장음표시 사용
191쪽
enim videtur vera. Piimo, quia com- qita qtialitate coloriae, & Lamen peria petimus oculum videre albedinem , vel nigredinem, percipere colore, ει qualiot in inmen non est denudatus ab illa qualitate. Secundo. Sensus ta s qualitates tangibiles percipit,videlicet calidum, frigidum,numidum,& siccum,&tamen ipse aliqualiter est frigidus, vel calidus. Tettio. Quia hoc est commune
omnibus naturis, etiam non cognoscitiuis. Nam omne recipiens,non incipit omnes qualitates coloris. Sed hoc accidit oculo ut corpus est,&nsi ei conuenit, ut potentia cognoscit tua est.Secundus ergo sensus verus est,&intentus; nam necesse est, quod O Ius sit denudatus a colore, auditus a
sono,olfactus ad odorabili, de intellectus ab intelligibili, si volunt ea percipere ut sua tecta propria, scadς-quata.& a potentia,per se primum in Tertio notandum, quod haec pro-
bet id quod actu recipit, sed ab eo de positio duobus modis potest intelligi. do qu. t nudatυm est. Primo uniuersaliter,& ut iacet,& sic Ad primum dubium diximiis supra,quomodo intellectus,& sensus dicantur assimilari,& distetre in pati, ex mente Philosephi. Pro decisione vero secundi dubij.
Primo notandum venit,quod potantia, & determinatur,& cognou itur Pactum. Ideo si aliqua potentia potest aliquo actu determinari, dicimus illa potentiam habere ordinem ad illum actum ,-s non est determinabilisper illum actum ,amrmamus non habere ordinem ad illum, V.g.quia albedo nigredinem non determinat, idco non dicimus nigredinem esse potentiam albedinis i seu quia di phanum est susceptiuum luminis, propterea dicimus ituram esse adtia diaphani, & quia intellectus est docterminabilis quocunque intelligibili, ideo dicimus eum essean potentia ad omnia intelligibilia. Secundo notandum,quod recipies debeat esse denudatum a natura recepti,dupliciter intelligi potest. Primo, quod debeat esse denudatum ab omni,dc quocunque receptibili, siue per se, siue pM accidens. Secundo, quod sit denudatum a natura primi, de per se primo receptibilis,ldest a natura sui primi obiecti. Primum non intellexit Philosophus. Patet enim oculum non esse denudatum ab alis de omni b. receptiuis verificatur,nihil enim recipit,quod iam habet. Secundo tali modo. idest pro natura recipietitisin sic de omnibus verificatur, sed diuersimode: nam oculus si debet idere colore orittet ut sit denudatus a natura coloris, sed non a natura alterius qualitatis. Et ita intest ctiis si debet recipere omnia intelligibilia,debet esse denudatus ab eis. Vel dicendum, quod recipiens ut est inpotentia ad suum receptiuum pr prium, lcbet ab eo esse denudatum , sed prout est in potentia seruando se- per proportionem. Ad primum dictuin est in secundo notabili. Ad secundum dicendum,quod S sus tactus sit denudatus a qualitati, iam bilibus potest dupliciter intelli 'D. ngi. Primo ut recedunt a medio, & sic verum est. Secundo absolute, hoc est falsum. Vnde recipiens non debetes e denudatum a natura recepti a Qtute, & simpliciter,sed a modo quErecipit, V.g. manus potest esse calida in duobus gradibus,re recipere tertiugradum caliditatis, quia ab eo est d
Ad tertium diximus in tertio notabili.
192쪽
Octauo loco arguinar , quod inteuIectus sit assi xus organo corporali. lam lae, organo corporeo, laeditur etiam intellectus, prout patet in phreneticis,& delirantibus. Confirmatur.
Virum intellectiti possibilis si pura quia consequentia Philosophi non vi
v Idetur quod sic. Nam quod est
ratio recipiendi omnem entitatem , debet ei te denudatum ab omnientitate , secundum Pliit opitum risupra. Sed intellectus est ratio recipiendi omnen entitatem, ut infra dociarabit hir. Ergo.
Secundo. Ita tellectus, & sensus differunt. At ii intellectus non esset in I uri potentia ad omnia intelligibi-ia, no disteret a sensu. Patet. Quia esknsus sunt in potentia ad sentibilia. Sed Contra. Intellectus intelligit seipsuiri,cla in non est in potei ia ad se ipsu. Ergo intellectus erit ens in actu. Quatio . Arguitur contra illam propositionem allignatam a Philosopho pro causa cur intellectus sit in potentia, quia scilicet recipiens debet
cile denudatum a natura recepti. Namnus Angelus recipit speciein simile alterius Angeli,oc una anima alterius animς Igitur ii uellectus pol esse illius naturae, cuius speciem recipit. Quinto. Selisus communis recipit species omnium sensuum, re tamen non est potetia in genere sensibilium. bexto. Sic cogitativa remanebit incognita. Nam non cognoscituras
ipsa,cum sit indiuidua, & sensibilis,
di non ab lais denudata. Non cmn scitur ab intellcctu , quia intellectus non cognosset singularia, sed uniuersalla. Septimo. Sic intellecti is non co- nosceret inamaici talia, & spiritua-ia. Nam ab his non est denudatus, ct in sit naturae spuitualis, oc imma-urialis . detur recta, scilicet si intellectus est assi xus organo corporali. Ergo erit calidus, vel frigidus. Nam potentia sensitiva dicitur a fixa organo corporali, nec tamen dy calida,vel friaida. Pro enucleatione harum e uicultatum se comitantium. Primo ponemus aliqua fimdamenta necessaria ad eliciendam veritatem conclusionis prii οῦ palis. Secundo ponemus ipsam conclusionem, S eam probabimus. Tertio faciemus satis argumentis. Quoad primum ergo,primo notan Opim dum venit, quod circa hanc dissicul- nes . tatem sunt plures opiniones. Prima
igitur fuit Alexandri sustinentis intellectu possibilem non esse nisi quan
dam virtutem animae, arte,dc exerci
tio acquisitam, de cum specie intelligibili aduenientem. Quapropter secundum eum intellectus possibilis est pura potentia, non solum in genere intelligibilium materialium , dc amismaterialium, verum etiam in genereentium. Alij vero sunt in sententia, quod secundum se sit in actu, sed co- paratus ad species intellisibiles in potentia. Quod verum est si dicamus intellectum in genere eriti uinesseis actu,cum sit realis , dc actualis potentia animae, at in genere intelligibiliudicatur in potentia, quia hoc non habet a sua natura, sed acquirit perspecies ut explicant Thomistae. Secundo notandum ergo, quod intellectus sit pura potentia bifariam potest intelligi. Prima in genere - Intellect' rium, idest sit degenere potentiat tu, ese puravi est prima materia , dc non entium potentia actualium, inter quae sunt potznuae in sexere activae. Secundo in genere intelligi- intellitiabilium,idest in ordine ad intelligibi dicium. Ita a
193쪽
tia, quoniam non est his informatus a
natura,sed pec species informatur. Primo modo intellectus non est pura potentia, cum sit immaterialis,& spiritualis, quae sunt maxime in actu, de quia est vera pars animae,& potentia activa. Secundo ergo modo dicitur . pura potentia ,scilicet in genere intelligibilium,quia se habet tanquam tabula rasa,in qua nihil eίt fctu bri, unde sicut materiaconitituitur in actu per forinam in genere entium,ita intellectus constituitur in actu per spe ciem intelligibiletri in genere intelli.
gibilium. Tettio tame notandum, quod hςc propositio. intellectus est pura potentia in Oidine intelligibilium, pinei habere duplicem se. iis .n luimus, vita pura p Rentia genus determinet ,dcut sensus. Intellectus continetur sub genere intelligibilium , non ut ens in actu, sed in potentia. sicut etiam sol mus dicere, quod materia prima est
pura potentia in genere entium . S
cundus ut ly in genere intelligibilium sit conditio m ificativa, dc diminutiva, ly in pura potentia, ut sit sensus .
Quamuis intellectus in genere enitust in actu,attame, v t considera in genere intelligibilium non dicitur eiuin actu intelligibilia, sed in potentia ad ipsa,& hic sensus eii verus, de inteius a Philosopho,dc non primus. Quarto insuper notandum, quod intellectus sit in potentia ad intelli.
Is μἀὴὸ gibili ii x dupliciter. Primo inordi. ad 6uies iis mas intelligibiles, idest spe
cies, quia eas connaturales non ha- . .,Dί-λis ordine adactum in-
telligendi, de sic utroque modo dici-' tur esse in potentia, quia nec habet species intelligibiles coquas, ut habet angeli, nec actum intelligendistine
specie congenitum. Quinto ulterius notandum est,n biliores expositores tu hoc coli uenire, quo intellectus de se nullain lita
beat speciem intelligibilem, potest Explica
dupliciter intelligi. Limo in ordine tur quor ad suum obiectum materiale, ut sit modo. sensus. Intellectus ei in potentia ad omnem speciem rerum materialium. Secundo absolute, idest et latra in o dine ad res immateriales. Modo su inferiint . intellectum solum esse iapotentia primo modo non autem secundo modo, qitia ipse est actus inteligib iis taltem a subitam iis separatis. Sed lii videntur aequiu acare, dum
transeunt de genere e atiuin , ad genus intelligibilium. Dato enim quod intellectus ut res immaterialis sit intelligibilis. non tamen acta intelligitur niti per speciem constituent enim tellectum in actu, vel eum supponente in constitutum in actu. Est igitur
intellectus possibilis actus intelligibialis sed non cadit sub cognitione, nisi per speciem . quae comparata intellectui s) habet ut eius forma, dc actus Quo ad secundum conciusio est. Intellectus possibilis ante receptione specierum intelligibilium, materi lium, & inlinaterialium est in pura potentia. Pi Obatur. Recipiens prout recipiens est, se habet in potentia ad receptum. Sed intellectus pol Iibilis ,
intelligat materialia , vel immaterialia, siue eli. im seipsum, recipit cognitionem. Igitur erit in potentia. Maior
patet, quia receptio est persectio recupientis. Minor conitat re ipsiuAd primum,aliqui negant intellectum esse rationem recipiendi omne entitatem, scilicet etiam immateria. lem. Alii multa lingunt, Ego autem t/soluundico, quod intellectus,sive ratio recis piendi omnem entitatem bifariam intelligi potest. Priino quatenus entiatas et . Secundo quatenus quoddam
intelligibile est. Intui lectus ergo est
ratio recipiendi omnem cntitatem,
non utcntitas est, quia sic Oporieret quod etiam esset denudatus a se idiis,sed eil ratio recipiendi omnem ei
194쪽
rcis . . Lectia .cuarta.titatem ut intelligibilis est, fle hoe
modo ab omni intelligibili est den datus, antequam illud uitelligat. Ad secundum primo respondetur esse differentiam inter sensum, & intellectum in recipiendo, quod sensus solum est in potentia ad recipiendum sensibilia immaterialia, at intellectus est in potentia ad recipiendum species sensibilium , & non sensibilium ,
materialium,& immaterialium. Sectando dicitur, quod Philosophus posuit coia uenientiam inter scii sum , intellectum, quod uterque recipiendo species suas patitur, sed dixit, in hoc differre, quod excellens sensibile
corrumpit sensum, excellens vero intelligibile consortat intellectum. Ad tertium dicendum, quod&si intellecti is,ut ens est,non sit denudatus a se ipso, ut tamen quoddam intelligibile est, a se ipso est denudatus, unde non semper se ii atelligit, nec semper intellexit.
Ad quartum Toletus multa dicit,
quae ilic examinanda non sunt. Veritas enim est,quod in Angelis non datur intel lectus, nec apens, nec possibilis, quia habent species omnium reru ibi congenitas, ct cmas, unde non indigent intellectu agente, species eliciente ad hoc,vt pereas constituat intellectum possibilem an actu. Secuniado dicitur,quod intellectus potest recipere speciem sibi similem, immo &suae naturae, ut est ad eam in potentia in genere intelligibilium , tu hil enim recipit quod iam habet. Ad quintum dicendum,quod ditae
sunt dissicetentiet inter sensum communem recipientem,&intellectunt. Prima, quod sensus communis immedia te non recipit sentibilia, sed per sensus particulares, unde caecus a natiuitate ignorabit naturam coloris, quia per visum non est transmissa species eius ad sensum communem, intelle
Mus vero immediate recipit omnes
species intelligibiles,& ideo ab eis est
denudatus . iacunda est,quod stasus ccura munis no percipit sensibilia quoad cunnem gradum sensibili latis, intelletius vero percipere pol omne in ligibile quo.id in gradu intelligis hiat: s,& ideo oportet illum esse denudatu ab omni eius gradu. Scdodr, quod sensus communis eo modo,quo
recipit sensibilia, est ab eis denud tus, & ita Sportionaliter intellectus. Ad sextum dicendum,quod cogitatiua cognoscitur ab intellectu. Et cum arguaur,quod est singularis. Respondetur primo,quod de si sit singularis ut talis, vel talis est, uniuersalis tamen est prout stib communi ratio ne intelligitur.Secundo dicitur, laud&si cogitativa secundum se conliderata,directe non hi intelligibilis, i
men prout continuatur cum intellectu, ex sua spiritualitate intel ligibilis efficitur, nam sic quodammodo efficitur per continuationem uniuersalis& immaterialis. Non repugnat auteintellectui cognoscere singulate imis materiale, vel participans de immaterialitate, ut eam participat.
Ad septimum dicioni est,quod intellectus fit immateri alior in genere intelligibilium,quam sit ipsemer,vel
quaecunque alia res immaterialis considerata in genoe entium.
Ad octauum dicitur, quod intellectus secundum se non laeditur, cum semper remaneat in eadem dispositione. Laeditur ergo in alio, scilicet in sensibus, quorum auxilio utitur pro hoc statu, unde sicut cor remanens in sua naturali dispositione non potest operari per manum si laedatur,ua intellectus,&si semper remaneat in eadem dispositione, non tamen semper eodem modo operatur, cum deficiat eius in inistri , idest sensus. Ad secundum dicendum,quod S sus,ut sensus, neque est calidus,neque
frigidus, sed ut tantum est coniunctus
195쪽
α1ς eum organo acto calido , vel frigido, at intel levius cum sit separatus a sensu, non potest per seipsum, ut in
Vtrum intellectus uniatur homini ut VIdetur quod neque anima , neq;
intelletius sint in corpore, ut forma,sed tantum ut motor. Primo. Si intellectus ut potentia animae ii Drmantis materiai n esset in corpore, non postet intelligere seipsum, neque formam materialem. Patet, quia ab his non eiset denudatus, i. separatus. Secundo.Si intellectus esset in m teria,esset extensus. Hoc falsum. Eringo. Probatur maior. Nam sic inteli Gus aut erit subiectum figi rae homi nis,aut non . Si primum, cum omne
subiectium figurae sit quantum, ergo& extensum. Si sectandum, nullum assignabitur, cum neque sit materia, neve aliud compositum. Tertio.'Sic intellectus simul cum
corpore moueretur,de quiesceret,da to quod una pars corporis 1n quo enset,moueretum,& altera quiesceret. Sed hoc est inconueniens. Ergo.
Quarto. Si intellectus esset forma matelialis: in diuidualiter teciperet , cum talis sit cotiditio formae materialis. At inici lectus recipit uniuersaliater. Ergo.
Q into. Sic esset quoddam intellectuva in potentia,nam forma materialis intelligibilis est in potentia. Sed hoc est inconueniens,quia res intellecta moliet intellectuna possibilem , sed intellectiis possibilis non potest mouere se pium Igitur non Potenteisse sorma inte lecta. M tq.Sic linucretur,l manus imtelligeret.probo,quia ibi est ala tota,& totaliter. Ergo etiacum intellectu. Septimo. Omnes sormae naturales per Philosophum educuntur de potentia materiae. Sed intellectus non educitur de potentia materiae, cum
secundum eundem x degenerat .veniat deforis,& sit quid diuinum. Igis. Octauo. Si intellectias cum anima vegetativa,& sensitiva sunt in una e sentia animae esse dantis , sequitur, uod etiam vegetativa,& sensitiva de
oris veniant. At hoc est inconuenies. Nono. Philosophus tex s.sipra, dixit intellectum esse immixtum, di s paratum Mulliusque corporis actum .nrgo non erit forma dans esse,seu Metus corporis.
Decimo .Nulla potentia est abstractior, & simplicior essentia animae. Sed actio intellectus non est alicuiuo corporis actus. Ergo nec anima. Ergo erit substantia separata. Vndecimo.Qum habet per se esse non unitur corpori v isorma, cu sit id est,sed intes lectus habet per se esse,
cum non dependeat a corpore. Ergo, Duodecimo. Forma non remanet sine propria materia. Sed intellectus remanet sine corpore,cum sit incorruptibilis. Ergo no erit forma corporis Tertiodecimo. Si intellectus citet unitus materiae ut forma, pendere ex dispositionibus matecae, nam forma non introducitur nisi in matςria disposita. Sed hoc est falsiim,quia sicesisti corruptibilis, ira corrumperetur cum corruptione dii positionum. Quartodeclino. Illa viaio aut est substantia, aut accidens. Si saltantia , ergo remota illa unione corrumpitii ranima. Si acculens inseparabile,sic tiam corrumperetur anima.Si separabile,ergo est possibile,quod anima sit
in corpore,ci: sic non erit unita vi das ei esse inseparabile. Ouintodecimo. Sic nunquam h mo corrum set .diam homo in stat
196쪽
stat ex sorma, & materia materia autem incorruptibilis est Ergo si forma est etia incorruptibilis, sequitur quod homo nunquam corrumpatur. Sextodecimo. Si anima est forma corporis. Ergo eius partes erunt organica . Hoc fal sum. E rgo. Probo mar rem . Accidens non potest esse abstra- ctior substantia. Ergo nec intellectus
Decimoseptimo. Intellectus, d.
anima realiter idem sunt, sed in res lectis non est forma coi poris. Ergo laec
Decimo clavo. Qiramuis anima uis vi substantia est non deseceat
uis intellectus inm dc peni'cat a materia, est tamen in mathri a scut& νnima , At anima defit is venit,ut lupra diximus ex Philosopho a. degen. an. cap 3 Ergo quamuis anima& iniculectus sint in materia,non tamcn sunt in ea, ut in ea est forma. Pro resolutione quaestionis. Primo ponemus aliqua standamenta necessaria ad eius intelligentiam & declarationem. Secundo improbabimus opinionem Averrois, teli imoniis ArisO- telis. Tertio aliis i arionibus. Ultimo diluemus argumenta. o. - - Quoad prin una omissis multis opinionibus Philosophorum a1ntiqtioru in ' de intellectu, solum pro nunc ὲn me dio propono duas opiniones. Pi ima est Thomistarum,S omnium Catholicorum, scilicet quod anima uni iurior ri. ut sorma Gans ei esse formale S substantiale,& etiam operari. Alia est Averroistarum,scilicet quod anima est si ibstantia separata, & non unitur cur ri ut loriara, sed ut in tria, nam uniri alicui stat dupliciter. Primo ut sorma materiae cx qua unione fit uniam per se iubilantiale. Secundo ut motor Obili, prosit nauta unitur naui Catholi ei sustinensantina in uniri corpori primo modo, Auerrinstar vero secula. O. Secundo ergo notaridum , quod Lxplica opinio Anerroistarum in his punctis rio opimo contait. Primulo, quodam ii intel- ms Auerlectitia in homine, una est in Gnata ib. rois. hominibus, immo Dalis, de semp terna, quae suri ante omnem laonilitem , & post singulos remanes, unde cis no vnitur ut ibrnia in si imans te distingitens, speciem quae dans, sed tantum assistens. 5ecitndum est, quod in singulis hominibus datur alia anima eivssentialis . pcr qu. In homo a caeteris distui putuir, quae corporc clari upto cor IDmpitur, & de ps renita materiae educitur . quae sit gula ita cc gnoscit, de eli sensitiva, ci organica, & haec anima cogitainia nunc aratur. T cristium cit,quod anima illa intelleiunia separata, per diuersa phantasmata diu crsis hzmitribus unitur, unde quamuis sua natura silvi a , Iamen ab extrinseco dicitur multiplex,ratione diseuersor uni phanta se latuin, ex qua bus diuersis unitur.
Temo sciendum venit ad intelli gentiam quaestionis, &ad consulatio γ' nem impia Opinionis Averrois, quod 'Uelle separat una a corpore stat duplicitcr. Piamo absolute, de sina pliciter,ila id ni que e si in corpore, neque in eo' v ope lator, & tanto magis non est assi. - . xum organo corpora li. Sccundo mindaliter ,.idelicet, quia non est alicuius parris actus, neque cstam una organo corporali. Dum ergo Philosoplius dicit intellecti ina esse immixtum, ocseparatum, non est intelligendus primo modo, fore latui en ini in corpore,& eo indiget ad hoc ut intelligat, quia pro hoc natii non inreti pii nisi adminiculo sensuum.) in Alligitur ergo secudo modo, quod sit separatus,
que organo corporali amavi, sed est separabilis a coryorc .
197쪽
ribri te tu. Isu a Quarto'notandum ἰ quod formae est forma sunt in duplici disterentia. Quaedam
non imme enim no subsistunt per se,sed per cor-rsa male Piis,& tu corpore, de hae sunt qine deria. potentia materiae educuntur, M sunt immersae materiae,unde si separetur, alia plius mimae non sunt. Aliae vero sunt forans per se subsisten res,quq no indigent materia ad filum este in facto cisse,& si ea indigeant in fieri, ea
anima indiuiduatur ex corpore, qua- . re oportet quod cicctor in corpore. Cum eroo anima intellectiva intestigere possit sine corpore poterit esse 2 parata a corpore,& cininere corpori, G dominari matellae, vi nobilissima forma , operans sine dependentia a corpore ut ab organo, tamen erit ita corpor , ut actus, S forma corporis .
Et separa Qii into igitur consideranda erit, se ut est quod ducibili modis anima consid
istelucti- rari potest. Primo v t anima,seu ut sor dia. naa,seu ut est quaedam essentia Eecundo ut est ii uellectiva, & quaedam ρο- rentia animae . Si primo modo consideretur, est forma corporis. Si vero secundo modo, est separata a corpore,neqtie ab eo pendet.
Et inima videndum venit, quomodo . , ' aia ima vi forma no sit separata a cor.' pore, de ut intelicet tua utique. Duo enim videntur huic positioni osticere. Primum, quod cum anima idemst cum intellectu, ideo quod uni attribuitur ; alteri non videtur negandum .Secundum est,quod se potentia antinae, idest intellectus, esset im- materi alior ipsa essentia,idest ipsa anima. Notandum ergo venit, quod sor ma per se subsistens,quam iuis in materia sit, i. amen materia totam eius - capacitatem non recipit -Imaginandum est enim hoc esse discrimen in. ter formas editaetas de potentia materiae,& per se subsistentes, quod pri-mς prius quam existant, dant este co-
Potito , saniae veto per st subsuletas prius intelliguntur habere esse in se,' 'de deinde illud dare corpori, sed corpus non recipere totum esse formae. AHinc non est iliconueniens, quod eadem anima , t irma corporis det ei esse formaliter, sed ut separata ratio ne intellectionis non sit immersa materiae. Vel dicendum,qtiod duo sunts istanda in anima, scilicet ordo ad corpus . ut ei dat esse formale ordo ad proprium esse, prout est immat riasis, incori uptibilis, Ic imollectiva. nauis igitur ratione primi non intelligatur sepalata a corpore, rat, ne tamen secundi apprehenditur ut si parabilis,& idem cum intellectu,& eode modo immaterialis, non autem primo modo oSeptimo tandem notandii venit, Et illimi quod formae sunt in duplici disserem lata. tia. Quaedam enim dicuntur limit rae, quia non habent esse nisi corporis,& in corpore. A liae vero nuncupatur illimitatae,quia si aliquo modo determinentur ad eorpus, lamen excedunt eius capaci tatem n de etiam dicunthir sormae eminentes, habentes essu si irra corpus, di talis sorma est anima intellectiva, quae ex sua eminentia habet potentias corpori non icomunicabiles, scilicet intellectum , α voluntatem. Quo ad secundum sit prima coim Prima eo clusio.De mente Aristotelis tenendu cluso frivenit, animam intellectivam uniri Lotetica. corpori ut forma, dans ci esse s male,A non ut substantia separata. Pr batur primo. Actus corporis,non est separatus a corpore. Sed antina est eius corporis , ut patet ex cius desinlatione. Igitur erit forma dans esse co ri. Respondent Aduersarij, Phil 1binum esse locutum coditionaliter,dcilicet si aliquid est commune omni vi animae,erit actus corpcris. Sed contra. Primo,quia vallat secundum PhrIosophum, datur aliquid commune tu anime. Ergo erit actus
198쪽
ris. Antecedens patet.' la Hillos lecti ira.Probatur primo. Id quo hiaphus ibi dixit se velle inquirere id reio Qrmaliter operatur, pertinet ad
quod erat commune omni animae, sormam dantem esse formale Sed in- scilicet esse actum corporis. Hoc e- tellectu homo sormaliter operatur,nim omni animet conueuit.Seciindo, idest intelligit. Ergo. Respondet Ad- quia expresse in subsequentibus pro- uersarii sumcete , P intellectus uni bat animam esse actum corporis, sta tur corpori per Dhantasmata ad hoc ei dit esse ut sorma, & ut eius quod ut dicatur intelligere. Sed contra ar- quid eit . ghio priino,. Dum species latet in plia- Secundo. Per Aristotelem anima lasmatibus eii tantum in potentia, ex est quo vivimus,sentimus, movemur, quo homo sic soluin dicitur intelliges& intelligimus primo. Ergo si anima in potentia. Ergo ad hoc ut dicatur non solum movemur, ,erum de su- intelligens in actii, necessse est quod mus,&c. dicendum est , quod sit cor- intellcctus ut pars animae intellectiligporis forma. Respondent qui supra, per receptam speciem intelligat in a- quod vivere, sciriire, sint ab anima, ctu . Secundis, quia sic homo magis stat dupliciter. Primo tanquina a sor. di retur intelligi, quam intelligere. ina dante else. Secundo tanquam a Probatur.Quia sicut color visus dum forma dante operationem vivendi . habet speciem in oculo non dicitur intelligendi,mouendi,& hoc secun- videre, ted videri .ita intellectus dum do m . , de non primo dicunt ad- relucet in pnantasmate potius dicitur uersarii Philosophii messe locutum . intelligi, quam intelligere. Sed illi videntur propriam vocem Secundo. Ex anima & corpore fit ignorare. Nam forma dans solii ope- unum per se ,Sed ex moliento,dc morationem, dat solum motum,&actu to non fit unum per se , sed tantum, accidentalem. Sed anima ibi per Ari- per accidens. Ergo anima non unitur stotelem no solum dat operationem, cum intellectu corpori tantum v mosed intelligere,sentire,&vivere,quod trix. viventibus est esse. Ergo Aristoteles Tertio . Operatio sequitur esse. Si locutus est de anima vi dat esse. igitur. anima dat intelligere sermali- . Tertio. Ilars animae animantiscia ter. Ergo necesse est,quod prius d sentialiter non eis subitantia separa- deri teste. Quarto. Aristoteles I 2.divin.ρο- nens differentiam inter causas en intellectivam a taeteris antinalibus,de
Guas,& formales ait,quod effecti M entibus distinguitur. Ergo erit eius possunt esse ante essectum, formales actus,&forma. Respondent, quod non, sed simul sunt cum effectu cui homo per intellectum dis liguitur ab
dat esse, sed quod nihil prohibet quas alijs,vi per principium intrinsece opeda formas remanere post,. i. mes. ce rans, sed per cositativam distingiti- uod Philosephus amrmat mentem, tur ei ualiter. Sed contra insto. Pri. . animam intellectivam esse forma, mo. Per id homo a caeteris distingui-α non efficientem, .idest dans solum tur, per quod in esse constituitur, demotum. per quod alia in nobilitate superat, Secunda conclusio est. Secundum Sed per intellectiam .sper animam veritatem tenendum est,a nam uni intellisti m in esse naturae intellericorpori vistiniant maminici et lisconstituitur,ci omnia alia anita. Sed intellectus est pars animae per
Aristotelein supra tex. I. Erm. malia
199쪽
malia in nobilitate vincit. ET CO firmatur, quia cogitatiua cum sit vitatus sensitiva, communis est hominibus, ct animalibus . Secundo, quia pueri non habentes comunctionem per phantasmata cum intellectu ,senones unisi belliae, quia selum cogitatiuam habent, sicut bestiae ceti
nent. Si quis uberiores rationes circa hanc dissicultatem videre cupit,legat S. D. I . par.qtiaest.76.art. I .FErrariensem hic, Toletum in a. de animata quaest. IO.
Ad primum dicitur prout supra, quod cisi anima in genere etium nolit denudata a se ipsa,in genere tameintelligibilium debet esse denudata,si vult se intelligete . Ad secundum dicendum,qucdi tellectus sit extensus, hilariam potest intelligi . Primo secundum se,ita ut extendatur secundum suam natiiram ad extensionem subiecti,an quo est. Et hoc est falsum,& secundum hune sensim procedit argumentum. Secundo secundum aliud, quia scilicet est in subiecto extenso quamuis secundum se non sit extensus, ': sic intellectus potest dici improprie,& per accidens extensus.
Ad tertium primo dicitur,non e inconueniens idem moueri, de qui stete,non secundum idem, sed secundum diuersas partes .Secundo dicitur, quod naotus,& quies proprie denotat totum,& non partes,modo totum nosimul mouetur, & quiescit. Ad quartum dicendum, quod species recepta in intellectia dupliciter cosiderari potest. Primo per accidens, idest in essendo, & sic recipitur in intellectit indiuidualiter, i. ut est quaedam qualitas. Secundo per se,ideli in repraesentando, prout est instituta ad repraesentandum obteinum uniuersaliter. Unde negamus quod eo modo, quo concurrit ut species,dicatur indiuidualiter recipi.
Ad quintum dicendum . od valet de his,quae directe cognoscitntur. modo intellectus non intelligit se i sum,nisi rcflexe, prout infra ostendo
Ad sextum dicendum , quod ani. rea est tota in toto ut forma, sed non ut operativa, quia in diuessis partita habet diuersas operationes.Secundo dicitur,quod intellectus est in anima, prout corpus eXcedit. Ad septimui liximus animam intellectivam non esse eductam de potetia m. ateriqota venire deforis,quia creatura Di. Ad octauum dicendum,quod anima vegetativa, Sc sensitiva dupliciter sumi pollunt. Primo seorsum, α se cundum se, S ita educuntur depotentia materiae. Sccundo,ut trahuniatur ad esse antave intellectivae per virilialem continentiam, & sic secunda esse retinent eius conditionem. Ad nonum dicendum, quod omnes auctoritates Philosophi,dum habet,intellectum este immixtum,sep
ratum,non actum corporis . intelli. oendae veniunt per independentiam a corpore, tanquam ab Organo corporeo,ut sit sensus. Intellectus est naturae spiriuialis, R immixtus, i. laon coispositus ex corporeis,& est separabilis, idest immortalis. Ad decimum diximus supra, quod anima dupliciter considerari potest. Primo secundum se.& tunc habet eadem immaterialitateiri ut est anima,& ut est intellectiva. Secundo secundum quod dicitur corporis forma,desie diximus intellectiam esse abstractiorem, quia secudum hanc partem
maior est vera si tale esse non communicetur composito, modo esse animae est esse compositi. Quod non conuenit aliis formis,unde uini corruptibiles, anima vero uitellectiva non . Ita r
200쪽
spondet S.D. I .par quaest.76artic. t. Quae responsio quatuor habet illatcs. Prima est. quomodo este animae niteuectivae sit esse compositi. Secunda,quomodo hoc non conueniat alijs formis. Tertia, quomodo propter hoc anima intellectiva sit incor ruptibilis. Et quarta,quomodo propter hoc aliae formae corrumpantur.
Contra primum dicitam in dat Sc tiis in A. dist. s. quaest. I. ut etiam in secundo dictum fuit. Primo. Quςlibet res habet proprium esse, Sed compositum, & forma sunt diuersae res.Ergo habent diuersa esse. Secundo . Per D.Thomam anima
separata habet ignobilius esse seipsa. ut est coniuncta. Ergo habet a liud,&aliud esse.
Tertio. Anima remanet separata,& non remanet compositum. Qu modo ergo tunc esse animae erit esse
compositi si non est E. Contra lacnndum dictum stat, in quolibet composito v. g. in bove.& leone per S. D. hon siint duo esse substantialia, sed unum. Ergo esse formae eductae de potentia materiae est esse compositi etiam in his. Contra tertium instat Scotux hoc
supposito, quod esse compositi sit esse
strinae. Primo. Generatio est via adesse compositi,& corruptio ad non esse compositi. Ergo sicut generatur,&corrumpitur copositum , ne siecit, . v anima generetur,& corrumpatur. Secundo ait Scottis . Ante probabas,quod anima esset immortalis, gaesus esse ab ipsa separari non potest. Ergo si hoc esse est ei, &composito
commune, si separatur a composito, necesse est etiam quod ab ea separet Contra quartum arguatur. Conistrarietas est ratio comitibilitatas, &non habere aliud esse a composito Pro resolutione nonam. I lmo notandum venit,quod hicioquimur deesse existentiae, quod ut quo conueniesormae, dc ut quod composito subsistenti.
Secundo notandum , quod se aeseminae sunt. Nam quaedam sunt per se subsistentes, & independentes amateria. Quaedam vero sunt depe dentes a b ea,quia non habent esse nisi in materia. Primae dicunt quo Quod, quatenus sunt independetes,&poslunt esse sine composito. Quo, quatenus vini esse composito, vel ei suum esse communicant, & talis somma est anima intellectiva. A liae vero sunt solum quo,sed non quod,quia ex se non possunt habere esse,unde Oportet ut in subiecto sustententur, & tales sunt omnes formae eductae de po
Tcrtio notandium, quod sormae in dependentes suntlin duplici genere. Quaedam enim non possunt aliis esse rationes essendi, ut Angeli, qui nun ilirnt uniri corporibus, ut formae. Quaedam vero sunt aliis rationes essenii i, ut est anima intellectilia, oehaec tria habet. Primum, qii sit forma. Secundum, quod sit independens. Tertium , quod sit ratio essendi composito. Quatenus ergo sorma est, esse ab ea separari non potest.
Vt independens habet, quod possit
per se esse. Et ut ratio essendi composito, quod sui im esse composito comunicet. Iic ex primo habet, sit quo,exscdo,quod fit quod, & ex tertio quod sit pars compositi. Item ex primo co' uenit cum omnibus formis,ex secudo cum iiitelli miijs, Se ex tertio cum formis materialibus. His stantibus . Ad primum respondetur, quod propritim dupliciter sumitur. Primo, ut distingititur contracsimune Secundo, i disti irguitur contra extran u'.
Hoc aut secundo modo qu libet res liabet propriuin esse . idcii non