장음표시 사용
71쪽
Io Tract. I. Disp. II. Art. I. Quaest. II.
ecus autem est dum corpori alligatur cumitia primis parentibus, & Salomoni a Deocnim sit ipsius forma , nec possit quidpiam concessaue illae namque species fuerunt om Cognoscere, nisi sensuum beneficio , inde nino similes eis, quas ipsi Angeli compara fit, quod indigeat specie quadam acciden- re Potuissent ad praesentiam Objectorum , tali, qua ad sui ipsius cognitionem moveaturisi aliunde sibi inditas non habuissent; Neerer discursum assequendam , removendos erunt ultra sortem, & exigcntiam natu- nempe a sua substantia omnes rerum cor-iralem ipsius Angeli, quippe cum eorum na-porearum defectus, & se immortalem, ac tiva virtus cognoscendi id ex se naturali- immaterialem cognoscendam. . ter exigat, quia conducere potest ad suam Collige 2. Cuod quamquam AngeIus sei' naturalem persectionem: Species autem il- sum per propriam suam substantiam agninitae ita conserunt , adeoque non Zcbent scat, quae omnino similis cst substantiae al-icenseri praeternaturales. terius Angeli; nequit tamen alterum Ange
lum per intuitum suae propriae substantiae , Q U-S T I O TERTIA.
tamquam per speciem,abstractive cognoscere. 1pecies enim est sor malis, S persecta suiaxam fit obiectum eo itionis similitudo objecti: hubstantia autem unius Angeticae. Angeli non persecte assimilatur substantiae ulterius sicundum omnes omnino gradus. Q Ποπο I. Tamquam certum Angelum Quamquam enim essent ejusdem speciei, Sict plura cognoscere naturaliter , puta solo numcro discreparent; quilibet eo umiscipsum, alio, Angelos , & objecta quae- habet characteres proprios, de gradus in-lque corporea sive per se, sive per suis p dividuales, quos alter non obtinet, adesicies Angelicum intellectum ad sui cognique unus alicrum per c referre non pinitionem moventia , imo & Deum ipsum , test. Adde quod ut unum oblectum sit ratio coVitione nedum abstractiva , quae fit per cognoscendi alterius , debet illud Contine-idiscursum , quaque nedum Dei existentiare, vel formaliter, vel eminenter: at neu-ised etiam ejus divinae praecellentiae ex rebustro modo substantia Angeli alterum Con- creatis colliguntur ab omnibus , subindetinet et Non quidem formaliter , quippe que longe persectiori modo colligi possunt cum habeant formas distinctas, & varios ab Angelis: sed etiam ea cognitione abstra charactero personales: Nec etiam eminen-sctiva, quae seret per maciem divinae essenter, haec enim eminentialis continentia re-itiae repraesentativam: Nam, inquit Doctorrum secundum earum entitatem, & perse-iin a. dist. q. quaen. 9. n. 7. talem 1 peciem rectionem soli Deo congruit, ratione scilicet praesentantem essentiam alvinam intelle- ,, infinitae suae entitatis, & principii omniumictui Angelico , non videtur inconvcniens Dentium. ponere inici lectui Angeli inditam esse is, Collige 3. Quod cum species retum uni-ia principio : Ita quod licci ipsa non is versalium, & praestantiorum individuorumlsit naturalis intellectui hoc modo, quod is Angelis a Deo concessae fuerint : Conse-liste intellectus possit ex naturalibus suis isquens est ii Ias ab ipsorum substantia non eam acquirere: Ncque etiam, quod pON Demanare; Species enim cum sint scmen o isit eam habere ex actione ali curas obiccti is recti; vel ab ipso objecto , vel eo deficiente,iagentis naturaliter, quia non potest eam is a rerum omnium opifice produci debent .lhabere praesentialitate alicujus objecti si- is
Deinde qua ratione ab esuntia Angeli ema- niti moventis, nisi essentiae divinae tantii na, is narent aliquarum rerum species , emana-lquae nihil aliud a se causat naturali causa- is rent quoque species caeterarum, etiam POL tione: Tamen sicut persectiones date An- issbilium , adeoque infinitarum . DeniqueIgelo in sua prima creatione , licet non is pari ratione dici posset , quod ab essen- necessario sequantur naturam ejus , di- istia Angeli emanarent ipsae t rerum cinicerentur naturales , distinguendo con- is gnitiones. tra mere supernaturales , scilicci πω is
Collige denique. Quod etsi species illae di-itiae , & floriae : Ita ista persectio aata is
vinitus fuerint inditae , non propterea i lintellectui Angelico , qua ess2ntia divina ,, men censeri jebent supernaturales quam estet ei praesens distincte, licet abstracti- istum ad substantiam; sed tantum quoad m ive, potest dici naturalis, & ad cogniti dum acquisitionis, non secus, ac suit scien- nem naturalem Angeli pertinere : Ita is
72쪽
is quod quicquid cognoscit Angelus de
,, Deo, virtute hujus speciei, aliquo mo ,, do cognoscit naturaliter, Ac aliquo mo-M do non naturaliter ἔ naturaliter , in is quantum ista non est principium actus is gratuiti, nec gloriosi , non naturaIiteris autem quantum , quod ad istam nonis pos Iet pertingere ex naturalibus, neque is aliqua actione naturali . Hoc est . illa species distinctu repraesentativa divinae esten
tiae , quam esse possibilem demonstravi.
mus agendo de visione beatifica sectione a. quaest. I. esset naturalis, quantum ad substantiam, quippe non esset ejusdem ordinis cum qualitatibus , quaesurit ordinis gratiae, vel gloriae ; Eslet autem supernaturalis quantum ad modum , quia nec ab intel-
Iectu exigeretur naturalites tamquam Pers
ctio ipsius natural i complemento debita, nec posset ab eo propriis viribus obtinet t. Hanc autem speciem Angelosuisse indi tam a primordio suae formationis sibi persuadet Doctor hisce rationibus . I- Quia naturalis foelicitas Angeli praestantior fuit , quam extiterit nativa hominis scelicitas :Sed verisimile est hominem ante peccatum habuisse naturalem Dei notitiam aliquali- . ter distinctam r Ergo Angelus perfecti rem, nempe quidditativam habere debuit. I. Talis species possibilis non excedit ca-
citatem naturalem receptivam ipsius Angeli , summeque confert ad ejus persecti
Nem, quae maxime ex veritatis cognitione
integratu , subindeque praestantior cst , quae colligitur ex veritate praestantissima , qualis est distincta Dei cognitio. 3. b. At Ig. Iib. q. de Gen. aE Illicram cap. II. tribuit Angelis omnibus ante lapsum comitionem
matutinam rerum creatarum in verbo praeter cognitionem vespertam mearU erra rerum in seipsa : Illa autem cognitio rerum in verbo, vel suit cum cognitione Dei intui-tiva, vcl cum abstractiva, & per speciem: Frimum dici nequit , aliqquin etiam daemones intuitivam Dei cognitionem habuissent, sicque sui uent revera beati , maxime in sententia 4homistarum ,. qui sormalem beatitudinem in visione beatifica constituunt . Hoc autem nullus d heologorum admittit , adeoque necessum est lateri cognitioncm illam rerum in Verbo extitasse simul cum cognitione abstractiva Dei per speciem . I aper ex illo actu cognitionis potuit remanere notitia habitualis, & is dies ipsius mc moriam causans, qualem habuit S. Paulus dum recordabatur eorum , quae ad tertium Gelum raptus avd iverat ,& viderat. Hic itaque solii minquirimus, an Angelus naturae viribus cognoscere possit Deum .
ut Authorcm naturae, & gratiae , ne non 8c ea, quae intra utrumque ordinem continentur, seu quae supernaturalia sunt tam quoad substantiam , v. g. gratia , lumen
gloriae, dcc-quam quoad modUm , V. gr. resin rectio mortuorum, aquae in vinum mutatio, &C. suppono T. Futura contingentia esse triplicis generis : Ouaedam enim necessario proveniunt ex causis naturalibus, nec ullo modo pendent a libero arbitrio , ut motus corporum caelestium, & cursus astrorum imo etiam omnes eventus naturales, qui in
his inferioribus fiunt, sive a Gelorum influxu, sive ab aliis causis inferioribus naturalibus, ubi nullo modo liberum intercedit arbitrium Alia sunt futura , quae non necessario, sed ut plurimum ex suis causis sequuntur absque u IIo etiam liberi arbitrii interventu, ut sanitas ex tali medicina. Aliae nique futura sunt, quae omnino contingenter, & a causis liberis fiunt, aut eveniunt is Certum est autem Angelos naturaliter cognos cre necessaria , quae continentur in causis naturaliter ad eorum productionem
determinatis , atque de lege ordinaria a Deo rerum omnium opifice non impediendis Habent enim Angeli universalam , & mirabilem causarum naturalium scientiam, δίconsequentev effectuum ex illis naturaliter, & necessario provenientium . Certum pariter Angelos posse futura contingentia, Ac libera, id cst a causis contingcntibus. & liberis provenientia percipere L gnitione quadam conjecturali, & aliquibus indiciis ; idque quatuor modis , ut ex S. Augustino lib. s. de Gen. ad literam de Dae. monibus docet Seraphicus Doctor in 1. pari. art. a. qu. y. videlicet: Vel ingenii acri- is
monia, aut multa experientia , aut do- istola cautela, aut aliena doctrina: Sensus , , acrimonia, ut quando vident diligenter ac considerant ad quid inclinetur affectio is nostra, veI quae sint inducentia , vet re- is trahentia . Experientia temporum , quia is ex talibus vi dant accidere talia . Dolo- issa cautela quando proponit aliquid fa- ,, ctum, Sc praedicit, quod aliquid sit factu- rus. Aliena doctrina , quando justo Dei ,, judicio permittitur addiscere ab Angcli S. is
73쪽
Iuppono r. Maximam apud Theologos ver- . sari dissicultatcm, an Angeli naturaliter C gnoscere possint secreta cordium, seu ambus, di cogitationes, veI ab hominibus , vel ab aliis Angelis libere elicitas. Quamquam enim consentiant omnes contra Durandum , illos internos, & liberos affectus, non solum suturos, sed etiam praesentes revera Angelis de facto occultari, & soli Deo patere ἔ quippe qui hanc notitiam sibi soli reservavit; tamen varias scinduntur in partes quantum ad virtutem, & activitatem naturalem intellectus Angelici ; an videlicet ex se suffcienti virtute polleat, qua possit hos
Iiberos a fleelus, hasque internas cogitati nes deprehendete. Id communiter negant omne homistae. Assirmant vero Doctoris subtilis Discipuli cum ipso in a. dist.9.nU. 22.& in Reportatis dilh.Io. Cbservandum autem
cum feraph. Doctore in a.dist.2. parte 2.qu.
6. ex S. Augustino lib. I a. de Cenc si ad Iitis teram cap. II. Quod licui substantiae cor- ,, porales habent aliqua velamenta, quibus is re alienis aspectibus occultant, sic ela ha-- bcnt substantiae spirituales suo modo . . Quod quidem obstaculum non dciat in- is telligi per interpolitionem alicujus natuis rae opacae, sicut est in visu nostro corpori reo, vel obscure, vel minus clare ι sed abis scondere in eis, idem est, quod nolle ma- ,, nisestare. Et licet non sint ibi diversitates
ri plicarum ex compositione diversarum nais turarum, sunt tamen in anima gradus p
ri tentiarum , & statuum secundi im quosis quaedam dicuntur esse animae magis inti M Ma , utpote, quae respiciunt potentias furi periores , dc smpliciores, sive puriores, is secundum quas anima magis in se colligi- ,, tur, di ei quod summo unum est unitur, is & smplificatur; & penes has minime reo sidet conscientne secretum . inde suprari intulit, quod nulla creatura, nec humari na, nec Angelica pol cst conscientiae hu- is manae nosse secreta, nisi per ligna, &,, Non ecturas, vel nisi illa noverit Dei r velatione, aut hominis denuntiatione .is Et quoniam pauca sunt ita secreta, quinis prodeant in opera exteriora, vel appa- reant per figna exteriora facie , vel peris si na cordis, quod movetur diversimois de secundum diversitalcm aetionum :is Hinc est , quod multae cogitationes , is & affectiones nostrae deprchendi pos- is sunt a malignis spFritibus, nisi arcean-ri tur Dei virtute ; Haec aut in cognitio
potius est conjecturae , quam certa: ,,
scientiae . IPHis itaque se praelibatis: Primo, determinandum est, ari Angeli virtute naturali cognoscere possint , quae supernaturas a sunt quantum ad entitatem, & quantum
admodum. Secundo, uti iim sutura concingentia a causis Iiberis omnino pendentia, certo possint apprehendere. Tertio, an coingitationes internas , & afleetias liberiis clim AngeIorum , tum hominum , non solum ex coniectura , sed ctiam ex ccitastientia noste queant .
qua vere sunt intra ordinem gratiae, i glor , c ηψcree non potes viribus natara :Bene vero eas, qua 'pernaturales sunt laxistum penes modum . Haec in rcceptissina
apud Theologos quantum ad utramque seriem: quarum probatur prima ex illo primae ad Corinth. a. suis bomisum scit , quae sunt bominis nisi h ritus bomixis , quis in ipse est e ita, is, quae Dei sunt nemo cognovit nisi spiritus Dei; Quasi diceret, quae ex sola Dei , 8e libera voluntate pendent se nullus nisi illo tribuente cognoscu: Itaque subinde haec Apostolus addit, Nos aut mn spirium bulas mundi accepimus; sed viaritum , qui ex Deo es ut sciamus, quae a Deo donata sunt nobis. Vin Spiritum mundi re cie Ἱheodoretus interpretari videtur de creato Spiritu. Hoc enim Apostoli propositum est, nempe Christianae fidei mysterianuIlam creatarum rerum inrelligentiam et-
tam Angelorum potuisti: consequi, sed sola Dei revelante Spiritu suilla cognita Deinde spiritum mundi Dei spiritui opponit ex adverso. Quam in rem faciunt Ambrosii vel ba in commentario ad eum Io-cum , Se ym Dei nemo norit, nisi qui de Deos Spiritus Dei. I triora enim non pessunt m
pertorum sene con iam , neque creatura Conditoris sui dignoscerst istu ratem .
Probari pariter potest ex illo ad Eplis sios 3. ubi idem Apostolus ait, Sibi datam banc esse gratiam, uti illuminaret idest instrueret, de doceret qua D dispensatis δε-
cramenti abstοηώι saeculo in Deo, qui omnia creavit, ut in notescat Principatibus, is rite- flatibus in esi istis per Ecclesiam multiformδs sapientia Dei : Quae enarrans S. Cmvs
stomus copiore demonstrat, ab Ayoilo:is
74쪽
arcana illa detegentibus illustratos esse Principatus, & Potestates, hoc est supremos Angelorum ordincs , & quae hactonus ignorabant hoc ab illis didicissit. id autem rotisti mim verum suit de cogniti ne mysterii Incarnationis , ut diserte ex-ndit Gregorius Numnus hona 8. in Cant. enim, inquit, bactenus simplicem, is uni Umodi potestatem Dei, is effieientiam intelugebant Angeti, qui una, tici Dei voluntate, ac suo verbo omnem Elam conditarum rerum varietatem extitis' uiuerant. δε- νium autem illud, is multiplex genus sapientiae, quod ex contrariis rebus invicem nexi1, viisque constat, per Melesiam manifeste g Dera i : suemadmodum Verbum caro D ctum es, utpote quod vita cum morte miscetur; quomodo livore seuo nostra vulnera pers nat, quomodo crucis infirmitate vires bsis evertit: quemadmodum id quod aspectabile non
est , in carne manifesatvν , ut qui capti sredimit, idem ille , qui emptor es , , m rium I tum quemadmodum mortem sic obiit ,
Favet etiam Anselmus in Commentariis ad Epistolam Pauli, ubi est , Per Ecclesiam procisse in rara tune bulus Iapiemia etiam An tuos bisuus asprit ; quia sim eam C stas vel μν se, vel per Apsolos is-situeret, plurima secreta didiceruηt Angeli ,
Mirandum quid magis loquitur Ambi sus lib. . de initi cap. . dum ait, Dubitaverunt etιam Angeli cum resurgeret raristus , dabitaverunt Potesates caelorum videnres, quod caro in Caelum ascenariet; denique dicebant ,
Iris es iste Rex gloriae λ ω eum alii dic rent Tollue portas i e . alii dubitabant vicentes, suis est ille Rex gloriae λ ωe.
verum minime induci possum, ut credam Angelis tunc temporis incognitum fuisse Incarnationis mysterium; nam ipsemet S. Paulusad Hebr. i. scribit, D cum uerum introduert primogenitum in orbem terra ἀ-cit, is adorens omnes Aeteli Dei: Eo itaque momento quo in terram, id est, in carnis
conQrtium indoestus est Filius, hunc Pater Angelis suis propositiit adorandum. Dei enon solqm Gabriel nasciturum illum Dei, ac Virginis Filium nuntiat, sed etiam caeteri natum eumdem postea frequentia , diicitιS acclamationibus celebrarunt aξω Luzam, ac Pastoribus ortum illius indica runt: suis natus est vobis Mais salvator ,
qui est Corsus Domi ν, in civitate David.
Denique muIto antequam carnem astu merer,
Angelis cognitum esse persuadet ista ratio, quod clim Prophetae Deum, hominemque venturum esse praedixerint velut Isaias , non sit credibile hoc Angelos Iatuisse , qui coelestium vaticinationum Administri
fere atque Interpretes erant .
Quae quamquam de sanctissimis Spiritibus vera sint, vel iisnilnis tamen a paret hoc mystcrium Incarnationis Daem nem latuis Ie: Id namque apertu declarat S. August. de Civit. Dei cap. 23. ubi de Angelorum , ac Daemonum scientia, ejusque discrimine loquens: Tanium, inquit, eis in.
notuit , quantum voluit: Tantum autem voluit,
quantum oportuis: sed sic innotuit , non sicut Angelis sanctii , qui eius secundum id quia
Deι Herbum est . participata aeternitate pe suuηtur 3 sed Mat eis torressis innotescem dum fuit, ximirum per quaedam temporalia suae virtutir Uma, i Oeculus nae figηaρω- sentia, qua angelicis se bus etiam maligη rvm spirituum potius, quam infirmitati bominum ροδηι essie eonspicua . Denique quando ea paululum. JUDιmenda iudicavit , G ati. quanda altius latuit . di bitavit de illo Dae.
stus est, is Huic veritati sustragatur , quod scribit
Apostolus I. ad Cor. a. cum de incarnata Sapientia ait, suam nemo Priscipum butus secuti eumvis. Si enim eoumsent, numquam Domiηum gloria erucifixissent: Principes enim saeculi, Daemones intelligunt plurimi Patres, maxime vero Sil eo, serm. de Passione , ubi de christo Domino ita scribit , sui ut bumavum genus vinculis moirtis ra Ha ra Itonis ab Uverti, im sevienti Diabolo potentiam suae maiestatis oretiluis, is bu- militatem nostra infirmitatis obeeit. Si enim crudeos, is superbus inimicus consitivm mn sericordia Dei nosse potvisset; Iudaeorum aηi
mον mansuetudine mirus temperare, quam is iusis octis flatuisset accendere: ne omnium capti rum amitteret servitutem e dum nihil sibi debentis persequitur libertatem . Hoc ipsum probat ratio Theologica, I. Quidem Angelus id solum nosse potest,quod suae virtuti naturali proportionatum est: Αt mystei ia graim non sunt proportionata activitati naturali intellectus Anselici , quippe cum sint altioris, & superioris ordinis, nec aIiunde dicamur supernaturalia, quam quia
omnimode excedunt vires agentis naturalis . Deinde cum mysteria omnia ea me Ia
75쪽
ta Dei voluntate pendeant , cognosci nequeunt per eorum species nativas , nec per aliquid , quod haheat cum eis connexionem: Species enim illas , vel a rebus
ipsis exciperet intellemis Angelicus , vel a Deo sibi divinitus insundente: Non primum, cum enim res illae sint inferioris ordinis, ad quem sese applicare non potest
nativa Angelorum virtus 3 multo miniis
poterit ab eis species mutuari . Si secundum : Ergo it Ias species non possi in t naturaliter tibi vendicare, adeoque nec illa
mysteria naturae viribus cognoscere . Dies I. Immones revera cognoverunt Incarnationem Verbi, non per revelatio.
nem , nec per speciem sibi divinitus inditam: Ergo, &C. Respondent sacri Interpretes illos adulatorie loquutos fuisse, ut veritatem elicerent , an esset Dei Filius, & Messias in
mundum missus, nec-ne non tam n in
de sequi illos viribus naturalibus cognovisse incarnationis mysterium . Dices a. Ens creatum non excedi activitatem intellectus Angelici ; atqui entia illa supernaturalia sunt ercata: Ergo, &C. Distinguo maiorem: Non excedit activitatem intellectus Angelici sub quacumque ratione consideratum, nino; sub aliqua , Concedo. Est enim terminus, & obritum facultatis intellectivae, quatenus ens est limitatum, & finitum, & sub hac ratione
Proportionatum cuicumque intellectur crea. to , de limitato non vero quantum ad gradum supernaturalitatis , penes quem
excedit virtutem , & activitatem eiusdem facultatis, ac proinde non mirum ii non possit ab ea attingi . Patet etiam secunda pars : Nempe quod
supernaturalia quantum ad modum non excedant vim naturalem intellectus Angelici. Quae revera sunt intra ordinem rerum naturalium , possunt ab intellectu Angelicosa cilc percipi: sed quae tantum supernaturalia dunt penes modum, secundum suamentitatem te vera sunt intra ordinem naturalem rerum ut constat: Ergo &c..Nec refert quod habeant gradum', & modum iu
per naturalitatis: Cum enim Angelus perspectam habeat omnipotentiam divinam, Π Veritque Deum plura poste, quae causarum naturalium activitatem omnimode superant, nullo modo entitatem naturalem effectus producti cognoscendo, etiam modum super. naturalem ullus prodestionis saltem argui-
tive cognoscere poterit. Videndo namquσhominem, qui prilis caecus extiterat, nunc donari visu ; non solum hunc visum restitutum intclligere poterit, quippe cum visus ille secundum suam entitatem sit pure natu ratis; verum etiam poterit judicare cum divinitus esse restitutum; siquidem perspicacius novit Angelus, quam Philosephi, a privatione ad habitum non darr regrestiim naturς viribus: adeoque necessiim fuit, ut homo ille ocu Iis Oibatus eos donante virtute supernaturali receperit. Hac ratione poterit Angelus nosse naturaliter christi Domini immanitatem carere propria subsistentia, & accidentia Eucharistica privat i inhaesione , &Christum esse sub speciebus modo indivisibili. Hςc enim quantum ad entitatem naturalia sunt, licet fiant modo surma tui ali. Dices: Si possit Angulas iselegere Christi Domini humanitatem propria subsistentia spoliari; poterit etiam cognoscere eam subsistere divina, quod est p ternaturale quantum ad substantiam; sed hoc est contra primam partem : Ego oportet alterutra Lit salis . ego sequelam maioris : Cum enim Deus conservare possit substantiam omni subsustentia , ut volunt Aliqui, spoliatam. Cumque saltem suspendere possit suum concursum , ne Angelus videndo humanit tem videar etiam elus subsistentiam ab ea realiter distinctam, si contingat AngeIum
videre Christi Domini humanitatem pro pria spoliatam subsistentia , exinde collia gere non potest eam subsistcre divina , quippe dubitare poterit niim sibi Deus suum
deneget concur1um, ne videndo humaniatatem videati pariter subsistentiam.
E Meli de facto non regrescunt sereris
coriunm: ι ossent .ramen ea percipere nisi Deus probiberet. Probatur primi pars illis omnibus Scripturae textibus, quibus secretorum Cordis. notitia soli Deo reservari significatur, sic 3. . Hegum 8. Tu solus nosti eor omnιum filiorum iam num: El. 2. l arati p. 6. Reade unicuique secundum vias suas se quat usi eum habere in
iaminum, ait Salomon Deo : FPJerem. II
76쪽
eiusque responsio videtur cuilibet alteri , Praeterquam soli Deo , negare notitiam cordis humani , & ejus agnoscendi dim- Cultat , non in Dei placitum , sed in
ipsammet Dei naturam refundere . Hanc ipsam veritatem Praeter aeripturarum testimonia, etiam SS. Patres nos docent, imprimis Origenes Homilia 3 in Genesim, ubi negat Angelos propositum mentis nostrae cognoseere 3 Herbi causa. inquit, propositum babeo martyrium, non ex hoe dicere ad me Angelus poterit, quia nunc cognovi, quod tu times Deum. Deo enim soli eunt. tum est propositum mentis: Si Dero accessero ad Mones, protulero bonam eonfessionem , qare ιnferuntur constanter cuncta suscepero , tuu potes dicere Angelus vestit confirmans me, ον
carroborans y nunc cognovi , quod tu times Deum .
Subscribit Hilarius in Psalmum U9. Co
itationes cordis. inquit, nosse non nostrum est, sed ei de quo dictum es, scrutans corda, &rencs Dcus: ejus quoque quιαπιι, sciens cogitationes eorum, quid cogitatis mala in cordibus vestris r Ille Oeeultor omnes maligno. rum eordium sensus peηetrabiti, atque pervio
aditu obeunte natura virlinis uae contuetur .
Hoc ipsum findent alii S. Patres , dum probant Christum fuisse verum Deum ex
eo quod internas mentis cogitationes Cognoverit: Ni autem cognosκre secreta coriadium non esset actio Deo propria, & alteri quam Deo conveniret, non ne ex ea inserretur Christum este Deum: Ergo cognoscere secreta cordium est actio Deo propria, quae nulli creaturae humanae, Vel Angelicae competit. Probatur malor ex Joann. a. ubi dicitur, quod Christus non credebat semetipsum aliquibus, qui in ipsum secredere profitebantur, quia corum corda a scaliena esse cognoscebat. Ex quo insert Evangelista indicans Christi divinitatem; inus ei non erat, ut qui 3 testimonium perbiberet de M.
mine , ipse enim stactat, quid esset in bomine :Ad quae Cyrillus a. in Ioann. Haec quoque dignitas, inquit, uti occaetexis quae sunt in
Corasto, Deo competit; nec ines ulti rei creatae. Soli enim vero Deo lsam tribuli Psalmisa di cens: sivis it figulatim corra eorum , qui in . relligit omnia opera earum. Hins Ambrosius in caput Lucae; Dominus, inquit, salvos
viaeηs facere peccatorer, is, occultorum cosm.risne Deum se esse demonstat. Quibus su scribit S.Chrysologus serm. s. ubi Phariscum alloquens cujus cogitationem Christus detexerat Lucae 7. Cape, inquit, lus Divini tatis insignia, auri eum pectoris tui penetrasesecretum: a Mee eum ad cogitationum tuarum latebras pervenisse . I mellige eum earris tui taetra nudare consita. Et serm. 9q. Dum mari ori cordis patefecit arcaσvm , seipsum fuisseratius Propistis demorsrat Audorem . Quibus omnibus constat revera Angelis negare secretorum cordis cognitionem,
Dices I. Nonnulli etiam M. Patres assi mant Angelos suos invicem assectus naturaliter nosse , nec-non & hominum comgitationes. Sic Philippus Presbytur in commentariis ad librum Job, existimasse vid
tur Angelos intimas suas cogitationes, &amectus invicem cognoscere . Non eη- , inquit, quidquam assectaum suorum ab in . rem latere stiritus posuηι . simplices enim creaturae nussum babentes quasi obstaculum corpulentiae, perspicuae sibi sunt. Ita pariter sentire videtur S. Gregorius lib. 18. morarium cap. 27. In bratitudine resurgentium, inquit,
perspicabilis alteri Mut ipse sibi ; is, cum
unusquisque intellectus attenditur , simuI eonscientia penetratur. Unde concludit , Ciuitatem Bearorum alle rice vocari vitrum mundum. Et immediatu post subiicit: Niane a tem te da nostra quamdiu in hae vita sumus, quia ab altero in alterum videri non possunt , sed intra tutea va cula Guluduntur. Subscri-γit etiam Beda libro I. in Iob. c. 7. ubi ait: Non enim quidquam assectum suorum adinvicem latere ιριriιus potest; Smplices enimcνeaturae nullum babentes quasi obstaculum corpulentum, pera ruae sibi sunt. Reb. I. SS. Patres intelligendos esse MI de cognitione conlecturali , quam habere possunt Angeli, maxime ex hominibus per
quamdam corporis corum concitationem,
qualitcr S. August. lib. de divinatione
inonum, a siqv. ndo dixerat, Angelus λ-minum dispotiones non salum voce prolatas , verum et m cogitatione conceptas , cum signa quaeuam exprimuntμr in crepare, tota faciti- rate perdiscere. Quod deinde retractavit NRetract. cap.3o. Rem , inquit, ixi oc Li sonam au eιore asseveratione, quam debui nam pervenire ista ad notitiam Ude movum , peν nopnutia etiam experim nra compertum es. οῦ Sed inrum signa quaedam demin ex υν-pore cogitanu- , illis sensibilus , nos autem
Muntia . an talis vi , , ea spiritati ista regnoscanιε aut difficiliane potest ab Mminibus, aut omnino inoo potes inveniri. Res uin
77쪽
76 Tract. I. Disp. II. Artic. I. Quaest. III.
Re pondeo I. SS. Patres laudatos sollim velle, quod Angeli non impcdiantur propter membrorum corpulentiam, sicut homines,
ne alter alterius mentem penetrent.
Obiieissa. Experientia constat, quod An geli etiam mali plerumque cognoscant , Ac plodant cogitationes internas , & se- Creta cordium. Nam Magi, Se Energumeni aperiunt interdum quid homines inter se delibera velint, aut cogitaverint 3 ut de Ziberico quodam Mago testatur S. August. lib. I. contra Academicos cap. 6. Alia c Iam refert Deirio libr. q. disquisitionum
Respondeo: Daemones haec quidem cognoscere , Ac aperire ex conleetura propter Concitationem quam vident in corpore 3
vel ex eo quod illi interni assectus mentis, de cordis repra ententur in phantasmate, aut in appetitu sensitivo propter
motus internos concitato 3 Nam ut a. 1uppositione observatum est ex S. Bonaventu Ta, possunt Damones quatuor modis res
abditas, & occultas detegere , vel ut ad- , , dit ibidem: Dico quoa nulla Creatura, ,, nec humana, nec Anselica potest conis scientiae humanae nosse secreta , nisi per ,, signa, vel coniecturas, vel nisi noverit ,, Dei revelatione, aut hominis denuntia-M tione. Et quoniam pauca sunt ita s is creta, quin prodeant in opera exteriori ra , vel appareant per signa exteriora is faciei, vel per signa cordis, quod mo- , , vetur diversimode secundum diversita- ,, tem affectionum: Hinc est quod multae,, cogitationes , Ac affectiones nostrae deri prehendi possunt a malignis spiritibus, is nisi arceantur Dei virtutes Haec autem es cognitio potius in conjecturae , quam, certae scientiae . ProbaturIecunda par οῦ Nempe quod Angelus posset virtute naturali detegere s Creta cordium, nisi Deus praepediret , ut asserere videtur Doctor in-3.clist. 9. qu.9. Numa . dc in dist. Io. qu. 8. Omne obi
clum actu intelligibile , de proportion tum, ac suffcienter praesens intellectui Αngelico, potest ab eo naturaliter percipi :1ed secreta cordium , de amestiis mentis sunt elusmodi: Ergo, Aec. Major est evudens: Minor probatur. Illud est actu imtelligibile , & proportionatum intellectui
Angelico, quod revera est existens, omne enim ens reale est aetu intelligibile , quodque continetur intra ordinem natura lam di sed ilIi mentis a flectus , ac secreta cordium supponuntur actu existere: Sunt
etiam intra ordinem naturalem, non enim sunt supernaturales actus , Ut suprenitur, adeoque proportionantur inteIlectui Angelico. Reponunt Aliqui illos affectus mendis esse quidem naturaliter cognoscibiles ab intellectit Angelico, nisi per voluntatem alterius Angeli tales assectus habentis occulia
geli voluntas sit libera , de domina sitarum aetionum, eos potest pro libito occultare, vel manis stare: adeoque non posset alter Angelus detegcre quacumque vi tute naturali, nisi consentiat Alius .
Contra, inquit Doctor , non est potior ratio, cur Angelus Posci per volitionem
suam occultare mentis anaeum, & cogitationem Internam, quam essentiam : sed emcere nequit ut alter Angelus suam eo
sentiam non videat : Ergo nec impediet quominus vidcat suos aflcetus. Maior est evidens Illi namque affectus tam reales sunt , quam essentia, subindeque sunt aeque intelligibiles. Deinde, Illa volitio per quam diceretur occultare suos affectus, est etiamens naturale , de actualiter intelligibile , adeoque vel pateret simul cum eo , quod occultare dicitur , vel deberet occultari per alteram vesitionem, Ac illa rursus per aliam, de sic fieret processus in infinitum Reponunt 2. I homistae intellectum Angelicum posse quidem naturaliter attingere Omnem entitatem naturalem spectanta in
ad ordinem physicum , non vero eam , quae spectat ad ordinem moralem . Actus aut m liberi, inquiunt, pertinent ad ordinem moralem , non autem ad ordinem
ph icum; adeoque non mirum si ab intellestii Angelico non possint naturaliter percipi. In tantum enim , inquiunt, In telleetus Angelicus potest aliquod oblectum percipere , in quantum est pars Universi; ea autem qu3 ad lineam moralem. 6e liberam pertinent , non sunt partes Universi, sicque non sunt intra oblectum proportionatum intellectus Angelici. Contra I. Cmne ens reale, sive sit Ph cum, sive Morale, est ex se actu intelligibile , eo modo quo ens reale est, sue litor
dinis Physici, sive Moialis: sed illi affectus
menti3 sunt entia realia naturalia: Ei go natu raliter intelligibilia, subindeque naturaliter possunt cognosci: Ens enim naturaliter c
78쪽
gnoscibile potest naturaliter cognosci. Dein t nem, & virtutem proportionatam : alias il-de, Concedunt ipsi Thomistae quod Michaes,lla inclinatio, & virtus estent frustraneae . v. g. possit naturaliter cognoicere suos pro- Tertsi denique, Quia ex Iocutionibus 1S. Pa-prios ametus, suasque internas cogitatio-itrum, quibus Deus asseritur absolute invi-nes: Ergo pari jure eas poterit cognoscereisibilis, non posset colligi quod non videri Gabriel, tam enim illae cogitationes suntiqueat naturaliter . Simili namque ratione naturaliter cognoscibiles reipectu Gabrie-idiceretur Deus invisibilis, non quia non lis, quam respectu ipsius Michaelis: adeoque possiit naturaliter videri, sed quia Deus non qua ratione Michael illas concipit virtuteidecrevit cone urrere ad sui visionem, nisi naturali, licet sint intra lineam moralem,ipost hanc vitam : At conlecuens videtur pari ratione eas percipere poterit Gabriel. absurdum : Ergo & antecedens. Denique, unus Angelus potest perciperea L Nego minorem, &ad ejus primam proba-
scelus alterius Angeli eos sibi revelantis ;itionem dico, Quoa licet Angelus de facto nam, ut constabit insia, Angeli sibi invi- non percipiat alienos mentis aflectus , adcem loquendo promere postunt internas quos tamen cognoscendos naturalem habet cogitationes, & mentis affectus: Ergo ratio cognitionem, de virtutem, exinde non se- illa entis moralis , non impedit quominusiquitur dicendum illum pos Ie naturaliter il- illae cogitationes, & mentis affectus possintilos mentis affectus percipere, quod esset con- naturaliter cognosci si fiant debite praesen- tradictorium. Etenim ut propositiones sintres; sive interim manifestentur voluntarie, revera contradictoriae , debent fieri de eo- sive non. Revera itaque unus Anscius e idem, eodemque modo spectato, quod non gnoscere posset internos mentis anceius al- occurrit impraesentiarum . Dum enim conterius, nisi Deus praepediret. cesmus Angelos habere vim ad percipien-Quod autem Deus illam cognitionemidos alienos mentis affectus, concedimus in prohibeat , colligitur tum ex Scriptura ,seis facultatem, Ze potentiam soliim in actutum ex SS. Patribus supra laudatis . primo expeditam ad hanc operationem eli-Dices I. Praefatae Scripturae, ac SS. Patrum ciendam: dum vero negamus eos mentis aia sententiae simpliciter astirmant non posse in-isectus de facto percipere, etiam negamus ternos mentis a flectus ab alio, quam a Deoiillam nativam cognoscendi facultatem esse cognosci: sed hic loquendi modus verus ad hanc operationem expeditam in actu se- non esset si naturaliter cognosci possent ,scundo propter negatum sibi divinum con- ut asserimus: Ergo haec nostra sententia tam cursum: Adeoque nostra affirmatio, & ne- Scripturae, quam SS. Patribus videtur ad-igatio licet sit de eodem, non est tamen deversari . Probatur minor : Primo , Quia eodem codem modo se habente. Asfirma-
quod naturaliter fieri potest, dicitur abs tio enim est de potentia Angeli in actu pri- Iute fieri possc; quamquam enim Deus prς- mos negatio vero de eadem Potentia in actu pedire possit ignem ne comburat, nihil secundo considerata I & sic illae propositi
minus revera ignis dicitur posse combure- nes non sunt revera contradictoriae . re, quia vim comburendi naturalem ha- Ad secundam probationem nego minorem :bet; Ergo si dici potest simpliciter , quod Res enim non censetur esse in statu violen- illi interni affectus possint cognosci naturae tonis dum suspenditur , & praepeditur ejus
viribus, propositiones contradictoriae fieri naturalis virtus omnimode, non vero tan- poterunt, nempe quod possint cognosci na- uim quantum ad aliquam operationem ueturaliter, Ac non possint cognosci natura-xpluxa namque possumus naturaliter exequi I iter. Deundo, Quia si naturaliter intelle-xjuxta nativam propensionem appetitus I ctus creatus videre posset alienae mentis af- tionalis, & sensitivi, quae tamen lino prosectus ., sequeretur illum semper esse in sta-ihibente non facimus; nec propterea dici- tu violento , fierique miracula perpetua ue mur esse in statu violentor Nec cong. ue diu licui miraculum esset s ignis debitu applica, ceretur Deus nobis vim facere , dum ut suturi non combureret, quod certe videtur mi-xpremum suum in nobis dominium demonia Tui S congruum, maxime cum Deus non vi-istret, nostramque erga se reverentiam, de ob deatur privare concursu connaturaliter de- servantiam obtineat, plura fieri prohibet, bito totum aliquod genus causae s saltem a ad quae naturalis appetitus propensionem
principio suς sormationis θ ad aliquam actio. injicit. Sic a simili quamquam Deus suum
Mem, ad quam habet naturalem inclinatio- Angelo deneget concursum ad detegena os
79쪽
78 Tract. I. Di p. II. Art. I. Quaest. III.
alienos mentis affectus, non idcirco dicen-igato divino concursu , fatendum ei it Iullus est ei vim inserie, quippe chim libertimilam provenire ex impotentia Angeli eo cum faciat ad caetera quaeque cognoscenda. gnoscentis, qui ad eos mentis a ectus pei Nec pariter inde se iii itur frustraneam il- cipiendo nativam activitatem non habet ilam csse virtutem intes lectivam natural 3 sed hoc suaderi nequit, nec auctoritate . non cnim necessc est, ut virtus aliqua ingenita non dicatur frustra nca , quod exerioni t circa quaecumque objecta & in quiuscumque sub lectis: Nam inclinatio, quam
Deus Angelis, & hominibus initio indidit
ad beatitudinem, non impletur in Daemonibus, & damnatis, nec tamen dicitur inutiliter indita, susscit enim, inquit Doctor, quod impleatur in aliquibus individuis natura: Angelicae, & humanae, ut revera fit in beatis Angelis, & sanctis mentibus.
Ad tertiamprobationem, nerosequelam 'ario namque disparitatis est, quod Deus ah- sol ite. 8c simpliciter dicatur naturae viribus invisibilis, quippe cum ejus intuitiva
cognitio non sit intra lineam ordinis naturalis, sed supcrnaturalis, adeoque quando dicitur invisibilis , lassicienter intelligitur eum esse extra spheram activitatis menti S creatae, nec ab ea posse attingi, nisi illustretur, & roboretur indito libi divinittis auxilio: Sectis autem est de affectibus mentis ab Ang lo cognoscendis; cum enim
sint intra lineam ordinis naturalis, nec CXCedam activitatem ingenitam mentis Creatae, ex eo quod ab ea naturaliter possint percipi, nec tamen percipiantur, non s quitur eos esse naturaliter imperccptibiles, sicut sequitur Deum esse invisibilem, non praecise quia non videtur naturae viribus ,
sed quia non potest videri , propterea quod
non sit intra lineam, & ordinem naturalem , sed supernaturalem . Dices et . Quotiescumque nullum individuum alicujus speciei habet de facto aliquem e flectum, quantumvis ita expedite sese habeat ad illum sicut se habere potest ad
alios effectus producendos , affirmari non debet ad cum effectum habere vim natura- Iem, nisi aliunde constet ratione, vel aucto-I itate negationem productionis ejus effectus, non ex cliis acti vitate naturali, sed ex negato sibi divinitus concursu provenire 3 Scit nullus intellectus Angelicus quamvis suas vires excrat ad percipiendum alienum mentis a flectum, ipsum usquam percipiet, absque volun aria alterius manifestatione, vel speciali Dei revelatione: Ergo si ratione , vel auctoritate aliunde non constat hanc cognitionis negationem oriri Elum ex ne. nec ratione; hrgo, &c. Concedo primum Argumentum, sed nego subsumptum: Si quidem ratione sum- cienti probatum est Angelos habere sum-
cientem vim naturalem ad percipiendos alienos mentis affectu S: cumque auctoritatibus tum Scripturae, tum ΝS. Patrum constet etiam Egeric illos de facto tales mentis assiectus non perci Pere, consequens est, quod illa non perceptio proveniat , non ex impotentia virtutis intellectivae, sed ex negato sibi divinitus Concursu . mee ι . Ex dictis constat M. Patres probasse Christi Domini Divinitatem ex eo quod noverit secreta cordium , & intcrnos mentis a flectus: Ergo lignum est eos censuisse talem cognitionem soli Deo esse propriam , nec alteri ullatenus posse competere, alioquin nulla certe foret eorum illatio . Nego coni inventiam; Sicut & ejus illati nem, etenim ad efficacitatem argumenti sanctorum Patrum sufficiebat, quod ex X criptura constaret Deum solum habere de facto cognitionem cogitationum cordium I
quam clim etiam Christus de facto haberet, consequens erat, quod cficet Deus. Adde quod illud argumentum Christi Divinitatis videatur quidem susticiens, sed non efficax; Nam etsi non fuisset revera Deus, potuit
sici tamen internos mentis affectus nosse , ncmpe per revelationem divinam, uti contigit pluribus Prophetis, maxime clim ii ius
cognitionis modum, esse vel naturalem, &proprium, vel supernaturalem, & aliunde acceptum Scriptura sacra non explicet.
tia Angeli non cogno cunt. Probatur I. Ex Scriptura sacra, maxime ex illo lsaiae hi. Annuntiare qum ventura
sunt in futurum ,-Ieremus, quia Dii estis
vos: Et cap. 26. Ego sum Deus , ori non est ultra Deus . nec es martis mea annuntιans ab exordio novis um, is ab initio, quae nondum
facta sunt, diere r. hi Dalaiel 2. ω Deus in
Caelo revelans inflexia . Idem docent SS. Pa tres communiter. Hilarius in libro o. Proprium Deo quid est, quam cognitis falarorum p
80쪽
Cyrillus quoque libro q. in Ioan . Nulli ,
inquit, alii quam uni , ac sos naturati Deo futura η esse conveηit. Et Hieronymus expcndens illud Isaiae 46. ubi sinc probat Danaones non potuisse per idola futuros rerum eventus praedicere, quippe cum nec templorum suorum ruinam piaesticrint. Quocirca certe Origencs libro G. contra Celsiam. mc- Iito concludit, Divini sermonis cbaracteremelle futurerum praedictionem Et S. Damas nus lib. a. de Fide cap.4. affirmat non Ium Daemon ibus, sed citam fine tis Angelis negari futurorum ex libertate pcndentium praescientiam : Angelos quidem bonos illa noste posse ex Dei revelatione, Lam
ne S autem ex sola conlectura .
Hanc veritalcm probat Seraphicus D ctor, ds.7. qios. 7. Haec sutura contingentia , aut cΟῖnoscuntur ab Angeli, in causis,
aut in seipsis: Non in causis, quia libcrumat bitrium ex se indifferens est ad unam, Rad alteram partem, &aeque respicit unam, atque alteram: Ergo ex illo non magis intelligitur eventus futurus, quam non futurus. Non in seipsis, quia hoc solius Dei videtur proprium, qui ut est aeternu S, aeternitate sua omnia tam futura, quam praete-
is rita habet praesentia . nde , inquit, diis vina cognitio non rendet a re aliqua :,, imo omnia, quae novit, secundum modum is suae veritati, novit, di quia utii itas sua estis certi stilina, certissit ne cognoscit continis gentia, ut necessaria, & sicut certissime ., novit, ita potest scititudinaliter denun- is tiare, de revelarc Idco l. ac praecognitio is futuror tun, vel Dci cst, vel a Dco ; &,, id co cum talia praedicuntur , praedictio is dicitur Divinatis, quia talis in actus divinus; Et quia Damoncs superbi maxiis mc dcsiderant honorari ut Leus, maxu,, mc conantur ostendere hoc in se habere, o & hoc ideo dicere , quod daemones peris sc-ipsos futura contingentia praesciantis certitudines iter, hoc cit ei, attribuere ,
is quod Cci est; ideo est ibi infidelitas,
is & insidelitati sequenter annexa idolo- ,, latita; ideo Divinatio est prosibita .
Vertim haec ratio, quae communi Sest apud
omnes 4 heologos suadere potest quidem Angelos de facto non cognoscere illa fuluxa, quae ex libero Dei, vel Crcaturae r cionalis arbitrio pendent , vcrum caec citer non dcmonstrat ad Lotum cognitioncm Angelos naturalem activitatam non habeIc . . lucci cnam voluntas libera sit, tamcn n cessatio determinata est veritas alterutrius propositionis rei venturae, illaque veritas cum sit intra limites, ordinis naturalis, non videtur captum Angelicum transcendere , ideoque ratio cur ipsam veritatem rei sutura: Angelus non cognoscat , non est
aliunde petenda , quam ab ipsa Dei voluntate sibi reservante cognitionem rei futurae , quam pro libito cicaturix in te dum Zenuntiat, & Icvelat. Dices: Expcitcntia constat Damones, ver per se, vel per homi ncs , quos inspirant
multa libere sutura denuntiare, puta bellorum exitu S, Icgnorum ycrmutationes , dc
alia his similia, quae a liberis hominum voluntatibus pendent; sed haec a Deo revelat
te non excipiunt δ Ergo sua virtute naturali praevidere post unt futura contingentia. Respondeo ad majorcm : Rcvera quidem Daemones interdum haec denuntiare , sed ca vel a Deo accipiunt, qui malis, Ait piis multa rc velat, ut per Lalaam &Caypham, & Sybilla, Centiles, & idololatras
olim multa praedixit; sicut docet Augustinus. lib.2. de Cencsi ad liticiam cap. II. qui lucdaemones interdum alloquio suo dignatur, ut patet ex Cap. I. & a. Job. iisdcinquevclut iustitiae suae ministris potest aliqua futura rcvclare per seipsum immediatu, vel per sanctos Angelos. Vel dico Daemones vera piae licere per Ie vclationes non sibi factas; sed sanctis hominibus, qua S cx corum vel dictis, vel scriptis excipere possitiat. Nam, inquit Tertullianus in Apolog. cap. 22. H-spositiones etiam Dei, is nunc Prometis concionantibus excerpunt, is nunc sessionibus resonantibus carpunt. Ita , binc sumores quosdam temporum sortes, aemulantur Divinitatem,
dum furantur divinationem. Vel tcrtio dico cum sancto Augustino lib. a. de Cenes ad litteram cap. II. suo soliquando neondi υι- ritus etiam, quae ιυ saetari sunt telut vivisando praedicant: quapropteν bono Cbristiano Imematbematici, firme quilibet impie divinanti: m
radam societatis irretiant. Quarto denique ico, Laemones aliquando cognoscere futura ex conj ccturis , & sydcrum influentii S , quaS optime norunt : Nam , inquitl crtullianus ibidem, Habent de incolatu aeris, o, de vicinia Merum, is de commercio nubism caelestes sapere paraturas: ut is, ρLU:as, quas iam. senuunt, repromittant. Climauicin aliunde sciant maximam hominum