장음표시 사용
151쪽
babeat in seeundo instanti ae in primo , non
videtis admittendus novus resperius .
Probatur insuper conclusio auctoritate sanctorum Patrum, primo quidem S. Augustini lib. 83. qq. q. 72. ubi dicit , quod
tantum id stat inter aevum , & tempus , Muia aevum es flabile, tempus autem mutabile. Item S. Dionysus , ae divinis nominι-bus cap. I O. ait, Proprietatem aevi esse totum vi, 'cundum totvm metiri; Non ergo secundum Partem, S pat lcm, &successive . Et cap. s. dicit um esse quietam , ore totam Amia vitam . item GregoriuS in moralibus, dicit de gaudio Leatorum , Ni-bit praeterit e, nisil advexisse , niisque futurum esse: Ergo est totum simul . 'Probatis iterum ratione fundamentali . Ideo aevi ternitas foret successiva , quia nempe constaret pluIibus nunc, sive instantibus sibi inviccm succedentibus; sed id non
videtur esse verum : Ergo, Sc. Najor est S. Bonaventulae . Minor probatur , Illud primum ηνης, stu instans aevi, aut idem est cum existentia Angeli, aut aliud: Si idem, igitur sicut existentia Angeli manet semper eadem ex S. Bonaventura, ita & nunc idem permanet. Si vero dicas, est aliud , Contra: sicut inia exissentia ex sancto Boenaventura potest infinities poni in osse , ita & i Ilud nune aliud ab esuntia, & existentia Angeli potest frequenter poni in esse, de ita uolesi conservari idem nunc aevi, scut & eadem existentia: Ergo non est necessaria pIuralitas ipsorum nunc I sed unum sussicit. Si vero dicas , quod si simu nter Ponitur in ine, ponetur in diversis nunc . Reypondeo, quod vel dandii, erit processus in infinitum, vel dicendum idem nunc
posse conservari sine novo nunc. Probatur,
quia illud primum nune, vel potest conscr-yari sine alio, vel non. Si primum, habeo
intentum; Si secundum, quaero de illo alio υπς, an possit conservari line alio; & sic vel deveniendum erit ad aliquod ηvυ, quod pomisne alio conservari, vel dabitur Princessus in infinitum. Insuper, quamvis nocultimum detur, tamen non erit necesse in ipso nunc esse succcssionem; nam sicut ponitur c sientia Angeli eadem, di invariabilis , etsi in alio, &alio nunc ponatur: Ita idem nunc potest pei manere invariabiIe in se, quamvis in alio, S alio nunc ponatur in esse. Hirmator , quia conservatio Angeli, veIaccipitur pro conservatione activa, vel pactio: bi primum, est tota simu I nullam h hens successionem , cst enim actio divina
cui permanentia secundum se considerata non repugnat sicut nec telmino ejus, scilicet Angelo. Unde poterit Deus per huiusmodi actionem conservare Angelum ,
praesertim clim talis conservationis modus
sit rebus ipsis indivisibilibus magis conriaturalis, & consequenter magis debitus .
Praeterea, quia actio conservativa rei incomruptibilis ex natura sua est incorruptibi Iis, quia nullum habet suae destionis principium intrinsecum : Ergo, &c. Si secundum, est ipsum esse angelicum invariabile: Ergo nullam habet successionem , & per
consequens non bene asserit opposita sententia aevum ex parte conservationis Angeli includere successionem . Objici primo Doctor varias Sanctorum Patrum auctoritatri, quae sententiae Seraphici Doctoris videntur suffragari: In primis vero S. Augustinum l. I. Consessionum c.
Nune temporis fisemper saret, is, non fueret, non esset tempus, sed aeternitas: Ergo si
nune aevi non flueret, etiam deberet aeter
nitas reputaris Sed consequens est absurdum: Ergo etiam id unde sequitur . Item lib. q. super Genesim cap. Iq. exponens illa verba, pater meus usque modo operatur sv dit usque modo consummationem operis signifi- eat , aliter enim posset intelligi β diceretuν ,
nunc operatur, ubι non es necesse vi operis consummatmnem acciperemias, aliter autem cogit
intelligi cum ait, usi e nunc ex illo quo cum Ela operatus es. Quibus significat S. Augustinus aliquam esse continuationem in acti nibus Dei ad extra, per quam conservat Creaturas a se productas, lubindeque continuationem in duratione Creaturarum: in continuatio successionem importat: Ergo quaelibet creaturarum, adeoque Angelorum conservatorum duratio successiva est . Subscribis Boetius lib. I. de Trinitate cap.
9. suamvis , inquit , secundum Philosio os de corporibus eri ιbus , Ospiritibus possit a ci , quod μης semper, magna tamen est disserentia in semper esse, in Deo enim tantum' senI es, non currens s nunc autem fluens s eis sempiternitatem, id est aevum: Ergo Λα- viternitas est duratio fluens . Faver etiam S. Damascenus lib. I. de fide capas. Fac
iam , inquit, diciταν quod semper pro enditur
cridis partes s b, invicem succedcntes ia
152쪽
Consentit etiam S. Anselm. in Prosologio
C. M. Hoc quoque mori traris omnia , etiam aeterna, inquit Deum alloquens, quia tua,
Horum AEternitas tota tibi praei ens es , eum illa nondum babeat de sua a renitate , quia renturum es, ficutiam n babet, quod praeteritum est: Ergo censet durationem A n- gelorum non existere quantum ad illam Partem quae praeteriit, neque quoad illam, quae futura eli, adeoque putat Angelorum durationem includere partes sibi invicem succedentes. Denique sanctus Hieronymus Epistola ad Marcellam, ait, Tantum Deus est , qui πω novit fuisse , vel futurum esse :Ergo creatura in suo esse, liabet praeteritum & futurum , & consequenter su
Respondet Dotior numero 24. His omnibus auelaritatibus solum suaderi , quod nulla creatura est a prima Causa independens , sed semper dependens ; non tamen dependentia continua alia, & alia , sed eadem propter quam creatura quaelibet habere potest esse cum una parte temporis , &non cum alia , sicque potest quasi cadmre sub tempore , hoc est coexistere uni parti temporis, & non alteri 3 qua rati ne dicitur fuisse, non vero fore, & ita non habere esse AEtemum . Respondeo secundo maioris clucidationis gratia ad eas omnes auelaritate sigillatim, Ec quidem ad primam S. Augustinι , Dico
eum solum intendere, quod si duratio temporanea ex se semper necessario subsiste. Tet, nec ullatenus etiam ab extrinseco posset deficere; revera foret aeternitas, quod,
ut apparet, omnino est impossibile: Non autem vult, quod si illa duratio subsisteret absque ultra fluxu, & cum ordinaria Dei
Conservatione, deberet esse aeternitas; exinde enim non sequeretur eam non posse ullatenus descere scut tela Aternitas omnino est indefectibilis. Unde distinguo consequens: Si A viternitas non flueret, hoc
est, s esset omnino indefectibilis , soret
AEternitas, concedo; nec enim sic illam volumus esse non fluentem: Si non flueret, quatenus non haberet partes succedentes , foret Aternitas , nego Const-
ad secundam ex S. Augustino sententiam, nego ex ea illatum subsumptum : Eo enim ipso , quod eadem ipsa actio , qua res producta fuit, semper continuatur, etiaminontinuatur ipsa res conservata . absque
aliqua successione in seipsa, aut in ipsius
Ad auctoritatem Boetii Respondeo ipsum velle, quod sempiternitas Dei sit semper
praesens ita necessario, ut omnino sit in- desectibilis, etiam respectu cuiuscumque Sempiternitas vero , quam haberet Ang lus 1i ab aeterno fuisset creatus, non semper praesens necessario extitisset , quippe elim potuisset deficere Deo volente: Unde illa sententia eo modo , quo prior S. Augustini est distinguenda . ad s. Damascenum dico ultimam ex ejus auctoritate consequentiam illatam esse negandam : Protensio namque per spatium,
dici potest non quod habeat partes sibi invicem succedentes 3 sed quod ipsamctexistentia eadem semper indivisibilis con
ad s. an e . dico tantum velle, quod cum Angeli non semper necessario extiterint, nec extituri sint, quippe cum Deo volente deficere possint ; idcirco ratione
illius possibilis desectionis revera dici possunt non habere, quod futurum est, ne que quod praeteritum est: Quemadmodum Deus id habet necessario, quia sum necessario semper fuit, est, dc erit. Hinc neganda est consequentia: Tota namque illa Angeli duratio pro tempore praeterito, &suturo modo existit , licet non necessario extiterit pro praeterito , nec ab Iute I quendo ita pro suturo sit extitura . Denique ad sanctam Hieronymum nego Consequentiam ex elus auctoritate illatam: Angelus namque etsi habeat durationem permanentem , cognoscere Potest praeteritum, & futurum, quippe novit se non
necessario extitiste, nec extiturum, quandoquidem possint an nihilari, Deo ita st
Obyeis secori aliam sancti Augustini a ctoritatem ex lib.8. de Genesi ad litteram cap Io. ubi ait, Sicut aer resipectu Saos non est factus lacidas, sed fit lucidus, alioquin ab sente Sole ν maneret aeν lucidus : Da se babet crearura .r6pectu Dei. Ex quibus sic pro opinione S. nonaventutae arguit Doctor subtilis sup. laud. qu. I. num. . Creatura continuo producitur a Deo conservando, de conservatur Protacendo , & non tantum
demdet a Deo, quatenus actio productiva ipsius exit a Deo pro primo instantiquo habet esse , sed etiam quatenus pro quolibet instanti quo conservatur in esse, actio
153쪽
I 1 Tract. I. Disip. II. Art. III. Secta I. Quaest. IV.
actio illa divina qua conservatur continuo exit a Deo; At non est illa ipsemet actio qua producebatur a Deo pro primo instanti , quae a Deo exit pro aliis instantibus inuibus conservatur : Sed alia omnino actio istincta succedens priori: Ergo duratio Αngeli non est tota simul, sed successiva. Pa. tet Consequentia , quia actio illa conservativa est de ratione durationis Angeli, vel
tamquam ratio sormalis, aut pars intrinse. ca; vel tamquam conditio sine qua non: Ergo si conservatio illa sit successiva, etiam ipsa Angeli duratio successiva erit, aut saltem pendebit ab aliquo successivos Probat minorcm Doctor, actio conservativa est vera
actio positiva: Sed non est eadem qua Deus in primo instanti Angelum produxit: Ergo est alia ipsi priori succedens. Major patet,
quia, inquit Doctor, conservare, non est tanti im non destruere, sed est aliqua actio Dei positiva, alioquin diceretur conserva- Ie lumen, qui non claudit senestram, quod a nerte falsum est , posset enim etiam eo absente lumen in aula conservari . Insuper, si conservatio non esset actio positiva, sequeretur, quod annihilatio ipsi Opposita, esset actio positiva, quia non datur negatio negationis : Sed falsum est, quod
an nihilatio sit actio positiva, quia anni hilare est non agere; igitur conservare est agere. μηique nulla creatura est in suo e 1e independens, quia non est actus purus: i tur continue dependet a causa, non tantum ratione primariae suae productionis, qua accepit esse ab ea causa, quasi illud esse continuo ab illa non acciperet, quia sequeretur, quod consei vare nihil aliud esset , quam prius egisse, & modo non destruere: Ergo necessum in quod actio conservativa sit positiva. Probatur itaque minor , nempe
quod actio illa positive conservans, distincta sit ab actione primo productiva o quia
per actionem illam productivam qua res accepit esse in primo instanti, non potest dici formaliter, & ultimate absque ullo superaddito conservari in illo osse pro aliis instantibus sequentibus; posset enim esse illa actio primo productiva absque eo, quod
Tra conseivaretur pro alio instanti sequenti ; siquidem in illo instanti sequenti posset anni hilari: Ergo, ut existat pro alio instanti sequenti, debet esse alia actio ipsius conservativa a priori distincta. Si dixeris quod equidcm ab illa actione sola non habeat re, per illam producta quod existat pro alio posteriori instanti . sed ulterius requiri, quod sit illud posterius instans quo posito, & sine ulla acti
ne nova, aut aliquo modo superaddito res
illa ipsi posteriori instanti coexistit; contra sic urget Doctor: Si Angelus productus in primo instanti haberet ex se, & fine aliquo
lupperaddito possie coexistere tempori sequenti , posita solum existentia futuri temporis, sequeretur quod ipsius duratio ab Aternitate non discreparet; A ternitas enim non potest coexistere futuro tempori nisi
futurum tempus existat 3 ubi autem non amplius existet, nec Alternitas ipsi coexistet. Adde quod non obstante productione Rngeli pro primo instanti Possct non habere
coexistentiam cum instanti suturo, etiam existente ipso suturo tempore; quia posset pro illo instanti non conservari: Ergo ab actione qua accipit esse pro primo instanti non habet esse pro instanti futuro, etiam existente tali laturo instanti. Itaque
Respondet Doctor numero Io. Negando minorem, & concedendo consequentiam .
triusque probationis , ex quibus non sequitur quod conservatio sit actio distincta a prima productione quantum ad positivum utriusque; quamvis prima productio, quatenus dicit respectum ad non esse immediate praecedens rei productionem , sit distincta ab actione conservante, quatenus non dicit talem respectum, sed potius respectum ad esse immediatc praecedens :Actio enim productiva praesupponit non
este rei quae producitur, actio vero con servativa supponit rem, quae conservatur,
prius habuisse esse per primam sui productionem . Ut autem facilius solvatur ista oblectio cum suis probationibus, Respondeo ex humilies quod duratio esset modus distinctus ab ipsa re durante, inde quidem sequi, quod ille modus quo me diante coexisteret res instanti primo, non posset sufficere ut existat instanti secundo; nec posset consequenter facere Angelum existentem pro instanti secundo , nisi ipsa- met existeret pro instanti secundo: Ergo ut existeret res pro instanti secundo, deberct cne alius modus distinctus quo mediante sic existeret. De suppositione vero quod duratio Angeli, & actio qua producitur, non superaddat aliquid supra entitalcm, & existentiam ipsius praeter volitionem Dei, qua vult ipsum producere tanto tempore, aut tanto, argumentum nihil concludit; quia saI-
154쪽
sum est quod actio illa Dei qua producitur Re p. I. D iuva mi direm ; Absurdum
pro primo instanti, de sacto possit conser- est, quod Deus non possit an nihilare An vari, quin conservaretur Angelus, in sen- gelum pro quoIibet instanti in sensu di-su nempe composio,& ex hypothesi, quodiviso, & ex hypothesi , quod non decre- actio Angeli conseivam a semper subsistc- verit ipsum conservare pro illo instanti ,ret. Unde licet dari possit aliqua actio priniconcedo: In sensu composito, de ex hy- ductiva, quae ex se, & sme aliquo alio su-ipothesi, quod statuetit ipsum pro illo inperaddito non lassiceret ad conservationem stanti conservare, nego. rei, puta si Deus vellet producere Ange- R6ροηδεο se ηri distinguendo sequelam tum cum ea intentione. ut per unicum tan- majoris: Si duratio Angeli sit quid indivi- uim instans Angelus ille subsisteret: tamen sibile se tenens ex parte ipsius Angeli, ne-cium actio qua de facto creat Angelum sit cessario dciat facere Angelum durantem illa volitio qua vult ipsum producere pro Pro toto anno, concedo: Si illud indivisi- Εternitate a parte post, cumque illa voli bile non se teneat ex parte ipsius Angeli , tio non possit esse quin Angelus necessarioised Dei, nego. Falsum autem est, quod illic existat pro fiternitate , hinc praelatumila duratio sit quid indivisibile se tenens ex argumentum nullam disti cultatem inseIt. parte Angeli piarcise , est enim ipsa volitio Objicies tertio: Si duratio Angeli, qua de-iDei qua vult ipsum existere pro anno , auciat cxistere v. g. yro anno, non si quidlpro Aternitate, quae volitio est una,&in-1 uccessivum, sed indivisibile, simplex, &idivisibilis; inde nullatenus est inconveniens, immutabile; sequitur, quod post mediumlquod si Deus velit Angelum producere, Zeannum Deus non posset cmcere quin ille conservare pro anno, aut AE ternitate, An Angelus subsisteret pro a Ita anni medietatelgelus etiam debeat conservari tanto tem-
sequenti; Sicut non potest enicere a uin ex-lporc in sensu composito, & quod Deus non titerit pro praecedenti medietate ejusdem an-lpossit ipsi non dare esse futurum, sicut nonni. Sed consequens est absurdum; salsumlpotest ipsi non dedisse esse praeteritum . enim est . quod Deus pro quolibet tempore Admmam probationem sequelae, distinguo
non possit creaturam a se productam de- minorem : Reyugnat durationi Creatae , struere: Ergo, &c. Probat sequelam maj iquod simul habeat esse , fuisse , 8e foreris Doctor nuae,. In eo qui habet totum coiquatenus duratio est rei creatae, se tenens se simul, idem est fui sic , esse, di futurum ex parte ipsius creaturae, concedo mino
esse: Sed quod fuit, impossibile est, quodirem: Se tenens ex parte Dei creaturam non fuerit: Ergo si in Aviterno idem esticonservantis per utilitionem suam indivi- fuisse, &fore, etiam impossibile est, quodisibilem, & simplicem, nego .
non sit futurum. Ri hoc proprium est sm Ad secundam probationem nego minorem ἔlius Dei cujus Eternitas fuisse, esse, & soreiqua ratione enim non esset contradictorium,
necessario, ac indivisibiliter complectitur .iquod Deus vellet creare, & annihilare An-Deinde Deus non potest ab cierno velle con- gelum si duratio ipsius esset successiva, ita tradictoria, ut contradictoria: Sed potest vel-ipariter non soret contradictorium si durale Angelum creare, & anni hilare, & conse- tio eius sit quid permanens, cte indivisibi-quenter potuit velle ipsum esse, & non vel-ile: Ad salvandam enim illam contradicti te ipsum esse Ergo esse Anneli, & non essetnem nihil juvat, quod illa duratio sit dia ipsius non videntur contradictoria: Sed re- visibilis potius, quam indivisibilis. uuali- vera tamen Assent contradietoria , nisi assi-iter autem illae duae volitiones oppositae regnarentur diversa , seu diversa instantiaispectu Angeli conservati , & anni hi landi
durationis in quorum uno vellet creare, Semnon possent esse contradictoriae, colligitur. existere Angelum ,& in altero vellet ipsum ex eo, quod Deus potest velle Angelum anni hilare, scu non vellet creare, de ipsum esse taliter, ut si esset tale , aut tale te elle: At ipsa diversa nunc non debent esse in .lpus existens, vi istius volitionis non possit stantia temporis, quia posset Deus velle crea-iAngelus durare nisi tanto, vel tanto te re, dc annihilare Angelum quamvis nullum porc finito; Ze exinde haberet volitionem daretur tempus: Elgo debent esse diversasqua volt et ipsum ulterius conservare, ra- instantia Aviternitatis, seu durationis An- tione cujus volitionis fieret , quod licet gcli sibi invicem succedentia , di conla- ulterius tempus admitteretur, tamen An-qucnter duratio Anguli ait successiva . gelu, in ipso non existulet.
155쪽
I Trach. I. Disp. II. Art. III. Sect. II. Quae V.
Unde distinguo subsumptum , illae duae
volitiones oppositae scirent contradictoriae , nisi assignarcntur diversa nune sive aeviter nitatis, sive temporis actu existentia. nego:
si assignentur diversa illa nune possibilia in
quorum uno posset esse creatio, & in altero negatio creationis , concedo. Igitur illa diversa xune non debent esse nunc rem-
roris, aut aevi, quς existant actu; sed pos 1cnt esse diversa nunc temporis possibilia . Obiicit quarto: Angelus est in aeternum duraturus: Ergo ha bit durationem in infinitum, adeoque si ipsius duratio non sit successiva, sed tota simul, consequens est,
quod ipsius duratio si infinita actu; Et
consequenter , quod aliquid creatum est infinitum actu: sed absurdum est, quod aliquid creatum sit actu infinitum: Ergo,&C. Negat sequelam majoris Doctor numer 2ῖ. Ad noc enim, ut esset aliquid infinitum Propter coexistentiam, quam possct habere cum infinito tempore, dcheret coexistere omnibus partibus infiniti istius tcmporis :.Sicut enim illud tempus non esset infinitum nisi quatenus includerct infinitas partes , ita id quod ipsi coexistcrct non foret infinitum nisi paliter coexisteret omnibuSejus partibus: Cum autem partes icmporiSinfiniti nusquam possint esse simul actu ἔNec etiam coexistentia i psis partibus poterit esse simul actu. Adeoque licci Angeli duratio sit indivisibilis secundum se , tamen clim si divisibilis respectu coexistentiae ad tempus infinitum, si daretur, non sequitur , quod secundum se , Ac permanenter debeant este actu infinita , licet habere possit coexistentiam successivam ad partes tempo: is infiniti si daretur . Objicit aenique, Angelus potuit creari non reccator, &postea potuit peccare etiam si nullum sui stet tempus: Ergo in ipsius duratione potcst esse prius, nempe in
quo non esset peccator, be posterius , in quo peccator existeret adeoque eius duratio est succcssiva. Confirmatuν possct Angelus creari, Se postmodum anni hilari, aliusque postea Angelus creari: In illo autem Casu verum non esset, quod illi duo Angeli simul existerent pro codcm nunc: Ergo pro divei sis nune deberent existere: ud posset unus alius Angelus cocxistere illis duoebus Angelis, nempe anni hilato, & alteri de novo producto; Ergo in duratione tertii Angeli esset prius, & posterius; prius
quidem, ratione cuius dicerctur coextitisse A ngelo anni hi lato: Posterius vero per quod coexisteret Angelo de novo producto .
Negat congequentiam Doctor Tum argumenti, tum confirmationis nu. 24. Suamvis enim unus Angelus alium subsequatur , 8c de non peccante fiat peccans ,
inde non sequitur , quod sit successio iri ipsius duratione , sed tantum esset succcsso inter durationem , 8e ipsius anni hilationem, nec non inter innocentiam , dc
ipsius injustitiam : ita quod quamvis ipsius duratio coexistat innocentiae, & injustitiae sibi invicem succedcntibus , non inde si quitur, quod sit aliqua successio in ipsius duratione; indivisibilis enim duratio, quaeritis coextitit innocentiae , potest cocXiere ipsius injustitiae . Eodem modo tertius Angelus posset coexistcre Angelo prius producto, & Angelo potarius producto sine successione ulla in duratione sua intrinsecas sicut ipsa aeternitas, quae est indivisibilis , de sine ulla succcssione formali secundiim omnes, coctistit diei hesternae, dc hodiernae.
DUratis angelica non distinguitur realiter ab Auelo, ita subtilis Doctor in secundum ist.2.quos. 2. n. 3. Ubi hanc conclusi nem sic probat. Hoc ipso quo res aliqua producitur, de conservatur, vel quod terminat actioncm productivam, & conse vativam, durat vel in instanti, vel intempore: Ergo nihil aliud requiritur, ut duret: sum quia li essct duratio aliquid distinctum a re durante, Sc actione ejus productiva , ac conservativa, esset aliquid absolutum , vel respectivum: sed neutrum dici potest: Ergo non est distinctum aliquid ab illis . Minor patet: Non enim est respectivum , quia respectus realis debct habere terminum resem: Potest autem rcs durare absque
eo, quod sit aliquid reale ad quod diceret respectum, puta si Deus unicum Angelum
produceret: Non etiam absolutum , quia esset posterius re durante , 8c crinsequeri
ter rcs durans produci posset absque illo, quod est absurdum , quia sic duraret , Scnon duraret: Duraret quidem, quia pro duceretur: Non duraret autem, quia non
haberet durationem, quae esset aliud abs lutum posterius non productum . Probatur 2. Quotiescumque aIiqua distinguuntur realitcr, di corum aliquod cst na
156쪽
tura prius altero; etiam eorum unum p
tin existere sine altero: Ergo si aevi ternitas distinguatur realiter a substantia Angeli , cum sit ipsa substantia posterior, sequitur, quod Angelus potest esse, de manere sine sua aeviternitate, & scsne duratione sua durabit, quod implicat. Insuper si aevum est distinctum realiter ab esse Angeli, vel Angelus seipso durat, vel alio a se distincto: Si seipso: Ergo pari ratione ipsa cxistentia poterit seipsa durare formaliter, quia istud aliud non erit persectius ipsis actuali existentia eius, cium sit quasi passio ejus: Si
autem alio a se absoluto durat in esse, erit processus in infinitum in mensuratis , &men suris. Amplius, pluralitas non es ponenda sine necessitate , ex primo Physicorum :Sed nulla necessitas cli, quod aevum pro duratione aeviterni sumptum, sit aliud ab aevi terno: Ergo non est aliud. Denique , si aevum realiter, de essentialiter distinguitur ab Angelo, vel aeviterno cujus est duratio , sequitur quod sit aliquod accidens
ejus: sed videtur impossibile , quod per
accidens duret ipsa substantia, magis enim videtur accidens durare per substantiam ,
Dices prim3 3 Tempus realiter distinguitur a motu, quem mensurat: Ergo pariter admitti debet necessario aliquid distinctum realiter ab es lentia Angeli, quod sit
illius mensura . Negat consequentiam Doctor: quia inquit numero S. ejusdem quaestionis, licet tem- D pus disscrat a motu, dc per consequens,, instanS a mutatione, non videtur idem
is dicendum de duratione Angeli: Nam , ,, inquit , si tempus differt a motu, hocis ideo est, quia partes ejusdem proporti
,, ni S alicujus non necessario sunt aequalcS
M in numero, & quantitate partium elus- dem proportionis temporis; nulla autem is quantitas est cadem alteri quantitati, nisiri partes ejusdem proportionis, & quanti- M litatis in ca sint aequales partibus ejus-M dem proportionis, fle quantitatis in reri liqua, & hoc aequales tam in numero, ,, Quam in magnitudine: loquendo autem ,, de quantitate, quae est in motu , quamis habet ex parte magnitudinis, sive sor , , secundum quam est motus, possunt alia
,, quae partes motus, puta decem partes in- tegrantes totum motum, isse cum de-
cem partibus temporis ; sed non sunt eaedem eis, quia , cum eisdem partibus
temporis possitnt esse plures partes motus aequales prioribus partibus motus, ,, vel tot inaequales, quia dupla virtus mo- is vel idem mobile, & per consequens in ,, duplo velocius, nulla pars erit m motu ,,
tardiori, quae non erit in motu velocio- Mri, loquendo de partibus , quas habet in is
magnitudine, vel de partibus, quaS ha- ,, bet secundum sormam qua est: Quia mo- ,, vens mobile motu velociori non iacit s- ,, mul pertransire aliquas partes magnitu- is dinis, sed praecise alteram post alteram : ,, Ergo tot partes sunt in motu velociori, ,,& tantae , loquendo de ista quantitate 3 is quot, & quantae sunt in motu tardiori 3 ,, non potest autem idem tempus, & ha- is bens easdem partes cum isto motu , & is cum illo motu: Ergo illae parteS tempω ,, Iis non erunt eaedem, nec partibus istius is motus, nec illius, quia non in eadem ,, troportione se habent ad totum, nec is sunt aequales istis partibus totius, ita Do- is istor. Non est autem eadem ratio de evi- ,,
ternitate, de Angelo, quippe tam An- is geli substantia , quam ejus duratio sunt is omnino indivisibiles: Adcoque una non ,,
potest alteram excedcre . MDices siecvnia , quantitas permanens est
accidens disti octum a subjecto : Ergo &succcssiva, quia utraque est ejusdem generis , seu praedicamenti : Et consequenter
utraque debet esse distincta a susjecto , maxime si subjectum sit substantia : Sed
quod mensurat existentiam Angeli est qua utitas successiva: Ergo mensura Angeli distinguitur realiter ab ipso . Re pondet Doctor numero II. Quod non
est aliquid in actuali existentia Angeli , quod sit proprie quantitas, nec inai visibile de genere quantitatis ; quia existentia videtur posse nosci absque omni alio addito . Unde negatur suppositum subsumpti, nempe quoa detur in Angelo aliquid. quod mensuret existentiam elus : quod si etiam daretur aliquid tale , certe non coset quantitas , qua non cflet aliquid realiter ab ipso distinctum . Dires tertiὸ ; Si res durare posset a se ipsa sine alio addito ponet etiam esse in loco a se ipsa sine novo ubi superaddito, contra nostram sententiam .
Rejondeo negando paritatem Quia res non habet necessario este in loco ex eo, quod producatur; posset enim independenter habere; habet autem durare hoc ipso quo
157쪽
producitur, & conservatur. Inde ut sit in loco, debet aliquid convenire praeter conservationem: IJt ucro duret, non debet aliquid aliud a conservatione advenire .
Inflabii Angelus est tam indisserens, ut sit in hoc , vel in illo tempore, ac ut sit in hoc, vel in illo loco : Ergo quemadmodum praeter illam indifferentiam ponitur ubi distinctum, quod determinatur ad hunc locum potiusquam ad alium 3. sic ut ponatur in hoc tempore potiusquam in alio, poni debet aliquid additum , illud autem non est aliud, quam duratio: Ergo, &C. Respondea negando Rhumptum 3 Quia d ratio non est illud a quo res habet esse hoc, vel illo tempore, sed quo possit tanto, vel
tanto tempore existere, comprehendendo sub nomine temporis vel partem ejus divisibilem, vel instans indivi libile .
EX bis colligit Doctor numero II. Quod non detur in Angelo aliqua sorma ipsi
intrinseca distincta realiter ab ipsius existentia, per quam mensuraretur. Probat hoc νquia non sunt multiplicanda entia sine necessitate: sed nulla est necessitas ponendi hujusmodi mensuram in Angelo: Ergo , Sc. Probatur minor, quia si ellet necessitas ponendi mensuram distinctam , esset Necessitas ponendi durationem distinctam: Sed hoc non est necesse , ut patet ex prinbatione primae conclusionis . GUrmatur , quia illa ipsa ars umenta quibus probatum in non dari in ipso durationem di- sinetam, probant non dari in ipso mensuram distinetam.
Cinfirmatur stea 3 ι Quia si poneretur
mensura in Angelo, non poneretur in ipso
mensura excedens, nec excessa, cum non
possit intelligi qua ratione esset excedens aut excessa 3 ergo desei et poni mensura
aequalis ipsi Sed hoc etiam nequit dici , quia nihil positum in Angelo potest esse
notius quantum ad mensurandum, neque ex natura rei, neque per accidenS. quam
ipsa met existentia Angeli: Ergo ni nil ponitur in ipso quod possit esse mensura istius existentiae: Et quamvis aliqua quantitas i talis distincta cognita potici esse mensura ipsius quantum ad aliquas paries ejus, tamen nec sic etiam potest γ ni ratio mensurae in Angelo , quia non habet partes
quae mensurari possent per ipsum . adit
ad Me Actor quod non solum non sit ne cesse ponere aliquid absolutum pro merisura , sed nec relationem aliquam , quia non est necesse hic aliam relationem aliquam Ponere, quam illam quae est ad causam emcientem. vel conservantem, & iI-la non est aliuὁ a fundamento .
Colligit secando quaestione tertia , mensa
ram externam aliquam esse admittendam in duratione Angelorum, eamque eia se vel extra genus, vel in Mnere. Prior est ipsemet Deus ratione suae infinitae durati nis secundum quam res creatae possunt dici ipsi plus vel minus coexistere . Posterior vero est existentia primi angeli, cujus aeviterna duratio caeterorii in dici potest mensura: Hac enim mensura primi Angeii re-minu omnium aevi ternorum est limplicissima, atque magis uniformis, resularis, ¬ior simpliciter in genere aevi ternorum, proinde est mensura omnium existentiarum aliorum Anselorum : Sicut motus primi mobilis, quia est omnium simplicissimus , notissimus atque uni sermior , & diuturnior , ponitur mensura omnium motuum,& tempus omnium temporalium . Ruc-madmodum ergo cuiuslibet Angeli existentia suo particulari aevo, tanquam mensura sua extrinseca mensuratur, & eo modo ab alio distinguitur, ita ut tot sint aeva, quot sunt aevi terna : Ita generaliter loquendo unicum est aevum omnium aevi ternorum ,
vidclicet existentia primi Angeli distincta
ab existentia cujuslibet aevi terni, & pr pterea dicitur mensura extrinseca etiam in ratione durationis. Probatur ex eo quod , ut supra diximus ex Aristotele, in quolibet rerum genere est aliquod primum quod est causa, & mensura reliquorum: igitur in durationibus rerum spiritualium est recurrendum ad primam durationcm magis perfectam, & uniformem, ut metiamur aliarum durationes: Ista autem duratio est in illo primo Angelo cujus natura est simplicior, misellior, ac magis uniformi, , & tegularis in sua durati neue & per consequens eius existentia est ali
rum rerum incorruptibilium mensura saltem extrinseca, cum unumquodque aeviternum
suam habeat propriam intrinsecam, ut dictum est. Unde Licut mensura sive tritici , sive vini, & aliorum ejusnodi in aliqua Rc-
158쪽
publica solet publico initIo muniri, ut Om- lnibus innotescat illam esse fidelem, & certam, ad hoc ut ad illam meterae expendam
tur mensurae I ita cum ars imitetur naturam,
dicendum est primi , & supremi Angeli
substantiam proportione servata esse uniis formem , & persectam omnium aliorum spirituum mensuram, quae quidem mensu
ra est eadem realiter cum illius supremi Angeli existentia cui inest, sed distinguitur realiter ab existentiis aliorum quas mensurat, sicut supremus ille Anselus distinguitur realiter ab omnibus aliis Angelis. Dices primὸ , Si aevum primi Angeli est
mensura omnium aeviternorum : Ergo destructo primo Angelo in quo est , etiam
tale aevum destrueretur , & per consequens omnia alia aevi terna ab eo mensurata mutarentur : At hoc est inconveniens Ergo , S C. Respo rure quod hoc dato , non mensu rarentur aevo primi Anseli, nec proinde mutarentur secundum suam entitatem a . solutam, quia reIatio mensurae ad mensuratum non est reaIis, sed rationis , quae nullam importat mutationem 3 nam Primus Angelus se habet ad alia aeviterna, sl-
Cur mensura excedens, non autem sicut mensura a qua mensuratum dependet . .
Dices serendo: mensura debet esse notior re mensurata: Sed aevum primi Angeli non est notius aliis Angelis , nam potius prinprium aevum est notius cuilibet Angelo , quam aevum primi Angeli: Ergo, dic. Relip arsufficere quod mensura sit in se notior o etiamsi non sit notior ei qui ea utitur , nam quoad nos notiores sunt motus horum in seriorum quam motu S primi mobilis qui est mensura omnium , quia in se est notior , ita autem se habet aeviternitas primi Angeli . Dices tensi s Omnes Angeli simul creati fuerunt, & duratio omnium est aequaliter uniformis : Ergo non est major ratio cur aevum primi Angeli lit mensura
aeviternorum, quam aeva horum sint mensura primi Angeli . Rel pondeo, Guod aevum ptimi Angeli est simplicius, uniformius, & invariabilius ,& ita est mensura respectu aevi ternorum :Sicut quamvis a Iii caeli sint uniformes in suis motibus, nihilominus non dicuntur mensura primi mobilis, sed potius ab illa mensurari, quia superius est . Has tamen non obstantibus non dubita-Frassen T . Tom. IV.
rem asserere revera nullum Angelum pos se diei alterius durationis mensuram ratio. ne majoris simplicitatis 3 non enim apparet qualiter unus Anpetus quoad essentiam .
ossee diei simplicior alio An io , quaniam uidem omnes sint indivi libiles quoad partes integrales, & muscas , & nullus ex ipsis sit expers compositionis Metaphysicae, nec compositi is ex essentia, & cxistentia , nec compolitionis ex natura , de
personalitate. Nisi diceretur simplicior for- in quod posset plura simul Per pauciores actus percipere, & in hoc sensu quamvis possit Angelus persectior dici simplicior . tamen ex hujusmodi simplicitate non sequitur quod possit mentarare existentiam alterius quantum ad durationem ejus, de qua mensuratione loquimur,
sua res quanam mensura Neratisnet angeliea mensurentur.
rationes immanentes, nempe intellectionem , & volitionem AngeIi, mensurari aeviternitate sicut di eorum substantiam, uod se probat : Quae eodem modo exi-unt, quamdiu existunt, habent mensuram ejusdem rationis , quamvis unum ex illis diutius existat quam aIterum: Sed Angelus,& operatio eius habent eundem modo mexistendi dum existunt absquq ulla disserentia, nisi quod Angelus diutius habeat durare quam operatio ulla ipsius: Ergo Angelus, & ejus operatio habent mensuram eiusdem rationis: Sed Angelus habet aevum Io mensura: Emo di operatio ejus. Prinatur major, quia eo ipso quo .habent similem modum existendi , quicquid potest mensurare unum, eotest & alterum , &s ncm posset, certo ex hoς ipso sequere tur Quod non haberent similem modum existendi. Confirmatur, quia ex hoc sequitur quod omnes Angeli quamvis sint alii alii,
perfectioies , habent tamen mensuram eiusdem rationis , quia videlicet habent omnes uniformcm modum existendi . COUrmat sec- , Quia quod unum ahero diutius existat, non impedit quiu utrumque sevo mensurctur, alioqvin sequeretur proportione strvata quod quia sonus non ta tridui durat quamdiu motus cςli, non deberet mensurari te Nore , sicut mensuratur .mo us . eli, sed aliqua alia Mensura
159쪽
138 Tract. I. Disp.II. Art. III. Sin. II. Quaest. IV.
rum existentia semper erit; At eorum C gnitio , ω aliae operationes immanentes
possit ni deficere. Contra, Quia per accidens est ad durationem mensurae quod unum diutius quam aliud permaneat, nam si Angelus soli imper horam duraret, adhuc aevo mensuraretur non enim perpetuitas , vel destructio aut .annihil alio variant mensuram is maliter : Ergo similiter & ejus cognitio ac aliae operationes immanentes cum sua natura, dum manent, habeant cme totum sura ut, de uniformiter permanens, sumcit ut habeant eandem mensuram quam habet ipsa Angeli cxislantia . Confirmatur haec ratio, quia non alia de
causa res successivae mensurantur tempore,
nisi quia habent modum manendi permanentem; nam ut supra die im est, mensura debet proportionari mensurato, dc diversitas ensurae attenditur penes Rivei sum m dum mancndi mensurati: Sed tales Ariges
Tum operationes interiores, S immanentes
Non sunt successivae, sed indefectibiles , de
permanentes sicut ipsemet Angelorum exi- sentia: Ergo camct mensurari debent . ROMι secundo Uecto . Visio beatificamensuratur Avo 3 ergo & operatio immanens Angeli. Probatur consequentia ,
quia visio beatifica procedit ab intellemiramquam a causa partialit Ergo intellectu, habet productionem terminatam ad ipsam: Ned illa productio debet mensurari tali mensura quali mensuratur ipsamet visio : Neque enim visio potest esse aeviterna, dc prinductio continua ipsius a qua dependet D Cessario, & per le, alterius mensurae: Emgo illa productio est aevitcrna ; hoc est mensurata aeuo: Sed si illa produetio mensuratur aevo, similiter mensurari debet aevo omnis alia operatio Angeli producta , di conservata indivisibiliter . Re ηυηt Timm me, illas operationes non mensurari quidem atei nitate quae est Dei mensul a , sed aeternitate participata, quam dicunt esse inferiorcmaeternitate divina, ac differre ab illa sicut perfectius a miniis Persccto; aeternitas enim divina est mensura divini esse, aeternitas vero participata est mcnsura esse ordinis divini, & supernaturalis , cujusmodi sunt gratia habitualis ,
virtutes a Deo infusae, oc visio beata . . Contra 3 Quidquid mensuratur Propricaeternitate, ex sua natura indefectibile est ut Deus: Ergo quod aeternitate participata mensuratur, est indefcctibile per participationem : Sed nullum datur ens ita inia
defectibile, quia omne ens creatum abs
lute loquendo desectibile est : Ergo nihil
aeternitate participata mensuratur .
Si dixeris gloriam hoc modo esIe inde Ω-ctibilem , reponam potiori ratione, quod cum Angelus sit substantia vivens, ac proinde secundiim hanc considerationem n bilior sit in entitate ipsa gloria quae cstac-cidcns, etiam dcberet ita mensi, rari; nam quod sit ens naturati aut supernaturale , parum ad praesentem dissicultatem intcrest. Hoc tamen nullus admittit.
Dices primῖ , per hoc distinguitur duratio, & mensura Dei a duratione, & mensura Angeli, quod duratio Dei si dic natura sua inaependens ac indcfectibilis; duratio vero Angeli sit desectibilis ac dependens ex natura sua, ita ut posset nullo modo esse ;& postquam est, descere: bed operatio angelica halbet aliquam desectibilitatem ex natura sua quam non habet Angelus, quia Angelu, petit Connaturaliter postquam semel produinas est, numquam defic re', quod non petitur ab operatione ipsius quae connaturaliter potest descere: Ergo opcratio Angeli habet mensuram distinctae rati nis a mensura Angeli. Patet consequentia; non enim est potior ratio cur desectibilitas
Angeli, de indefectibilitas Dei distinctas
mensuras exigant, quam deseetibilitas talis operationis angelicae, & indesectibilitas ipsius substantiae angelicae, salten ab intrinseco, de ratione sui: Nec videtur esse potior ratio cur divolsus ille modus existendiqucm habet Deus, & Angelus quatenus Angelus
existit desectibiliter, Ad Deus indefectibiliter,
exigat diversam mcnsuram, quam diversus ille modus exiscndi quem habet Angelus, 8c eluS operatio, quatenus hic est defectibilis connaturaliter, ille vero non ita; cr-go non habent eundcm modum exivindi,
nec Consequenter eandem mensuram .
R 'naeo, quod cis Angeli substantia ,& eius operatio divcrsam haberent durationem, di mensuram, nihilominus postent invicem convenire in ratione Avi ut sic , quatenus nempe avum distinguitur ab Aternitate, & tempore; avum enim sic acceptum, nihil aliud est quam duratio rei des e initis ex se vcl per aliud , de habentis i tum sutim est e simul sine ulla partium successione, talem autem durationem habet an
160쪽
gelica substantia, & eius operatio, ade
que in ratione aevi convenirenti, quamvis in ratione specifica talis aut talis aevi ii vicem discreparent .
Dices secundo , si Angeli substantia , de
Operatio mensurarentur aevo , sequeretur etiam, quod omnia entia permanen ia paritet aevomensurarentur : Sed hoc videtur absiti dum: Ergo, &c. Malor constat nihil unim est rei manens in sexistentia non pei maneat eadem dum manet, & hoc absque successione propric dicta, quae sit a uisistio, vel deperdirio partis post partem Probatur minor orimo , quia secundum Philosophum 4. PMAeorum textu II 8. Quies
mensuratur tempore; igitur illa circa quae natus cst esse motus , quando non sunt amplius in motu, mensurantur tempore, sicut, ac si essent in motu . Seca o , quia omnium generabilium , & cor ptibilium generationes, Ze corruptiones mensurantor in instanti temporis, cujus autem Primum cse mensuratur nunc temporis, eius este habitum mensuratur tempore : Ergo omnium istorum este habitum post generationem mensuratur tempore.. CGcedit maiorem Doetor eade- quaesi ne, os numero Q. Nempe, quod aevo mensuretur sv ecumque extentia actauriis invari
bilis , bor est. inquit, evi repugnat ut siecu dum ipsam fit variatio triste fluxur vel acquisi
G existentia si eiusdem ratisnit dum maneι .Rd minorem auic in ut respondeat, advertit plura poste considerari circa permane tiam, nam primo potest conliderari fluxus formae per mancntis divisibilis, quae acquiri. tur successive, qui fluxus i si ipsemet successiva acquisitio formae, vel successio partium forme. Secundo considerari porest ipsati et forma secundum quam natus est fluxus ille, seu, qui acquiritur actu successive, ut forma v. g. caloris, aut frigoris producta successive . Tertio inima manens secundum quam potist este motus, quamvis de facto non sit, ut calor v.g. postquam est productus. suarto forma permanens citca quam non cit natus cse fluxus, seu , quae non est nata produci successive, ut formae substantiales producibiles in instanti, v.A. forma animα, quae tamen forma habet aliam sormam continuentem secundum quam natuScsi cito fluxus v.g. formam caloriS, aut au
terius qualitatis consequentis sormam substantia Iem illam mimanentem . suinto denique illud quod est sic permanens, ut nec ad ipsunt possit dari fluxus, nec ad aliquam
formam antecedentem, aut Consequentem ipsam, ut sunt corpora coel stia. Ex his hoc ultimum nempe suintum, nuru Io modo mensuratur tempore, nec per se, nec per accideris . tamquam per mensuram propriam intrinsecam . Primum vero mensuratur tempore. suartum secundum se non est natum mensurari lcmpore ratione consequentissormae. circa quam potest esse m tus, Sc quies. Tertium, Se quartum in re ipsa sunt eadem forma, quae tamen habet unam rationem, ut ad ipsam est motus, &aliam rationem. ut est sub quiete sine motu, Quem dicendi modum iterum duplicem distinguit Doctor. Primus est, quod semper mensi retur tempore j etiam quando quiescit, Sc manet secundum omnes suas partes, quia est forma ex se variabilis se a acquisibilis, ac destructibilis successive . de si hoc teneatur, tum ma or non debet intelligi de omnibus permanentibus. sed de illis quae debent produci, & conservari indivisibiliter, nec prima objeistio urget etiam si totum concedatur, ciuod in ea proponitur . Secundus modus dicendi est, quod illas ina quam iiii est sub quiete mensuretur aevo , quia tunc habet omnes suas partes indi visibiliter existentes. Ait tamen hunc secun dum dicendi modum esse minus pi cibabilem quam primum, quia forma producta in tempore pro ultimo instanti illius temporis videtur habere instans illud pro sua mensura, non vero nunc a vi s secundum autem
hunc modum dicendi hoc esset falsum. Unde concludit , quoa quamvis quic shu usmodi formarum mensuretur tempore, non tamen necellario ipsae formae lic mensurantur; vel si dicatur juxta priorem modum dicendi, quod menturentur tempore, tamen dicendum est quod omnes substantiae generabi Ics , & corruptibiles indivisibiliter sive successive secundum se men-
furentur aevo , quamvis per accidenS ratione motus consequentis possint dici mensurari tempore. Ita Doctor . Dices I. Inter rem culus substantia , &actio mensuratur tempore , ut est ignis v .g. de rem cujus substantia, de astio mensuratur aeternitate, ut est Deus, datur res mefita cuius substantia mensuratur aevo ,