장음표시 사용
191쪽
c: ieridia bacare potest. Ille enim oes dilatationes ut dictum est sunt,costrictione'. x&liarum nulla sine motu sieri potest, Et quod nullus adeo corpulentae re elabedi ei patet exitus, proinde l. nihil imminuitur unquam, sed diu ea de durat, &bene ampla residet in sede, beneq. mobilis cst; motuum, quibus comouetur, memoria, cognitio oemq. diis ieruamin ubi libet, recolere eos potest. Et quod portionum reliquarum se desiplius sedi,&ipsi omnino portiones resiqua: cbtinupsunt,& spiritus multo quam aqua,& aer etiam ipse tenuior, multoq; ad motum promptior: utique, veluti qui in aqus, aeris q. portione quavis fiunt motus, uniuerse ij aquae, uniuersoq. comunicans tur aeri; ita di qui in portionibus uniuersitati, & illis qui in hac fiut motus communi cari possunt. Postremo & quod inspirati aeris portio,exhalationes' ι, quae in ventriculo, ventreq. fiunt, & quare sanguine in plexu retii ormi contento, ab eius'. motu e astrato inhalat evaporati bene. s. tenues res,& qus si spiritui immisceantur,&copiavi, eo excedantur, eaeu perdatur ab es,in spirituqi agantur,cerebri ventriculos assus uelabcunt utiq; qtis magna ipsius iri iss inhabitat portio, portiones reliquas,&se etiam iptam, ubi opus est, reiicere pol. I taq. ut dictu est) quod spiritus portio nu, cui reliqua, rumpassiones, res uir uis olum vires & relique percipi cita sunt conditiones, motuu φου qu bus a singulis conotui est, memoria, cognitioq. seruanda, retinuda'. cst;& ex ijsrc: otarum,Spresenti uinetiam, at quarunt non ora conditiones manifestς sunt,quet latent, intelligenda: bini se d&naodus insuper, quo quae t piritus portiones patiun tur mala, ebciantur, & quibus opus habent, comparentur, motus nimirum inueni di sunt, quibus illa ola peragantur; Ac singulae spiritus portiones ijs comouendae; de niq; quia renciendς sunt omnes: utiq; spiritus uniuersitas eiusmodi sedi, itaque comst: iustae, cui usinodi cerebrum est, ct quomodo cerebrum constrictu videtur, S cere
bro omnino indenda fuit. Itaq. quonia,si qui in animali fit sensi corporis vestierin vel partium, in quibus fieri vitetur, aut internaru cuiusuis , ex ijs, quae paulo crassio Tes, matutin*q; sunt, rmae, natu tatq; attribuatur, si uni omnino non assignetur spiritu i , nec modo, quo quet diutriis in corppriis partibus sentiuntur, sentiri possint illec quo clusio singulis percipiuntur, miἰ eidemq; ota percipiantur, uinolescantq. ι nec quo ita tu reris lingularum sensu animal assiciatur , uti assici videtur, nec quo prae terita rurii passi nurn, priternorumq. motuum m oria seruetur, di singuli, ubi libit tu est,reeol utur, Intelligere licet; manifestissimus vero is sit, si spiritui neruose in m. nere coeat co vis iactur pH ita corpus uniuersum constructum cst, ut luet senuenda, intelligciu' q. sunt,i exis spiritim sentire litelligerino optime possit o mula: utimus si uim πω cum, in quibus moiqs fi t, naturis, an & ipsi spiritui attribuendus sit , nodum in x, ni0tumhidini non corporis uniuersi, singula uiue Uiu partiti serva ae, sed & ipsiuia spiritui neruos in gener e contento attribuendii esse statuerelictati
e tamen jps si iam in minxi id inquiramusconditiones dimitum, Iesbiis Maentiam, Lui 3i.diuvi motus attribus adiis est, donatam esteoportet,ium&i mit in Spuδis p talia moles,an unu modo spiritat neruolb generi inexistens donatus sit, in tura,
. t QVALEM ESSE OPORTET, LUAE ANIMALIS CORPUS, i
i iuri illes innamo uel substan ti na, &spiritum omnino eam esse neruo me mi, generi in exiitentem. CV, XII l.
' ' ς 'lat, uri si propriis natura mobilis est,& summopere motu
i gaudet, non subio inquab is dedet modo nexistem,quod tenui si naum, pini nil , dcleuissimum fuerit, moueri videtur; ita entia nulla
proi sus,at ea modo molieti apparent,qus sum .donatasunt tenuita te ;& motus, quos externae corporis partes,& internarum etiam quedaaedunt sentientis, intelligentis q. ,& huius omnino arbitrio,imperioq. eos ardui; quet. ἔ a ι e R nimirum
192쪽
stantiam inesse ipso a Deo creatam ,&singulis insulam. Cap. II.
T illud praefari liceat, quod si spiritus e semine ut dictu ha est, eductus rebus e semine totietilla ex Iliens teliquis in amin .eibus inime substantia visus sit, nequ*qVam tameα propterea&in homi bus,, hi si ijs ill hinei se, ;, qu sinanimalibus operatur,code que operari visus sipi dos trinaqrstia animae substat iam illum ei se, & persequs: homo operatur operari omnia, existimanduin est. Siquidem aliam hostini insissesqbstantiam, δύ' i Us eam diuina, ab ipsis iii in istam Cror pre non sacrae latum, diuinaeq; litterae nos docent, sed humanis etiam intelligere licet rastionibus. Quaedam nimii astor sum a reliquis animalibus operari, pilique, & apperere limnii suidelitur ἱ quae sal limiot i omnino substantiae, quam qu sis spiritus elemnae id M. us videri porca,
ast nanda sunt. Non sciliccta iii malium linquorum ritu in earum rerum scissa, cu- clinio Q;, ac sui son , e quibus ii ut mur,seruaturqz, αυ odii plateasticitur,acquie. se c. homo videtur; scdabaium quarum utayuci datum , quae nullo ipsi usui cste, quin quae Lisio prorsus compichendi: posi)nt esu de diuinorum etia entium Deiq;
ipsi Ibi is stat Hiain, operationesq; sumina inou. ru cum anxietate quin in horum conicin plata ancilii cnta , bcataq; rctum res iquaru in cogi itionem Κ et quae se ipsam ten
uandi , o lactandiq; modum atterati ci letato: ., de ipsiri etiam res, quarum ope teruati, oblinari'; queat , de coi potis etiam , cui indita est, salutem n igis . contem plui q. habra;:imilium nimirum cndium quo ruinium motonetur desineno,inruitu, conluc Ardineq; , qua potuit ratione trui appetens, qiuriensque. Non quidem uani. nui modo inexistat, qualis reliquoi si est animalium, &E semine omnino cducia tua iii linque ea thrct,lia animalium rei uorum more, rLrum quae ad conteruataonem sui ipsius, commodurnq; ,& voluptatem ipcetat , sensu de cognitione contata, nihil reliquorum intellectioncm appetat, nec velinearum inquisitione Iiboret xes cognatione Ebicctcturn t quae ad nullum ipsi Spertineat bonum. Tum preter aliorum ovi nium morem, quae ubi a praese ratibus bonis satis seruari, oblectariq; pollunt , ijs exstatu iantur, nihilquc aliud prospiciunt, appetuntue, nunquam in praesentibus bonis, quata, qualiaqueuis ea sint acquiescuns animae humanas sed quae vel boiuvolnus a suens beatissima videri potest, anxia scmper, semperq; remotis,futuris'; proim ies, appetusq, , nequaquam e semine educia, nec mortalis certE videri potest; quae nimbrum nihil post corporis dissolutionem, & a corpore seiuncta seruari, v I sperare, vel praesagire cum possit, haudquaquam libens sui ipsius corruptioni prospiciat, appotatue. Propterea scilicet nunquam in praesentibus, neque in ijs plane bonis, quibus praesen t cm dcgcias vitam, potiri, fruique potest, acqu iescit homo, scd v luti remotu appetens, quaerensq; bonum, & aliam, longeq; beatiorem praesagiens vitam , remo ti,,futurisq; assidue prospicit,appetitq;: quod substatia ei inest vere D et i ipsius opus,& quae sui ipsius opificem, parentemq; DLvM, ut supremum, propriumq; ipsius bo num anxie appetit, quaeritque, & illius orbata intuitu rebus ali s nullis adeo desinitio teli, ut vel illius obliuione capiatur, vel .lcsiderio non teneatur. Prauos prae I rca Omin es vcl in summa rerum copia, summaq; positos fortuna, noli odio modo h hens, sed .icspiciens etiam, longeq; eos infelicissimos iudicans hurnana anima I pr bos contra non amans modo, colensque & venerans, sed beatos ctiam statuens,ma
nil est E aliam a spiritu e sumine educto substat iam homini indit; & vcre cam diuinam, Deiq; ipsius opus,&D . i ipsius similem ; quae ubi non amplius D ε 1 ipsius operaturo rationes, ut cori uptam eam, inq; aliam actam natura,&luget &Iniscretiir, alacr-
latuique. Non siquid cm naturale, uniuersaleq; hominum iuditium salsum, vanumque existi-
193쪽
no homini scorium a reliquis anim labiis siti, tantiam Nini iniiuusio penitus di ita inuana, & ab ipso demissam D a o declarare possunt. ANIMAM A DEO IN SINGULOS HOMINES IMMISSAM SPL
c vero, si propriae hominum operationes, passionesque, pmititiones substiant iambo ininibus inesse, declarant longe quana quae r
tamen conficere, eodemqης m040, lupta ἰe eadem, &similem emittere in locu similitem. Demisso langi rc, & easdςm V illo in vilis'. confici r , neruosum iit initimi. imembra'olum l. nseu viuuersum, idq, solum, & modo eodem, eadem thin omnibus en Drci mo ri l. ratio ne intuemur si non prius omnino humanu ua in
animalibus spiritus sentire, motus',ir Rre, operMiones nimirum quae animae sun z
quae Da i est op nec reliquarum corpori si pa tium, nec ipsius etiam spii laus portionem quampiam fieri existimare licet, longe ab ijs omnibus di iter fani , penitusquemcorpoις qi , O quae ut visitim est λ ad operation spuitum agit, quae ipiunt nati iraenuntine congruunt: utiq. cprta is jpsam uniuerit, & spiritus pi aecipue sormam fieri necesse est. At longe tamen diuerso, longeq. nobiliore modo, quam naturae agaes. Pariiura, inae constituunt, surm*fiunt. Hae enim, quia per se subsistendi,&existenderer se proclii s impotentes sunt, & ut 1 ubi ista n t, ex ista nique, materia opus habendi, contrario ingenio , contrarijsq. donatae viribus, sibi iplis coire non sultinent, sed se las muru0 G; Gq. detur ni, proindeq. & ipterimur; ubi ςarum quaepiam quippia si ibit ens, sit praeitiexistentem naturam robore exuperat , cam ex illo, eius'. iacultates deturbat, an nos ens agit omnes,&se ipsam illi, proprias l. vir s , di propri*s indigeona: i Minyi; ilui l subit omnin5 corrumpit, &aliud ex eo costituit ens. ita a s orni di reliquae, retinii, quarum sunt formae, casum feeianturo ini es ; ipsi licet fiunt cui iebus, ct corrumpuntur cum ipsis. Ax substantia a D a o immilla, quod, Vtis nulla prorsus materia opus liabet , nihilq.riori 1 a materia pendet, α naturaru cor pori praei nexistentiimi nul i protius contrar ,s loge ab om nibus diue lillima cum sit, proindeqac nullo ab illi, malo assici cum possit, nil Iilla: vinoliendae ipsi suiu &
194쪽
corrupto corpore nihil qpsa corrumpitur.
anim1 corpori ut propriam sermam inde xt d fimimus,damnabim q. , nissuae quam illum propterea damnauimus , damnabimum in am, quod antimam a Dεσritui praecipue ut propriam formam traditam esse exissimamus,asseueramumi: & propterea omnino, rim,rmarum aliarum ritu, quae materiesum , quibus induntur,viris hus reiectis,exuperatisq; , propriarum eas aeponum operario numq; potentes lacidi
sas appetentem operationes reprimeret, resjderet et t. Quoniam enim quae homo lenitit de quae appetῖG& operationes,quas iuxtafensiim,appetitumq; operatur, nulla ali corporis pars,sed vinis sipiriciis sentit,apperitq; , & operatur operario ines' anterdum Hoperatur adeo Dro exosa , Ut animae ab ipta creat morte eas puniari nisi proprio.
ipso creatam corpori quidem uni orso artiseritu ipsaeeipiae inditam esse, dilatatem illi prauis hum ab operationibus repellendi, & ad proba Deoq; gratas imp Iendi tributam, &impositam etiam esse amitrandum esti proinde lite via non operara tur,lutea Dgos uilirhq .ssimpositum 1 auris obibe cuni posse, ob neglexerit Nec vero in iis modo, qu dicta sutili Vbi animum cortinns formam intem Armstotelam damnamus, quaquam de anesia a D, erram,sed de ea, quae es me a
mus, non de anima a Deo ereata, quae corporis quidem ,niuersias ratius p pue sotina visa est , positaq. t sed de ea,quae e semine edum est, eseu reddeclarauiu Morofitemurque. At age, quod propositi inest num spiritus an mialibus inlit,' nurm existens operariones, passionesque, quae omnium consensu animae sunt olusi' se eas operetur, patiaturque omnes, intueamuri i o . . .
QUOMODO ANIMA E SEMINE EDUCTA CORPORI INSIT,
manifestum ut fiat, corporis speciem,& animalis actiones, pessioneri . . i i i &operationes inspiciendas esse. Cap. - NI M A L num exanimae semine educta,corpor . , oh forinat materiaq. , an ut edistinctis, separatisq; rebus compositumina .s propria corporis uniuersi natura, an quaepiam eius pars , quae quidem corpori uniuerso insit, at per se ea existat reliquo a compore seiuncta, anima illa sit, ut innotescat; animal ipsum, eius' passones,sensusq; ,& operationes iniiciendae sunt omnes:&si quidem specie eade, & iisdem uniuersum viribus, facultatibusq; conatum appareat; vel quod coelo euenire videtur )id modo a se inso differat, quod quaedam eius partes reliquis paulo densiores, laxioresue sunt; eadem itaque in omnibus species, eaedemque in omnibus vires, at paulo in aliis robustiores, languidioresue; dicta anima, corporeq; , ut e forma ,& materia, & unum omnino ens esse animal, eiusq; formam animam esse statuedum est: minime vero i diuersis e rebus compositum id appareat; dc quae cum specie, tum vero, & agendi, M pMtiendi ,&quae passae sun t sentiendi, operandiq; viribus, facultatibusq; a seipsis distetrant. Quoniam enim id fiant entia, quod inexistens forma,naturaque etiuoru
195쪽
cim sitim speetes, tum vero de actiones, & passiones, & earum peruptiones, operatione que, vcl si proprijs eae materijsita immersae sint, unum ut iis factae videri possint, in exilientium sormarum sunt omnes: utique quod Erma una, unaque donatum est natura, vel si dicto a seipso diiserat modo ; eadem prorsus uniuersutia specie, ii denaque & agendi, & patiendi, de quae patitur sentieti di, tum de operandi facul ratibus praeditum sit, summe es necessarium. Itaque quod dictum est si animalis corpus e partibus compositum sit, quae & specie , & dictis facultatibus omnibus bene a se ipsis dii serant; nequaquam unum idens, de cuius uniuersi una sit sorma, naturaque una, sed entia tot sibi ipsis colligata , unitaque esse, quor eius situ Par res , quae specie a reliquis, Letisque ditiarant tacultatibus, statuendum necessario crit; singulisque propriae formae, propriaeque dandae erunt naturae, veluti&entibus si immea tu ipsis dii sidentibus, terrae, aquae, caeloque ipsi .vinculis quibusdam sibi ipsis colligatis , vcl vali cuipiam inditis, sibique ipsis immixtis. Age itaque animalis par-
ε, cariarnq; actiones,oc passiones, seni usque, di operationes intueamur.
AN INAL NON UNUM, IDEMQUE ENS ESSE, SED E REBUS
in 'itas compotitum , ncce inani: eliis modo, sede spiritu itidem ne . Eolo in genere contenro: di illarum lingulas a reliquis o . Iribus agendi, patiendique,cto petandi facultati-ti bus, tum de dispolitione, specieq; differre. p. V. , Ni MAL non, o lapides, metallaque , similare ens apparet,
sed e plurimis , longeque a se ipsis dissidentibus compositum
rebus; nec vero ex s modo, quae inani:cste sunt, e carnoso. nimirum , neruoseque, de olico genere, quae quidem bene a se ipsis lingulae, & multo a reliquis amplius diuersae, at benhom
nescialiae, corpulentaeqtie sunt, sed ex alia itidem substantia,
qua quod pertenuis, neruosoque inclusa est generi , sensum
omnemJrtet. Nam huiusmodi dicto generi, cerebro scilicet, is inali medullae, i. et uis, arteri', venis, ventriculo, intestinis , vcssicisque , de viascetum tunicis, viris omnino ccpus ossibus, iisque senilibus rebus, reliquis, qu galbae, exanguesque sunt, substantiam inesse, cerebris, ventriculi, &spinalis me dulla, iaciuorumque, qui, quod videndi iacultatem oculis inierunt, visorij dicuntur, conspicua cauitates inaniscite declarant. Non scili Gnili subsita uia quaepiam iiiijs continenda iit, tot, tantaeque in certaro cauitateς, tantus ut spinali media la meatus factus sit: nec nisi per visorios dictos neruos diciar subistantiae e ven ibolos in oculos , dc ex his in illos iter dandum sit, concaui a natura conliructi sint; quae ncque temere quicqtiam facit unquain; & vacuum, atque in alie sumnio
perec horret, sunt Opaeque aduersatur. Nec si non pertenuis sub iantia , spiri cus nimirum, ted humor quispiam illis insit, nusquam is spectetur ; led de intea tempto animali& ccrebro, ueruisque incisis, statini inuisitis fiat: vel quod fieri sincimus, ins istast potestate maiores, minoresue oculos facere , de nihil etiam operantibus nobis, bono rerum succcsiu longe illi grandiores, longeque is tendi-niorcs; ni inDic suntra , obscurioresque malo quopiam ingruente tiant; ci altero cculcitum Occlivsti intumescat alter. Nam si quidem humores , quo animae collia hi tuni est , consuant; non certe nullo illo temporis momento , dc ex oculorum alici uiti alicitia in conuolant. Nec quod non de reliquis in neruosi generis porti nibus cauri arcs conlpiciantur, quin reliquis omnibus eae insint, dc in reliquis omnibus spiritus inhabitet, dubitaudum est. inando enim manifeste a cerebro, spianatique
196쪽
natique medulla nerui emanant omnes; de iisdem omnes tunicis, eademque do Dali lunt substantia, id moil Oab his alii di in rentes, quod progressu duriores facti sunt quod spinali ctiam Ocnit mcdulla' , quae scilicet quo longius il cerebro pro ς rc litur, codurescit magis; moltcs vcro qui dicutitur, &visorij cerebrum videri potiunt in longius productum: utique easdem Omnibus cauitates in elle, candemq; in omnibus substantiam contineri, cxistimandum prorsus est. At non in reliquis, sed in cerebro tantiun , spin alique medulla , ct in visorijs conspicuas eas esse iudicandum ; quia nequaquam , quod in cerebro, spinatique medulla , &in visorijsidcm ,& reliquis in neruis operandum spiritui est opus: & ut in eo itidem decla ratum est commentario, in quo animal uniuersum ab unica an inae substantia subernari expositum cst qpod in illis operandum est, multo operetur commodius;
si quod facium videt ur in illorum singulis una modo, beneque ea ampla, & bene corpulenta in re facta sit cauitas; in hii contra, si in longe plurimis, longeque minu tiistinis, at ita sibi ipsis vinitas, agglutinatisque neruulis, unus ut omnes videri queant, compositi sint; & in lingulis ut dictum est angustissimi, & qui visum penitus lateat,sa ii sint pori. Nam vel huiusmodi ne bene latum spiritui praebeant iter, nihil veren
dum est . Quoniam scilicet neruis reliquis propterea inditus est spiritus, ut quae par tes, quibus a laxi sunt, di nerui etiam ipsi ab externarum reruni viribus patiuntur, eadem iptis in exiliens patiatur, percipi atque spiritus; tum ipsos ut neruos, circumpositam j partus, libet, coin moueat, flectatque: utiq; angustissimo subtilissimae
rei indendus luit polo; in quo scilicet nullum is nactus locum, in quo solus ipse,&seorsum ancilio, cui in existit, moueri queat, quocunque mouetur motu, eodem de rem , cui inditus cst, commoueat,&s una eam perpetuo, nulloq; trahat labore ; de qua uiscam exicrnarum rerum actio penitus subcat,itaque ipsum immutet si iritum;
quod factu videlicet cst, minutissimi nerui angustissimo indendus suit poro. At, quod tantulus spiritus tanta membrorum inolem iustinere,vectareq; minime queat quod factunt itidem videtur neruuli longξ plurimi inter se colligandi, de unus,lseneq; cra sus h minu tis multis componendus fuit. Nam si vere unus sit, eiusque in medio vnu, modo, at bene amplus, & qui multumcaperet spiritum, iactus si meatus; si quidem
is paulo crassiore, densio reue factus sit in re, & quam externarum rerum vires aegrε subeant; prius quam spiritus eae innotescant, circumpositas mollissimas carnes grauiter asitigant, si in minuta, laxaue, haudquaquam, quod partes secum vi attrahat, praestent ii et ui oportet illarum durities, ponderique renitantur, sed utriq; cedant. itaq; Se inflediantur; minimcq; quo propositum est, siccum illas trahant. In cerebro contra irinaliq; medulla, de visorijs in nermis bene amplar, bencq; ab externarum rerum viribus defensae, obtorieque, quales nimirum factae sunt, iaciendae fuere eaui tates; quae scilicet non propterea factae sunt, ut ijs inexistens spiritus circumpositas
res commoueat, scistatue; I 'c ut quae externarum i crum a viribus patiuntur, ipse
eadem patiatur, sentiatque; sed quod sequens amplius manifestabit sermo ) cerobri quidem ventriculi, ut in is residens princeps spiritus portio, portionum reliqua, rum pastiones, nec ita tesque percipiat a tum & modum inquirat, quo illis sit occicurrendum ι qui scilicet singulis citcndi sunt motus, intelligat, decernatque; munera nimirum obca i , quae recte et obire queat, spiritus multus sit, & in bene ampla, b neque munita sede resideat, oportet ; in qua videlicet nihil externarum rerum a viri bus exagitetur, turbeturve. Spinalis vero medulle, VisoriOrsiq; meatus tales faciti sunt, non ut ullum in ijs operetur opus I sed per illain.quidem in neruos qui longe plurimi ex ipsa enascuntur per hos in oculos iter ut faciat quod utique multo commodius, multoq. iucunditis per a Inplan patentemq, faciat viam Itaque vel si nulle reliquis in neruis conspiciuntur cauitate non propterea nisi si ijs spiritum inesse suspicari licet:
197쪽
mitus lateant, non bene latum spiritui praebeant iter. At & seminis , e quo mania feste ve sibi amplius declarabitur confectum est neruosum genus, natura, species que, eius portionibus quibus uis huiusmodi si ibstantiam inesse, manifeste declarat. Q pniam enim multus sanguini inest spiritus ; itaque E venis elapsus fumum emitati t. & haud multo post in grumum , in nigricantem scilicet, stabilemque coit rem; tenuitate nimirum elapsa, qua in existente puniceus erat, fluidusque, crassior fit, nigriorque; & vel omnium consensu, vel sensus ipsius testimonio, amplius is si minarijs in venis, testibusque concoctus seminis naturam assumit, speciemque; pro dulci scilicet, rubroque, & fluido, amarus, ac reue,&albus fit, viscosusque;& propterea omnino , quod 'niuersa eius moles copionore donatur calore ; & dum tenuior eius portio in spiritum I vel in rem bene spiritui proximam agitur, crassior interea viscosa fit, glisceraque,' & E qua nullus clabenti illi pateat exi-xus: utique quin semini multo quam sanguini copiosior insit spiritus , non est du- hitandum. Nam amarum, aereinue amplius, & mordicantem saporeni qualis semini inesse videtur robustioris caloris, quam dulcis est, actionem , 8: albedinem caloris molem exuperantis& tenuitati retecipua insidentis speciem esse; si non satis dum declaratum est , suo apertissime declarabitur Ioco. Et Antiquiorum ce
te nullus spiritum semini inesse ambigere videtur: quin illum ei ad unum induntis omnes; ipseque in primis Aristoteles . inest inquit 1 n omnium semine, quod
ἡ calor rotatur : id autem non ignis, non talis aliqua ficultas ; Ied spiritus , quiis in semine , spumosoque corpore continetur. Semini porro inessi conspectus spiritus , quin rebus ex illo contems*, quae molles dum remansere , insit 6mnibus, ambigere itidem non li ed. Etenisti cum bene fluidum, siquidumque, & seni Viscosum existat semen ; dum amplius in utero concoquitur. & qui semini inest Evisu, est, amplius absoluatur, coerceaturque: &multus preterea aliut in eo spiritus ingeneretur, in eoque retineatur, neceste est. Siquidem humidioribus eius partibus e viscosis exemptis, & in spiritum actis , coeunt hae sibi ipsis: & pro viscosis
lentae fiunt, cratisque , externae praesertIm : itaque in existenti tenuitati internae praesertim nullus amplius 'patet egressus . Et tinti quorum nullis materiale modo principium , sed quibus non utrunque, &materiale scilicet, & agens, animaleque, hoe certe a masculino semine ad latus constitutionem apportari visum est,& spiritus id esse : qui igitur in rebus E semine consessis remaneat orinibuς necesse est , elabi ut dictum est ex ijs impotens; & qui commodiori rei indi nbii possit. Itaque quod dictum est animal non unum ens, sed e plurimis, longique a se ipsis dissidentibus rebus veluti vinculis quibusdam sibi ipsis colligatis compositum est r nee e manifestis modo , sed is spiritu itidcm ; qui ; quod neruosi, vedictum est ) in istit generi, & summa do na tus' est feni uitate ; nusquam conspicuus fit. Ipsas porro res , agendi, patiendique, & operandi viribus , tum & diaspositione, specieque a se ipsis differre, si declaremus; superfluo sanh id astamus. Quis enim propria singulas, internas praesertim, opera conficere , & quisus alia
a rerum naturis summopere immutantur, patiunturque, & voluptate numina, summaue afficiuntur molestia, nullam alijs passionem, nullumque fieri sensum, & per petuo alias m6ueri, motuque oblectari, immobiles alias sis natura esse, &ab alijsvectandas esse, quis itidem singulas propriam dispositionem, propriamque sortitas esse speciem, non intuetur.
198쪽
ANIMAM E SEMINE EDUCTAM, NEC UNAM UNIVERSI AN L
malis corporis , nec vero diuersas illius portiones diuersarum huius p rtium fornaas esse. Cap. VLPA ri , quae, de specie, de agendi, & patiendi, propriasq; pabsiones pςrcipiendi, tum & operandi facultatibus adeo a seipsis dis.serant, compositum animalis corpus cum sit: quain longissine omnibus quidem abesse existimandum est , unum ut cras poni possi t, deforma una, unaque donatum naiyra. At multo certE Aristoteli longius cui nimirum ; quod non quaevis anima corpori cuiuis, sed singula' i cne apto , beneque ad proprias opetationes a dei das accomodato in dendae , & sormarum omnium maxime uda, maximeque simplex anima videtur; corpori itidem summe simplici, summeque similari indenda tuit. Nec vero, quod Peri pateticorum nonnulli faciunt non huiusmodi corpori indendam dicant; quod di uersis P diti secultatibus, & diuellarum potens operationum , & quas nequa' quam pei la, Assimilari indita rei aedere queat:; ad quas omnino ardendas diuersorum organ orum opus habeat ope corpori ediu talis rebus composito, de quarum quiritur: &nisi fieri id posse demonstrent; quantumuis multis, diuersisque orga ni opus h 4bere animam , animalium corpus orgagis multis ditaui um ostendant, nequaquam tame' propterea ijs ut propriae materiat illam inhqrere , deci
ratum V si γο te L Cur si in alia in organis anima cum si, ijs inhaerere nequeat 'Mirius etiam quod alijsaciunt unam quidem ,.& ei dem uniuersam substantiae
:rsis rebxis, diuellisque donetur viribus4 visivadi oper di diueri a Sassumat vires : itaq. rem ponant, quae omnium maxime, & Ariastoteli ipiti di rerum amplius naturae repugnet. Materia inquit Aristoteles ctu hoc aliquid non est, sed potentia; sotina illa perficit, di ad entia omnia, quae potentia est, agit: & manifeste entia pastim immutari, & alia specie, alijsque donari viaibus videntur, prii nexistente natura ex eis deturbata,&alia ea subeunte, occupanteque. At n que animam veluti in partes dividant; de esubstant ijs multis quod Aristoteli facium v detur in; erdum eam componant; liuersis q. corporis partibus diuersas animi partes ut proprias indant formas. Quorundam cille inquit corporis partium quaedam nim spartesvr- μα sunt. & periectio . Propterea enim dictum id homini suspicari licet, quod una , eademq. aulina . Ac una omnino , simplexq. corporis uniuersi formas sit, cur in diuersis coxpyjs partibus diuersae aedantur.OperAriones, diuerseq. percipiantur passiones, dc in diuersis anime affectibus diuerse corporis partes afliciantur, causam reddere dciperavit. At summe id proprius cius positionibus contra itum, sui meq; aduersum,& lumine etiam ab eo reiectum esse,&vnaim prorsus,eiu&demq. animam uniuersam substatiς esse suo satis explicabitur loco. Minus etiam quod alibi, &cum sensus, tum vero animalium motionis ratione explicanti Aristoteli placere videtur uni corpois parti,& cordi omnino ut propriam forma in dant animam:& propterea corporis itide uniuersi, vel si difforme id sit, formam poni posse conte dant; quod ii it 'rina,que 1 i partibus reliquis suggerat omnibus; di cui oes, veluti centro linc
199쪽
lines annexe sunt.Nam ipsum etiam cor nequaquam similare, de quod una, simpliciq; a natura constitutum, & cui una modo, simplexque natura inesse videri queat, vel Aristoteli ipsi videtur: non diuersis modo sui partibus diuersa donatum specie; sed . neruis,arterijs, venis, fibrisque, rebus nimirum, quae cum a se ipsis singulae, tum vero a cordis substantia summopere differunt, intertextum; quin earum omnium prin. cipium Aristoteli visum, positumque. Tum, nisi quae sentit, appetitque,& motu edit subitantia, ipsa nimirum anima singulis insit corporis partibus; sed 'propterea singulas sentiendi , appetendique,& sese commouendi facultatem obtinere ponatur; quod ab anima uni cordi inhaerenti ea donetur e longe aegerrime modus pateat, quo huiusmodi facultates partibus singulis assidue cor subministret. Qui enim ab Aristotcle inuentus est, non cinge modo est obscurissimus; sed ut suo amplius ostendetur loco absurdus insuper, ridiculusque, de in quo ne ipsium quidem Aristotelem acquievisse , existimare liceat. Itaque quoniam quod dictum est nec una , sit pleZque anima e semine educta corporis uniuersi, nec diuersae illius portiones di uosarum huius partium formae videri positat: utique res per se existens necessa- aio dicia anima ponenda est.
NUM ANIMA sup ERIVS DICTA CORPORIS FORMA SIT,
exquisitius, de quibus inspiciendum sit in rebus. Cap. VII. T tanti res momenti non adeo e longinquo est prospicienda,
uniuersalique ratione,de quae dictam animam corporis quidem, eiusque partium sormam non esse declaret, at quae nam sit nihil
manifestet: sed proximius omnino inspici cnda, proprijsque e plicanda est rationibus; & quibus, si quidem partis nullius sor maest, & per se existit, quae animalis pars anima illa sit, mani
festum fiati eae nimirum animalium cognitiones , operatio
nesque intuendae sunt; in quibus ab inanimis ea disserunt ; de quibus corpus, ubi anima illa spoliatur, spoliari videtur: sensus nimirum, motusq; Nec vero quod factum videtur uniuersali quodam modo , sed uterque singulis in animalis partibus, in quibus sieri videtur , penitus inspiciendus est. Prstereaci eae animalis passiones, in quibus, vel prorsus, vel tantisper sensu, motuque cor pus destitui videtur; quaedam nimirum mortis genera, animaeque deliquia, de somnus postremo, de immutationes, quae certis in dictae animae perturbationibus certis in corporis partibus fiunt. Num scilicet sensus, motusque singuli partium, in quia hiis fiunt, naturis attribui possint: ea nimirum natura, eaque partes donatae sint dispositione ; ut quos aedere videntur motus, proprijs eos viribus a dere , de a rebus , quae in ipsis sentiuntur , pati ipsas , immutarique posse , intelligere liceat.
Quoniam enim qilae rerum vires nihil in nos agun t, nihilque nor, immutant, qualesuis eae sint, nullum sui sensum nobis faciunt; sed ear modo nobis percipiuntur, a quibus patimur, &a quibus immutamur; itaque antiquioribus omnibus, de ipsi in primis Aristoteli sensus quiuis per alterationem , & pallionem quandam fieri videtur: utique vel ipsius testimonio, num rerum, quae singulis in partibus lentum,tur, sensus ipsis assignandus sit partibus inquirentibus, num a rebus, quas partes sinsulae sentire videntur, partes ipsa pati apis sint, inspiciendum omnino et t. Praet rea,& num huiusmodi partium passiones, immutationeaque voluptate, quaear aliaciuntur, assicere eas queant,videndum.Adhuc,num lingularum immutatio, eiusque sensus uni omnis, & nullo temporis momento communicari possit ξNam ut dicta est id etiam sieti sentimus; nec ut Aristoteli placet s non vita,eademq; animae pars omnia scia uat,at certe modo ipsius paries certa quaediun percipiant; eorum, quae sentia'
200쪽
tur, discrimina innotescere, diiudicariq; queant. Postremo, num ubi interIt animal quod, si anima corporis forma sit, euenire necessirio oporteaocorpus uniuerssi, vel principes saltem eius partes, & quibus demptis vivere animal nequeat, simul corrumpamur: & num in animae deliquijs, somnoq; corpus uniuersum, singulasq; eius par res veluti sensu,motuq;, sic propria itidem forma,propriaq; d elati tui natura existim re liceat,quam diligentissime inspiciendum est. Et si quidem partes singulae ab hs, quae sentiuntur pati,immutariq; , de voluptate,qua dum pati situr, immutanturq;, afficiuntur, iplas ea assici, & partium singularum passiones, immutationesq; vni Omnes communicari posse,&anima a corpore separata uniuersum id, vel principes salte eius partes corrumpi ,&in animae deliquiis e reliquis corporis partibus propriam substatiam recedere, & quod si eri oporteat, & fieri existimandum eli in illarum unam confium re omnem visum sit; aut videri queat: utiq; corporis uniuersi unam, eandemq; animam e semine educita,vel diuersas huius portiones,diuersarum illius partium formas ponere liceat: minime vero,si eorum quae dicta sunt, vel unum non ita fiat, itaq; eue.
niat. Qui enim, si quibus in partibus tensus fit, motusq. , non ipsis is partibus , ipsi,
rumq; naturis attribui possit, si scilicet a rebus,que in singulis sentiuntur, pati eas, immutariqite, vel si quas patiuntur pastiones iucundas ipsis eas esse, vel si quos singulaes de re videntu r motus, proprijs ipsit eos viribus edendi potentes esse, motuq; oblectari, vel si quae in singulis sunt immutationes, in intermediis omnibus, & in princiape illa,cui partium singularum passiones, sensusq; communicandi sunt,& communicari videntiar omnes, nullo illo temporis momento, quo communicari videntur,fieri poste existimare non liceat ; vel qui,si no perpetuo ubi interit animal, corpus uniuer. sum, nec vero insignes quaepiam eius partes corruptae, ac ne immutatae quidem sint; aut qui,si quae in certis animae perturbationibus certis in corporis partibus immutationes hun t, nihil earum forma, naturaq; turbata, passaq; fiant, animam illam cor oris uniuers, vel eius partium formam ponere liceat ξ Age itaque,& partium in quius sensus, motusq; fit,& rerum, quae in linquiis sentiuntur, naturam,uiresq; , & motuum genera, quae singulis Uun tiar i n partibus, tum & voluptatem, molestiamque, qua singulis in sensibus, singulisq. in motibus, cum in partibus, in quibus sensuum tusque fit, tuin & in principe illa anima allicitur, intueamur.
QVAE, ET QUIBUS, CUM IN EXTERNIS, TUM ET INTERNIs
corporis partibus animal sentit. Cap. VIII.
Ni Max externa in corporis superficie uniuersa, & externis in partibus caloris, frigoris'; vires, nec summas modo,robusta'; , sed bene eas imminutas, languidasq; sentit: at unas modo ente in quovis reliquis in partibus omnibus; in lingua vero duplices, de contrarias interdum simul, diuersasue . Entibus namque, quae apud nos sunt,& quibus propriae naturae non summae insunt, non propriae modo insunt vires, scd aliae, beneque in te dum proprijs contraris, diuersaeue, ab ambiente singulis inditae, di longo plerunq. , quam propris sunt, robustiores.Vel languentes, enim, at assidue a nouis superaccede tibus sols, aucteq. ambientis vires,vel multo robustiores proprias
entium naturas retundunt, 'perantque; pene&agendi ut exuunt; itaq. earu actio
reliquas corporis partes latet, soliq. manifesta fit linguet. Nam sapores quos uis non aliud cisse, nisi propris ciborum nature, proprij scilicet ciborum caloris actionem, suo apertissime declaratum est loco. At uniuersa ut uictum est externa in corporis superficie, uniuersisque externis in partibus, di b ngua in uniuersa dictas percipiens vires, graciliore certe, mollio reue in illa, de in extrema hac multo cas percipit exquisitius r