장음표시 사용
181쪽
i8o Tract. I Disp. II. Art. III. Sect. III. Quaest. II.
num, vel antis equi corpus humanum ;quia quaelibet forma substantialis, ut suum esse tribuat insor mando, re uirit peculiares, sibique convenientes dispositiones, A OTanitiationem corporis piopriam, ideo anima definitur actus organici corporis. Unde sit ut nec ferina anima humanum corpus, nec humana sevinum queat informare .
Non poterit itaque anima hominis in se- Iinum corpus migrare illud informatura, multo mimis poterit, si si cum Corpore, animal immutare. Quod utique egregie prinbat S. Aug. lib. 38. de Civitate Dei p. 8. ubi Ioquendo de Iudificationibus Doem num, quibus Maga famosissima Circes dicitur mutasse socios Ulissis in porcos, ait,ri Nec sane Damones natura creat, sali- ,, quid tale faciunt de qualibus factis, ista ,, vertitur quaestio I sed specie tenus, quae ais vero Deo sunt creata commutat, ut viis deantur esse, quod non sunt. Non itaque is solum animum, sed nec corpus quidemo ulla ratione crediderim Doemonum arie, ri vel potestate in membra, vel in linea- ,, menta bestialia veraciter posse converti:
is sed phantasticum hominis, quod etiam
,, cogitando , sive somniando per rerum in-ri numerabilia genera variatur, &ctim corin B pus non sit, corporum tamen similes mi- ra celeritate formas capiti sopitis, aut, s Oppressis corporeis hominis sensibus adis altorum sensuum nescio quo ineffabili mω do figura corporea posse perduci, itaut is cmpora ipsa hominum alicubi jaceant,ri viventia quidem, sed multo gravitis, a s, que vehementiuS. quam somnosuissenis fidus obseratis. Pnantasticum autem i, si liud veluti corporatum in alicujus aniis malis emgie appareat sensbus alienis, is talisque etiam sibi homo esse videatur, is sicut talis sibi videri possit in somnis,
, , Sc portare onera, quae onera, si vera ,, sunt Corpora, portantur a Dcemonibus,, ut ii Iudatur hominibus, partim vera orie-a-rum Corpora, Partim iumentorum falsa ,, Cernentibus.
is Nam quidam nomine Praestantins pari trisuo contigisse indicabat, ni venenum is illud per caseum in domo sua sumeret, is de se eeret hi lecto suo quasi dormiens,
is qui tamen nullo modo poterat excitari: is poli aliquot autem dies eum verit evigiis tali Edicebat, &quast somnia enarraste, quae passus est, caballum se stilicet I ctum, annonam inter alia jumenta bajm M lasse militibus, quae dicitur retica, quo- , , niam ad retia deportatur, quod ita ut , , narravit, factum fuisse compertum est: is ruae tamen ei sua somnia videbantur. In - is leavit & alius se domi suae per noctem is antequam requiesceret vidisse venientem is
ad se quemdam Philosophum sibi notio issimum, sibique exposuille nonnulla Pla- istonica, quae antea rogatus exponere no- is
luisset, di cum ab eodem Philo1opho quae- ,, situm fuisset, cur in domo eius secerit, is quod in domo sua Detenti nega erat: Non seci, inquit, sed me secisse somnia- , , vir ac per hoc aIteri per imaginem phan- , , lassicam exhibitum est vigilanti, quod al- ister vidit in somnis. Haec ad nos, non is quibuscumque qualibus Credere putare- , , mus indignum, sed eis reserentibus per- ,, venerunt, quos nobis non existimaremus is suisse mentitos. Proinde quod homines is dicuntur , mandatumque est litteris a , , Diis, vel potitis inemonibus, Arcades is in lupos istere converti, & quod ,sminibus Circe sωιαν mutavit in I secun- ,,
dum istum modum, mihi videtur fieri is Iotuisse quem dixi, si tamen iactum est. is Iaec S. Augustinus. s, Refert Iacobus Springerus parte servπ- rida mallei maleficarem qu. a. quod in civi ,rutate Salamina regni Cypri, cum juvenis is
quidam una cum ceteris enavi ibi appel- ,, lente ut necessaria sibi ad victum compa- rarent, ova a muliere venefica, & saga ,, Pretio excepisset , unumque ex eis na- ,syem repetendo comedisset, statim qua- ,,
si mente destitutus, & mutus effectus, is quidnam sibi accidisset conjicere non Va- ,siens ι dum vult navem subire repulsam is Iti rura sociis, eum ut alinum videnti- rius, & putantibus. Quocirca ut m ,, nucrat mulier, ejus domum repetit, ei- isque ad modum asini per triennium de- is servivit, necessaria domus in lignis, & ,, bladis asportans, quae autem portanda merant, tamquam jumentum deportabati is hoc consolationis sibi relicto, ut licet ab is omnibus aliis fumentum reputaretur, ab , , lysis tamen maleficis conjunctim, vel di- ,, visim morantibus, ut verus homo hu- rimanitus conversando in tricessu, stat , is Ze habitu agnoscebatur. Triennio igitur , , elapso, dum quodam die ante meridiem is civitatem praefatam intrasset, Ac mulier M a longc sequeretur, contiSit quamdam ri
182쪽
Quomodo Daemones corpora immutent. I 8I
Ecclesiam, in qua divina celebrabantur,ri juvenem lic malefica um praeterire: quiis audiens notam campanae pro elevationeis Corporis chrisi, ad cclesiam se converis tit, & intrare dum Propter verbera, &, , expulsionem non auderet, a soris genua, D& crura posteriora in terram fixit, &anti teriores pedes, id est manus, simul jun-ri ctas elevans ex capite asinino, ut puta si batur, Sacramentum in elevatione intue- ,, tur, quod grande prodigium dum certiis Ianuenses Mercatores conspexissent, mi- is rantes asinum sequuntur, Ae inter se deis miro orere Conferentes, ecce maleficari cum baculo asinum insequitur: &quia, is ut praemissum est, hujusmodi maleficia ,, illis in partibus plurimum practi cantur, , , ad instantiam Mercatorum, per Iudicemri asmus cum malefica capitur, interrogari ta, de quaestionibus expolita crimen fa- is tetur, & ut ad domum redire valeat, iu- is venem restituere suae formae prompsit., , Dimissa igitur, Ac domum regressa, iuri venis ad pristinam sormam rcducitur, is & ipsa denuo capta , debitam ultio-- nem pro commissi, suscepit, & juvenis,, ad propria cum gaudio remeavit . Haecis Syringerus. Simile quid refert Palladius in vita S. Macharii, scribens quod quaedam juvencula ope cujusdam Judaei magicis artibus
in equam ut videbatur conversa, deducta fuerit ad beatum Macharium tu us visum Diabolus non potuit Iudificare : Licet enim omnes illam filiam velut equam conspicinrent . illam tamen S. Macharitis hac equi. na specie non larvatam intuebatur, suisque precibus a Deo obtinuit, ut ab omni illa illusione esset libera; ipsique dixit,
hoc ideo a Deo permissum fuisse maleficium , quod illa ne 3ligentius Sacramenta frequentarct, licet aliunde honeste, ac devote viveret.
Stupendum quid refert Deirio laudato Ioco, contigisse non ita pridem juxta Dix-mudam in Flandria , quod cum mulier cau-Ponaria cum quodam rustico querimoniamna illat de pretio propter propinatam cer-yisum solvendo, stomachabunda ait, quod
illo die non posset scapham, quam ad fluvivii ripam reliquerat, conscendere, & a ripa contis depellere, quod utique contigit ut minata fuerat mulier: Nam ubi vires omnes suas frustra impendisset ut scapham iulam de ripa deluceret, duos tresve Milites
in suppetias vocavit, qui cum pariter diu frustra Iaborassent, tandem conspiciunt in scaphae sentina luridum bufonem scintillantibus oculis eos intuentem. Non tulit
unus militum, sed gladii cuspide per ratum ad guttur tumidatum in aquam inj cit. Ille quasi exanimis in tergum pcrvolvitur ventre resupinato, vulnera natitanti imponunt ceteri alia, dc repente navis solvitur. Laetus rusticus auxiliatores ad idem.
unde recesserat, hospitium reducit totum petit, praebet ancilla; quaerit ille ubi nostita 8 Audit pessime habere, Ee animam in lecto agere. Ruid, inquam. inepta, ebrium me putas λ Vix media pars horae elapsa clina
ego illam isthinc sanam, & malam qualis tu reliqui Z Eo, visurus quid hoc rei 8 Intrat in thalamum, invenit colIum, & ventrem vulneribuS confossam laceramque mulierem expirasse. Unde haec, exclamat, vulnera Θ nescire se profitetur ancilla, nec do
mo illam quod sciat, pedem extulisse. Itur ad Magistratum: vulnera sim, punctimque illata , inveniuntur iisdem in locis, quibus bufonem, qui nusquam comparebat, milites distinxerant.
His itaque constat, verana non esse, sed tantummodo larvatam illam gemutationi mhominum, quam vel Magi arte diabolica, vel Diabolus ipse esscit . idque diversm de; nam solet aliquando aliud corpus sub ostituere, & illis absentibus, & alicubi in loco abdito soporatis, ipse alsumpto Iupicorpore, vel ex aere sormato, &sbi circumdato ista gerit, qui putant homines ab illo misero absente, & dormiente patrata. Quod stratagema a Sancto quodam cunctis mani se statum, narrat Guillelmus Parisiensis
ultima parte de universor. Iῖ. Erat, inquit, is quidam Arreptilius, & per dies arrmi istat eum malignus spiritus, & eo lIs lite isdementabat, ut crederet se esic lupum: is in diebus autem arreptionis praeci fitabat is eum DiaboIus in Iocum a concilium, is ibique relinquebat eum tamquam mor is tuum tempore vero hujusmodi abscon- issionis intrabat Diabolus lupum , vel illa- rimet in specie lupi ostendebat hominibus isse, Ae faciebat incursationes terrificas ΟΠ- istra homines, Ec animalia, ita ut a facie is eius fugerent, devorari timentcs ab tin isso. Erat quoque fama hominem illum Alupum fieri per dies. Et hoc homo ipse Acredebat, sicut praedixi. Credebat nasu- riperseesie lupum illum, qui faciebat in- ri
183쪽
,, Cursationes huiusmodi. Quo audito ve- is nit vir sanctus in regionem illam, in qua , , hac fiebant, praedicavis hominibus non ,, zsse verum, quod de homine illo creri debant, videlicet quod lupus ferct: Adri ductusque ad lacum , in quo acebat qua- is si mortuus, ostendit hominem populo, is qui venerat ad huiusnrodi spectaculum; ,, atque Coram hominibus eo cxcitato, &is a Vexationc hujusmodi liberato, cistenis dit ci, &adstantibus lupum, quem ho- mo ille credcbat se esse, sicut citam ip- ,, se coram hominibus, qui aderant, con-
,, sin iis est. Aliquando ver hominibus ipssserarum cxuvias huiusmodi foras aptissimc circumdat: quod fit quando illis dat lupinam pcl-
Icm in trunco quoppiam cavae arboris G Cultandam, ut ex quorumdam consessionibus constat. Aliquando denique cx parte Magi aeream circumdat effigiem bclluae,& mcmbra membris quoad patitur similitudo circumponens, caput capiti, osori, ventrem ventri, piacm pedi, brachia brachiis acccmmodat. Hoc solet concinae ecum ad hoc in unctionibus certis, vel siniis verbis conceptis utuntur, quo sane ultimo casu nihil mirum est, si postmodum
veru inveniantur saucii illis membri, humanis, quae in serino corpore ictum exceperant; nam leviter cessit circumlectus aer, ct vuInus vero corpori implantatus est. Quod confrmat Lartholomeus Spineus is de strigibus c. Io. Hujus etiam, in- is quit, apparentis conversionis Stricium in ,, catos, testis alius in hac civitate Ferra-
,, riae I hilippus nomine, artificio ccrdo sub judiciali iuramento mihi asseruit hoc an-
is no , sit istem quamdam ante tres menses,, ct imposuisse i ne prohiberct venire cirri Ca puerum a se sorte strigatum quem
is curandum a s Iumrscrat, siquos blandien- tcs, Ec alludentcs videret catos. Eademis igitur die dum discessi sedi illa, videruntis post horam ipse, & uxor sua catum ma-o gnum, δc hactenus ab eis invisum, qui
,, ad puerum accedebat concito gradu: ,, Uuem cum ex timore parentes saeptiis ,, abegistent se postremo contra venientis ,, vexationem ad impatientiam exarserunt:
ri clausoque ostio, vir ille gravissimc O- ,, tum hinc illinc sugientem diuti iis hastari percussit, & demum fenestram subieris,
is evasit. Ex tunc autem strix illa vetula, is toto confracta, & vulnerata corpore pes
plurimos dies Iecto decubuit. Ita Spi- , ,
CErtum est duplicem Angelorum sicut
& hominum esse statum , naturale-umm, quo in spiritualium reri' mge-ncic suum ordinem tenent: Alterum nazura sublimiorem, ac Divinitati inii propinquiorem, qui gratia continetur, vi gloria.
Priorem quantum licuit, io duabus praecedentibus Disputationibu Sicrutati sumus, &reseravimus: Posterio cm vero in praescriti ')isputatione revelandum, &solvcndum auspicamur. Constat autem naturam ΑΠ- gelicam sicut de humanam capacem est esurii naturalis beatitudinis, quam nativis suis viribus asi relui non pollunt: Unde fit, duos fines ultimos, duosque ordines, seu rectitudines bonorum actuum esse in Ang
lis sicut Ze in hominibus distinauendos:
unum quidem naturae suae velut id bitum, ac proportionatum : alterum vero Ionge praestantiorem, Omnemque naturae capaci tatem excedentem, & in quem fines ceterra rationali crcatura intenti, velut in uitiamum illius scopum, collineant. His autem duobus finibus assequendis duci mediorum, S actuum ordines deserviunt: quaedam enim media sunt tantum ordinis natui alis se quae peu se ad naturalem finem ultimum a sicquendum rationalem creaturam promovent I iuxta modum
ipsi proportionatum , de naturaliter inditum: Alia vero sunt ordinis supernaturalis, quibus ipsa rationalis creatura ultra propria, vires ad finem sibi naturaliteri ire dc bitum, debitum tamen ad absolvendam omnimodam clus persectionem , cte sum mam beatitudinem stabiliendam sublevatur. Ex quo etiam duplex distingui solet gratuitum donum , vel auxilium 3 unum quidem supernaturalis Ordinis quod in
sua entitate, de productione Omnem natuωrae captum transcendit: aliud naturalis o dinis, datum tamen gratuito', &uItra exigentiam, ac naturae debitum, necnon ficcum quadam resblutione, ac ordination: ad supernaturalem finem.
His autem maxime sermo fit de fit ut rimo
184쪽
timo supernaturali, & mediis ad eum a nequendum simpliciter, Ac absolute necessa Dis. Quocirca praesens Disputatiosi. ut &Ceterae tribus Articulis constabit; quorum Primus concessam Angelis ab eorum initio gratiam, & illius usum aperiet. secvndus sanctorum Angelorum erga Deum, &homines obsequium refert. Tertius dentaque perduelliuM Angelorum demeritum, di peccatum indicabit.
SI mma Dei rerum omnium Opiscis providentia tria maxime in Creaturis quibuslibet finxit, o distinxit, videlicet, Naturam, I inem, & Inesinationem Naturam qua Constant, Fι rem in quem tendunt, ut in ejus adeptione quiescant; Inclinationem denique pcr quam in s nem propendent,& veluti nativo pondere rapiuntur. Haec autem tria nedum naturalis, sed & pr ternaturalis ordo robus inesto demonstrat.
Lapis enim v. gr. naturam habet corp Team ex clementis, maxime terra, di aqua Compactam : pro fine, terrae centrum, in
xo velut in materno graemio pacifice quiecit, de sibi ingenitum gravitatis pondus,
quo veluti inclinatione, aut propensione quanto potest concito motu in terram sertur. Haec eadem in ordine supernaturali cernere licet, etenim divina, ac beata Dei visio, 8e fruitio finis est, ad quem tendimus : Gratia autem sanctificans nos 'Μi filios adoptivos constituendo in quadam Praeternaturali cntitate, & statu nos instituit: c haritas autem , Ee ceterae virtutes Theologicae sunt iplae propensiones, & ve- Iuti caelestes alae, quibus in Deum tamquam in nostin perpetuae quietis centrum
Haec autem tria cum rariter in Angelis reperiantur , idcirco de lingulis hoc in Articulo disserendum est sequentibus i qumstionibus: quarum Prima aperiet, in qua beatitudine conditi fuerint Angeli '.. secvniada quam, Be qualiter ad illam asstquendam gratiam obtinuerint: Πrtia, quibus meritis, 3e virtutibus fuerint illustrati, ut illam beatitudinem possent obtinere.
au , in qua Beatitudine creati fueriet Angeli.
Nota um 3. Duplicem in Angelis distingui posse deatitudinem, Natura Iem unam, quae ultima est persectio , quam Angelica natura per ingenitas sibi vires comparare potest suis praestantissimis operationibus, cognitione videt ieet, & amore Dei, ut Auctoris naturae: Alteram supernaturalem, quae est ultima persectio naturae Angelicae, excedens omnem ejus facultatem naturalem, quamque non nisi beneficio divini auxilii eam si per naturaliter elevantis comparare potest: Haec autem rurissus duplex est, una viae, altera patriae illa inchoata, haec consummata; illa, quae fit per cognitionem fidei, qua Deum o scure, & in aenigmate cognoscimus, & per infusum charitatis habitum diligimus 3 haee quae consistit in clara Dei visione, ejusque perfecta fruitione, qua potiuntur Animae
beatae in caelis. Notandum 1. Ad persectam, & consummatam beatitudinem supernaturalem tria
maxinis desiderari. Peranum est clara Dei vi sio, dilectio praestantis lima, & fruitio pers cta: beatitudo namque. consistit in summi boni a Zeptione, &si uitione, quae si per cognitioncm, & amorem. oecu'dum est, impotentia peccandi, cum enim peccatum summast miseria, consistere nequit clim vera.
Ae persecta beatitudine. Adde quod impossibile sit Deum intuitive conspicere, summe diligere, de non prat serru cum aliis omnibus rebus, quae voluntatem allicere possent, de a Deo avertere. Tantae enim est cxcellentiae summa illa Dei majestas, ut claruvisa in sui amorem praestantissimum voluntatem crcatam rapiat, idque toto conatu , e tanta necessitate, ut ab eius amore nec
diverti, nec revocari possit, subindeque nec qui ita amcitur peccare queat. Tertium est perpetuitas, ac invariabilit is beatifici 1 latus, alioquin vel metus erit, &tristitia, si beatista tali statu lapsuros intelligant; vel emor,
si perpetuo mansuros credant, vel anxietas,&inquietudo si dubii sint, &nesciant, quae futura sit illius statusfors; haec autem omnia, ut apparet, verae, & persectae beatitudini repugnant, adeoque status ille debet
185쪽
Tract. I. DIO. III. Art. I. Quaest. I.
Notandum 3. Hae in resolvenda quaesti ne, maxime duplicem este oppositam A ctorum sententia ira: sunt enim qui volunt Angelos a suae creationis exordio persecta essentiae divinae visione, non permanente, sed transeunte fuisse donatos, ita quod stltem pcr nonnulla temporis instantia omnes Angeli tam boni, quam reprobi, jucumdam Dei fruitionem, quae fit per cogniti nem, & amorem, habuerint, idque firmare nituntur plurimis S. Augustini sententiis in objectionibus proserendis. Rerum secunda sententia omnino opposita est omnium sere Iheologorum anerentium nul-Ios Anselos creatos fuisse de facto in si tu beatitudinis supei naturalis, quamquam nonnulli cum Doctore Subtili censeant, eos ita creari Potuisse. Tria igitur lunt maxime hic resolvenda. Primum, quod Angeli omnes creati suerint in beatitudine naturali. Secundum, quod eorum nullus supernaturali beatitudine in primo suae formationis instanti donatu, fuerit. Tertium, quod eam tamen supernaturalem beatitudinem ab ipsomet suae crea-- tionis exordio, si Deus ita voluisset, et-- iam potuisset obtinere.
A Heli omnes creati fuerunt in statu beati-LA. tudinis naturalis. Ita omnes Doctores
Seholastici cum Subtili in a. dista. q. 9. n. 8. ubi probat Angelis concessam litisse speciem divinae essentiae repraesenta ivam, quari distincte Deum cognoscebant. Bene quiis dem, inquit, possibile est habere cogni-- tiori m distinctam licet abstractivam ; nam is abstractiva distinguitur in consulam, Aese distinctam, penes rationem aliam, Ec,, aliam cognoscendi: Ze istam talem spe. D ciem repraesentantem essentiam divinam ,, intellectui Angelico, non videtur inconis D veniens ponere intellectui Angeli indi- ,, tam esse a principio: ita quod licet ipsa ., non sit naturalis intellectui hoc modo, is quod iste intellectus possit ex naturaliis bus suis eam acquirere : Neque etiam, is quod possit eam habere ex actione ali-- Cujus objecti agentis naturaliter , quia is non potcst eam habere praesentialitateis alicujus objecti finiti moventis, nisi es- ,, sentiae divinae tantum, quae nihil aliud ais se caulat naturaliter naturali causatione. I amen sicut persectiones datae Λngelo in sua prima creatione, licet non Meemrid
sequantur naturam eius, dicerentur na- is
turales, distinguendo contra mein super. Gnaturales scilicet gratiae, & gloriae: ita is ista persectio data intellectui Angelico, is qua es Ientia divina esset ei praesens di- is itinete Iicet abstractive, potest dici natu- riralis, de ad cognitionem naturalem An- is geli pertanere, ita quod quidquid cogno- isiuit Anselus de Dco virtute hujus spe- is ciet, aliquo modo cognoscit naturali- ister, & aliquo modo non naturaliter, in is quantum ista non est principium gratui- isti actus, nec gloriosi; non naturaliter ,, autem, in quantum quod ad istam non is posset attingere de naturalibus, neque is aliqua actione naturali. Quibus Doctor aperte docet datam fulsese Angelo speciem abstractive repraesentantem Deum, non tanti im conlabe, sed et iam distine,, & quae esset naturalis simul,& supernaturalis: naturatis inquam, quatenus naturale dicitur illud omne, quod non est ordinis gratiae, aut gloriae: supernaturalis vero, quia a solo Deo infunderetur, nec eam intelIectus Angelicus posset acquirere.
Ouod autem probabile sit Angelis con-eenam illam speciem ab initio eorum Crcationis, probat primo quia videtur homini ante lapsum concessa aliqualis notitia Dei distincta, quam habere non potuit absqu tali specie: ergo cum Angeli cognitio, &beatitudo naturalis piaestantior sit, quam hominis, multo magis Angelis videtur itila species concessa. Hobat secunia ex eo quoa S. Augustinus concedit in Angelis
suisse cognitionem ineaturarum in Verbo, seu matutinam, prius quam ipsis concederetur vespertina, 'uae es cognitio rerum in proprio genere: art enim sib. 4. super G nesim cap. 3o. Tuac υκ ad diem pertinet, non Hes ad noctem : cum sublimes, O, Iana, aneti illud. quod creatura in ipso Creatore n veram, referum in ipsius bonarem amoreus, in quo aeternas ratio'es, quibus creat est, eontemplantur ea, qua concorisma c.
templatione sunt unus dies, quem treιt Dominus: evi con uitur Ecclem ex bae peregria natione liberata , ut nos exultemus, O, ω- temur in eo; Ex quibus inseri Doctor, quoa cognitio ista in Uerbo naturaliter praecessit cognitionem crcaturarum in genere Pr prio. Sed inquit, tunc erant AngcIi in statu innocentiae, dc non Mati, quia aliqua
186쪽
morula temporis fuit inter creationem, &lapsum eorum e erat igitur aliqua cognitio Angelorum matutina, scilicet creaturarum in Verbo existentium in naturalibus, aut 1altem non beatorum. Haec autem cognitio distincta haberi non potuit absqucis cie impressa: ergo verisimile est illam speciem fuisse Angelis concessam, qua Deum
Probatων is super. Angeli tam boni, quam
mali, a suae creationis exordio acceperunt
quicquid pertinet ad integritatem propriae
eorum naturae , necnon Ec ad naturalem
suam 'rsectionem: ergo fuerunt creati in Relicitate naturali. Antecedens patet, quia cum persecta Dei sint opera, & omnia a se condita numeris omnibus absolvetit, non videtur quid piam Angelicae naturae omnium praestantistimae denegasIe, quod ad ejus persectam, & naturalem beatitudinem conduceret.
Deinis Angeli ab initio habuerunt cognitionem , & persectam dilectionem Dei,
ut Auctoris naturae: siquidem Derfecta intelligendi, & amandi virtute donati sunt, adeoque potuerunt cognoscere, & dilige-
Te obieetiam super omnia intelligibile, &amabile qualis est Deus: sed in illa duplici operatione intellectus, & voluntatis consistit beatitudo; illa namque est ultima persectio quam natura Angelica per vires ingenitas sibi comparare potest : ergo Angeli in beatitudine naturali a Deo fuerunt conditi . Dices. Si Angeli fuissent creati in beatitudine naturali, in ea utique permansi D1ent, nam inamissibilitas est de ratione beatitudinis i sed Angeli perduelles non habent beatitudinem naturalem, maximanam.
que tristitia, & poena assiciuntur: ergo non fuerunt creati in beatitudine naturali. Confirmaturi beatitudo naturalis maxime comsistit in amore Dei, ut Auetoris naturae: sed ille amor non permanet in Doemonibus, summo namque odio Deum. pros quuntur: ergo non fuerunt Beati. Respondeonegando ma rem; quamvis enim
beatitudo naturalis sit in amissibilis respectu
Angeli in puris naturalibus constituti; tamen Angelus elevatus ad ordinem super naturalem potest per accidens, & indirecte illam amittere, peccando directe contra praecepta super naturalia.
Nee refert, quod S. Dionysius dixerit naturalia in Dcumonibus remansisso integra: Inici linendus enim cst de naturalibus inesse physico consideratis qualia sunt su stantia, Dotentia, species intelligibiles, Aehujusmodi: non vero de naturalibus, quae habent aliquid m*ralitatis admixtum cujusmodi sunt cognitio eraetica, Ac rectitudo voluntatis erga ultimum finem ι hac enim saItem quantum ad aliquid per pe catum destiueta fuerunt in Angelis. Simiali modo respondendum est ad confirmationem: quamvis enim memones non perseveraverint in illa dilectione Dei, ut Auch ris naturae, non miniis dicendi sunt eam
habuisse a suae formationis exordio, de dum
ΑMeli non fuerunt de facto ereati in be
titudine supernarinati. Haec est
ris dist. s. qu. a. n. a. ubi inquirens utrum
Angeli boni de laeto beati fuerint in primo instanti, de mali damnati, vel miseri, respondet primo de malis, quod non fuerint beati in primo instanti. idque probat '. suis tunc, inquit, non fuerunt reνti dabeatitudiae sua ; Ae enim postea non cecidissent et sed finan fuerunt certi de beatitudine non su mut berui. similiter Mut dicit s. Aurumnariis. q. super Gene , non prius disternebat Deus bonos a malis quam essent discreti inter se: non eris qui mali mori sunt, in primo instanti fuerunt beati , quia fueruntereati uniformes boni, e mali, subdit mimmodo patet de bonis. Ipsi concinunt S. Thmmas, dc Omnes ejus aiscipuli. Probatis itaque Conclusio ἔ primo Ruidem de angelis malis . Si Dce mones sumentita beati, & Deum claro vidissent in primo instanti suae creationis, aut aliquanto post eorum sormationem, vel suissent visione hac privati propter supci veniens peccatum, vel ex mero Dei beneplacito, qui scipsuinclare videndum eis se praebueris aliquantulum . postmodum vero sua se voluntate occultaverit: sed neutrum dici potest: Non quidem primum ι quia ut diximus in secundo notabili, clara Dei visio peccatum omne excludit: Non etiam secundum, d na enim m. μοι star paenitentia , inquit Apostolus Rom. II. adeoque 1 ua beneficia a creaturis non removet, nisi ad id per
eorum ingratitudinem moveatur. Deinde
quamvis concesta fuisset Angelis illa Dei clara visio primo init illi suae creationis,
187쪽
non propterea Dcemones dicendi fuissent beati desectu impeccabilitatis, & permanentiae in eo scelici statu: securitas enim,& innocentia, saltem ex consequenti, d liderantur ad statum beatitudinis . . Idem patet de bonis Aetelis, quod nempe in primo instanti suae creationis Deum non viderint, tum quia eadem est ratio dehonis, ac de malis, nec aliqua inter eos in ipsa creatione fuit discretio; sed tantum tum erant in via, siquidem inquit Dinor
supra laudatus n. Iq. omnes Angeli fuerunt uniformes in sua creatione, boni autem a malis discreti fuerunt in via: Unde concludit, quod in via fuerunt tres morulae: Prima in qua suerunt uniformes ingratia,
si volumus dicere, quod mali habuerunt gratiam) vel uniformes saltem in natura; Secunda mora, in qua adhuc in via existentes fuerunt deformes, ita scilicet quod isti ultimate meruerunt, di isti ultimate demeruerunt. Tertia mora fuit distinctio fin iis unius ab alio necessario. Probatur autem Conclusio simulis bonis, ae malis. Si Angeli in primo suae cicationis instanti Deum inic vidissent, nec postm dum aliqui libere stetissent malis cadentibus; nee iacultatem halavissent merendi, vel demerendi; sed hoc est absurdum: ergo & id unde sequitur, major constat clara enim Dei visio reddit videntem impe ea bilem saltem ab extrinseco, tantaeque est efficacitatis propter summam oblecti bonitatem, atque pulchritudinem, ut videntem necessario in sui notitiam, &dilectionem alliciat, ideoque si Angelia primo instanti suae creationis Deum clare vidissent, non
fuissent deinceps liberi ad merendum, vesdemerendum.
Probatur itaque minor a M. Patribus affirmantibus Angelos omnes habuisse libertatem adhaerendi Deo, vel se ab illo avertendi , & sanctos libere stetisse in amore Dei, malis ab eo cadentibus. Ita imprimis docet sanctus Augustinus lib. de Correptione, &gratia cap. Io. dicens: Deum sic ordinosse Angelorum, bamiηum vitam, ut in ea prius
estenderet quid posset liberum arbitrium, deinde quid posset μι bereficium. Quibus verbis
sanctus Augustinus Angelos omneS facit aequales non solum inter se, sed etiam cum
primo homine; ac proinde sicut homo I &Angeli, qui ceciderunt, fuerunt sine Dei vilione creati, ita de ceteris Angelis sanctis dicendum est. Unde subdit de illis san
ctis Angelis. Pre liberum arbitrium s utique
gratia ad ut um) in veritate seterunt, eamque de suo casu numquam futuro renis am
Subseribit S. Damascenus lib. 2. cap. R. necnon S. Gregor. homil. 7. in Eaechiel tibi ait, vatura Angelica quando ereata est, liberum accepit utrum vellet in humilitate persistere, O, in omnlotentis Dei eonspectu manere I an ad superviam Lberetur, O. a beam tudine eaderet: seed quia eadentibus aliis sancti Angeli in sua beatitudine persiterum, Moaeceperunt in munere, ut iam cadere omnino
non possent. Nec reseri, quod ingerat verbum mesia terunt in beatiturixe ; non enim vult sanctos Angelos prius habuisse consummatam Glitudinem, sed tantum inchoatam, seu non
in ie, sed in spe. Vel quia persistentes in beatitudine, & dilectione naturali Dei, supernaturalem obtinuerunt, utramque vero DCemones amiserant. Hanc autem veritat m omnium optimc
explicat S. Prosper lib. I. de vita Contemplativa cap. R. Voluntatis, inquit, Disorum
Avelorum fuis, quὀd malu sponte eadentibus, in in sua dignitate manserunt: divino, justoque judicis actum es , ut quae fuit eum Deo
suo manendi valuntas, fereι ρfrmanendi v luntaris, 'lique nereistas. Ee ideo quia nec peccaverunt unquam , nec peccare lam possunt: illius contempla ima vitae semel facii participes , ineVlicabititer auctorem beatitudinis suae conspiciunt : ae merito suae flabialitatis in aeternum felices effecti de sua man-
Dires prιmo sancti Patres constanter aia firmant Angelos omnes beatos fuisse ab initio: ergo revera ita censendum est. Pr batur antecedens ex S. Augustino pluribi, maxime lib. q. de Genesi ad litteram cap. M. ubi asserit omnes Angelos fuisse creatos Cum cognitione matutina: sed haec est beatifica: Ergo & secunda. Ibidem ait cos fuisse beatos ea beatitudine, quam nos ineramus : sed haec supernaturalis est : quod utique confirmat lib. II. Confess. cap. 9.ubi exponens illa verba: In principio Deus creavit caelum, interpretatur de caelo intellectuali, id est, Angelica natura, quamdicit, espefactam partierpem aeternitatis, is imbaerentem Deo, ex quo facta es, is, ex dula dine faelieissmis contemplatioηιι supra amnem mutabilitatem, volubilem visustudium tem
188쪽
De Angelorum Beatitudine. I 87
Insuper apertu docet Iib. de Ecclasi sicis dogmatibus cap. 9. Angelos sanctos in ea, in qua creati sunt beatitudine, per
Tertio denique lib. ri. de Civitate Dei c.
p. ait bonos AngeIos numquam esse per prinatos a Domino, Magna pars est, inquit,ia beatior stia numqvam peregrinata. P regianari autem a Domino, item est, ac per fidem ambulare, Iuxta illud S. Paulia. ad Corinth. 2. Dum famus in corpare ρ regrinamur a. Domiro. Cui subscribit S. Ber. nardus scuti. I 3. &I7. super Cantica, ubi
dicit Diabolum ante suum Iapsum vidisse Verbum, & rcs in Verbo, asserit enim sermone II Poluis aditim emtingere, si tamen
incredibile non putetur, plenum sane tis, is pefctum decore, bomines praescire posuisses
Nego antecedens , & primam auctoritatem respondeo S. Augustimim per matutianam cognitionem.quandomie intelligke tam visionim, quandoque vero cogniti nem supcrnaturalein , S Mci, quae cum ς ε gnitione naturali comparatagici potest in tutina, licet obscura. Vel dico eum interdum usurpare cognitionem matutinam Pro
illa cognitione abstractiva Dei, quam habuerunt Angeli per speciem sibi divinitus
imprellam, de statim ab exordio suae Cre tionis, ut supra docebamus cum Doctoreis dist q.ς. n. o. Lbi dicit Angelum habui se, , se ab initio speciem intelligibilem disti
, , cte repraesentantem eskntiam divinam peris cognitionem abstractivam ipsius Dei, quae is cognitio erat matutina, quia secundum ,, S. Augustinum q. super Genes. c. 23. die, ,, illi sex non eram in successione tempo- ris, sed in cognitione Angelica creatura- rum ordinem naturalem habentium: ita es quod prius naturaliter novit Angelus creaturam in Verbo, secundo in genereis proprio, & non ibi stando rediit in Ver- ,, bum laudans ipsum ex opere suo: &in ,, illo iterum vidit rationem sequentis creari tuIae naturaliter. Ita quod quando dixitis Deus sat lux, vidit Angelus se in Ucibo D aeterno: clim facta est Iux, & cum factumri e H Vespere, vidit se in genere proprio ;,, & cum factun est vespere, Sc mane diciis unus, ex se exsurrexit in laudem Dei,
,, in quo vidit secundam creaturam: ita ,, quod ista visio erat tei minus praecedemtis dici, in quantum ex cognitione inca- isturae primae in Verbo, surrexit incogni- ,, tionem Verbi, imo requies oma tum Crea- ,,
turarum in primo Artifice, de opifice. ,, Ita distinguit S. Augustinus singulos dies , ,
usque ad diem septimum, cujus erat ma- is ne ultimae creaturae in Verbo. & non is
sequebatur vespere, & erat princi tum is sequentis diei in quantum vidit illam ,,
creaturam in genere proprio. 1,Nee refert, inquit Doctoi ιbtilem, quod , , illam cognitionem rerum in Ucrbo S. is Aug. r. 22. e dem lori, Beatificam ari ,, pellaverit; ootest enitu probari ex elus isdictis, quoa haec cognitio, quae Vocatur is communissimc cognitio matutina, si na- turalis, & non praeci,c beatifica: cluia is secundiim sensium Augustinum, iste Or- ,sdo erat in cognitione Angelica creaturae ,, post creatu iam, quod prilis naturalitcr ,, praecessit cognitio Angelica creaturarum ,, in verbo, cognitionem carum in Rendi is re proprio: factis autem creaturis in ge- ,, nere proprio, statim potuit An Ius co- gnitionem carum habere in genere pro- ,sprio: igitur omnes istae cognitiones in ,,
verbo praecesserunt naturaliter cogniti isnem creaturarum in Fenere pIOPrio: om- is nes igitur, secundum euin se erant simul ,.
productae: igitur cognitio illa in Verbo ,,
naturalitcr praecessit productionum ca- rum in genere proprio. Sed tunc erant , , Angeli in statu innocentiae, & non bea- ,, ti, quia aliqua morula suit inter Crea- tionem, & lapsum corum : crat igitur ,, a Iiqua cognitio AngeIorum matutina, is scilicet creaturarum in Vcrbo existen- istium in naturalibus, aut saltem non bea- istorum: & ita vidctur, quod oporteat da- is re distinctam cognitionem Angcli stan- istis in cognitione naturali, vcl in gra- ,, tia, quia alias in ipsa causa praeci 1c co- gnita, non posset prius cognoscere crea- ,, turas, & eflectus ordinatos, quam inge- , , nere proprio. Nam ratio cognoscendi is
rem consum, non est ratio cognoscen- ridi eam distincte. Se cflectus Ordinatos . , Haec Doctor. uas testιmonia ejusdem S. August. secundo loco inducta. Res raro ipsum non I qui de beatitudine illa perfectissima, demn luminata qua nunc truuntur Angeli,
sed tantiim de beatitudine generali, & inchoata, quae in cognitione, &amore charitatis Dei consistit, maxime quando ad unctam
189쪽
188 Tract. I. Disp. III. Art. I. Quaest. I.
etam habet innocentiam, & potestatem, ac facilitatem carendi omni malo si quis v lit: qualiter sese explicat S. Ausustinus lib. e Carruvisne, ωgratia r. O. ubi postquam sanctos de suo statu securos esse dixit, ita loquitur, Diabolus vero, aueli eius, etsi
beati erant, antequam eaderent, etsi in miseriam easuros esse nesciebant; erat tamen uibue , quos eorum adderetvν beatitudisi, si per liberum arbitrium in veritate stetissent, donee an flammae beatitudisis plenitudinem tamquam praemium ipsius permansionis accipeνent: id est, ut magna per spiritum sanctum abum
dantia ebaritatis Des eadere ulterius omnino
non possent, o, Me de se eertissimὸ nossent. Ac paulo post, primum hominem adhuc
innocentem sicut Angelos ab initio beatum fuisse asserit: quibus constat ipsum de generali beatitudine loqui, quatenus nempellatia Dei, ac justitia continetur, adjunet ilici aliquo tranquilloque statu. Ad teνιium vero caput Auctoritatis, dico S. Augustinum intelligendum esse, non de reregrinatione viae simpliciter, quae fit per 1idem, sed de peregrinatione peccati, de qua loquitur S. Petrus Epistola I. c. q. Nol te peregriηari in fervore, qui intentationem votis fit. Vel dico, quod velit Angelos' non fuisse peregrinantes, aut quia brevissimo
tempore post suam creationem comparaverunt suam beatitudinem: sicque modico tempore ambularunt per fidem, parum autem pro nihilo reputatur : aut quia ipsi semper fuerunt in cano empyreo, a quo nos elongati sumus: aut quia per peccatum numquam a Deo recesserunt : aut aenique quia ullam h buerunt Oseriam sicut homines.
Ad sanctum vero Bernardum, Rebmnio ipsum non assertive, sed dubitative locutum , ait namque , tamen incredibile non
putetur, quae verba eum hac in re dubium nasisse denotant.
Dices seeundo, Scriptura sacra aperte significat supremum saltcm Angelum donatum fuisse beatitudine caelesti; nam EZechiel 28. sic primum Angelum praevaricatorem in persona Regis duriorum alloquitur : Tu fi arulum similitudinis, plenus sapieηtis, o, per 'ctus decore, in deletis para-
diffusi: deliciae autem paradisi sunt amor beatificus, & gaudium ae divina visione: crgo primus Angelus dum es et viator, caelesti beatitudine potitus est.
Nego ma rem, per delicias namque paradis, quibus dicitur aliquando fruitus Lucifer, non intelligitur ipsa clara, & intui-tiva visio divinae essentiae, sed Dei amor per
charitatem, & cognitio per fidem, necnon Sc omnia gratiarum Charismata, quibus cum aliis Angelis in suae creationis exordio illustratus fuerat Lucifer, di quae per peccatum perdidit : vel intelliguntur inferiores quaedam deliciae, nempe habitatio caeli cm-piret, quod locus am nissimus est. ¶disus plenus deliciis , in quo Lucifer cum aliis Angelis conditus est, oc a quo per pe catum fuit dejectus. Diees tertia, si Angeli Onanes a suae creationis exordio non fuerint caelesti beatitudine donati, maxime quia prius esse d buerunt liberi, ut possent eam promereri:
sed haec ratio non ossicit , siquidem Christus Dominus licet in primo instanti suae
conceptionis secundum animam beatus fuerit, non minus mereri potuit, igitur status beatitudinis merito non ossicν t. Distingua minorem, meritum sublatere potest cum statu beatitudinis, quando non habet annexum periculum peccandi co cedo: quando habet, nego ἰ Christus auten non meruit cum peccandi periculo, α libertate ad Peccatum, quae summe rePugnat visioni beatificae, quaeque suit in eo ab initio creaticinis ejus animae: Sed tantum Christus meruit, vel cum libertate ad actuum multiplicationem, quorum nullus determinate erat necessarius adimplendum
sibi praescriptum praecentum, quia tamen er singulos actus implebatur: vel cum li-ertate ad obtinendam a Patre dispensatio nem praecepti s voluisset 3 vel denique cunalibertate ad varias circumstantias, & diversa motiva, quae non praecipiebantur cum
actibus sibi praescriptis. Adde qu3d Angeli non sint hac in parte
comparandi cum Christo Domino, sed potius cum hominibus: ita ut quemadmodum homines prilis fuerunt viatores quam comet prehensores, & Adulci prius ordinati. ut per propriam cooperationem liberam, beatitudinem postent promereri, nempe clarram Dei vitionem per actus fidei, comprehensionem per actu, spei, de per charitatem viae ad charitatem patriae tendere: Sic e iam Angeli ita fuerunt ordinati; adeoque non videtur ipsis ab initio concessa beatia
3udo: ordo namquc Congruus exigebat, ut
iakem per aliquod instans prius fuerint sub
gratia, dc Capacitate merendi, quam meriti prae nium acceperint o
190쪽
Nerari potuerunt in statu beatitudiis' ais, si Deus ita ordinasset, haec est Doctoris, dist. qu. numero 3. Ubi ait. Dico, quod Boni potuerunt in primo instanti esse beati. Cujus ratio est ista, quia beatitu- ,, do non potest inesse alicui creaturae ca- paci beatitudinis nisi a Deo : ergo pro is quocumque instanti est beatitudo possi- ,, bilis dari a Deo, & inesse creatutae in
is paci illius. pro illo instanti est simpli- ,, citer possibilis: sed pro quocumque in-ri stanti Dcus potuit illam dare, ita bene in
ri primo licut in secundo, vel in tertioia instanti : & Angelus bonus pro quo is cumque instanti fuit capax , quia peris naturam est imago Dei, qua est capax
Dci , & illam plenam habuit naturi ram , & perso tam in naturalibus ,
Quibus verbis Doctora perre amrmat Angelos potuisse in primo instanti suae sormationis revera esse beatos ; idque, vel absque sua cooperatione , quemadmodum
sanctissima Christi Domini anima , quae independenter a sua cooperatione, & ullo liberi arbitrii actu, sed ex solo Dei beneplacito statim, ac formata fuit, beatitudinem , claramq; ac intuitivam Dei visionem obtinuit . Vol ita ut eam beatitudinem sibi a
Deo oblatam cum liberi sua voluntatis acceptatione illam acceperint, solo naturae Ordine servato inter hunc actum, de beatitudinem; qualiter servatur inter contritionem,& gratiam, vi ejus, tamquam ultimae dispositionis infusam: An autem eam quoque in primo instanti mereri potuerint, dicetur infra. Nec quantum ad praedicta, ulla videtur es e di 1 cutienda dissicultas.
Subdit Doctor, quod etiam Angeli pintuerint in primo suae creationis initanti esse miseri miseria poenae , quae non suppinnit culpam; sata, inquit. non videtur con-rraaectis A quoa in primo instanti mena aliqua Angetica naturae infus t ι subindeque potuiι etiam immediastra Deo ori pro W-ο uis instanta Λαι on Maritudo: Nulla inquam, qham,ttim ad hoc assignari potest contradictio ,
vel repugnantia; etenim si, quae esset, maxime vel physica, vel moralis: at non PMAca, quia omnis oppolitio physica, quae esset in primo instanti inter Angelum, est poenam, esse pariter deberet in sequentibus in-Fragra TMOL TOm. IV.
stantibus : sed nulla fuit talis oppositio insequentibus instantibus, quippe cum plu res Angeli suerint poenis aeternis addicti . Non etiam Moralis, quia si aliqua , maxime quia dedeceret Deum punire absque culpatam gravi, puta paena quam de facto patiuntur damnati, quippe hoc summe re p. gnare videtur bonitati di vinae; sed ex hoc capite non repugnaret, quia cum Deus sit Do minuS vitae, de mortis creaturae , potest pro libito ipsius statum immutare . Quod confirmat Doctor Auctoritate sancti Augustini q. de lib. arb. dicentis : Si Deus ab initis frigit
bominem inpaena , non esset propter bor vituperandus Deus nec insistus: Ergo nec dedecerct idem de homine constituere. Adeo que nulla apparet repugnantia, cur Deus creatu ram aliquam non Posset citra culpam poenis
addicere, ut fusilis demonstrabimus agendo de statu naturae pvi ae in quo Deus hominem creare posset, & poenis addicere, ubi pariter solventur. & quae hanc adversiis veritatem possent objici.
Notandum primo, nomine gratiae nos hic
intelligere , non solum donum seu beneficium divinum ex vi solius creationis aut naturae rei non debitae; sed qualitatem illam supereaturalis ordinis qua rationalis creatura rectificatur , completur , & elevatur ut possit aliquem actum supernaturalem Deo gratum producere , vel in super
naturali statu constitui , etenim , inquit Seraphicus Doctor in a. di iηR. q. q. a. ad
tertium , gratiae nomen tripliciter usurpatur uno exim modo gratia dicitur communiter, prout comDwhendit quidquid natur Iibus est supcradditum; naturalibuS, in- is quam, quae sunt de essentiali rei consti- tutione, sicut dicitur ex gratia habere bo- is num ingenium, bene legere, bene canta- is re ει alia hujusmodi. Alio modo dbitur quod , , superadditum est libero arbitrio ad rectitu- ,, dinem faciens, Ecdisponens, sic virtutes is naturales, sicut innocentia , humilitaS , is de pietas dici possunt gratia . Tertio mori , is quod est superadditum tanquam recti si- i cans, & complens, & iacvans, &haec dicitur gratia gratum faciens , quia ho-