장음표시 사용
241쪽
248 Tract. I. Disp. III. Artic. III. Quaest. I.
quia , quando quidem voluntas emi determinata ad unum, frustra simul proponeretur alterum, & frustra daretur talisiacultas intellectus. Non etiam secundum 3 quia a surdum est, quod appetitus ullus sit, qui non possit tendere in quodcumque bonum suum:
sed impossibile est , quod possit voluntas
esse ulla creata, quae non possit habere aliud bonum quam honestum : impossibile est enim, quod sit potentia ulla vitalis , quae
non habeat aliquod objectum delectabile :Ergo impossibile est , quod soli im determinetur ad bonum honestum ex sua natura intrinsece . Dices I. Deus potest facere corpus, quod non potest deordinari a suo motu , ut est elum, quod naturaliter nequit aliter m
veri , quam de susto movetur : Ergo p test facere spiritum, qui non possit deordinari amotu suo, di consequenter erit im- peccabilis. Respondet Doctor, negando antecedens, sloquamur de corpore secundum naturam suam intrinsecam i nam sine dubio quodcumque corpus potest a quocumque motu
impediri, saltem divinitus, Ac moveri motu omnino distincto, & opposito . Deinde ,
quamvis verum esset antecedens, negari potest consequentia: discrimen enim est, quod tale corpus cum libertatis sit expers , nec possit esse culpae particeps sicut voluntas , non posset etiam deordinari in motu suo deordinatione culpabili: non sic autem v Iunias , quaecum sit libero arbitrio donata, &non solum possit habere motum circa unum objectum, 1ed etiam circa aliud, non debet necessario habere unum prae alio , de consequenter si solus motus in unum ex illis, ut in bonum honestum, sit motus re-etus, & ordinatus ipsius, poterit deordinari ab illo motu habendo alium motum in bonum commodum non honestum , qui m tus est inordinatus. Dices a. Deus facere potest voIuntatem
aliquam , quae necessario tendat in aliquod bonum, puta in finem; Ergo poterit facere, quod talis voluntas tendat in omne omdinatum ad illum: Ergo , &c. Antecedens patet per Aug. I 3. de Trimi. cap. 3. dicentem,suod omnes volunt Meessario beatituinem . Onsequentia probatur, quia eadem necessitate, qua aliquid tendit in finem, tendit in ea, quae sunt ad finem.
Rel Met mctor, Primo juxta sua principia , quod voluntas creata non necesIario tendit in finem sibi ostensum ι nec in particulari , nec in universali r idcirco negat
antecedens Cum sua probataone. Respondet secundo iuxta communem sententiam , concesso antecedente negando consequentiam: nam alia est ratio de fine
ultimo , atque de mediis ad ipsum ordiis natis; nam in fine ultimo, cum sit infinitum bonum, est persectissima bonitas alliciens voluntatem ad amorem ejus, non vero est talis
ratio boni in mediis ad ipsum ordinatis. Αὐdit Doctor, quod quamvis necessario talisv luntas tenderet in finem: non inde sequer tur, quod in media tendere deberet modo debito, & consequenter inde non sequitur, quod non possit peccare. Dises 3. Posse peccare juxta S. Anselmum, non est libertas nec pars ipsius: Ergo potest esse vera libertas absque peccandi pintentia r proindeque Deus poterit ps
ducere aliquam voluntatem omnino impeccabilem.
Res miet primo Doctor , explicando S. Anselmum, & distinguendo antecedens . Posse peccare , idest , posse producere ipsum peccatum Prmaliter, seu privationem, in qua communiter supponitur consistere ratio formalis ipsius peccati, concedit ante. dens: posse peccare , idest, posse producere actum illum qui est peccaminosus pro instam ii , quo est peccaminosus, negat antecedens:& similiter distinguit primum consequens ,& negat secundam consequentiam.
R pondet secundo distinguendo aliter antecedens : Posse peccare non est ita essentia libertatis etiam creatae, quin possit haberi conceptus libertatis absque conceptu talis potentiae, concedit; quia potest quis
considerare potentiam, ut potentem unum
bonum prae alio eligere ad libitum suum, &hic conceptus est ipsius, ut est libera , &susscienter distinctivus ipsius a potentia naturali: posse peccare non est de essentia libertatis creatae ex se sic, ut non conveniat ex natura sua intrinseca cuicumque potentiae iliberae creatae 3 negat antecedens.
Dices q. Deus potest faccre voluntatem impeccabilem per gratiam , & gloriam , ut patet in Beatis, & confirmatis ingratia: Ergo de per naturam 3 quia Deus potest
communicare creaturae alicui Omnem omnino persectionem finitam ipsam et identificandorealiter : At perfectio illa quam habet status beatitudinis, confirmationis in gratia. ratione cujus . voluntas fit impeccabilis ,
242쪽
De Angelorum peccatis, & pcenis. 23'
est persectio snita: Ergo potest illam identifica se voluntati: sed voluntas, cui identificaretur , esset sine dubio tam imprecabilis, quam est voluntas Beati, & confirmati in gratia. Confirmatur. Cuod non repugnat alicui creaturae, potest illi concreari , & consequenter potest esse ipsi connaturale : sed
gratia , & charitas non opponuntur Crea
turae rationali: Ergo possunt esse ipsi con-
Reδοηdeo primo , Negando majorem enam, ut diximus in dit latione de Vilione beatifica, nulla est creabilis substantia spiritualis, cui Visio beatisca sit con natura- Iis . Idem dicendum de gratia , & charitate , subindeque etiam neganda est con
Res nari seeundo Doctor negando coinsequentiam cum majori probationis suae , neque enim potest emcere Deus, ut ulla substantia v. g. habeat sibi identificatum cal
rem formalem, aut ullus intellectus creatus intellectionem aut Visonem beatificam; unde quantumvis posset facere persectiorem intellectum in infinitum, nunquam tamen posset sacere, ut ullus finitus esset realiter gratia, aut intellectus intellectio. Dices . Voluntas ctrata est impeccabilis in primo instanti suae creationis; quia pro
illo instanti habet rectitudinem naturalemsbi datam a Deo, & motum naturalem ,& per consequens rectum. naturaliter , &necessario: Sed Deus potest conservare creaturam pro quolibet altero instanti eodem inflatu, quo primo formata suit: Ergo semper poterit esse ex se impeccabilis. Respondet Doctor primo negando antec dens, cujus salsitas patebit ex conclusione sequenti. Respondet secundo luxta S. Jh mae doctrinam, negando, quod illa creatura consei vat i deberet in sequentibus instantibus eodem in statu, quo erat in primo, quia pro aliis instantibus exigit connaturaliter habere operationes ex se sibi ipsi imputabiles,& non necessario imputabiles Deo : in primo autem instanti necessario imputantur
Deo omnes operationes ejus 3 consequenter non potest habere pro primo insta ti operationem malam juxta illam sen
Disti Denique: Non implicat contradimonem , quod creata voluntas necessario determinetur ad sequendum dictamen rationis , adeoque Deus talem voluntatem
potest produceret quidquid enim contradimonem non implicat, a Deo fieri potest :Sed voluntas necessario sequens dictamen rationis est ex se impeccabilis: Ergo, &C.
Minον constat : Probatur Μέω : Tam arpetitus voluntarius potest determinari addictamen rationis sive rectum sive erroneum,
quam appetitus sensitivus determinatus est addictamen sensus, formale , vel virtuale :Ergo potest esse appetitus determinatus addictamen rationis , ita quod non posset ire contra dictamen rationis, & posset nihilominus in diversa ob ista libere tendere secundum dictamen rationis 3 quando scilicet ratio dictaret plura bona, nec unum alteri praeserret, tunc voluntas liber8 posset ex his unum eligere , aliud dimittere, nec in hoc peccaret; yuippe non ageret contradictamen rationis.
Nego majorem , & ad ejus probationem
dico, quia in eo casu nec voluntas, nec dictamen rationis haberent persectam rati nem voluntatis, & dictaminis I sicut verbi gratia, si Deus tantlim concurreret cum intellectu alicujus ad intelligendum bona,& non ad intelligendum mala ue tunc V luntas necessario vellet bona, & non mala: illa tamen determinatio voluntatis non esset ab intrinseco, sed ab extrinseco δ quae stio autem pricens movetur de determinatione voluntatis ab intrinseco .
CONCLUSIO SECUNDA.ΑNgelus potuit pereare in primo instanti
Ita Doctor in a. dist. s. q. a. numero I . Teneo igituν, inquit, avodmivit in primσinstanti habere potentiam motrvam perfeciam ,
O, non limitabatur adrectam Neratnnem: nouenim habuit in secundo instanti magis detera minans quam in primo: Ergo, &C. Quae ratio Doctorissio elucidari potess r Potenria , quae potest habere operationem persectam ,& non limitatur nec determinatur necessario ad operationem rectam , potest habere Operationem non rectam: sed Angelus in primo suae creationis instanti habuit potentiam volitivam persectam; & ideo potuit habere volitionem persectam , & non limitabatur , nec determinabatur ad operati nem rectam : Ergo in illo instanti potuit non recte operari , & per consequens peccare . Consequentia est optima , cum majori evidenti. Μinorem probor Quia voIunias Angeli in primo instanti non ha-
243쪽
huit majorem determinationem, quam in secundos cum nihil reale intrinsecum lia. beat in primo, quod non habeat in secundo: Ergo, dc C. secundo: Voluntas in primo instanti crea
tionis prilis natura quam Peccaret , PO-tuit habere omnes conditiones requi ita Sad agendum, & eliciendum actum Ieccaminosum: Ergo revera potuit pro illo m-
stanti peccare . Probatur antecedens : Non aliae desiderantur conditiones ad peccandum,
quam cognitio obiecti sub ratione boni aut utilis, aut delectabilis, & prohibiti, & negatio omnis impedimenti : Sed illa omnia Fossunt esse in primo instanti. Probatur, Illa, quae sunt in secundo instanti possunt esse
in primo praeter respectum ad esse praeexi
sens, sed ille respectus nihil prorsus iacit ad
Tem : Ergo quae requiruntur ad peccandum
in secundo instanti, possunt esse in primo. Probatur 3. Angelus in primo instanti potuit mereri, & habere omnia requisita ad merendum: imo, ut satentur Thomistae, de facto meruerunt: Ereto & peccare, & habere omnia praerequisita ad peccandum: tum quia prorsus in eadem ratio: tum quia si non posset peccare , non posset mere i ,
quia quidquid impedit quominus posset Pec-
Care, impedit quominus posset mereri, imo Plus requiritur ad merendum, quam ad demerendum 3 nam mereri est bonum quoddam persectum, demereri autem est malum: honum vero ex integra causa , & malum
ex quolibet desectu . x Confirmatur: Idcirco Angelus non habuisi sit in primo instanti necessaria ad peccandum, quia non suisset persecte , & com-rletu liber : Κd susscienter liber extitit, ut
peccare posset . Probatur. Ad hoc, ut Ang Ius in instanti suae creationis peccare potuerit, susticit, quod fuerit liber libertate cor tradictionis, de exercitii: Sed hanc saltem Ii-Bertatem in primo instanti creationis habuit. Ergo in illo peccare potuit. Probatur maior, Angelus in primo insunti suae creationis te. ebatur ex praecepto divino elicere ad tum dilectionis Dei super omnia: Sed cum fuerit liber quoad exercitium respectu praedicti
amoris, potuit tunc non amare, seu amorem Illum omittere, maximc quia tunc Deus pinauit illi denegare auxilium esticis aiu illum eliciendum; hujus enim auxilii collatio il-Ii non erat debita; sed omnino liberalis, &l Iatuita: Ergo tunc potuit angelus peccato item omissionis peccare , nam Posse pecca
re peccato omissionis, cst posse non elicere actum ad quem aliquis ex praecepto tenetur ,stu posse illum actum omittere. Remrivit Thomistae cum Cajetano, Ange Ium in primo instanti non potuisse omittere actum ; quia stante pracepto ex parte Dei de eliciendo tali actu ab Angelo, v. g. de comveisione facienda in Deum , erat ludicium ipsi inditum ab Authore naturae; quod quidem non poterat esse nisi verum practicum de faciendo , quod a Deo praecipitur : ac
proinde voluntas non poterat contrarium operari, nec ab actu cessare, nec minus t
men propterea erat libera . Quod utique
explicant exemplo Christi Domini, qui rcia pectu actus cadentis sub praecepto, fuit liber
quoad exercitium 3 & tamen peccarn non potuit: Unde licet illium actum potuerit elicere potentia antecedenti, & in sensu diviso non tamen potentia consequenti, Min sensu composito. Addunt , quod Angeli in primo instanti potuerint incurrere omissionem actus, non tamen omissionis pecca
tum 3 quia licet potuerint omittere talem actum, prout omissio est pura negatio actus oppositi, non tamen ut est privatio praestieti actus, ut debiti, di a Deo praecepti. Contra primὸ haec responsio supponit tam quam Certum , non esse dabilem puram omissionem culpabi Iem, quod tamen controvertitur inter Theologos; quorum pluit mi affirmant simplicem omiuionem illius praecepti, quod quis tenetur implere , elSepeccaminosam; siquidem eo tempore Praeceptum obligat ad diligenduin Deum, v. g. veIad audiendum sacrum die Dominica , P. test quis ratione alicujus negligentiae culpa bilis , se mere negative habere circa illum actum, itaut nullum voluntatis actum elisciat, quo positive velit Deum non diligere . vel adcsse sacro; quae negligentiaerit Omn no culpabilis, quia , ut omissio sit peccatum, satis est, quod negligentia sit volu taria; indirecte; ut autem negligentia sit hoc modo voluntaria, iameit quia voluntas possit, & teneatur illam vitare , excitando in tellectum ad actum sollicitudinis ei oppol
tum, & tamen non vitat: ad hoc autem non
est necessirius actus voluntatis, quo ipsit ne gligentia sit volita: nam S. Inhomas 2. quaest. I . dicit , suod negligentia provenum quadam remqRH oluntatio , per quam contingit quod ratio non saltieitetur , ut per cipiat ea qua debet vres eo modo quo debet.
Et consequenter ad negligentiam culpata
244쪽
De Angelorum peccatis, & poenis. 24r
Iem non requiritur actus voluntatis, quo sit volita.
Deinde, si voluntas Angeli non poterat suspendere talem actum conversonis ad Deum, consequens est , quod necessitabatur ad illum ponendum: Ergo in eo p
nendo actu Angelica voIuntas non erat libera , nec ille actus erat voluntarius , proindeque non potuit esse meritorius :1ed hoc consequens ut falsum negant etiam
insimet Adversarii 3 proindeque fateri debent illum actum fuisse liberum, ac subinde potui sie fieri Deccaminosum per omissionem suae productionis. Ra exemplum autem de Christo Domino , quod in suae responsionis confirmationem adducunt, dico illud non ine ad rem, quippe clim Christus Dominus nec in Primo, nec in quovis alio instanti suae vitae potuerit peccare: Tum quia primus, &princeps erat con firmatorum i n gratia: Tum uia intuitiva Dei visione donabatur : Tummique quia habebat unitam hypostatice suam humanitatem Verbo: Angelus autem in primo instanti suae creationis nullo h rum gaudcbat privilegio : Ergo ex privilegiis Cnristi, & ex ejus impeccabilitate, non recto insertur impeccabilitas Angeli in primo instanti. Dicer I. Si AngcIus in primo suae creationis instanti peccaret , tale peccatum Deo ut Authori, ac Motori specialiter tribueretur; sed implicat peccatum Deo attribui :Ergo & Angelum in primo instanti Creationis peccare. Minor constat . Probatur Major. Prima operatio, quae incipit cum ipso esse rei, tribuitur causae productivae linitus rei; nam idcirco motus gravium, di levium ad suum locum naturalem, sive Centrum , dicitur inesse eis a generante , quia motus ille cum eorum esIe incipit ;statim enim moventur, & existunt , maxime si producantur extra locum suum na
Serendo, idem suadetur exemplo tibiae , quae si nascatur curva , & statim incipiat claudicare , illa claudicatio reducitur in debilitatem principii generantis.
Tertis , idcirco motus cordis in animali. bus generanti tribuitur , quia incipit una cum ipsis animalibus. Ratio autem eorum omnium est, quia operatio, quae incitit cum
esse rei productae , est veluti corollarium quoddam sequens ad naturam illius, sicque procedere debet ab Agente, & Authore il-Hasa . Tom. IV. lius esse; unde vulgare illud, Qui dat esse
dat etiam consequentia ad esse. Confirmant, ex eo Quod operatio proce dens a natura secvngum inclinationem ab Authore naturae acceptam, ipsi naturae Authori debet attribui; nam moveri sursum,
inest igni a generante, quia est secundum inclinationem , quam habet a generante ad locumlursum: sed operatio , quae incipit sumul cum esse rei, procedit a natura secundum inclinationem ab Authore naturae acceptam: Ergo ipsi naturae Authori debet attribui. Probant minorem. Quando res in
cipit esse, non habet aliam inclinationem .& dispositionem , praeter illam quam accupit ab Authore naturae: Ergo si in eo instanti operatur, necessum est, quod operetur
secundum inclinationem sibi ab Authore
Negat maiorem Doctor ore supra laudare n. 4. Prunci quia secundum S. Augustinum II. de Civitate Dei c. 3. qui Heunt Angeis1 a principis fuisse malus , non sentium cum
Manichaeιι , qui ponebant unum Deum malum immediate si e causam mali , O- atteorum esse immed atὸ eaugam boni : Sed hoc
sentire deberent si Angeli in primo suaesormationis instanti non possent eme mali ,& peccatores , quin eorum peccatum iri Deum refunderetur: Ergo ex S. Aug. licce
Angeli peccassent in primo instanti suae
Creationis, eorum propterea peccatum Deo
non tuet tribuendum . See A , Desectus causae secundae in agcndo , pro quocumque inflanti quo agit, non est Deo tribuendus , sed ipsi mei causae secundae, quamui, agere
nequeat nisi cum concursu ipsius Dei 1 sed defectus qui inesset actui peccaminoso Angeli peccantis in primo instanti, essit ipsusmet Angeli defectus: Ergo non Deo , sed ipsis Angelis esset adscribendus. Tertiὸ , Eatenus peccatum Angelicum in primo instanti refunderetur in Deum tamquam in causam illius Peccati, quatenus Deus pro illo instanti voluntatem produceret, ipsique insund rei principia omnia , quibus mediantibus posset peccare, necnon Ac conditiones sine quibus non peccaret: puta objectorum applicationem, & motionem: Ned si hac ratione Deus dicendus esset author peccati, paritum omnia peccata , quae fierent in secundisi stantibus in ipsum essent refundenda: quippe ille ipsc est, qui formavit voluntatem , quae peccat & cum ea ad acium pcccaminostina physicc concuriit , necnon cic cum ob
245쪽
2flet Tract. I. Disp. III. Art. III. Quaest. I.
cto ipsam movente, & aliis causis ad actum peccaminosum induccntibus : Ergo multo magis dicendus esset author peccati , quod fit in illis sequentibus instantibus: quod tamen cum asterere sit execranda blasphemia, pari jure non esset dicendus auctor peccati, qui fieret in primo instanti. Denique , hoc argumentum in ipsosmet Ad versarios retorquet Do toro. 8. nempe quod si Angeli non potuerint peccare in
primo instanti , quin eorum peccatum totum in Deum unicum authorem resurid
Ictur; nec etiam potuerunt in illo instanti mereri ; quia idcirco, inquiunt, non pintuit Angelus demereri in primo instanti , quia omnis operatio, quam habet in primo
instanti , est Dei producentis , & Cons
quenter non sua: Operatio autem peccaminosa debet esse sua propria: sed operatio meritoria tam debet esse sua propria, quam peccaminosia: Ergo si operatio, quam h bet in primo instanti, sit Dei, & consequenter non propria; sequitur quod non possit
esse meritoria; quod cum non admittant Adversarii, nec etiam alterum admittere debent. Ex iis itaque constat falsam esse malorem illius argumenti, quo maxime nititur sententia Adversariorum. Unde in torma, nego antccedens illius probationis, & ad pri
mam ejus confirmationem dico , Motum gravium, & levium non aliter tribui gene-
Ianti , quam quia tribuit illis esse ι non enim alius esset descensus lapidis producti in
medio aere, v. g. qui in primo sua: formationis instanti in terram laberetur, quam fit
descensus illius pi o instantibus sequentibus: unde sicut descensus in sequentibus instantibus non aliter tribuitur generant i , quam quia producendo lapidem ipsi indidit gravitatem illam, quae est principium immedia
tum istius dcscensus; Sic non esset inconveniens, quod pari ratione operatio mala v luntati, tam in primo , quam in sesuentibus instantibus tribueretur Deo , solum CX eo quod voluntatem liberam creaturae rationali
indidit, quae voluntas est principium imm diatum, & per se actus peccaminoli. Confirmatur 3 quia secundum Adversarios, sicut descensus lapidis in primo instanti tribuitur causae genera nil, ctiam eidem attribuitur in aliis instantibus: Ergo si sit ea-dcm ratio de descensu lapidis, ac de operatione mala voluntatis; sicut illa operatio
adscribotur Deo in primo instanti , ita Nin aliis instantibus; maximc si non essent
aliae causae praeter voIuntatem, a quibus in aliis instantibus proveniret e quod clim sit absurdum , ut etiam fatentur Adversarii , necessum est fateantur illud exemplum non esse ad propositum. Nec magis juvat exemplum tibiae: concedo namque, quod curvitas ipsius debeat adscribi causae generant i , non vero ipsi tibiae, sed nego idem esse dicendum de omnibus pericόtionibus , vel imperfectionibus quaS Creaturae propria sua operatione sibi comparare possent in primo instanti productionis; Dilparitas enim est maxima; quia ipsa tibia non habet virtutem producendi in
se curvitatem, & propterea illa curvitas iri aliam causam et rcfundenda; Voluntas autem habet virtutem producendi in sc op
rationem malam; idcirco non est recurrendum ad aliam causam. Adde quod rei titudo alterius tibiae non provenit estecti vc ab ipsa tibia , sed a causa gcnerante , & aliis circumstantiis: Ergo si debeat esse paritas
inter tibiam Claudicantem, Se voluntatem
peccantem. in primo instanti 3 etiam debet esse aliqua paritas inter tibiam recte ambulantem, & voluntatcm brae operantem
in primo instanti : Ade que sicut rectitudo tibiae non provenit ab ipsa ἔ nec et iam in primo instanti operationias bonae
possent a voluntate procellere, quod theologorum nullus admittet . Idem a pari diccndum ad caetcra, quae proserunt. Dices 2. Angelus non habet primum velle a se, sed ab alio: at Angelus non P test peccare per velle habitum ab alio, Ac non a se : Ergo prima volitio ipsius nequit esse peccaminosa . Probatur malorex S. Anselmo de casu Diaboli cap. I 3. ubi ait : Si primum velle a se babet, aut Me es
Dolens , aut nolens : Ia volens , Cisur illud
non est proum velis ; si nolens, idem sequitur , quia ante Hud velle noluit illud: I itur voluit illud non esse : uttvr a vid voluit . Elgo peccatum quod esset in primo in-1tanti, non posset esse a voluntate; & consequenter deberet esse a Deo υ quod clim fieri nequeat, consequens est, quod voluntas Anseli non possit esse peccaminosa in
primo instanti. Negat majorem Doctor num. s. Sicut enim
Angelus potest habere a se velle secundum; ita de potuit habere a se 'imum velle Ialioquin sequeretur processus in infinitum: Nam, inquit Doctor, suaero a quo prim babet velle . Aut Ia D, per aliam Mutionem ,
246쪽
De Angelorum pectatis, & poenis . aqq
aut me alia et inrisaee t si fixe alia viatioηe , ergo voluntas m est a ' habere primam via, rionem absque alia r si per aliam , ergo illam aliam debet habere p r aliam, est illam rurius per alteram , O, Ac necessario erit processus in infinitum. Unde ad authoritatem S. Anselmi , dicit Doctor: quod per volitionem , quae debet praecedere primum velle Angeli, m-telligit S. Anselinus ipsam voluntatem in actu , quam δngelus d ciat habere apeo, ex suppositione , quod ipsemet eam in se producere non possit: quam suppositionem soric facit A nselmus discurrendi causa. Certum est aut cm quod produci non possit volitio, nisi a voluntate praevia, adeoque volitio debet voluntatem praesupponere . Quod si aliud voluerit F. Anselmus , hac. in re essct negandus, quippe clim illa sententia Princip is Philosophicis, & Jheo:
Ad discursum autem eius , Respondeo Rngelum habere primum velle , non per aliud velle, aut nolle, sed per ipsum primum velle: Sicut a pari, causa eflcistiva habet primam actionem, non per aliam acti nem, aut negationem actionis, sed periplammet actionem primam quaecumque illa
sit. Adde quod, si Angelus non posset pc care in primo instanti, quia non posset habere primum velle a se I sequeretur etiam quod non posset peccare in sequentibus instantibus. Quaero namque a quo in aliis instantibus haberet illud primum velle peccaminosum. bi a se, ergo idem dici potest de primo instanti: Si ab alio: Ergo cum , inquiunt Adversarii, prima volitio , quam habet in primo instanti, nequeat esse peccaminosa, quia est ab alio, iciem sequitur in quocumque alio instanti. Dico j. Si Angelus peccaret in primo instanti, necessario peccaret 3 sicque peccaret, & non peccaret: sed hoc est absurdum : Ergo , dic. Patet sequela majoris ;Quia si in primo instanti peccavit; non po tuli non peccare : Ergo necessario pecca-Vit, adeoque cum peccatum debeat esse Iiberum , sequitur quod peccavit , ut supponitur; & quod non peccavit, quia non libete, sed necessario pcccavit. Probatur autem haec consequentia , nempe quod si peccaverit, necessario peccavit; quia si po-Iuit non peccare, aut potentia ante actum,
aut potentia cum actu ; Non primum 3 quia Angclus non fuit ante illud instans, quod supponitur primum suae sormationis r uetiam secundum, quia in ipso instanti primo
quo peccavit, non potuit non peccare; &ideo per illam potentiam non potuit nora ccare: Ergo necessario peccavit.
Negat prιmam sequelam Doctis n. 6. ΑΖ cujus probationem dicit , quod voluntas Angeli peccans in primo instanti, revera potuit non peccare potentia ante actum ἰnon quidem prioritate temporis, sed naturae; quia ipsemet voluntas ex se, ut concipitur prior actu peccaminoso, quem producit, est indifferens, & potens ad illum actum producendum, vel non producendum;quod autem non sit necesse, ut causa, vel facultas plioritate temporis emcctum , vel operationem praecedat; sed quod ad utrumque susticiat prioritas naturae , demonstrat Doctor ἔquia alias sequeretur primo, quod Deus ipse nihil posset libere velle an aeterno ; simili-tcr quod creatura rationalis non pollet vel- . te libere in primo instanti, adeoque sequere tur quod Angeli non potuissent mereri in primo instanti suae formationis, quod tamen Adversarii non admittunt. Dices cl. Angelus in primo instanti non potuit habere deliberationem suillatentem ad peccandum: Ergo nec in illo peccare potuit. Probatur antecedens : Ad deliberandum plures cognitiones desiderantur a oportet namque varia objecta percipere ,& variam in eis deprehendere rationem amabilitatis, vel aversionis, ut nempe unum prae alio voluntas prosequatur : sed in primo instanti non potuit Angelus varias habere cognitiones: Ergo nec deliberare.
Negans antecedens Doctor n. 7. necnon& minorcm ejus probationis; quia ad peccandum non requiritur alia cognitio, quam
ea qua objectum cognoscitur esse bonum bonitate utili , vel delectabili ι aut illud esse prohibitum: Certum est autem, quod talem cognitionem habere potuit Angelus pro primo instanti tam facile, quam pro quocumque alio sequenti . Adde quia non major requiritur deliberatio ad peccandum, quam ad merendum : Ergo clim in Primo instanti Angelus habere potuit sufficientem deliberationem ad merendum , etiam& suffcientem ad peccandum habere ρο-
Dices S. Nullus peccare potest , nis sit debitor justitiae: sed in primo instanti Α eius non fuit debitor justitiae; quia secun-um S. Anselmum supra laudatum c. II.&Q 4 14. ΛΠ-
247쪽
q. AngeIus in primo instanti rustitiam non accepit: Ergo non potuit peccare. Major constat, quia justitia, Zc peccatum Opponuntur sicut habitus , de dispositio : Ergo peccatum privat justiua : sed non potest privare justitia , nisi justitia sit debita . 8e consequenter nisi peccans debeat habere
iustitian . Nuat maserem Doctor num. II. N ad eius
probationem dicit, quod si Angelus in illo primo instanti non fuit debitor justitiae ,
quia eam non accepit, sequeretur, inquit, quod semper existens in peccato mortali , nunquam esset debitor justitiae , quia nunquam accepit eam. Ideo de ista justitia non valet argumentum: Similiter nec de justitia acquisita , nam ista potest admitti in justitiae elicitist nec ille qui nunquam fuit lusus moraliter teneretur ad juste operari, si non esset debitor justitiae 3 quia nunquam istam accepit.
xu , KIorumque perduellionii , On lapsus causa σxtitit. Haec eit communior sententia Theologorum, quam tradit Seraphicus -ctor in a. us. D mr 2. quaest. I. is, 2. In prima namque quaestione ita loquitur. No-s,, tandum quod superbia Daemonum consoris mis fuit capiti, totius militiae principi , o scilicet tenebrarum : ipse autem DiaD - lus attendens suorum naturalium strenui- is talem , de cxcellentiam , Se Praecellen - tiam, voluit praecise , dc rcquiescere sua se aut horitate, hoc est, sine meritis , di si- ,, ne miniserio . Daemones vero ei subj-M cti, non sunt ausi tant lim appetere, sed , considerantes naturalium stlenuitatem , ,, voluerunt sub umbi a illius reauiescere ,
,, ita quod non ministrarent, sed quadam is sub illo potircntur voluntaria libertate , is quam videbant se non posse habere sub ,, divino dominio . Cognoverunt autem se Angeli se esse factos ad percipiendam ,, quietis beatitudinem , & acquirendam peris merita, Ec ministeria : In hoc ergo suis pei bierunt , quia sne meritis voluerunto beati esse , & sine ministerio quiescere , se de sine timue propriam voluntatcm imia is plere ν & hoc totum est superbire νόδε quamvis uon sit tantae superbiae , quanis tae fuit appetere omnibus praecellere, deis nulli subine.
Secunda autem quaesti me explicat qua Ilia ter primi Angeli peccatum quamdam supra
peccata caeterorum Angelorum praeeminentiam habuerit. Fuit enim ibi ordo , in quit, de quantum ad gradum , dc quan- istum ad occasionem. 5c quantum ad du- , , rationem : Quantum ad gradum, quia is illud Luci seri fuit maius: Quantum ad is occasionem , quia aliis praebuit CX - ,, plum: Quantum ad durationem, quia si , , , cui Lucifero necesse suit tempore ante is esse cognitionem , quam peCUare : quia is non potuit in eodem instanti habere co- rignitionem , quae exi3itur ad peccatum is eum deordinata assectione; sic in mino- ,, tibus Angelis dicunt fuisse in peccan- rido, & ctim peccaverunt aspiciendo, quod is Angelus volebat , & exinde aspiciendo is
Probatur autem erect o variis Scripturae locis3 Primo quidem S. Hieronymus damo natorum Angelorum congregationem per Luciferi suggestionem corruisse colligit ex illo EEechielis 37. in mulata sunt eum omnia tigna voluptati3, quae erant in Paradi . . Nam aemulari nihil aliud est quam imitari; 8cita si per metaphoram applicentur illa verba ad Angelos, optime significant inferiores pe cando, Luci serum suisse imitatos . S. Aug. ex illo Matth. as. De maleium in ignem mternum , qui paratus es Diabolo, is Avelis eius , Scit Diabolus , inquit , dicitur quiluit aliis causa, vel incentivum peccandi rErgo aIiquis Angelorum illorum fuit inter Angelos peccantes Diabolus : 8c per Co sequens ille qui dixit, super astra Dei exalis tabo silium meam , fuit inter Angelos Diabolus
Sed maxime probatur ex illo vocat'. Imubi dicitur: Factum est praelium magnum in is ι Μiebaei , is angeli Hus proeliabantur
cum Dracone ι is, Draco pugnabat , D, set si Hus, is non praevaluerunt, nec locus inventus es estram amplius in Melo. Et proiectus est Draco iste magnus, serpens antiquus, Diab lus , Satanas , is seducens universum orbe-: Ergo fuit aliquis primus peccans inter omnes peccantes, de inducens alios ad peccat dum ., oc seducens illos . Probatis antecedens . fuit aliquis antiquus Draco inter peccantes : Ergo fuit aliquis primus pec--ΠS . Paret sequela, quia si omnes simul Peccarent, nullus cssiet altero antiquior. Confirmatur. Fuit aliquis inter illos alios seducens: Ergo non simul omne Speccave-
248쪽
De Angelorum peccatis, & poenis . aque
runt. Patet Mucia ; nam seducens prius 1 quos si a malitia asibus suduit i ama est seducens, quam alii sint seducti : Er- l mare. go seducens prius peccavit , quam alii l Dices primὀ: omnes Angeli boni simul
Peccarent. conversi sunt in Deum, nullo altero Αn-Hanc ipsam veritatem docent sancti Pa-ideto suggerente , nec illius conversionis tres tam Graeci, quam Latini ἔ Graeci qui imotivum, & exemplum praebente : Ergo dem; imprimis vero Urigenes lib. I. Periar- pariter omnes mali aversi sunt a Deo , chon : Apud plurimos, inquit . sis babeturinullo suggerente . omnis, q od Diabolus apostata effictus, quam- Respondeo posse negari antecedens , qua plurimos angelos secum oeclinare persuaserit , ratione enim I uciser aliis Angelis perduel- qui , mu ubque angeli eius nuncupantur . Iibus inobedientiae causam praebuit, quo- Subseribit Caesarius Gregorii Naziam eni circa dicitur , quod Draco ρ4ηabat . c frater Dialog r. Admasum, inquit, versus Angeo eius, eadem ratione S.Michael fid Auctον ille mali Diabolui 'cum ad defecthonem lis in Deum observantiae , caeteris Angelis multos Angelorum trabens , non natura , sed sutalitis exemplar , & incentivum fuit , voluntate mutatos perduxit sura saeve, qui con-as quidem legitur soc. 2o. quod Μωθαι venientem suo facto suscepit appellationem . pugnabat, is, angeli eius. Item sanctus chrysostomus in Psalm. Iq. Respondeo secundo negando paritatem tinus, inquit , Euc emis tanquam Inquilι- Boni namque Angeli per gratiam sanctifi-nus movιι seditionem, eiectus est tanquom cantem, Perque evidentem suae ad Deum externus, a Deo alienus, is, cum eo qui dependentiae cognitionem, sussiciens habe eum Iecuti sunt Daemones . Similia habetabant motivum, & incentivum quo in Deum Damascenus lib. 2. cap. l. Principem malorum fideli observantia tenderent: mali vero nul-
Angelorum, inquit , adversus opificem suum tum in se tale motivum ad rebellandum h Deum , se extvtisse , O- rebellare contra eum buerunt; adeoque verisimile est ipsos ad perinin animum induxisse . Et subdit inserius ι duellionem fuisse per Luci serum excitatos. Una cum eo avulsa est, eique comitem se ac Dices a. cum Guillelmo Parisiensi a. paris iunxis, Imiaque Greuit innumerabilis subj de everso; omnes Angeli per superbiam Eorum sibi angelorum multitudo. peccarunt: Ergo omnes non ab alio indu- Eadem est concors sanctorum Patrum Eti, sed per se, ac propria excellentia, ScLatinorum sententia ἔ imprimis namque amore abstracti, & illacti, aliquid super, S. Ambrosius Epist. s. ad Demetriam aper- appetierunt. Deundo: Non poterat Luci set te dicit, Diabolum, qai qconiam sua quam a vel rationibus eos suadere, vel per errorem. Creatore suo acceperat potentia, dignitate Βιivel deceptionem eos inducere; quia sciebat. I a vit, cum his Angelis quos in coηse um eos non posse decipi in cognitione , & debi- impietatis suae traxerat , a caelesti subbmitate ta existimatione Creatoris; nec etiam per pro aeiectum esse. Idem sunt fieat Arnobius Iu-imissiones, vel alia oblecta concupiscentiaenior lib.2. de Deo trino, & uno, dicens: poterat eos allicere; quia nulla re indige- Primus omnium Angelarum in suo corde me. bant, quam ab illo expectare possent; nec. vis, ex quo pullulare omnium prssumpti tin hoc etiam falli potuissent. Tertiὸ addit num genera tunc coeperunt , cum uulta siQuia si peccatum Angelorum inferiorum exemplum secutus , a se dedit peccandi exor fuisset perduellionis contra Deum, ad quamdium . Denique idem indicat S. Bernard. a Lucifero fuissent inducti, non fuisset au-I radiatu de grad. humilitatis de Luci serotius solus Lucifer contra Deum rebellare , dicens , Tu solus sedera aspectans , fatrum nisi praecognovisset voluntates inferiorum moriam, totius earlestis patriae pacem, i -leropensas ad rebellionem contra Deum sui Gμι quantum in te es, quietem Trinitatis in-lse; Sicut in regnis humanis nullus vastallus Mai. suo te tua, miser, curiositas ducis ,iquantumcumque potens, audet contra Re- ut praesumptisae singulari non dubites cres-igem insurgere, nisi multorum consensus ac bus scandalum, iniuriam facere Regi λ Dum cedat, de inter eos contractus adiu Ilionem ait enim solum Luciferum scandalumipraecedat: Ergo similiter in Angelis neces-rliis tribuisse, & hacem turbasse, indicatisarium fuisset, ut Lucifer aliorum volunt Prosecto ipsum seditionem contra Deumites agnoscens, ab eis invitaretur ad perduel movisse . Unde inferius ait , HOLUD LM-ilionem, vel saltem inter se convenirent ,
cimam Aominari ominbui flus superbia , & de rebellione tractarent. Garu, Qui
249쪽
Omnes Angeli simul cum Lucifero rec- lcaverunt: Ergo non sunt ab illo inducti ad riccandum . Nego emηes consequentiaν , & ad primam rationem dico, Guod licet omnes Angeli superbia peccaverint , inde tamen non sequitur, quod ad illam non fuerint inducti; nam Lucifer prilis superbiit propter
suam excellantiam: Deinde singulis Angelis propriam excellentiam exponens , eos
pariter ad coπplacendum in eo , & superbiendum stimu Iavit.
Aa secaxcim rationem , Dico peccatum δngelorum habuiste aliquam annexam inconsiderationem ; nam nimium compla-ecntes circa propriam beatitudinem natura- Iem, non retulcrunt Deo gratias, propter dotes, & excellentias quas in primo instat hi suae creationis acceperant: ν orsan enim genebantur aliquo piaecepto ad continuandum actum illum supernaturalem, & --ritorium , qucm in primo instanti incoeperunt; & Lucifer nimis complacens in sua
beatitudine naturali, non soli im nciri Continuavit amim incceptum , sed ostenderis illam Angelis inferioribus, & quasi animadvertens illos de propria beatitudine naturati complacere , non soliim ille , sed Nalii a tali actu cessaverunt; & sic peccaverunt peccato elationis, S superbiae. Quare quando Lucifer alios sollicitavit ad malum superbiae, non proposuit illis aliquod . malum ex parte obice , , sed tantiim ex mindo operandi . Nam proposuit illi Sexcelle
tiam propriae naturae, extollcndo RElicitatem, & atitudinem naturaIem, nulla saeta mentione de beatitudine. & scelicitate supernaturalis & tunc nimis complacentes in tali beatitudine naturali, nec se , nec sua in supernaturaIem retulerunt, in quo
fuit modus quidam elationis , de superbiae.
quentiam, Nani Lucifer, & Angeli eius non rebellabant contra Deum , quasi vim illi inferre volentes, aut per virium sortitudinem it Ium vinccre ac superare tentan-ves, ad quena modum rebellionis solet inter homines precedere secreta consiliorum Communicatis, aut seditiosus contractus , ac negotiatio 3 eo vel maxime quod contra
Deum hic modus perduellionis postibilis
non erat, cum nulla cogitatio cum latere
ossit, quod Angeli non ignorabam. Reellarunt ergo contra Deum solo amemiquem Lucifer ex rropitis, & sine aliorum
consilio , tractatu , vel communicationuhabere potuit: & inde potuit ad similem seu proportionatum assectum proprio judicio , & deliberatione alios inducere ,
sine praevia cognitione voluntatis, vel determinationis , aut consilii eorum, cum
sola spe illos in propriam sententiam, &spiritualem perduellionem trahendi. Ad quartam denique rationem, Dico Omnes Angelos simul cum Lucifero peccasse3 quia iacmpe modica fuit mora inter peccatum Luciferi, & aliorum Angelorum: derepente enim , & quasi non perceptibili tempore simul ac voluntatem primi Angeli perceperunt, ei statim consenserunt, & adhaeserunt 3 si enim prius aliqua diuturna temporis prioritate peccasset Lucifer, quam reliqui Angeli, cum ex illo peccato sub Gla fuisset deformitas per expoliationem, &carentiam omnium supernaturalium donorum, quibus ipse I.uciter in primo suae creationis exordio fuerat illustratu S , cumque.
iiivina justitia in ipsum animadvertisset; illud advertentes caeteri Angeli, haud dubium est , quod ipsi non consensistent ,. nec a partibus ipsius stetissent Ex bis infert Asensis quas. 98. nu.σ. I n-gc gravius fuisse peccatum Luciferi quam aliorum, ex duplici capite; l 'rimo , quia libido appetitus ejus malor extitit . Secundo , quia ante se non habuit aliquod exemplar, cum ad nullius peccantis imitationem peccaverit , sed fuit ipse totius. peccati inventor, & principium
suo aram , is, quiae fueris primarium , Omeapitale Diam peccatum . NOmMum I. varia cogitari posse peccata quae perduelles Angeli a suae rebellionis initio committere potuerunt δ Puta peccatum praesumptionis.de propriis viribus
ac piaecellantiis; invidiae erga homines; odii in Deum: biviliter inordinati cuiusdam de fiderii beatitudinis, in quantum praecise est bonum quoddam delectabile ; & tandem
complacentiae nimiae in propriis persecti nibus, quam peccatum luxurie Subtilis Doctor appellat; Sicut, inquit ipse, peccatamqvo ixorixatu delectatuν ahquis in speculatione
conclusionis Geometricae ad luxuriam reaac tur-Quodnam autem horum omnium primarium az capitale fuerit , invicem disse
250쪽
De Angelorum peccatis, & paenis.
tiunt Auctores; maxime vero duas In paries scinduntur, quorum Aliqui volunt cum n sero Alansii 2 .parte qu.98. memb. 2. X. Ilona Ventura in a.dist. . aret. . . I. 6c S. Jhoma I. p. q.6ῖ. ara. I. Primum Angelorum peccatum non esse alii ut, quam superbiam pro
prie dictam; Contendunt vero alii cum iu tili Doctore, primum peccatum Angeli fuisse inordinatum sui i mus amorem , & quandam supcrbiam , luxuriam improprie dictam, seu potius spiritualem, qua Angeli in suis dotibus nimiiim complacentes , inordinate concupiverunt bonum spirituale delectabile , nempe suam beatitudinem naturalem . Sicut enim cupiditas in ordinata boni delectabilis corporalis , consti tuit speciem luxuriae; ita appetitus inordinatu S boni spiritualis summe deIectabilis speciem luxuitae spiritualis ossicit . Quae
aut m earum sententiarum sit verior, hic est resolvendum. Notandam et. Sanctos Patres varie de primo Diaboli peccato sensisse: Quadruplex enim diversa distingui potest corum hac de
re sententia. Prnno namque illi omnes qui Angelos corpore praeditos putarunt , tale Peccatum crarum sui ne censent , Ut clini
orbi huic adininistrando praepositi cstent a Deo, mulierum capti decie , stupri cum eis Consuetudinem habuerunt, ac propter impuritat , &flagitium, L O ac Dei consortio sunt ejecti; ita enim interpretandum sutaverunt illud Cenesiis 6. indentes Fim ei, vcI ut serunt alii codices, Angeis Dei,stias baminum ρυοs essent pulcbrae , ac Perunt mi uxores ex omnibus quas elegeνant. Ita inprimis censuit Iustinus in Apologetim a nobis laudatus initio praesentis Articuli . bubscripsit Clemens Alexandrinus in qui
ro Stromatum, ubi ait Angelos mulierum specie captos eis arcana quaedam ac recondita patefecit e 3 Aveli, inquit, illi quibus superna sera obtigerat, delapsi ad votuρtates ,
enunciarunt arcana malleribus, is quacumque ad eorum venerunt cognitionem, cyc. Idem
docuit Tertuli. lib. de idololatria cap. p. amrmans Daemonos ini desertores , amator Stoeminarum, homines vanam astrologiae curiositatem docuisse. Et lib. de babitu malae- ινι, asserit Daemones fuisse Doctores, &inventores eorum omnium quae mulieres ad sui ornatum superbe assii mundi. P/ me, inquit, is quom liariter instrumentum istud muliebris gloris contulerunt ; lumina lapillorum quous monιha variantur , γ circolos
ex auro quibus brachia a, cuηIυν : is mea, camenta ex Deo, quibus lanae coronantur: ultim ipsum nigrum pulverem quo oculorum exordia producuntur . Hinc lib. de Virginibur velandis, monet velanda mulierum capita, ut docet Apostolus I. ad Corrinth. II. propter Angelos ν suos , ait, legimus a Deo λCaelo excidisse ab concupiscentiam feminariam Debet ergo adumbrari Deaes tam perlaudosa, quae usque ad caelum Icandalum Diapulata est. Quod autem mirum est . eam
dcm in sententiam ivit sanctus Ambrosius qui in lib. . de Virginibus ait; Guam ρω- clarum, inquit, Aeteos propter intemperantiam suam in saeculum decidisse de Cois, Vim
Pnem vero propter castimomam in Cytim
transiisse de Devis tNon disisnt qui putent Angelos invidia primum lapsos suisse ν quod utique tris
riam explicant, nam Aliqui volunt eum homini invidisse, eo quod ad imaginem Dei fastus, & expressus inci . Ita Gregorius Nicen. in Catechesi cap.6. Hua retem, inquit, bomo animal erat in quo divina intelligibilis natu pulebritudo i explicabili qua iam
υirtute temperata erat, quod indigne tulit Imon , nec tolerabile ratus est ιlle stria terrenarum rer&m c rationem sortitus fuerat , quod
ex subiecta sibi natura I Uantia q1 aeram esset
conuita, quae ad excelse itra illius du ιtatis militavinem evregi foret. idem habet Cyprianus sib d et vo, in livore , nec- non te August. Ib. ue Genesi ad litteram e p. I .Lactantius vero putavit Daemonem invidi,
se I ilio Dei, quem Pater produxerat si iam sui Spiritum, qui csset virtutibus Deibatris praeditus . Lernardus denique sermone II. in Cantico, putat eum invidisse incarnationi Verbi, ac homini Deo, uti jam ex ipso semct, ct iterum declaravimus . Iant etiam plar ι qui putant primum ac capitale Daemonis pecatum fuisse superbiam ι quos utique res cmus ac refellemus in oblectionibus; CAIexi vero edocent illud peccatum non aliud fuisse , quam nimium sui ipsius amorem , & inordinatam in propriis dotibus complacentiam . His itaque constat hac de re non esse
concordcm SS. Patrum sententiam, adeoque nobis fas ese alterutrRm partem a
Iandum 3. cum Doctore Subtili in et dist.6. quaest. 2. omne, actus voluntati, ad quate dividi in noli ioncm , de volita nem; ita ut nullus sit actus, ncc bonus,