장음표시 사용
161쪽
gororis redum ad cottimensurationemnarum qualitat turi. Secundo ut est quidem iudicatius alimenti, sed non corum quae sunt de necessitate at meiati, sed solum pertinentium ad delectationem, ut est sapor. Primo molio gustus est tactus,quia resp)cit qualitates tangibiles cluet sum obiectum tactus. Seolii do modo distinguitura tactu, quia tactus solum respicit qualitates tangibiles, ut sunt tangibiles, gustus vero cas inspicit . ut sunt in corpore saporoso,& delectabili, vel non Non mo- Sccundo notandi im quod hςc prorialiter . positio.Guilus est quidam tactus, potest dupliciter exponi. Primo modaliter . i. quod habeat modum tactus , quia .s tactus, & gustus lenitum suu obiectes in per medium intrinsecum, re sic hanc propositionem a mellexit Philos ut hic exponit S.D. Secundosor liter ,S hoc dupliciter. Primo uniuersaliter, ut dicamus gustum coesse tactum, uniuersaliter sumptu ' tactus est per totum corpus dissu sit, ct respicit qualitates rangibiles solum ut sic, gustiis vero est loli in in cuipide linutiae. SecundC particulariter, ita ut dicamus gusti melle querulam ta-cium in in dio intrin cco,quia uterisque aensus hal et nudi Lmantrinsecu, , sic intelligitur .liaquc gustu si Cneli iacius vi lucisa uer, ted quidam tach lindoin p. r se, scd dii inclusa tactu ut se ut dicim' contra Paulli Venetum hic, & Azg dium I ex. Io . Gu μεο Secundo ei pol opi incipali poni proba Ar tur haec coii clusio. Tactus de gustus reali cr distinguuiicit r. l)iobat tir primo . Potentia quae habent diuersa obiecta elicii traliter dastincta, essentialiter dili inguuntur per se. Sed pu- si is, do tactos hahelit diuelsa obieetamIentialii crdi uicta , qu a ut diximus gutius versatur circa qualitates s apta ridas, de tactus eiica qualitates tangi- - biles ut sic. Ergo. cofirmatur per Aristotilem gustum a tactu distingue
rem, ut potentiam a potentia cap. s quenti,tex. ii a & 3. de anima capit. primo &i de liis .animal inm cap. 8. Secundo . Tactus es ubi non est gustus. quia tactus est pcr totum piis distulam, non sic gustus. Ergo dissi inguunt Ir. Ad primum patet ex annotationis
Ad secundum dicendum venit. φorgati uiti gultus videtur ab Aristot. diuersimode positum. Nam iii libro de sensu, & sensito, σύ de senectit telo at omnes sensus in corde, & in Iulii O secutido de partibus animalium ponit organum gustus in cuspide litupuae,oc in palato. Sc d facilis est conci- Latio, nam omnes sensus radices iter coli antur in corde, quod est fundamentum otianium sensuum, formalia Ier vero reponuntur ubi ibrinaliter habent suam operationem, &scp icialia visua est in pupilla, auditi in meringa, S guttai tua in linguae cuspide,& in palato. inscendunt enima cerebro diro nerui, qui infiguntur in medio linguae,& per plures ramos diffunduntiar in extremitatib. latera lihus linguae, descendendo usque ad palatum. At quia carbula spongiosi est, s caro quae illos neruos cooperit, ideo fit miselum ad deiciendum s porem ad gustum. Saliua vero none si medium saporum,sed condime
Ad tertium diximus in annotatimnibus.
A d quartum dicendum, quod pro
bat pus una supponere tactu , ut fundamcntum omnium sensui3m,non tamen probat, quod viten ualiter sita
Eset Ilic altera quaestio soluenda, cAli dii lce,& amar si sint extremi sapores,sed quia haec qu. xilio parum iacit
ad negotii im nostrum,lisco eam omittimus, dicendo secundum S. T. Com. dulce,dc amarum cine extremos sapo
162쪽
sapores quamuis Gallentis teneat acu
pores. Q aam di Multatem vide in Iauello, & Toleto,& Ruuio vi supra
dc latum tene, quod sapores si mi isti, biM.ti. I, . Dulcis, Pinguis Ponticus Austerus, . Hypticus, Acutus falsus euamarus. Plinius tamen is . naturalis hist. tredecim cnnumerat . s. dulce, suavem, Pingue o, amarum,austerum, seu sti
poni. cum , acidum, salsum, saporem vini, lactis, aquae immo Aristoteles
hic tantum .8. ip 'cles saporum constituit , dc tu libro deseritis de sinii bili
eas tantum sex facit. reducendo pin-Iuς ad dulce, dc falsum ad amarum. deo dicito 8.esse species famosas, α principales. De tactu.
. . . VECTIO XXXXII. S. D. 22.
TAndem Philoca textu ros. usque
ad i2 i. agit de sen Q tactus. In textu igitur io,. usque a s log.
immoratur circa una a dubitatione,&a textu rop. usque ad G2.circa δε- lutionem alterius versatur. Prςmittit
igitur quaestionem, quod eadem erit ratio tractandi de tactu, quod & de tangibili, quia unum sunt,eo proptur, quod ii sensus tactus non erit unus, nec tangibilia , num erunt. Dub lat, ergo primo virum sensus tactus sit unus, vel plures. Respondet autem quaestioni negati ite dubitando . s. cysensus tactus non est unus. Quod pro bat sic.Omnis sensus.qiii est v n is,eshcirca unam contrarietatem. Sed tactus eit circa plures contrarietates. Ergo. Maiorem explicat pluribus exemplis. Nam sensus visus eii albi renigri , auditus grauis,& acuti gultus amari, & dulcis. Minorem probat, quia in tangibili sunt multae contrarietates . s. calidum , dc frigiduni, hu-
midum, de siccum, larum,& molle,& multae aliae ut graue, & leue&c. Huic difficultata ait, quod quidam Musist dixerunt alicis etia sensus habere plu ctus noures contrarietates ut apparet in voce, est Vnuata in qua non olum datur grauitas, de acclamen, sed de maenitudo,& paruitas. lenitas, oc asperuas, A c. Sed reprobat hanc responsionem,quia non est inconueniens unum sensium esse plurium contrarietatu ra,sed non prima. At sensiis tactus csi circa plureς
contrarietates,qualitatum tangibiliuprimo, qii .a non magis ab una ilia mutatur, de prim' quam ab altera. In textu autem lo9. mouet,&soluit Cara e secudain quaest. s. Aia caro sit serisorici ἐαtactus,vel medium. Dicit ergo carne ea. non es e sensi rium tactus, sed mediu. L.
Quod sic probat. Si quis haberet supra carnem p. lliculam, per ipsam tanquam per medium sentiret, ita ut ipsa non esset sensbrium. Ergo caro, quae in praesenti se habet ut illa pellicula, se tenet ut medium , quo sensorii imtactus entit. Addit,quod caro respectu sensus tactus se habet, ut aer re spectu visus, ct auditus . s. ut medii 4 ,& noa ut sensorium.
nrum sensus tanus sit unus. Idetur quod sic. Nam aliter es
sent plures sensus , quam quinque. Hoc est contra Philos. Ergo. Secundo. I n omni parte corporis sentimus omnes qualitates tangibiles, videlicet calidum , frigidum decis Ergo in omni parte corporis,est idem tactus. Tertio. Ouod habet unum obiectum, est v nulli,quia ab obiecto speculcantur potentiae, Ic actus. Sed per S. R. p. p.quaest 8.artic 3. ad tertium sensus tactus habet unum genus pro obieeto, i. omnes qualitates tangib
163쪽
Ies,qu conueniunt in uno mere in-
Opini Qitonia mi Philos hanc dissiculi
tem non explicuit dilucide: ideo multiplicatae sunt opiniones. Nam Auer. Tlienuit ius, Alex. Iand Caiet.Thienensis, de plures alij dixerunt,sensum tactus esse unum materialiter, sed non formaliter. Materialiter inquam , quia subiectum sensus tactus in quo in latur, est unum,& unum est organum, per quod omnia tangibilia tanguntur. Non formaliter dicunt , quia in tactu duae erunt potentiae, una ad sqntiendum calidum, &frigidum,& alia ad sentiendum hu-ntidiun, S siccum. Imino Alexander multiplicat sensus tacitas secundum
naturam etiam aliarum contrarietatum, s. grauis,& leuis,duri, & mollis. Sed Alb.cum Avicenna duos allos SC-sus addunt, unum constituunt circa solutioncm continui eius solidatio Dona, ex quibus dolores vulnerum, &delectationes valetudinis sentimus.
Alium ponunt ad sentiendum dei etationes venereas . Et alij alium addunt , ad sentiendas deleelationes ciborum,& alij alios agglutinant dicentes in stomachocsset enim tactias adsentiendum sitim. Alij vero ut Franciscus Toletus, cum quibusdam alijs duos tantum amrmant esse sensus tacitis. Primum dant ad percipienda tangibilia extet na , & alium
ad tangendum in teina. Tandem alijicnent sensum tactus esse unum secu.; Uum si ciem specialissimam, ad qua patiem declinare videtur S. D. nec
Se hs to Secundo igitur notandum, quod Eusens- duplex est uni assensus, s perierim, πω deci- &specifica. lla generica autem nul-
ce. Ius est qui dubitet, quia tactus,quod
sint. t. sentit per med um intrinsecti, &coniunctum generaliter. Disticultas et go est de v nita te specifica, quia curia du. V sint primae contrarietat , quae praeseserunt rationem obiectorsi primorum , una ad calidum,&frigidum,& altera ad humidum,& siccii , ex hoc videntur multiplicari sensus tactus specifice. Terrio ergo notandum, quod uni- AMauri tu obiecti duplex est. Prima dicitur iis .
materialis, quae attenditur penes ideorganum,& idem medium. Secunda dicitur sormalis, N: haec non attenditur tantum penes medium, & Oret num, sed iuxta rationem sol male lubqua organum immutatur consider tur. Notu est dubium de uni rate m teriali, quia constat idem organum per carnem, tanquam per medium sentire omnes qualitates sensibiles. Dissicultas ergo emergit dcvnitate sol mali, an . sensus tactias sub una
ratione formali possit respicere duas
Quarto ergo pensandiim venit, In a in quodnae qualitates tanstibiles bifaria nomino
considerati possunt. Primo ut talessiint, tali modo immutant, Jc so maliter organum diuersificant. Secu-dol ut conueniunt in una in nominata ratione sensibilis,omnes has qualitates uniente,& ambiente. Primo in
mo plures in t actus, sicut plures sutrationes tangendi. Secundo autem
modo si datur hoc unum innom in tum , in quo omnes qualitates tangibiles conueniunt, unus erit sensus tactus a
Quinto igitur ad inuestigandum In genera hoc in nominatu dicendum est, quod sensibi p.
qualitates tangibiles duobus modis considerari possum. Primo in generemtiuml, s. ut sunt qualitates tangibiles talis naturae,qualiter aduersona sedistinguuntur. Secundo in gen re se- sibili uin , i. quatenus sunt sensibiles,& taliter immutant tactum, quod comodo alij sensus suas potentias non immutanti. Si ergo in sensunt tactus
unam rationem reperimus, perquam immutatur, unus erit sensus tactus . .
164쪽
completi Sexto ergo tandem notandum ve- Tertio, quia unus sensus est uniusue . nit , quod in sensatione tactiva duo primi obiecti. At species primae comsulit pensandao Primum est immuta- trarietatis in 'no primo obiecto nontio organi, quia .c organum calet, possunt numire, quia sic non essent friget, humectaturi exsicatur priiNAE. Ergo . quoniam haec immutatio fit per duas Quarto, quia datur tactus quo sereprimas contrarietates, ideo videtur. timus famem, de sitim, de datur ta arguere duplicem sensum tactus. Se- ctus interior, & exterior , quod pr cundum eit ratio coinpletiva sensa- batur.
tionis tactus, quia .s sit tactus uno Primo,quia isti tactus magis disiue modo a modis immutatiopis allorum a sensibus externis,quam sapor ab eis seri suum, distincto formaliter, &sic dem externis. Sed hic sus realiter vIdetur unus sensus. differunt. Ergo&isti. Conelusia . Secundo loco principali ponitur . Secundo,quia interni sine medio , probMuri talis conclusio.Sensus tactus est vinis & externi cum medio sentiunt. secundum speciem. Probatur primo Tertio, quia si tactus exterior sen Unitas,&diuersitas potentiae desumi tiret dolorem in se,& voluptates, pos tur ex unitate,&pluralitate oblecti, .sti etiam sentire suam sensationem, formaliter sumpti.At unum.UDυρ- Cuod nulla exteriori sensui conce--cium formaditer sumptum sensus ta- diriir. Gu,L immutatio se is per mesium Quareto,quia isti tactus separantur.' , carnis, differens ab immutationibus . Nam externus est in una parte, & in aliorum sensuumA Secundo,quia 4l- ternus in alia
hum,& nigrum,uiride,rubrum, d Sed ad primu dicitur, quod Arist. alij colores, quia Uno modo formT . non assertiue , sed disputandi gratia immutant potentiam visivam, ideo id dixit. non eam diuersificant formaliter , Ad secudum similiter dicitur,duas
quamuis in se etiam distingueremur esse primas contrarietates,materiali- specie, ita videtur dicendum de qua- ter considerando qualitates contralitatibus tangibilibus.Tertio,quia cer rias in genere rerum. Sed una est cotitum est,quod in voluptate tactus, vel trarietas in genere sensibilium:& per dolore stat ipsa sensatio tactiva et lNec hoc patet ad tertium.Vocamur enim aute fieri possunt,& a calido,& a sti- primae qualitates in genere rerum , gido,& ab humido&c., k ideo potius quia non constant ex aliis qualitati- concurrunt ad sensationem materia- bus. At in genere sensibilium forna liter, quam formaliter. liter, in uno superiori conueniunt. Ad argumenta nil occurrit dicen- Ad quartum negatur assumptum.
ra Alisuis probant conclusionem no . Nam fames est quidam appetitus, &tur. stram. ix si is, quamuis fames ut appetitus Sed contra iterum instant Adue calidi, de sicci,& sitis frigidi, & hu sari j. Primo,quia Philos videtur pin midi. sui sse duos tactus,& duas primas con Ad primum Toleti ponentis duos
uarietates in tactu. si'nsus tactium, s. internum,& edite Secundo. quia alij sensus habent numinegatur assumptum in Senere i . unitatem, quia solum respiciunt una sensibilium,ix si concedatur ingeno.
V. primam contrarietatem. Ergo sensus Teret uni.
tactus non habebit unitatena, quia Ie Ad Rcundum dicitur,quod etiam spicit duas primas contra Nintc. . . intcmas liuntur per abionem qua
165쪽
sorium Ad tertium dicitur,tactum non se-tire suam sensationem , quia non
flectitur super se, sentit tamen a stirnem calidi,& sicci,liumidi,& frigidi,
quia idem est sensiis contrariorum . Ad quartum dicendum, unum esse tactum, sed in diuersis partibus ha-
Septimo. Nerui sunt terrestres,stigidi, de sicci,adco ut Arist.in secundo
degen. An. c. . dixerit pillos,ois mneruos , non habere sensum. Igitur neruus non erit sensistitam. Ergo erit caro dc sic neruus erit meditim. Octauo. Illud est sensoriu tactus, quod est temperatii simum in qualitatibus. At talis est caro,& curis , quae
here operationes diuersas,scut&di- est pars rem permissilua nostri corpo-ximus de naantina in toto corpora ris Ergo. collocata.
LECTIO XXXX IlI. QUAESTIO XXXX HI.
Vtrum raro sit meatu insens tactus . . idetur quod non. Nani mestiuiti V debet esse dc nudatum a natura sensibilis. Sed caro non est denudata a qualitatibus tangibilibus, cum sit
corpus mixtum ex his. Ergo. Secundo. Vnius potentis unum est medium. Sed aer,& aqua per Phil M. sviat medium in omni limi Ergo caro non erit inedium in sensu tactus
Ncmo. Quia dolor sentitur in locis
ubi nil litis est neruus, ut in iecore,. in corde,in vcms, in Ossium tunicis . . . Ergo nervus non erit sensorium in i l . . ctus. sed caro. Dccimo. Sensus tactus est in toto corpore. At nerui non sunt in toto cor
l .Pt cognitione quaest. primo prae: insitam au tua fundamentat, Secundo loco probabo conciussionem intentὸ . Et tertio faciam satis argumentis. PCmo igitur animaduertendum enit varias fuisse opiniones. Nam Themistius,&i Simplicius assirmant iii corde est eorganum sensias tactus,
' Tertio. Lledium prius immutatur a & omnlum aliorum lensuurn. becun ouam sensus. Sed caro non prius im da sententia fuit Alexandri,Philop mutatur quam tactus e quia sicat ira, Aulcenna,& Francis Toleti, ad pungatur, illico tactus sentit dol 'quam videtiir declinare Caiet.in praerem. Ergo. Quarto. Quaedam animalia non habent sanguinem, & consequenter nec carnem, ec tamen habenit Am. Ergo. Quinto. Philoc in secundo de partibus animalium facit carnem Org num tactus Ergo non errit medium. Sexto. Quia ratio Philos qua probat carnem non cile organu, sed medium,probat etiam quod non sit mea senti loco. Hi inquam omnes tenent sensiim tactus csse in carne tanquam in suo organo, & si Caiet.non in ca ne exteriori , t sed in interiori posuerit sensorium tacius. Tertia sententia est Arist. hic , S.I . Gallent,Ferrariensis, Iauelli,dc aliorum amrmantium camnem esse medium. Sed neruum sit tus carnem, &infia carnem existentem esse seni tum tactus,& organu.
cium,prodat etiam quUia I UI IὲC- Secundo igitur, notandum venit,
dium. Ratio cit, quia sensibile politu quod ad caulandam sensationem, ne supra senium, non sentitur. At si ne- cessarium eis medium, quia sentibile A iuum ritus denudetur ab omni carne sentit positum supra sensum,non cads x cn dutiae, putique setoidum, Scalidum supra se sationem. Sed in sensationς duplex st, ct perpositu. Ergo vel neruus, caro ei unt medium reperirI potest. Prumum di- accidens. medium,vel uterque erit sensorium. citur per se, quod necessaris concur-
166쪽
- rit ad causandam sensationem.Secundum dicitur per accides, quod potius
requiritur propter conditionem cor porum, quam ad causandam sensa- , tionem. Modo de ratione medii pers Sc necessari; duae sunt conditiones. Prima est, quod sit denudatum a natura sensibilis. saltem secundum illumodum, quo a sensu percipitur,non enim necessaria est omnis denudatio , quia manus calida caliditatem sentit,sed secundum altioren gradu, quam sit calida. Secunda cit, quod medium prius immutetur ab obiecto, quam potentia, quod verum eit depcioritate naturae,& si nou.temporis.
Aer igitur medium externum dici potest. Sed caro videtur Ponenda me dium internum per se. Tertio notandum, quid nam per carnem intelligamus. Nomine igitur Caro tri- carnis tria pro nunc possumus luteu, plicitersu ligere. Primuin,carnem propriam , mitur. quae sollim ex sanguine ge cratur,ssa illa solum proprie haltat carnem , uae proprium habent sanguinem. ecundum,aliquid simila carni, pr prie sumptae, quia habet complexio
nem adeo carni propinquam,ut caro videatur, quo modo pisces dicuntur habere cai nem, i cum tamen proprie non sit caro. Tertium, per carnCm inistelligimus id quod eli carni comixtum,ut sunt nerui, de caetera quae habent sensum,vel saltem augmentum. Ilar carnem ergo intelligimus primu, α secundum, sed non tertium. .arto ob reuerentiam D. Calet. de ad concili ndas tot illustres Conciliani dicendum venit,quod caro ponatur tur ID. medium Muneruus sensorium; duplictores. citer potest intelligi. Primo loquendo de omni carne, & sic cum Caici.dicimus non omnem carnem esse qrganii tactus ,sed aliquam estinaediu. Scdo de carne, quae vivit vltaaialis primo,& sic assiimamus hac esse organu i ii ci .dc non medium. Nec tu moveat
Franciscus Tolems putans hoc emeridiculum, quia in omni parte carnissentitur dolor,quamuis magis in una, quam in alia . Nam primum verum est de omni carne,q uuiit vita animΘlis, unde Dis caro prout spiritualior est,uel neria ossa, ningis sentit dolore, Propter hoc S. D.u . diit 23.quae itia artic.3.dicit,quod tactus, ct dolor magis vigent in pulpis digitorum, secundum Alb. in palina manus, in indice digitoruin, quia istae partes
sunt maxime neruosae. Ita similiter dicendum est, quod in neruis fundatur sensi is tactus, ut in eius prima radice,non pruna uniuersaliter,quin talis est cor. Sed prima in ordine ad carnem in carne tamen etiam est, prout
agglutinatur neruo, & participat de eius duritie ,unde videmus quod maior est dolor in carue exiitente prope neruum,quam in remota. Postumus ergo dicere , quod caro inquantum participat de natura, & conditione
Quoad secundum. Conclusio est, C. uelis
Caro est sensbrium tactus. Probatur.
Illud est organum tactus, quod pri-ς mo percipit tangibile, & primo ab eo
immittatur, nam medium nec mut
tu nec sentit. At tale est caro, suae est prima par animalis,& vivit vita antia mali, . sensitiva. Erm.
nobis facit, nec tamen necessariunia Argumses Sarnem esse denudatam simplici- ωμ ιπ- ter a qualitatibus tangibilibus, sed bene pro eis gradu, pro quo eas sentit. Ad secundum dicimus aerem, &aquam esse media externa ,dc sere per accidens,nos autem loquimur de medio interno,& per se. Ad tertium dicendum, quod medium prius immutatui secundum na turam,oc non secundum tempus, α' ideo subito quod caro interna pu
Ad quartum dictum est, quod illa
167쪽
Iectio animalia habent aliquid sinite, ves
aequivalens carni . . Ad quintum non est opus respondere, quia hic carnem externam negauit organum , &ibi intertiam posuit . Ad sextum dicimus quod etiam neruus est sensorium inquantum est carni comixtus, na nec fieri potest, quod aliqualiter non participet de ratione
Ad septimum dicendum,quod nerui inquantum participant de carne retinent quandam mollitiem,calliditatem, Jc siubtilitatem, & ideo sentiunt .
Ad octauum dicendum, neruum esse temperatissimum, prout opus est ad sentiendum. Ad nonum dicendum illas partes esse coniunctas neruis, & ab ipsis sustentari,& ideo sentire dolorem. Ad decimum dicitur , quod nerui subtus carnem existentes, per totum corpus diiffunduntur.
ΡHilos in textu II 3. mouet quandam difficultatem,& eam soluit. Quaerit igitur, lan in tactia, sicut cadit medium internum, ita etiam cadat medium externum. Respondetergo affirmative dicendo,quod inter tangens,& tactum cadit medium e , rernum. Antequam autem hoc pr , het,duo supponit. Primum est,quod omne corpus habet profundum, i. trinam dimenssionem. Secundum est, quod dum inter duo corpora cadit medium,illa non se tangunt.His suppositis se format rationem. Inter tangens,& tactum,siue sint in aqua,siue In tactu in aere cadit humiditas, aut acrea, cavit m aut aquea,quod si in aqua verum est, ilium e multo ma hoc erit certum in aere, rc m. oui est subtilior. Ergo inter tangens
men inter tactum,& gustum,oc alios Aeniunt , sensus; nam in uno conueniunti in otiora duobus discriminantur . nuenilini Nint. uidem in hoc, d in omnibus senbus,prout patet in corporibus duris, de mollibus,cadit medium externu . Primo autem differunt,quia alii sensus a longe incipi ut sua obicita prout patre in iis,auditu olfactu; sed gustus, & tactus non sentiunt iuum c biectum. nisi sit debite approximatum,& coniumstum, unde si tangeremus per pelliculam,iudicaremus ingere immediate, de tamen esset per medium. Secundo disserunt , quia inali s sensibus obiectum prius immutat medinm,dc postea potentiam, sed
in gustu,& ta si simul tempore, s&si non causalitate, & prioritate natu raeὶimmutantur laetias, gustus, & medium, ut accidit in eo qui per clipeu . , percutitur,dam non per prius percu- titur clipe ac deinde clipeus pociD . itit tangentem clipeum', sed eo ipsis quo clipeus percutitur,m ipis perci titur,qui super se illum habet.
In textu i I s. repetit carnem non Gera ea esse senseriam,sed medium,tum pri- nudiummo,quia sicut se habet aer ad visum, ita se habet caro ad tactum. Sed roconcurrit ut medium in visione. Ergo& caro in tactu. Secundo,quia sensi bile positum supra sensum non sentias tur.Sed tangibilia posita supra carina sentiuntur.nrgo caro etit medium intactu. In textu IIp.riS.rr9.ostendit OG Tamesoganum tactus esse illud, quod est in potentia potentia ad qualitates tangibiles, P qm,inta, sic probat. Illud est obiectum potem tangibita. tiae,quod dum recipitur, potentia pa-otuur. Sed tactus recipiendo qualit res tangibiles patitur. Ergo erit harum potentia. de ad has in potentia. Tami est Vltimo in textu iam dicit tactum tangibi esse tangibilium,& non tangibilium, liῆ σ Di sicut visus dicitur visibilium,i inutia Detnsibitia
168쪽
sialium. Dupliciter autem dicitur ali se tangunt quid inrangibile. Primo, quod p tum est tangibile. Secundo quod excedit potentiam.
Vtrum messium externum sit necessc-rium intactu.
non. Nam tactus et tactus, quia tangit. Si igitur inter tangens,& tactum intercederet medium, tangens non tangeret tactum,sed medium. Secundo. Sic meret ratio Aristoti
uod caro sit medium, napossumusicere esse aerem , vel aquam. Tertio. Medium internum, de e ternum plurimum differunt. Ergo si num conuenit eum senserio, aliud conuenire nequibit. Nam inter medium, & sensorium debet esse pro portio. Quarto. Serta immediate secat li-pnum . Ergo inter serram & lignum sectum non erit medium. Quinto. Sigillum imprimit imaginem, & figuram in plumbum, vel
curam:&quis dicet tunc intercedere inter haec aerem λIn nac quaest. tres inuenio sententias.Prima est Averrois, Averroi. starum,squod inter quaecunque cor pora cadit medium externum,quam suam opinionem his punctis explicat. Primum est,quod medium internum est pars animalis ,& externum mi nime, ut aer,& aqua. Secundum est , quod eum etiam manum in aqua tenemus , adhuc inter aquam & mana est medium. Nam negant,quod antimal immediate patiatur ab aere
qua. Quod probant. Primo, quia aer in sua naturali dispositione est locus naturalis noster. Sed locus naturalis non agit in locatum. Secundo,quia sic non esset medium aptum, mi alia per ipsum agerent, quia sensorium, de medium debent esse denudata. Ternum punctum est, quod aer exiastens extra suam naturalem dispositionem agit quidem, sed non cx te, sed quatenus ei admiscentur alii vapores, qui eum vel caleficiunt, ves in frigidant, vel alio modo afficiunt. Istae a tem qualitates non sunt nobis contiguae, & ideo semper agunt in nos mediante aere,vel aqua. Secunda sententia est Francisi Toleti, e& quorundam Modernorum ex Sexto. Lapis, intinctus aliquoilo Thomistis, dicentium,quod corporare proiectus in parietε relinquit in eo dura non se tangunt secundum totu , figuram. Igitiar no poterit cadere aer mediu&. Septimo. Incredibile videtur, quod inter tunicam , dc ossa mediet
Octauo . Lapis. A.descendat superi pidem, B. Qii aero, Num cadens tangat,vel non . Non secundum,quia sic adhuc diceretur in aere suspensiis. Ergo eum immediate tangit. Nono .Corpora cςlestia solida sui,& tamen immediate se tangunt. Ergo quod inter duo corpora cadat medii 4,
n erit nisi ab in qualitate superficierum, unde qqualia immediatet quia non habent omnes superficies planas, quod si eas haberent, immediate se tangeret, sicut immediate se tangunt in puncto duς pillae lapideς, sic horum rationes adduximus in Argumentis.
Tettia sententia est S D.&sete cranium Thomistarum distingitentium corpora in corpora dura, molis Ita,& fluvida. Modo dicut,quod semper inter duo corpora dura cadit m diu,& ita iter corpus durii, S molle,& inter molle. 6c naolae,ut inter duas partes panni, sed non cadit medium inter corpus duru, de fluuidum,& inter
169쪽
ter manum existentem in aere , vel in aqua, quia manus haec immediate tangit. cundo ergo ad memoriam reuocandum est id quod supra diximus, quod diuersimode concurcit medita intactu,& in alijs sensibus , nam in
alijs necessario concurrit, quia ObIectum prius natura immutat medium, quam potentiam, prius enim color immutat aerem, quam oculum. Sed intactu cum cadant corpora solida, & Aer cta mollia , ab aere, vel aqua penetrata, qua contu vel his coniuncta, ideo dicimus haec suntur ta corpora non posse se tangere sine median dio aeris vel aquar,unde in aliis sensi-hus, medium concurrit ex parte agentis, quia per illud mouet potentiam , sed in sensu tactus concurrat ex parte potentiae, lais medijs coniunctis. In corpori Tertio notandum, quod inter tan-Bus gens, & tactum secundum naturam ris . cadat mediu ,est per accidens, sed necessarium ex colunctione corporum.
Hoc autem potest dupliciter intelligi. Primo loquendo de corporibus mixtis, & sicanii mo quod inter duo
corpora mixta semper cadit medium,
quia non videtur possibile quod pos. sint subterfugere iubtilitatem, S penetrationem aeris, vel humiditatem: aquae.Secundo loquendo de corpori- bus simplicibus,s. de elementis,& t sic nego quod hae mmediate non se ta-gant ii excludamus eorum qualitates quae mediae sunt, ut de humiditate a-
quae dixit Philocὶ ut aqua manum,
aer corpus locatum , & ignis combu-: sibile,& pars terrae,in centro existes , centrum. Sed nec per hoc quod dixtii mus, quod inter corpora mixta cadit j medium volumus dicere, quod hoci medium sit aer,vel aqua se dum se, sussicit enim quod cadat media aliqua qualitas aeris, vel aquae, prout de
humiditate dixit Philocin textu. Coxclusio Secundo ergo loco principali ρο-
probathri nitur talis conclusio.Inter tangens,&ta tiam cadit medium. Probatur primo a Qtiiori. inter tangens,& tactu in aqua cadit medium, s.ut affirma
uit supra Philosttextu ir Ergo multo magis in aere, qui est subtilior, de
efficacior. Secundo. In aula undequaque mutis validis clausa datur continua tio aeris interni,& externi. Ergo interquςcunque alia corpora. Probatur Antecedens. quia in ea aula penetrahit sonus. Ergo per medium acrem is
Et ulterius, quia i si non daretur talis
continuatio, aer in aula coclusus corrumperetur, ει sic daretur vacuum contra Arist. . Phyc. Tertio. Ponatur vas in fundamentis domus,& sit undequaque clausu , aut aer in eo inclusus quandoque corrumpetetur,aut non. Secundum non
est dicendum, quia ille aer si non habet continuationem, cum sit extra
propriam spheram, non potest diu
durare. Ergo ad hoc ne vacuum detur, vel danda est continuatio aeris, vel hirmiditatis.
Ad primum dicendum, quod tan- Argis
sens dicitur tangere tactu, non quod raω, in inter haecno cadat medium, sed quia, . inter haec no cadit aliud corpus,qii
possit dici tactum, & non medium. Ad secudum dicitur, quod nos hic
loquimur de medio extrinseco, caro autem est medium intrinsecum. Ad tertium dicimus, esse proportionem in sentiendo, & si non in na
Ad quartum dicimus, quod inter seram es lignum cadit medium,idest aer,&ita dicimus de sigillo, &cera, ct pariete,& lapide intincto. Ad septimum dicimus, quod sit
ter ossa,& iunicam non mediat aer, mediat tamen aliquis humor,vel qualitas virtualiter correspondens aquΞ, vel aeri. ιRd octauum Iauellus primo dicit, quod impediretur a natura uniuers li, ne
170쪽
. Idriseeundi. li,ne tantiani lapis supra lapidem de-l scendat sicut aptus natus est descendere. Secundo dicit,qtiod illa aer, est tam parmus, ut non suifidiat denomi, nare lapidem sursum. Sed nos cum Philos liberamur ab his angusti js dicendo,quod mediat aer, si nos lateat. Non dicitur autem ille lapis sur- sum, quia inter lapidem sursum, &. deorsum no potest intercedere aliud. corpus durum, sed solum fluens, ut aer,& aqua. - Ad nonum dicendum,quod corpo. ra caelestia se tangui sine medio, quia ibi non
poliquam Philos determinauit de Asenlibi libiis, modo in textu i 2 I. incipit determinare de sensu. Ponit ioitur talem conclusionem. Omni se- sui conuenit suscipere speetes sine ina m ttra teria. Hanc probat quodam ligno. Nasicut cera recipit imaginem impressa in sigillo aureo,vel argeiueo,sine auro, et argento, . sine materia,ita se- penetrat aer, si autem ibi sus recipit ' cies sine materia, vivi- ,non se tangerent sine mecio, ' sus recipit s ciem coloris, & non mai quia aer spirituali silinus est. Ad rationes Com.non est opus respondere, quia omnes falsae sunt, & a S. D.impugnatae. Impugnat ergo S. D. Com.in tribus. Primo in hoc quod dixit elementa in nobis non agere, &nos ab ipsis non pati, mi sunt locus noster naturalis. Nam hoc repraelim. dit. Primo,quia elementa locata,secudum extremitates alterantur a locantibus. Ergo pari ratione nos qui his contigui sumus,ab his alterari possumus. cundo,quia nos elementis c6-
parati habemus rationem passivi. E teciam coloris,unde dicendum venit,
ruod sensibile habet esse diuersiim ia
e.& in sensu,quia in se habet esse naturale,& materiale, & in sensu spiri-
male,& intentionale. In textu vero fi a 2. determinat senis sum, ad disserentiam intellestiis ha- - bere organum in corpore. Organum autem dicitur illa potentia,quae est re ceptiua specierum sine materia, unde organum non eii corpus,sed potentia 'corporis. v g. Ilus non est corpus, sed potentia corporis. In textu I 23. soluit duo quaesita.
zgo illa activi. Secundo principaliter Primum est, propyer quid excellens Eeciliis, illum repraehendit, quia nesciuit di- sensibile sensum corrumpit,de respon 6hcta, det hoc esse,quia inter sensibile,
organum oportet esse proportionem. , γώ- a Excellens autem sensibile superat hae o sicut etiam corrum-stinguere inter clementa,ut locantiali: & ut habent qualitates activas,& passiuas, nam ut locativa considerantur secundum suas formas substantiales, . quas consequuntur ex impraestione corporum caelestiuini, haec autem sorma subitantialis vocatur virtus locativa sed secundum suas qualitates sui alterativa. Tertio principaliter eum reprςhendit,quia dixit elementa non se alterare,nili permixtione vapsu. Nam elementa secundum se sunt co- uaria.Ergo corruptiua,& alterativa. proportionem, pitur consonantia cordarum,si corde grauius sui decet tangantur. Sccundia quesitum est. Cur plantae quae habent animam vegetatiuana non se tiant cum tamen ta frigescant, de calescant. Respondet ex prouenire, quia non habent talom complexi nem , quae sit sulficien, ad organum
Ex t .vsque ad iχ7.inclusue habemus unum diibium cum solutione, racio: ita partis duersatiuae . Du