장음표시 사용
171쪽
M piternum, de motu quoq; id ponunt, quod rationi est accomodatum. Hec igitur quo
D na modo se habet, consideranda sunt: na veritatem perspicere conducibile est no ad D eam soliam, que de natura est conicplatione, sed ad eam quoq; doctrina, quae de prinia cipio est primo. Ex ijs aute ordiamur; quae antea in physicis a nobis su n t definita. Mo- tum itaque rei mobilis, quatenus est mobilis actum elle allirmamus. Quamobrem resa esse, quae unoquoq; motu possint moueri necesse esse. Atq. etiam praeter motus definiar nitionem nemo necessarium esse non latebitur id moueri; quod singulis motibus poai test inoueri, ceu alictari id, quod est alterabile, serri quod loco potest mutari. Quare γ necesse est, ut antevstibile sit, quam uratur, urendi vim habeat, antequam urat. Igi. M.tur& hqc necesse est, aut si non erant, facta esse; aut esse sempiterna. At unumquodq; υ quidem mobile, aut quod mouendi vim habet, si factum est, necesse est, si ante motu, a qui sumptus est, aliam mutationem, motumq. fuisse, quo illud est ortum, quod, aut a moueri, aut mouere potest. At, si cum motus non esset, semper fuerunt; absurdu qui- ai dem etiam, si per se animaduertatur videtur.Magis etia,si ulterius proficiscamur, eu D nire hoc necesse est; nam, si quaedam sunt, quae moueri,alia quae mouere pollunt; ali- quando quidem cst quid primum mouens,aliquid autem quod mouetur, aliquando M autem nihil, sed quiescit; oportet hoc mutari prius; erat enim aliquid causa quietis: a qnies enim priuatio motus est. Quare an te primam mutationem est mutatio prior.
PERPERAM ARISTOTELI IN ENTIUM, QUAE A SOLE GEND
rantur, generationis modo, num Mundus ingenitus, an a Deo factus sit,
inquisitum, collectumq; fuisse: & in illius constructione inquirendum id esse. Cap. XXVIII.
quidem entium, quae in mundo continentur, quippiam, ius exortus penitus nos lateat, num ingenitum sit, aeternoq; fuerit tempore, inquiratur, quoniam ens nullum prorsus, quod alio ex ei ite non geeretur,&generationem Omnino, que prima fit,& quam generatio alia non prscedat, nusquam fieri apparet; haud perperam forte, vel si ex alio illud exoriri visum non foret; ex aelio tamen exortum esse,l; generationem non primam fuisse, sed ab alia, & ipsam pendere, & generationem, motum q. Omnem, proindeq;&mundum sempiternum sui sie Aristoteli collecta foret. At quoniam num mundus ipse uniuersus ingenitus, sempiternusq; , an quopiadi i pie factus sit in tempore inquiritur, perperam lanc,&quod quaeritur suinere vidcitur: manifeste enim id agit, qui aliorum entium ritu ex alio ente generari eum opo tere, eiusq; generatione ex alia pendere generatione ponit. Num mundus uniuersus, nullum ens cum prsexisteret, constructus, an qualis est, sempiterno fuerit tepore qui inquirit,nequaquam ei in aliorum entiu generationis modo, illius generationis modus inquirendus est, sed in huius liorumq; construetione, & in solis omnino,qui nostrorum entium omnium opifex est,& in Mundi opificis viribus,agendiq; modo. Forte enim adeo diuerso, adeoque prestan tiore, diu i nioreq; modo, quam sol agit, agere hic, adeoq; huius vires solis viribus robustiores appareant, ut mundu nullo e praemistente ente iaciendi facultate ei tribui poste existimare liceat. Ergo solis,& mundi uniuersi Condituris cs eius constructio huiusmodi visa suerit,ut necessario opifici cuipiauibuenda visa fuerit) vires, agendiq; modum intueamur. Sol, quoniam non semper agit, sed agere interdum cessat,& dum agit, no indem assidue agit viribus, sed assidue ςas intendit, remittitq; pro ut quae constituenda sunt, roste constituantur, intendendae sunt, remittendaeque, & quod quae ab eo costituuntur entia pulchcrrime quidem, summaq; arte omnia, animalia praesertim, plantaeq; tactae videntur, sponte sua, suoq; arbitrio, α cognitione summa, summaqi agere videtur ratione. Et iam proprias vires
172쪽
intendedi, remittendiq; i inpoten s prorsus est sol,do ea de assidue in illarsam essim iiii terra; at in lingulis eius partibus diuerse assidue fiunt, quod in singulis magis , minusue directet Lunt , qu6d scilicet ij, mouetur motibus, quibus ad singulas terrae paries in alio assidue, atq; alio liat situ, ij q; ut existianaic Iicet, non sponte Iba, nec proprio, sed praestantioris cuiuspiam cntis mouetur arbitrio. Atque Etiam notrideo proprias vires in terram cliundit, ut alia eam in entia, sed ut in seipsum eam agat uni-ucriam; itaque reliqua, quς ab co fiunt, veluti in accidente quoda,& propici ea Omnino fiunt; quod terram , &m ilibus, &dispositione quam longillime ab eo disii centem non statim propri)s spoliat conditionibus, suisque donat omnibus, sed pa latim utrunq; agit; proindeque longe cam plurimis immutat modis, in longeq; interca diuersiis ina agit clatia .Quapropter,si cognitione agat , suoq; moueatur arbitrio, non alijs assidue atque aliis, sed ijsdem tandiu directus immineat terrae partibus, quoad penitus cas exuperci, in solemque agat . Pi rei ea , di quod in repugnans agit ens; & nunquam penitus id cxuperat, quin quae ab ipso conitituta sunt a Ludue id oppugna d, ct corrumpit tandem omnia; itaque nunquam, quod agere intendit,
peragit sol, utique nec cognitione, nec proprio agerc, mouerique arbitrio, nec inu
perantibus praeditus viribus vid dri potest Mundi contra opifex, si, quod dictum est, ipsius nitru citio opifici cuipiam necessario attribuenda esse visa sit, quin sponte sua, suoque ascias arbitrio ,&immensa quadam sas te ilia, immensaq; huiciaria 'luod pro postierat coli socci it opuς, nulli binbigendum. Lon e itaque ipso sole diuersus, tot
geq; praestantior, quin solis ipsus ruetor, o spifex,&huiu ini di ei insunt vires, quibus mundum nullo alio ex ente constituere potu elit. A e itaque, et alibi mundi constitu. tionein intuiti, hic iud ,&lici, quam alii Liae unicii, inspiciamus. In ea enim, num veluti casu quopiam, an quopiam ab opifice, de longe eo sapient illimo, longeq; potentis limo,&ipso Oinii ino a D 1 o mundus constructu sit, liquido intuebimur.
MUNDUM A DEO OPT. MAXIMO, ET NON AB AETERNO,
sed suo in tempore creatum cilc. Cap. XXIV V Ν nv M lion veluti casu quodam , sed ab opilico; & longe eo sapitatissimo, longe alie potentissimo, di longe optimo, iplbini nitrum 4
D s o consi ructum fili me, inq; non coelum modo, α'rrain q;, equibuς mundus costare videtur, sed entia prorsus Omnia, maria, aquas reli liliis, lapides , metalla, suli ilica, bituminosa, plantarum, anis malium quil geneia Graia , di liuina iiiiiii in primis,qualia fiunt, si a i , conteruarique voluisse, milii quidem, qui coeli, terraeque virus, magnitudinem que, ct illius construetioncm , incitus se paulis diligentius attendat, dubium, obse rumue est epotest. Quia enim eadem emole, &siam me contrariis a naturix, & qua filia, iraque assidue, ine santciqile ili alterius sὰ se effundat scdern , ex ea ut coiia. trariam praei nexistentem deturbet,' eaque ipsit 4dcupet,ῖ& perpetuo alterain oppis.snet altera, coclum, terrani in Onsili ut in st e, .&lctram cocti in medio positam, millamque prae ullo in ac ni tudinem sortit tarn Este, &ab illius viri bus immutari , ct itientia qua dicta sunt, agi, eaque allidu)-iumpi, nihil tamen ternae molE imminui, n quam , nec unquaen Ela, eoruinque generationem deficere intuens , auctorem nofateatur λHoc inde accidit quod coelum non uniforme fastum est, nec ijs uniuersum , qui bii retram LX uperet donesum est viribu ,: scil& quae terram ambit ,& longe in dii ina ipsi ita pomo tui uitate sunt ina, proindeqtie de perexili donata estcalore, & que terrae ita tura nulli, res jesar negotio: palles, qua paulo cost editores laci sunt, proindeque & copiosiore omni no do natae sunt calore, qui terrae vires exupere stelu minitum, longissime a terra dimotae cinnes: at quae minus absunt, non eam l.
173쪽
titae sunt magnitudinem , quae terrae molem vadde excedat; idcirco ct amplioribus, quam terra est, donatae sint x tribus: & luna, quae citima est, longe terra minor idi eam
do nata est dispositione; in qua solis quidem lux copiosior, itaque & nobis conspicua fiat; at non certe & in qua is colligi potuerit calor, qui proprias vires , propriamque
ad terram usque emittat spetiem: :reliquae immensum quida terra amotae sunt; vi&harum , Zcillarum calor frigus quidem, quod assidue a terra cisunditur, reprimere, imminuereque, minime vero quod ipsi insidet, ex ipsa deturbare queat. Sol, cui ea magnitudo, eaque caloris quantitas, isque tributus est locus, ut e terra, cui pin .sertim directus imminet, propriam naturam, propriasque conditiones deturbet Oi nes, penitus lite eam corrumpat , in solemque agat, sirpremam quidem eius superi, ciem alsidue diuersa agit in entia; nec eam tame imminuit quicquam; nec multo profundiorem immutat portionem quid; quandoquidem continenter, longeque rapis diistino ,& vario insuper delatus motu, terris nullis prorsus diu directus imminens, diveluti per vices sese occultans omnibus, omnibus sese reficiendi, vapores scilicet in quos entia tandem soluuntur omnia, omnia in aquas cogendi spatiu prsbet; quibbus, ut alibi dii iiiiii est, in terram illapsis, quae ei a sole dempta est, restitui tur molis inis itidem, velli in mediam terrae Lonam directam , vel directe proximam , proin deque & maxime robustam, qualis laeta aquas, duore&que alios quos uis, e quibus reliqua fiunt entia in tenuissimos soluat vapores, in extremas vino maxime obliqua, proindeque&languidissimam ,&quae nihil terrae vires it peret, perpetuo sol emi γtat lucem ; aeque tamen in omnibus&animalia,& entia reliqua, quae praelectam ad illorum conseruationem necessaria sunt, enasci, seruarique intuens, proptereaque utrumque fieri in telligens, quod, ut superius dictum cst, breu i in illam directam pH- sertim, in hanc contra diuturnam, & vel dum latet prorimum in aer aemittit luce consilio couet arist producta neget Quis insuper animalium,platarumque Omnium semina, &lupreni:rna halic terrae superliciem ita paratam, concinnatamque animaduertens, ut ab uteri illa, incubantisque idem ine,quin a 'unuis, at blando, & hanc a
solis calore susam, liquatamque in tot, adeoque a se ipsis disserentes solui fluores, Scqui a se ipsis seiuncti certa singuli confluant italoca,tum tenuioribus sui partibus spo-hati certas concrescant in res, & summopere singulas a rcliquis omnibus, & dispositione,& specie,& forma disserentes, at eadem perpetuo ratione Omnes, itaq; quae ipsis animalia, plantaeq; fiunt, & harum foetus eadem perpetuo constituantur ratione, &cum animalia ipsa, singulaeque ipsorum partes, tum & plantae, earumquc semina alijs ab animalibus assumpta, in eorumque corporibus concocta, in singulas corum agantur partes; quis singulis animalium generibus cas partes, ac ita locatas, ct eo tributas ciIe facultates intuens, quibus, & quomodo locatis commodissime vivant, seruenturque, quae superctuae sint, grauesque nullas prorsus, quin, ut alibi amplius expositum est, prouisum, facitamque esse, ut quae in singulis, iuxta rerum e quibus fiunt naturam mala fieri oportebat, i ncommoda que in ma3na singulorum bona versa sint, commodaque, eas nimirum soli, terraeque datas cile vires, eaq; illum ab hac locatum csse distantia, eaq illius actionem moderatam esse ratione, eumque singulis animalium visceribus calorem inditum, ut&terra ipsa, & quae ex ea enascuntur, a solis illa, haec ab animalium calore, tot, talesque in fluores findi possent, sunderenturque, ut ubi quaepiam cori stituet da esset res, materia ad eam constituendam
praesto adesset, quis inquam, quae dicta sunt, & inferiorem hanc terrae contigua coeli portionem, & mare, si nullis agitetur motibus, nunquam scilicet si iuxta propriam operetur naturam, corruptum iri tandem intelligens, & illam a praepotentibus teiret viribus veluti torpidam factam, preterea & ut in superioribus dictum est commen ta-
174쪽
innuo postum est profunditate, &a nimia prohibitum crassitie, &commoue dum omnino utrunque, si seruandum a vaporibus utrunque suppositis in aquis, suinoositisu: in terris ingenitis, & necessario ex utrisque ela pluris, assidue agitari, se uarique intuens, nisi non impius modo, serusque, sed amens prorsus sit, non tem re casuque quodam . sed ab opifice, ut dictum est, mundum conflaudium fuisse non intestis at Cuius sapientiam, potentiamque nunquam satis admirari, venerataque, nec bonitatem colare liceat; qui quidem auctor quae fiunt entia, fieri voluerit omnia. Ouare non ab aeterno mundum sui sic decernendum. Qui enim quod nullum habu tit initium ab ullo id factum sit opifice Nec vero,quia ratio nos latet, cur bonum ens mundus cum sit, non ab aeterno DEO ipsum construxerit, propterea ab aeterno mundum suisse, proindeq; eius opificium D Eo tribuendum non este existimandum est Non siquidem Dii consilia omnia perscrutari nobis licet. Et munduin ab opiti cecuodam . di ipso a Dao constructum esse non lacrae modo diuinae literae , sed humana etiam nos cum edoceant rationes; vel si Dai consilium voluntasq; , quae illius cor structionem, in id usque, in quo illum fecit, distulit tempus, nos lateat, non propterea duod Aristoteles facit ingenitum vel quod Platoni placet a Duo quidem, at ab aeterno constructum fuisse opinandum cst: illud cnim impij, parumq; mu ndi cyt ortationem, coeliq; motus considerantis; hoc qui fieri queat, nulla inrelligere licetrati tine. Sed sacrosanctae Ecclesiς vox audienda est, qui quod ibi DEi filiu , cuius morte seruati sumus, in terras demisium fuisse en unciat, cum beata venit plenitudo tem-voris ; reliquaq., quae a D a o facta sunt omnia,& ipsum in primis Mundum suo tempore constructum fuisse declarat. Minus etiam, quod nec moles, e qua constituendus erat mundus, nec naturae agentes, quae moltandende erant preexisterent, propterea non a D E o illum c cetum, ted aeternum suisse putandum erat. Dii enim lapientiam, po tentiamque in illius constructione intuitis , vereri :i non conuenit , quin&nat vias, e quibus ueringendus esset, creare pos I
175쪽
ANIMALIUM, PLANTAR MIVE CONSTITUTIONEMina raraiam esse. CV. I. RIMA mundi corpora.&quae reliqua constituunt entia, coetu esse,& Terram, & a summo illud, integroq; calore, a summo hanc, ia-tegroq; frigore constitutam,& quae in illorum medio sunt,a naturis inde effecta esse, at passis, immin v ti sque, satis ut existimamus in superioribus expositum est commentari js. Superesse modo videtur, utentium singulorum constitutionem seorsum indagemus.Neq; enim uniuersali eius cognitione contentos esse oportet. Nec tamen omnium, sed plant rum modo, atque animalium,rerum scilicet longe nobilissimarum, & quae magis latent . Non siquidem, ut entia reliqua, e terra a sole, sed e proprijs seminibus, & a seipsis generantur. Et nec, ut alia, unum agere, nec unum sentire, patiue, nec Operari videntur unum; ut eorum, nec generatio, nec ingenium Licile inspici possit. Tum in ris, aquarumque, &eorum,quet in sublimi fiunt,iridisq; ,&colorum exortus, in proprijs cit explicatus commen tari; s. Metallorum, lapidumque, & reliquorum, si quae alia supersunt, quin in superioribus manifestatus ut, parum omnino deesse videri potest; & alias, si coeptis fauerit Dx v s, manifestabitur magis.Plantarum porro, atq; animalium constitutio ut innotescat, res, e quibus constant, innotescant prius oportet; MOn corporis, inquam, partes, quae&ipsae bene inspectar magnum ad inquisitionem aisera n t adiumentus sed multo prius, multoque amplius, qualis,quae omnium consensu utrisque inest, anima sit. Num scilicet plantarum, animaliumque corporis sorma, itaque quas animal operatur operationes, animalis totius sint omnes, animae so Ilus nullae prorsus 1 quae nimirum per se nulla sit uspiam, sed corpori ut propriae materiς immersa sit uniuersa, unumque illi facta formarum aliarum ritu, quarum nulla seorsum a subiecto,aut operari quid,aut esse potest quaecuq; operatur simul cum illo operatur omnia: an potius substantia per se existens, & corpori ut proprio tegumento , proprioque inexistens orsano, quaecunia; operatur animat,ipsa ca operetur ominnia, corpore uniuerso, singulisque eius partibus ut organis via. Is nimirum sit spiritus, qui e semine educi, rebusque E semine constitutis albis scilicet, exanguibusque, unis exceptis ossibus,ossibusq; similibus rebus, reliquis inexistit omnibus, &qui solus in animali sen ure, & cum corpus uniuersum, tum singulas eius partes commouere,&uniuersum omnino animal gubernare, operationes videlicet operari, quae, vel omnium consensu, maxime proprie animς sunt,videtur; &suo apertissime declarabitur loco. Id certe recte inspectum no animalium modo constitutionem, sed animi sorte ipsius substantiam manifestet.
176쪽
T illud praefari liceat, quod eius rebus e semine tondist
stantiam inesse ipso a Deo creatam,&singillis inlusam. Eap. I l.
γiritu ehsem innyt dii una est, edu-l M--xtam el*uis In a,imaribu ,nime substantia visus: sit . nectu quam tamen. propterea & in homi rubus,vel si ijs illh in ei se, Gq; quian animalibus Operatur,eod que operari visus sipii 'dos huma Nstia animae substat iam illumesie, & per se quet homo operatur operari omnia, existimandum
cst. Siquidem aliam houtini incise iubi uiam, 'peni Us eam
diuina,&ab ipso immit Iam Criear 9re non sacrae latum,diuinaeq; litterae nos docent, seὰ humanis etiam intelligere licet rastionibus. Quaedam nimii useorsum a reliquis animalibus operari, patique, &appercre homi hcs ridentur ; quae siluimiori omnino substantiae, quam quilis spiritus me mi nexd inius viderii 'rest, asinnanda sunt. Non scilicta animalium resiquorum ritur, in earum rerum lcnsu clauio neq; , ac scitione , e quihus nutriturieruaturq:-ωv'luptate assicitur,acquie leui c. homo videtur . scd aliarum quarum uti kucleatum , quae nullo ipla xι uicile, quin quae n. vii proi ius compichendi: mctunt tensu, de diuinoruni etia entium,Deiq;
ipsius inbstatu iam, opcratremesq; sumina inqu.m cum an rietate; quin in horum coniciunt rinci iii cnta , beataq; rct uni si quaru in cogo itionem S et quae scipiam iei uatuli, cibicciandiq; mcdum atat a b caleatouq. , de ipsas citam res, quarum opulcruati, oblectariq; nu eat , dc corporis triam , cui indita est, salutem n glisit , contem p:Σiq.habo;:imilium nimirum entium Quorum iu immo tenetur dcsi .erio, indultu, conluc iudineq; , qua potes ration cirui appetcns, qtiarunsque. Non quidem uan ina modo inexistat, q alis reliquoi si est animalium, do e semine omnino cducta, quae iii Quique ea ibrct,sed an inlesium resimorum more, rerum quae ad conteruataonera tui ipsius, commodumq; , de voluptatem ipcctat , leni u,de cognitione con n. a. nihil
reliquorum intellectio iam appetat, nec veli n earum inquisitione laboret, vel cogratione ebicctetur ni quae ad nullum ipsi ila hertineat bonum. Tum preter aliorum om nium morem, quae ubi a prasentibus bonis satis seruari, oblectariq; pollunt , ij sextis tui an t u r, nihilque aliud prospiciunt, appetun me, nunquam in praesentibus bonis , quata, qualiaqueuis ea sin t acq uiesci ns anima humanas sed quae vel boni volnus at suens beatissima videri potest, anxia scmper, semperq; remotis,futui iri; pro lyrcies, appetu Sq, , nequaquam e semine edueia,nec mortalis emE videri potest; quae nimbrum nihil post corporis dissolutionem,& a corpore t iuncta smiari, ves sperare, vapraesau ire cum possit, haudquaquam libens sui ipsius corruptioni prospiciat, appetatue. Pmpterea scilicci nunquam in praesentibus, neque in ijs plane bonis, quibus praescntem dc gens vitam, potiri, fruique potest, acquiescit homo, sed veluti remotu appetens, quarensq; bonLm, & aliam, longeq; beatiorem praesagiens ut tam , rem ti futuiisq; assulue prospicit,appetitq;: quod substati aei incit vere D s i ipsius opus,&ouae sui ipsius opificem, parentemq; D E UM , ut supremum, propriumq; ipsius bos num anxie appetit, quaeritque,&illius orbata intuitu rebus ali a nullis adeo desiniti potest, ut vel illius obliuione capiatur, vel desiderio non teneatur. Praum prael rca homines vel in summa rerum copia, summaq; positos sortuna, non odio modo h hens, sed desipiciens etiam, longeq; eos in selicissimos iudicans humana anima; pr
bos contra non amans modo, colensque,& venerans, sed beatos ctiam statuens, m a
ni seste ali iam a spiritu e semine edueto substat iam homini indit; & vcre cani diuinam, Deiq; ipsius opus,&D si ipsius similem ; quae ubi non amplius D a i ipsius operatur
o rationes, is cori uptam eam, inq; aliam acitam natura,&luget &nii seretur, alter
177쪽
lancit, rutilusq. aedit corrumpi , ςl ipsus iacula tri imminui, quin per ci in gis, prα nti Ori ucstrat omnes iis . vi nos diuin xlit erae cum doceant: tiq. si resistius ii animalibus spiritus sentire, motus' aedere, operationes nimirum quae animae 4 doperari xilus sit, in hominibus itidem a spiritu eis aedi existimandum est. Q4oniam v daa homini in deronimas Mopus seiuncta deparata' dos sep Krm' i' uinae litteIR Jhumanaeva at iti si bibet;&lubstantiam a D n o immis inir&quae Da I est op nec reliquarum corporis partium, nec ipsius etiam spi litus portionem quampiam fieri exitii mare licet, longe ab ijs omnibus dii tersam , penitusque incorpoις ip , Squaec ut visum est λ ad operatio ora spiritu ina agit, quae ipsiux nat i
per se protius impotentes sunt, de vi subsillant, ex illantque, materia opus habendo contrario ingenio , contrari sq. donatae viribus, sibi ipsis coire non sustinent, sed se tis muruo G dim detur b iit, proindeq. R in tertimui ; Vbi ςarum quaepiam quippias ibit eas, ii praei nexistentem naturam robore exuperat, eam ex illo, eius . facultates deturbat, ita nos ens agit omnes,&se ipsam illi, proprias'. vir , 5 propriM in iς cona: ἰωή, qu iubit omnino corrumpit, dc aliud ex cocostituit ens. Ita litorma: reliquae, ternui, quarum sunt formae, casum feetantur omnes ripsi ilicet uum cui iebus , S corrumpuntur cum ipsis. At substantia a D s o immissa, quisti Qt ybsi uti nulla prorsus materia opus habςt , iij liiiq. prori q* i materia pendet, di nat ut aru cor pari prauoexistentium nulli pr0xlus contraria Malogeab omnibus diuersisti gia cum
sit, pi Oiadequc nullo abiris malo astici cum possit, nihil illae totienda: ipsit ni
178쪽
corrupto corpore nihil Ipsa corrumpitur. I tria: quoniam efformathiam , perfectos corpori inditur, recte Theologorum optimis eoi iis solviam quide,at praei nexisteretibus formis super additam visam elle, ex istiGHesilaei: mmobre ubi nos Aristotesε anima corpori ut propriam formam indentem damn imus,damnabim usq. , nequM am illum propterea damnaui inus: damnabiniuste viam, quod antimam a DE crearcti, quam penitus illi ignota suilla sortE su Diriri licerihominis forma secerit: sessi propterea damnandum, reijciendumq; essemusti iiiiiiiii iluodaniniam . qtia: E semune educta ςst, ct quae sentit modo, motusq; 'dit, illini vestiti co nata em corporis forinam facit. Nam nos animam'a Trili creatam serpini quid.m uniuereo,acipseritui praecipue ut propriam formam finditam cis exis imus,a sleueramus it: dc pro Iterea omnino, ut Armarum aliarum ritu , quae materitarum, quibus induntur, viruus reiectis exuperatisq;. propriarum eas actionum,operationumq; potentes faciut
ratem illi prauis hune ab operationibus repellendi, & ad proba Deoq; gratas impetrilendi tributam, &impositam etiam esse a bitra ulum est, proinde lite via id non ope ratur,tute a Dro puniri; qua sumpissitum mutinxtibile cui si posset obache exeri Nec vero in hs modo, surdictassent ubi an liniam corporis formam lacientem Aria telum damnainus, nequaquam de anima a D, ocreara,sed deca; quae Memne edacitur,dicta nobis esse,se perpetuo ubi animalia corporis tormam mirimo tontendo mus, non de anima a Diis ereata , quae corporis quidem ,niuersi, at spiritus praei pue forma visa est , positaq. t sed de ea,quae E semine educta est, dicta eae, declara mura Profitemurque. At age, quod propositum est, num spiritus an inialibus inlit,& nuutan existens operariones, passionesque, quae omni lita consensu animae sunt, lotus i
se eas operetur, patiaturque Omnes, intueamuri ti . na
manifestum ut fiat, corporis speciem, &animata actiones . passionem; . & operationes inspiciendas esse. v Cap. Iu ia ta i
'NI M A L num ex anima Esem Ine educta,corpor . , ohsornu. materiaq. , an ut E distinctis, separatisq; rebus compositum; na. s. propria corporis uniuersi natura, an quaepiam eius pars , quae qui lem corpori uniuerso insit, at per se ea existat reliquo a compore sdiuncta, anima illa sit, ut innotescat; animal ipsum, eiusq; passiones,sensusq; , de operationes inspiciendae sunt omnes: dcuquidem specie eade, & iisdem uniuersum viribus, facultatibusq; conatum appareat; vel quod coelo euenire videtur ) id modo a se ipso disserat, quod quaedam eius partes reliquis paulo densiores, laxioresue sunt; eadem itaque in omnibus species, eaedemque in omnibus vires, at paulo in alijs robustiores, languidioresue; eX dicta anima, corporeq; , ut e forma, de materia, & unum omnino ens esse animat,eiusq; formam animam esse statuta um est: minimh verodi diuersis e rebus compositum id appareat; de quae cum specie, tum vero,& agendi, & p tiendi, & quae pallae sunt sentiendi, operandiq; viribus, facultatibusq; a seipsis diis rant. Omoniam enim id fiant entia , quod inexistens forma, naturaque & cum illora omnium
179쪽
cmnium species, tum vero de actiones, & passiones, di earum percyptiones, operatione: que, vel si proprijseae materijsita ina mersae sint, unum ut iis factae videri possint, in exilientium sormarum sunt omnes: utique quod rma una, unaque donatum eli natura, vel si dicto a seipso dii ferat modo ; eadem prorsus uniuersum specie, is denaque de agendi, & patiendi, de quae patitur sen tiendi, tum&operandi facul xatibus praeditum sit, summe est necellarium. Itaque quod dictum est si anim lis corpus E partibus coinpositum sit, quae di specie , de dictis facultatibus omnibus bene a seiplis di serant; nequaquam unum id ens, & cuius uniuersi una sit sorma, naturaque una, sed entia tot sibi ipsis colligata , unitaque esse, quot eius sint Par-rcs , quae specie a reliquis, diciisque diserant tacultatibus, statuendum neces lariocri r ; ungulisque propriae sormae, propriaeque dandae erunt naturae, vcluti&entibus
summe a te ipsis dissidentibus, terrae, aquae, caeloque ipsi .vinculis quibusdam sibi ipsis colligatis, vel vasi cuipiam inditis, sibique ipsis immixtis. Age itaque aninialis par-xcs, carumq; actiones,oc palliones, leni usque, & operationes intueamur.
AN INAL NON UNUM, IDEMQUE ENS ESSE, SED E REBUS
multa scompositum, ncce inanitellis modo, sed e spiritu itidem ne . uolo in genere co iterato: di illarum lingulas a reliquis o
. nibus agendi, patiendique,&operandi facultati- . bus, tum & dispositione, specieq; differre. p. V. Ni , L non, ut lapides, metallaque , sitnilare ens apparet, sed e plurimis , longeque a se ipsis dissidentibus compositum rebus; nec vero ex ijs modo, quae manifeste sunt, e carnoso nimii um , neruoloque, & Osico genere, quae quidem bene a se ipsis snsulae, & inulto a reliquis amplius diuertae, at benE om n crasiae, corpulentaeq iesunt, sed ex alia itidem substantia, quan quod pertenuis, neruosoque inclusa cit seneri , sensu in omnem atet. Nam huiusmodi dicto seneri, cerebro scilicet,ipinali medullae, Leruis, arteri7s, venis, ventriculo, intellinis , vcisci que , di vias tum rimicis, viris omnino ceptis ossibus, i sques milibus rebus, resiquis, qu galbae, exaugu que sunt, substantiam inesse, cerebris, ventriculi, & ipinalis me dullae, iaci uot unaque, qui, quod videndi iacultatem oculis inici unt, viso ij dicun- tu r, conspicuae cauicates mani sciit declarant. Non scili Gnili substantia qua piamin ijs continenda sit, tot, tantaeque in cerebro cauitates, tantus in spinali medici la meatus factus sit: nec nisi per victorios dictos neruos dieiae subitantiae e ven: rLxulos in oculos , & cx his in illos iter dandum sit, concaui a natura .construm sint; quae ncque temere quicquam facit unquam;& vacuum, atque in atre summo
pere: horret, sun inopaeque aduersatur. Nec ii non pertenuis sui tantia , spiri' us nimirum , sed humor quispiam illis insit, nusquam is spectetur ; led & intea amplo animali, & ccrebro, neruisque incitis, ita tim iiiiiiiiiis fiat: vel quod fieri, sintainus, in Mustra sit potestate maiorers , minoresue oculos facere , & nihil ctiam operantibus nobis, bono rerum succestu longe illi grandiores, longeque splendia
dii Isis; nuit Oic .contra , obscurioresque malo quopiam ingruente tiant; ci altero cculorum occla, intumescat alter. Nam si quidem humores , quo animae collial situm est , confluant; non certe nullo illo temporis momento , &cx oculorum alta tolli alicium conuolunt. Nec quod non & reliquis in neruosi generis portionibus cauit aris coni piciantur, quin reliquis omnibus eae insint, &in reliquison nabus spiritus inliabit ut, dubitaudum est. Qnando enim manifeste a cerebro, spia
180쪽
natique medulla nerui emanant omnes; & iisdem omnes tunicis, eademque do ita illimi lubilantia, id modo ab his alii dii: crentes, quod progressu duriores iaculant ; quod spinali ctiam Arenit nudull.e , quae scilicet quo longius il cerebro pro grcditur, codurescit magi&; moltcs vero qui dicuntur, &vilorij cerebrum videri possiunt in longius productum: utique ea dem Omnibus cauitates ineste, eandemq; in omnibus subitantiam contineri, cxistimandum prorsus est. At non in reliquis, sed in cercbro tam im , spinatique medulla , ct in visorijs conspicuas cas esse iudiacanduin ; quia nequaquam , quod in cerebro, spinatique medulla , & in visorijs idem , ct reliquis in neruis operandum spiritui est opus: & ut in eo itidem decia ratum est commentario, in quo animal uniuersiim ab unica aninae substantia gubernari expositum est quod in illis operandum est, multo operetur commodius ;si quod iactum videtur in illorum singulis una modo, beneque ea ampla, & bene corpulenta in re iacta sit cauitas; in hii contra, si in longe plurimis, longeque minu ti stimis, at ita sibi ipsis unitas, agglutinatisque neruulis, unus ut omnes videri queant, compositi sint; & in linquiis c ut dictum est angustillani, & qui visum penitus lateat, facii sint pori. Nam ves huiusmodi ne bene latuni spiritui praebeant iter, nihil veren
dum est . Quoniam Rilicet neruis reliquis propterea inditus est spiritus, ut quae par tes, quibus asixi sunt, & nurui etiam ipsi ab externarum rerum viribus patiuntur, eadem ipsis ine sit eos patiatur, percipi atque spiritus Ilum ipsos ut neruos, circum posita sq, ijs pallus, H libet, coiiam Oucat, flectatque: utiq; angustissimo subtilissimae
rei indendus luit polo; in quo scilicet nullum is nactus locum, in quo solus ipse, di
seorsum a nervo, cui in exiliit, moueri queat, quocunque mouetur in otu, eodem &rem , cui inditus cli, commoueat,& secum eam pei petuo, nulloq; trahat labore; de quaevis cam cxtcrnarum rerum actio penitus subcat,itaque ipsum immutet spisitum;
quod tacui videlicet criminutissimi nerui ngustissimo indendus suit poro. At,quod tantulus spisitus tanta membrorum mole sustinete,vectareq; minime queat quod factum itidem videtur neruuli longe plurimi inter se colligandi, de unus, neq, crassus h minutis multis componendus fuit. Nam si vere unus iit, eiusque in medio unus modo, at bene amplus, & qui multum caperet spuitum, iactus sit meatus; si quidem is paulo crassiore, dentio reueiactus sit in re, & quam externarum rerum vires sit beant; prius quam spiritus eae innotescant, circumpositas mollissimas carnes grauiter asitiganti u in minuta, laxaue, haudquaquam, quod partes secum vi attrahat, praesten t nerui oportet illarum durities, ponderique renitantur, sed utriq; cedant. itaq;&inflectamur; in inimcq; quo propositum est, secum illas trahant. In cerebro contra,spinatiq; medulla, diuubrijs in neruis bene amplae, beneq; ab externarum rorum viribus defensae , obici que, quales nimirum factae sunt, iaciendae fuere multates; quae scilicet non propter factae sunt, ut ijs in existens spiritus circumpositas
res commoueat, ficistatue I nccut quae externarum rcrum a viribus patiuntur, ipse
eadem patiatur, senti atque; sed quod sequens amplius manifestabit sermo cero bri quidem ventriculi, ut in iis residem princeps spiritus portio, portionum reliqua rum passiones, necessitatcsque percipiat; tum & modum inquirat, quo illis sit oc
currendum i qui scilicet singulis citendi sunt motus, intclligat, decernatque; muncira nimirum obcat, quae recte vet obire queat, spiritus multus sit, de in bene ampla, b neque munita sede res leat, oportet ; in qua videlicet nihil externarum rerum i viri, bus exagitetur,turbeturve. Spinalis vero medulle, Visoriotaq; meatus tales facti sunt,
non vi ἰllum in ijs opereturi opus; sed per illam quidem in neruos qui longe plurimi
ex ipsa enascuntur per lim in oculos ira ut iaciat quod utique multo commodius, multo a iucunditis per amplam,paten temq. faciat viam Itaque vel si nulle reliquis in neruis conspiciuntur cauitate non prop crea nulls iis spiritum inesse suspicari licet: minus etiam vereri, ne long ogusti strupori, αqui vivo in animali visum a . nitus