinem quem habent ad uniuersum Nam caput dicitur sursum , quia in eo est pars, .i. Os su sum stans, ex quo cibum sumimus, Mita pedes dicuntur deorsum .i. versus terram. In arboribus vero e contrario radices dicuntur sursum, quia ar- ibores per radices augmentum sum ut, rami vero dicuntur deorsum , quia is ab eis non est alimentum. Arguit erigo sic Empedoclem. Primo. Sursum.& deorsum nota idem sunt in Omnibus, ut exemplificatum filin, Ergo mile has patres sumpsit,ac si idem essent
in omnibus. Secundo, hanc opinionem sic ieiicit. Elementa diuersa - V. p. in planta, aut aliquo contine L a trusi
103쪽
mr, aut non. Non secundum, Diacific res composita v. g. planta in dulersas partes distraheretur, taliter quod leuis sphaeram ignis peteret, & grauis
- . centrum terrae. Si primum .i. si conti-
'istora nentur ab aliquo, Ergo ab anim1, er- to ipsa erit primum principium ope-υμος rationum , Sc consequenter alimenti
Tettio loco ali J opinionem in medium afletc.s dicentiis: v. quod praecia causa augmenti ignis est, hac ratione moti. ignis maxime nutritur, α augetur. Ergo erit causa augmenti omnibus viventibus, haec autem opinio fuit Demociiti. Quarto hanc opinionem sic repro. Reprehe- augmentabi- itur. in infinitum, Sed omnium natura eonst)ntium determinata est qualitas ad maximum, de ad mi nimum, de non est augmentabilis in infinitum Ergo augmentum horum non erit abistite. Hinc etiam deducas cum S. D.
. tertium, & Alberio Magno hic, c. s. ac alijs multis, calorem naturalem noesse potentiam nutritiuam . sed aliam qualitatem sirperiorem , & nobiliore, quae calore, G teniperamento utitur, ad conuertendum alimentum in substantiam aliti. Quoad secundum erincipale. Primo notandum est, circa opinionem
- Empedoclis , quod pro nunc duplex MetyJι- est necessitas. Prima dicitur absoluta af ' ouae & necessitas materiae ,& sormae
icitur. Secunda vocatur necessitas
ιμιώ,UT P conditionalis a finis. Inter ista aussinu. necessaria talis dependetia reperitur, quod necessitas absoluta in re causat necessitatem finis. Reubirbatum. n. est, ut purget colera, Sed in intentione accidit econuerib, quia finis est prima causatum ,& causa causarum, cum nihil sit in natura, quod ab ea
non sit intentum. Cum igitur cis
eius per se, habeat tanam per si
augmentum est per se,& per se intentum , falsa est opinio Empedoclis.
Secundo notandum circa secundum dictum. s. quod non eodem modo sumunturin omnibus sitsum, & deorsum, quod sursum,&deorsum triplicem cui diximus 3 possunt habere c6siderationem, quod & similiter dicimus de caeteris positionibus. Primo et go possunt conliderari secundum s . Secundo respectu nostri . Tertiore- spectu uniuersi; Quomodo autem respectu uniuersi sumantur sursum, de deorsum,dicimus quod his disteren-lijs in orbe non intelligimus totam uniuersitatem creaturatum, sed primam partem uniuersi .i. cςlum respe-
cuiuis sumuntur sursum, de deor sani ; Hoc autem bifariam intelligi potest. Primo secundum propinquitatem ad caelum, de eligationem abeo. Secundo secundum o rationes. Priamo modo sumunta rursum. dc deo sum materialiter, de secundo modo sormaliter, & hoc est quod voluit infeste Philosoph. s. quod sursum in hominibus materialiter, de sor liter est caput, in quo in os, per quod cibusumimus; At in arboribus radices dicuntur sursum fori aliter , quia per
radices trahitur a terra alimentum a
boris, materialiter tamen radices dicuntur deorsium, de rami sursum. Tertio notandum circa quartum dictiam .s quod ignis sit , vel non sit causa alimenti, quod duplex est cau sa. Prima enim dici uir principalis, deprima, Secunda vero secundaria, vel instrumentalis . i. agens in virtute primae. Ignis ergo non potest esse causa principalis nutrimenti, & augmenti. Primo, quia ignis mouet solum ad vis nam loci posivionem,. ad fir sum, sed quod nutritur, & augetur secundum omnes postiones, .s rQWi, dc deorsum, ante, & retro, dextrorsiim,& sinistrorsum. Secundo, quia ignis, ut ianis
Ignis, en causa iv. st rumentatis Metmenti.
104쪽
1pnhaugmentabilis es in infinitum
At res quae augetur , augetur secundu determinatam quantitatem, unde homines non sunt tam magni sicut moles, nec semper crescunt, 2d ad pr . nitum tempus. Cauca ergo principalis augmenti, Se decrementi erit antisma, standaria vero, de instrumentari erit ignis. Sed hic duo habeas. Primum,quod elementa in mixto noremanent sermaliter, v. g. homo non habet in se formaliter ignem,aquam, ariem, de terram, unde elementa solum di tur esse in mixto virtualiter, . . quo ad suas qualitates , in quodam contemperamento .i. quoad caliditatem, siccitatem, humiditatem, εc sti-giditatem. Secundum est, quod alimentum antequam ris augeatur ,
dissimile est nutrito, non enim cibus, v. g. panis sumptus est linguis, vel caro, sed haec restea sit. Sumpto ergo cibo qualitas ignis, idest calor naturalis operatur in mixto, in virtute substantiae .l. animae, tranimulando cibuin carnem,& sanguinem, dc propterea vocatur causa instrumentalis, sed ' noti mium, nam etiam attractiva ali-' ' menti,retentiva, & cococtiva eiusde, separativa inutilium partium , expul- sua earum,&distributilia ad omnes partese portet, requiruntur, mi sint instrumenta potentiae nutritiuae, quare ab his distinguitur , ut potentia vitalis, a suis instrumentis. arto notandum circa alterumae m/,ia Philoisp. s. quod ignis vide ,ἀγώ,'n cur maxime nutriri, quoniam conti.,. nuo additis combustibilibus maius fit. mu μοι- Sciendum est ideo, quod duplex est
πη- nutritio. Prima dicitur propria,quae fit per calorem animati, &animam vegetatiuam. Secunda dicitur communis ,& similitudinaria, secundum quod unum in suam substantiam conuertit alteram rem, & hoc modo nutritio est in elementis, ut praecipi leta
patet in igne. Dicterentia autem est inter nutritione propria, &similitudinaria sola, qd 3pria fit in ora partes, sed similitudinaria siti supficiem rem
tangente. Dubia . oad tertium dubitatur circa ohanc propositionem. Omnium natura constantium determinata est ratio magnitudinis, ad maximum, & ad minimum. Nam contra Primo a
suitur ex Philosop. hic dicente quod snis augmentabilis est in infinitunia. Ergo videtur dicere opposita in e
Secundo. Homogenea secundum crannatine placitum sunt determina. ta ad maximum, deminimum, Sed ignis est de numero homneneorum, ut patet. Ergo non est augmentabilis in infinitun .
Ad primum aliqui respondent, Philosoph. solum esse i lautum de animatis, ignis autem inanimatus est. At contra, patet Philoseph. expressia esse loquutum de omnibus augmentabilibus, ut apparet in textu.
Alij ergo respondent, quod per
natura constantes,solida intelligit,aet autem, ignis, Sc aqua, quae inter fluida computantur, terminantur figura continentis . Sed nec haec responsio bene quadrat. Primo , quia nullum est verbum in textu hoc significans. Secundo, quia Philosophus intendit arguere ignem non esse causam augmenti primam , clam sit aligmentabilis in infinitum. Non aut omnia sui da hoc habent. Videtur igitur mihi dicendum , quod Philosophus non arguat ex pro-plijs, sed ex concessis ab Empedocle, ut fiequens est apud ipsum, dum arguit contra Aiatiqnos: Vel dicedum, quod ignis bifariam considerari potest. Primo ut est quaedam naturaia, de elementum in actu, de sic quibus: dam terminis terminatur, ut patet in sua sph a. Secundo quatenus habet viitutem comburendi, prout est in
tute, et p. tentia, O non adtiι.
105쪽
potentia ad comburendum , omne potest extendit seruata slia uretate, combusti te ei apn situm, Ne sic di- sed ut unus potest esse nundum ag-citura umen ab iis in infinitum , sed pregationem videtur posse tendere in ut diximus in potentia , ad quam po- infinitum, sed tuc tot T
lentiam non habent naturalia ac tui- conabui tibilia essent apposiga, Ad ego ira vinauralia sunt. Ad secundum respondendo. IVimo dici augmentabilis l'ri- notandum cst quod res dupliciter cori mo ut combustitius est, Ssiderari possitnt. Primo Mathematiκ mentabilis in infinitum . quia est ce, . ut quanta sunt, ct sc sunt atas. imai i atio quod tmentabiles secundum rationem in combustibile, quam aliud.Seendo infinitum , & in eis non datur maxi- natura, & elementum ti inum,& minimum Secudophisice, ut ne γ, quia ultra suam sunt sub dete mata forma,)sub posset se extendere,quoniam impedis determinatis accideiuibus , & scincis datur. maximum,& minimum. Secundo dicimus, quod & s homogenea vi sunt simplicia corpora,s elementa, Malliematice possint diuidi in infinitum, non tamcn ςtherogenea,t. dissimi ira Totio notandum,quod omnia no
retiar a natura uniuersali, latermina te unicuique .lcmento suam theram,&excedentiam.
s Mesam autem ae potentia tex. Ati
turalia sunt sub determinata quanti- ila Philosophus agit de poIenii alaio, loquido de naturalibus diuisi- II vegetativa,& eius obiecto. . G nutrimento, in euius Oxplicationen tria consueta obseruabimus . Primo ergo dicit Philosophus, quod potentia generativa, & nutritiua ad eandcinanimam vegetatiuam pertinentiunde. de obiecto mus prius agedum est, quia per hoc potentia vegetativa distinguitur ab aliis animabus .f. ascnsitiva, de intellectiva. Secundo ergo agit de alimento, et
nem cise augmentabilem in insini, quod alimentum sit contrarium auto, una, si ci apponatur sempcr combu- quoniam omnis mutatio est de n-
I a --ἐo trario, in contrarium , vel medium.
Cu ergo alimentu coi .uertatur in substantiam aliti, ideo erit ei aliquom do ntrarium . Scaeunda est, quod sit
lo iespc hi uniuersi, & sic non potest habent, quod unum ipsorum tran .inu. uocri in infinitum, quia natui a lo- tatum , alicrum at pei; Nam duplex teneterminatum locum ,& quanti- est genus contrariorum ; I'rimum estatena. Secundo respondent alii, quod contrariorum sccorum rem mira , pr rnis tunus est per se, habet deter- ut calidum expellit frigidum; Secum
bilibus in paries existentes, quia non possunt remanere sub minori parte, prout explicatum est primo Pnys. Ad argument tura ergo, prout etiam tangit dissiculiatem de igne ut supra, aliqui dicunt, qui id Aristota absolute non intellexit ignem esse augmenta-bilcm, in instar una, sed compalatiue, i. potest cxccdere in agnitudinc in alia- Tiniarcium. Scd responsio non est ad mentem Philos. cuin absolute dicat ignem U
sibi lc; Alii crgo dicunt, quod agnis dupliciter considerari potest. Primo secundum se, de sic augmentabilis est in infinitum , si ei continina apponantur combustibilia in infinitum; SecunGenerat
106쪽
tione contra ij possunt augeri, ut pa- panis.Tertium quo alitur 'est augmen- tu. Insuper dicii quod id quod ali t fortet dum aqtra transmutatur in aerem,
vel aer in ignem ; Tα tia est, ouod alimentum conlaertatur in subitantia in aliti, se i non alitum in substantiam alimenti aqua enim seu humor a tu sus resoluitur in sumu. 3,& ignem, a non ignis in aquiri . Tertio dubitat quomodo alimelatum sit sim: le, vel contrarium alito.
Nam aliqui dicunt, quos est simili, e maria augmentiam non fit nisi a simile alito in si dicunt, qu)d est ei coinram uni
maliter duplex eth Ptimi ina remotum, 6c ii 'ci anima, Secimes proxinium, & instrumentale .i. calor narii ratis'. Quo id fui principale, primo notan . . . .
dum est circa id quod dices acur, soluiri
animata nutriri, inanimata vero minisine, quod duplex est nutritio ut stipra diximus. Prima dicitur propria, quaesbium conuen: tanimatis, conuertentibus alimentum in unam suam meti umero naturam. Secudae dicitur comne simile. I'rimo, quia omnis mutatio fit de coii munis, & simili uidi natia, quae potius
situr Iurit raerio in contrarium, de secundo, quiae alimentum patitur ab alito,dam digeritur, conqiroquitur. Huicchi ficultati respondet Philosoph. distinguendo i de di endo, quod alimentum dupliciter considerari potest. Primo ia principio digestionis', de sic est contrarium alito, ut secunda opinio sustinet, secundo in fine,ut iam factum est proxima materia aliti , de ita est ei simile, ut probat prima Opinio.
glimem determinat Philosoph. de
tum tritili , prout ni Knit operationi eυ - - bus an mae vegetatiuae. thunoeergo dicit flatum animata ali , Sc nutriri, non vero inanimata Secitndo ponit quot modis sumatur alis Pentuli ACQquibus.
modis misit distinctionem ire operi,
tionibus animae vegetatiuae. Alimentum itaque tripliciter considerari potest Primo serui duransium substatitiam, de sic ei obiectu nutritiuiae,quoniam substantiaenon rep.aratur nisi sub tantiam ; Secundo secundum. quantitatem, de sic fi obrectum augmentariuς quia exali emo res augetur; Teriri consider. itur ut est superfluum alimenti, dc sic est obiectum generarinae, quoniam semen est desuperfluo alimenti .. Ex his. vero deducit dis finitiones singularum poteratarum,ponitque tria quae iii alimento reperiuntur. Primum est quod alitur, v.g. ho mo. Secundum quod alit,v. g. LMOAch
Himenti apparens nutritio, qua Vera nutritio dicenda est,ut dum ignis videtur combustibili nutriri. Sc tamen haec non est propria nutritio, quia ignis nouuin coia bustibile comburens, fit nouus ignis, unde ignis ex multis combustibilibus constans non est unus numero,dc siinpliciter, sed scium per aggr Nationem, nam non remanet prior substantia ignisi, sed ex nouo combustibili., noua
Secundo notandum circa hoc, quod semen sit superfluum alimenti, quod 'aliquid poteit dici superfluum dupliter , Primo ut excrementum, Secundo quia non est augmentum. Primo modo semen non elisut suum alimenti,immo est ex purusimo alimento laabens proprium locust, in aminato. Secundo ig tur modo dicitur superfluualimenti,quia ex cibo uigesto illa materia relinquitur,& propterea post mediam noctem, quando tempus nutritionis est circa finem, stequentabres Gilent esse pollutiones iaTettio notandum, qti viventix duplicitet disserunt a non viventibus in generatione 2 Petilio Nuia generatio vi ucia inuri solum propriae generat: onuncupatur , quae transit de non esse simplicitar,a Acise simplic iter,media in te agente naturali,sibi. simile prodis centu secundum. speciem . Generatio vGomnulacntiam propria est,ς non M.
107쪽
non fit nisi inediante qualitate exiti seca; Secumlo,quia uiuentia ab intrinseco mouentur, & non viventia ab Irinseco, generatio autem cst illa quae ab intrinseco vitana dat , & operatio
Quarto notan mam,quod dum Philosoph. de alimento est loquutus,ait, figuraliter .i. uniuersaliter de eo sec: Dse sermonem , quia alibi de eo abundantiori dcctrina egit, ut in libris de Animalibus , deniciu animalium dec.
Videtur quod non . Nam Phila-seph. tex. a. habet,quod eadem potentia est generativa,& nutritiua . Sectando .bi actus harum potentiarum sunt idem, idem erunt & potentiae; Sed amas generativae,& nutritiuae sunt idem,ergo.&c. Probo minorem. Nam nutritio fit per conuersionem alimenti non substantiet aliti, in substantiam aliti, Hςc autem vocatur generatu, siabstantialis transiens de non esse, adesse. Tertio. Dato quod augmcntativa non esset, nutritiua non deesset,& augmentum faceret, nam nutritiuain uam apponit carnem , & nouum sau-guinem.
arto.Potenti distinguuntur per inbiecta; At obiectum harum potentiarum est unum, idest alimenturn,Igitur de potentiae unum riunt. Quinto. Nntritio est motus ad si, suntiam. igitur erit generatio,qui est mutatio secundum substantiam. Sexto. Magis,de min' no diuersificat speciem; At nutritiua,& generativa ii odistinguuntur nisi secundiun magis,ec minus, nam nutritiua nutrit, ec adgara insua tunc auget nutritum. Septimo. Nutritilla alimentum animat.Sed hoc idem facit gelnerati v a,crgo sunt idem. Octauo. Potentiae quae unum actuiri habent, idem sunt realiter; Sic se ha
In contrarium stat S. D U . q.78.art.
quod.3.q.ia Hi enim eas tres potentias reali rei distinctas esse affirn ant.
Pro dilucidatione huius quastionis;
primo notandum vcnit circa nutritim Nutriris nem, quod dupliciter considcrari po- av-et test. Primo conam uniter, S large, pro quanto agens Sunerando ituroprie nera io
aliud elusili species, illud tale sdi unit, ΔρMirer prout patet in igne, qui comburendo combustibile, se nulli edo in ignem
conuertit. Secundo proprie,pro quam to alitum per tali tutem nutritiuam conuertit at mentum in stan met substantiam, taliter quod ex his fit unum per se,& non per aggregationem,ut porcst is csse in inanimatis. lia pariter augmenis . tatio dupliciter sumitur. Pr mo com-πὶ uniter pro maicti cxtensione subie- illi,s Ddiacquistione nouae malemae. Secundo proprie, pro maiori extensio . ne subiccti,ex acquistione nouae, verae materiae, quia materia ause iurrer nutritionem. Ita quoque distin- lguendum est de gereratione, quod du.plex est. Prima communis, di impropria, quae est partium,S non totius,ut
dum calor naturalis consumando cia hum. nouas partes in vivente generat, caro nouam carnem, & sanguis nouusanguinem. Secunda dicitur propita , quae dicitur totius, & myponti per se existemis. Modo de nutritione,augme tatione, di generatione propria loquis mur non de impropria dum has potentias distinguimus.
108쪽
Alimen. tentiae per actus, ut per notiores c tuin est gnoscantiar,hinc cum ex alimento tres obiectum effectus conspiciamus, tres eme poten- nutritiuae tias deducimus, habentes pro obiectoa emem alimentum; Na primo videmus quod percon rnonem cibi in iubilantiam
generati- aliti,alitum se conseruat in esse. Secumue . do intuemur,quod ex alimento mai rem quantitatem acquirit. Et tertio
quod generat sbi simile,& hinc deducimus tres esse operationes circa alimetu, nam alimentu tripliciter considerari potest. Primo ut est in potentia ad substantiam viventis, & sic fit obiectu
nutritiuae, quoniam ipsa est quae conuertit alimentum in stibilantiam viventis; Secundo ut est in potentia ad maiorem quantitatem,& ita circa idi' sum immoratur augmentativa,quq ad auget quantitatem. Tert ut ex toto alimento non conuerso in partes coniunctas viventis quaedam sit perflua r manent, ad proyrias sedes demanda- - ta,de sic obtruitur generativae, quia ut
diximus , semen est de supernuo alia. menti.
P fateria Tertio ex dictis igitur eIicitur,quod
D. alimentum est obiectum materiale trium supradictatum potentiarum. Nam calor naturalis in animali continuo extinguit humidum radicala, de ideo ad reparandum deperditum in- 4 diget nutricitia, conuertente cibum in
substantiam alui; Et quia genitum est lab parua materia, & quantilate genitum , ideo indiget augmentativa, ad hoc ut possit perduci ad iantam quantitatem, quae susticiat ad exercendas operationes viventis q. Sed quia homo comptibilis est, propterea ut sempite nitatem haberet in specie, sortitus est aliam vim; s. g ratiuam. utris a Quarto notandum circa nutritiua,
plex si quiliabet duplicem finem. Primus
πυ- est proprius,& per se,de hoc est conseruare suppositum. Secundus L st secundarius,& per aliud,ita dictus,quia cc nscquitur primurusinem, di bu est rem auaere. Nam si augmentatio esset si is
primus nutritiuae , non separaremur istae potentiae, de virtutes,quod tamen Pcernimus falsiam, quia omnes nutriunium,&non omnes augentur. Hinc de- .
ducitur distinctio realis augmentati uae,& nutritiuae, quia T. nutritiua per se primo respicit conseruationem supposti, & secundario augmentum eiu
cem,augmentativa vero Primo auget,& secundo conseruat.
Quinto notandum,quod augmentu A me est duplex, Primum est partium se ha- tum. hentium ut vasa,vt se habent Ossa ,. ner plax. us,in venae,& secundum has patres no
attenditur decrementum , nec ext
nitatio, Secundum est partium sueniatium, sicut sunt caro,& sanguis,c s cundum has partes attenditur attenuatio,& macies,quando .c nutritiua non potest tantum augere, quantum foret
Sexto notandum, quod nutritiua sedc augmentativa multipliciter diste AEt Iur. Primo ex sine,quia sinis nutritiuae η est conseruare stupositum, & augmentativae augere. Secundo ex subiecto, quia nutritiua agit in omnes partes, augmentativa vero no sim Iagit in . partes duriores, unde videmus quod '. ossa, & nerui crescunt ad determinatum tempus Totio disterunt ex parte virtutis, quia augmentativa maiorem requirit viruitena, quam nutritiua,na nutritiua tantum consumat cibi,' n- t. tum suificit ad construationem inebui clui, at augmentat tua ulterius pro-
greditur,augendo individuum. Quat to differunt in tempore, quia nutritu ua nunquam deficii nisi in fine vitae.
at augmentativa cessat in quodam de- terminato tempore. Quinto differunt,
quia nutrilitia respicit sibilantiam, &augmentativa quatitat m; Sexto,quia nutritio si secundum omnem di me sonem, augmentali O vero magis st- cundum longitudinem obeptimo notandum, quod nutritu
109쪽
dinam ua, &augmentativa ad gemeratiuatara ordinantur , nam nutritiua nutrit, ut rativa. rem perducatad tantam qirantitatem,
ut possit generate, & sic speciem com. seruare.
minati Oetano notandum, quod duplexi duiex generativa. Prima dicitur seminatiua,quae semen generat , ex supernao alimenti, & haec reperitur in corpore subie Mue, Secunda dicitur formatiua,& haec reperitur in semine, quoniasemen attrahit sanguinem menstruum ut eris, & in iesum a it, vi totum corpus mi mei. Ne credas tamen mecum Hypocrate lib.de genitura,& Alberto Magno hic,cap.7.tenere, semeta habere virtutem seminatiuam, in toto corpore di istisam, ex omnibus eius partibus semen attrahi. Hoc cnim est contra Aristotelem, lib. I .de generatione animalium, cap. 17.& Galanulib. de semine,& est contra experien
Secundo. Ille potentiarrealiter distinguutur,quae habent amas proprios, fines distinctos, de disserentias diuersas; At sic sunt nutritiua,& augmen- tauua, Ergo&c. Maior est nota. Minor patet ex supradictis,nam nutritiua nu . trit, & semper, augimentati auget, sed non semper&cia Secunda conclusio. Nutritiua,audimentativa, & generativa distinguuntur realiter, haec patet ex fundamen iis,& ex particulari organ .
Ad primum resp. Caiet. quod Phia Argi ι- Ioc per nutritiuam intelligit vegetam ta soluo
uam,quae non ponit in numerum curru tur. aliis, sicut genus non ponit in numerum cum speciebus, ut animat, cum
homine, unde non dicimus hominem esse duae animalia seorsum , sed in uno. Haec responsio displicet multis , quia S.Dabi nutritiuam pro nutritiuatiam, quia arbores in determinata par accipit,& non pro vegetauua,quae sub te semen generant ,&animalia inde terminata parte lac, saniarinem, &e.
lanetas, Quoad secundum principaleia Pri
Ohrna maconcluso est.Vis nutritiua,& aug-imentativa realiter distinguuntur. Pro batur primo. Causa,& enectus distinguuntur realiter i At nutritiua causat augmentum. Ergo&c. Malor patet, quia ratio causis realis,est diuersa a ratione Aectus reali. Minor nota est,
se conlinet tres enumeratas potentias.
At ego non video quomodo isti asseuerent S.D.dicere, quod per nutritiuam non milit intelliga vegetativa accomo de,cum clare coniici nutritiuam,ct generativam distingui. Secundo respondetur, quod nutrit tua, de generativa sunt idem radicaliter, non quidem subiective,sed radice,quia sun dantur in una anima vegetatiua,t eat iter vero,Mactualiter distinguuntur per proprios cuia si nutritiuae non nutriret,augmen actus. &c. ut supra. Vel dicas eas esse latiuς non augeret,unde nutritiua ota una potentia obiccture,quia Fesipiciunddinatur ad augmentativam idem obiectum,sed materiale nam pensormale distinguuntur Ad secundum negatur minor, quia nutritio dicit generationem nouae subistantiae secundum partem, & gener rio secundum totum,. visu pia cxplit tum est,& deo nutritiuae ut nutrit, nsi & ambae
ad generativam. Confirmatur. Quia di si anima ntellectiva in homine omnes actus,& ossicia sensi duae ,& vege ratiua praestet, ab illis tamen in operihus potentiarum dicitur distinctii, nae intelligere, & sentire in homine realiter dii lingui uitur, quia sunt per poten valet sine augumentativa augere, nec. tias distinctas realiter. Ita dicas,quod, sne generativa geucrare, ordinate ..ec si vegetatiua det nutrire,augere, de Ad tertiu dicimus, quod omne auggcnerare, attamen. hoc non facit per mcntum cuni rer se primo stabaug- unam naz nun operues,' t dic aso Macut uua, idco nun yotest dari aug-
110쪽
meritiam sine et , ride hae potentiae
se comitatur secundum modum quem habent, pro hoc,vel illo tempore. Ad quartum dicendum, quod istentiae distinguuntur per obiecta se malia , alimentum autem ut sic,est e rum obiectum materiale. Ad quintum diximus, quod nutritio est motus ad substantiam secundupartem vi generatio si cudum totum. Secundo dicitur, quod hic motus est permixtus,cum motu ad substantiam,
qualitatem,& quantitatem,nam cibus ut alteratur habet motum qualitatis, ut augetur in carnem quantitatis, ut apponit nouam substantiam, su
Vtrin alitumpatiatura nutrimento x Idetur quod sic. Nam contraria agunt, & patiuntur adinvicem; Haec fiunt contraria , ut supra. EGgo. Secundo. Experimur nos multurri Iaborare stomaco, in concoctione cibi durae digestionis, Ergo &c. Tertio. Secundum. Philosoph.alL.
- '. mentum Comparaturalito, sicut aqua
stantiae. Nautem quis qua rat, an seme compararer vino, sed aqua debilitatutanimatum. Dicito cum Aristotele vinum. Igitur. 'hic,textu ro. & S.Doctore. p. p.quaest. Respondet Caietanus, quod alime Vmm119.art.Vltimo,&2. contra gen. cap 89. tum concoctum patitur ab alito, dum patimr a quod est animatum in potentia. Sed ipsum conuertit in suam substantiam; murimen hoc in ligo , ut ordinatur ad nouam sed alitum non patitur ab alimento in to inprisi fine digestionis, quia tunc alimentum pio,non inest simile alito,nihil autem est qnod pa sine. tiatur a suo simile. Sed contra Calethnu instat lauellus , quia Philo in te tu s. asseruit, alitum non pati ab alimento, nullam mentionem facie do de alimento coelo, vel non costo. iSed erat,quia Philosibi mouet dubio, quod postea determinat dicedo, quod alimentum, de alitum sunt contraria in principio, i. antequam alimentum sit concoctiam, sed non insne,i. dum
animam , non respectu subiecti a quo deciditur,quia in eo,si modo viis uit,svita animae umerativae, non stimsitiuae, et intellei siuae. Ad sextum negatur minor, cum differant secundum diuersas rationes sormales, ut supra explicatum est.Secun' dico, quod magis,& minus secundum gradus accidentales non diuersificant speciem,v g. magis calidum , α minus calidum non diuersifican t caliditatem, ac magis,& minus secundum
Giuersos gradus essentiales, diuersifi- alimentum con etiam est, de per hoc cant speciem, v. g. intelligere Angeli de patet ad argumenta, concludunt enim antelligere homiliis,&hoc magis, α quodi sunt contraria, α difficilia in minus scruantur in proposito. principio digestionis, in quo compa-
Ad septimum dictum est, quod generativa totum animat, &nutritiua partes, generativa organizat, & nutritiua supponit corpus organizatum , vel organizandum. Ad octauum dicitur, quod habent diuerses actus,sed subordinatos,ut explicatum est. ramur v t acqua, de vinum, non autem in .
Hoc est quintum capitulum,in quo
Philol. agit de sensibus incommuni . In examine ergo lectionis deeruM a mae