장음표시 사용
211쪽
non putamus necessariam in Ministro ut Valide Sacramentum perficiat: tum denique quia innumeris scrupulis & incommodis sic occurritur. obiicies 3. In Ministro qui terio exterius vult ritum Christi perficere , quem tamen intus non perficere, sed fingere dumtaxat intendit, in Ministro, imquam, illo duplex voluntas occurrit; una essacax, qua Vult ritum exter num Christi serio exercere, & quem revera exercet; aliora inessicax, qua mera est velleitas, qua intendit ritum illum simulare, non Vero faceret qua ratione mercator tempore tempestatis ex Voluntate ineficaci seu mera velletitate Vellet merces conservare, quas tamen Vera N effcaci voluntate in mare projicit. Porro nulla debet haberi ratio huius inessicacis voluntatis, seu velleitatis, sed tantum voluntatis emcacis. Resp. nego ant. Est Pippe in illo Ministro duplex Vera voluntas, una serio exterius agendi ritum Christi, altera illum non agendi, sed tantum
simulandi. Exemplum mercatoris hic aptum non videtur e mercator enim
unum & idem sibi proponit objectum sub diverso motivo; considerat me ces ut vitae noxias, & sub illo respectu vult vera voluntate illas in mare Prooicere, quia pluris facit vitam quam merces: considerat deinde easdem merces ut pretiosas & utiles, & sub hoc respectu Vellet eas servare dum projicit. At in praesenti quaestione, duplex est vera voluntas, quia duplex est ac diversum quod proponitur objectum: I. Vult Minister serio exterius ritum Christi perficere, & voluntas illa est effcax; reipsa enim supponitur ri. tum illum serio ac in debitis circumstantiis exercere: imo & interius vult illum serio exterius exercere. 2. Vult Minister ille destaudare Sacramentum, seu illud reipsa non perficere, sed tantum simulare; se circa istud objectum vera etiam Voluntate sertur, tanquam circa finem praecipuum , quem serio exterius agendo sibi proposuerat; ita ut voluntas serio agendi, si voluntas medii, voluntas vero decipiendi sit voluntas finis. obiicies denique. Si necessaria est ad valorem Sacramenti interior Mi-ilistri intemio, cum haec intus lateat & incognita sit, necesse est nos perpetuis angi & cruciari scrupulis circa veritatem Sacramenti. Ea ipsa de cau noluit Christus fidem ac probitatem Ministri necessario requiri, ne veritas Sacramenti ac salus hominis a privata Ministri malitia Vel probitate penderet Re . ad omnes illos anxii animi motus sedandos sincere, si Minister serio ac in debitis circumstantiis ritum Christi observet. Neque vero hic metaphysica & omnimoda certitudo ac securitas expectanda, quae in rebus ad salutem pertinentibus in hac mortali vita haberi non potest: atque qui scrupulonis animus ab intentione Ministri, ne forte defuerit, timere sibi test, quidni continuo pertimescet, ne serte idem Minister aut materiam , aut sormam Sacramenti clam vitiaverit, & ita continuis scrupulis ejus animum agitari ac divexari oportebit. Neque porro eadem hic est ratio probitatis, quae & intentionis Ministri: istam requirit Christus ad Sacramentum
perficiendum, non illam; probitas quippe nonestateminionis spectat, imtentio vero substantiam.
212쪽
-ersus secundam conclusumem. Objicies r. Requiritur, ex definitione Concilii Tridentini, intentio H. ciendi quod facit Ecclesiar atqui Ecclesia verum perficit Sacramentum ἔergo requiritur intentio verum perficiendι Sacramcntum. Resp. distinguo maj. Requiritur intentio generalis faciendi quod facit E clesia, concedor intentio particularis, nego. Suffcit igitur u quis intendat opus externum subratione generali ac confusa operis Ecclesia r hac enim intentione satis determinatur actio Ministri ad ritum quemdam non Vulga rem & prophanum, sed sacrum & divinum; quidquid tandem de illo ritu sentiat, qui illum exercet. Instabis r. Sacramenta ut fiant pendent ex libera Ministri voluntate; ergo qui non vult facere ritum ut cloeamentalem, Verum non perficit Sa
Resp. nego consequentilim. Quia qui serio Vult opus externum exercere tanquam Christi de Ecclesiae Minister, agendo nomine Christi ritum elevat ad dignitatem Sacramenti, quod a Ministro Sacramenti non amplius dependet. Instabis 2. Qui vellet ritum Christi simulare tantum ac fingere, ille Sacra mentum non perficeret; ergo a pari qui non Vult Sacramentum perficere , illud revem non perficit. Resp. maximam esse disparitatem: qui enim mittantumritum Christi m mulare, eum non determinat, qui ex se ad plura indifferens est: qui autem vult illum serio intus exercere nomine Christi, quidquid velit privata sita intentione, illum ad aliquid sacrum ac divinum figit ac determinat. Instabis 3. Requiritur intentio actionis seu operis Christi &Ecclesiae, qu tenus generatim saltem est opus Christit atqui haec actio vere saeramentalis est; ergo requiritur intentio operis risti quatenus Verum est Sacramentum. Resp. nego consequentiam. Argumentum quippe istud vitiosiam est ac morum sophisma, in quo plures sunt, quam oporteat, termini. In majori tenim propositione, intentio operis Christi quatenus Christi est, supponit Pro intentione generali ac conflasa, quae ad opus Christi simpliciter ac generatim referatur: in conclusione vero supponit pro intentione particulari clara & explicita, quae reseratur ad opus Christi sermaliter, & quatenus erum est Sacramentum. Instabis q. Qui exteritis preces Ecclesiae recitat sine privata Deo placem di intentione, Vere non orat, licet intendat preces recitare nomine E clesiae, ergo a pari, qui ritum Ecclesiae observat sine privata Voluntate seu intentione Mesciendi Sacramentum, reipsa Sacramentum non perm
Confirmatur I. ex eo quod in aliquibus Sacramentis oratio sermae rationem habeat; V. g. in Sacramentis Confirmationis; ordinationis, Unctionis
II. Quia actus exterior destitutus interna & debita intentione, rectus esse Tomeb de Sacram in Gen. M non
213쪽
et '. DE SACROAMENIIS GENERE. non pol st, ut patet in actu Virtutis; imo in Volo, juramento, & ipsemet
Matrimonio, nisi adsit interior VoVentis vel jurantis, vel Matrimonium contrahentis cqnsensus, nihil omnino, quod obliget, perficitur. Resp. orationes & preces in eo maxime differre a Sacramentis, quod ista efficacia sint& operentur ex se ipsis, seu ex Opere operato; preces Vero nisi iste ad formamSacramentorum pertineant non operantur nisi ex pietate orantis, seu ex opere operantis: unde necessario exigunt in orante memtis attentionem ac pietatem.
Ad primam confirmationem, latemur in iis orationibus quae pertinent ad formam Sacramentorum, necessariam esse intentionem Ministri, non quiadsin privatam, sed publicam & generalem Ecclcta: neque enim eo in casu Minister orationes illas spectat ut suas privatas, sed ut publicas Loesiae orationes, seu ut partem Sacramenti. Ad secundam confirmationem distinguor Actus exterior virtutis destitutus interna & privata intentione recta nullus est, concedo; quia ianum ex integra causa, atque recta latentio est veluti anima virtutis. Actus exterior sacramentalis, seu por quem Sacramentum perficitur, nego. Quod de V to , juramento & Matrimonio additur, jam bupra expositum filii ac solutum Objicies x. Concilium Tridentinum sessi I . Cm9. exigit in Ministro Poenitentiae animum serio absolvendi; ergo exigit intentionem verum conserendi Sacramentum. Resp. nego conseq. Pari ratione dici posset, Concilium exigere intenti nem conserendi gratiam per quam peccata remittuntur. Per animum igitur serio absolvendi, Concilium intelligit animum non simulandi, sed vere dc ex animo proferendi Verba quibus absolutio a peccatis exprimitur. Instabis. Concilium eam exigit ac necessariam pronuntiat Ministri intemtionem, quam negabantNovatores adversusqu Canon II. sess. 7. conditu9 fuit: atqui Novatores non negabant necessariam esse intentionem operis e
terni Ecclesiae, sed tantum intentionem finis seu effectus Sacramenti; ergo&C. Resp. I. Ut Canon Tridentinus merito adversus Novatores conditus dicatur, satis est quod illi visi fuerint prorsus negare necessariam in Ministro Sacramentorum intentionem, ita ut Sacramentum etiam per jocum &irrisi nem manifestam datum approbaverint. Ita porro videtur Lumerus docui Lse, quamquam istam iacti quaestionem Concilium non attigerit, suppresso semper ac tacito suis in Canonibus Lutheri, vel Calvini nomine. Resp. a. neso min. NOVatores etenim asserebant, aut asserere saltem Vudebantur, Ministrum qui ioco absolveret, id est qui intus fingere abistutionem, non autem eam dare vellet, Vere tamen absolvere, quam sente
tiam anathemate percellit Synodus Tridentina Gn. p. sess. I obicies 3. Diximus supra ad tertiam secundae ConclusioniSprobationem, necesse non esse ut Minister Sacramentorum intendat facere id quod vera de Catholica laesi Ecclesia, sed sufficere ut velit acere quod talu Ecclesia V. g. GeneVensis, quam putat veram esse, taciti atqui sellam istud videtur; namque non magis latis est ad tutentionem Ecclesiae habendam, intendere quod iacit Ecclesia v. g. Genevetas, quae putatur vera, quam ad habemdam fidem veram sufficit dicere, Credo quod credit Ecclesia Genevensis,
214쪽
DE SACRAMET IS II GENEI H. x ν Probatur paritas: Nam ideo qui credit quod credit Ecclesia Genevensis
existimata vera Ecclesia, non habet Veram fidem, quia per istam existim tionem ita determinatur ad assensum praebendum iis quae proponit Ecclesia Genevensis, ut non amplius credat oppositum quod ab Ecclesia Catholi ca ut j Deo revelatum propositur: ataui a pari, qui pronuntiando verba ista V. g. Hoc est corpus mexm, intendendo lacere quod iacir Ecelesia Ge nevenis existimata Vera Ecclesia, ita dete inatur ad faciendum id unum ouod facit Ecclesia Genevensis, ut non velit ampliu& facere quod iacit Cainolica Ecclesia; ergo &c.' Resp. maximam disparitatem esse. Quando enim aliquis credit Ecclesiam Genevensem esse veram Ecclesiam, error est, qui cum sit fidei oppositus , fidem destruit, ac impedit quominus homo iste credat, quod vera & C tholica Ecclesia credit. Porro error qui fidei. opponitur, intentioni Mini-sri non nocet di qui enim intendit facere quod facit Ecclesia Genevensis credita vera Ecclesa, errar quidem; attamen generatim intenditiscere quod facit Ecclesia Christi, quod satis est. ut Valide Sacramentum perficiat, si nihil aliunde defiteriri. Instabis. Erroriste circa Ecclesiam Gen ensem , at Vera creditur,etiam debitae intentioni opponitur: nam intentio particularis opponitur intem tioni generali faciendiquod facit Ecclesia; quomodo assensustitus hula propositioni, Credo quod de Eucharistia crmit Ecclesia Genevenis, destruit
generalem assensum rebus a Deo revelatis 'antea datum: atqui intendere
seu velle facere quod, intendit & faciL Ecclesia Geneventa ,, est intentio
Adde, ita Ministrum Genevensem intendere facere quod facit Ecclesia
Genevensis, ut excludat Ecclesiae Romanae intentionem; quomodo Sace dos Catholicus ita intendin facere quod facit Ecclesia Romana, utexcludat intentionem Ecclesiae GeneVensis.
Resp. fidem esse virtutem intellectus, quae proinde sertur circa res ut sunt in seipsis directe ae immediate; unde si aliquis credat quod non est a Deo revelatum, licet sibi persuadeat se habere fidem, non tamen habet, quia
deest Dei revelantisauctoritas: at vero intentio pertinet ad voluntatem, quae non sertum immediate circa res ipsas, sed prout ab intellectu proponuntur. Cum ergo Ecclesia Genevensis ab in lectu hominis timetici proponitur volnntati ut vera Ecclesa, voluntasintendit facere quod tacit Ecclesia Genevensis sub ratione verae Ecclesiae; & ita semper remanet debita intentio. Hoc modo non desihil actum misericordiae exercere, qui alicui se pauperem simulanti eleemosynam erogat . Similiter Romam ire intendit, qui ex e rore & ab itinere deflectens Venetias petimon Romam: ita quippe affectus ille est, ut Venetias non adiret, si sciret non esse Romam. Obiicies.denime auctoritatem S. Thomae 3: pari. qu. 64. art. 8. in compore , ubi sic loquitur r Quae in Sacramentis aguntur , possunι diversimode agi .... ct ideo oportet quod determinentur ad unum, id Gad amentalam es ei umper intentionem abluentis. Ergo ex S. Thoma, requiritur in Ministro intemtio este sSacramenti. Eadem idetur esse Alexandri & Gabrielis sententia.
Resp. S. Thomam per sacramentalem essectum hic intelligere integram Sacramenti ritum externum, qui per intentionem Mmistri aeterminari de
215쪽
, o DE SACRAMEN IS a bet adesse sacramentale , velut ad effectum, qui ex illo ritu sequitue Non alium esse S. Doctoris sensum, & scopus& Verba demonstrant. Idem quoque sensus est Alexandri di Gabrielis. Nam Alexander in q. partem
Summae qu. 13. membro I. art. a. dicit quidem requiri in Ministro intentio
nem finis Sacramenti; sed per intentioncm finis intelligit intcntionem actio nis integr& ac completae. Id ita esse patet ex codem loco , ubi duplicem finem distinguit; unum intrinsecum operi, qui nihil aliud est, quam terminus &complementum actionis; alterum extrinsecum, nempe fructuin&utilitatem rei. V. g. in Sacramento finis intrinsecus est completa & integra caeremonia per res & verba rire perfecta; finis extrinsecus est remissio peccatorum Affirmat autem Alexander, intentionem Prioris sinis necessatao requiri , non vero posterioris. Gabriel in q. dist.6. qu. I. Concl. 3. dicit revera rωquiri Ministri intentionem, non solum respectu. actus baptitandi, ut objecti; sed etiam respectu eflectus, ut finis; quod ipse a Scoto accepit in dist. 6. q. s. Uterque autem, ut ipsi mentem suam explicant, per actum ut obsectum intelligunt ipsum inci actum externum, qualem etiam intendere posset, qui joco baptisarc Vellet; quam intentionem non sufficere, supra probavimus; per enectum autem ut finem, intelligunt quemdam generalem ac remotum, non particularem & proximum. Neque enim volunt
necesse esse ut Minister intendat eficctum gratiae yel salutis, sed tantum ut intendat id facere in baptisato, quod faciunt Christianiiiviis quos baptisante hoc vero nihil aliud est, quam dicere requiri intentionem operis, non ut est opus quoddam naturale ac profanum, quod etiam jocando perfici potest, sed ut est opus Christi & Ecclesiae
De necessiare intentionis ratione modi consideratae: hoc est, an ne eessaria sit intentio amalim, an virtvalis, vel habitualis, aut interpretativa fusciat.
Intentio actualis aut formalis, est praesens & actualis Mimi applicatio ad id quod agitur.
Intentio virtualis, est ipsemet actualis quae praecessit, ac moraliter in Munistro perseverat, cum actu contrario non revocatur; atque actionem ipsam, Virtute actus praecedentis, dirigit.
intentio habitualis est promptitudo seu facilitas quaedam operandi ex habitu sive infuso sive acquisito contracta : vel est intentio quam praecessit VO-hantas operis faciendi, sed postea nullo pacto influit in actionem; neque pezse, neque per aliud causa est actionis. . Rurbus intentio actualis alia est directa, & indirecta. Directa est qua intenditur talis effectus propter se, v. g. justincatio infantis in Baptismo τIndirecta vero, quae & interpretativa dicitur, ea est qua intenditur causa ex qua PraeVidetur explicite vel implicite talem effectum secuturum. Sic qui baptisar infantem, sciens Baptismum ad justificationem ab Ecclesia usurpari, licet hanc justificationem conferre non intendat dum baptisar. ponit
lutominus causam ex qua novit talem effectum ExpectarL: ac consequenter eum indirecte ac interpretative Velle censetur. Qui autem non agnosce
216쪽
Intentio consciendi Sacramenti, habitualis non lassicit: intentio vero actna-- lis & krmalis sussicit quidem, at non requiritur: intentio Vero virtualis& requiritur & sussicit. Primo quidem intentionem habitualem non lassicere, res est per se manifestar tum quia cum nullo modo causa sit actionis, humanam non potest actionem dirigerer tum quia etiam in dormientibus adesse illa potest; isti
vero modo libero ac deliberato non agunt: exigit autem Christus a suis ML nistris ut modo humano agant, id est cum deliberatione. Secundo, optanda quidem & laudanda maxime in Ministris intentio soria malis & actualis , at non requiritur: tanta nimirum est humanae mentis ac voluntatis infirmitas, mobilitas & inconstantia tanta, ut circa idem oris ctum attenta diu ac defixa esse non possit. Tertia igitur suffcit ac requiritur intentio 'irtualis, quae est ipsemet actu Iis non revocata &moraliter perseverans in libera Minimi actione. Sic v. g. Minister ad baptisandum aliquem vocatus dum prqficiscitur, & etiam dum intantem baptilat, de Baptismo expresse non cogitet, Vere tamen baptisat virtute illius intentionis actualis sive directa sive indirecta, quam habuit cum ad hunc finem profectus est: manet enim adhuc in Virtute , qu tenus movet Ministrum ad suscipiendum iter, & krmam Sacramenti rite cum materia conjungendam. Haec autem omnium consensu requiritur ad minus, & ad validitatem Sacramenti sincit. Haec est sancti Thomae doctrina 3. par. q. 6 . art. 8. ad 3. Dicendum, ininquit, quod licὸι ille qui aliud cogitat, non habeat actualem intentionem, habet tamen habitualem, quae suscit ad perfectionem Sacramenti: pMa eum S cerdos accedens ad baptisandum , intendis facere circa baptisandum quod fieit Ecclesiis. unde fi postea in ipso exercitio actus, restatio eius ad Hia r piatur, ex virtute primae intentionis perficitur Sacramentum. Quamvis studiosὸ curare debeat Sacramenti Minister, ut etiam actualem intentionem adhibeat , sed boe non est totaliter positum in hominis potestate, quia praeter intentionem , cis homo vult multum inundere, incipit alia cogitare. Nec te moveat, quod ait hic lanctus Doctor, eum scilicet qni non habet actualem intentionem, habere habitualem: namque per habitualem ab illo . virtualem intelligi, & textus ipse, uexemplum quo utitur, demonstrat. Dices r. Intentio habitualis suffcere videtur. Nam si quis v. g. hodie intendat cras offerre Sacrificium pro Petro, tametsi intentio illa maneat tantum in habitu, vere tamen offert Sacrificium pro Petro; ergo si quis h die intendat cras hcramentum conferre eidem Petro, tametsi intentio illa maneat tantum in habitu, Vere tamen Petro Sacramentum conseret. κω is., Respondent ali sui negando antecedens: quia eatenusquis Sacrificii valorem cuipiam applicare potest, suatenus Sacrificium ipsum pro illo offert: a ..6.α47. qui praeterita illa voluntas tussiciens non est ut Sacrificium, quod postea fiet, pro illo dicatur offerri; ergo neque ut valor Sacrificii ei applicetur. Minorem
Probant, quia idem est confici Sacramentim, &offerri Sacrificium. Verum Tom est de Sacram. in Gen. M a aliud Dissiligod by Coosla
217쪽
aliud est sacrificium offerri Deo, & offerri pro aliquo, sive cuipiam et plicari stuctum Sacrificii: per intentionem praeteritam offerri quidem Deo Sacruuium non potest; at potest applicari cuipiam ctus Sacrificii. Nam V 2-que, ut recte diButat Cardinalis de Lugo, applicatio illa est donatio mi
milis'. cius Sacrificii: donatio autem fieri potest rei futurae, etiam meritorum fu-rdea.6. turorum; ergo & applicatio.
DI., antecedens e si illa intentio sit de praesenti, jam tumis o ς. applicans fructum Sacrificii cras offerendi, concedunt: si illa intentio siesias. 3. de futuro decernens tantum cras applicare fructum Sacrificii, negant. Itaque
r. intentio illa de futuro non sufficit in Sacrificio; quia non est applicatio Sacrificii, sed propositum applicationis. 2. Intentio de praesenti tussicit in Sacrificio, quia intentio cras offerendi pro Petro, non debet esse operativa Sacrificii ipsius, sed tantum applicativa mactus Sacrificii. 3. Intemtio de fiaturo pariter non sudicit in cramento; quia non fuit collatio Sacramenti, sea propositum collationis. Dices et. Non sumcit intentio virtualis; quia intentio illa non sufficit , quae potest reperiri in homine qui poli conceptam intentionem actualem imcideret inphrenesim similemve morbum, unde rationis usum amitteret: a qui intentio illa virtualis est in tali homine, quoniam illa consistit tantum in motu locali membrorum, aut in actibus quibusdam sensuum ac phantasiae prosectis ex intentione actuali praeterita, quorum homo capax est postquam incidens in phrenesim rationis usum amisit. Resp. totam hanc dissicultatem potius esse de modo loquendi, quam dercipis, ac pertineremagis ad Philosophiam, quam ad Theologiam. Scilicet fatentur omnes Theologi, Sacramentum ratum non fore, si a Ministro conferatur qui ex concepta intentione actuali catera deincepsperficeret mentis impos, quoniam actio humana non foret. Item fatentur Sacramentum fore ratum, ii a Ministro conferatur, qui ex concepta intentione actuali caetera deinceps sui compos perficeret, quia tunc actio Vere soret humana .
Dispqtant solum, unde sacramentalis actio foret humana; an ex sola intentione actuali explicita, quae semel adfii erit homini rationis compoti velut causa consequentium motuum; an ex intentione actuali implicita, quae semper adsit homini rationis compoti velut causa consequentiuin motuum. HOC
vero ipsium est, quod dixi pertinere magis ad modum loquendi, quam ad rem ipsam, & ad Philosophiam potius, quam ad Theologiam. Dubium autem duplex hic latvendum occurrit circa intentionem virtualem. Dupique Primum est, quid sit intentio virtualis; & quo sensu dicatur in actione li- ἡμῶz.bera Miniitri moraliter perseverare. teiui, Secundum est de modo quo differt illa intentio ab habituali; & cur unanem susciens, altera vero insuffciens sit ad validitatem Sacramenti. i xη Ruantum ad primum: sunt qui affrmant ideo perseverare Voluntatem Ministri, licet de opere sibi antea proposito non melius cogitet, quod P
tentiae extemaeapplicatae fiterint prius ad operandum a voluntate ; quae qui dein Potentiae, cum non dependeantad continuan in opus ab intentione actualiqua moVeantur, quamdiu manent applicatae vi prioris voluntatis, dicim-tur actioneS omnes quae ab iis potentiis eliciuntur, manare a priori intenti ne quae virtualiter in iis perseverat tanquam causa la effectu. . Verum
218쪽
Verum hec non sufficiunt ad declarandum quomodo Voluntas praeterita influat in actionem praesentem. Nam cum potentiae externae sint ex se ad Uem vel talem actum indisserentes, debet assignari aliquid presens internum determinativum, quo hic & nunc dirigatur Potentia externa quae hi Mnunc operatur; doquin cessaret abactu, ut patetin homine qui deambulati si enim dormitet inte deambulandum, ita ut omni Suaterna operatio cessed, statim cessat motus deambulationis, ad quam continuandam non sufficit praeterita voluntas deambulandi licet non retractata .. Dicendum ergo voluntatem praeteritam per Verare quidem remotὰ inpotentiis externis quae continuant motus suos, sed etiam proxime in actu v luntatis praesenti,, tenuissimo dc confuso, qu Volumus Voluntate actualii
ehoatum opus perfice ' . . . .
Rem hoc modo explicat de Lugor si aliquis, ait, eontendat commuaria monem sacramentalem eum solis actibus imaginativa oe appetitus materialis , non eis quυd in hoc immoremn: hoc enim sussistet ad declarandum q--dotis o oolantas praeterita maneat vi tualiter, missum in actionemprasenιem. g. s.ct., Nam vel manet in uIiquo actu UOIuntatis praesenti, tenuissimo confuso, quo om nu. 87. Iumvs recitare veι operari; er hic actus, cum non possit tendere ad illudfectum, nisi sub ratione boni , necesse est, ut saltem in confisovelit bane operati nem praesentem ut bonam re urilem ad illum finem prius volitum .... Et paulo post o ibidem: Id sufficit, ait, ut homo dicatur continuare actionemillam existentione P. 1iλ. o voluntate praeterita, quae ideo dicitur virtualiter manere, quia ades sens aliqua virtus ab ea relicta, veι actus voluntatis confusus, vel teria actus in apntitu imperans prosecutionem actionis, cum ordine o respectu ad priorem intentionem.
Neque est quod dicas illos voluntatis actus tenues & confusos, reipsa nuLIos esse, cum a nemine deprehendantur. Nan oue quiv.f.initio solam deambulationem sibi proposuit, & de illa sola sibividetur cogitare, manus tamen movet, deambulat aliquando tardius, aliquando celerius; licetad hos dbversos motus explicite non attendat, nemo eu tamen qui neget illos procedere a quibusdam internis voluntatis actibus, qui cum admodum exiles ac tenues sint, Vix deprehenduntur; multo minusexponi ac explicari liquido possunt. Quantum vero ad secundum dubium, haec est dubitandi ratio: quia nem e utraque voluntas, virtualis scilicet & habitualis, praeterita videtur; &i dicatur stirtualis perseverare modo mox expqsito , quidni & de ipsa habituali idem poterit affirmari 3 Supponatur sim aliquis Sacerdos, qui sciat se imter dormiendum solitum pronuntiare Verba consecratoria in panem, deinde Voluntateactuali velit dare valoremverbi mirae in somno prolaturus est, &postea intendat hoc fine dormire ut verba pronuntiet quae ex tunc vult esse valida ad consecrandum: en intentio habitualis, de γα tamen eadem dicuntur quae supra de virtuat i dicta sunt .. Resp. discrimen esse interutramque intentionem: scilicet actiones, quae ab habituali prodedunt, tun esse humanas, id est cum deliberatione factas; quae autem a virtuali emanant, humanas esse ac liberas. In utroque quidem casu Voluntas praeterita aliquo modo perseverat; at in intentione virtuali quando homo est lui compos, voluntas a qua' emananitenuissimi actus quibus dete minantur externae potentiae , est voluntas integra de soluta , quae licet Μ q. com
219쪽
confuse propter distractionem, Vult tamen Vere & libere objectum: in easio vero habitualis intentionis, non est jam anima vigilans, sed anima somno vel vino obtenebrata; unde ex diverso principio diversa operatio natatur. Α ctio elicitavi intentionis virtualis, ellhmaana; qui a tenuis attentio quae adhibetur, quacunque sit, est animae vigilantis & expeditae: non est autem h imana actio quae est ab homine dormiente , quaecunque tandem Voluntas praecesserit quia stilicetad hanc non attendit actu homo praesenti quadam, licet confusa, cogitatione, quae sit hominis expediti & liberi; sed si quis sievoluntatis actus, voluntatis est ligatae sonino in homine dormiente, vel utino in ebrio praedominante, Proindeque VoluntatiS animantium more raptae
Dices: Ad humanam actionem sufficit libertas praeterita; undelicet qui dormit non sit actu exercito liber, ejus tameninio libera cst in causa, utpote ante somnum explicite volita. Resip. sufficere quidem ad actionem humanam libertatis actum praeteriatum, sed humano modo perseverantini, in actu scilicet aliquo qui sit homi nisliberi ac vigilantis, non ligati & dormientis. Exemplum sit in Sacramentis: se a profertur ad exprinaeiadum quid sentiat hic & nunc Minister de actione externa quam operatur. , & quae ob diversos fines posset usi irpari nisi a Ministro determinaretur ; locutio enim humana nata est ad significandum quid actu sentiat ille qui loquitur. Si sit virtualis intentio, sussici dad exprimendam mentem actualem Ministri ; quia sive id potentiae e terna, quae manetapplicata ad actum, sive in actibus confiisis, quia mente eliciuntur, continuo perseveret Voluntas explicitaeantea habita de acti ne quae nunc fit, Minister exprimit mentem quam habet derivatam humano. modo ex priori magis explicita, & id suffcit: at vero Verba quae profert dormiens nullo modo apta sunt ad exprimendum, quaenam sit nic & nunc ejus propriae & genuina Voluntas; nullam enim habet actu deliberatam ianec humano modo perseverae antea habita, quia nullius est causaeta
Ous liberi qui actu existat. ARTICULUS IL
- fias nee saris fit in ranistro, ut Sacramentum raude perficiat
Siatus eontroversitae inter Stephanum, oe Cyprianum. TErtio Ecelesiae saeculo summa ingeniorum contentione agitata fuit praesens c'ntrovenia inter Stephanum Summum Pontificem ex una pa re, & Cyprianum, Firmiliamina caeterosque Africanos & Orientales Episco-POS ex altera , quam paucis his verbis describit S. Augustinus Lib. 6. de unico Baptismo contra Petilianum capit. 1 . Erant , inquit , duarum eminentissimarum Ecclesiarum, 'manae scili et oe Caiωaginensis Episcopi duo, Stepbanus o C prianus, ambo in unitate Catholica constituti et quorum Stephanus Baptimum christi in nullo iterandum esse censebat , ct Me facientiabus graviter succensebat ; C prianus autem in haeresi veI schismate baptiD-Mi , tanuam non habentes Baptismum Christi baptis dos esse in Ecclesia.
220쪽
DE SAc RAMEN IS IN GENII E. Iῖς catholica existimabat. Irritum igitur & nullum judicabat Cyprianus Sacra
mentum quod sine fide ab Haeretico , vel extra Ecclesiae unitatem a Schismatico datum fuisset. Ea porro in controversia videbatur Cyprianus Stephano superior pondere rationum, Stephanus Vero auctoritate Traditionis, nec dissimulat sanctus Augustinus Lib. a. de Baptismo cap. q. tam firmas sibi aliquand' Visas fuisse ra- iis,htiones quibus Cyprianus causam suam desendebat, ut nisi obstitisset auctoritas vinee- Ecclesiae, iis victus ac superatus suisset: Quid ad Iubaeanum, inquit, scripse-b ,sin vii Oprianas iam legi, o profectis issem in eaηdem sententiam, niue me ad
diligentiorem considerationem revocareι tanta ductoritas Ecclesiae. Et Lib. 2. iioni, cap. 8. dixerat, rationes quibus Pugnabat Cyprianus, veras quidem non aucto-
fuisse, at non victas , ab iis scilicet qui solam opponebant consuetudi
nem & Traditionem . . . MI. B.
Vincentius Lirinensis in Commonitorio cap. Io. agnoscit pariter Cypriani uia. p. causam multis iisque gravissimis praesidiis munitam tuisse: Tanta vis ingenii adfuit, inquit, tanta eIoquentiae flumina, tantus assertorum numerus , tanta pyre..teri similitudo, tanta divinae Legis oracula oec. pag. Donatistae quarto Ecclesiae saeculo eundem cun Cypriano errorem propu- xsa. A. gnavere, at sorte longe dispari. Cyprianus erravit servata unitate Ecclesiae,
isti disrupta; Cyprianus erravit re nondum satis eliquata & perspecta, isti , lissa a multis discubis amfagibus perspecta veritate , ac plenario etiam totius Orbis iam christiani concilio confirmata , inquit sanctus Augustinus Lib. 1. de Baptismo contra Donatistas c. 9. Cyprianus erraVit, quia humanum est, sed ani- 'ς i. mo. ita comparato, ut universi orbis auctoritati cessisset tam sancta fit 6 anima, tam pacata, ait ibid. S. Augustinus, si tunc plenario Ecclesiae ditio. Concilio patefacta veritas fuisset; Donatistae vero animo rebelli ac contumaci apertae ac definitae veritati obluctati sunt: 'baptiore Haereticos,
quod illi fecisse dicuntur ait S. Augustinus Lib. de unico Baptismo cap. II. conferens Donatistas cum Agrippino & Cypriano tuηρ fuit humani erroris; rebaptisare autem CarboIicos, quod adhuc isti faciunt, semper est dimbolicae prcumptionis.
Denique Cyprianum in errore detinebat antiqua, ut putabat, Ecclesiae suae Carthaginensis Traditio, & multorum aliorum Asticanorum Praesulum sententia; Donatistas vero revocare ab errore debuerat orbis universi auctoritas, & consentiens omnium Catholicorum doctrina . Q propter S. Augustinus eodem Lib. 2. contra Donatistas cap. r. ostendit quam immerito illi se tuerenturexemplo Nauctoritate Cypriani. scertὶ, inquit, nobis obiicere soletis cypriani Litteras, Cypriani sententiam, Cypriani Concilium e cur nia. ρ auctoritatem Cypriasi pro vestro schismate assumitis , ct eius exemplum pro M. MEcclesiae pace respuitis Primus errorisauctor non fuit prianus,sed eum ab Agrippino suo decetare jam indictum, S a Concilio aliquoriim Discoporum confirmatum invenit . Ita testatur ipsemet S.Cyprianus in Epistola ad Iubannum nu. 3. ηos , primis Inquit, non nov)ot repentina res est, ut baptisandus censeamus eos qui ab auctor IIaereticis ad Ecclestim veniunt , quando multi iam anni sunt , ct aetas ex quo sub Agrippino bona memoria viro coηvenientes in unum Epise