장음표시 사용
131쪽
I3 o Tract. I. Disp. II. Art. III. Sect. II. Quaest. I.
faciat vera, is vere d ina sententia, Nonne omnes, ait, Administratorii Spiritus sunt Nissi in ministerium propter eos qui haeraeditalcm capiunt salutisὸ svoxam ergo m G implent ministerium suum absique corpore, praebertim apud viventes in empore ὸ Unde statim subdit, Denique non est disturrere, nec de loco in heum transire, nisi cossorum, quod frequenter Avelos facere tam indubitata , quam nota probat auctoritas: Hine es qtios ἐν visistini Patribus, is ad eos intraverunt, is manducaverunt, i pedes laverunt, i . Quibus
aperte constat ipsum loqui de Angelis quantum administeria, quae erga homines exercent, non autem quatenus secundiim naturam suam considerantur, nam inquit Α-
Iensis, quastione 33. membro 3. ubi prae- fatam auctoritatem ita pariter explicat. M Quantum est de natura sua convenitri Angelis moveri de loco ad locum sine,, Corpore, sive corporis assia mptione, quod
, , utique patet exemplo animarum separa- ,, tarum: animae enim separatae, inquit, is possunt moveri non assumendo corpus: Oniam aut alienum corpus assii meis rent, aut suum; alienum non videtur, , competere: de suo videmus, quod non
M asIismunt; cum jaceant in sepulchris,M quare multo magis spiritus Angelici pos-
sunt moveri sine assumptione corporis, is clim ex se, & natura sua sint separati; is nec videantur dependere aliquo modo M a Corpore, aut aliquam relationem ha-
AMetus non movetur motu per accidens,
in ad motum corporum, quibus inexLyιr: ded motu per se : Haec est Doctoris in quartum M. Io. qu. s. ubi ait, A Avelus voluntarie faceret sese praefratem lapidi, fim
Neo lapidem, non eropter boc moveo Angelum, quia nec es νmbuis per sera virtute mea , nec
per accidens in proposito, quia nec es forma,
neque pars alicu;us militis perse a me. Sire. go auelus esset praesens lapida moto a me in teriamino motus, Me non esset per actum meum,
sed per actionem suam eropriam, qua faceret
se praesentem ibι. Quoa autem non moveatur per acciden S, Probatur : quidquid movetur per accidens, debet habere naturalem unionem, S conjunctionem cum corpore, in quo
cxistit: Sed talem unionem, & conlumsti nem non habet Angelus cum corpore, in quo est: Ergo, &c. Major constat ex tertio notabili. etenim ut aliquid dicatur moveri per accidens, necessum est quod moveatur ad motum alterius seclusa omni alia causalitate effectiva; vel ex parte sui, vel ex parte alterius causae movcntis ad ipsum directe terminata . Minor vero per se constat, squidem Angelus cuicumque corpori inexistat, in ipso non est nec per modum sormae substantialis, ut anima in corpore, vel accidentalis, ut albedo in pariete, vel contenti in continente,ut liquor in vase, & nauta in navi; vel corporis gravis in quiete, ut lapis in terra, ne alia potest excogitari naturalis coniunctio, quae intercedat i nter ipsum Angelum, & Io
cum corporeum, i n quo est: Ergo non vid tur cum eo ullam naturalem habere conjunctionem, adeoque non potest ad ejus motum moveri, nisi quatenus ipsemet seipsum cum corpore moto movet, vel a causa superi ri, puta a Deo, essicaciter movetur.
Deinde, Si Angelus ad motum corporis moveretur, iuraui posset quiescere, & m veri, nec- non & duobus motibus contrariis
agitaris puta sursum, & deorsum: Sed hoc apparet absurdum: Ergo & id unde sequitur. Patet sequela majoris: Si enim Angelus pro loco suo ada quato duos haberet lapides, & unus eorum moveretur, altero remanente immoto, vel alius sursum, alius deorsum proliceretur, necessum esset, quod Angelus quiesceret cum immoto Iapide, & minueretur cum lapide projecto, similiter cum uno lapide sursum, cum altero deorsum laberetur, quae Certe chim repugnent, etiam& absurdum est id unde sequitur. Denique si Angelus moveri posset per ac
cidens, sequeretur quod etiam invitus m
veri posset ab homine; ex hvpothesi enim quod v. g. unus Anselus fuissit Deo destinatus iuxta sacras alicujus sancti Reliquias in
altari constitutas, &aliquis homo casmanu surtiva, & sacrilega surriperet: si ad motum corporis cui i nexistit Angelus moveri deberet, necessum esset eum invitum ad dein portationem earum sanctarum Reliquiarum ab homine moveri; sed consequens non so lum absurdum apparet , vertim etiam Eccontra experientiam qua constat nullum praevalentem per infirmam imbecillioris virtutem reluctante animo posse moveri: Ergo clim Angelus longe sit homine superior,
S sortior, dici non debet quod invitus ab
homine moveatur, 3c Consequenter moVe
132쪽
Quomodo Angeli moveantur. I 3I
Probatur etiam secunda pars a Doctore, in secundum dist. a. qu. 9. IO. Quamquam
enim propriis terminis quaestionem non CX-plicet, nihilominus in toto suo discursu, id manifeste supponit, admittendo in Angelo potentiam receptivam motus, & docendo i IIum agere in seipso cum se movet. Adde quod, ut mox diximus, aperte docet Angelum non movet i pzr accidens: nece Dium cst ergo censeat illum moveri per se. Probatur huiusce assertionis veritas; II-
Iud dicitur moveri per se, quod revera per se est subjectum motus e Sed Angelus est revera subjectum sui motus : Ergo per se
movetur: Malor constat; res enim mota dicitur a motu: ergo quae motum in se reciete, de immedia .u, per se dicitur mota:
Minor vero probatur, tum quia eo modo
AngeIus dici debet moveri localiter, qu modo est in loco: Sed ut supra probatum est, est in loco fundamentaliter per suam substantiam qua nihil magis ipsi intrinsecum. formaliter aute in per respectum praesentiae ad locum in ipso anseIo receptum:
ergo etiam movetur localiter per motum
in se residentem: Minor constat ex dictis. Major vero admittitur ab omnibus Phil sophis. Cum enim motus localis sit tendentia mobilis ab uno loco ad alterum, necessum est, quod ejus motus il Iius Iocationi correspondeat fallem quantum ad rationem praesentiar: Tum quia idem est subjectum termini motus in facto esse, & in
fieri: Sed subjectum termini in motu Iocali in facto .esse, est ipsa substantia Angeli praesens huic loco quem per motum acquisse
vit: Ergo eadem est etiam subjectum illius
termini in fieri, & consequenter motus localis; quoniam motus localis nihil aliud est Quam ipse terminus in scri seu acquirendus : Tum demque quia motus Angeli est ipsa acquisitio successiva tibi, seu existentiae Angeli praesentis in alia atque alia parte spatii: Sed hujulmodi existentia , &praesentia revera est in Angelo: Ergo pariter in i plo est motus . Di limotus Angeli esset quia reale in
ipso receptum, sequeretur toties Angelum realiter mutari quoties movetur; Sed consequens videtur absurdum : infinitis enim reatiou, mutationibus foret obnoxius, quod praestantissimam naturam creatam , & Deo omnino immutabili valde proximam, videtur dedecere: Ergo, &C. Distiηguo ma Orem : Foret obnoxius mutationibus per formas reales absolutas quae physice, de entitati re ipsum immutarent, nego: Per sormas respectivas, scu per relationes quae nullam physicam, Ac entitativam mutationem pariunt, sed soliim den minationem ad aliquid extrinsecum, nego:
Motus enim Angeli ultra ejus substantiam non dicit aliquam entitatem ab Iutam, sed sollim actionem qua formaliter, &immediate Angelus acquirit successive existentiam propriae 1ubstantiae, seu rc spectum praesentiae illius substantiae ad hoc vel illud spatium pei quod transit, & ad locum detem
minatum tendit; is autem rcspectus nullam realem, Sc entitativam mutationem importat, alioquin millies in qualibet temporis morti Ia realiter homo mutaretur; quippe cum innumeras de novo suscipiat relati nes, de correlationeS-
ANHus seipsum movere potest Aealiter. Ita
Doetor in seeundum dist. a. qu. IO. M communis est apud Theoloios. Probaturque primo, ex bcriptura sacra quae de Angel
rum motu eodem modo sermonem instituit ac de motu hominum, vel aliorum animalium se moventium: Eisdem enim verbis significantibus motum procedentem a principio intrinseco rei se moventis utitur. Sic inemon yοb I. dixit : circuivi te ram, is perambulavi eam, Ze de ipso S. P trus semia prima cap. I. ait, circuit quo rens quem devoret: Unde Grae 8. Hattiaeι q. Noannis Ιχ. Dcemonibus attribuuntur verba , venienis, accedendi, inpediendi, in egre-cendi ι Sic Christus praecipiebat spiritui immundo ut exiret ab bomine; sic Claristum rogabant Doemones, ut permisteret eis in pomeos ingredi: Quibus constat DamoneStamquam habentes potestatem se movendi s liim petiisse, ut permitterentur ingredi porcos, hoc est, ut non prohiberentur. Id ipsum aperte convincitur ex illis Christi verbis Matthaei Ia. Cum immundus spiritus
exierit ab iamine, ambulat per loca arida, quo rens requiem, is non invenit: Tunc dicit: R Nertar In domum meam unde exivi, is veniens
inverit eam, i . Tune vadit, is assumit b ptem alios spiritus nequiores se , is intrantes babitant ibi: In quibus ut scito advertit Su res libro q. cap. 23. sex aut septem verba sunt quae lignificant motum localem, &abintrinseco, scilicet verbum, intrandi, exeum
133쪽
I31 Tract. I. Disp. II. Art. III. Sect. II. Quaest. I.
di, ambulandi, quaereηdi, revertendi, Neviem vi , vadendi, is asstimendi. Haec enim dici non possunt de re, quae seipsam movere non Doteu, sed ab alio tantum moveri. Ex his etiam, inquit Sua res, sumitur Optima ratio quam attigit Gregorius: quia omnes Damonum motus , & itinera ad
malum finem, scilicet perniciem hominum Ordinantur . Iuxta illud eirevivi terram, is perambulavi eam: Ergo dici non potest, quod illi motus a solo Deo specialiter fiant ad arbitrium ipsius Doemonis; impium enim csset ita de Deo existimare: Ergo necesse eit fateri ab ipsis inemonibus se moventilius fieri. Probatur consequentia, quia sRngelus non se movet ; multo miniis unus Angelus poterit movere alium: Ergo asinio Deo moveri poterit, & ut talis motus non ut Angelo violentus vel necessarius, oportebit Deum tunc soli im movere Ange- Ium cum ipse moveri vult, ac proinde ip-1um Iolum duccre Doemones quando ipsi
tentare nos volunta quod repugnat praefatis 1 cripturae textibus.
Concissaenem probat Doctor loco lavdato bacroti e: Quotiescumque aliquid habet potentiam ad acquirendum aliquid per m tum, persectio est in eo quod habeat quoque Potentiam activam, per quam possit Iliua acquirere : At vero Angelus habet potentiam passivam ad motum localem, ut mox diximus, siquidem Angelus est sub- Vcttim sui motus: Ergo illi non est dens ganda activa: Ruandoquidem, ut ait Ari-atotcIes, dignificanda in natura quantum apparentia permittunt: Patet consequentia , quia Angelus non est minoris conditionis quam re, corporeae. & inseriores creaturae;
Immo eu illis longe nobilior ι atqui in illis
cum potentia receptiva alicujus persecti nis, timui etiam reperitur activa virtus, ut patet inanimantibus, in quibus est quoque potentia Palliva, & activa ad augmcntum,& operationes sensuum, & ad scipsos movendum: Patet etiam in rebus inanimatis, nam ex eo, quod gravia habeant potentiam passivam, ut sint in centro, habent et Iam potentiam activam, ut possint illud acquirere : Ergo multo magis ti sit in Ange-io potentia pastiva, gaudet quoque activa,
quidni autem moveret se, si ad movendum allam virtutem activam habeat λConfrmatur, quia movere se cst gradus vitae, quo Angeli fruuntur: Ergo moventsc. Insuper, Angeli sunt viventes persecti sesimi, & naturaliter non sunt ubique, &ideo mutationis localis capaces sunt: Ergo possunt illam in se efficere. Probatur consequentia, quia supposita impersecti ne propriae limitationis, ad persectionem
vitae pertinet facultas intrinseca se movendi, cujus argumentum est, quia inseriora viventia si participant cognitionem non solum intellectualem, sed etiam sensitivam, perlectam virtutem habent se movendi i caliter: Quis ergo dubitabit Angelos multo perfectius movere se posse , praesertim cum in hoc nulla sit disticultas, vel apparens repugnantia pOb ies, nihil idem secundum idem p test esse in potcntia, & actu simul : sed
movens qua movens, est in potentia admotum, & quod movetur ut sic, est in q; . talotus, seu habet motum actu: Ergo
nihiI idem indivis bile potest esse simul
movens, S motum, seu potest simul m vere, & moveri, & consequenter Angelus
COUirmatur, quia aliquae disserentiae contrahentes , ac dividentes ens finitum ut sic, sunt incompossibiles in eodem, ut patet de: disserentiis, quibus contrahitur ens ad substantiam, & accidens: Ergo a pari, differentiae actus, & potentiae, quibus
contrahitur ens ut sic, nequeunt reperiri
Negat majorem Doctor: sed illam distis-guo; nihil potest esse in potentia, prout dicit carentiam actus, & in actu simul, concedo majorem: Nihil potest esse in potentia virtuali producendi , aut suscipiendia sint ut mactu formali, idest, si
mul habere actum formalem, nego maj
rem : Similiter distinguo minorem, sed quod movetur est in potentia ad illud quod movetur, prout potentia dicit talem carentiam pro illo instanti, aut tempore quo movetur,& quod movet est in actu; id est, habet
actum oppositum isticarentiae, nego minorem: Est in potentia, prout potentia non dicit talem carentiam, & in actu simul, concedo minorem, & nego consequentiam. Ad confirmationem dieit μειν, quod omnino opposita dividentia ens, quae vcre Opposita sunt, realiter ncqueant reperiri in eodem; & consequenter, quod esse in actu,& potentia, prout sunt disserentiae entis sic Oppositae, nequeant reperiri in eodem; sed nego, quod talia reperiantur in eodem It
que quando dividitur ens finitum, ut sic,
134쪽
in ens in actu, & ens in potentia, non occipitur ibi ens in potentia pro ente pr ductivo, aut susceptivo alicujus, & cns in actu pro ente habcnte talem actum, alias materia prima non posset simul cum forma habere potentiam susceptivam eius, &quia alias male sic divideretur, &absque fundamento, & contra veritatem: Sed ibi accipitur ens in potentia pro ente possibili
non actu existente, de ens in actu pro ente actu existente; evidens autem est, quod om ne ens sit, aut in actu, aut in potentia hoc
modo, & quod nullum ens sit simul in
aetu, ac in potentia hoc modo. Dices seeundo, in illo qui se movet, debet distingui pars se movens a parte per se mota : Sed in Angelo nequit assignari
Pars movens, & pars mota: Ergo non semovet. Probatur major tum auctoritate Aristotelis, libro Pissicorum I tum etiam ratione , quia si una pars moveret alteram,
sequeretur quod totum simul quiesceret adquietem unius partis, & non quiesceret admotum alterius.
Resmiaeo, majorem esse veram de substantia corporea movente se motu organico, in ea siquidem haec concurrunt ad motum, nempe cognitio quae primo movet partem
illam corporis quae primo impellitur, quia
potentia motiva concurrens ad talem mΟ- tum, est organica, & consequenter non
solum distinguitur ab anima realitcr quae est primum movens, sed citam fortassis ip- famet potentia organica residet in aliqua parte corporis, S primo movere debet aliquam aliam partem. Sed ex hoc non sequitur quod quidquid aliud moveatur a se alio
motu non organico debeat habere duas partes realiter distinctas, ut Patet in gravisus, di levibus in quibus quaeli Det par5 movet, dimovetur, quia quaelibet pars habet intrinsecum principium activum, & passivum sui motus. Unde non mirum si in Angelis,
quorum substantia est indivisibilis, ad eorum motum non ita requiratur una pars
movens, & altora mota. Adde quod in eis etiam, saltem metaphorice, assignari possit pars movens, demota; nam eorum substantia movetur per voluntatem.
Oriicies et. Potentia naturalis Angeli debet ordinari ad aliquem finem naturalem juxta naturalem ordinem Universi: sed potentia motiva secundiim locum respectu ipsius Angeli ad nullum finem naturalem potest descivire: Ergo non ca in illo. Probatur murior, Angelus numquam movetur propter sui indigentiam, necive etiam propter indigentiam naturalem aliarum rerum, eo quod universae res inscriores sufficienter adjuventur ex motibus caelestium corporum; imo
de ipse homo, quod attinet ad corpus, dc ad omnes potentias animales, susticienter etiam juvatur in suis operationibus ex C. testibus motibus; quod vero attinet ad memtem, immediate subiicitur ipsi Deo, qui s lus potest immediate contingere intellectum,& voluntatem: Ergo superflua est huiusmodi naturalis virtus motiva secundum locum
Nego minorem, illa namque potentia activa non est in Angelo frustranea, tum quia ipsa indiget ut rerum singularium species a rebus sibi remotis per suum adeas accessum possit accipere. Tum etiam ut operationes aliquas ad Universi moderationem spectantes possit exercere, quas aliter non posset exercere. Tum denique, quia motus ille maxime dicit libertatem Angelicam , qua possit de loco in locum se transferre. Obiwies denique, relationes oppositae non
pos Iunt cidem extremo reali competere e Sed relationes moventis, Zc moti sunt
oppostae : Ergo idem Angelo convenire
Re pondeo cum Doctore, in a. distinct. 2s. Quod relationes sunt triplicis generis. suadam eniim sunt, quae repugnant inter se non ex eo quod non possint esse in eodem sundamento; sed quia aliquae illarum includunt estentialem dependentiam 3 sicut relationes causae, dc causati: Et quia idem non
potest dependere essentialiter asessio; ideo
istae relationes non possunt eidem conveni re. Aliae sunt relationes, quae incluaunt essentialem ordinem originis, ut sunt relationcs producentis ad produc luna, & sic implicat, quod idem sit Producens, & productum: Alia autem relationes sunt uti m ventis, dc moti) quae nec includunt dependentiam esIentialem, nec originem, & ideo possunt landari in eadem natura, de in eodem supposito, nec arguunt nisi dependentiam accidentalem. Neque ex hoc sequitur,
quod ista relatio sit eiusdem ad seipsum, uamvis eadem voluntas, de idem Angelusit movens, dc motus: Nam si Angelus consideretur, ut causans motum in se, fundat relationem moventis; si autem consideretur Angelus praecisu quatenuS rccipit motum in se, tunc sundat relationem moti, delic
135쪽
I Trach. I. Disp. II. Art. III. Sect. II. Quaest. I.
sc tantum requiritur, quod illa forma, ratione cujus Angelus movetur nempe m
tio passiva, sit realiter distincta ab ipso Angelo movente, & moto. Haec Doctor. Ex his collige primδ, quod potentia loco motiva Angeli in ejus substantia non sit distincta realiter: distinctio namque ista esset omnino superflua, quippe ctim non idem inserendum sit de potentia loco motiva Angeli, ac hominis; siquidem cum potentia loco motiva hominis sit organica, pendeatque a facuItate externa , & corporea, haud dubium est illam esse ab anima rationali realiter distinctam: Sectis autem est de Angelis, qui ctim corporis, & facultatis cor
portae sint expertes, non apparet qua ratione eorum loco motiva potentia realiter
distinguatur , tum ab Angeli substantia, tum ab ejus voluntate; Probabilius igitur
mihi videtur illam eamdem esse omnino cum voluntate; quippe clim non sint multiplicandae facultates absque necessitate; nulla autem apparet necessitas admittendi facultatem loco motivam ab angelica voluntate distinctam ; siquidem angelica voluntas habet suamentitatem, &substantiam sbi subordinatam quantum ad locum, di motum; & consequenter sola sufficere potest ad efficiendum motum, & suam propriam substantiam alicubi movendam, &Iocandam.
Collige secundo, Anselum quemlibet m
veri posse a Deo extrinsecd, ita ut ipse so- Itim concurrat passive ad talem motum: Tum quia id non repugnat ex parte ipsus Angeli, clim non sit ubique, & moverisODst, nec moventi resistat; Si quamvis resiste ret, ejus resistentia, quoniam est finita, eos Et superari ab agente majoris virtuti S. Neque etiam repugnat ex parte motus loratis absolutὰ, & in communi, quia motuS ΑΠ- geli non est vitalis, &ex consequenti non postulat, quod nccessario fiat a principio intrinseco ipsius mobilis. Neque denique r pugnat exparte agentis, quia vel Angelo superiori, vel saltem Deo non deest virtus adnujusmodi effectum, neque in eo involvititur aliqua imperfectio, quae Deum dedeceat: Ergo Deus AngeIum per se movere potest. Postet etiam Angelus superior movere inferiorem etiam resistentem propter majorem in illo virtutem, sicut animal sortius movet minus forte etiam invitum . Sic Magi, qui Dcemqnes habent potentiores, aliorum machinationes evertunt, uno kilicet Doemone superiori alium inferiorem coerceritet sic etiam Doemones animas damnatas iri- dubie invitas rapiunt ad infernum. Qualiter autem id fiat, non ita facile est determinare; verisimile tamen apparet, quod Ari- gelus potentior se uniat, & quodammodo
alliget inseriori, quo posito sequitur ipsius quies vel motus, prout AnseIus a II igaris quiescit, vel movet seipsum: Sicut enim Ari- gelus superior se potest ad certum Iocum determinare, & alligare, sic non apparet Curtion possit alteri Spiritui se pari tr alligare, ut eum deserat, & detineat quolibet, Ee quamdiu libuerit. Quod si Spiritus alterum alligans non sit, vel maneat ipsi alligato praesens; facilius explicatur illa alligatio dicendo i quod fiat tantum a Deo, moraliter autem a Spiritu, prout sancti nonnulli referuntur imperio suo detinuisse memonia; quaIiter etiam Angelus Raphael dicitur al- Iigasse memonem Asmodeum in deserto.
sualis, γε quotuplex distingui possit motus
Ν0tandum 1. Motum Iocalem solito quadruplicem distingui, nempe Continuum , Discretum, Successsivum, & Instantaneum. Continuus dicitur ille, iri quo m
bile per partes deserit terminum aquq , &acquirit terminum ad quem: Discretus c coniatra ille est in quo mobile deserit totum mmul terminum a quo, de immediate acquirit simul totum terminum ad quem I ita tamen ut in ultimo suo em: in termino a quo veluti quiescere videatur, antequam immediate inexistat termino ad quem per primum sui esse in illo. successivus idem est omnino cum continuo, nisi sorte in hoc invicem discrepent, quod motus continuus appelletur ille, quo mobile pertingit ad Io
cum suum adaequatum a motor intentum
&propositum in incςptione motus: Successivus vero sit ille, quo mobile interdum non pertingit ad locum adaequatum propositum , sed in medio subsistit; unde fit quod omnis motus continuus sit etiam successivus; omnis vero successivus hac ratione dici nore debeat continuus. Insantaneus denique dicitur ille motus, quo mobile deserit terminum a quo, & acquirit terminum ad quem eodem momento; itaut haec unius termini: abjectio , de alterius acquisitio uni tantiim
136쪽
instanti nostri temporis coexistat. Hinc ap- Paret, quod motus continuus discreto, de successivus instantaneo directe opponatur. Quaerimus ergo an hoc duplici, seu quadruplici motu locali Angeli moveantur. Notandum a. Divisibilitatem motus ex triplici capite maximc esse repetendam. Primo quidem ex parte mobilis, quando nempe illud est extensum, &divisibile, habetque partes extensas, ita quod una moveri non possit nisi post alteram, qualis est motus animalis: Secundo, ex parte spatii extensi, & habentis varias partes quarum una
decurri non potest nisi post aliam, puta
aer medius inter caelum, & terram: Te tio ex parte durationis temporaneae 3 cilmenim tempus sit mensura motus secundum
prius, & posterius, ac proinde secundum successionem , necessum est, quod mensuratum sit divisibile, quando mensura est divisibilis. Hinc toties motus dicendus est divisibilis, quoties mobile partes habet distinctas, aut spatium ita protensum, & dispositum est, ut una pars prius decurri non debeat quin decurratur altera; vel dum motus per aliquam temporis successionem durat: Non est autem necesse, quod haec
tria simul concurrant, ut motum verc divisibilem constituant, sed sufficit, quod alterutrum intercedat in ipso motu . Ortum cst autem, quod angelicus motus dici nequeat divisibilis ex parte ipsius Angeli, cum ejus substantia sit omnino indivisibilis: Anautem divisibilitatem obtineat a spatio quod decurritur, vel a tempore quo durat, hic est resolvendum. Notandum 3. Motum considerari posse dupliciter, primo quidem in genere, & quatenus complectitur omnem transitum a termino a quo ad terminum ad quem; sive ille transitus supponat aliquid medians inter
Utrumque terminum, sive non . Secundo in specie, prout revera significat, non solum omnem talem transitum, sed & medium inter utrumque terminum, quod mobile d beat pertransire, ut a termino a quo pertranseat ad terminum ad quem. Prior dicitur potius mutatio, quam motus, . completaturque Omnes illas mutationes instantaneas generationis, & corruptionis, illuminationis, & tenebrarum, &C. quas Philosophi motum solent appellare, sed laxius,& miniis proprie usurpato vocabulo motus. Posterior vero tantum significat illam tendentiam mobilis a termino a quo ad terminum ad quem per spatium medians interutrumque. De utroque hic erit sermo. Trianamque hic sunt determinanda. Primum, an Angelus per se moveri possit localiter motu continuo: Secundum, an moveri
queat motu discreto: Tertium, an in ii stanti possit transire ab eodem loco ad alia terum per Verum motum, aut solum per
motu continuo, is successis: Ita inustor in secundum dist. a. q. o. n. 8. ubi cum dixisset Angesum posse seipsum movere, suis non es immensus , is illimitatus ad omnιa ubi . Erro potest mutari ab uno ubi ad ahad: Addit , O, quod continue, patet: quia inter duo ubi sunt infinita ubi media, quod Erobatur ex continuo motu corporis per omnia ista ubi; per omnia autem illa potes Angelut transire, ita
per consequens non potest amma ita per . transire nisi continue moveatur. Quibus D ctor non sollim affirmat Angelum posse moveri. sed etiam quod moveri possit continuὰ atisque intermissi one ulla per aliquod tempuS, puta per quadrantem, aut horam, aut diem: Quod utique probat, quia inter duo loca, a quorum uno ad alterum potest moveri Angelus, ita ut necessario debeat relinquere locum priorem priusquam posteriorem acquirat, sunt vel infinita Ioca ac-
ruisibilia successive , ex hypothesi, quodentur infinitae partes in continuo, sive actu, sue potentia, ut communiter Conc ditur; aut saltem sunt plurima loca intermedia successive, & continue acquisibilia, alioquin corpus non postet successive, &continue moveri ab uno loco ad alium: ENgo Angelus movendo se ab uno loco ad alterum, potest continue per illa loca interme. dia seiplum successivc, & continuc movcre. Confirmat Doctor hanc rationcm ex eo quod si Angelus non posset continue seipsum movere sicut & corpora, maxime quia su stantia eius est spiritualis, R indivisibilis: sed haec ratio non ossicit; anima namque rationalis est pariter substantia omnino i n- divisibilis, separata tamen a corpore moveri potest localiter, idque motu continuo: ο, inquit, Anima ciristi beatissma movebatur localiter, quia descendit ad Inferos, Matduit articulus fati: Patti etiam ex scriptura, quod
137쪽
I Iis Traa I. Disp. IL Ait. III. Iect. II. Quaest. I s.
od Angeli mittebantur quandoque cum corpore sumpto, e si tunc cum tarpore movebantur avidetur quod tune fuerit aliqua motis passiva ipsorum. alia formaliter ab ipsa motione pasis va ipsius corporis, quia non erant formaliter aliquid ipsius eorpori t. Similiter credibile
est, quod frequenter missi sint fine ramore, sicut de Ego misso ad Jψ b de conceptu beatae
dilariae dubitantem. Probatur, Angelus potest successive dese-rci e locum aliquem, & eodcm modo acquirere alterum sine ulla interruptione: Ergo potest moveri de loco ad locum Continue. onsicquentia patet. Probatur antecedens,
quando Angelus est in loco minori, eo qui sibi est adaequatus, potest paulatim, & successive deserere partem ejus, ita ut remaneat in minori, & acquirere majorem intra latitudinem loci adaequati: Ergo etiam potest successive, & per partes deserere totum I cum in quo est, seipsum tranSserendo eodem modo ad alterum locum totalem. Patet haec Consequentia, nulla enim apparet ratio cur
non possit Angelus hoc metu' deserere, &acquirere locum totalem sicut partialem.
Probatur antecedens, Angelus libere sese applicat majori, aut minori loco intra latitudinem loci sibi adaequati: Ergo etiam postquam est in aliquo loco minori ad Τuato, potest aut deserere partem ejus, non imul, sed per partes, aut extendi ad majorem locum, non enim potest aliter intelligi quomodo sit Angelo liberum, postquam cst in loco sese vel ad minorem locum arctare , vel ad majorem protendere intra latitudinem sui loci adaequati. Deinde si repugnaret
Angelo moveri motu continuo, &succcssivo, maxime quia ejus substantia cst indi. visibilis: sed anima rationalis quamvis sit indivisibilis potest successive deserere partem
aliquam materiae illius , quam informat, quando nempe aliqua pars corporis successive corrumpitur, di tabescit: Similiter extendi potest ad insormandam novam partem substantiae, quae per continuam nutritionem aggeneratur: Ergo pari ratione poterit Angelus non obstante sua indivisibilitate, aut destrere partem eius Ioci adaequati in quo est, aut se extendere ad alias lusdem loci partes successive acquirendas. Confirmatur, non magis repugnat Angeli indivisibilitati acquirere locum exicntum successive, quam csic in loco extenso, &indivisibili: scd secundum est missibile: Ergo & primum . Denique Angelus potest
transire ab uno loco ad alterum transeundo per omnia loca intermedia, nullum relin quendo impertransitum, & in eorum nullo quiescendo: Ergo potvst moveri motu continuo, di successivo . Consequentia patet, uia non potest moveri per omnia illa m
ia ubi nulla media quiete, nissi motu continuo, ac successivo. AntecedenS vero probatur , quia corpus potest omnia illa media transiret: Erso & An3elus. Patet conia
sequentia, quia in hoc minor repugnantia apparet; Item ad continuitatem, i succcssionem motus lassicit divisibilitas spatii: Ergo Angelo, etsi indivisibilis sit, non repugnat moveri continue. Consequentia est aperta, praesertim cum Angelus possit in loco divisibili existere. Antecedens vero patet ex secundo Notabili. Dices I. Angelus est indivisibilis secundi imsubstantiam : Ergo non potest moveri motu
continuo. Probatur sequela, nam ad motum continuum requiritur, quod movenssiit partim in termino a quo, &termino an quem: quia quod movetur, non movetur
quando est in termino a quo, tunc enim quiescit, neque quando est in termino ad. quem, quia jam mutatum est: Ergo quod movetur continue, partim debet esse in termino a quo, & partim in termino ad quem:
sed Angelus est impartibilis: Ergo non pintest moveri localiter continue. Confirmatur,
quia mobili indivissibili debet correspondere locus indivisibilis: Ergo si Angelus pertransit continue aliquod spatium, necessarium erit , quod suo transitu numeret infinita indivisibilia, quae sunt in spatio, attingendo
unum Post alterum, quod tamen cu im possibile; quoniam multitudo, quae potest numerando pertransiri, habet terminum,& ex consequenti non est infinita. Respondet Doctor loco supra laudato,num. 36. suando dicitur, quod Angelus non possit movera, quia est initi Uilis, quamvis potest faciliter responderi, quod Angelus occupat locum dresbitem, is ideo rejectu loci 'babet, ae si est divisibilis, aut si oceupat i
cum puncialem, is ita impunctatiter existens non potest continue moveri, ut semprr babeat et punctale ,' tamen quia non videtur rati quare negatur indivisibile moveri, etiamsi eseget inransibile quantitatis pur se existens: ideo potes concedi, quos Angelus babens ubi m ctale potest continue moveri, ut in puncto semper exstens. Inde probat indivisibile posset moveri localiter etiam continuu, ut con . stat
138쪽
sat ex motu sphaerae, & cubi super per' secte planum: Uuoniam, inquit, divisibilitas, & successo motus provenit ex divisibilitate mobilis, vel seat ii, quorum alterutrum ad motus divisibilitatem, & successionem suffcit.
Dices 2. Successio continua in motu oritur ex resistentia mobilis ad motorem , vel medii per quod fit motus ad insum mobile, quod per ipsum movetur, vel medii ad motorem, qui per ipsum movet: sed nullo ex his capitibus potest esse successio in motu
Angeli: Ergo motus ejus nequit esse successivus continue. Probatur minor, quia non ex primo capite, quandoquidem mobile hiesit Angelus, & idem Angelus eis motor quando movet se: Angelus autem sibi ipsi non resistit: Non etiam ex secundo, aulicr-tio capite, quia medium per quod fit motus angelicus non resistit Angelo ut motori, aut ut mobili, quandoquidem Angelus posset movere se per medium penetrando ipsum sine ulla motione medii. Confirmatur, quia
Corpus per medium vacuum non movere
tur successive, quandoquidem tale medium non resisteret ipsi: sed medium plenum non magis rc sistit Angelo, quam medium vacuum resisteret corpori: Ergo Angelus ne-Τuit moveri succestive per ullum medium, ive corporeum, sive vacuum. Ne at minorem DEον loco laudato n.qα ubi duplicem distinguit successionem in motu, aliam quae ipsi convenit ratione spatii, alteram quae ipsi tribuitur ex resilentia medii, quod facile non potest decurri, puta propter suam crassitiem, qua fit ut facile mobili non cedat. Prima est esscntialis; se. cunda accidentalis: Essentialis convenit illi ratione spatii cujus cum partes non sint si .mul, etiam simul non post uni decurri, Npertransiri, quapropter necessum est, quod mobile quodcumque successive pertranseat, inam post aliam decurrendo: Sic AngeluSa lom terram descendens necessario debet medium aerem successive decurrere. Successio vero accidentalis, quae provenit, vel ex resistentia medii, aut ex majori, Vel minori impedimento ex parte ipsius vincendo, non potest habere Iocum in Angelo , quippe nec medium ipsi potest resistere, nec in eo aliquod esse impedimentum ratione cujus vetacitis, vel tardius terminum acquirat: inde concludit Dinor n. qq. quod 1 cri potest motus succcssivus in vacuo, linquendo de successione essentiali, quia ne impe motus ille corresponderet partibus t ei repleti; non es Iet tamen successivusa cidentalis, quippe non haberet majorem, vel minorem velocitalcm, omnino enim, inquit Doctor, nullam velocitatem, aut is tarditatem superadditam haberet mobi- iste in vacuo, sicut haberet in pleno ra- tione videlicet spatii facilitis, aut dissi- isellius cedentis mobili. MDises 3. Si Anselus moveretur continue, sequeretur inferiorem Angelum pari velocitate moveri cum Superiori Angelo, quam- .vis uterque omnem suam virtutem loco in
tricem explicaret: Sed consequens videtur absurdum : Ergo & illud unde sequitur. Minor patet, quo enim agens majorem habet virtutem, ceteris paribus, praviantiorem essectum debet cdere: Cum igitur Angelus superior praestantiori natura, adeoque vegetiori lacultate loco motiva polleat, quam inferior, evidens est, quoa si uterque omnem suam movendi virtutem loco m tivam explicet, superior velociori, & pro ptiori motu spatium debeat decurrere, determinum ad quem obtinere. Probatur itaque sequela majoris : Si Angelus superior moveat se motu continuo, & successivo. oportet impendat alia uod temporis spatium in illo motu perficiendo 3 sed quantumcumque breve foret illud spatium temporis, in altero aequali, posset Angelus interior eadem velocitate de Cato ad terram desce dere, quippe clim nullam resistentiam patiatur ex parte spatii a qua possit in motu aliquantulum retardari: Ergo, &c. Respondeo I. negando majorem: Siquidem; ut mox dictum est, successio motus Angeli non sollim petenda est ex parte spatii r sistentis: sed etiam ex parte illius spatii, quatenus est divisibile, habetque partes non simul positas, sed extensas, quarum una decurri debet post alteram. Respoηδεο a. Negari posse minorem quamquam enim unus Angelus alium excedat in virtute loco motiva, non tamen inserendum est, quod altero velocius moveri debeat; posset enim Angeli su perior is virtus motiva vii tutem inferioris in pluribus aliis excedcre, puta quod possct majus corpus movere, vcl aequale majori velocitate agitare, imo ipsum Angelum inferiorem etiam invitum, & rc nitentem loco detinere, &praepedire ne moveatur: Quemadmodum
v. g. non sequitur, quod quamquam corpus aliquod luininosum aliud in virtute Digitigod by Coralen
139쪽
I 38 Tract. I. Disp. II. Art. III. Sect. II. Quaest. II.
illuminativa excedat, quod possit vel citis, aut citius illuminare; imo id videtur neri non posse, cum utrumque in instanti illuminet. Satis est ergo ad illam diversitatem, quod luminosum praestantius, maius lumen diffundat, &in majorem dis antiam.
Ap eius momνι non potest naturaliter motu riserata. Haec est Doctoris in a. dist. 2.
elus Sequaces. Probatur: Moveri motu discreto, est destrere per ultimum suum esse, totum terminum a quo, & immediate post sine ulla successione acquirere terminum ad quem: sed hoc prastare nequit Angelus naturae vitibus: Ergo moveri nequit motu discreto. Major admittitur ab Adversariis. Minor vero probatur; dari nequeunt
duo instantia immediata indivisibilia, ali quin sequerctur dari aliquid compositum ex indivisibilibus: sed in motu discreto necessarium csice, quod existerint duo instantia
immediata I oporteret enim ut daretur ultimum instans, in quo Angelus esset in termino a quo, & primum instans, in quo fie-I et prasens termino ad quem: Seduli imum instans in quo Angelus est in tel mino a quo, & primum instans, in quo in existeret termino ad quem, necessario debent esse duo
instantia distine a : Ergo latcndum cst in
illo motu discreto necessario admittendaene duo instantia immediata. Minor pa- tet, instantia enim illa intrinseca sunt appositis terminis, ncmpe termino a quo, &ad quem. Erso pariter debent esse opposita, & distincta. Re nunt i homissae, quod licci in ic pore nostro duo instantia non possint sibi
immciliato succedere, bc ne tamen in tempore discreto, & angelico, quo motus discrrius, & operationes liberae Angeli mensurantur, nam, inquiunt, tempus illud nihil aliud est, quam indivisibilium durati
Coηtra , unicuique illorum instantium lcmporis discrcti respondet aliquid temporis nostri, quodcumque etenim corum habet durationem determinatam ctiam pCr respectum, di ordinem ad nostrum tempus, siquidem Deus novit determinate,. & di-iline e quanta esset illius discreti motus du-iatio: Sed in rempore nostro tantium res
riuntur partes divisibiles, sive instantia indivisibilia continuativa partium divisibilium
temporis; quodcumque vero instans motus angelici conserri potest aut cum parte praeterita, aut cum sutura nostri temporis: Ergo necesse est quod unicuique illorum duorum instantium temporis discreti respondeat in tempore nostro, vel unicum instans,
vel quod primo instanti re meoris discreti
respondeat pilor pars temporis nostri cum instanti terminativo illius, &quod secundo respondeat pars temporis subsequens cum instanti illius initiativo: idem enim instans in tempore nostro est te immativum
prioris partis, & initiativum posterioris, vel saltcm sequitur, quod uni respondeat sollim instans tempolis nostri , A alteri
pars eiusdem temporis; sed utrumque cst absurdum : Primum quidem , sequeretur enim illa duo instantia nostri temporis esse sibi invicem immediata: ctenim si inter illa mediaret aliquod tempus, veri sicari non posset, quod secundum instans motus discreti esset primum non esse Angcli in termino a quo I quippe clim in illa tempore
intermedio prius verum fuisset dicere, Angelus non est intermino a quo. . Add quod. . sequeretur Angelum immediate non transire ab uno termino ad alterum, ut volunt Adversarii; necessarium cnim eisci, quoa
illo tempore intermedio, priusquam pertingeret terminum ad quem , csset in aliquo loco medio inter utrumque terminum, nec conscquenter deserendo terminum a quo per ultimum sui non esse, non acquirerette
minum ad quem per primum sui esse in eo Secundum etiam dici nequit, alias sequeretur non dari, aut primum esse Angeli intermino ad quem, aut ultimum esse eju1dcm in termino a quo, quia neque datuL prima, neque ultima pars temporis. Remnunt secundo, non uideri inconveniens, quod alicujus rci incoeptio , aut destio indivisibilis fiat in tempore, quando non'st in eo per se, & tamquam per propri. mmcnsuram; sed tantum per accidens, & Ω-cundum quamdam coexistentiam, quia non est judicandum de natura diuationis alicujus rei per ordinem ad quamcumque aliam durationcm cui coexistit: sed per ordinem
ad eam, suae habet rationem mensulae respectit ipsius; ct ita existcntia Angeli in termino a quo diceretur dcsinere indivisibiliter, & per ultimum sui esse, & in termino ad quem incipere per primum sui esse , quia
140쪽
Quomodo Angeli moveantur. a ἰ9
quod ita desinit, & incipit per ordinem ad
propriam mensuram, idest, ad tempus di. scretum, licci incipiat aut desinat coexistendo parti divisibili nostri temporis, non minus incipit, aut desinit indivisibiliter. Sicut esse 1ubstantiale Angeli non minus incipit, aut desinit indivisibiliter, quam existentia in loco, & tamen non repugnat , quod suum primum, aut ultimum esse Cois existat tempori nostro, alioqui non posset unus Angelus creari immediate post alium per respectum ad nostrum lcmpus; quia si Creatio primi Angeli coexistit instanti nostri temporis, neccssarium erit, quod creatio secundi coexistat tempori, eo quod in
tempore nostro non dentu duo instantia immediata . Contra'. Repugnat, quod acquisitio termini ad Qtem coexistat tempori habenti partes, & fiat simul , & indivisibiliter ;nam vel illa acquisitio in fieri coexistit secundum se totam toti tempori , & 1 cundum diversas partes distinetis pariibus
temporis, itaui tantum una illius pars respondcat uni parti temporis, & altera alteri: aut tota coexistit limul toti tempori,& tota singulis partibus: sed neutrum dici potest: Non p imum , alioquin sequeretur, quod illa acquisitio non fieret i
ta simul, sed successivc , & per partes , quod in motu discreto negant Adversarii: Non etiam secundum , etiam si in qualibet parte illius temporis sit tota acquisitio, sequitur quod fiat infinities, quia in
quolibet tempore sunt infinitar partes aliquotae. Adde quod duae medietates temporis non possint esse simul 1 sed adveniente secunda recedit prima , idemque dicendum de aliis partibus: lirgo illa termini acquisitio non potcst simul coexistere toti alicui tempori . Probatur secundo Conclusio: Motus I calis essentialiter est transitus medius inter duos terminos: sed si Angelus deserat sit mul terminum a quo, & limul etiam acquirat totum terminum ad quem , non potest inter duos illos terminos mediare aliquis transitus: Ergo neque sic fieri motus localis ab uno ad alterum. Major constat: Omnis enim motus, maxime localis, est via, seu tendentia ab uno termino ad alterum .
Remnunt Thom istae ipsam desitionem
unius termini, & acquisitionem alter tu, habere rationem viae, de tend cntiae ue suc-
cessio enim , & habitudo unius termini ad alium , inquiunt, habet rationem alicujus medii.
Contra . Abiectio unius termini, & acquisitio altei iii, non sunt extra ipsos te minos: Ergo neutra potcst habere rationem medii, seu transitus . Antecedens patet
Uel enim illa abjectio , & acquisitio sunt
simul in termino ad quem, vel una fit intermino a quo , & altera in termino ad quem, quia cum illa abjectio, & acquisitio termini sit operatio Angeli, aut operationem supponat, debet reperiri in altero extremorum simul, vel ab: e Stio debet esse in uno, Ac acquisitio in altero. Consequentia etiam est evidens; Nam transitus est quid medium inter terminos; medium
autem condistinguitur ab utroque extremo aequaliter , cum non magis se teneat ex parie unius, quam alteriuS .
Remnunt a. Thomistae existentiam in te mino a quo posse sumi dupliciter, nempe aut lacundum se, & absolute, aut ut dicit ordinem cuiusdam potentialitatis ad exustentiam in termino ad quem tibi immedia te succedenti . Si sumatur primo modo , verum est quod Angelus dum est in termino a quo non movetur: Si autem sumatur
secundo modo, falsum est; quia secundum hanc rationem est terminus luccessionis discretae, in qua consistit motus discretus; Echoc satis est, ut existentia sic sumpta dicatur inchoative successio, & motus. Similiter existentia in termino ad quem potest
dupliciter sumi , scilicet absolutc , vel ut
dicit ordinem actuantis, & terminantis potentialitatem quam importat existentia intermino a quo: Primo modo sumpta non dicitur motus, sumpta tamen secundo modo dicitur motu, terminative . Ratio vero obuam quaelibet cx his existentiis, ut dicit or-inem ad alteram, potest dici motus discretus, sumitur ex propria natura hujus m tus, nam motus discretus nihil est aliud ,
quam numerus diversarum operationum , ratione quarum Angelus est successive in divelsis locis: Unde sicut numerum componunt unitates, non quidem absolute con-sderatae, sed una in habitudine ad aliam Isic etiam motum discretum componunt operationes diversae, non absolute sumptae,
sed prout una dicit ordinem ad aliam. Contra , Sive existentia Angeli interminoa quo sumatur ab lute , eu secundum se, sive respectivc, & per ordinem ad terminum ad quem, semper verum cst , quod Angulus