장음표시 사용
181쪽
Huis lites , non bene latum spiritui praebeant iter. At&seminis , e quo manufeste ve alibi amplius declarabitur 'consectum est neruosum genus, natura, speciesque, eius portion ibus quibusvis huiusmodi stubstantiam inesse, manifeste declarat.
nigriorque; & vel omnium consensu, vel sensus ipsius testimonio, amplius is si zminarin in venis, testibusque concoctus seminis naturam assumit, speciemque; pro dulat scilicet, rubroque, di fluido, amarus, ac reue,&albus fit, viscosusque; ct propterea omnino , quod uniuersa eius moles copionore donatur calore ; de dum tenuior eius portio in spiritum vel in rem bene spiritui proximam agitur,etrassior interea viscosa fit, glisceraque ,' & E qua nullus Habenti illi pateat exi-ius: utique quin semini ni ulto quam sanguini copiosior itui si tritus, non est du-
litandum. Nam amarum, aeremue amplius, & mordicantem saporem qualis semini inesse videtur robustioris caltaris, qui in dulcis est, actionem , dc albedincincaloris molem exuperantis, & tenuitati s cipitia insidentis speciem essu ; si non satis dum declaratum est', silio apertissime declarabitur loco. Et Antiquiorum 'in semine , spumosoque corpo e continetur. Semini porro inesse con spectus spia Titus , quin rebus ex illo consectis V, quae molles dum remansere , infit omnibus, ambigere itidem non licet. Etenidicum bene fiuidum, siquidumque, & sene vi-seosum existat semen'; dum amplius in utero concoquitur . & qui semini inelnvisus est , amplius absoluatur, coerceaturques & multus preterea aliuet in eo spiritus ingeneretur, in eoque retineatiir, necesse in . Siquidem humidioribus eius partibus e viscolis exemptis, ct in spiritum actis, coeunt hae sibi ipsis ; de pro viscosis lentae fiunt, cratisque, externae praesertis': itaque in existenti tenuitati internae praeter tim nullus amplius 'paret egressiis. Et tinti quorum nullis materiale mora principium , sed quibus non utrunque, Semateriale scilicet, & agens, animaleque, hoc certe a masculino semine ad latus constitutionem apportari visum est.
di spiritus id essi: : qui igitur in rebus E semine confictas remaneat omnibuς necesse est, elabi vidictum est ex ijs impotens; & qui commodiori rei itidi nbii possit. Itaque quod dictum est animal non unum ens, sed e plurimis, longEqueti se ipsis dissidentibus rebus veluti vinculis quibusdam sibi ipsis colligatis compos tum est i nee e manifestis modo, sed ἡ spiritu itidem', qui ; quod neruosi, vedictum est inexistit generi, & summa donatus est tenuitate ; nusquam conspiacuus fit. Ipsas porro res , agendi, patiendique, & operandi viribus, tum & diaspositione, specieque a se ipsis dificile, si declaremus; superfluo sanh id astamus. Quis enim propria singulas, internas praesertim, opera conficere , de quisus aliae
a rerum naturis summopere immutantur , patiunturque, & voluptate summa, summaue afficiuntur molestia, nullam alijs passionem, nullumque fieri sensum, & per Petuo alias moueri, motuque oblectari, immobiles aliasses natura esse, &ab alijsvectandas esse, quis itidem singulas propriam dispositionem, propriamque formias esse speciem, non intuetur.
182쪽
IS Ber nardini Teles b ANIMAM E SEMINE EDUCTAM, NEC UNAM UNIVERSI AN L
malis corporis, nec vero diuersas illius portiones diuersarum huius partium formas esse. Cap. VLzi fiunt in i riru alunt minui tit. λPAxv xx us, quae, & specie, dc agendi, & patiendi, propriasq; pabsionea percipiendi, tum & operandi facultatibus adeo a seipsis disserant, compositum animalis corpus cum sit . quam Jongissime omnibus quidem abesse existimandum est, unum utcns poni Possit, deforma una, unaque donatum natura. At multo certe Aristotcli longius: cui nimirum ; quod non quaevis apima corpori cuiuis, sed si, gulae bene apto.bς neque ad proprias operationes aedendas accomodato in dencae, & ldrinarum olynium maxime uda, maximeque simplex anima videtur, corpori itidem suin me simplici, summeque similari indenda fuit. Nec vero quod Peripateticorum nonnulli faciunt non huiusmodi corpori indendam dicant; quod di uersis praedita fac iit tibus, de diuersarum potens operationum , dc quas nequa'
quam per se,&iimilari indita rei aedere queat ; ad quas omnino aedenda* diuersorum ni in ruiixoos Ethea; ope ; corpori Edi' si rςbm composito, de quarum
singulae ad , ortas iuri eth nes orgalii vicen animae praebeant, indenda fuerit. Neque
enim cu org nicoc yt aiunt , corpori indisa', ieg oqin 'a ipsa, simplexque cum sit uniuersa, diuersii rebus, dc singulis ut proprijs materiis indi potuςrit: modo in
quiritur: de nisi fieri id posse demonstrent; quantuinui, multis, diuersisque orga nis opus habere animam , R animalium corpus orgagis .multis distin um ostendant; nequaquam tame' propterea ijs ut propriae materiat illam inhqrere , deci
I tum ii sim tes, Cur si m alia ab ossianis anima cum si, ijs inhaerere nequeat tMinus elim quod audi sunt unam quidem , de ei dem uniuersiain substantiae
nimam ponant; de quae, si v ni, eidemque in datur Ici, unam, eandemqu speciem ,
di vires .is ultatesque uniuersae eas lem secum inierat: at diuersis rebus, diuellisque indita lubiectis, diuersa ipsa pat . diuersm specie, .dc dju sus donetur vi ribus a vinua. nimirum in oculis, irascibilis in corae,appetitoria in iecin' re fiat. Non enim corporis sor m. in amplius, sed veluti comm qn in quandam materiam animam Ponant; quae a diu cisis corporis partibus, de speciem, de agendi, patiendi q. ,&seiuiendi, tum; copς iqiuersat uinat vires: itaq. rem ponant , quae omnium maxime, de Aria
'otς si ipsi. α rςrum implius naturae retusnet. Matςria cinquit Arist tri ctu hoc aliqWid non est, sed potentis sorma illa perficit, de ad entia omnia, quae potentia est,
agit: δe man i seste entia passim immutari, dc alia specie, alijsque donari viaibus viden-' tur, prii nexistente natura ex eis deturbata, dc alia ea subeunte, occupan teque. At n que animam vesuti in partes dividant; de e substanti js multis quod Aristoteli factum videtur interdum eam componant;diuersis q. corporis partibus diuersas animi partes ut proprias in dant tormas. Quorundam cille inquit corporis partium quaedam anims partes myota insunt . &periectio. Propterea enim dictum id homini suspicari licet; quod una, eademseau a. dc usa omnino, simplexq. corporis v niuersi formas sit .cur in diuersis cmpum partibus diuersae aedantur.ope Ariones, diuers q. perci, piantur passiones, duin diuersis animε affectibus diuerse corporis partes afliciantur, causam reddere desperaui LAt summe id proprijs eius positionibus contrarium. summeq; aduersum, & tium me etiam ab eo reiectum esse, dc unam prorsus, eiusdemq. animam uniuersam substatiς esse,suo satis explicabitur loco. Minus etiam quod alibi, de cum sensus, tum vero animalium motionis ratione explicanti Aristoteli placere videtur uni corpois parti,dc cordi omnino ut propriam forma in dant animam:&propterea corporis itide v niuersi, vel si dii forme id sit, sormam poni posse contddan ii quod partis sis i rina,qqqxit - artibus reliquis iusserat omnibus; de cui oes, veluti centro linc
183쪽
i linet annexe sunt.Nam ipsum etiam cor nequaquam similare, Ae quod una,simpliciq; a natura constitutum, &cui una modo, simplexque natura inesse videri queat, vel Aristoteli ipsi videtur: non diuersis modo sui partibus diuersa donatum specie; sed neruis,arterijs, venis, fibrisque,rebus nimirum, quaecum a se ipsis singulae, tum vero a cordis substantia summopere disserunt, intertextum; quin earum omnium principium Aristoteli visum, positumque. Tum, nisi quae sentit, appetitque,& molli edit substantia, ipsa nimirum anima singulis insit corporis partibus ; sed 'propterea sin gulas sentiendi, appetendique,& sese commouendi facultatem obtinere ponatur; quod ab anima uni cordi inhaerenti ea donetur : longe aegerrim P modus pateat, quo huiusmodi facultatis partibus singulis assidue cor subministret. Qui enim ab Aristotcle inuentus est, non On modo est obscurissimus; sed ut suo amplius ostendetur loco) absurdus insuper, ridiculusque, & in quo ne ipsum quidem Aristotelemocquievisse , existimare liceat. Itaque quoniam quod dictum est nec una , simpleaeque anima e semine educta corporis uniuersi, nec diuersae illius portiones di uersarum huius partium formae videri possunt: utique res per se existens necessario dicia anima ponenda est.
NUM ANIMA sv PERIUS DICTA CORPORIS FORMA SIT,
exquisitius,&quibus inspiciendum sit in rebus. Cap. VII. T tanti res momenti non adeo e longinquo est prospicienda,
uniuersalique ratione, quae dictam animam corporis quidem, eiusque partium formam non esse declaret, at quae nam sit nihil manifestet: sed proximius omnino inspicienda, proprijsque e
plicanda est rationibus; & quibus, si quidem partis nullius sor maest,& per se existit, quae animalis pars anima illa sit, mani
festum fiat: eae nimirum animalium cognitiones , operatio'nesque intuendae sunt; in quibus ab inanimis ea differunt ; Sequibus corpus, ubi anima illa spoliatur, spoliari videtur ; sensus nimirum, motusq;. Nec vero quod factum videtur uniuersali quodam modo , sed uterque singulis in animalis partibus, in quibus fieri videtur, penitus inspiciendus est. Prstereati eae animalis passiones, in quibus, vel prorsus, vel tantisper sensu, motuque corpus destitui videtur; quaedam nimirum mortis genera, animaeque deliquia, & somnus postremo, Simmutationes, quae certis in dictae animae perturbationibus certis in corporis partibus fiunt. Num scilicet sensus, motusque singuli partium, in quia hiis fiunt, naturis attribui possint: ea nimirum natura, eaque partes donatae lintdispositione ; ut quos aedere videntur motus, proprijs eos viribus aedere , de a rebus , quae in ipsis sentiuntur , pati ipsas , immutarique posse , intelligere liccat. Qironiam enim qux rerum vires nihil in nos agunt, nihilque nos immutant, qualesuis eae sint, nullum sui sensum nobis faciunt; sed eae modo nobis percipiuntur, a quibus patimur, & a quibus immutamur; itaque antiquioribus omnibus, de ipsi in primis Aristoteli sensus quiuis per alterationem , de pallionem quandam fieri videtur: utique vel ipsius testimonio, num rerum, quae singulis in partibus sentiuntur , sensus ipsis assignandus sit partibus inquirentibus, num a rebus, quas partes sin sulae sentire videntur, partes ipsae pati apis sint, inspicicndum omnino et t. Praet
rea, ct num huiusmodi partium passiones, immutationeaque voluptate, quaeaearuciuntur, assicere eas queant,videndum. Adhuc, num singularum immutatio, eiusque sensus uni omnis, & nullo temporis momento communicari possit ξNaui ut dictu est id etiam Leti sentimus; nec ut Aristoteli placet) si non vita,eademq; animae pars omnia sciuiat,at certe modo ipsius partes certa quaed*m pcrcipiant; eorum, quae sentia'
184쪽
i ur, discrimina innotescere, diiudicariq; queant. Postremo, num ubi interit animal quod, si anima corporis forma sit, euenire necessario oporteat corpus uniuersu, vesprincipes saltem eius partes,& quibus demptis vivere animal nequeat, simul corrumpantur: de num in animae desiqvijs, somnoq; corpus uniuersum , singulasq; eius par tes veluti sensu,mot iiq; , iic propria itidem forma,propriaq; destitui natura existim
re liceat,quam diligentissime inspiciendum est.Et si quidem partes singulae ab iss, quae
sentiuntur pati,immutariq; , de voluptate,qua dum pati situr,immutanturque, afficiuntur, ipsas ea affici, & partium singularum passiones, immutationesq; uni omnes communicari posse, & anima a corpore separata uniuersum id, vel principes salte eius partes corrumpi, & in animae desiqvijs e reliquis corporis partibus propriam substatiam recedere, & quod fieri oporteat, & fieri existimandum est in illarum unam constupre omnem vitum sit ; aut videri queat: utiq; corporis uniuersi unam, candemq; animam e semine educta,vel diuersas huius portiones, diuersarum illius partium sormas ponere liceat: minime vero, si eorum quae dicta sunt, vel unum non ita fiat, i taq; me. niat. Qui enim, si quibus in partibus sensus fit, motusq. , non ipsis is partibus, ipsi rumq; naturis attribui possit, si scilicet a rebus,que in singulis sentiuntur,pati eas, immutarique, vel si quas patiuntur pastiones iucundas ipsis eas esse, ves si quos singulaesdςre videntur motus, proprijs ipsae eos viribus edendi potentes esse, motuq; oblectari, vel si quae in singulis sunt immutationes, in intermediis omnibus, 3c in princiape illa,cui partium singularum passiones, sensusq; communicandi sunt,& communicari videntur omnes, nullo illo temporis momento, quo communicari videntur,fieri posse existimare non liceat ; vel qui, si no perpetuo ubi interit animal, corpus uniuer. sum, nec vero insignes quaepiam eius partes corruptae, ac ne immutatae quidem sint; aut qui, si quae in certis animae perturbationibus certis in corporis partibus immuta tiones fiunt, nihil earum forma, naturaq; turbata, passaq; fiant, animam illam cor poris uniuersi, vestius partium formam ponere liceat Age itaque,& partium in quibus sensus, motusq; fit, de rerum, quae in linquiis sentiuntur, naturam,uiresq; ,&mo. tuum genera, quae singulis inuntur in partibus, tum de voluptatem, molestiamque,
qua singulis in sensibus, singulisq. in motibus, cum in partibus, in quibus sensuum tusque fit, tum & in principe illa anima assicitur, intueamur.
VAE, ET QUIBUS, CUM IN EXTERNIS, TVM ET INTERNIS
corporis partibus animal sentit. Cap. VIII.
Ni u Ax externa in corporis superficie uniuersa, &externis in partibus caloris, frigorisq; vires, nec summas modo,robusta'; , sed bene eas imminutas, languidasq; sentit: at unas modo ente in queuis reliquis in partibus omnibus; in lingua vero duplices,& contrarias interdum simul, diuersasue . Entibus namque, quae apud nos sunt, di quibus propriae naturae non summae insunt, iacia propriae modo insunt vires, scd aliae, beneque intes.
dum proprijs contrari , diuersaeue, ab ambiente singulis inditae, Olonge plerianq., quam propris sunt, robustiores.Vel languentes, enim, at assidue incut superaccedetibus fio is, aucteq ambientis vires,vel multo robustiores proprias
entium naturas retundunt, unerantque; pene& agendi ut exuunt; itaq. earu actio
reliquas corporis partes latet, soliq. manifesta fit lingvq. Nam sapores quosvis non aliud cile, nisi propris ciborum naturq, proprij scilicet ciborum caloris actionem, suo apertitan E declaratum est loco. At uniuersa ut dictum est externa in corporis superscie, uniuersisque externis in partibus , dilingua in uniuersa dictas percipiens vires, graciliore certe, mollioreuh in illa, & in extrema hac multo eas percipit exquisitius:
185쪽
internis vero in partibus, per nares quidem aeris, vaporumq; vires, actionesq. id enim manifestὸ odores sunt in oculi1 autem lucem, nec vigentem modo,puramq; , sed imminutam, faedatamq., colores nimirum: nam lucem proprium esse visus obi etiam, & colores lucem esse imminutam, foedatamque, suo illud apertissime loco, &in proprio hoc manifestatum est c6mentario: per aures vero aeris impulsus, motu ., ride longe eos languidissimos, & qui quam uis aliam corporis partem lateant prorsus. Nam sonos, quos audimus, non aliud esse nis externi aeris motus animae tandem cocommunicatos, dubitare non licet: siquidem quae motum edere videntur res, non aliud agere videri possimi, nisi aerem violenter explodere, impellereue. Itaq; an tu
quiores ad unum om nes sonum aere commoto fieri, α sonum omnino aeris motum este consen tiunt. Et non a naribus odores, nec ab oculorum tunicis, vel etia hum
ribus lucem, aec ab auribus ipsis sonos, a praeduris nimirum, & quae vel grauiter ab exuperantibus agentium naturarum viribus obiaest, acti q. nullum propriae passionis sensum animae praebent, languidissimas tenuissimarum reru iniones,impulsu R., sed ab alia in existente substan tia percipi,Se suo apertissime demonstratum in loco; deinde manifeste intelligere licet, quod naribus, auribusq. abscissis, minus quidem, at satis tamen,&odores sentiuntur,&soni; si quid praesertim illarum loco apponas,
quod narium, aurium l. vicem praestet: & quod quantumuis naribus, auribu'. oe. clusa, si os rebus sonum emittentibus apponas, veluti copiosior is sentitur. Itaque taternis in partibus caloris, frigorisque vires, in internis vero per nares aeris, vaporumque, per oculos autem lucis affectiones, & lucem ipsam, per aures aeris motus, impulsusque animal sentit.
PASSIONIS, IMMUTATIONIS E, MAE SINGVLIS IN PAR
tibus a sensilium viribus fit, sensum, dilationis, constrictionisque sensum esse;&ab utraque moderata dum est,blandaq; , propterea voli, ptate animam e semine eductam affici, quod in utra pad motum agitur. Cap. X.
Evs IvM porro actiones non perpetud propterea Iuclidas m lesta sue esse, quod partium, quibus anima e semine educta in existit,& animi illius etiam natura foueant, oblaedantve, sed quod,& pa tes , & ipsam etia ijs in existentem animam dilatan t,co nstringuia tq; ,& moderate dum id agunt, blandeque, voluptate summa, summa contra molestia ubi immoderath, vehementerque illam ab ijs affici, quae singulis in partibus a rerum, quae in ipsis sentiu ntur,viribus immutationes, pas. honesq. fiunt, & voluptates, molestisq. , quae eas co Asequuntur, manifes ἐξ declarat. Quoniam enim calidarum, stigidarum' rerum contactus diuersis quidem in corporis partibux, at simul in omnibus factus, in dissimus est, gratissimusque; te vel nubiis alienis a viribus lingua occupata, & qui dilatant, funduntq., & qui constringsit,
constipantque cibi, veh si frigidi illi, & hi seu calidi, seu frigidi assumantur, itaque de
hi, & illi nullum propriarum , sed contrariarum, diuersataq; virium utrique sensum , &dispositionem lita guae ladant, moderatis modo, blandisq. agant viribus, quae ill rum opus videri minimξ queat, miti iaca animam linguae in existentem assiciunt voluptate; de qui inspiratur aer nullum prorsus caloris, frigo istie sensum cum faciat, non voluptate modo sumnia summaq. illam assicit molestia, sed veluti eam vivificat, prosternitque, & exitio tandem dat, de crassus omnino qui est perpetuo sere id agere videtur: lux etiam ipsa nihil oculum, et q. in existentem animam cum calefaciat,at di. Iatet modo . diffundatque,dum moderate id apit summopere illam oblectat, ex hiiratque: az qua vehcmcnter , molesta est, zrauisque, & tenebrae nullo illam cuis M. ciant
186쪽
inant frigore, at contrali ni modo; si non dolorificae, noxiaeque, at tristes certe sunt, odiosaeque di postremo &ssent, moderati qui sunt, & sibi ipsis congruentes, consonis nonge iucundissimi, longe contra molestissimi cum sint, qui immoderati ,& sibi ipsi; veluti discordes sunt r. & quales uis facti quibus uis animal cum comoueant motibus: niquido utique patet, no pcrpetuo in rerum sensu voluptate illius generis animam asset, quod illarum vires partes, in quibus is sit, vel quae ijs in existunt animae por istiones foueant, propriaeue restituant naturae, sed quod partes ipsas, proindeq; & i' sis in existentes dictae animae portiones dilatant, constringuntue. Qui enim, nisi ipsa
mei dilatetur, constringaturue anima illa, partium dilatationem, constrictionem uepercipiat ab earum utraque,moderata dum est, voluptate, molestia contra ab immoderata facta assiciatur ξ At vero,quod earum neutra, nec ulla prorsus immutatio
enti, quod nihil ab alienis immutatum sit viribus, per se iucunda esse potest: utique quippiam aliud, quod dilatationem, constructionemq; scistetur, vel a quo utraq; fiat,& motus omnino voluptatis, qua a rerum, quas sentit, naturis, anima illa assicitur,
opifex sit, proin icq. di motu ipsa oblectetur,oportet. Neqi enim aliud, quod illaru utrique commune sit, aud quod illarum alteri congruat, intueri licet;&manifesteis utranq. sic statui, quin utriusque veluti opifex est.Et a sonis,ab externis nimirum aeris Impulsibus, motibusque, quae illos percipit substatia impelli tantum, commoueriq., aliud nihil prorsus pati cum possit; oc substantia, quae sonos, eade ut dictum est sen- stium reliquorum omnium actiones percipiat oporteti utiq; substat iam, quq in anumali sentit,propterea a rebus, quas sentit, voluptate assici, quod ad motu ab ijs ago. tu &commoueatur omnino; omnibus quidem, at Aristoteli certe in primis decet nendum est: qui nimirum voluptatem, vel operationem ipsam, vel operationis veluti dilecta esic. ubstantiae viai v nam modo attribuendam cire operatione decernit.
5 E iENTEM ANIMAM, NEC SENSORIORUM, NEC VIS CD
i um, nec neruosi generis naturam, Istd spiritum omnino esse neruoso generi invistentem. Cap. X. Vos . M igitur quae in animali sentit substantia, propterea rerum vire, sentit, quod dilatatur ab iis , constringiturquem dum ita leniter alterum fit, vi commotionis modo, quae dilatationem, mi strictionemque necessario consequitur, non & harum itidem sen sus animae fiat, voluptate summa assicitur; summa contra molestia, ubi vehementer dilatatur, hi multo certe maiore, ubi constri
stur; & propterea rerum, quas diuersis in corporis partibus, diuersis stilicet sui ip-us senti t portionibus , disserentias dignoscit omnes, quod quae in singulis immut,
riones, motusque sunt, uni, eidemque communicatur Omnes ;&summopere motusaudet, luceque .utiq. quae in animali sentit substantia corporea quidem, at longe tenuissima, sibi q. ipsi continua, & ab una omnino sui ipsius portione reliquae deris .uent omnis, &sui natura mobilis, lucidaq; sit, oportet. Qui enim, nisi corporea sit, a caloris, frigorisq. tribus patiatur, immuteturque,& dilatetur omnino, constri saturqueξ aut qui, nisi longe tenuissima st, adeo nullo temporis momen to a languidissimis rerum viribus dilatetur, constrineaturque; & quae in ipsus puncto quouis j mmutatio, motus se fit, in uniuersa fiat; & constricta tanta assiciatur molestia ξ aut qui, nisi sibi ipsi continua sit,& nisi quae singulis corporis partibus ipsius insunt portiones, a communi quodam principio derivent omnes, quae in singulis immutationes, motusque fiunt, nullo illo temporis, quo fiunt, momento intermedijs omnibus,&sommuni cuipiam communicentur principio ξ aut qui, nisi sui natura in bilis sit u- daq., adco motu obiecitetur,lucea is Suostantiam, qui in animali sentit,buiu sim
187쪽
cli esse cum oporteat: ut inii laec reliqiuarum corporis partium, nec earii, quae, quod is ipsis principue sensus fieri vi detur , sensitia dicta sunt, nec reliquorum visceruda, vescordis ipsjus, vel ipsus etiam neruosi generis in quo uno sensilium omniuamd nex percipi i identur natiiram ese existimare licet. Nam ut cutis, quae corpus corite- sit,&linguae portionem ab appositarum rerum viribus dilatari, constringique,& esimoticinem, quae dilatationem ut dictum est constrictioncmq: consequitiis, iucἡ mdam in exilieuti natu νne12 cxistimare liceat; non certe nullo illo temporis momento , quo dilatari, conitringiq. videtur, dilatetur, costringaturiae. Minu etiam illius immutationem, motum'. cuti uniuersae, uniuersaeque linguae, & communi insuperpi i5 Spio, proin d ei; M ih te, med iis partibus omnibus nullo itidem tempori r meto communicari cicistimare licet. Minus etiam cerebrum nam non in naribus, auriabusque, sed ipso inceri o durus, sonos que percipi, &manifeste sentimus,& fatis est, ut videtur, superius declaratum bene nimirum crassum, corpulentum q. ens, &quod quouis contrectatum, dilaniatum q. modo, nullum prorsus propria 'in passio. mitta Quium anima paelier unquam, peniciis l. sui natura immobile est, a Ionge iat inspirati is viribus dilatari coalitingique , )ῆque ab externis aeris tu puribuisqvi euetra ammeorporis partium nulli percipiuntur, impedi, agitarique, di dilatanam ,lconsti tum quo, d commotum non ipsium modo, sed parteis tridem om-
ως, carurnq. naturas voluptate tanta, tantaue affici molestia, aut oculos ipsos, cras
luculum inraitio, minini v l. lucidum ens, non a solis modo candore, sed &ab aest, di nectit ranu nauis dilatari; diutindique, a tenebris contra cotralii ,&lucem adeo ipsi; lucii graramque, tenebras contra tristes, odiosam. esse, & utramq. ip so rum affectis nem reliquis corporis partibus, earumq. naturis communicari, istim iecerte non licet Mitria, etiam, quam sensorijs, cordi, reliquisq. visceribus semiestinima υτ pria ipsorium serma indi potest: nihil enim ipsa, quain illa, crassa sunt, corpulantaque; 5 ijs obtecta sunt rebus, quas non languidissimae modo ciborum mspiratiq. aetis, & lucis vires , ipsaq. etiam lux, sed nullae prorsus, a quibus animal po
vitus exiti' non detur, nullo permeent temporis momento. Tum non ciborum mO
do, lucisque; sed nelnspirati quidem aeris , qui cor nihil minus, quam cerebrum attingit, subitque, cordi sensus iit ullus: &qua fieri interdum videtur, no ipsius is cor di , sed neruoli generispo mollibus, a quibus contegitur, &. quibus adhaeret, firma turque i, attribuendus eli omnino . Corunim ipsum, veluti&reliqua viscera, nuulum proiis propriarum passonu in sentienti animae sensum praebet, veluti nec san. guis, equis tenuioribus sui sortibus spoliato consecta sunt omnia . Neruosi vem genetis vel si mari istae sensus omnis in ipsis fit, & sibi ipsi continuum est uniuersum,& uniuersum a cerebro vestiti a communibaendet principio, conditionibus omni.no quibus semientem animam donatam esse oportet, reliquis donatu estomnibus propriam ipsiius natumna animam ponere non licet.Nam & ipsum nihil minus,quam tensoria, visceraque, crassiam est, corpulentumque ; de non modo ipsius portio quae Dis, in quam quispiam insuat humor, qui meatum, in quem confiuere visus est spiritus, obstruat, sentiendi ui spoliari videtur, sed cerebrum ipsum, ipsa nimirum illius uniuersitas , di in quo ut dictum est manifeste odores percipiuntur, sonique,&sensilia reliqua omnia dignoscutur, dijudicanturque, quouis contrectatum, dilaniatuq; modo, nullum propriae passionis sentienti animae sensum praebet. Quonia igitur, nec sensorijs, nec visceribus, nccipli etiam neruoso generi, ut propria ipsorum natura sentien s anima indi potest, caeq; modo animalis partes sentiendi facultate donate videntur, quibus quaepiam inest neruosi generis portio,& ut dictum est in ipsius vatiuersitate, &odores percipi urur, sonique, & passiones, quas reliquis in portionibus
anima patitur, motum l. quibus commotietur iuditium heri videtur omnium: utiq;
vel si nulla nei uoso generi inesse visa soret iubilantia, cui senti edi vis attribui posset,
188쪽
inesIe eam tamen , ijsque donatam conditionibus, quibus quae ipsi conuenire vita sunt, donatam es oportere, declarant, longe scilicet tenuissimam, lucidamque, de probilein , existimandum nccessario soret. Is nimirum spiritus, qui neruoso in geno. .re uniuerso, dc cuius princeps portio in cerebri ventriculis inhabitare visus est; vel ni nil usquam conspoctus i nitendus illi uniuerso foret. Age vero de cur quale constructa est, construendum fuerit neruosum genus inquiramus: nam, & res ipisper se digna est, qua quam diligunt iis me inspiciatur & recite ca inspecta, sensum,qui animali fit,
spiritus illi inexistentis esse omnem, liquido pateat.
di NERVOSUM GLNUS ITA CONSTRUCTUM ESSE UNIVE IN
sum ; ut quae in singulis eius portionibus spiritui percipienda crant,& in ipsis percipi u n tur, optime percipi possint omnia. p. XI.
L No in loco, atque inter contracla genitus spiritus,&ad cognata ne elabatur, neue a contrarijs oblaedaturi corpore quae facta videntur undiq quidem obtegendus, at non imo in eo re. condendus uniuersus fuit; vel si minus inde sabatur, minusque etiam ibi offendatur. Si quidem ibi positus externarum partium ostensiones nihil ad eum delatas nihil prorsus sentiat ; itaque &nihil vitet.Nechinario igitur vel extremae corporis supcificiei iam miscendus fuit. Sed validas modo caloris, frigorisq. vires,& percutientium rerum in ea percspturus ictus, neruis, & cute contegi potuit durioribus; ibi modo extenuatis utrisque magis, ubi Acquisitius sentiendae ills erant, in extremis nimirum digitis: minus itaque in ijs obtectus, minusq. defensus, maris omnino ab externis rebus in ijs passus, longe quam alia inquavis externa corporis parte exquisi lius illarum vires, actionesque percipit. Minime vero&in parte itidem, qua cibi assumendi, sentiendiq. erant, duris, densisq. indi potuit rebus. Nisi enim proprias ciborum naturas, propriasq. is sentiat vires I res interdit deglutiat, quae, vel pacto nulla , vel longe in uerti queant egerrime; & quae exitium animali inseranti languentes vero illae,stanesq. neq. enim robustiores, vigente'. languens animalium calor in uertat, exuperetq. nequaqtiam in spiritum agant durioribus contectum rebus. Larissimi igitur carni, mollissimisq. indendus fuit neruis,quos vel languidissimae ciborum vires permeent, pervadantque; ut non uigetem modo , a centemq. ab ambiente illis calorem inditum, frigusq. lingue in existens spiritus percipiat, sed proprie insuper navurae vires, qualescunq. eae sint; ut a quibus nimis constringitur, dilataturue, a pro pria videlicet dimouetur spiritus dispositione, respuat eos, reiiciatque. Quonia prγterea cibi assumi poterant corrumpi iam caepti: quorum scilicet calor bene qui de ii mutatus, &a spiritus substantia diuersus factus esset; at non ita tame, ut eius actio
spiritui linguae in existenti a priore diuersa facta videri posset: ut qui mollibus quidem
ut dictum est )laxi'. inditus rebus, & quas vel languentes ciborum uires permeci, ab ijς itaq. pati, immutariq. uidetur at contectus omnino ab illis, defensusque,neci languidissimis pati, nec quasvis agentium naturarum , earumq. actionum di iurentias percipere potest. Si itaq. ei quaevis caloris immutatio percipienda est ; nudo ipsi ,
cute nulla, nulli'. contecto neruis, calor ipse , elabens nimirum tenuitas apponen
da est, immiscendaque. Et quoniam insuper ut suo amplius declarabitur loco aeritidem admittendus , spirituiq. immiscendus crat, isque nisi purus, tenuisque,&s p
ritus omnino substant proximus sit, cognatusque, vel nullo temporis momento prosternat eum, perdatque: patens utrique,&non procul ab ore ad cerebri us'. ventriculos, ad spiritus ipsius lactis ,&adssuri tum ipsum praebendus aditus fuit ; ut spiritus
189쪽
ritus ab eis contactus propriam ipsorum naturam percipiat; aliena itaque, a quibus
ac co prompte exitio datur, aufugiat , decii netque; cognata, similiaque, a quibus re nci, ac vivificari videtur, sceletur, amplexeturque;& quantus, qualisque dari opop. ruit, datur videtur. Narra itaque ori appositae, per quas utrique ad cerebri ven triculos, adspiritus uniuersitaton alcensus patet.Tum etia quia non quae contingit modo sentire opus habet spiritus, sed remota etiam ; quo ad nutrimentum, quod non ut plantis, ite & animalibus itidem appositu in eli, ire, & contraria, quaeue oblaedu nt,virare, Se similia, cognataque, &quar ipsum fouent, scdtari queat. Luci itidem adspi litum aditus dandus suit; quae a rebus, quas attingir, relucens omnibus, &abomnium specie astecta, eam ipsi afferat: & res omnino Ostendat omnes. Itaque & huic iti-dcinipseoninino contingendus fuit spi ritus nulla prorsus c5tectus re: aquatit seni in Ter Fiatur, obicitreturque. At nequaquam ad ventriculos usque patefaciendus ei adiariis ivit. Nam si cuiusmodi inspirando acri factus videtur angustus, flexuosusque erit laetus, & qui ibi modo pateret, ubi admittenda Usset lux; obscuretur , atque inuatilis tiat,de nequaquam perpetuo Ipectari ea posset: si amplus, rectusque facius so-ret;&ab externarum rerum v tribus oblaedatur, &ipse elabatur spiri in . Itaque ipse foras lucem excipiendam emittendus fuit spiritus; at rebus includet is, quae sj1iritum quidem retinea rat, coercean tque, & ab ambientis viribus tueatur it quae t men lucem admittant quam uis: patefaciendum nimirum luci ad sipiritum iter; apseq. spiritus calidis, transpicuis l. indendus humoribus citranspicuis illi retinendi fuere tunicis; quo in oculis factum videtur modo. Tum & quae nulla ostenderet lux, scii nopre:ens, seu ab oppositis intercepta, prohibitaq. , rebus sentire itide opus habens spiritus, ut amica, imilia l. adire, noxia, alienaq. uitare, at q. et sugere posset; nec alia id porcns ratione, nili motum modo percipiens, a commotis illis aeri datum: non quiadem in aperto ponendus fuit; quod nimirum non nisi maxime necessario fieri opor tua. Eoque etiam minus, quod in aperto, liberoque positus loco, non satis commode acris notum percipiat; qui scilicet ut percipiatur, unus, idemq. seruertar, nihilque
imminuatur, quin robultior assiduh fiat, oportet; aer scilicet, cui inditus est, nihil di luatiir, nihilque a seipso segregetur, quin in seipsum assidue magis colligatur. Itaque quod factum itidem uidetur cutis pars, per quam aeris motus spiritui com municandus eli, non benὰ tantum ex tenuanda, sed aures ei circumponendae suere Iin quibus, qui cassubit aer in angustius assidue cogeretur; itaque unus idem spe peruo seruaretur, assidueque magis in seipsum colligeretur . . t i o Lsix' j
.i PRINCIPEM SPIRITUS PORTIONEM, EIUSQUE VELNTI
uniuersitatem inuod factum uidetur in cerebri uentii culis,lo
I. x ut dictum est)quos singulae spiritus portiones pes cipiunt te sunt cae omnes, eidemq. communi centur, haudquaqua meatum di
serentiar, qua nia is amplexandae, inagi ue rei ci Maelint, digrioascatur :Tecte enim Artitoteles, quod cli bustiis, vivim oportereesse decernit. PQterea & quae spiritui percutiae sunt vires , inui cogni tio, rinem Gyiaq. retinenda est, conseruandaque. Nam si nullae, rea maneat, jsdem a rebus I pius offendamur, &abijs,quae bonae sunt, iucundae l. absit Πeamus; perpetuo omnino quales singulae sunt inscij , ancipitesque, magno agi ludincommodo singula ruri vires experiamur Adhuci remoturum etialia rerum vires, earum q. amplius, quae non uniuersit in insiti iere, qua tu in scilicet non omnes condi 'ones, sed quaedam modo, aut una rani immanifestaest, teliquae latent, hae itidem
inrciligendaesunt; ut a qilibu , bo no quopiam assici possemus, eo potiamur; & quae
190쪽
malum qu ppiam inserant, videmus id, rcijciamusque. Praeterea & suturae necessita. tes praeuidei uiae; &lcs, quibus ijs,&praesentibus etiam occurramus, comparandae; &quibus comparentur artibus in telligendum i& lo nec omnino plurima ad vitam conscruandam , continodeq; dcgcndam consulenda sunt optra ; proindeque & orsana, quibus ea fiant, excogitanda : quae, nisi eoi um quae spiritus percepit, memoria serue-inr , caq. omnia vcluti ante oculos, ubi libet, ponere queat, coniicere ignoret promsus. Nam ut suo a inpli ui explicabitur loco quae rerum conditiones,&qua omninores sensu perceptae non sunt, caruin cognitionem non aliunde, sed ex ijs modo, quae sensu percepti iunt, sibi compare potest spiri rus. Tum internis, externisq. incurpo ris partibus longe plurima, maximeq; ad vitae consentatione necessaria spiritus por tionibus illis inexistentibus operanda sunt, conficiendaque; quae non nisi aliarum multarum, & omnium quadam ministerio, atq; ope, summaque omnium operantium concordia operari, coniicereq. queant. Et portiones omnino singulae, ut mala, molestiaque, qua sunt, amoliantur, & quibus Opus habent, ut consequantur,&se uentur omnino I rutiquarum Omnium assidua ope, atq; opera indigent. Itaque non quod dictum est v na modo reliquarum Omnium necessi tates, laboresqi percipiat, & modum , quo ijs Occurrcndum cit, inueniat oportet, sed, ut iuxta eius unius acti trium reliquae operentur omnes; quos scilicet motus aedendos illa decernit, & quos illa omnino adit motus, hae illos aedant omnes, ab illa nimirum una rcliquae comino, ueantur omnes, ncces c cst. Nisi enim id fiat, propriis singulae muneribus, proprijsq; operibus .& proprio i menta bono, nihil aliarum molestias, laboresque curent, ac ne percipi noli idciiij. Quin nec quae singulis conficienda sunt, conficere sciant: quae scilicet non DO,suriplicique, di, nil orninio tu, quali spiritus portio quaeliis natura moueri vidctur , scd longe plurimis, maxinaeque difformibus, quales ea tantum
spiritus portio δdci e sciat, quae percsptas res veluti ante oculos ponere, & in ijs m tus, quibus, quA conscicnda sunt, recte confici queant , intueri potest. Posti cinoo cocalciaetidis rascrtini, adapertiNq; partibus assidue spiritus elabitur ; itaq; imminui iur assidue; ct propterea si seruandus, reliciendus auidue, nutriendusque est; aliene nimirum res in seiplum inuerte0ds spiritui sunt. Quonia igitur munera spiritui o cunda liliat; quae non omnes, nec diuerse ipsius portiones obire queat, sed una tan tum , de be0e quidem magna, ac ita in seipsam collecta; ut qui sen iit, uniuersa ea simul seni ni qmnia ;&qui' nullis ab externarum rerum viribus exagitata, nihilque ab ijs passa, & ne in propria quidem sede vectanda, commouendaq; impedita, defatiga laque unquam, qus omnino n ullis a propriss passionibus diuexata, nullisque in pro prino rationa ibus o tiara cum sit; reliquarum passionibus, motibusq. percipiendis vacare possit; nihil lic propua sede elapis unquain, itaq. diu eadem durans, illorum memoriam reti 'cre, eo seruareque, di, ubi licςt, recolere etiam queat: vii l. linsius sedes in eiusmodi neruosi generis portione, tantaque, & talis construenda, itaq; regenda , lasandaque,&p Iiones reliquq er annectendet. ex ea veluti produce et suere ; cuiusmodi cci e rui' eii,& quomodo constructum, tectumque,&locata videtur. In magn scili, ncq. corpulenis molis protunditate, etsi plures, at ira sibi ipsis Juniis, ut una omnes vidcri queant bc ne omnes ampis construendsi ii re cauitates j & inclesipsa bene coniecis , bene l. mu nitae corporis parti, capiti nimi tum indenda , di curulei hoc supcrponendum suit; a qua sulti neretur, uectareturq., ct flecteretur; & portionc illi reliquae, singularumq; cauitates illius cauitatibus , ni det. Postremo&rebus, quq iduertendς,&c quibus reficiendus est spiritus, uitia sapii landus.Siquidem in Ails, wrpulentiquo, bene contecti rei profunditate inclis fasipiritus portio, itast, nillil vi qua in ab Ninariam rerum viribus exagitata, nihil ;l in propria sede, di corporis Pa ic, cui ea indita est , vectanda, commouendaq. detu-ia, deTaliga Iaque, sui γλium pos ionum passionibus, motibusq; & ijs omnino per