장음표시 사용
201쪽
internis vero in partibus, per nares quidem aeris, vaporumq; Hres, actionesq. id enim manifesse odores sunt) in oculi: autem lucem, nec viΠntem modo,puramq; , sed imminutam, faedatamq., colores nimirum: nam lucem proprium esse visus obis tum, & colores lucem esse imminutam, scedatamque, suo illud apertissime loco, dein proprio hoc manifestatum est comentario: per aures vero aeris impulsus, motu ., o longe eos languidissimos, dc qui quamuis aliam corporis partem lateant prorsus. Nam sonos, quos audimus, non aliud eme nisi externi aeris motus animae tandem cocommunicatos, dubitare non licet : siquidem quae motum edere videntur res, non aliud agere videri possitnt, nisi aerem violenter explodere, impellereue. Itaq; antia
quiores ad unum omnes sonum aere commoto fieri, di sonum omnino aeris motum esse consen tiunt. Et non a naribus odores, nec ab oculorum tunicis, vel etia hum
ribus lucem, nec ab auribus ipsis sonos, a praeduris nimirum, & quae vel grauiter ab exuperantibus agentium naturarum viribus oblaesi, afflicti q. nullum propriae passionis sensum animae praebent, languidissimas tenuissimarum reru getiones, impulsu R., sed ab alia in existente substantia percipi,de suo apertissimε demonstratum est loco i deinde manifeste intelligere licet, quod naribus, auribusq. abscissis, minus quidem, aes alis tamen,& odores sentiuntur,&soni; si quid praesertim illarum loco apponas,
quod narium, aurium l. vicem praestet: dc quod quantumuis naribus, auribu'. oe-esulis, si os rebus sonum emittentibus apponas, veluti copiosioris sentitur. Itaque externis in partibus caloris, frigorisque vires, in internis vero per nares aeris, vapo. rumque, per oculos autem lucis affectiones, & lucem ipsam, per aures aeris motus,
PASSIONIS, IMMUTATIONIS E, QUAE SINGVLIS IN PAL
tibus a sensilium viribus fit, sensum, dilationis, constrictionisque sensum
, esse;&ab utraque moderata dum est, blandaq; , propterea voli,
ptate animam e semine eductam affici, quod in utra pad motum agitur. Op IX.
EN rao v M porro actiones non perpetud propterea iucsidas,m Iestasve esse, quod partium, quibus anima e semine educta in existit,& animi illius etiam natura foueant, obi dantve, sed quod,& partes , & ipsam etia ijs in existentem animam dilatant,consi inguntq;.& moderate dum id agunt, blandξque, voluptate summa, summa contra molestia ubi immoderath, vehementerque illam ab ijs affici, quae singulis in partibus a rerum, quae in ipsis sentiu ntur,viribus immutationes, pas. honesq. fiunt, et voluptates , molestisq. , quae eas coasequuntur,manis esse declarat. Quoniam enim calidarum, frigidarum' rerum contactus diuersis quidem in corporis partibus, at simul in omnibus iacuis, tu dissimus est, gratissimusque; si vel nullis alienis a viribus lingua occupata, &qui dilatant, sundunt'. ,&qui constrinssit,
constipantque cibi, vel si stigidi illi, de hi seu calidi, seu frigidi assumantur, itaque 5:
hi, &illi nullum propriarum , sed contrariarum, diuersataq; virium viriq; sensum , &1spositionem linguae indant, moderatis modo, blandisq. agant viribus, quae ill rum opus videri minime queat, militica animam linguae in existentem assiciunt voluptate; &qui inspiratur aer nullum prorsus caloris, frigorisve sensum cum faciat, non voluptate modo summa. summaq. illam assicit molestia, sed veluti eam vivificati prosternitque, & exitio tandem dat, de crassius omnino qui est perpetuo sere id agere videtur: lux etiam ipsa nihil oculum, eiq. in existentem animam cum calefaciat, at di. latet modo .di: iundatque,dum moderate id asit summopere illam oblectat, exhil ratque: M quae vchcmcnta , molesta est, zravisque, di tenebrae nullo illam cum e E. ciant
202쪽
ciant frigore, contrali ni modo; si non dolorificae, noxiaeque, at tristes certe sunt, odiosaeque: postr cmo &soni, moderati qui sunt, & sibi ipsis congruentes, consoniq; onge iucundissimi, longe contra molestissimi cum sint, qui immoderati ,&sibi ipsis veluti discordes sunt i &qualcsuis facti quibus uis animal cum comoueant motibus riuiquido utique patri, n6 pcrpetuo in rerum sensu voluptate illius generis animam as fel, quod illarum vires partes , in quibus is fit, vel quar ijs in existunt animae portiones foueant, propria ueresutuant naturae; sed quod partes ipsas, proindeq;& ii' sis in existentes dictae animae portiones dilatant, constringuntue. Qui enim, nisi ipsa
mei dilatetur, constringaturue anima illa, partium dilatationem, constrictionem uepercipiat ab earum utraque,moderata dum est,uoluptate, molestia contra ab immoderata facta assiciatur ξ At vero,quod earum neutra, nec ulla prorsus immutatio
enti, quod nihil ab alienis immutatum sit viribus, per se i ucunda esse potest: utique quippiam aliud, quod dilatationem, constructionemq; sectetur, vel a quo utraq; fiat, ct motus omni uis voluptatis, qua a rerum, quas sentit, naturis, anima illa allicitur, opifex sit, proin icq.& motu ipsa oblectetur,oportet. Neq; enim aliud, quod illaruvltique communest, aut quod illarum alteri congruat, in tueri licet ;&manifeste is utranq. seoatui; quin utriusque veluti opifex est.Et a sonis, ab externis nimirum aeris impulsibus, motibusque, quae illos pcrcipit substatia impelli tantum, commoueriq., aliud nihil prorsus pati cum possit; & substantia, quae sonos, eade ut dictum est sei iulium reliquorum omnium actioncs percipiat oporteti utiq; substat iam, quq in anumali sentit,propterea a rebus, quas sentit, voluptate assici, quod ad motu ab ijs agi. tur,&cor. moueatur omnino; omnibus quidem, at Aristoteli certe in primis decernendum est: qui nimirum voluptatem, vel operationem ipsam, vel operationis veluti Uecia esse,& spinanxiae viai unam modo attribuendam esse operatione decernit.
5 EsTIENTEM ANIMAM, NEC SENSORIORUM, NEC VIS CD
ium, nec neruosi generis naturam, i d spiritum omnino esse neruoso generi in istentem. Cap. X. VON A M igitur quae in animali sentit substantia,propterea rerum vires sentit, quod dilatatur ab ijs, co nstringiturquemdum ita leniter alterum fit, ut commotionis modo, quae dilatationem, constrictionemque neces lario consequitur, non& harum itidem se
sus animae fiat, voluntate summa afficitur; summa contra mole-------stia, ubi vehemen ter dilatatur,bi multo certe maiore, ubi constrin-Eitur ; & propterea rerum, quas diuersis in corporis partibus, diuersis sei licet sui ipsius sentit portionibus , disseientias dignoscit omnes; quod quae in singulis immuto
siones , motusque fiunt, uni, eidemque communicatur Omnes ι & summopere motusaudet, luceque: utiq. quae in animali sentit substantia corporea quidem, at longe tenuissima, s biq. ipsi continua, & ab una omnino sui ipsius portione reliquae deri uent omnes, &sui natura mobilis, lucidaq; sit, oportet. Qui enim, nisi corporea sit, a caloris, singorisq. viribus Patiatur, immuteturque, & dilatetur omnino, constrin- saturqueξ aut qui, nisi longe tenuissima sit, adeo nullo temporis momento a languidissimis rerum viribus dilatetur, constringaturque; &quae in ipsius puncto quouis j mmutatio, motu . fit, in uniuersa fiat; & constricta tanta afficiatur molestia P aut
qui,nisi tibi ipsi continua sit,& nisi quae singulis corporis partibus ipsius insunt portiones, a communi quodam principio derivent omnes, quae in singulis immutationes, motusque fiunt, nullo illo temporis, quo fiunt, momento intermedijs omnibus,&sommuni cuipiam communi centur principio caut qui, nisi sui naturam'bilis sit, luridaq. , adco motu Oblectetur,luceat q. suustamiam, qui in anunali sciuitius ulmo-
203쪽
di esse cum oporteat : 'utiqite, nec reliquarum corporis partium, nec earli qua quddis ipsis praecipud sensias fieri inlatur, sensoria dicta sunt, nec reliquorum visceriti hu vescordisi plaus, vel ipsius etiam neruosi generis in quo uno sensilium omniis actio- videntur 1nati tram esse existimare licet. Nam ut cutis, quae corpus conto sit, &linguae portionem ab appositarum rerum viribus dilatari, constringique,& Gmoticinem , quae dilatatio iem ut dictum est constrietionum qu consequitu , tu ciuim tam inexilieula iratu inesso, pxistimare liccat; non certe nullo illo temporis momet to , quo dilatari, constringiq. videtur, dilatetur, costringaeturiae. Mintu erram illius immutationem, motum'. cuti niuersae, uniuersaeque linguae, & communi jnsuper prehcipio ,hrioni devit ocimtesntedijs partibus omnibus nullo itidem tempori i ineto conrisuriatati ercistimare licui. Iinus etiam cerebrum nam non in naribus, auribusque, sed ipso incoaetro Mures, sonosque percipii, &inantiaste sentimus, & satis
est, ut videtur, superius declaratum, bene. nimiruria crassum, corpulentum q. ens, de quod quouis contrectatum, dilaniatum q. modo, nullum prorsus propriarum passio.
mum se itum adimit ri luee inquam, peniciis l. sui natura immisbile estia Ionge lai vitalisi irati es itis viribus dilatari constringique, jsque ab externi aeris im--pulaburiqui externarum corporis partium nulli percipiuntur,impedi, agitatique, &Eilaratum ,lcon strutumque, & commotum non ipsum modo, sed parte is itidem ot rara, enim' naturas voluprate tanta, tamaue attici molestia, aut oculos ipsos, crassi uculum inino, minime l. lucidum ens, non a solis modo candore, sed &ab alb drn erim naid thattis dilatari; distandique, a tenebris eontra eo tralii ,& lucem adeo ipsis um graramque, tenebras contra tristes, odiosasq. e e ,& utramq ip ximi affethlanem rpli uis corporis partibus, earum q. naturis communicari, citistim recerte noti liceria sinus etiam, quam sensoris, cordi, reliquis l. visceribus senties
anima υτ pria ipsorum serma indi potest: nihil enim ipsa, quam illa, crassa sunt,
corpulentaque;&ijς obtina sunt rebuI, ciuas non languidissimae modo ciborum
spiratiq. aeris, & lucis vires, ipsa q. etiam lux, sed nullae prorsus, a quibus animal pγnitus exitio non deriir, nullo permeent temporis momento. Tum non ciborum mo
do,hacisque, sed ne ii spirati quidem aeris , ut cor nihil minus, quam cerebrum atti git subitque, cordi vensus fit ullus :&qui sieri interdum videtur, no ipsius is cor di , sed neruoli generisportio nibus , aquibus contegitur, & quibus adhaeret , sim turque , attribuendus cli omnino . Cor enim ipsum, ves uti & reliqua viscera, nubium proistis propriarum passionum sentienti antinae sensum praebet, veluti nec an gula, equo tenuioribus sui partibus spoliato consecta sunt omnia . Neruosi vero generis vel si matrisinu sensus omnis in ipsis fit,& sibi ipsi continuum est uniuersum,& vniue urna cerebro , vestitia communi pendet principio; conditionibus omni.no quibus metientem animam donatam esse oportet, reliquis donatu est omnibus tariam ipsius naturam animam ponere non licet.Nam & ipsum nihil minus,quam ria, visceraque, crassiam est, corpulentumque; de non ii do ipsius portio qua uis, in quavi quispiam insuat humor, qui meatum, in quem consuere visus est spiritus, obstruat, sentiendi ui spoliari videtur, sed cerebrum ipsum, ipsa nimirum illius uniuersitas , di in quo ut dictum est in manifeste odores percipiuntur, sonique,& sensilia reliqua omnia dignoscutur, dijudicanturque, quouiς contrectatum, dilaniatuq; modo, nullum propriae passionis sentienti animae sensum praebet. Quonia igitur, nec sensorijs, nec visceribus, nec ipsi etiam neruo generi, ut propria ipsorum natura sentiens anima indi potest, eaeq; modo animalis partes sentiendi facultate donate videntur, quibus quaepiam inest neruosi generis portio,& ut dictum est) in ipsius unia uersitate, di odores percipi urur. sonique, & passiones, quas reliquis in porrionibus anima patitur motum q. quibus commouetur iuditium heri videtur omnium: utiq; vel si nulla neruoso generi inelse visa soret substantia, cui sentitat vis attribui posset, u ta inesse
204쪽
inesse eam tamen , ijsque donatam conditionibus, quibus quae ipsi conuenire visae sunt, donata me sic oportere, declarant, longe scilicet tenuissimam, lucidamque,& nobilem , existimanduin necessario soret. Is nimirum spiritus, qui neruoso in gen a cuniuerso,&cuius princeps portio in cerebri ventriculis inhabitare visus est; vel ni nil usquam con spectus indendus illi uniuerso soret. Age vero di cur quale constructa est, construendum luerit neruosum genus inquiramus: nam, & res ipsa per se digna
est, quae quam diligentillime inspiciatur; & recte ea inspecta, sensui qui animali fit, spiritus illi inexistentis cile omnem, liquido pateat.
NERVOSUM,CLNUS ITA CONSTRUCTUM ESSE UNIVE
sum; ut quae in singulis eius portionibus spiritui percipienda erant, , de in ipsis percipiuntur, optime percipi possint omnia. p. XI.
I 1ε No in loco, atque in ter contraria genitus spiritus, & ad cognata ne elabatur, neue a contrarijs obla datur; corpore quae faeta videntur undiq quidem obtegendus, at non imo in eo re condendus uniuersus fuit; vel si minus inde elabatur, minusque
etiam ibi ostendatur. Siquidem ibi positus externarum partium ostensiones nihil ad eum delatas nihil prorsus sentiat ; itaque &nihil vitet.Necessario igitur vel extremae corporis supta ficiei immiscendus fuit. Sed validas modo caloris, frigorisq. vires, de percutien tium rerum in ea percspturus ictus, neruis, ct cute contegi potuit durioribus ;ibi modo extenuatis utrisque magis, ubi exquisitius sentiendae iugerant, in extremis nimirum digitis: minus itaque in ijs obtectus, nil nu'. defensus, magi omnino ab externis rebus in in passus, longe quam alia in quavis externa corporis parte exquis titis illarum vires, actionesque percipit . Minime vero & in parte itidem, qua cibi a sumendi, sentiendiq. erant, duris, densisq. indi potuit rebus. Nisi enim proprias ciborum naturas, propriasq. is sentiat vires; res interdit deglutiat, quae, vel pacto nulla, vcl longe in uerti queantegerrime;& quae exitium animali inseranti languentes vero illae, segnesq. neq. enim robustiores, vigen te'. languens animalium calor in uertat, exuperetq. nequaquam in spiritu ni agant durioribus contectum rebus. Laris sinit igitur carni, mollissimisq. indendus fuit neruis,quos vel lane uidissimae ciborum vires permeent, pervadantque; ut non uigetem modo, agentemq. ab ambiente illis calorem inditum, frigusq. lingue in existens spiritus percipiat, sed proprie insuper navurae vires, qualescunq. eae sint; ut a quibus nimis constringitur, dilataturue, a pro pria videlicet dimouetur spiritus dispositione, respuat eos, reiiciatque. Quonia pisterea cibi assumi poterant corrumpi talia carpti; quorum scilicet calor bene qui id immutatus , & a spiritus substantia diuersus factus esset; at non ita tame, ut eius actio
spiritui linguae in existenti a priore diuersa facta videri posset: ut qui mollibus quidem
vi dictum est )laxi'. inditus rebus, de quas vel languentes ciborum uires permea, ab ijς itaq. pati, immutari q. uidetur at con tectus omnino ab illis, defensusque, neca languidissimis pati, nec qua suis agentium naturarum, earum q. actionuni disterentias percipere potest Si itaq. ei quaevis caloris immutatio percipienda est; nudo ipsi, cute nulla, nulli'. con tecto neruis, calor ipse, elabens nimirum tenuitas apponen da est, immiscendaque. Et quoniam insuper ut suo amplius declarabitur loco aeritidem a mittendus , spiritui q. immiscendus crat, isque nisi purus, tenuisque,&spi,
ritus omnino substantiae proximus sit, cognatusque, vel nullo temporis momento prosternat eum, perdatque: patens utrique,& non procul ab ore ad cerebri us'. venuiculos, ad spiritus ipsi sedem, de ad spiritum ipsu m praebendus aditus fuit ; ut spiritus
205쪽
ritus ab eis contactu; propriam ipsoriam naturam percipiat; aliena itaque, a quibus prompte exitio datur, aufugiat , declinetque; cognata, similiaque, a quibus re sici , ac vivificari videtur, sectetur, amplexeturque; & quantus, qualisque dari opop. ruit, datur videtur. Narra itaque ori appositae, per quas utrique ad cerebri ventriculos, adspiritus uniuersitatem at census patet.Tum etia quia non quae contingit modo sentire opus habet spiritus, sed remota etiam ; quoad nutrimentum, quod non ut plantis, sic de animalibus itidem appositum est, ire, & contraria, quaeue oblaedunt, vitare, & similia, cognataque, & quae ipsum fouent, sectari queat. Luci itidem ad spiritum aditus dandus suit; quae a rebus, quas attingir, relucens Omnibus, &abom-mum specie allacta, eam ipsi allarat; & res omnino ostendat omnes. Itaque&huic itidem ipιὰ omnino contingendum fulti piri tus nulla prorsus cotectus re: aqua uiseni inret,iatur, obscureturque. At nequaquam ad ventriculos usque patefaciendus ei adiariasiuit. Nam si cuiusmodi inspirando acri facius videtur angustus, flexuosusquectat ladius, &qui ibi modo pateret, ubi admittenda esset lux; obscuretur pa, atque inualidis itat,& nequaquam perpetuo lpectari ea posset: si amplus, rectusque i a ius so rei οῦ & ab externarum rerum viribus oblaedatur, &ipse elabatur spirito . itaque ipse foras ad lucem excipiundam emittendus fuit spiritus; at rebus includet is,quae spiritum quidem retineant, coerceantque, di ab ambientis viribus tueatur 't quae tamen lucem admittant quam uis: patefaciendum nimirum luci ad spiritiina iter ; ipseq. spiritus calidis , transpicuis l. indendus humoribus.& transpicuis illi retinendi fuere tunicis; quo in oculis factum videtur modo. Tum & quae nulla ostenderet lux, seta nopre:ens seu ab oppositis intercepta, prohibitaq. , rebus sentire itidξ opus habens spi-1irus, ut amica,similia l. adire, noxia, aliena l. uitare, at q. effugere posset; nec alia id potens ratione, nili motum modo percipiens, a commotis illis aeri datum: non quivdem in aperto ponendus fuit; quod nimirum non nisi maxime neces Iario fieri opor tuit. Eoque etiam minus, quod in aperto, Iibemque positus loco, non satis commode acris notum percipiat; qui scilicet ut percipiatur, uitii idemq. seruetur, nihilque imminuatur, quin robullior assiduE fiat, oportet; aer scilicet, cui inditus est, nihil dissoluatur, nihilque a seipso segregetur, quin in seipsum assidue magis colligatur. Itaque quod factum itidem uidetur cutis pars, per quam aeris motu spar ut ui com municandus eli, non benξ tantum ex tenuanda, sed aures ei circumponendae fuere Iin quibus, qui cassubit aer in angustius assidue cogeretur; itaque unus, irim q. pe petuo seruaretur, assi dueque magis in seipsum colliseretur. . lnian: . l. ix -
PRINCIPEM SPIRITUS PORTIONEM, EIUSQUE' UELUTI
- uniuersitatem quod factum uidetur in cerebri uent siculis to at ei,
I, i ut dictum est quos singulae spiritus Portiones piscipiunt te sunt caromnes, eidemq. communi centur, haudquaquam eati in ii ferentiae, re quae malis amplexandae, magi,ue rei cicitae sint, dignoascatur: recte enim Ailitoteles, quod clijstia illis, umam oportesees dccernit. Prsterea & quae spiritui percutae sunt vires camin cogni tio, rinem laq. retinenda est, consertiandaque. Nam si nulla ea rea maneat, ijsdem a rebus stipitis offendamur, & ab quae bonis sunt, iucundae l. absit neamus; perpetuo omnino quales singulae suntans in ancipitesque, magno assiduhincommodo singularum, vires experiamur Adliuo remotariam etiam rerum viro, earum se amplius',quae non uniuerse in notuere, quasvin sei licet non omnes condi. tiones, sed quaedam modo, aut v natantii in manifesta est, teliquae Iatent, hae itidem
intelligendae sunt; ut a quibus bono quopiam aifici pessemus, eo potiamur ι αquae
206쪽
mc' :endi, vacare potest:Γl enim oes dilatatioties ut di etiam in sunt,costrictione'. adesiarum nulla sine motu siet i potest. Et quod nullus adeo corpulentae re Habedi cipatet exitus, proinde l. nihil imminuitur unquam, sed diu ea de durat, & bene ampla rei det in lede, beneq. mobilis cst; motu uni, quibus comouetur, memoria, cognitio' oemq. diu seruamin ubi libet, recolere eos potest. Et quod portionum reliquarum sedes ipsius sedi,&ipsi omnino portiones reliquae cotinuς sunt, & spiritus multo quam aqua,& aer etiam ipse tenuiori multoq; ad motum promptior: utique, veluti qui in aqus,aeris q. portione qua uis fiunt motus, uniuerse ij aquae, uniuersoq. csim unicans tur acri; ita de qui in portionibus uniuersitati, de illis qui in hac fitit motus communi cari possunt. Postremo & quod inspirati aeris portio,exhalationes'. , quae in ventriculo, ventre l. fiunt,&quae es auguine in plexu retisorini contento, ab eius'. motu e agitato italat evaporatio, bene.f. tenues res,& quς si spiritui immisceantur, de copia ab co excudantur, eaeupere itur ab eo,in spirituq; agantur,cerebri ventriculos assidue tuocuntretiq; qus magna ipsitis in iis inhabitat portio, portiones reliquas, di se etiam iptam, oi opus ei reiicere pJt. Ita l. ut dictu est quod spiritus portionii, cui reliqua, rum p.riliunta, resuinq; Oium viro & relique percipi edae sunt conditiones,motuu φου tu Ous a singillis como tus est, memoria, cognitioq. seruanda, retinedaq. e Sc ex ijsrci Otarum,& presentium etiam, at quarum non ora conditiones manite sunt,qugiatent, intelligcndae si indoc a& modus insuper, quo quae spiritus portiones patiun tiar nuta,re ciantur, & quibus opus habent, comparentur, motus nimirum inueni
di sunt, quibus illa ola peragantur; & singulae spiritus portiones ijs comouendae; de niq; quia reticiende sunt omnes: utiq; spiritus uniuersitas eiusmodi sedi, itaque commuictae, cuiusmodi ccrebrum est,& quomodo cerebrum constructu videtur, decerethro omnino indenda fuit. Ita l. quonia,si qui in animali fit sensuri corporis uniuersi . vel partium, in quibus fieri viritur, aut internaru cuiusuis ,ex ijs, quae paulo crasso, Tes, inaruicti Q; sunt, forma, natutaeq; attribuatur, si uni omnino non assignetur spiritui, nec modus , quo qης diuersis in corpori s partibus sentiuntur, sentiri possint i pec quo id ius in si usulis percipiuntur,rini, eidςmq; oia percipjan tur, innotescantq. ιnet quo ita j a ieiu i iugularum sensu animal afficiatur, uti allici videtur, nec quo prae teritaruat passimum, pr terisor 1q. motuum memoria seruetur,&singuli,ubi libit tu Pst,reeol: intur, intelligere licet; manifestillimus vero is sit, si ii ii itui neruoso inge.
Gere contcnto nili g netur pHcita corpus uniuexsum constructum cst, ut luet senuenda, intclligencaq. lsitu, ita e sic si piritim sentire, intelligere l. optime possitio in uia et Himves u Bunkpa: haim, in quibus motus fit, naturis, an sic ipsi spiri tui attribuendus sit . xo dum in vitis, mutum itidon non corporis uniuersi, singulani uecii .paruulorma,sed de ipsum spiritui neruoso in genere contento attribuendia cile statue uoiceat age laine Dipis si iam in motu id inqiii iam ii. Conditiones diuiuunt, quιb Iris stantiam, cuiat. Jia a motus alitibusa; divir est,ilo natam est eos ita,tum &dmmi3 eoipons partia moles,an unus modo spirita. neruolo generi inextilens donatus sit, in tura,
QUALEM ESSE OPORTET, QUAE ANIMALIS CORPUS
i i ill inmmo uel substantiam,&spiritum omnino eam esse neruose: in Umu b
i Vo N I A M calor, vel f propria natura mobilis est,& summopere morii gaudet, non iubiecto in q,rub is.sed ei mododiae κisteti siquod temtissirptim, prodii dxq, dii iunium fuerit, moueti videtur; ita entia nulla
prorsus,at ea modo in Oderi apparen rvius sumina. donata sunt tenuitau te & motus, quos externae corporis partes, I internarum etiam quedaaedunt, sentientis, intestigentisi, & huius omnino arbitrio,imperioq. eos aedili; quetai e R nimirum
207쪽
nimirum ibi modo mouentur,vbi sentiens,intelligensue amplexandum quid,reljcita dumue,decernit; &quos sentiens summopere a di appetit, si intelliges non aedendos statuit, nihil eos aedunt ;& motus nequaquam simpli es, uniformesq. , sed qui mille assidue variandi sint modi s; quorsi omnino rationem, modum q. , nisi una,eadeq. intelligenti sit inouens ignorct haec prorsus.Praeterea de quonia parti cuiuis, cui laboriosus, difficilisve quispiato aedendus sit motus,&ad quem aedendum partium reliquara Opus habeat ope,promptissime inseruire videntur OEs;&quapiam molestia affecta, si non reliquae omnes, at brachia certe, manu R. statim ad eam conuolant, quod molestiam inferi,ut amoliantur; quin,ut ne quaedam offendantur, se ipsas aduenientibus
obijciunt ictibus: liquido utiq; patet, substantiam, cui motuum aededorum facultas attributa a est, longe tenuissimam,sibiq. ipsi continuam omnem,& no sibi ipsi modo, sed sentienti. intelligentiq. unam, eademq. esse oportere. Neq; enim nisi summa d nata sit tenuitate.vel si nulla ipsi corporis moles uectanda foret, se ipsam commouere queat: nec nisi sibi ipsi continua, & non sibi modo, sed sentienti, intelligentiq, una, eademq. st; quos aedendos illae decernunt motus, benε interdum laboriosos, mole stosq. ,&nequaquam ut dictum est simplices, uniformesque, qualibus unis mobilia entia natura moueri gaudent, & mqueri videntur, sed qui assidue immutadi sint, de
re velint, sciant ue. bubstantiam ergo,cui animalium corpora commouendi facultas tribuenda est,huiusmodi esse cum oporteat; liquido pater,nec corporis partium, que motus aedere videntur,neq. ijs in existentium neruosi generis portionum, natura esse. Nam vir q. longe corpulentiores sunt,longeq; grauiores, quam via proprijs naturis moueri queant: & ratiocinandi facultatem ijs indere cum non liceat, nullos prorsus ijs motus, at eos certe minus,qui ratione quadam aedi videntur, attribuere ijs licet. Neruosum pHterea genus, cui omnium consensus motu sidendi facultate attribuit,& necessario attribuenda est; siquidem eς modo partes moueri videntur,quibus quq piam ipsius portio indita est; & ea abscilla, offensaue, nullo amplius commouentur motu manifestε sui natura immobile est,demortuumque.Nam cerebrum, a quo ma nisesth principes ipsius portiones derivat, & a quo mouendi facultas ijs indi videtur, sui natura penitus immobile est:&nerui quiuis, si quispiam eos subeat humor ,s 'ritui nimirum, qua in eos illabatur, via obstruatur, se se mouendi facultate spoliatur omni; εe ea rursus donantur, si humor discutiatur ι si scilicet, qua in eos illabatur spi ritus, via aperiatur.Id quod pulcherrime Galenus nos docet; dum digito illam resibtuit, non digito, sed spinalis medullae portioni, equa, qui eum fertur in digitum, e oritur neruus, proindeque & neruo ipsi rebus appositisci quibus neruo in existens humor,qui ne spiritus eum subiret obstabat, in flatu ageretur omnis.Vt quod dictum est, substantiam inquitentibus, cui qui animali fit motus, attribuedus estet, vel si neruoso generi spiritus nullus inesse visus λtet, a quo ipsus portiones, quae commoueri videntur,commoueantur, pecessario ijs omnibus indendus ret. At age, num quod dictum est ) si non omnes, at insignes certe partiti motus intelligentis imperio fiant, num scilicet, quos principes neruosi generis portiones aedunt motus, iuxta uniuersitatis in cerebri ventriculis residentis decretaeos aedant, vel satis vi videtur conspectum, amplius inspiciamus: tum & modum, quo ad quos, quantosque collibitum ei est, illas agat motus,&quo singulae spiritus portiones corporis partes, quibus inexi 'stunt, commoueant; siquidem & is declarandus est. Et is amplius, quo e quibus uis in quasvis, & ex inferioribus in superiores vasoru partes succos quos uis ijs inexistens agit spiritus, satis quidem ut existimo ) in eo expositum commentario, in quo ani mal uniuersum ab unica animae substantia gubernari declaratum est, quantum praγsentem ad inquisitionem pertinet,intueamur.
208쪽
De rerum n ra Lib. V. Us SPIRITUS PORTIONES OMNES UNIVERSITATIS
arbitrio , & ab ipsa omnino moueri uniuersitate.
Pin I et v x portiones, quae neruis, musculisque insunt, quos aedunt motus, uniuersitatis arbitrio cos aedcre, & inde ut
dictum est intelligere licet; quod motus ardunt, quoS non quaevis spiritus portio, sed ea inodo, cui ratiocinandi facubias tributa est, aedere sciat; de quod quos illa aedendos m tus decernit, vel si suminis i a laboribus, summisque aedendi sint molastiis , statim eos portiones , quibus aedendi sunt , aedunt omnes; &a quibus abstinendum statuit, vel si summa
ab iis voluptate assiciantur , summaue exoluantur molestia, absti neant ab ijs tamen . Praeterea, & quod uniuerstate vehementer affecta, vehementer videlicet quid apperente, exhorrcntcue, motus portiones aedunt, quos nihil illa commota, &proprijs omnino viribus aedere nequeant prorsus. Praeterea, &quod nauigationis, ciborumque, qui stomachum olim secere , memoria, & conspectus amplius na stain, itomachumque facit. Quoniam enim motuum, qui in portionibus fiunt, non ip:is in portionibus, sed omnium una in viri uersitate memoria seruatur: utique quos haec illorum excitat, in uniuersitate excitet, & ab ea portioni communicentur, quae illis olim ab ipsa commota suit, oportet. Quin & quae venarum, arteriai umque, α.
reliquorum vasorum fibris insunt spiritus portiones , vel si quod assidue luccos, quibus oblectantur, attrahunt, & qui molesti sunt, expellunt, assidueque illas e pandunt, contrahuntque, nullo unquam voluptatis, molestisque, qua impulss illa omnia operantur, uniuersitati facto sensu, nullamque hic illarum motus sistendi, immutandiue facultatem obtinere videtur,. itaque suspicari licet, proprio illas m ueri arbitrio ; uniuersitatis tamen arbitrio &ipsas moueri existiniandiim est. Si qui dem initia, timoreque, Se astectionibus ali agitata uniuersitate , summopere pulmsus immutari videntur ;&perpetuo tales sunt, quales adpresentia mala amolienda aptissimi sunt, vel si pulsantem portionem nihil eam attingant, & quales ea modo adere sciat spiritus portio, cui& partium singularum mala,& modus insuper ,.qα propulsanda ea sunt, notus sit. Id vero,&alij mulii, depricipue qui spiruu imminuto , aliud malum nullum animali passo fiunt, manifestu declarat. Quoniam enim ut dictum est propterea frequentiores fiunt, ut maior euapo attonis copi δ , qua prscipue spiritus reficitur, e sanguine in arteria in plerum reti sormem compli cata contento, educaturi utique si spiritus eici istens proprio arbitrio frequentius eas a uitet, de uniuersitatis imminutionem , &frequeiuitate arteris agitatione cu'piosiorem evaporationem educi ex eaque illam nutriri, reci omnino i melligat oporto;qus qui uniuersitat anitellus massint,vel ipsis intuenti ut oculis 3 atqui por. Doni plexui reti sermi inexistenti nota sint, Ionge aegerrime imaginari licet. Pr te reare quod ubi necessitas quaeiam portionem quampiam certa quapianvratione pulsere cogit, eadem dereliqui, vel si nulla de ipsisita pullare necessitas impellat, pul sanio innexi .ut dicto in pulsu, de in eo itidem, qui pulmone inuaminato iit, dii alijs intueri licet. Propterea enim illedrequentior ubique fit, quod se sevi cito reii ciat yni uectitas. sanguinem in plexii reti tormj contentum frequentius exagitat; αhic veluti serrans, quod tum eiactus, induratusque pulmo nihil sese expandentibu arterijs cedit; itaque si sque expandantur uniuersis, necessario ijs in existens spiritus
comprimatur. Id igitur ne fiat, aut ut minus fiat, non aeque arteriae uniueriae, sed alia parte magis, alia minus, quomodo & pulmonem tumefactum esse, existim re licet, amplificari eas oportet. Itaque quoniam de reliquae eadem expandantur
209쪽
ratione ς bene rationi congruum est, portiones itidem arteriarum fibris in existe res iuxta uniuersitatis imperium eas expandere. Neque enim si proprio eas expandant arbitrio , cur qua uni modo Gleritate, rationeque expandendae sunt, ea&reliquae cxpandant omnes, a nulla, ut ita expandant, impulsae necessitate, & in tu cundius forte ita expandentes, intueri non licet. Et quae fibris inexistunt portiones, summa& ipsae operantur ratione; quae nimirum ut in dicto amplius expositum est commentario diuersis vasis eiusdem in existentes fibris, non omnes simul eas it tendunt , remittunt ue, sed quas oportet tantum. Itaque reliquis quiescentibus unas modo, modo alteras, interdum & omnes siesul intendunt, remittunt ue. Quoniam
igitur quae vasorum fibris insunt spiritus portiones quos aedunt motus , iuxta uni uerlitatis arbitrium eos aedunt; & vel si eos sistendi nullam ipsa obtinere videtur facultatem , ipsi tamen cos attribuere licet. Siquidem ut in dicto amplius declaratum est commentario eo se ipsam, proindeque& portiones conseruandi, proptereaque di quae adsunt bona amplexandi, malaque amoliendi appetitu tenetur; ut quin illa assidue ait rah at, & haec amoliatur, cohibere sese minimό queat. Et motus omnino. quos in laetitia, aliosque allectionibus, a bonis scilicet, malisque impulsa aedit, quae nihil dum ipsam fouent, oblaedunt , at in post crum alterum fieri sperat, timetue,
quos,quia degenerem cam, vilemque, aut furiosam ostendunt, cohibere summopere appetit, cohibere cum nequeat cur quibus, qui modo oblectant, fouentque,
attrahir, di molestia, maloque quae asiaiunt, amolitur, quod eos siliendi impotens videtur, non ab ipsa cos aedi existi inandum sit Θ, Postremo , & quod si portiones
Omnes unius uniuersitatis arbitrio operentur, rectius omnino operentur;& modus,
quo livio illarum omnium passiones , & illis omnibus singulis huius motus nullo
temporis momento communicentur, satis est, ut existimo, declaratus: utique quos singule ad tint motus, tu in uniuersitatis decretaicos aedere, &non rationem in
do, modumque, quo edendi sun ab ea singulis pWbeti, sed moueri omnino ab ea
singulas, existimare licero Etenim uniuersitatis arbitrio portiones ut moueantur,
aut illius hi intellectionis Farticipes assidue, fiant, & quox gdendos illa pWcipit mo
tus, libenter hestant quod ipsam ut communem omnium parentem , reginam que obseruant, veneranturque, &quq prscipit omitia, in commune omnium bo
num prs pete in tali mi, aut inuitas illas ad quas collibitum est, hec agat motus, oportet. At qui lim .sat , qui scilicet uniuersitas in cerebri venti iculis residens portionibus , manibus, laringique & reliquis in istantibus corporis pameibus modum', rationemque, qua motus immutandi assiduὸ sunt, indat, longe ob stlitiissimum est. quomodo vpro quos ipsa mit motus, his communicet , clarissimEln motibus aque, aerisque portioni cuiuis inditis, intueri licet. Nam si a quantulo. lis aere, di quantulauis impulso ut non subsequentem modo , sed circumfluum aerem uniuersum impelli, iisdemque commoueri motibus, insonis sentimus omia, s ; quo nimirum νehementi res quidem e proximo , eaqueEparte, in quam aerimpellit i at eosdem prorsus, & e longinquo , & undequaque sentimus e viique ερὰ commota a spiritus uniuersitate contiguas portiones , musto etiam robustitis impelli, ijsdemque agitari motibus, arbitrandum est: qui nimirum, quod densis, ronitentibusque continentur in rebus, proindeque quod aeri linet veluti in laterael stundi, & impellentis motum, vel si languidissimus is sit, priuenire non possunt, quouis ab uniuersimis impulsu propellantur, ei uaque commoueantur motibus,
210쪽
De rerum natura , Lis. QVO MODO SPIRITUS CORPUS COMMOVET.
p. XV. ODv M porro,quo portiones singula partes, quibus insun r, quibus collibitum cst, agitent motibus, quo uidelicet secum eas gestent, si exponamus nihilo minus superssui firmas, quam si &modum quo
partes ipse circumposita tegumenta, quibus ipse commouentur, c im Oueant motibus, exponamus: idem. n. uterq; est. At is sorte inspi--- ciendus est, quo tantulus spiritus tantam membrorum molem susti'neat, uectetque. Rerum nimirum omnium conditoris Da i sapientia suspieieda est aaomirandaque; quina animalium corpora construxit; ut eorum partes, uel smau luat omnes , dcorsumq; omnes vergant, veluti mutuo se ipsas fulciant, sustineant q. νoque ungulae reliquarum pondus spiritui imminuant,&ad alias commouendas acu tumento lint;&alterum modo crus cum vectet,corpus uniuersum quo collibitum estiagat. Nec tamen vel adeo concinne eonstructum nactus spiritus tegumentum, diuidvectiare, sustincreuumtcst quod magno omnino labore, &sustinet, &vectati&is concalefactis prefertim partibus assidue clabens, ita tandem imminuitur, ut uatum oneri sustinendo impar sint. Itaq; quiete, dc resectione opus habens, reliquis Esedi Dii in eam sese uniuersus recipit, in qua nullum ei sustinendum est onus; Sin uuar adtulat, E quibus refici queat; in cerebri scilicet ventriculos: proindeq; quales sui natura illae sunt, immobiles fiunt, demortuqque.
r. QUOMODO S PIRIT V S SUCCOSIVASIS IN EXISTENT Es i
x equauis ipsorum parte inquamuis agit. . p. .uXVI. Gn. . t i ait Vo M I A M sanguinent, succosq; alios, dcres omnino omnes, ququasi s dinsunt, vel bcnu graues,corpulentasque ex inserioribus ad sim reperiores corporis part agi videmus ; & non alia id ratione fieri existimare licet, nisi interioribus uasorum partibus ita assidue coi, strictis, ut nullo prein existentibus rebui: reliquo Dela loco, neces fario in superiorem adigantur; &cumvenis,tum vasis reliquis om- i nibus fibro, & ut Galeno, Ac nobis etiam in dicto expositum est commentario jbeue o varis ,eaq. i n tertexta sun t ratio ne , ut intrast in unum colligantur, proindeq; & Q vasa, quibus intertexte sunt, intendantur, constringanturque: utiq. ubi sanguis su periores ad partes agendii vest, in seriores fibrarum, venarumque,quibus astixe sunt, partes constringi, itaq;& sanguinctii in superiorem agi illarum partem,taiduὲql id, . . dum sanguis, quas ad partes agendus est , agatur, fieri necessario existimandum est. Et quoniam, di sanguis, & succi reliqui eas ad corporis partes agi videntur . . sis opus habent, den6xij qui sunt, grauesque in omnibus'expelli: &fibrarum natu. turae, nec sese intendendi, cuiastringendiq; iacultas, neque is indi potest sensus, quo circumpositarum partium necessitates ut sentiant, donatas esse oporteat: necessaria utique substantia iis indenda est; quae sui natura bene mobilis , &exquistissimo dou nata sit seli su : & quae &vasurimi fibris,& neruoso generi inexistat uniuersio. Neque enim nisi partibvsinst omnibus, omnium necessitates percipiat; nisi mobilis sit nequaquam circumpositas fibras. ut libet, intendat, remittatue. Intendit porro, remittitque, non pu nderceaagi auans, lauansque; sed per eas means. Copiosior enim 'in ipsas illapsus, quam ut qui ipsis inest porus liberum, patentemq. spiritui praebeat transitum, itaq. ne ulterius progrediatur, fibrarum caro obstat, impellit eam spui ritus, secum q. agit . Nam ceti vasis densiores, durioresq. suntfibrari cedunt tamen u& se expandi, extendi q. sinuata ita*, quodduna editenduntur , dum scilicet inlunm