Iacobi Syluii Ambiani In linguam gallicam isagoge, vna cum eiusdem grammatica latinogallica, ex Hebraeis, Graecis, & Latinis authoribus

71쪽

Diaeresis,id est diuisio unius syllabae in duas. ut Albat, longat , sylvae, tris syllaba: pro Albae, longae fluae disyllabis.

Eodem modo Se Galli e σκορ Mis,id est lignum de sylva. is, id est buxus. Habeo, g laaiadest teneo.&ςὸ hai,id est odi. Synaeresis, id est contractio duarum syllabarum in unam, ut Phaeton dissyllabum, Pro phaeton trissyllabo. Sic Galli, Satur saui,seruus iere. Melathesiis, id est transpositio , quando literae in alium locum transponuntur, ut Tymbre, Euandre, pro Tymbet, Euander. Quo modo & Gallia celer, leger, C. t. A fistula flute, lyn.1ῖ A scintilla Ahincelle. A torrere, rotIr. A mutus muci. A liber liu-rc. ' . Exemplis te hic non admodum onero , quoniam aptorum

Se in praecedetibus de sequetibus plena lunt omnia. Quae dii fient,admonebimus passim . figurarum tamen huiusmodi nominibus decurtatis, ut proth . prothesin, epen. epenthesin: Parag. Paragivgen: aphe. aphaeron: sync. symcopen. apoc. apocope: diae. diaeresiin: synae. synaeresin: metiath. metallieun, mihi significet. Metamorphosis literarum ac syllabarum, potestate quidesere uniuersa in literarum cognatione nobis dicta. I n le-quentibus autem quod stiperest pro virili addemus. Figuras alias, schemata, tropos in Gallorum sermone etiam frequentia, in opere scripsimus. quo praeterea Gallorum syntaxin, accentus, phrases,ornameta,adagia, aenigmata, similia,& id genus permulta linguae nostrae tum munditiem tum opulentiam testantia,docemus.

72쪽

IN LING. GALL CANONES.

Ere quoties sprincipium est dictionis, & sequitur sine medio aliqua consonans, ipsi s

praeposito α dicere consueuertit. Quae Gallorum consuetudo Narbonensibus, Aquitanis, Hispanis adeo placuit,ut ipsum e in dictionibus quoque Graecis de

Latinis per L dc consonantem aliquam Incipientibus, ad unguem observent,dicentes espatha, eschola : quomodo Galli dicunt de scribunt στlατιωτης, id est miles,estrassiot σπαθη spatha, pee: syn. th, A. I. Spatula chaule, etiam synae .a,u, S sync. t. patule prorudicula pigmentariorum. Schola cicole. Scala Acele.

Strena cstreine. Stella Aloille. -

Spinula eisingle. epen. g Squama squamula, Aquale

Scutella Acuelle,*nc. t. Sponsare es user. Stupa estota T. Stupare vel stypare estola per Stephanus estiem .syn. pha. Sciurus sicureu.6 n. i u. 9Sturnus ei durnel. Picata, cliourneau Gall. a sturnellus secundo diminutivo.

Stagnum cstanc,metath. g. Stannum citam. Sintilla estincesse, ta. c. t. Scamnum cscamne, Pic. Spuma Acume. P. I.

Spica Apic,vel pi. Sponda Aponde. Spongia e Ono. Sponue1pouse. V. II. Sponsus espous. Scabellum escabelle icabelle de scabeati Spatium Apace. t. in c. I Stabulum Atable Studium Atude Studere Atudier.

sis.

73쪽

Stamen cita In .

Scriberceserire. syn. be. Stramen ostrain. Spes cspoir,a sperare: dc csp rancea sperantia.. Sperare es perer. a Strigilis,estri .sync. Si.

Stingere vel stinguere Alindre,& alia eiusdem generis prope Infinita,cuiusinodi exemplorum plena sunt omnia in 1ermone Gallorum,& in nostro Etymologico. Pauca tamen sine e pronuntiamus : fortalle, quia haud ita pridem a Latinis transformavimus,ut Scriba scribe. Statuere statuer. Scientia science,& eicien pro Spoliata spolier. . sponte de scienter. Schedula schedule .

studiosus studietis Schisina schisme. Stimulus stimule. Scythia Scythis. Stadium stade. Sphaera sphere. Sterilis sterile. Stylus style. . Statio station. Scholasticus scolastique .

Praeterea struthius ostruce vel ostruche dici bo no e,praeposito: ut sit credibile articulum nos Graecum o στρουθίος o truce praeposuisse,quomodo ino xiτωρ hoqueton,& Latini 1n ο- ha vel aucha, aue,vel OIe. Calep.

Prothe- Quid quod Latini veteres, squibusdam dictionibus praepo-

sis. . 1uerunt,dicentes stis,strena,pro lis birem e duoru strena, in usu Latinorum adhuc est. G etiam initio dictionis Galli nunc adhibent,ut Ranunculus grenόula, pro renoule . A. I. syn. unc. nunc eripiunt,ut glis gliris,loir vel ter. I. a. nare no possunt unde etiam Latini tener teneri,Sener Se

74쪽

neri: pro te nri, ge nri,n cu ri sonado, dicere coacti sunt)b inter mr,ml:g inter ni:&d inter la, nr, si interponim', ut iam i,m, n, L ad syllabam superiorem pertineant, non ad posteriorem. te bre. Pulvis pulueris pouldre

Quod interiecto spatiolo si

gnificalnus. Sic consuere colitare: aut sorte potius coudae. D. Io. mr Camurus, a,um, cambre, id est curuus & camus camu

se, id est simus sima.

Cambre a camera pro cubicula. Numerus nombre.'Numerare nombrer cucumer cucumeris comm

Amerina salix ambre. Lugdunenses. Sed Exprimere exprindre,d, non b, ast umpsit.&Marmor marmoris marbrem in b mutauit : pro

Genus generis gedre, dc gemrc per gen .syllabam. Generare, engendrer ab in-

generare.

Venus Veneris vendre, Inde vendae di, id est veneris dies a Minor minoris moindre, &

Ponere podre,de auibus ova parientibus. Tenuero De liendra I. Tenerem Dc liendruie , pro te nre, ge nre, Se nrer ve nruponre tie nrat,vin cum rsonaret.

i. si

75쪽

εo IS AGO GE

naret .

dae. R. sa

tadre . id est leprosus a Lazarus esse videtur,et in sd soluta. ut συρίσδεμ pro et vello,,& alia similiter prius dicta in D. 1 omlCumulus combie. V . . etiam pro culmine & tecto domus. Cumulare combier. Semblabie a similabilis, sync. duorum i mediorum, id est, similis. a quo Resembler, id est similem esse.

Humilis humble . . , Tremulus,a,u,treb ,etia arboris soliis tremetibus nomen.&tremblera tremulare. Proco mle,co mler, se mlabi ,hu mia,tre mle, tre Ger. vim cum isonaret.

In o Latina nomina Galli Graecorum more,n assumpto, tua P/xλg- ficiunt , ut Cicero κλεαρ , Cato Κατωρ, Scipio DuΠιωθῖς 6 nisi haec malis per apocopen a genitivo fieri, ut ex tertia declinatione non pauca,de quibus postea, I. 61 Cicero Ciceron. Cato Caton. Scipio Scipion.

Carbo carbonSelmo sermon. Temo timon. E. 2. Saposainon. P. 2. Latro larron. T. 4 Leolion. E. 2.

Opinio opinio . Regio region. Religio religion.' Rebellio rebellion. Tabellio tabellion. Quaestio quaestion. Pugio pos on. V. Io. G. x

Suspicio suspicion dc so pe

Professio profession. Confestio consession.

76쪽

'Ambitio ambition. pus & occasio.' , Faetio faction,id est secta.& Seditio sedition. Facon,id est factura: nisi a di Pensio pension, id est solu-

Sed quaedam illorum in io,i Portio portion.

Communio communion.

Falbon, id est affatim, a fatio a

Redditio vel redemptio, rem

Lectio lacon. Lection, Lugdunens . abiiciunt. Mansio maison. Messio inesson. Oratio oraison.

Natio salson,a sero, forte po- potius a Καιρορ id est tem-Sica todeo toison pro vellere:& a pedo polson, pro veneno. Ab horum nonnullis ut Latini verba primae formant, via sermo sermonari & sermocinari, sermoner. A ratio ratiocinari, rationer. & inde arraiconer, id est interrogare.

A latro latrocinari, larreciner. Α potio potionari,Suetonius, Hieronymus, potioner. δε quaestio quaestionari, questioner. A concio concionari, concioner. Sic Galli portioner,proportioner, ficoner, maisoner,mes soner, liboner, iconer,assaiconer. Eodem modo verbalia sere reliqua. Quaedam enim per apocope in e terminamus,ut aestimatio citimation & est e. Auscultatio Acoulte, Cessatio cessation S cesse. Sed homo home O . 1 . & ritur hom vel thom ccuri, hQm. apud veteres saepe,& id est homo currit. in significatione imperso- Magnitudo magnitude. liu passiuae vocis,ut cur ordo orde, non Ordre. i. iii.

77쪽

61 IS AGO GE

Testudo testude, vulgo tor- Formago Gara sermage vel

Margo marge. Farrago farrage. I mago image Virgo vierge. Eodem modo prope. reliqua in do,& in go. Pata eL- Quomodo quaedam Graecorum masculina primae in es vel rie a formant foemininum in issa, ita Latinorum quidam ina-V , periti a Latinis nonnulla formarunt,forte vocem Gallica imitati. Propheta prophete, Prophetis & prophetissa prophetesse . Magister mature. Magistrama uiresse. Hospes hoste. Hospitia hodiest. Dux hic,duc. Dux haec,ducesse.

Comes hic conite. Comes haec comitae,aut per n. Princeps hic, prin . Princeps haeς princesse. Latro hic, latron. Latro haec, larronesse. Poeta poete . Poetis poetesse.

Presbyter prestre. Presbytera prestresse. Et alia permulta: ta- qua a magistrissa Mucissa,comitis la,principitia, latronissa poetissa , presbyterissa barbaris nominibus. licet duo haec postrema sint Graecanica. Ad horum imitationem male scribunt Galli per esse, pro cce, quae nos , substantivis in ities, itia, itas, Ix, transtor

mamus.

Durities durege. Segnicies nis e meta . ni&se. sync. g. Pigricia parece. sync. g. Laetitia lie . Trititia tristcc . Nobilitas nobiece. Gentilitas gentilece.

Ruditas rutace. Largitas largece Nutrix nutricis nourrice. Melitrix mentitricis mentrece,sync. ti.

78쪽

qinibosdam vel literam vel syllabam prima auferimus, ut ArctIHOS , a,um,ord, Orde. Glis gliris, tot r. l. .

aua se ricope Latini poetae dicunt nonnunquam vinclum,1eCIum, gubernaclum &c. u abiecto, pro vinculum,secu- Irim, grabernaculum S c. Sic GaIIi a substantivis maxime in ulus, vel ula , vel vium fere non diminutivis, u abiecto vocem suam effece

rticialias article. licet hoc diminiatiuu videri possit. Titulus titie, vel titre i In r. Angulus a tale. diminutiuum angiet. Circulus cercle. Sic Bubalus bufle, sync. a. b. 6γ ngula ungle . vel a diminutivo unguiculus. Regula regie vel rei gle. Tabula table. Cingula cengle. Fabula fabie. Insula Ule. sync. n.' Sic stragulare estragier . Carbuculus carboncle,car lacte.

Eodem modo in verbalibus in bilis Galli prius i abi

cerunt.

Amabilis almable & atmiable. Semblaiae a similabilis. Laudabilis lotiable. Venerabilis venerabie. Honorabilis honorable Sed mobilis mobile. Durabilis durabie. Agilis agile. Stabulum estabie.

Vocabulum vocabie. Rutabulum, rou able. sync. t. Tabernaculum tabernacst. Gubernaculia gubernacle.

I. 2.

ulme a calamus Galli.

Pustula pustule . Et alia quae

dam.

79쪽

Terribilis terribie.

Flebilis flebie . vulgo ileia pro debili debile. Vendibilis vendi bie vel ven- Sed docilis docile.

Sterilis sterile . quod haec aut non recte formantur a Latinis, aut non sunt in bilis. Mirabilis autem meruAl sync. a. B. I. Merueileus a mirabilosus. . a Emerueiter, id est admirari,ab admirabitare. ut . Entorteler ab intortilare. Syncope A verbis primae in fico nostra facimus, syncope cisa Sanctificare sanctifer. A i. Ratitiera ratificare.

Fortistera sortificare. Quaedam alia, illorum more,expuncto c, nostra facimus. Publicare publier. Mendicare mendier. Castigare cassier. Sed fatigare fatister, Mitigare mitig-erelegantiores. Fustig era fustigare

Syncope In his autem sequentibus syncope fit in .s Nominare nomer. Germinare germer. Terminus ternae.

Lamina lanae . sed etiam a lama esse potest. Foemina seme. Vel femne,vel fame . Fenne Narbonenses. Lancinare lancer, id est pungere. ble Nobilis nobi . Iustificare iustifcr.

Significare signitier.

AEdificare editier. Sacrificare sacrifier. Clarificare clarifier. Certister a certificare. Magnificare magnitier. Mollificare mollitier. Mundificare mondifer. Nidificare nidifier.

80쪽

In his gabiicitur. Plaga platc. inde plater,id est vulnerare. Pagus pate, inusitatum. Inde tamen Pater pro soluere: quod pagorum incolae solutionis velut

officinae sunt. vectigalibus enim & taleis, quasvocant, praecaeteris premuntur.

Paganus pAen. Sagum sale:unde ensaier,proprie sagum induendo probare& quiduis tentare. Nomina in alis nostra facimus per apocopen is Syncope Generalis generat. Regalis rotat de regalLegalis lota l. AEqualis egat. Infernat ab infernalis. Liberalis liberat.

Moralis morat.

Principalis principalDoctrinal a doctrinalis. Hospitalis ho1pitat.

Quorum pluralia sere in auis terminamus. PIurima autem eorum etiam mutant a in e. Naturalis naturet Maternes a maternalis , Supernaturalis supernaturet Paternet a paternalis. Solennela solennalis, id est Fraternet .a fraternalis . pro solennis. materies, paterim, frater Nomina in mentum, Gallica facimus reiecto um. Sacramentum sacrement, de mentum. serment, quod etiam a sedi Monumentum monumet. mentum est: sed alia signi- Detrimentum detriment. ficatione. Vestimentum vestement. Iuramentum iurement Pauimentum paurument. Fundamentum fundement Nutrimentum nburriment

Documentum document. Nocumentum nocument.

Sic unguentum unguent. unguement, ab ungui-3c nou rris sement a nou risses. i. nutritis: ut in verbis quartae coniugationis audies. v. i.

pe. II