장음표시 사용
141쪽
quia sic prius e sset de tactu , qui est
fundamentum totius vitae animalis. Seruat igitur secundu Ta Ordmem, unde prius egit de uisu, qui inter sensius est nobilissimus. Secundo egit de auditu, qui duplici nobilitate supra alios sensus gaudet. Prima est, quia est immaterialior, nam alij sensus immutant araliqua qualitate tangibili; Miditus uero immutatur sono qui est qualitas spiritualis. Secumla, i ii. 'multas disserentias rerum ostendit, nam simul plures, diuersas uoces audimus. Secundo notandum est , quod hic Philos determinit de genei atione mani, de tamen non determiti tuit de generatione coloris, sapiar v, uel ol.bris. Ratio est, quia odor color, Ic sapor se habent tanqirim mr E peririanentes,immutatiue illami senti Dina. Permanent enim, sed soniis non habuγά- .se permanens, sed si ossi ium. Ad tran
siens,i. dum fit, & proptet hoc egit degeneratione sistat,ut de dissiciliori, cognitione. Tertio no andum, quod corpora mnantia in triplici disserentia collocantur. Quaedam enim bene sonant in actu,ut capana, & ars pulsitu; Quidabene sonant in potentia,ut capana non pulsata;m da uero sonanti, sed no ne,nec habent potentia fim se ad bene sonandi im, sed tamen possunt disponi ut benemnent; ut sunt corpora mollia. Nam sonus causatur ex resistentia sonantis, cum autem huiusmodi cor pora non habeant resistentiam,ideo nosonant; sed si comprimantur,& adu-nentur, siciit habebunt resistentiam,ha causabulonum magix persectum, α minus perfectum, secundam eora duritiena, dc eius qualitatem ut apparet in nube emittente sagittam,& bombita 1 strep tu n. Alia uero nec sonantnctii nec potentia sonare possunt, ut oin lino mollia,ut aer, & aqua- Non
quod sub aqua non possit fieri aliquissa uia da rana corporrum s didorum,
se collidenti v, dc causat ex disruptisne aquae,facta a pisci, natantibus, iuxta Aristinetem hist. animalium cap. v. Sed quia talis sontis est minus,& ii persectias , ut annuit hic S. D. lin. is. Quarto notandum circa id,quod si firmabat Philos. s. sonum este auditus ,& imedij, quod Enum habet e subiective in aere,& in auditu, sed diuersimode, na habet esse subiective realeiaere, sta in aere, realiter reperis sonus. sedan aure habet esse spirituale, & imietationale subiective: in into notandum elicitive ex Phi- Gni peratos quod quatuor conditioncs requiru fecti comtur ad hoc,iit sonus causetur. Prima ditione; .est, quod corpora sonantia sint dura .n i in corpora mollia,ut aer,dc aqua nofaciunt sonuin perfectiam. Secunda est, 'iuod sint lenia . & eorum superi, cies sint planae, quia tunc totus aer, cicorpus percutitur,&dic fit sonus. Te tia, est quod sint concaua, quia tunc
aer reclliditur,& egredi non potest, ut apparet in campana,unde in ea rem fiet sonus longus. Quarta est, quod sint iret iteρ mota, quia sic continuatur repercussio,&consequenteritu si nus. Sed hes conditiones requiruntur ad soni perstatuar, non autem id imperfecti r. ii Sexto notidum circa sonum Ecch5 Mehon .s reirerberationis, quod hic sonus A causatur reflexione uocis catasatur, de dat exem- ex re Gl,lum Philosquod si in aqua proiicitur xione v apis,uidelitus multas circulationes ex cis . lapide descendenti causatas; si autem una illarum impe timentum inueniet, reste litur, de ita noui circuli causaniatur. Ita similiter occurrit in Qno,nam sonus qui est uer ratio aeris egreditur; sed cum inuenit obcem reflectitur,oc tunc illa resorantia causatur,ec
quo videmus,Mod pcipue Eccho G satur in vallibus, uas locis concauis, in quibus uox,uel sonus concluditur, de tunc remetiti ir,bc auditur. Si autem quis quae M , an semper causetur Ec-c in
142쪽
milis. ZJGetandi. chon. Re nitet Philocquod semper vox,& senus non vox specie distinguuubi est resistentia, quamuis semper no tur;Sed Eccho non est sonus vo quia audiatur, ex diffusione vocis,vel lani. -- oves ex minima resistentia. Septimo. notandum, quod duplex est reflexio vocis. Prima dicitur similis, quia fit cuna reperculsione vocis, vel solii similis ,& hic sonus proprie dicitur Eccho.Secunda dicitur dissimilis, ut cum bombarda aerem percutit, ex illa percussione, nouus Mnus causatur primo correspondens, quamula debilius,isc hic non vocatur Ecchon. Octauo notandum ad maiorem intelligentiam eorum quae diximus, cquod tria concurrunt ad formationem soni,videlicet duo corpora se percutie-tiain medium . Quod non est semper necessarium,quod illa corpora sint di-
talis fit ab ore animalis, & ille non. Ergo. Tettia quaestio est. Vtrum sonus sit qualitas distincta a motu m. Vide tur enim quod non.. Quia Arist.dicit, quod Qtius est ictus, Je motus.Igitur. Quarta est. Vtrum Haus sit motus, vel qualitas. Videtur enim quod non sit qualitas. Nam omne ens successiuvet est motus, vel tempus; Sed Gnus est ens successivum,& non est tempus.
Secundo. Non est in aliqua specie
qualitatis, prima, vel secunda,ergo. Probo antecedens. Quia non est priuma qualitas, in talis sit tangibilis, de senus non. Non est secunda, quia nonacontinua,ut diximus stupra mam quan constat ex qualitatibus tangibilibus. que continua sunt, ut dum virga Ergo. Nec est de tertia mecie qualita- aerem Verberat, nam aer se habet ut percussψm, dc ut medium. Si tamen sonus debet caiisari, necessaria semper erualiqua resistentia.
acre, sta ut nonpossit feri in aqua.
VIM ur enim,quod solum fiat in
aere. Nam videmus, quod si sonus fiat in fundo ampullae, quod quaedam bullae supernatant,quq 1 t partes aeris inclusi in
santis sonum . Secundα Similiter cernimus pisces Diti ter movcntes brancas non causare mnum, sed dum super aquam v niunt, ubi terminatur cum aere, tunc sonus fit.
Secunda quaestio est. An richon sit
Videtur enim,quod non sit idem, scd specie distinguatur. Nam istiustis, quia passio, vel Misbilis qualitas est principium physicae alterationis.
At sonus non causat physicam alterationem,ut patet. Nec causatur ex in tu locali,quia mirabile videtur, quod lapillus cadens a pauimento causet alis terationem in toto spatio circunstare. Pro resolutione harum quaestion i primo notandum est fere Divi lamelle net
dissicultatem quod in a non potest fieri Qnus, nisi ibi includatur .aei ; sed an absque aere fieri possit,ut in fundo maris,vel putei .duplex est opinio. Prima est Averrois, Iandunt, de Iauelli, quod senus non possit generari nisi in aere; Altera est Temistit, Avicenς,
Caietani tenentium,quod etiam possit generari in aqua. Primi probant suam opinionem. Primo ex Arist. tex.7o . ubi docet, quod sonus generatur ex repec-cussione reperta inter percutietis, o percussum mediante aere nullam citionem faciendo de qua . Secundo cam probant ex S. D.dicente,necessariu esse ad generationem solii quod adlint percuties,percussu,
dc ιuedium,qui est aer, siue fiat sonus
143쪽
maere, siue in aqua. Gm.rθ- Sec do notandum venit, quod dum mutur plex est soniis; Primus dr perseetiis, deest aqua. a nobis perceptibilis . Secundus dicitur imperfectus,& fere mutus. Primus reperitur in aere. Secundusi aqua. Nam aer desert vocem ex suo motu, & spiritualitate usque ad aure; aqua vero ex sua grossitie nuxibilit te,d c tarda fractione impedit sonum, ut patet in natatione piscium, nam cummpant aciuas,necesse est ut aliquem - sonum caulent,ut diximus stipra. rimc Secundo loco principali ponuntur hae conclusioties Prima est. Sonus imperfectus poteit generari in aqua. Patet ex Philoctex.79.dicente, non esse proprium aeri,uel aquae causare sonu .
Ad primum Iauelledicimus primo , Ouod uiniciebat Philo quod ibi s Laet mentionem de uno medio simili. quia virtualiter etiam agebat de alio limili. Ad secundum dicitur,quod S. D.lo quebatur de medio soni set secti. Ad secundum dubium respondenis do. Notandum est primo,quod circa hanc dissicultatε fiant tres opiniones. ima est dicentium,quod illi seni distin 'untur specie. Secunda, quod sint idem numero
sontis, ut tenet Toletus. Primo,quia non est ibi aliqua reflexio causata olim diuersitate, unde vox renectitur eode
Secundo,quia non est alius homo igitur erit utrique commune. Resipon qui se videt iaspeculo abeo, qui nonaei Iauellus, quod sensus verborum, se inspicit in sinulo, & ita pariter no Philosest,quod aer & aqua secundum se considerata non possunt causare Ginum,cum sint corpora mollia . At ego subinfero. Ergo sicut aer ponitur m dium in seno,ita,& aqua. secundo. Vbi reperiuntur conditi res causantes sonum , ibi potest reperiri sonus. Sed in aqua reperiuntur hς conditiones .c percutiens, percussum, de medium. Ergo ibi poterit esses,nus. Respondet Iahiellus, quod ibi non reperiuntur cum tanta persectione, est alia vox illa, quae refcctitur in M. chon ab ea, quae non renectitur. Tertio quia habet easdem articulationes &c.Tertia sententia eit Th mistatum, quod hi soni sint idera spe-cie, sed dii linguantur numero. Coclusio igitur est . nusac Eccho
distinguuntur numero. Probatur priamo. Motus continuus, de reflexus non sunt unus numero motus, per Philoc8. Plius. Sed primus sonus est dire- ctus, & Ecchon reflexus. Ergo. ii possint generare sonu Sed ego Secundo. Sicut se habet pila dum paex his arguo, quamuis ibi non reperi rietem percutit sc ad manum redit, itatur sonus periectus, non tamen potest se habet sonus egrediens per motum negari, quod ibi non reperiatur sonus di restium, de regrediens per Eccho reis ii neerfectus: quod experientia compro flexum per Miit. hic ;sea motus ille piis non est unus numero, nam sic echari potest . cum ex motu natationis
piscium dij congregentur idcalii iiDgiant. Ad primum ergo argumentum diacitur, quod illae bullae oriuntur ex m. motione 2quae,& ex aere,tunc genito,
de incluso, sed rami, absque illabutilis est sonus. Ad secundum dictum est. quod in aqua fit sonua imperfectus, de in aeta e Saset sub contrarin. Ergo idem dicendii
est de tachon,& lania. Ad argumentii ergo dicitur, quod Eccho erit etiam vox ab ore animalis reflexi ; ii prior sonus sit ab ore animalis,de hoc virtualiter,de si non sormaliter
Ad primum Toleti dicitur,quod ibi
est diuersitaris reserto,& motus con
144쪽
Ad secundum dicimr, mod exem- Secundum dicitur sescesilaum dens
plum noli est simile, quia Dpecies non minatiue,&per accidem,sicut est illu- recipitur in speculo , nisi intentionalia minatio successive a lucerna; Noter neque est in medio,sonus autem dc est enim tunc quod lumen succedat,
renexio sunt in medio de in fieri reali. sed quia succedit illuminatio in illumi Ad tertium dicitur,quod susscit di nato, de hoc pacto etiam sonus est ensuersitas reflexionis, sed etiam apparet successivum, quia succedit continuus multa diuersitas in articulatione. Col- sonus causatus ex motu locali eius. Halvis autem hic cum S. D. Alberto M. bet tamen aliquam permanentiam in Simplicio,& Alexadto, Ecch6 fieri per se,sed in effectu . i. auditione teliet sucrenexionem soni realis in corpore o, cessionem, quousque tantum durat sistente, de per reuersionem eius usque motus aeris. ad auditum, vel usque ad aliquam par Ad secundum dicendum,quod non item medii , ex qua speciem sui produ- est nec prima nec secunda qualitas, sed cat in organo, q-od aperte Aristoteles altera, de tertia specie,nec dum Arist. indicauit,dicant quiQuid velint alij. diuisit qualitates in prinias,&secutas Ad tertiam quaestionem dicitur, diuisit Omnes qualitates expresse,sed
quod est alia qualitas. Et ad propositio solum tangibiles. nem Philoc respondetur , quo haec Ad tertium dicendum, quod phyta propositio. Sonus est icti is est vera cau4 ea alteratio est duplex. Prima dicitur Uiter, i. sanus causatur ex ictu;sed no corruptiua, de talis noest sonus. Secunformaliter .i. quod sit ictus,in quo sin da citur sus pilua secudum esse per su procedit argumentum. sectum de non tantum secundum sui Ad quartam quaestionem dicitur, speciem, V sic est qualitas. Dicitur au- quod sonus non est motus, sed qualia tem sonus passio, quia cum facilitateras de tertia specie. Probatur primo. remouetur, dc nouassibilis qualitas . ita habent diuersas disserentias, na quia haec cum dincultate. a subiecto
motus dicitur velox,vel tardus, sonus Iemouetur vero diuitur grauis,vel acutus. Secumdo,quia motus est fissibile commune, LECTIO XXXV.de XXXVI.
ec mus proprium. Tertio quia dicit Arist. in libris de hist. .capa. quod S. D. I7. piscatores piscantes nullam mittunt vocem,nepisces illam audiant;inima. 'DOstquam Philoctractituit de geneaginabile en autem quod vox com mu- P ratione soni, modo vult determi- niter moueat aquam. Qirario quia in nare quomodo sonus sit obiectum a tertia specie per Arist.sunt obieri om ditus, de eum immutet . nium sensuum ; essio in ea erit etiam Primo ergo laudat Antiquos i hoc. Heri,si, obiectum auditus. ito quia patet so quod dicebant vacuum maxime insernum campanae durare , c ante motu uire auditui, vocantes vacuum aerem, corporum mantium. Estq; sententia propterea quod non videtur, nec tan-Αlimi Magni in summa de homine gitur, dicit ergo quod sonus causatur
P. 1.q. I.&D. Thomaehi test. I 6. ex continuo motu aeris, usque ada
Ad primum huius difficultatis dici- ditum,& quod lene est illud quod diatur, quod duplex est ens successivum. citur benesonare, asperii vere neqv Primum dicitur successivum per se, iquam. Lene autem dicitur corpus h formaliter,quia intrinsece dicit succes t spartes aequales,quarum una ali
Maena,& hoc est motus, de tempus. ri non sapereminet, sicut repetitur in spe
145쪽
aspero. Et hinc est,quod lene bonum
facit sonum,quia serant magnam unitatem superficies, ex qua fit soniis con tinuus,in aspero vero non est sic qilia ex eius discontinuitate aer frangitur, di sonus. Ait itaque Philosaerem esse conaturalem auditui,sicut est oculo humor christallinus. unde animal non ubique audit, neque ubique videt, sed videt ubi habet humorem chris allinum,& aqueum,qui est tanquam materia visienis, & audit tantum ubi habet illum aerem inclusum, quo meis diante audit. V H -- Secundo ostendit,quomodo aer de-niosos in seruiat auditui, & non , de dicit,quod aut ι- aer duplicitor potest constuc rari. l'ii-ino secundum suam naturam, & sic dicitur insensibilis. Secundo ut reprimitura resistemia corporis duri,& solidi, de sic dicitur causare sonum , quia ad generationem mni, neccssaria est resi.
sientia, & percussio duorum solidoruin aere. Subinfert ibi distinctionem quandam,s quod duplex est aer. Primus dicitur conaturalis auditui; i. in- elusus in avie, de hic est immobilis, ex quo apparet,quod auris etiam in aqua posta audit, quousque aer in illa inclusus non cor limpitur, si autem ex aqua
intrante corrumpatur, animal non amplius audit,sicut etiam si frangitur, vel corrumpitur illa pellicula auditu ci cundam,quae dicitur meringa. Talis
autem aer omni motu caret, quia d het percipere omnium sono um qiu litates,sicia tetiam pellicula oculum circundans,non est aliquo colore color ra, ad hoc ut possit omnem colorem. videre,nam intus existens prohibet ex
Probat autem quadam coniectura Philos aerem in auribus esse inclusum, quia videlicet si digito aurem claudamus,audimus sono tanquam sonum ritu; unde quia ille aer continuo mouetur, & non relinquit aerem intus inclusum immobilem, hinc oritur,quod illi qui habent talem motum aerisin
aure infirmi sint auditus, quia ille in tus aeris impedit propriam , Ac stabit E. rationε audi edi. Secundus dicitur aer
extrinsecus, Schic est, qui causat dis . uersitatem sonorum. Tertio inruet quandam dissiculta rem circa gen crationem soni,s an cau-ν reus sa soni si vel berans, et vobcrata. I terminat autem esse utrunque, sed di- EA uersit node, L percutions ut causa, or percussum ut resiliens, exquo duo corpora tantum dui a sunt illa,quae bonunciunt sonum.
Quario determinat quid sentiendii A thmveniat dedisserentias soni. Et primo graue dicit, quod sonus in potentia ncn Cain sent ista sat d:uorsitatem soni,sed ut est in actu, remia unde sicut color non percipitur sine actuali lumine, ita nec sonus auditur sine actuali sonatino.Secundo dicat,Pacilium,& graue secundum metaph ram dicuntur disserentiae soni,quia ve. re, de realiter sunt quali ales tangibiles. Tertio dicit, quia acutum mouet sensum in pauco tempore . i. auditum.& graue illud mouet in multo tempore. Quarto docet graue, & acutum noesse iclem qucd vrix,& tardia. Quin to addit, quod habent similitudinem, cum qualitatibus tangibilibus,s acuto,
Circa autem supradicta pruno no- Euotandum venit, quod illud a&uuma impedimiditus tres debet habere conditiones. Prima est,quod habeat unitatem, BCrentinuitatem motus, de aeris ab alia quo corpore solido. Secunda est,quoain aure sit inelusus aer,in quadam reulicula. Tertia est quod ille aer sit immobilis, unde ex deflectu harum conditionum,tria impedimenta oriuntur.
Primum est, quod quando ille aer i
clusus inaure corrumpitur, ut si in a Ie 4ntret aqua ι tunc non potest sonus
audiri,& praecipue in aqua.Secundum est,quando pellis merinoae liditur.
Debemus enim maginari, quod illa
146쪽
pellis sit sicut pellis pergamina disten
ta, et Mut pellis timpant,apta ad causandum sonum, dum bene disteditur , dum ergo illa pellicula INitur, vel ex nimia litimiditate defluente, vel ex vehementi seno illam percutiente , tunet ex eius relaxatione efficitur anirrita surdum.Tertium est,quando aer inelusus in aure sit mobiIls : nam tunc non relinquit auditum senos audire pro
Secundo notandum, q st, a Philocin textu non ponuntur iiijduo modi
Sonatiuum est ma iuum aeris, unius
continvitate, que ad auditum. VI detur.n.quod non,& primo arguitur lymotivum. Q ita longius senum audimus , qua commotio aeris pertingat. Nam hodie bombardas Mediolani audiui in hoc Ioco S. Mariae de Basella , quae a supradicta cita soni,s. soni grauis,&acuti,quia omnes tate distat per viginti octo milliaria. - atri modi', vel species ad hos reducun- Mirabile autem videtur,quod ille aei qui erat in bombarda Mediolani .inta tur . naiti si graue de acutum formalii ter sumantur,'dicuntur species soni; si . autem materiali ter idem sunt,quod so-.mu multo & pauco tempore durans, I. unde non est idem dicere, velox, 2 indum , quod graue,& acutum, sicut thon lancidem motus,& sonus,nam vel k,x, tardum, sunt causae soni, grauis, paruo tempore Basellam venerit. Secundo. No solum sonatiuum attidimus in aere, sed & in aqua,ut supra. Ergo male dicitur in dissinitione,quod sit motiuiim aeris. Tertio arguitur contra lymnius c5 militate. Nam in domo undequaque
Machii, sicut de motus est causa ipsius audimus elamorem,in platea ianin seni.
Quod πα- sit medium auditus. -
REspondetur,quod in audieti er,
ct aqua sunt medium.Q are autem Philos . hoc semper non explicue in , duae rationes adducuntur. Prima
est quia quod semel dixit,semper su intelligendum voluit, & quia quod de uno susili dicitur , a caeteri similibus non est excludendum. Secundo quari perimur, qliod in aere, beneaudimus,s hi quivi b aqua natant pisces, de homines, Gnum de strepitum
emim. At inter plateam,& nos existentes in aula clausa intercedunt parietes,& p'rtae; Elgo non potest dari h con
-- Quarto arguitur contra Iy auditu . Nam auditu remoto, adhuc sonatiust daretur,siciat adhuc esset mnatiuum, si campana naret, Ec nullus eam a diret. Ergo maledicitur in diffinitim lne,quod sonus in actu dicitur, quando ad aures peruenit.
Quinto. Quia videriir ista particu Iasuperflua,vsque ad auditum.Nam licenon sun de colore explesssum. s. quod dicatur risibile dum peruenit ad visum. Erisnecla K erat exprimen sum
Pro resblutione huius quaest. p o notandum venit, quod circa ea in si iit'
clum, de Thonustarum, tenetii sin quod aer mutetur , dc moueatur realiter per aliquam diffinitam, ultra quam hon
147쪽
mouetur realiter, sed solum intenti naliter transerendo suas species usque ad auditum, sicut videmus colorem usque ad certum locum colorare aere, sed ultra illum locum non, sed solum mittere suam speciem ad oculum in t non aliter. Hanc sequuntur Conimb. quaest.2 artia .Ex Opposito, Alla sinu ut, quod mCuratur realiter per totum spatium msque ad auditum. ita tenent Alberius Magnus in sumnis de hominetrach de auditu.Alexander cap. praesenti. Aegidius tex. 8 .& alij,& si disserant
Secundo notandum quod de sono,
sitreatur sicut de de alijs obieetis sensuum bifa-- auda- riam loqui possumus. Primo ut res sui, D . considerando ea ut sunt tales, de tales naturae. Secundo ut obiecta sunt, v g. quatenus sonus auditur, color videtur
deo Philos hic considerat sensibilia solum secundo modo per se,& si aliquando per accidens agat de eorum 'Mura, ut de generatione soni,pra.Dicit ergo tex.82aonum comm0uere aerem ad auditum, non eundem, sed contiguum, usque ad certam distantiam, unde dici tur idem aer non so maliter, sed causaliter,& no susceptus in potentia realiter,sed intentionaliter.
Tertio notandum, quod sensibile Tt ut tu necessario habet immutare sensum , i Mutat. quia se habet tanquam obiectiam, &actus distinguens,, cactuans potentia. Sed quamuis necessario immutet potentiam, non tamen necessarium est, quod tantum hoc, vel illo modo eam immutet,i. realiter tantum, vel intentionaliter, sed sufficit quod sensum immutet vel inreptionalitςr vel realiter, Prout potentia talis, apta nata est iuu
C Ula sectindo ergo Ioco principali ponu
rra an tur haec conclusio. Aer non tonat realiter agitatus usque ad auditum. Pr vatur. ita multi si ul&in uno i stanti, unius vocem audiui in parum
Mancri .Sed auditus plurium non
potest commoueri ex parin vom cum aere motu locali volante δε in instanti sonante in omnium eorum aures, etiaper magnam distantiam. Confirmatur primo, quia pisces audiunt voces pisca tium aqua manente immota. Confirmatur secundo quia. sonus habet aere semper dispositum ad recipiendam spe ciem sitam intentionaliter, & spiritu liter,sicut conspici; etiam in vitia, a
AMRimum patet, quod medium in Arestia tentio iter in longa distantia moue- ta Iol,
tur;& in proxima realiter . tur.
Ad secundum patet ex supradictis . Ad tertium dicendum,quod in domo, vel aula, undecunque clausa, sunt aliqui miri,& aliqua foramina, ex ci bus aer exterior cum interiori concnuatur 5: consequetur fit sonus; quod experiei ia probatur. Quia si ponamus muscam in cinabato, undequaque o thrato, adhuc senum sentimus. Sed haec resposio m placer leto. Primo, quia videtur purum figmentum simiales porros ponere. Secundo, quia illa particula aeris paritissima est, de non potest motum recipere, & sonum camiare.Tertio quia illi porri sunt inordia nati,&particulis corporis circundati , ino, tibias transitum. inarto, maisces audivi voces,ipsis immotis indae rationes stiuolae sunt, simponiam ille motus,& transitus aeris sit intention is, & continuatio sit intentiorialis , pro quanto necessarium est ad audimoum . . Vnde ad primum pater, quod hoc docuit Arist. I
Ad secundum di suod quantus est
aer,tantus est sinu si paritus,pariam, si paucus paucus,si magnus, ma*nus.
Ad tWium, de quartum militer dicitur ,quod ibi sunt muri, per quos species s i existentes in aere transeunt intentionaliter.
Ad quartum dicendum,quod son tiuum duobus modis potest considerari. Primo secundum se. Secundo ut est audia
148쪽
avdibile, & hoe secundo modo dici. mus n6 posse esse sine auditu,& si primo modo utique. Sectindo dicimus quod tunc sonatiuum esset audibile in potentia,& si non in aetii. Ad quirimm dicendum, quod immutare medium, est omni sensibili
commune, sed.non eodem modo,na
color immutat sed semper per solam continuitatem med ij, quia visio fit per lineam rectam tat sonus ex omni parte auditurin ideo habet quid amplius. Teneas autem hic cum expositoribus Aristotelis, contra Patiluntia Venetum,& Vegam,de arte medendidib. r . sonum non esse sublestiue in corporibus sonatibus,sed in aere, seu medio, in corporibiis vero se collidentibus reperitur effective. Nam Q-nus per Aristotelem tex.78. & 88 r cipitur in medio, per actionem se percutientium ,& ideo corpora sonantia emciunt sonum, sed illum non recipiunt, nisi ratione partium porrosarum,ut patet in campana, post ictum
An aerinelusus inaure: sit immobi-
Idetur enim quod Philocsibi cotradicat.Nam prius dicit illum aerem esse in auribus complantatu,
& immobilem ,& deinde dicit quod
semper mouetur, quodam motu pr prio.
Secudin Quia videtur ponere prosgno boni auditus, audire, sonare aurem sicut cornu, de tamen hoc est in. ditium. niali auditus, quia intus existens, prohibet extraneum .
Ad hanc quaestionem rsspondent biai, in au aliqui dicendo, quod in proposito dure causat plex est motus. Vnus qui fit per in . bonum se s risum,& egressum aeris. Alter quin i n. nt quasi per circulum. Tunc dicunt. aerem esse immotum primo modo,
aliter non posset causaresbnum egrediendo, secundo autem modo dicunt ipsiam moueri in aure a calore cordis;
Sed haec responsio non potest stare, quia si auditus debet percipere cerisonum,& omnem disserentiam ini, nullo modo debet moueri, quia intus ex istens, prohibet extraneum. Habet ergo S. D.quod ille aer dupliciter psten considerari. Primet ut existit in bona dispositione,3c sic immotus causat sonum. Serundo ut exillit m mala dispositione,&sic mouetur, c ex illo motu malus auditus causatur ;quod experientia testatiir, quia ille qui audit tinnitum in aure, male audit,quia intus exiliens, prohibet per opere omnem disserentiam sonorii. Sed instant aliqui contra hanc respo-sionem, pro quanto negat aerem in bona dispositione non moueri,quia si aurem digito concludamus, tinnitu in aure audimus, hic autem non potest procedere ab aere extrinseco, cunon possit intrare. igitur erit a motu aeris inclusi. Aliqui huic argumento dicunt, hoc posse procedere vel a in Iore Grdis, vel a vaporibus sursum ascendentibus, vel a venis collocatis circa aurem. At ego potius dicet hoc procedere ab aere externo, intus incluso.intra meringam, de digitum 'comprimentem,qui quaerit exire, de dum no potest,causat talem sonitum surdi ina,qui videtur motus aquarum
idetur quod non. Quia ventus supra monto pernans,& sine aliquo impedimento transies, sonum facit. Adhoc dicendum, quod aer ρο- test dupliciter considerari . Primo se R cun
149쪽
cundum suam naturam,& sic dicitur insonabilis, si relinquatur suae natu rati dispotitioni. Secundo ut fit ci ali
qua violentia , ut dum Vnus ventus siqua montem alteri contrariatur,vel virga cedit aerem, Vel dum una pars vult alteri succedere,ee tunc causatur sonus quia tunc illae duae partes se habent tanquam duo cur ra dura. De Voce.
postquam Issallos. egit de Eno, hic
agit de voce, unde in explicati nem liuius, tria adducemus. Primo quae dicuntur a Phil. Scdo ea quae circa illa digna sunt annotatione,& tCrtio quaedam dubia . Quoad primum, primo habet Philos quod istum animatis eouenit mrmare vocem. Nam differentia est inter sonum, vocem, quod sonum etiam in animata faciunt, ut si duo lapides mutuo se percutiant, sed senu vocem nisi animata λrmant. Adiungit tameit, quod solum animata forment vocem stat dupliciter. Primo proprie, & hoc est verum. Secundo similitudinarie, & sic etiam in anima ta dicuntur sor mare quasdam voces, similes vocibus animatorum. Haec autem similitudo in tribus attenditur . Primo in extensione , quia ea percus.sione causatur extensio ini,sicut vocis . secundo in mesodia, quia etiares inanimatae, sicut & res animatae faciunt sonum graue, vel acutum. Te tio in distinctione aliqua syllabarum. Secim ostendit dii serentiam inter animata, & in. animata, cic etiam inter ipsa animata in mrmatione v cis. Supponit ergo in animata differre ab animatis, quia inanimata non sormam voce sed necoia animalia voce
so at,sed solum quae habent se nauinem , unde non habentia sanguinem eam non larmant, siciit patet in piscuebus, lumacis,vermibus, de sim: libus. Et ratio est, quia vox Drmatur ex attractione aetas,& eiusdem mei res piratione. Sed talia animalia non haestpropriam respirationem: ergo nec possunt formare vocem. Nec valet dic re inquit Philos quod pisces natantes in Achelao flumine Arcadiae vocem emittant, si a illa non est vox , sed strepitus quidam, ex commotione aqua causatus. Multa autem fabulosa dic bantur de illa regione Arcadiae , Vnde de his non curat Philos. Tertio ponit aliquas conditiones
necessarias ad Qrmationem vocis. Prima est,quod formans vocem, per respirationem attrahat aerem, unde noin omni locri animal emittit vocem;
sed ubi est propria attractio,& rcper cussio alicuius ad aliquid. Secuda est , quod irmans vocem habeat lingua, nam sicut natura utitur palato,necensario propter gustum,& saporem, &ad bene esse ad inteUraetationem,ita
natura utitur necesiario aere attracto, & respirato ad mitti gandum c lorem cordis, & ad bene esse ad Drmationem vocis, quae si persecta esse debet, necessaria erit lingua. Tertia erit,ut qui format vocem, habeat arteriam ex qua sit attractio aeris ad pulmonem,quia hF pars maxime est coniuncta cordi, & ideo maxime calida; & propterea ad eius temperametum trahitur aer. Hinc dissinit vocem dicendo, quod vox est respirati aeris percussio,ad alteriam vocalem, quae primo causatur ab anima. Probat a tem quod sonust vocalis sit ab anima sic. Quia non omnis formatio vocis vox dicitur, Ni patet in uiscientibus,& formantibus consimiles strepitus, Vnde oportet quod non sit formata cum imaginatione, de aliquid signis,cet, vel naturaliter, vel ad placitum . anima Cum emditioni.
150쪽
anima aut, est principiti imaginati'
nisi& origo significationum, aer autioncurrit ut instrumentum animae. Quarto ostendit duplici experimeto veritatem illius particulae, respirati aeris. Primum, quia homo non format vocem dum attrahit,vel expellit aerem, sed dum eum retinet. Secundum,quia pistes propterea non respirant, quia nec guttur habent, nec arteriam attrahentem aerem.
Quoad secundum pro maiori explicatione dictoi una. Primo notanduest, quod inter sonum, vocem,& Qnu non vocem triplex est similitudo, &triplex dii similitudo. Prima similitudo est in extensione, & diisimilitudo in modo extensionis, quia vox inanimatorum ut pote causata ex solam cussione cito transiti, sed sonus vox clist percussio aeris respirati ad arteria ex imaginatione animae, longo tempore potest durare,& extendi. Sectin-da similitudo est in consonantia , sed differentia eli in modo,quia sonus novox eli uni sormis, cum sit naturalis, sed sonus vox est difformis prout placet animali emittere vocem grauem , vel acutam. Tertia similitudo est informatione, sed in modo Ilat dissimi
litudo,quia sonus non vox habet continuationem, sed sonus vox eo test hahere continuationem, & discontinuationem, prout animal vult exprimere suum appetitum. Secundo notandum, quod illa animalia,quae non habent sanguinem dicuntur in apta ad sermandam voce. Sed hoc intellige de persecto sanguine, per venas diffuso, nam piscessi nulla aliquem sanguinem habent, sed imperfectum. Horum autem annmalium vocum non formantium quatuor sunt gen cra. Primum eli illor i, quae nimis mollem carnem in exteriori habent, ut sunt pupi, S: sepiae. S cundum est illorum , quae habent
caput: molle, sicut. est cancer. Tertium est illonim, quae habent caput
durum, constrictum . Quartum est illorum, quae habent corpus annulosum,ut sunt vermes, soruaicq , lacertae, tu machae, S consimilia, de
quibus spectat ad libros dea talibus. Tertio notandum, quod ad sommationem vocis decem instrumςRN Π, mp a
concurrunt. Primum cst guttur, arteria trahens aerem. Secundum cit lingua, se movetis,Jc causans vocem.
Tertium est pallatum linguam concludens. Quatuor alia sunt dentes illi quatuor, qui ante faciem oris ponuntur, quos lingua loquendo percutit. Alia duo sunt duo labia, & vltimum est pulmo. Debemus enim imaginari,qum per respirationem fit attractio aeris ad pulmonem, ex qua pulmo ingrossatur, & inde ex ingro IIatione ficta a pulmone per aerem attractu
fit reuerberatio ad arteriam vocale; quando autem expellitur, sonus causatur , concurrentibus debitis instrumentis,de quibus dictum est. Quarto ergo notaiadum, quod vox potest sic dii iniri. Vox est sonus ani, malis, ab ore animalis prolatus, cum explicatio aliqua significatione, naturalibus instrumentis formatus. In hac di finitione vox ponitur tanquam genus, staduplex est sonus, si sonus vox, dc s laus non vox. Ly Animalis, ponitur adsignandum sonum vocem proprium, quia ut diximus,etiam inanimata dicuntur formare uoce, sed improprie. Ly ab ore animalis prolatus, ponitur ad differentiam soni causati cx percussione duorum corporum in animat Ium . Ly cum aliqua significatione, ponitur ad dii serontiam soni,no causati ab anima. I icitur naturalibus instrumentis, ad differentiam tussis, de sternutationis, quae sunt voces,sed nosormarae natural bus instrumentis. Et aduerte, quod hic loquimur de voce persecte firmata, quia etiam h mines dcntibus carentes loquuntur,