장음표시 사용
101쪽
litate quanta homines pro postum , & eIectionem mutare possint; Non tamen sequitur, quod absolinc non possint utrumquc
revocare, propter rationes a nobis expressas.
Voluxtas auesica es etiam libera liberta
te contradictionis, is quantum ad exerci sum: Haec pariter est Doctoris, & pr batur. Nihil assignari potest quo necesi rici Angelica voluntas determinetur ad persistendum sempor subactu: Ergo revera pintest ab actu ces Iare. Patet ante cegens ex superiori conclusione, si enim ab aliquo posset necessitari 'ad persistendum sub actu tuo, maxime, vel ex parte Dci, vel ex nativa sua dignitate, vel exactu suo, vel ex parte intellectus illam necessario semper ad actum determinantis, vel ex aliquo alio principio: Κd neutrum horum potest assirmari, ut supra probatum est: Ergo, &c. Deinde ad libertatem, quoad exercitium tussicit potestas suspendendi actum per pu ram privationem, seu negationem influxus; ita ut non si necestarium velle non elicere actum, sed satis sit, non velle elicere, seu non elicere ex certa scientia, &Dotestate, ac dominio supra suum actum, seu influxum: Sed voluntas est domina absolute sui influxus: Ergo non necessitatur quoad exer- eitium etiam ad totam collectionem actuum
Denique , Sicut nullus actus voluntatis Angelicae in particulari est absolute necessarius, scd ad qucmlibet eliciendum voluntas sese Iibere det ei minavit; ita pariter ces- 1 ire potest a quolibet in particulari eliciendo, adeoque & ab omni actu cessare; quia ea cm cst ratio libertatis in tota actuum collectione, quae in sngulis actibus rc peritur :Emo quemadmodum nullus actus particu- Iaris est necessarius Angelo ad bonum suum, ita etiam nec unus, vel alius , &sie de aliis disiunctim sumptis. Dices : hi esset aliquis actus volendi in particulari, in quo nulla ratio mali inve- Dirctur, nec in eius carentia ratio boni apprehendi posset, non posset voluntas a tali actu cessare, sed esset in particulari necessarius quoad exercitium; hac enim ratione amor Dei in patria est necessarius quoad exercitium: sed in carentia omnis actus voluntatis nulla ratio boni cogitari potest , nec in actuali exercitio alicu us velle inde-
finite sumpti potest inveniri aliqua ratio ma- Ii, quia in tota latitudine actuum non mia sunt non esse multi convenientes; at vero melitis est actu operari, quam ab operati ne cessare; imo illud est de se bonum, &persectum; non operari autem simpliciter est imperfectum : Ergo non potest voluntas talem cessationem formaliter, aut virtualiter velle , ac proinde ad vclle aliquid , saltem indefinite neccssitatur. Nego minorem , in carentia enim illa voluntaria omnis actus deprehenditur summa voluntatis libertas , quae pro libito potest agere, Vel non agere , sicque suprema sit domina suorum actuum , quos potest ad nutum ponere , vel non ponere , quod sancmaximam arguit mrsectionem, summumque bonum connotat , ut patebit amplius in Conclusione tertia siquentis uastionis.
An , , qualiter Angelus Deum, seipsum , is alia diligat. Nota ηdum I. Duplicem impraesentiarum
distingui poste amorem. Naturalem videlicet , & 1upernatu talem ν prior ita dicitur ad quem eliciendum sit Scit ipsa naturalis facultas, pr aevio solo lumine intellectus camillustrante, Ac ad objectumam bile determinante, ei aperiendo ac manise stando eas omnes persectiones , quae in tali objecto relucent: quaeque tot sunt amoris stimuli , & incentiva r Posterior dicitur ilic,quem voluntas elicere nequit absque beneficio, & auxilio gratiae supernaturalis :De priori hic nobis est sermo, de posteriori vero discurremus insequenti Disputatione. Notandum a. Ex nostro Alens q. 32. dilectionem naturalem posse accipi multipli- ,, citer ἔ Aut enim , inquit, dicitur dilectio is naturalis quidquid per se iuvat naturam ,,ut csici, vel juvat, ut permaneat, & hac riratione diligitur tantum Deus dilecti Onte , , naturali ab Angelo: Nihil enim aIiud est , , nccetiarium ad esse Angeli, praeter illud , , quod est deesse; Non enim indiget urrus ,,
alio ut sit, vel ut permaneat in esse ζ se iscundo modo, Potest dilectio naturalis re- is spicere omne conveniens naturae , ωe is consimile, vel conforme in natura , & is hoc modo est dilectici naturalis , no istanti im Creatoris , vel Gubernatoris ,
sed ctiam alici ius Angcli, qui est simu ia, in Di
102쪽
is in natura μ ngelica, vel etiam hominis, ,, qui ea consimilis in natura inter edtua-is ii creata: Tretis modo potest dici dilectio,, naturalis respectu illius boni, quod Or- , , dinatum est ad participandum comple-
,, tum dilectibile, quod est gloiia, & se-
,, cundum hunc modum, charitas , siveis gratia est persectio naturae ; 1ic secum
is aum hunc modum est diligibile ab Αn-M gHO, non tantiim anima hominis, sed is Et iam corpus humanum , quod potestis participare dotes: unde anima in secun-ri da stola perficietur, Ze Angelus ex hocri quandam consequitur dilectionem. svar is to modo, Dilectio natui alis dicitur resperi diu Ornnis boni , in quantum est bo-
,, num, de sic extendit se ad omnem crea- turam , Ac ad Creatorem . Notandum I. Ex Seraphico Doctore in D 2.ist. 3. art. 3. qu. 2. quod major alicujus
si dilectio possit fieri tripliciter : aut ra- tione boni optati, aut ratione effectus se intens , aut ratione cffectus impensi :,, Ratione boni optati, dicitur quis aliquem ,, magis diligere, quando ei ma; us bonumis optat , & sic aicitur diligere magis , is quia ad majus . , , Hoc modo naturali dilectione proceis dente ex judicio rationis rectae magis di-- ligebat Angelus Angelum superiorem , se volebat enim ipsum excellere, & plusis boni habere, sicut & Leus conditor vinis luit sic ordinare. Ratione affectus intensio dicitur magis alterum diligere, quando,, affectio ejus plus trahit altorum, S mari gis consolatur de ejus societate, de scis dicitur aliquis magis illum diligere cum is quo libentius cohabitat: de sic Angelusis magis diligebat per naturam Angelum
,, ejusdem ordinis, quia sicut naturali asse-- etu magis diligit quis concives suos, ma- xime quando con rmantur sibi in moriri bus; de sicut magis diligit homo eum , is qui est ejusdem professionis, de ossicii,
ri ubi .invidia non interponit paries suas :is Sic Angelus alterum Angelum clusdem ,, ordinis, magis dileetione naturali ampleri e i intelligendum est, cum se viderit a ,, Conditore in ossicii aequalitate, & natu- ,, rae similitudine illi sociatum, nec curiis tunc morum diversitas, nec invidiae ma-
is lignitas. Ratione effectus, fur beneficii imis pensi dicitur qui, magis eum diligere , cui plura bona impendit, & circa quem m ,, Us sollicitatur , sicut Nagister conlauci magis filium tenellum, de sollicitior est ,,
circa illum, quam circa adultum, & ma- ragis circa infirmum, quam circa sanum, Moc hoc facit consideratione majoris indi- is gentiae, de hoc modo dici potest, quod is Angelus superioris ordinis magis diligit is Angelum inferioris, quia Angelus paris is vel superioris ordinis non indiget, sive , , sua instructione, sive purgatione, sicut ri Angelus inserioris ordinis. HHis itaque praelibatis determinandum est , I. An sit in Angclis aliqua naturalis dilectio: 2. An hac dile tione, dum eram viatores, Deum super omnia diligere potuerint . Qualiter tam se , quam alios Angelos diligant .
R ero est in angelii naturalis dilectis .
quateras natινalis amor opponitur supernaturati; Non vera quatenus προηiων Ubero .
Haec Conclusio duas habet parteS , quarum prima est communis inter Theologos, &probatur: uod rebus inferioribus absque ulla impgrsectione tribuitur, Angeli, non est denegandum: sed diicelio , de amor naturaIis absimie ulla impei sectione tribuitur sermaliter hominibus: Ergo etiam Angelis
non videtur denegandus. Deinde, quaelibet res. naturaliter diligit se, de suam propriam pei sectionem appetit, naturaliterque ad illam inclinatur: nullum enim est enStam imperfectum , quod naturaliter pr priam tuam persectionem non appetat zErgo multo magis Angeli naturaliter ar tunt suam beatitudinein, ad quam tanquam ad ultimam perfectionem ordinantur: seti hic appetitus dicitur amor naturalis: Ergo &c. Denique, La mones habens naturalem sui dilectionem : Ergo de An-νli: Antecedens patet, nam Daemones naturaliter fugiunt suam ni ita iam: Ergo naturaliter diligunt se. Patet sequela; Nam ideo odio haoco aliquem, quia diligo me, vel alium ; Ergo ti Damones naturaliterfugiunt mistriam , quam habent , etiam naturaliter diligunt se. Aade quὀI Daem
ne ' naturaliter appetunt suam foeticitatem, de beatitudinem in communi : Ergo naturaliter appetunt, Ze diligunt se . Antecedens patet , nam beatitudo in comm
Haec autem Angelica naturalis dilectio, intestigenda est etiam quant tun ad actumeli-
103쪽
Tract. I. Disp. II. Art. II. Quaest. II.
elicitum; etenim in Angelis est amor sequens rationem , & sormam apprehensam ἔ Ergo in Angelis est actus elicitus amoris o probatur antecedens : Angelus habet naturalem cognitioncm sui : Ergo& naturalem dilectionem sui . Dices r. bi in Angelis esset aliqua natu- talis dilectio, deberet hinc vel recta, & perfecta; vel inordinata, & impci secta : sed neutrum dici potest: Non primum : omnis cnim recta, & pei secta di lcctio, cst charitas, adeoque quid supernaturale; Non etiam secundum, siquidcm imperfecta dilectio,& inordinata, peccatum est, AngeluS au-lcm ut in statu naturae purae non pcccat. Resm deo ad ma rem, Quod cum amornatui alis nihil aliud sit, quam inclinatio indita ab Auctore naturae, necessario dici debet iecta; alias summa Creatori fieret injuria , siquis cum pravam inclinationcm indidi sie assereret. Attamen cum duplex litrectitudo, nempe rectitudo naturalis inclinationis, & supernaturalis virtutis; Haecque sit peifcctiva alterius; inde dici rotest quod rectitudo naturalis non sit omnimode persecta, quamdiu intra limites sitos stat, liquidem pcrscctior evadit, dum charitati conjungitur: Est tamen recta, & persecta intra ordinem naturae, quippe conformis est naturae principiis, quibus reS quaelibet, quae sibi convenientia sunt, appetunt . Rebmnaeo ad minorem. Illam dilectioncm
esse revera naturalem, Iam prout natura-lcm sonat inclinationcm, & propensioncm ad aliquid sui persectivum , quam prout Opponitur rei supernaturali: siquidem hac dilectione Angelus non sollim voluntatis suae pelisectionem obtinet , potentiae namque perficiuntur ab actibus; sed etiam in eam scrtur ex propria sua nativa inclinatione qua res qualibet in id , quod sibi conveniens cst, propendet . Nec refert , uod harc propensioncm habuet it sibi initani ab Auctore naturae, non minus enim per eam dicitur moveri ab inti inscco, nempe ab interno appetitu toluntatis. Similiter haec tendentia dicitur libera, potest Gnim Angelus tam erga se, quam erga alia objecta amorem suum suspendere, ut probabitur in tertia Conclusione . Dices a. bi quae esset in Angclis naturalis dilectio, esici media inter dilectionem gratuitam, quae est charitas, & peccaminosam , quam libidinosam AIensis appe Liat: Ri hoc dici nequit, medium enim inter bonum, & malum debet esse indifferens ; Dilectio autem naturalis non est indifferens bono , & malo, sed revera est reponenda in genere boni. Ergo &c.' Respondet ipsi met AIensis, quod etsi illa
dilectio naturali, inedia sit inter gratuitam,& vitiosam , non tamen in media inter bonum , S ma Ium smplici cr, sed tantum inter bonum quod dicitur supernaturale ,& malum supei naturali bono oppostulo: Quamquam enim partim conveniat cum utroque extremo , cum dilecti ne quidem gratuita , quia diligit summum bonum cum vitiosa autem, quia diligit illud propter seipsam, non autem propter i plum-met 3 nihilominus magis convenit cum dilectione gratuita , quam cum vitiosa , quia sertur circa summum bonum, nempe circa Dcum , licet ita seratur propter
bonum ipsius diligentis . Probatur fecuηda pars: Nempe quod dii
ctio Angelica non sit naturalis, quatenus naturale opponitur libero: Ruod est enim naturale lil ero oppositu ira, est ex se necessario determinatum ad unum 1 Sed Angeli ca voluntas dici nequit ita esse determinata ad dilectionem: Ergo nec habere dilectionem naturalem libertati oppositam. Maior constat ex communi I hilosophorum sententia, qui in hoc naturale a libero distinguunt, quod illud ex principiis suis intrin- secis ad unum determinetur, sic ignis ad comburendum, grave ad motum deorsum,& Ieve ad sursum. Minor probatur: Si A gelica voluntas ex se determinata inci necessario ad amandum aliquod ob ectum, maxime vel Deum, vel ipsummet Angelum: Sed neutrum ita necessario diligitς quamquam enim sorte necessario feratur ad seipsum diligcndum quoad yersectionem, ita quod non possit seipsum Oaisse, nihilominus non ita
dcterminatur quantum ad cxercitium; Siquidem ut in tcrii a Conclusione piobabitur, potest Cesaic ab omni actu dilacti nis erga seipsum . Idem dici potist dedi Ic-ctione erga Deum, imo multo mimis deter minatur ad amorem Dei , quam ad amorem fur iusius, nota enim seipsum odio habere potest, rotest vero Giume Deum, nam de Uaemonio us ait Regius Psaltes, suferbia eorum ροι te odeνunt ascendiisemper. Acide quod unus Angelus potest occupari in amore alterius amore amicitiae . quem habet ad iIllam , ncc- non & concupiscentiae ad bona ,.
quae ipsi dilacto Rngelo exoptat, per illum
104쪽
autem actum dilectionis, Anῖelus amans nec sese, nec Deum diligit, quippe neutri bo. num per se exoptat: Ergo non necessario seipsum, & Deum semper diligit. Haec veritas patebit evidentius in Conclusione tertia.
ANI Ius naturaliter Deum diligere potesplu quam se, , super omnia. Ita D
ctor in 3.as. 27. nu. I 3. Probatque hanc Conclusionem Primo . Ratio naturalis ostendit naturae intellectuali esse aliquid summe diligibile , quia in omnibus actibus , & oblectis essentialiter subordinatis, cst aliquid supre-inum , & ita aliqua dilectio suprema, ct ita supremum objectum sic diligibile: sed rationaturalis dictare debet, quod illud summe
diligibile sit summum bonum , nempe Deus. alias sequeretur quod Charitas inclinaret ad summe diligendum illud quod a ratione naturali dictaretur non este summe diligendum,& sic Charilas non emi virtus, quippe cum non esset conformis rectae rationi: ErForatio naturalis dictat Deum esse summe diligendum . Sed voluntas potest naturaliter diligere id omne obiectum, quod per rationem naturalem proponitur summe diligibile, nihil enim potest intellectus recte dictare, in quod dictatum non possit voluntas
naturaliter tendere; alioqui voluntas esset naturaliter mala 3 vel saltem non esset libera
ad tendendum in quodlibet secundi im illam rationem boni secundum quam sibi ostenditur ab intellectu . Uuod maxime , inquit Doctor, arguitur de Angelis, quia in statu
innocentiae non fuerunt non recti, quippe tunc non potuerunt habere actum non rectum: Potuerunt autem habere aliquem actum elicitum; & supponendum cst, quo leum habuerunt, quodque ille actus fuerit rectus : Non potuit autem actus ille eskrectus, si illo ipso dilexissent se Angeli super omnia, non autem Deum: Ergo &c. Deinde Amor naturalis Dei super omnia,
est possibilis, nec enim repugnat illius Productio, aut cx terminis , nempe quoa sit amor Dei super omnia, & quoci sit naturalis , aut ex aliqua ratione a priori , vel avosteriori: Sed omnem dilectionem possibilem naturaliter potest Angelus elicet e , nisi aliquod adsit impedimentum ex parte voluntatis, quod certe nullum est : Si enim esset aliquod impedimentum, quo voluntaS non posIet elicere Ialem amorem, maxime vel inclinatio, de propensio illius ad amanda alia
oblecta, vel amor actualis aliorum object rum , neque enim aliud impedimentum ex
arte voluntatis fingi potest : Sed neutrumici potest. Non quidem Primum; eatenus enim illa inclinatio praepediret amorem Dei,
quatenus necessario determinaret ad am rem actualem aliorum obiectorum: sed ita non est , nulla siquidem propensio voluntatis censetur eam necellario determinare , quia non obstante qualibet inclinatione semper remanet libera . Non etiam secundum: quia amor actualis aliorum objectorum non necessario conservatur , Se consequenter
mutari potest, & revocari, ipsique succedere amor Dei: Ergo nihil habet voluntas ex se quo removeri possit ad sormandum amorim Dei naturaliter possibilem . Denique, inquit Doctor, secundum philosophos vir sortis, quatenus est membrum Reipublicae, sequendo dictamen rectae rationis debet se morti exponere propter ipsam Rempublicam tuendam, dg consequenter deberet amare magis Rempublicam , quam seipsum: sed eiacm ratio multo magis dictat, quod quis debeat diligere Deum
magis quam se, & sese exponere propter amorem ipsius Dei . Plura namque debet vir sortis Deo, quam Reipublicae 3 siquidem tantii m Reipublicae obstringitur propterea quod sit ejus pars, & membrumue Deo autem se totum quantum ad productionem, de consuetudinem debet 3 Ergo
si debeat magis diligere Rempublicam ,
quam se, multo mVis Deum . Confirmatur I. Quo magis aliquid est alterius , quam sibi, eo amplius debet eum, quam se diligere : sed creatura quaecum que , maxime Angelus , magis Dei est , quippe ab eo habct esse , operari, de bene esse, a se autem sine Deo nullum limrum obtinet : Ergo magis Deum , quams ipsam tenetur diligere . Confirmatur 2. Quaelibet Creatura in se includit intrinsecum ordinem, re dependentiam ad Deum , ut ad causam cfficientem, Sconservantem non solum sui iplius, sed &totius Unive: si: Ergo naturali appetitu potius sertur in Deum, ut conservantem Universunt, quam in scipsam; Probatur 1eque-la. Creatura quςlibet hab t se in ordine ad
Deum, ut conservantem Universum, tanquam pars ipsius Uni versii: sed pars quaelibet
appetitu naturali potitis appetit esse totius, culus est paro, quam suum esse proprium:
105쪽
Ergo quaelibet Creatura rotius appetit ita sistentiam, & estcntiam Dei, quam sui-ipsiust adeoque illa quae est capax dileetionis, magis Deum, quam se naturaliter diligit .
Ninor patet, cxperientia qua constat hominem manum, vel membrum alterum ex in nere pro conservatione totius corporis:
Expolitio autem illa est motus naturalis , N non violentus: Ergo conveniens illi s Cundum naturalem inclinationem ejus: sed ita se habent Creaturae respectu Dei conservantis totum Universum ; Unde si per in ossi bile Deus exponi posset periculo non os cndi , creaturae se exponerent tali periculo non es Iendi, ut conservaretur Deus ,
co quoci sunt partes totius Universi quod subsistere nequit, nisi Deo subsistente, &Universum conicrvante : Ergo exinde sequitur quod creaturae quaelibet magis in I, eurn, quam in seipsas strantur . Confirmatur denique: Charitas, & gratia
perficiunt naturam secundum rationem naturae: sed charitas , Ac gratia inclinant ad amandum Deum super omnia ἔ Ergo su inponunt in homine , & Αngelis naturalem Inclinationem ad diligendum Deum plusquam se. Insuper, Praecepta juris naturali,1 undantur in inclinatione naturali; cx ipsa enim natura, &dictamine rationis inclinamur ab .observanda talia praecepta , puta Praeceptum de tuenda vita propria, quod i undatur in appetitu propriae conservati Dis: scd praeceptum de diligendo Deo super Omnia eli juris naturalis : Ergo fundatur in propensione, Ae inclinatione naturali , adeoque homo, & Angelus naturaliter inclinantur ad Deum diligendum . Dices I. Si Angeli naturalem haberent properuionem ad diligendum Deum plusquam se, eamdem de nos haberemus propter patitatem rationis : sed consequens falsum edocet, ipsemet experientia . qua
summam difficultatem patimur in subcunda morte pro Dei gloria : Ergo signum
est naturam nos magis ad amorem nostri, quam ad amorcm Dei inclinare . Nego minorem , Ft ad elus probationem
dico, duplicem in homine, & Angelo dis ingui posse inclinationem , unam quidem
communem, & generalem quatenus creaturae sunt, aliam autem specialem, de particularem quatenus sunt tales, & tales Creaturae secundum se, & absolute spectatς, puta homo consideratus quatenus est animal
rationale sucundum quod praecise , dc sor-
maliter nullum dicit ordinem ad deum .
sed tantum inclinationem naturalem, Actendentiam ad propriam suam persecti nem . Priori modo magis propendet ad Deum, quam ad seipsum diligendum, eum enim Creatura quaelibet magis Deo sit , quam sibi, quippe totum suum esse a Deo, ac per Deum habet, inde etiam ut sic magis in Deum, quam ad seipsam inclinatur, de hac ratione magis homo inclinaretur ad
obeundam mortem pro Deo, quam ad vitam servandam. Quoniam autem Angelus,
de homo secundi im se spcctati suam natu inralem inclinationem, & persectionem appetunt , inde inclinantur ad seipsos scrvandos magis, quam ad sui interitum . Hi ne homo sentit difficultatem in obeunda morte propter Deum , quae difficultas non provenit cx ma ori amore sui-ipsius , quam Dei, sed ex co quod naturaliter diligit propriam vitam, quam cum non P Lset servare una cum amore Dei, inde dissicultatem in ejus amissione, patitur. Sicut v. g. qui pro Vita tuenda ingruente tempestate merces prolicit in mare, di cultatem
in hac projectione patitur ι nihilominus
magis estimat propriam vitam, eamque plus
diligit, quam merces deperditas . Idem dicendum de illo, qui propter totius corporis incolumitatem patitur sibi membrum aliquod putridum abscindi, licci enim hanc
abscissionem aegre serat, magis tamen tinium corpus, quam istam partem censetur
diligere. Ita contingit in proposito; dum
mitra quis in obeundo Martyrio naturalem repugnantiam patitur, haec repugnantia non est indicium maloris amoris erga se, quam erga Dcum, imo contrarium insertur, quia scilicet non obstante hac repugnantia , se libenter morti oblicit . Dires 2. Si Deum super omnia diligeremus naturaliter , sequeretur , quod nobis inesset nativa inclinatio ad bonum e sed consequens est contra illud Genesis 8. secus bominis , eunιtis humani com dis prona sunt ad malam ab adinstentia sua : Ergo Acc.
Nego malorem , de ad textum Scripturae respondeo , eum intelligi de appetitu naturae per peccatum vitiatae , non vero de appetitu naturae integrae , Cum enim afpctitus ille a Deo auctore naturae fuerit
inditus, necellario debuit esse rectus , ZeaA bonum proclivis . Dices R. Homo naturaliter inclinatur ita
106쪽
bonum proprium: Ergo non in bonum ipsius Dei, maximc quando bonum Dei est Cppositum bono proprio. Sequela patet,
implicat enim inclinationem naturalem scr-ri in duo opposita, & consequenter siquis inclinatur ad suum esse naturaliter, aversabitur suum non esse , subindeque illud
omne quod suum non esse consequitur .
Distinguo sequelam i Magis inclinatur in bonum proprium, quam in bonum i psius
Dei, absoluic, & limpliciter, nego: secundum quid, concedo . Hoc est , quatenus
Creatura eit habens existentiam ab ipso Deo
naumo acceptam, magis in Deum cui totam se debet, quam in seipsam dilectione,& inclinatione sertur; magis vero sertur erga seipsam secundum illam propensionem , quam habet res quaelibet ad sui conservationem, ita quod revera vellet suam vitam servare, si non deesset occasio mortis pro Deo subeundae , quae tamen cum adsit, magis sertur in illam mortem obeundam secundum etiam inclinationem naturae, quam in vitam servandam .
Ne autem hic fiat allucinatio, adverte
Doctorem , & nos cum eo hic agere tantum de potentia physica , & inclinatione
naturali natum instituis, seu nullo vitio deturpatae, & debilitatae, qualis erat natura Angelica in statu viae ut ipsemct I quitur Doctor nu. Is . ita scribens ; Conc vi conclusisηem , et Od ex puris naturabbur o es quacumque voluntas , saltem in statu naturae sestitutae , diligere Deum super omηia, Ti. 2siret quantum ad inclinationem , i ρο- tentiam Hysicam naturae integrae . Etenim pro hoc statu naturae per peccatum ori pinale vitiatae , de infirmatae , annuo li- lacriter nos Non posse absque speciali auxilio gratiae elicere actum perfectum a minris Dei super omnia . Si enim auxilium supernaturale desideretur ad alios actus virtutum moralium , inu Ito magiς desideratur ad amorem Dei super omnia dilipendi , maxime cum huiusmodi amor sit incompostibilis cum assinu peccandi, &includat voluntatem emcacem ctiam subeundi martyrii pro tuenda Dei sotia , cousque voluntate implanda , ut futilis Patcbit in tractatu de ciratia ia
quoad exercitinm: Haec ConcIusio duas ha-bct partes: quarum Probatur prima : Angeli non possunt se odio haberet Ergo necessario se diligunt
uoad speciscationem . Probatur antece-criS, unusquisque naturaliter suum esse arctit , suamque conservationem exoptatergo id ipsum Angeli in votis habent, aderaque naturaliter se diligunt; appetitus enim ille nil aliud in quam ipsa Propenso naturalis , qua quodlibet en, sui conservationern exoptat, quaeve in spiritualibus dilectici appellatur. Deinde: Si Angeli possent erga se
aliquod habere odium, maxime quia mutare possent judicium , quo practice judicant
sui conservationem esic quoddam expetendum , & diligendum, judicarentque sui an nihil ationem esse exoptandam: Sed ita fieri nequit, clim enim nihilum Angeli vel entis, nihil iit; nec proinde quidpiam bonitatis involvat 1 etiam nihil diligibilitatis in se complectitur. Denique , siquidam Angeli optarent , & amore elicito suum non esse diligerent , maxime Daemones: sed ita non est; nam etiamsi Daemones ex natinali amore sui, Mappetitu beatitudinis in communi exoptencnon esse in tali statu miseriae, qua prςmun tur: Veli similius tamen est, quod simpliciter non appetant sui non esse; siquidem appetitus ille non essendi , si quem habeant ,
rovenit tantum ex urgente miscria , quRetinentur, adeoque magis in statum miscriae quam in non esse, est refundendus. Probatur seruηda pars contra quosdam homi stas modernos. Libertas quoad exercitium integra persistit in nostra voluntate quolibet in naturae statu circa quodlibet objeeti m : Ergo multo magis stat integra illa libertas in Angelis : Antecedens admittit S. Thomas de virtute quaest. 2 artri. Consequentia per se patet. Elimcni in Angelica libertas longe sit praestantior no .stra , potiori iure dicendi sunt liberi quoad exercitium circa quodlibet objectum natura Ie ipsis propostum . Deinde si voluntas Angelica necessario cssit determinata ad actum amoris sui, nullatenus peccare pos et in amore sui: sed falsum consequens: Ergo Se id unde sicquitur. Patet sequela , quia peccatum in tantum est peccatum, in quantum est voIuntarium: Si autem necessario, & naturaliter Angeli determinentur ad actum amoris sui, nec possint alium elicere, actus ille non erit liber, a lamque nec Peccaininosus.Probatur minor. I Ileactus
107쪽
actus non est liber qui non provenit a voluntate indifferente , nec habet ordinem ad eam ut libera est: sed si voluntas naturalitcr determinetur ad amorem sui, actus ille non dicit ordincm ad voIuntatem, utcst potentia libera : Nam s aliqvcm ordinem diceret, maxime quia postquam illum
elicuit, voluntas posset ipsum non conservare: sed in sentcntia 4 homissatum id dici nequit , quippe cum , inquiunt , VΟ- Iunia S nunquam potuerit ce flare ab illa
dilectione: Ergo, &C. Denique, Ideo Angelus non est liber quo ad specificationem, quia nulla ratio boni potest invcniri in objecto contrario dilecti nis suae, nempe in nihilo sui: sed in oblecto contrario trii jus di lcctionis, nempe in non dilectione actuali, potest Angclus reperire aliquam rationem boni : Ergo potesteesare ab actuali dilectione sui. Malor patet cxpliori Partc. Minor probatur. Potest Angclus judicare melius esse uti sua libertate quam ha tat in suos actus, quam semper habcre tum dilectionis erga se; in hoc
cnim nulla ratio mali appatet: Ergo quamquam Angelus cognitionc speculativa ap-
prchendat bonum esse quod se diligat, tamen iudicio practico judicare potest bonum
cnc quod in eodem instanti actum amoris erga se non cliciat, nempe vcl ut totum se transscrat in Deum diligendum , velut alterum Angelum amore amicitiae, vel concupiscentiae profi quatur: Ergo non sic necessiario diligit amore naturali quoad exercitium . Co=firmatur: Voluntas non necessitatur
quoad exercitium ad illum actum in quo pol st depichendi ratio minoiis boni: sed Angclus aliquam rationcm minoris boni apprehcndcre potest in dilectione sui; Potest enim illam dilectioncm apprehendere non solunt ut impeditivam exeicitii libertatis suae circa suspensionem suorum actuum: sed etiam ne toto conatu feratur in Deum, ut ultimum finem, neve alterum
Angelum charitate praestantissima diligati Ergo in amore sui potcst deprchendere
rationem minoris boni I sicque pocerit ta- Ic in actum suspendere , S circa prastantiolem serri. obiicit I. Conetus. Angelus cognoscit,& conicin platur scipsum neccssario ctiam quoad cxerciti Lm: Ergo eadem neccssitate seipstim diligit. Probatur consequentia; Tum quia operatio voIuniatis pi oporti natur operationi inini lectus per Mam di
rigitur , & regulatur: Tum etiam suia si AngcIus necessario semper seipstm intelligit, vult necessario seipsum semper intelligere : Hoc aut m est seipsum amare, quia hoc est sibi velle maximum bonum . Tum dcnique, quia ex naturali cognitione qua Angelus se, & Omnes suas natura Iespei sectione, comprehendit . resultat necessario
judicium praeticum omnino immutabile quo se, & omnes ii Ias pei sectiones judicat
neccssario debere amari : Ergo necessario cognoscit seipsum cognitionc practica causante amorem, & non solum cognitione mere spcculativa, quae amorem non parit. Consequentia patet: Antecedens probatur:
Quia judicium de aliquo ob ceto est tun et in mutabile, quando nulla potcst esse ratio imandi judicium oppositum : sed nulla potest esse ratio ob quam Angelus formet iudicium oppositum iudicio de seipso diligendo: Ergo Angelus se, & omnes suas
naturales persectiones apprehendens, format judicium pracsticum omnino immutabile de seipso diligendo. Major pater. Minor
probatur . μmor proprius non generat in
Angelo fastidium, sed delectationem; ne impedit sed iuvat tamquam medium ad alias operationes, maxime vero ad dilecti ncm Dei : Ergo nulla est ratio ob quam Angelus sor mare possit judicium contralium iudicio de seipso diligendo: Si quiudcm ratio ob quam potest haberi iudicium
de suspensione amotis alicu; us oblecti, cst quia amor ille aut taedium generat , auzin impeditivus majori, boni is
Respondeo I. nc gando antc dcns : Falsum namque est intellectum Angelicum seipsum necessario quantum ad exercitium jntelligere: siquidem tum ab ob cto exterius movente, tum ab imperio propriae suae voluntatis diverti potest a sui ipsius intuitu , de cognitionem suam in aliud obuectum diverteie, ut priori Articulo die tum cst
Respondeo 2. negando consequentiam, Scad primam eius probationem dico: Quod quamquam Angelus necessiario sc-ipsum intclligeret , exinde non sequi tui quod seipsumne nario amaret; licet enim intellectus operationem voluntas sequatur, quia nemupc non sertur in incopnitum non tamet Ieam ita necessario sequitur ut vcrsari dc beat per actum elicitum amoris circa quodlibet
ob ectum sibi ab intellectu propositum IAlioqui nusquam voluntas pollet suspcnde-I. 8ctum suum, nec ullatenus dici libcra
108쪽
quoad exercitum. Ad secundam illius probationem, nego antecedens: Etenim quamvis Angelus ex naturali cognitione qua se, Ee omnes suas naturales persectiones
Comprehendit, judicet se esse amore di-ynum , non scquitur tamen inde quod se mei iudicium practicum omnino immutabile de dilectione sui ; licet enim non possit formare judicium oppositum huic amoli , nempe quod ipse Angelus cset odio habendus, tamen potest formare judicium suspensivum actus , non propter taedium quod generaret actus continuus amoris sui: sed propter rationem minoris honi, 8c impediti vi majori si judicare namquc posset Angelus quod ille assiduus sui- ipsius amor esset impeditivus amoris Dei
totis viribus totoque conatu amandi. Certum namque est quod Deus minus amaretur ab Angelo qui simul seipsum amaret, quam qui amore sui. ipsius neglecto, toto divini amoris incendio aestuaret . Oficies 2. Voluntas Angeli semper vult, sicut ejus intellectus semper intelligit: Ergo sicut omni, cognitio Angeli in cognitioncm sui , tamquam in ptimam Operationem ab ipsa natura deici minatam , Ac procedentem reducitur, ita de omnis eiu quolitio naturalis in amore , fle dilectioi, esui fundatur. Unde communiter dicitur , amicabilia quae sunt ad alterum, oriuntur ex alnicabilibus ad s-ipsum ; & consequenter amor naturalis quo Angelus se-ipium diligit, necessario debet este continuus, & nunquam interruptus, subindeque necessarius quoad exercitium . Distingis antecedens : Voluntas Angeli semper vult idem objectum ad quod ne cessario, & naturaliter determinatur, nego: Vult diversa obaecla, vel si idem, il- Iud tantum vult ex electione, & determinatione libera qua tantum , Ac tamdiu Versatur, quantum, & quamdiu ipsi libue rit , concedo 3 8e nego consiquentiam . Adde insuper, pr ationem consequentiae etiam videri falsam , non enim amor naturalis cujuscumque oblecti necessario reduci debet ad amorem sui; siquidem , ut supra diximus, Angelus Deum amare potest naturaliter plusquamst, .& super omnia; Amor autem ille quo Angelus diligit Dcum plusquam se, reduci nequit ad amorem sui, nec ab co originem ducere: Ergo ratio qua nititur consequentia, non est universaliter vera .
IN Deo rerum omnium Opifice triplex
Operationis genus distinguunt Theologi 3 etenim praeter Intellestum quo Cuncta perspicit, praeterque Voluntatem qua divino incendio flagrat 3 Omnipotentiam in eo depraehendunt qua cuncta molitur,& exequitur : Totidem in Angelo praestantissima Divinitatis emgie , facultates describunt , intellectum videlicet cujus ope nedum Divinitatem ipsam intueri, lepei spicere possunt 3 & voluntatem quatum Deum, tum se ipsos, & alia quaeque diligibilia amore prosequuntur 3 sed &facultatem Executivam ab intellectu , &voluntate saltem sormaliter distinctam, qua
circa res creatas tum materiales, tum im-
materiales multa, fle mira praestare possunt. Hanc autem facultatem eis inesse non solum experientia, qua constat Angelos ,& Uamones erga noS , 8e in Universo plura , ac stupenda operari s sed etiam ipsa ratio suadet. Sicut enim in cnte su- prcmo intellectuali, Deo scilicet, & insimo , ncmpe homine, praeter intellemim δέ voluntatam , datur potentia executiva duabus illis sub tali nata , dc ab utraque quodammodo rcnden, quoad operati nem, ab intelleetu quidem ut diligente , a Voluntate aut m ut applicante : 1ic in Angeli, mediis inter Aum, & liominem, tali, potentia debe a 4mitti . Guippe neque tantae perlaeti ni S est, ut Angelos e cedat : liquidem convenit hominibus; n que etiam tantae est impersectionis , ut Angelos dedeceat , clim in ino quoque reperiatur . Haec autem Executiva iacultas cum maxime circa corpora operari deprehendatur , idque vcl in eis locum tenendo , vel sese in illis movendo; vel denique illa diversim de agitando , ut eorum omnium distin tam notitiam possimus ast qui, praesentem Articulum tres in Secti nes dii inguemus 3 quarum Prima aperiet qualiter Angeli in loco coi poreo lis an-tur , secunda , quomodo in eo sese m veant: Tertia , qua Virtute corpora possint agitare, & producere.
109쪽
De Loco Angelorum. A clos locLm occupare non eadem concors sirit S. Patrum Sententia :Quidam enim non soluin in Ioco esse , sed etiam illo circumscribi cos asserunt , eluemadmodum corpora: cujus quidem assertionis fuciunt illi omnes, qui Angelos corpore esse praeditos pistant, inter quos
S. Basilius lib. de Spiritu sancto c. I . Sub antia, inquit , eorum s aereus , si forte ,
spruus, aut ignis expers materi quemadmodum seriptum est; qui facis Anguos suos spiritus, &c. Ideo, On in Aeo sunt, is, spestabiles fuηt , atque iis qui digni sunt, ana
rem in propriorum eorporum forma. Plurimi Angelos in loco este omnino negasse videntur ι Sic S. Cresorius Nystenus in libro primo contra Eunomium , ait 3 Nemo adeo puerili es ingenio, qui in natura intelli. gente, o, incorporea dissereηtiam uel reperiri existimet. Dei enim positio propria est eor. porum : quod autem natura es intellaeas, i materia earet, longe ab omni ratione loci est,tit omnes confitentur .
Non dcfuerunt Scholastici qui AngeIosa ut esse ubique , aut nullibi asseruerunt . Durandus namque in I. dist. 27. quaest. I. Censet Angelos neque Der actionem , neque per substantiam in loco eme, sed quadam, ut ipse dicit, praesentia ordinis, per quam praesens adest Angelus cuilibet corpori quod movere potest, nec uni potiusquam alteri: quemadmodum coeleste corus, quia in inseriora omnia vim suamiffundit, praesens omnibus adesse dicitur; non quidem proxime , sed propinquorum interventu longinquioribus adest . Angelus vero intimc proximeque adest iis corporibus, quae movcre potest I unde cum om-xii a corpora AngeIum movere poste censeat, etiam illum hinc ubique docet. Quae suntentia jam pridem a scholis eliminata, S ab omnibus lure contempta, hodie nullum defensorem obtinet. Operae pretium est ergo hic determinare primo an , &per quid Angeli in loco sistantur . Secundo qualiter locum Occupent'. Tertio, an plures eundem locum, vel unus plurima loca valeat occupare.
aη, o, per quis Angeli constituantur
Notaasim I. Cum Seraphico Doctore
in primum disinctione a. quas a. Quod locus habet triplicem comparationem ad
locatum. Comparatur enim primo, in ratione continentis: secundo, in ratione mensurantis; tertio, in ratione Conservantis . Continet enim ut vas; mensurat ut quantitas ἔ conservat ut natura. fecundiim hanc
triplicem habitudinem sunt in loco su stantiae finitae corporales, & corruptibiles: Etenim quia finitae, di limitatae , sunt is
in loco tamquam in continente et quia is vero sunt corporalas, sunt in loco tam- is quam in mcnsurante 3 tandem ut sunt ,, corruptibiles, sunt in loco tamquam in ,,
conservante. Secundum duas compar ,,
tiones primas , quae sunt c-tinere , & is mensurare; sunt in loco substantiae quae , , sunt finitae, & corporales, sed incorru- ,, ptibiles, puta Cali inseriores: Secun- , , dum primam vero quae est continere, sunt ,,
in loco substantiae finitae spirituales, & ,, incoiruptibiles ut Angeli. Et hoc dico is
de loco corporali: nam Angelus lo- ,, eum habet i piritualem conservantem , is scilicci Dei virtutem: Iocum mensuran- ,stem sive circumscribentem propriae suta is stantiae , nempe virtutis limitationem ,, vel clauso nem: Iocum vero continen- , , tem , non tantiim spiritualem , sed et- ,, iam corporalem habet. xv Notandum 2. Locum corporeum, in qu Angelus dicitur existere , generatim possedistingui duplicem, unum ipsi connatur lem, alterum violentum sive praeter naturae ipsius inclinationem . Locus Angelo connaturalis dicitur ille, cui se praesentem sistit iuxta nutum suae liberae voluntati S, violentus autem in quo non se libere collocat , sed in eo per vim externam clauditur, & detinetur, qualis est ri g. ignis aeternus, & infernus respe tu Daemonum . De utroque loco hic inquirimus quaenam sit ratio proxima per quam formaliter Angeli dicantur locum occupare .
Circa cujus difficultati, resolutionem , triplex distinguitur Auctorum sententia . Prima est Angelici Doctoris ejusque Discipulorum asseremium, rationem formalei
110쪽
immediate landantem ubicationem Angeli
in loco con naturali, esse operationem virtualiter transeuntem: in loco autem vi
Iento, esse passionem per quam contra suam voluntatem in aliquo loco detinetur : secunda assignat pro sundamento talis ubi cationis, &praesentiae, modum aliquem uni nis per liberam Angeli voluntatem produ-elum, quo ante omnem operationem trans euntem loco corporeo unitur; ita Vasques disputatione I 88. Tertia denique sententia do. Cet rationem formalem qua Angelus immediatu sit in loco, esse ipsam Angeli substan.
tiam, qua realiter , & substantialiter fit praesens loco quem occupat , ita Doctor
subtilis in secundum dist. a. quaest. o.
Notandum R. ex Doctore loco mox lavdato numero o. in Creaturis ad veram determinationem loci, & locati sex desiderari Conditiones, Primo, inquit , esse in Aeo ;Secundo esse in loco actuati: Tertio esse in i co determιnato, aequasi: parto esse in lora
commensuratne: suinto esse in loco Aeterminarretia, Me vel illo: Sexto esse in loco naturalitermes violenter. I tu, primae conditiones, inquit, conveniunt corpori in quantum corpus est, quinta convenit ipsi ab agente , Iema convenita I in quantum s ramus naturale. Caeteriimex his sex conditionibus, tres tantum Perse, de intrinsece videntur desiderari ad rationem loci, & locati formaliter instituendam, quae non sollim rebus corporeis, sed etiam iubstantiis spiritualibus convenire possunt: Prima conditio est quod sit realis, de actualis praesentia locati ad locum, sine
Mua nec corporeae res, nec spirituales vere
dici possunt alicubi existere . Secunda conditio ut res locata quantum ad substantiam, de entitatem suam terminetur ac finiatur spatio, & ambitu iplius loci. Tertia denique ut haec determinatio ad locum fiat per rati nem sormalem ubi ficationis. Ratio autem formalis, ut observat idem Doetor in q. di sinctione Io. quae . R. ad a. sumitur bifariam: Primo, proprie pro ratione formali proxima qua res talis dicitur sormaliter , lic albedo est ratio sormalis qua paries dicitur albus. Seeundo, sumitur fundamentaliter pro
Tatione remota qua res taliter denominatur,
sic albedo unius parietis est ratio formalis
fundamentalis similitudinis, quam unus paries albus habet ad alterum . Quae duae rationes sormales in ubificatione etiam reperiuntur; nam ratio formalis existendi in loco proprie dicta, de proxima, est respectus
Hassen TMOL TOm. Iv. rei locatae ad locum I sundamentalis vero,& remota, est illa in qua landatur talis respectus: sc in corporibus, ratio sormalis existendi in loco circumscriptive, est quantitas; in Angelis vero aut animabuS, est substantia, ut insta probabimus .
Α 'geli neque nullsi sunt: niue tibis te ised in aliquo certo , definito sipatis ,
Haec est communis quantum ad tres Partes apud omnes Theologos : Quarum prima aperte colligitur cx Scriptura sacra , quae pluribi mentionem facit de loco Angelorum, ut constabit in probatione secundae partis. Hinc inter articulos a Stephano Parisiensi damnatos iste tertius in capite I. scribitur , suos Angelas vel anima separata nusquam est . Probatur item ratione , si Angeli essent nullibi, maxime propter eorum spiritualitatem qua dicerentur omnino separabiles, Ac independentes a spatio vero vel imaginario : sed haec ratio non officit quinvcre dicantur esse in loco ; quippe climinus ipse, quamvis summe spiritualis, sit
revera ubique , non tantum per praesentiam, omnia cognoscendo; per potentiam,
omnia in omnibus operando I sed etiam per essentiam, quatenus implet omnia sua substantia , Ac entitate necessario in immensu in usquequaque diffusa . Deinde, Angeli ab instanti suae creationis , vel steterunt immobiIes, vel motum localem habuerunt: Si primum, ergo sunt per substantiam ubi creati fuerunt, nempe in ce lo aliquo inseriori empyreo: Si secundum, ergo locum mutando, spatium aliud , &locum verum aut imaginarium obtinuerunt, adeoque semper supponuntur in loco. Denique Angeli non pos Iuni non cl- se praesentes intime Deo, ex hypothesi quod existant : at si non essent in aliqua parte spatii veri aut imaginarii, non essent mointime praesentes . fandem, non est miniis improbabile, quod aliquid vete exillat, flenusquam exillat, quam quoA verὸ existat,3c tamen nunquam existat: Ergo quemadmodum quidquid est aliquando est 3 etiam de alicubi debet esse: Hine S. Greg. Nyssenus
lib. I. contra Eunoinium; Furi non potest, inquit, ut quae creatisne producta sunt aut sunt, non
omnino in loco vel in tempore babeant ut exstant. sola nullius egens, si αt:rna, ac res s egii com