Praelectiones theologicae ... quas in scholis Sorbonicis habuit Honoratus Tournely sacrae facultatis Parisiensis doctor .. Praelectiones theologicae, De sacramentis poenitentiae, et extremae unctionis ..

111쪽

operibus Legis. Et v. ro. dixerat: Ex vero G Legis non justi abitur omni euro. Iudaeos scilicet ex operibus Legis se justos esse confidentes, ac inde sese supra Gentiles superbius efferentes Apostolus eo loci reprimit, 'proposito exemplo Abrahae omnium credentium Parentis, qui non ex Circumcinone, sed ex fide justificatus est . . . . . IV. denique, ne ipsis quidem recentioribus Calvinistis fides , qua justifi camur, est aut mera credulitas mentis , aut sterilis& pure speculativa fi ducia, qua credimus nobis per Christum condonata esse peccata, aut otiosa fides a charitate & bonis moribus sejuncta : sed fides est actuosa, charitate Hrmata, quae firmum includit voluntatis propositum servandi omnia Dei mandata, ac Proinde &usum ipsum Sacramentorum quae Deus prascripsit - de qua fide dicitur Marci ultimo v. I s. di crediderit, ct baptisaius fuero , sumus erit. Tt Iacobi 2. V. Io. Vides fine. operibus mortua es. Et V. I . operibus iustificatur homo, o non ex fide tantum. Lege Theses Sedanenses arctore Ludovico te Blanc. Idcirco autem justificationem fidei praeiertim tribuit Scriptura, quia, ait Conc. Trid. ff. 6. cap. 8. ,des ea humame sal initium, fundamentum radix Omnis justificationis, sine qua impossibila 6o.R est placere Deo. et Instabis I. Marci ultimo v. Is . Christus ait: Qui crediderit, ct baptisatus fuerti, salvus erit ; qui vero non crediderit , condemnabitur; unde duplex argumentum eruit Lutherus. Primum: Qui ctedit & baptisatur, salvus est; qui non credit, damnatur, etiamfi baptisetur; igitur non Baptismus, sed fides salvat. 'Secimdum: Christus ait: Qui non crediderit, condemnabitur, non autem ait: Qui non fuerit baptisatus, condemnabitur; crgo sola fides latvat , iron Vcro Baptismus. in Resp. vitiosum esse duplex illud argumentum. Primum, quia male concludit: sic enim concludere deberet; ergo non solus Baptismus, sed etiam fides salvat, quod certe concedi nitis: fides enim dispositio est omnino necessaria in adultis, ut cum Hactu Sacramentum Baptismatis percipiant; ac tam oblique ac distorte concludit argumentum istud, Baptismus sine fide non salvat , ergo sola fides fatuat; quam istud , Fides sine charitate non prodest ad salutem , ergo fides nihil omnino prodest ad salutem. Secundum: I. Quia falsum supponit, nempe Christum non dixisse eum ψqui baptisatus non fuerit, sore condemnandum; hunc enim sensum maniseste prae se ferunt haec Christi verba jam citata Ioan. 3. v. s. Nisi qui renatus ' rit ex aqua ct Spiritu sancto, non potest miroire in 'gnum Dei. Revera in citato loco Marci ultimo, non repetit Christus hanc suae sententiae partem, o qui baptisatus non merit condemnabitur. Quare quia necesse non erat, cum ex sese satis intellIgeretur, atque ex istis verbis, Qui non crediderit , condemnabitur, nexu quodam necessario sequeretur: qui enim non credit . consequenter non vult baptisari, atque etiamsi Vellet, nihil tamen ipsi pro ficeret ad salutem Baptismus sine fice susceptus. 2. Ex isto antecedente , Qui non crediderit, condemnabitur, male insertur, Ergo sola fides salvat; seu tantum adultum debere credere simul & baptisari. Instabis a. ex sancto Petro I. Epistoli cap. 3. V. 2 i. Saevos cis Baptima

112쪽

sisn emis depositio sordium , sed bona c scient . inurrogatio in Deum ;non ergo ex opere ipso operato taliuem affert Baptisinus , sed ex fide nou ficta & conscientia pura. Resp. nego conseq. sensus enim Aposto ste est. Baptisma salvos iacere

quos abluit, non quidem mundando sordes corporis, quod unum noterant Baptismata Iudaeorum, sed mundando sordes animae: quam mmclationem expressit S. Petrus per bonae conscientiae interrogationem, seu, juxta Graeciim, promissionem&stipulationem: stipulationis autem nomine per metonymiam

intelligit&responsionem, seu bonum animae testimonitim, quia scilicet qui per gratiam baptismalem interius mundatur, is ex pacto *dere Deum sibi veluti obstrictum habet, & seipsum vice versa obligat Deo, suumque ipsi spondet ac de Yovet obsequium: cuius rei externum symbolum exhibetur , tum in multiplici interrogatione qua Minister postulata baptisando, utrum crodat in Deum Patrem &c. utrum renuntiet diabolo & pompis ejus; tum in responsione baptisandi, Credo, renuntio. De illo sancti Petri testimonio

iam diximus Quaest. I. Articulo A. cum ostendimus Verba Sacramentorum consecratoria esse, non concionalia &c.

i Instabis 3. S. Petrus citato in loco addit, Baptismum salvos facere per ν surrectionem Iesu Christi; idest, per fidem in resurrectionem Iesu Christi.

Resp. dist. ant. Pcr resurrectionem Iesu Christi, tanquam causam exemplarem nostrae justificationis seu resurrectionis a morte peccati concedo: tanquam causam efficientem & meritoriam, nego. Christus enim sua passione& morte omnem implevit justitiam,sua vero resurrectione fidem nostram confirmavit, ac novae vitae incundae exemplar nobis proposuit. consepulit Iumus cum illa per Baptimum in mortem, ait Apost. Rom. 6. V. . ut quomodo Christus surrexis a mortuis per gloriam Patris, ita ct nos in novitate vita ambulemur . .

Instabis q. Solus Deus est auctor gratiae fc gloriae, & de Christo dicitur

Joan. i. v. 33. Hic est qui baptisaι. Ergo Sacramenta non sunt verae cauta efficientes gratiae. Resp. distinguo conseq. Maamenta non sunt canis eis cientes primariae semctificationis, concedo: non sunt cause instrumentales & secundariae, nego. Sie nos existimet bomo, ait Apostolus I. Corinth. . v. i. ut Ministror Christi, O dispensatores mysteriorum Dei. Dispensant igitur Ninistri Sacramentatamquam instrumenta & organa quibus Deus gratiae auctor primarius uti V luit , ut suam nobis gratiam communicaret: unde Minister absoluid pronuntiat, Ego te baptiso, te Ino, te absolvor, quae loquendi forma mendax prorsus & fi lia foret, nisi revera Minister per Sacramenta id operarctur , quod his verbis significat: causa vero primaria& principalis omnis gratiae, Deus est. Omne datum optimum ρο omne donum perfectum, ait sanctus Iacobus Epistolae suae cap. r. v. II. desursum est; descendens a Patre Ivminum.

Dissert autem causa ministerialis & in strii mentalis a primaria, quod istius . virtus non sit externis signis alligata, sicuti alligata est causa ministerialis: potest enim Deus gratiam pex se ipsum sine Sacramento infundere; non potest vero Minister. objicies 2. sancti Patres non raro Sacramenta appellant sigilla, signacula& pignora gratiae: sigillum aurem signaculum& pignus objective tantum, seu significando operantur, non essective.. Resp. Disiligod by Corale

113쪽

dig DE s Ac R MENTIS IN GENERE. Res . cramenta sigilla, iracula & pignora appellari quidem, sed

efficacia & practica , non Vero mere speculativa hoc quippe essicuunt, quod si gluticant. 'u' ULI UDIrestabist S. Bernardiis Sermone de Coena Domini ait: Qua ratione investi-

tur reus per librum, Abbas per baculum, Episeo re is,histar'

divisimnes gratiarum diversiis traditas esse Sacramentis. ggo censet Sacramemta signa esse mere speculativa gratiae, sicut est liber respectu Canonici, biculus respectu Abbatis, & annulus respectu Episcopi. exempla non proponere, ut cum iis comparet modum agendi Sacramentorum, quasi V. g. Baptismus nihilo plus con retad salutem bapti fati, quam baculus vel annulus ad salutem Ab iis vel Eoiscopi; sed ut ostendat varias esse in Sacramentis gratiarum divisiones , Iicuti varii sunt in Ecclesia dignitatum gradus, quarum insignia quaedam sunt

baculus, annulus &c. S. ThomaS 3. P. qu. 62. art. I. in corp hanc ex S Be nardo expendens auctoritatem, docet Sacramenta habere simul & rationem sigili, & rationen causae; atque S. Bernardum loco citato spectare dumtaxat ad rationem signi, non causae, eamque in rem exempla proferre bacula, annuli &α quae signa dumtaxat sunt dignitatis qua quis induitur & insi, ait sanctus Thomas , Sacramenta nova Legis nihil plus essent quam signa gratia : cum tamen ex multis Sanctorum auctorritatibκs habeatur, quod Sacramenta. nova Legis non solum Agni ant, sed causant gratiam. Iob;icies 3. auctoritatem sancti Augustini qui nonnullis in locis eam ... ς' gendi negare Videtur, quae ex opere operato,

Libro I9. contra Faustum cap. I s. ait Sacramenta esse mutabilia signa . Quid enim sunt aliud quaeque corporalia Sacramenta, inquit , ns quaedam . quasi verba visibilia, sacrosancta quidem, verumtamen mutabilia oe temporalia i Ergo stipponit sanctus Doctor , non aliter Sacramenta concurrere ad unctilicationem hominis, quam Verba ipsa Concionis, quae ad excitandam dumtaxat fidem proficere possunt Resp. nego consequens. Sanctus enim Augustinus loco citato Sacramenta potissimum considerat quatenus signa sunt. quibus Christus significatur ;ac proinde mutabilia , prout significant Christum aut venturum . qualia

erant prisci populi Sacramenta, aut Iam natum, mortuum&passum, Qualia nostra sunt. Scilicet sanctus Doctor, ut occurrat Manichaeis uui Legem Veterem damnabant, demonstrat Christum non venisse Lestem solvere , sed adimplere ; tametsi Sacramenta Legis Veteris mutaverit, quae pro condi tione temporis mutanda sunt, utpote qua Christum aut na iturum significant, aut jam natum. Porro quemadmodum recte in antiqua Lege dicebatur, Christus Vcnici, Christus morietur, quia reipsa nondum venerat, sed venturus erat; ita nunc non recte diceretur, Chrisius Vcnturus est, morit rus est; quia reipsa jam venit acmortuus est. Mutanda ergo suere Sacramemta, seu sigillailla quae Christum in antiqua Lege venturum signiscabant, &alia in eorum locum substituenda quae Chri sum jam natum, passum , &mortuum significent. Neque propter illam signorum mutationem damnanda venit Lex vetus, ut Manichaeis videbatur; sed tantuin spectanda & attendenda.

114쪽

denda signorum natura, quae mutantur, licet diversae non fiat res quas illa significanti quod illustrat sanctus Augustinus exemplo Verborum, quae pro

tempore mutantur, licet eadem res sit, non diveria, quae aliter enuntiatur facienda, aliter vero facta. Si enim, ait loco citato, Ioni verboraran quibustoq*imur, pro tempore commutantur, eademque res aliter enuntiatur facien 6 η'

da, aliter facta quid mirum si aliis mysterioram signaculis Passio σ'surreetis chrissi futura promissa est, aliis iam facta annuntiatur .... Poriaro quid aliud sunt quaeque corporalia Sacramenta, pergit S. August. nise quaedam quasi verba visibilia, sacrosancta quidem, verumtamen mutabilia oe temporalia λ Licet autem signa illa set, virιus tamen qua per via ope ratur, addit S. Poctor, 1ugiter manet, o donum spiritale , quod per ista oinsinuatur, aternum ess . Quibus profecto verbis vim & efficaciam Sacramem torum sanctus Doctor extoisit, accommendat: atque inde concludit, Pr Pter istam signorum mutationem, Legem veterem clii pandam non esse;quod unum adversus Faustum Manichaeum demonstandum habebat S. Aug. Instabis t. Idem sanctus Doctor Lib. I s. de Trinitate cap. 26. negat Apin

stolos dedisse Spiritum sanctum . Neque enim, ait, aliquis Discipulorum riui Christi dedis Spiritum sanctum . Orabant quippe ut veniret in eos syy quibus manum imponebant, non ipsi eum dabant. Porro si Ministri non dant

Per Sacramentum Spiritum sanctum, consequenter nec ipsa ctiam Sacramen

ta eum ex opere operato conserunt.

Resp. distinguo antecedensi S. Augustinus negat Apostolos dedisse Spiri tum sanctum auctoritate primaria, principali & independente, concedo rauctoritate secundaria seu ministeriali, nego. Agit lcilicet eo loci sanctus Doctor de processsione Spiritus sancti, quem probat esse a Patre & Filio , quia ab utroque datur Ze mittitur, quod ostendit multis Scripturae testim niis. Occurrendum autem ipsi erat huic tacitae objectioni: Apostesimannum impositione dabant Spiritum sanctum: atqui tamen ab Apostolis non procedit Spiritus sanctus. Negat autem Augustinus ab Apostolis datum Hic se Spiritum sanctum; eo u ilicet modo quo a Patre & Filio datur, auctoritate nimirum & independentia: non negat vero ab illis dari tanquam a Ministris Christi; quod ipse satis manifestat afferendo statim testim tum ex cap. 8. Act. Apostolorum, quo significatur per manuum im-Positionem Spiritum esse clatum: quod etiam aperte satis declarant Verba in oriectione relata; orabant enim tanquam Ministri ut super illos

veniret, quibus manus imponebant. Instabis 2. Ex eodemS. Doctore Tract. 26. in Ioan. n. I 2. Iudaei eamdemn

biscum escam spiritalem manducaverunt, &eumdem potum spiritalem bi' berunt, atque eorum Sacramenta in signis is nostris disersa quidem sunt, at u re qua significatur pariat atqui Sacramenta Vetera non producebant gratiam ex opere operato; ergo nec nostra cam producunt. 4,ι' Resp. dist. ant. Sacramenta vetera nostris paria sunt in re quam significant, concedo: in modo significandi, & operandi, nego. OmniaSacramenta hoc commune habent, ut significent gratiam,salutem,

Chrissum; sed in hoc differunt nostra a veteribus, quod ista gratiam dumta-

at promittebant, nostra vero eam conserant; Vetera venturum Christum umbrabant, nostra praesentem exhibent: conveniunt ergo generatim in ratione

115쪽

so DE SACRAMENIIS IR GENERE. ratione signi; at differunt in modo significandi, & operandi. Sed de hoc

argumento recurret Postea proprius dicendi locus. Objicies 4. Si quae ratio demonstraret Sacramenta novae Legis producere gratiam ex opere operato, maxime illa quae ex Baptismo infanti pin colligitur: atqui ea ratio &probatio satis firma non Videtur. Namque Circumcisio non producebat gratiam ex Opere operato, Iuxta communem Theologorum sententiam, qui existimant Iudaeorum infantes iustificatos fuisse per fidem parentum cui accedebat Circumcisio tanquam conditio sine qua nihil sionum cxterius operabatur : quidni ergo dici etiam nunc potest, infantibus remitti peccatum originale in Baptismatc per fidem seu parentum, seu secietatis in qua Baptisma consertur; ita tamen ut illa fides requirat Baptisma tanquam conditionem sine qua infantem non mundat a labe originali 3 Ab ista opinione non longc recedere videtur Calvinus Lib. q. Institi cap. I 6. par. q. & s. N VOLsius disputatione I 3. de Baptismo, art. II.& Iq. Resp. I. Novatores multum distare a Theologorum sententia & Catholico dogmate. Namque non existimant illi Circumcisionem olim, & Baptisma nunc necessarium esse ad remittendum peccatum originale, sed putant Fidelium infantes sine Circumcisione sanctos suisse, & etiam nunc sine Baptiis te salvari. Ratio ipsis haec est, quia foedus idem iniit Deus cum Fidelibusn vi Testamenti, quod inierat olim cum Fidelibus veteris Legis: porro foedus initum in antiqua Lege non solos spectabat I ideles adultos, sed & eorum infantes, quod probant multis Scripturae testimoniis; ergo Fidelium liberi &ante Circumcisionem silerunt, & nunc ante Baptisma foederis Dei sunt participes: si autem sunt ederis participes, arcendi non sunt a Regno Coelorum, si ante Baptisma moriuntur; quia ante Baptisma per solum 'dus res per Baptismum significata illis communicatur, nempe adoptio in filios Dei. Si autem a Calvino quis sciscitetur, ad quid ergo Fidelium infantibus prosit Baptismus, si ante Baptismum gratiae baptismalis sunt participes λ refrendet , Baptismum actu susceptum prodesse multum Fidelium infantibus: quia nem pe membris Ecclesiae per illud signum externum sunt aliquanto commen- . datiores: deinde ubi adoleverint, eo ad serium Dei colendi Hudium non mediocriter stimulantur, is quo in filios solemni adoptionis tymbolo accepti fuerint, antequam per a talem eum agnoscere patrem possent. Prodest & infantium parentibus, siquidem Dei num puero commuηicatum , velut impressae sigillo , promis em pio parenti datam confirmat ; ac ratum esse declarat ,γod Dominus non illi modo , sed semini eius in Deum si futurus r neque eum modo bonitate gratiaque sua prosequi velit, sed ejus posteros in millo-rnam usque generationem. Ergo in sententia adversariorum, non tantum nec Circumcisio olim produxit, nec Baptisma nunc producit gratiam ex opere operato, sed nec sunt conditiones necessariae, sine quibus fides nihil operari possit, cum sine Circumcisione actu data Iudaeorum infantes fuerint sancti, & etiam nunc Fidelium infantcs mortui ante Baptisma salventur , quod quidem quantum distet a Catholico fidei nostrae dogmate, nemo est qui facile non intelligat. Nam pueros non baptisatos Dei visione intuiti Va non sevi, docet ac semper docuit Ecclesia; & Circumcisionem fuisse in antiqua Lege conditionem necessariam, qua non posita masculi non j stificabantur, eorum Theologorum sentcntia est , qui ad dimittendum

116쪽

peedammeam eredint institutam: cum ergo neutrum admittant Calvini stat, a Theologorum sententia & fidei dogmate aequaliter recedunt. Sed ut ad

propositum redeamuS, l .

Resp. a. dici non posse Baptismum, qui Circumcisioni silccessit, esse tantum conditionem sine qua per parentum aut Ecclesiae fidem infans

non instificaretur. Namque si

I. fidei aut parentum aut societatis in qua consertur Baptisma , non esto tribuendum Baptismatis effectum , dogma certum ac constans est et certum quippe est 'Hireticorum Baptisina Valsidum esse, quorum tamen aut nulla, aut perversa fides est. εII. Circumcisionem per se ipsam non justificasse ἔ multorum Theol gorum sententia est, de qua quaestione paulo post disseremus; ergo per istam parentum fidem, aut potius propter Dei foedus clam Iudaeis intitum, infantes iustificabantur. iobiicies s. Ea Sacramenta non consenant gratiam ex opere operato quae isserem vel minorem- conserunt pro maiori vel minori suscipientium dispositione: atqui sic esse docet Conc. Trid. sess. 6. cap. I. Iustuιam, ait Synodus , in nobis recipienter unusquisque smm secundum mensuram , quam Spiritus sanctus potitur singulis prout et illi ct secundum propriam ca-iusque di ostionem o cooperationem .. Neque est quod dicas, dispositiones illas esse tantum conditiones necess rias ad gratiam per Sacramentum percipiendam, non Vero illius causas effectrices. Siquidem dispositiones illae non lunt conditionesquaedam mortuae, steriles&otiose, qualis est v q. approximatio ligni ad ignem I scd sunt activae Scefficaces. In quo enim consistunt dispositiones illa λ in actibus fidei, spei, cha ritatis dec. Sed actus hujusmodi causae sunt majoris seu amplioris gratiae, prout magis vel minus virium seu perfectionis habent. Resp. dist. maj. oiae majorem vel minorem conserunt gratiam pro majori vel minori dispositione suscipientis, tanquam vera causa effectrice gratiae, concedo r tanquam conclitione necessaria ut Sacramenta majorem vesminorem ex sese gratiam exerant, nego. Porro dispositiones illae seu praeparationes praeviae ex actibus fidei, spei, charitatis, &c. sunt conditiones dumtaxat; Sacramenta vero sunt verae causae estectrices instrumentales gratiae, quam ex se ipsis tantam efficiunt, quantam admittere potest subjecti capacitas: Agunt nempe Sacramenta admodum agentium naturalium, intensius vel remissius pro varia illa capacitate subjecti, 'nomodo ignis i rensiorem moducit calorem in ligno arido, quam in viridi. Sol abundans riorem lucem diffindit in cubiculum undequaque apertum, quam insembelaalsum: neque tamen aut siccitas ligni, aut apertura cubiculi est vera &physica causa caloris, aut lucis. Li et igitur major vel minor detur gratiana usu Sacramentorum, pro majori vel minori dispositione suscipientis, Vera tamen illius causa ncm est dispositio suscipientis, tametsi in actibus vii libus posita illa sit; sed est ipsummet Sacramentnm, quod ex se ipso seu ex opere operato natum est tantam producere gratiam , quantam exigit lab- beta praeparati capacitas. . in Objicies dςnique: Illa non producunt gratiam vi actionis suae, quae nec amatura sua, nec a Deo habent naturae suae superadditam virtutem qua gra- umeb de Sacram. in Gen. F tiam

117쪽

llam producere possint: atqui Sacramenta nee a ratura sua , nec a Deoina sitam habent virtutem illam. Primo, non habent a natura sua, alias aquae cuilibet, .cuivis pani vis inesset iustificandi. . .. II. Non habent a Deci virtutem operandi aliquid quod non .poterane orius: nam ea virtus in sacramentis aut esset co malis , .aut spiritualis . . . . potest dici corporalis, quia tunc non ageret inanimam; nihil enim Spotest agere ultra vires suas: nec etiam illa virtus dici potest spirituans; concipi etenim non potest virtus spiritualis quae inhaereat per modum accidentis, aut qualitatis in subjecto corporali & extenso. Resp. Obiectionem illam pigmare Piidem adversus eos Theologos qui existimant lacramenta novae Legis producere gratiam ex opere operato physice, non contra nos, qui ea Bectamus tantum ut cauta morales, ut mox patebit. Quamquam propositam objectionem nullo negotio dissol vunt, qui stant pro causalitate physica Sacramentorum. Dicunt enim vir tutem divinitus inditam Sacramentis, nonesie aliouam qualitatem piritualem vel corpoream Sacramento inhaerentem, sed esse ipsem motum Dei qui ut causa principalis applicat actionem Sacramenti ad producendam graistiam, quom o pictor applicat penicillum ad pingendum; ita ut Deus ciat ut Sacramentum attingat essectum supernaturalem, quem attingereram posset a quocunque alio moVeretur .

ne modo q- Sacramenta gratiam confer ι , pv-ὸ, an moraeliter. Exponitur duplex e salitatis modus, pbysicus, ct moralis; ae varia' . res sentur Sciata opiniones.

Ulaticem hic Theologi post Philosophos generatim distinguunt ca

salitatis seu effcientiae modum; Physicum unum, moralem alterum. Physicus agendi modus ille est, qui effectum immediate producit per realem influxum, motum εe contactum: hoc modo ignis calorem, Sol lumen producit, Moralis vero ille dicitur, qui movendo dumtaxat & excitando alium ad operandum, sive imperio, sive consilio & si one, sue merito , aut ex pacto quodam foedere aliquid operatur: ita . dominus imperans fer Vo ut aliquem occidat, causa est moralis homici ; ita quoque meri ta Christi sent causa moralis & meritoria nostrae redemptionis ; & taceramenta, in sententia multorum Theologorum, sunt causa moralis j stificantis gratiae; quia per suam praesentiam& ex pacto Christi, Deum certissime movent & inducunt ad cor rendam gratiam . Causi autem moralis tam vere causa est & efficax, quam causa physica ; imo essectus aliquando magis imputatur caulae morali , quam physis i sic I dex innocentem condemnans ad mortem , eum magis occidisse cens

tur, quam carnifex.

. Utraque Vero causa, dis physica, tinn moralis, Vel inprio u laseu prinicipalis,

118쪽

ripalis, vel secundaria seu instrumentalis. Primaria, qtin immediate agittaria sua virtute seu motu proprio: sic faber lignum dividens & secans, esti physica principalissectionis ligni; & creditor exigens a debitore pecu

niam, est causa moralis primaria movens ad solvendum.

Instrumentalis ea est, quae agit motu & virtute causis principalis vel phy- sies, vel moraliter, physice, ut serra qua utitur taber ut lignum dividat; moraliter, ut syngrapha debitoris, quam creditoς exhibet ut .lutionem debiti exigat. In instrumento autem physico requiritur dispositio apta &proportionata ad effectum producendum ; sic serra, ut lignum dividat , acutos dentes habere debet: non ita est in instrumento morali quod ex instituto movet, qualia sunt Sammenta. quae Vim omnem sitam ex una Dei voluntate & institutione mutuantus . . . Ouaestio igitur interTheolo movetur, qua ratisne Sacramenta gr/tiam e Grant, an ut verae cause physicae, an ut cauta dumtaxat morata, non

quidem primariae, sed thurumentales: quaesane quaestio, ut iam monuimus, perperam amultise Novatoribus coniunditur cumpriori, quae inde effcacia Sacramentorum ex opere operato: prior quippe ad sub Antiam dogmatis Catholici praetinet; resterior, admodum dumtaxat explicandi dogma Catholicum: prior, fidei est; posterior, opinionis Scholae. Quapropter a se popenitus declinant, qui, ut dogma fidei lacilius impugnent, vim omnem argumentoru suorum dirigunt adversus physicam Sacramentorum causalitatem: falluntur illi, & operam perdunt. Quamuam enim hanc expugnarent , imo quamquam exponi nullatenus a nobis posset modus quo Saa.

eramenta operantur, non minus tamen Vera & certa foret virtus Sacramentorum, qualem deciarandac statuunt Scripturae, Traditio, &Ecclesiae

auctoritas

In duas autem generatim partes tota Schola hic dividitur. Thomistica

physicam. Scotistica moralem dumtaxat admittit Saπamentorum effciem tiam. Ad Thomistas hac in parteaecedunt e recentioribus Bellarminus Udia. de Sacramentis cap. II. Mares in tertiam partem S. Thomae M. 61. disp. 9.sectione I. Ιsambertus de Sacramentis in genere ad qu. 62. disp. q. arti c. 3. Estius vero im . Librum Sententiarum diλ r. paragri s. Maldonatus de Sacramentis cae: a. quaestionem: Versant in utramque partem. Αffrmat tantiis, sententiam Thomissarum Scripturae ac veterum dictis consormiorem Fideri, ac Sacramentorum dignitati magis consentaneam, quamquam imtellectu 'captu dissicilem, quae non potest ad plenum satisfacere contrariis argumentis; sententiam vero Scotistarum ficiliorem esse, rationi & captui nostro magis accommodatam; dignitati & emaciae Sacramentorum aliunde nihil omnino derogantem , atque in Scholis magis vulgatam. Melchior Canus insignis e familia Dominicana Theologus, Relectione de Sacramemtis in genere parte divi Thomae sententiam deserit ac impugnat; & omnium primus, si Morino fides Lib. 8. de poeniti cap. 3. cautilitatem Sacramentorum apposite moralem appellavit. In explieanda vero causalitate illa, seu physica , seu morali , in tot subindα varias opiniones scinduntur Scholastici Magistri , , ut idem Canus aserere non dubitet, eos hac sua opinionum multitudine ac vari tate, confundere magis, quam explicare modum quo Sacramenta ope-F a rantur.

119쪽

rantur. Nulla enim reris inquit, de . qua raηιopere nan solis indocti , sed etiam docti disientrant. ' . a Marii modi explieanti causalitatem phisicom Sacramentorum. . . Inter patronos causalitati sphysicae; Vcteres ScivitasticicumS. Thonia in . dist. I. q. I. art. q. existiniant per Sacramentata mediate non produci gratiam sanctificantem, sed dispositionem aliquam quamediante gratia producitur ;dispositionem vero illam dicebant in tribus Sacramentis, Baptismo, son-fiminione, &Ordine, esse characterem, in aliis ornatum quemdam. Verum haec opinio jam diu obsoleta iacet sine defensore. Alii cum Dominico Soto in . dist. I. qu. art. I. ajunt Sacramenta essequimdem physica instrumenta quibus homo oratus & acceptuS Dco redditur, ea tamen non concurrere physice ad productionem gratiae sanctificantis , sed. tantum ad unionem illius cum anima: eo fere mido quo homo est quidem causa physica generationis alterius hominis, licet non concurrat physice ad

ereationem, sed tantum ad unionem animae rationalis cum corpore. Funda- mentum huius opinionis es , quod gratia per creationem a Deo producatur; nulla vero creatura possit esse instrumentum creationis. Alii vim illam efficacem Sacramentorum aiunt ei se qualitatem.quamdan

physicam, affixam R inhaerentem, quam aliqui fori litor spiriti talem, alia qui formaliter corpoream, &virtualiterspiritualem esse contendunt. Alii denique, quorum vulgatam. ag;S ac recepta videtur explicandi ratio, dicunt physicam illam Sacramentorum causalitatein esse ipsammet motionem seu usum Dei , qui pro suo supremo in res omnes dominio, signis exterioribus utitur tanquam physicis instrumentis ad productionem effectus spiritualis; qua ratione utitur igne materiali ad torquendos daemoneS . Deus autem non supponit, sicut artifex creatus, in eiusmodi instrumentis praeviam quamdam dispositionem, sed eam facit .. Ita S. TimmaS Parte M.

i modi explicandi causatitatem moralem Sacramentorum. - .

Qui ex altera parte pugnant pro causalitate Sacramentorumb dumtaxat morali, ii etiam in modo explicandi non consentiunt. Sunt quibus placet Sacramenta esse tantum conditiones sine quibus Deus gratiam non largitur Ita sentire vidctur Durandus in dist. I. q. q. n. I9. iod illustrat exemplo illius qui reciperet denariam plumbeum, Delia tali ordinatione , ut qui recipit unum de illis , recipiat eleemosynam Regis ,. non quod, inquit, denarius fit caussa eleemosynae, sed solism-: denarius autem

.si signum oe causa sine qua non .

Mnt qui Sacramenta non cu e causas proprie efficientes, sed qiuasi materia les asserunt, hoc sensu quod gratiam contineant, sicut vas colat; net medicunam quam aegrotus propinat. Ita Altismodorensis Lib. q. Summae Tract. 3. . Sunt qui dicunt Sacramenta conferre gratiam per modum impetrationiS , quia nempe impetrant a Deo gratiam. Ita Guillelmus Parisiensis Lib. de Sar amentis in gencre cap. zaasquestu 3. par. S. Th. J I 32. caP. s. Sunt Disiligod l) ' Oc le

120쪽

Sunt qui docent Sacramenta conferre gratiam instar chri rographi moral, ter continentis pretium meritorum Chri isti, Vel instar manus porrigentis pretium pro redemptione captivorum ἱ movendo scilicet efficaciter Deum, ex pacto quo se libere obstrinxit, ut ad praesentiam signorum sacramentalium aD sistat, &gratiam conserat iis qui debite pra parati Sacramentorum fiunt participes . Ita Melchior Canus Relectione de Sacramentis in genere parte q. co clusione s. qui modus explicandi causalitatem seu eifficientiam Sacramentorum planus & facilior, videtur dignitati ac virtuti eorumdem etiam accommodatus. De illis variis Scholasticorum opinionibus fuse disputantes lege, si vacat, Suarem adq. 62. 3. parti S S. Thomae disp. 9. integra. Vasque situm in eandem quaestionem disp. I 3 a. Ilambertum de Sacramentis in gen. ad eamdem qu. disp. art. 2.&disp. s. integra. His praemissis, quae verssimilior nobis v, deatur sententia, Conclusione sequenti aperiemus.

Verisimilius nobis videtur, sacramenta causas esse dumtaxat morales, non physicas gratiar sanctificantis.

Probatur T. Quia non satis intelligimus qua ratione res materialis& comporea possit physice concurrere ad rem spiritualem efficiendam: nulla quippe

Inter eas eu proportio, ne inchoata quidem ac remota.

At, inquies, efficacia Sacramentorum unum est ex fidei nostrae mysteriis , uorum haec nativa conditio est, ut comprehendi & explicari satis non poset. Fatemur quidem: Verum modus efficaciae Sacramentoru hysicus vel moralis ad mysterium di dogma fidei non pertinet, sed ad Theologicam mysterii expositionem. Si ergo Theologis licet, quod nemo certe ipsis denegat, industriam suam in exponendis & explicandis mysteriis collocare , ea prosecto expositio videtur aliis praeserenda, quae, servata fidei ac mysterii dignitate & veritate, ejus obscuritatem utcunque imminuit, ac cum sana philosophandi ratione melius conciliatur ; qualis certe non videtur esse modus explicandi vim Sacramentorum per physicam causalitatem: haec enim sic obscura est & implicata , ut Catholicum d ma plus involvat , quam explicet; atque ad tot Bbtilitates & argutias illud adducit, ut Haereticis audaciam & vires in eo refellendo majores subministret. Nec juvat exempla proserre humanitatis Christi, quae velut instrumentum divinitati coniunctum miracula physice operabatur; Vel aquae piscinae, quae post momtum Angeli morbos pariter sanabat; vel ignis materialis, qui a mones physice allisat & torquet: quasi unum obscurum per aliud aeque obstu rum exponi deberet ; quamquam multi graves Theologi in exemplis mox adductis, non physicam , sed moralem tantum agnoscunt ad memoratos effectus cainalitatem.

II. Causa physica non asit nisi cum physice & quoad entitatem suam existit ratqui Sacramenta etiam cum non eximini quoad suam entitatem, Operantur,

eat praesertim quae in usu posita sunt, V. g. Baptismus, Confirmatio &c. Sunt quippe entia successiva quae in fluxu consistunt: entia vero hujusinodi dum nunt, non existunt, non tantiun quoad integram entitatem, sed nequidem

Tolimest de Sacram. in Gem P a quoad