장음표시 사용
81쪽
se, sed per accidens . i. ratione corpo-- ris, non quod aliquo modo Anima ipsa sit in loco per accidens, sed quietu
corpus est in loco, nam Anima non est in corpore tanqua in in loco, cum corpus contineat, sed est tanquam in materia , plures. n. sunt modi essenditia, ut habuimus ex Antepraedicamentis, dc ex 4. Physicorum. Ad secundum primo dicimus,quod non valet exemplum de Angelis, quia Angeli sui in loco, sicut minores, Aninia vero tanq iam forma. unde Angeli dicum ares te innoco maiori,vel mi- non , prout suae virtuti correspondet maior, vel minor locus, anima vero ut informat. Secundo dicatur, quod Don prouetiit, quod animae brutorum insorinet maiora corpora sia,Sut diuisibiles: sed praecipue propter vires p tentiarum vegetatiuae animae, potententis magis nutrire. Tertio dicitur, quod etiam si anima hominis non informet tam magnum corpus, habet tamen eleuatiorem operationem , &ideo dicitur persectior. Sed quarto negatur maior absolute.
Ad octauum satis fuit dictum, similiter ad nonum.
Sed ad hue remanet dubium, quia Philosophus in lib. de senectute, α iuuetitute affirmat, quod plura alia animita praeter insecta vivunt decisa, sed ista non possunt esse, nisi perfecta. Sed negatur minor, quia animalia im persecta sunt in duplici disserentia,
quaedam V antur inlecta, ut sunt apes, de vespae, quaedam annulosa, ut lacertae, colubri, de vermes &c.
LECTIO XV. de XVI. 1N his duabus lectionibus laxam,
nabimus similiter duasquςstiones, Prima,An anima sit tota in toto,de tinta in qualibet corporis parte . iacvnda,An in partibus deci animali sint
persem remaneat actu anima, e phantasia.
Vtru m Amma sit tota in toto, ct te Dein qualibet corporis parte. π Idetur igitur, quod anima non sit V tota in toto tac. Nam Philos
phus in libro de causa motus anim lium ait, quod non est opus anima melle in toto corpore, sed in quodam principio corporis, seu in aliqua par-
Sccundo. Anima est actus corporis organici.Sed non quelibet pars corporis est organica. Igitur. Tertio. Potentiae animae fundatur in essetia animς.Sed potentiς no sunt, nisi in determinata parte corporis, ut virtus visiva in oculo, auditiua in au
re. Igitur & Anima. Quarto. Quia sic sequeretur,quod una pars non dependeret ab alia, quod una altera non sit principali M.
Vtrum in parte decise animassis omisus remaneat anima.
SEcudo principaliter videtur, quod in parte decili animalis annulosi,
non remaneat actu anima, de phantasia. Nam si diuidatur animal in tres paries sequeretur,quod vitum animal neret tria animalia , de consequenter, quod diuisio esset generatio, quod videtur ridiculum.
Secundo. Quu generatio esset sine praeuijs dispositionibus, & similia incommoda sequerentiir.
Tertio. Phalasa est in determinata parte capitis, Igitur nota potest esse in
82쪽
do annotationes, eo lusiones, &r sponsiones ad argumenta. o iis ., Uδd primum, primo sciendum est, quod Philosephoruin senteti diuisae sunt in duas ciasses, Nam Plat niri, qui tuetur Ani nam corpori uniri in ratione motoris,consequenter ea ponunt in dererminata parte,corporis .c in capite. Hac opinionem secutus
est Cicero in Tuscul. Simon Portius, in quodam suo libello de mente hominis, qui tamen ei collocant in
corde. Eandem opinionem videtur tenui sie D. Hieronymus lib. 2. super Matth. p. t sulcitus authoritate Euangelia: A corde enim exeunt malae cogitationes, adulteria,homicidia, cte. Alii vero cum D. Tho. I. p.q.76. art. r. in quaest.de Anima mic. ro. 2. contra gentes cap.7a. tenet,quod anima unitur corpori, ut forma ,& consequenter in tota in toto, tota in
qualibet corporis parte, & totum,serficit , quae opinio etiam D.
lieronvino consentanea est, ut ins rius explicabo. tu ινδε notandum , quod vi Q pradiximus triplex est totum,pro nuc,m scilicet quantitatiuum, quod constat ex partibus quantitatiuis. ut lineg di. citur tolu,pars vero linet pars. Aliud est totum essentiale, quod resultat ex partibus essentialibus videlicet materia , tu forma, si est totum essentiale Physici im. si vero Metaphys. ex gen re , dc disserentia , Aliud est totum potestativum, quando.cvna potentia operatur in toto, Noasserimus, quod ants ih totalitate quantitativa sit in toto, quia cum non sit diuisibilis, de eviten sa, non potest habere hanc totalitate Nec et tertio modo, ea videmus, quod anima habet deterio matas Op rationes,in determinatis partibus,vi . rutein visivam in oculo, auditiuam inaare , vegetatiuam in ostibus. sensiuuam iii carne , intellectivam inc pice, ubi sunt species, de phantata ta, sed loquimur de tota litate essentis dicentes,quod quoad essentiam est tota in toto,dc tota in pat tibus, quia i tum , & partes inserinat, perficit, oceu dat esse. Tertio notandum, quod partes ut rin dii pIici differentia. Quaedam enim :spectant ad persectionem essentialein 'de totilem hominis, ut manus caput, cor, iecur , sanguis. Qia dam v ro non spectant ad totum esseratial , vel quantitatiuum, sed potius ad OG natum, ut pili, ungues,dc similia, Du dicimus, quod anima est tota in tot dcc. loquimur de partibus essentialibus,& integralibus, quia illa ammata sunt , in alijs vero partibusnon Ie ritur sic persecto modo. Vnde. Quarto notad si,quod haec propositio: Anima est tota in toto dcc pol dupliciter intestigi. Primo, ut sit tota in Mi , πρ toto, de tota in partibus, ct totaliter. i. quoad omnes operationes, de hoc fata msum est, nam unam operationem habet in oculo, aliam in auro. Nam nec manus intelligit , nec pes odorata Secundo,ut dicatur esie tota quidem in toto, non tamen totatiter, quoad , omnes operationes, sed quoad operationem coniuenientem illi parti, do surest tota in toto 5 c. non solum in pam tibus essentialibus, de integrantibus, verumetiam in pilis , unguibus ,
prout potest esse in illis partibus, dc
quoad Operationem conuenientemaens partibus is Quinto notandum, quod quamuis - 1 amma sit tota in toto S ci non tamen ,
dem modo respicit corpus, et partes Nam corpus respicit tanquam primu persectibile, .i. tanquam id, quod mi ' φmo pei ficitur ab anima , non enirn p ficit,uel informat partes, nisi quia perficit, & insocinat totum, ideo eas respicit,tanquam simandarium perse ctibile. Ex his autem deducuntur tria 'Primum quod desiniti irin ordine ad primum perfectibile, dum dici rur, Pt
83쪽
Probat nest actus primu s corporis S c. Secun dum ,quod ideo reperitiir , dein toto,& in partibus, quia Oinnia haec perficit. Tertiunt cum hoc tame stat,quod sit tota in toto,& in omnibus partibus tota , veti tanquam in primo persectibili, vel tanquam in secia fidario. ioad secundum priticipale talis est conclusio: Anima eli tota in toto, de tota in qualibet corporis parte. Probatur. Anima in eoeil tota.qn id in-Drmat,& perficit, prout est na umperfici, de informari. Anima est talis respecto unius; de partium, ut patet adsensum. Ergo.
Secundo. Rei nota anima , non reis man ent corpus, partes, nisi equi- uoce ut superius iam praelibatum et t. Ergo
re. Quidam vero sunt communes corpori, & animae,ut vegetare, & sentire. Respectu primarum, anima potius dicitur separata a corpore, vel si est in aliqua parte,dicenda est in capiti te quoad exercitium,ubi vigent sensus, quoad alias vero sufficit, quod sit tota in alijs partibus modo conueni cinii illis partibus. Ad quartii in dicendum , quod si
nima consideretur ut forma,est aequaliter in omnibus partibus, ut motrix tamen, vel quoad operationes, non, quia uno in operationem habet in una parte eccellentiorein , ve, virtuos rem, quam in alia.
In enodatione sectandae quaestionis,sbhim aliqua mihi occurrunt notam da, quae non sunt, nisi quaedam com
Ad primum dicendum , quod ania datione& quibus seruatis indubie si madupliciter considerari potest. Pru stinebimus assertum Philosophi hic,
toto&c. Secudo ut motrix,& sic praecipue collocatur in cordet, iii neruis, cic. Ne hoc secundo modo ibi loquebatur Aristoteles. Primo aurei modo est in partibus organicis ,
prout organicae componuntur exmogeneis. Et est in pede , quam uis non intelligat per pedem , qu ain eo non vigent sensus. Et cum sit in omnibus partibus, eit m cis tanquam in loco inadaequato, dein toto corpore vet in loco adaequato- Sed per
Ad secundum dicendum, quod siuiasin anima esse in partibus quoad Omnes operationes con mentes illis partibus, quia respicit eas tanquam seci daritim perfectibile, Anima tamen totalitate essentiae, de potentiarum suarum , dicitur esse tota in toto, sed eas ercere per partes aptas. Ad tertium dicendum, ouod pol sae animς simi in duplici a Terentia. - Qvqdam excedunt corpus in materia ut intellectus, ta voluntas, quorumo rati ta non dependent a corre
Inparis de de longitudine, & breuitate vitaeci us,cap. vltimo, quod pars decisa viait; de habet phantasiam. Prima, quod diuisio fiat per tram
suersum, & non per longum, cuius rei rationem reddit Albertus, quia annua Gecis a ii, & spinae horum antinalium correc malis imspondent cordi, unde qliasila so coria persin, de, Illico moriuntur. Et ita si plantae quomodo scindantur per longum, sine medula Gnimaro non vivunt, quia medulla cordi cor- πτἀπι- respondet, quare cum ea ubique ii bent germen ,& radices in potentia, ct ideo sitiit diuisibi les, quia non sunt in potentia ad formam cadaueris, sed
. Secuda est, quod diuiso fiat in I t notabilis quantitatis, posset enim diuisio fieri in partes ta Druas, quod in eis non remaneret vita, quia vita in eis postulat partes sub tanta quatitate. Tervia,quod sit per modicum ten pus, quia cum omnis diuisio sit violota, & nullum violentum sit perreinu, non potest diu illa pars abstitia rein
84쪽
mo,quod abscisa vivant, de hoc experientia suadet in arboribus plantatis, de in partibus decisis animalis. Secuci quod ibi adsit anima, quia ibi sunt operationes animae. Quod adeo magnificat D. Augustinus libr.
de quantitate animae cap. 3. ut vide
tur insectis dare animam inditiisibile. Tertio,quod ibi sit phantasia,quiata omne habens motum,& desiderium liabet,& phantasiam. Ad primu dicitur,'quod de ratione
generationis est,quod in tedatur a na-A σι- tura,& principui sit intrinsecum, morasoluun- do haec omnia absunt , unde illa diuitur. sio non potest vocari generatio, necsductio animalis,sed ani matorii quorumdam. At cum conditionibus dictis poterit dici generatio. Ad secundum dicendum, quod illa diuisio, potius vocanda est via ad
corruptionem, cum habeat rationem
violenti, qua generatio, quae est via
Ad tertium dicenduin, quod diplex est phantasi Quaedam persecta,quq est in determinata parte capitis,&habet proprium organum ,&sertiat species, talis solum reperiti ir in animalibus persectis. Alia cil imperfecta, quae solummouetur pro hic, & nunc, M talis reperitur in animalibus imperfectis, de prima loquebatur Philol ph us in tertio de anima.
s Ed ulterius ad completam linius
rei notitiam quaerenduin est, Numanima ita sit tota in toto, do tota ilia . qualibet corporis parte, ita ut eua iri-
teli chilia remaneat in capillis, & vn ratibus, & vidctur quod non . Quia capilli abrasi retinent eandem formae, , -- α Suram,ssicut diun erant in capite,
nam si erant albi, albilemanent, si ni Di, nigri.
Secundo. Vbi est operatio animae, ibi semper remanet anima, Sed novcernimus, quod capilli hominis mortui crescunt, & tamen anima intellectiva recessit, Igitur informabanturalia anima.
Tertio. Quae insormantur animata intellectiva, augentur secundum omnem dimensionem,ex primo de gen ratione cap. s. Sed capilli non creiciit,
nisi in longum, Igitur. Quarto. Vbi est anima in separatione accidit dolor, Sed in abscisione:
capillorum non sentitur dolor. Ergo Quirito'. Anima est actus corporis organici, Sed capilli, &vngues non . sunt partes organicae. Ergo.
Sexto sequeretur, suod in Christo essent uniri verbo, etiam dum separa bantur, quia quod semel assumpsit , nunquam dimisit. Pro dilucidatione quaestionis praemittemus primo aliqua notada.Deinde conclutionem cum suis probationibus. Tertio solutiones argumento-
venit, quod in hac re duae sunt opiniones. Prima quor uda Vt D. Bon ' oflictis,u. ita . d. - q. 2.&Diaraim q. I. dictau quod capilli, de ungues solum inforamantur anima vegetativa, quae reali ter distingui cirra, in lectiva. Nos vero eradicantes omnem pluralitate formarum,d icimus, quod in formantur anima intellectiva. Secundo notandum,quod ut sep rius tetigimus partes in homine sun in triplici differentia, quia, quadam sunt praecipuet, ut caro, ossa , nertii, ecde consimiles. Qi dam vero poti in pertinent ad ornatum, ut capilli, ungues, de quibus solum modo disputtamus. At aliae mediς sunt,ut sanguis, dc humores,sine quibus parte rimariae non taberent iraturale consisten-
85쪽
66 Lectio XV. XVI. tiam, Q hae inordine ad primarias
partes in quas conuertit mur , dicuntur partes secundariς, & in potentia , ad primas. Et quandoque dicuntur partes in actu, & primariae, sed non , absolute, sed in silo ordine. Tertio notandum id , qtiod etiam alias diximus, quod anima intellectiva est tota in toto, e& in omnibus par-bus, sed non aequo modo, nam vi ve emtiua repetitur in capillis,& ungui'us,ut sensitiva in carne, & neruis, ut intellectitia in suis potentiis. Quoad secundum conclusio est : A- Conclusio nima intellectiva reperitur in capillis, Erobatur. & unguibus. Probatur primo aulli
ritate S. D. . dist. - . q. I. arti c. 2. ubi asserit, quod capilli, & ungues vivunt, crescunt ,& informantur anima intellectiva. Huic sententiae adhaeret Alb. M a. eadem distinctione a, Bannes i. de gener. art. IO. q. 8. art.
q. &ali . Secundo. Aristoteles primo de anima dixit, quod capilli, & nerui proprie non sentiunt, tamen nunquam dixit, quod non vitiant, immo quod augentur per animam, Vna aut cinest anima in honune, quae cit intellectiva, ergo. Item lib. s. de hist. animalium cap. I 2. docet ungues ad tantam duriciem in quibusdam deuenire, ut ossibus assimilentur. Ossa autem animari patet, apud Artitotelem Idem sentit Galenus denotomica administratione, circa finem. Ad primum dicendum , quod non sunt eadem accidentia, sed timillima, di in hoc sensus decipitur. Ad secundum negandum est, quod Argume- capilli ex anima crescant in mortuo, tasMaan- sed potius prouenit ex eo , quia caro tur . extenuatur. Vel secundo dicendum, quod hoc prouenit a quadam alia forma elementari, priori succedente, si-ctu patet in auibus illis, quae mortuae
quotannis plumas nouas Cinatiunt.
Ad ictuum dicendii. Primo ad m, torein, quod no est vera rest ema omnivna,sed solum respectu aliquorum, nec alius est sensus Aristotelis. Seiacundo dicitur, quod augentur secundum omnem dimensitonem, sed suo modo. unde aliqui habet capilli mose soles alijs. Tertio dicitur,quod sus.ficit, quod solum nutriantur. Hoc tamen nutrimentum impurum est,&non ita perfectum,sicut illud nobili
rum partium,unde ex hoc excreme tum dicitur.
Ad quartum dicendum, quod maior est vera solum de illis, qui in Gmamur anima sensitiva, non autem
solum vegetativa. sicut capilli. Immo sentimus dolorem in scparatione unguium, & capillorum, quod indicat
Ad quintum similiter dicedu, quod
anima intellectiva requirit paries Srganicas, v teli sensitiva, non autem, ut vegetativa.
Ad ultimu concedo, quod in Christo erant uniti verbo: Ad probatione oppositi dicimus, quod verificatur de partibus praecipuis, anima scilicet, dccorpore, de de his, quae pertinebat ad persectionem essentialem, partes a tem ignobiliores quandoq; deseruit, ut capillos, ungues, & alias partes d
SEd hic oritur altera quaestio notis Ansandissimulanda scilicet, An sanguis,ac suis sit
caeterae partes fluuide in corpore insor nima l. inentur anima. Et quidein quod non, sed quod sanguis omnes humores
vitales,dc animales insormentur propita sorma,omni anima institori defendunt Scotus in d. Io. q. I. ar. I. D. Bonaventura in d. ε . art.
86쪽
quartum. to d. Io. rartici 2. &alij non tribuere sanguini gradu vitae,sed plures,& probant. gradum coi poris mixti, Caiet. quoq. Primo. Repugnat easde partes disco s. p.q. . art. 3. distinguit duplice cantinuas informari eade aia. At sanguis guine. Primu vocat imperfectu, quiacu nulla parte corporis cotinuatur. Et nondu ad persecta cocoetione perue-go. Maior est nota. Minor est Aris nit ,&cxliocliutritur animal,undet de historia maliv c. t . ubi docet san- nutrirnetalis nuncupari potest.Secunia guine esse dispersu per Oes partes cor- du nominat perfectum, quia persecteporis,& inoibus,& singulis moueri. concoctus cit,& deputatus,& huc t Stans aut, & fluen s no possunt conti net smctare ad veritate, & integrita-miari, ut terra 'ns, & aqua flucns. te humanae naturae, a Claristo in rein Nec valet respodere, quod de si no - sui rectioncsuisse reassuptu,&abona tinuetur cit omnibus partibus, conti- nibus corporibus in eoru resurrectio- nuatur tamen cu eius sonte,ex quo ad nereassumedu, quonia pertinet ad veompes partes dimanat,scilicet in cor- ritate, & integritatem laumanae natu-de,de iecore,quae sunt eius sedes. ama rae,non primu ,quia tunc cessabit ratio per Arist. lib. a. de partibus animali si nutrimenti in corporibus gloriosis. cap.3. sanguis non elicontinuus carni, Secundo ergo notandu venit ex D.
sed in corde,& venis stat iliciusus, Thoma anima unain tantu esse inc6quasi in vasculis. ... posito, formaliter,at multiplex dξ vir Secundo . Ab animano recipit vi- tiraliter, de enaineter,quia una existes uere, quia sic ab intrinseco augeret se. fungitur ossicio omni u animarum i Erae non est assimatus. serioru,& cu multae sint partes in comTertio. Saguis est stimu alimentii posito omnibus tribuit esse;sed no idean ima s per Aris& couertitur per nu esse,nec vivere, sed vhicuique parti se tritione in substatia aliti. Sed couersio cundu exigentia suae naturae, undeno substatialis fit per corruptione prioris dicimus animam intellectilia tribuere
tormς, ergo cum per nutritione acqui sanguini intelligere,nec sentire, prop- rates leanunatum,prius non habebat terea quod haec ei non conueni ut, sed animam eum an inuntem. asserimus ei dare,vegetare, auge Δecuda Opinio vero tenet sanguine ri,c e nutrire; qua proprer dicimus sana informari. Haec sortiator docti. guine insormari anima,non ut intelleb. D. ccsetur. Na in .d. q. l. ar.2.q. ctiva est, sed ut vegetativa dicitur. ad tertiu docet anima insorma Tertio loco ergo principali ponore oes partes corporis, sanguineq. esse hanc conclusionem. Sanguis, D ceteri parte corporis alleuera ,unde ver di humores fluvidi in homine informa- uinu assula ipsit sanguine , & humores tiir anima, adeo mi animata dici pos- ut pert inentes ad integritate humanς sint. Probatur primo ex sacro cilio naturae,Vtideiam S. D. docet s. p.lIq. Trident .sestsi s.c. Ia ubi docet sanguiari. I. dc in resurrectione scaeundum- nem Christi contineri in Saciamento de Angelicu Do reari. 1. reaslumin Eucharistiae sub speciebus vini,ex visit ictu sanguine in Di Iione effusum, verborum, sub speciebus vero panis quia pei tinctat ad veritatem, inte- per concomitantia. Ex vi illius iratur
gritatem humanae naturae .Flanc sen. lis connexionis,ex concomitantia,quaietiam sequuntur Medina 3.p.q.1.aG partes Christi Domini into se copulatici 2. Conradus l. 2. q. s . Toletus lib. tur. Vocat crgo citium sanguinciria de animaq. . & multi alii. Velum partem Clitati, ergo itissim a tam ani
87쪽
natio, Et si est pars c5nexa carni,&ea cocoinitans,ergo eade anima informata, quia inter conexa subiective est ordo ad una anima,vel Erma dante esse. Secudo probatur ex Lenitico C IT.
ubi dicitur, Anima carnis in sanguinec si,& ego dedi illia vobis,ut sit per altarc in co expietis pro animabus vestris,& sanguis pro animae vinculo sit. Nec valet dicere animii csse in sanguine nosormaliter, ut in animato, sed dependenter, quia ab eo se uetur, & alitur,
quia scriptura dicit animam in sanguincesse, dc non ab eo dependere. Hocque dilucide explicuit D. Augultinus
in lib. quaest. veteris& noui Testamc-ti,ut refertur 32.q. a. Can. Moyses dicit .lr. Anima certe quia spiritus est, in sicco habitare non potest, ideo ir sanguine fertur habitare. Qinantu aut em intersit inter dependere, & habitare nullus est qui hoc ignoret. Tertio probatur ex Arist. Na duo de sanguine dicit. Primu,quod sit pars
viventis similaris, lib. 3. de historia animaliuα. 2.in principio,& 1.libro de partibus animalluc. 3. in initio. At eadem est anima totius,&lpari tu nisi velimus ea distinguere, de duo existentia
facere,unde non valet dicere Arist. se-sisse sanguine esse parte secundariam, quia liciae nillil ossicit proposito nostro,cuora partes sint unius totius partes, de per ordine ad unam sorma, multiplicatis enim formis, 3e separatis, necesse est multiplicare tota,cu quaelibet sormalit apta nata facere hoc aliquid.
Secundu dictu Arist. clarius lititur lib. 3. de historia animalluc. 9 in his
verbis. Quadita vita seruatur,sanguis unus animalar, & feruet. Nec cons nat Aris dicere saguine seruere,& moueri ab extrinseco, sicut aqua bullit calefacta ab igne, de argentu viuia currit motu a suo podere, 'ia expresse docet Arist sanguinensi sola seruere, sed &animatu esse; animata aut apud Aricybiq; ab ala mouetur ab intrinseco,&si quandoque uno mediante alios arto probatur testimonio Medicorii, a Galenus lib. 1. de tcperamentis docet,adipem esse sanguine frigore
cocre tu,& secur dii Amst. a. lib. de partibus animal tu, est saguis bene conco ctus. At adipe vivere,ee aia insormari commutus est sententia Medicorum. Ergo sanguis est .anii natuS. Quinto probatur rsini blas. Primo Anima est actus coi poris totius,crgo,& pactium, ex quibus totum est.
Secudo. Noeod E modo anima dicitur esse actus corporis' ph1 sici,oiganici, sed a exigetia partiti corporis, no. n. code modo cor informat, sicut facit,ossa, & neruos, igitur nihil faciet quod sanguis no si praecipita pars corporis,
ad hoc ut animatus dicatur. Tertio. Vcrbii aeternu sanguine assumpsit, ob necessitate veritatis, de integritatis humanae naturς in se,ut Fides Catholica docet. At humana natura dr talis Puna forma. i. aia intellecti. ufi, dicit .n. homo ab ala intellectiva. Erso. Sed respouet aduersarii, P ex eos, inrina saguinis no est forma Paecta, sed impersecta,&ad persecta ordinata,ideo no denominat consitum Sc. Sed hoc super impugnatu fuit, &impugnatur. Primo,quia siccoresitu estvnu ordine δε no simpliciter. Secudo, quia quaelibet sorma anima interior, factitat perse,ee seorsu. ergo per se,& seorsum collituit viau, & sic in uno composito erunt plura per se , dc in actu , & sic erit aggrega tui .
Tertio. Quia pertinere ad veritatem, & integritatem naturae, est non fac
re aliud per se, sed cum alio. Ad primum admittitur resposio ibi data. Ad replica dr, Aris. esse locutu de
praecipuis locis sanguinis,na sanguine essecu carne mixtii patet expericiatia, quoniam si caro seriatur, sine incis ne venae, adhuc sanguis fluit . Ad secundum dicitur, quod ab intrinseco se auget, vii tute laorc animata
88쪽
Ad tertium dicimr, quod prius vivebat uno gradu vitet, S deinde alio, de haec est corruptio persectiva.
Hoc est tertium capitii tum ii n quo
Philosophus agit de potentiis a nis: At nos ira p senti actu, M in sulta sequenti immorabimur in explicationem quintae lectionis S. D. tria facie- da, Primo reducendo textum ad quς dam puncta. Secudo annotando aliqua circo dicta. Tei tio,& vltimo dilucidando omnes dissicultates occurrentes ex edictis. Quoad primum. Primum punctu. clicitum ex textu est. Quod quibus-Votentia dam omnes potentiae insunt, quibus- vero sol una aliquae. Declarat auνη om tein quot sint istae potentiae dicendonibus m- - esse quinque: Vegetatiuum, sensi- sum cr οἶ- tauum , appetitiuum, secundum locuoupca no. motivum, de intellectivum. In pia tis ponat solum gradum vegetatiuum. In anim libus tum perfectis, tum imperfectis quibus illest tactus, & sens tio ponit, etiam sensitiuum, & appetitiuu, quod duabus rationibus probat. Prima. Quibus inest tactus,urestet desideri u , Uolor, ira, tristein dulce, Sed Oibus animalibus inest tactus, igitur& appetitus. Maiorem probat dupliciter. Primo,quia appetitus est duplex, scilicet sequens voluntatein,& seques irascibilem, &concupiscibilem. S cundo,quia dolor, tristitia,laetitia . Oriuntur ex tactu &c. Secunda ratio Quibus incit sensus alimenti nestin- super appetitus. Sed omni ita tibus sensum tactus,inest sensus alimeti, Igitur omnibus inest, de appetitus. Maiorem probat, Quia tactus versa. Iur circa calidum, & frigidum, lau-midiim, & siccum, sic de appetitus. LIinorem probat, quia omnibus inestrames, & sitis, iam est circa calida, de sicca , sitis circa frigida, de
humida ; Adiungit tamen ly pei se , quia si id, quod in cibum sumitur es.set coloratum, nilail faceret per se ad alimentum, sed solum per accidctis. Insuper adiungit, quod perficiis animalibus inest vltra lupradicta etiam
secundum locum motivum, quibusdavero,& intellectivum. l. lacriarii libus. Secundum puticitam consistit in compat ando animam figurae. Primo, quia sicut no datur una communis fi- Ammagura praeter omnes figuras, sed figu- eIE velutiret quodammodo ordinate se habent, fistura. ita nec inter animas datur aliqua separatio communis, sed laaec quodami nodo, & ordinate omnibus animatis c ueni L. Secundo, quia sicut una figura aliam continet, sicut tetragonum continet trigonum, ita etiam animais persectior, imperfectiorem continet, unde anima vegetallua continetur
in sensitiva, sensitura, in intellectiva. Quoad secundum principale. Priumo not dum occurrit circa primam rationem, qua Philosophus conaba tur probare, quod quibus inest sensitiuum,mst etiam appetitiuum, quod appetitus pro nunc triplex est. Naturalis, animalis, de intellectualis. Naiaturalis est ille,qui sequitur inclinati
nem naturae, sicut naturaliter cernMinus Omne graue deorsum tendere,& leue sursum. Appetitus animalis est ille, qui secuitur cognitionem sensitiuam. Intellectitatis vero est i :Ie.qui sequitur cognitionem intellectus. Multae autem repenu turdisserentiae inter hos appetitus. luimo differunt in seipsis, quia appetitus aiaturalis no est ali qua operatio distincta a natura opera-.tis, lapis enim verbi gratia sua natura deorsum tendit, at animalis sta, nam animal nisi aliquo superueni crate di- i .as igitur in finem. Secundo differunt in sua causa, quia naturalis sequitur naturam, animalis apprehensionem. 2 cruo in obiecto, quia nar alis te
89쪽
dit in incognitum , animalis in cogni-iunt. Quarto in fino, quia animalis
ordinatur ad bonum totius , naturalis solum ad bonum pariis. Quinto in subiecto, quia animalis sequitur soluanimal, naturalis quamcunque naturana,ctiam sensitivam,& intellecti-
5ςcundo animaduertendum circata Doloris eandem rationem , quod causa dolo. causa. ris duplex est . s. discontinuatio conti-rinui, ct repugnantia contraria, sed
, Vnum nascitur ex altero, nam non m- si ex contrario continuia discontinuatur i.mutatur de suo ordi ne, siue illa , discontinuatio oriatur a contracti ne, ruci a relaxatione v. g. calcr ignis
discontinuat temperiem , cs esse hominis, ideo nascitur dolor. Tertio notandum circa id, quod di .. cebatur in secunda ratione, quod fa-
tamet,et eiicitc calidum,& siccum, sitis vero virca frigidum, & humidum, auec verba d liciter possunt intelligi, Hiino praeci se, de hoc est falsum .quia
μ' - sames est etiam circa humida,&fri- gida. Secun do praecipue, de hoc veruest,fatim enim oritur,quia natura i diget cibo , ad hoc, mi continuemus desectus reparentur, & ne deficiat. Hoc autem fit ex duplici causa,Prima cibo, Sccunda ex concoctione cibi in stomaco, Conquoquitur enim a calore naturali cibus, calefaciendo, &exsiccando,unde ex hoc calore stomaci oritur scis,quae versatur circa frigi-d , nam potus contemperat quatenus frigidus, calorem quatinus humi
diis, siccitatem, inde prouenit, quod cibus,qui non poterat ita commodo dii sundi per arctas vias, diffundatur. Quarto sunt notanda illa verba, Notan coniza tenentes pluralitatem forma rum lycopositu, quod perscistior fio via virtualiter includit minus peritactam, sicut tetragonum trigonum, decuarem superioribus ad longum di Lacriumus. Addo tamen, quodviccta tinentia naturalis, potest etiam dici-
formalis,sed eminens, de altioris ordi nis , 'uia altior forma V. g. anima in tellectuia formalitcrdat vegetare,&de sentire, sed non ut piaecise sensitiua, & vegetativa. Et hoc est quod do
cet Caietanus hic,& p. p. q. I. a t. . cum S. Doctore quaesi. 76. ar.ψ. unde haec continentia vocaIur viviralis, fior malis, sed emineris .& causalis, oc silc dicitiir anima in te lectiva contine corporeum, non ut quod corporeum, sed ut quo, dans cilc corporeum .
Vtram quinque sint genera po entiarum Amma.
OVoad tertium quaeritur, Vtrum
sint quinque genera potentiaruaninaae , dc videtur quod non, Nam anima intellectiva accedit ad Lmilitudinem Dei. Sed in Leo tantum una est l'tentia. Ergo. Secundo. v irtus stiperior, quanto magis seperior est, eo magas est unita, Sed anima intellectiva stiperior est, Igitur debet habere potentias .in pluribus diuisas unite, & consequenter non plures. Tertio. Unum esse est in homine. Igitur una potentia, de operatio, quia operatio sequitur esse. Quarto. Potentiae vocantur partes Animae, Sed partes animae solum tres sunt, scilicet vegetatiuum, sensitiuum, Se intellectivum, Igitur nono erunt quinque potentiae. Quinto. Potentiae animae sunt prin cipia operum vitae, Sed quatuor modis alii is dicitur vivere, ex hoc secum eo, igitur. Sexto. Quod est omnibus commune, non dc tilici determinatum senus, Sed appetitiuum est omnibus commune, aut visus appetit videre, auditus audiis. Ergo. Ser
90쪽
Septimo. Principium mouens, vel In eontrarium est philosophus iaest sensus, vel intellectus, ves appetititus, igitur mortuum se dum loca non debet poni speciale genus Ani
Octauo. Aut ista diuisio est inspecies specialissimas, aut in sit balternas; Non secundum, quia intellectus est species specialis lima. Non primum, quia sensus diuiditur in duas species, licet in sensum interiorem, & ext
riorem, & vegerativum, in nutritiuu, de augmentalidum. Ergo Nono. Proprietates non multiplicantur, nisi multiplicetur essentia , Tres tantum sunt an unae, Igitur tres.
potentiae, cum sint propriectes. Decimo. In plantis est propriux
appetitus, ct tamen talis non est conis numeratus inter potentias anime, Id Lur, nec alius quisquam. Vndecimo. Memoratiuum, gre fluuna sunt genera animae, cum quae dam gradiantur, &quaedam non,lgitur mancus Aristoteles. Duodecimo. Loco motivum nota distinguitur ab appetitiuo, secundum
Pro explicatione quaestionis. Pimmo ponemus necessaria fundamenta. Secundo conclusiones.Tertio res in siones argumentorum.
Quoad primum sciendum est pri-
mo, quod potentiae animae quodam . modo sunt activae, & quodammodo sunt passiuae. Patiutur quidem in ora dine ad obiectum, quod in ipsas agit,
rationes, quia sunt alicuius operatio. nis proditi tuae, ideo eadem potentiae
activa, & passiua dicitur secudum diuersas rationes, quatenus aurem pasi
uales trahit speciem ab obiecto, mirsiis trahit speciem a visibili, quatenus vero est activa, denominatur a principio, & obiecto, magis tamen a principio icut apparei in calence instigidare. Hinc S Tho, considerans potentias, quatenus sunt atauae eas distinxit per operationes,& qu tenus passiuae per diuersa obiecta- Secundo notandum, quod opera
l l. Primo secundum esse existentipyiuentium .i. secundum esse actuale in acto,inrera natura ut esse hominis existentiae, est essem rerum naturi
Secundo secundum esse essentiae,adest secundum essequid ditauum, & tsistamus in exemplo iam dato, esse hornmis 'uidditati uino, cst esse animay rationale. Operationes non distingvstur secudiim esIe exilientis, tuentiti, sed secundum esse essentiae,idest in o dine ad formam, quia dicuntur e distinctae in sua radice, quia talis sorma, tallam producere potest actioneiu, de si non produxerat. Tertio notandum, quod esse essentiae dupliciter considerari potest. Pria In oritae
in ordine ' subiectu, in quo est, ad termia o uctoriari est post absque opera num.
Decimotertio . Quanto essentiae lunt supperiores , tanto habent totalitatem magis unitam , Sed anima rationalis superior est, lamir non debet habere tot potentias . Decimo trium.' Quae simi unam generis, non distinguutur tanquam diuersa genera. At om ires animae sunt
de genere substantiae. Igitur. D ximoquinto. S. Tho. in q. det
disteremiae essentiales obiectorum diuidunt aliquod speciala obiectumantinae, liversificant quidem poterias,std non genera potentiarum; Sed apprehensibile diuiditur per intellechmuum, de sensiuinum Igitur non erunt duo generavi