Bernardini Telesii Consentini De rerum natura iuxta propria principia. Libri 9. Ad illustrissimum, et eccellentiss. don Ferdinandum Carrafam Nuceriae ducem

발행: 1586년

분량: 430페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

251쪽

inditum succum in singuinem agere ces anς res renui ulo in existenteς immutet, c5- coquatq;. Atquὀdma Nime eae dissimilaressu ia r &quaedam omninὸ ipsius portio n6 ad K emolliri, attenuarique potuit, ut in sangia inem agi possit ; quae igitur a reliquis secernenda prorsus sis, di nequaqua ii ventriculo'; quem scilicet assumptis eibis qua .rrimum exonerari oportebat, ut vacuus alios assiimat, concoq uatque: utique vel

triculo νenta stipponendus suit;&e ventriculo in iecur angustissimus meatus fabricandus,& per quem tenuissimi modo succi in veniticulo consecti portionem ad is cur deferre spiritus queat. At quo reliquam eijciat, ben E amplus, nee reetiis tamen, maxime seruosas construendus suit lut diu in eo immoretur; itaq; tenuitas seco natur Oiunis Mitiinq; exprimatur, & ad iecur deseratur. Et talis uterq; costructus est.

qualis es uterque consti uendus;&cur aer insipirandus. - u

Υ quoniam sanguis in iecinore consectus, n5 eo adhuc calore, ea donatus est tenuitate, nec in re adeo densa continetur; ut in quemife luimr fluor, si solus ipse iii carnes concrescat, ita ce calidae umollesq fiant, ut neruosum 3enus, eiq; inexi stetitem spiritum saxtis milestiit, nimisque non opprimant: minus etiam, ut evaporatio ex ipla elabatur ι' a qua satis & illa,&boc foueatus, ibuendis mom

nino amplitis; &i ibunon spiritus modo arreri avum i bris in existenineas illa subit,

sed spiritus uniueistas , quae in cerebri ventriculis ut in principe sede continetur, indeque&in spinalem medullam , 6e in neruosum genus effunditur uniuersum , refici queat: cor etiam corpori indendum miri in quo longo, quam iecur .st, cum robustio re, tum vero &copiosiore donato calore sanguis in iecinore confectus multo calbdior , multoq; fiat te maior;& qui densise in re continendus, contentusque, & umhementiore in ea agitatus motu, in longh calidiores, log q; tenuiores soluatur fiu res, &e quibus , ijs, Pitc venis et duxere, commistis, simulque in carnosum, neru sumque venus concretis, calidius utrumque fiat, molliusque; &evaporatione emi γ tat, cum longe copiosiorem, tum vero 3e calidiorem, tenuioremque; & quae cum di Euim genus utrumque magiε ibueat, tum n 6 spiritum modo arteriarum fibris si quidem eas subit sed ipsius uniuersitatem, portionesque omnes, quo videbitur modo, nutriat, reficiatque . At vem quoniam si tanto cor donatum sit calore, quanto san guinem a iecinore confectum i n adco ardentem rem agat, proximas corporis partes colliquet,exura tue omnes: utique minus quidem calidum, & mobile faciendum fuit; ut quem propriis viribus sangpini calorem indere non poterat, motu eum inderet. Quia vero spiritus, a quo solo mobile fieri poterat, sanguineo, mollique, &laxo om- nino viscori indi non poterat; siquidem iecinoris more non alia id Ere, sed ex eode, simili uesanguine, quem confecturum erat, constituendum fuit; rebus spiritui pisnis intertexendum fuit, obtegendumque; ut ab ijs assidue dilatat si, constrimamque, attractum, illapsum ue sapgpinem assidue eo calore, eaque donet tenuitate, ut a plius quid in arterijs agitatus, in eos, qui dicti fiant, fluores, dictam q. uniuersus prω pemodum soluatur in tenuitatem . Et quoniam insit per ex adeo elaborato sanguine quae elabitur tenuitas ad tanti spiritus refeetionem satis non sit; sorte& nimis calidus

Esola ea spiritu s si at, praecepsque, & suriosus; sorte & sanguis in iecinore consectusser se crassior st, quam ut ea in corde tenuitate donari possit, qua vi uniuersus, vel maiore sui portione in spiritu agatur, donari oportebat: res itaque immiscenda fuit eo tenuior, aer nimirum, qui praesertim tenuior quid factus, calidiorque, spiritus assusnginaturam; εἰ qui ut in proprio declaratum est commentario nili inspiretur, H bςn

252쪽

De rerum natura Lis. n. m

elaben temq uc e corde, sque corpore univer calo rem, veluti exitium si exsiliat mini. tans, rehciat, retundat quei spiritumque ipsum angusto in loco quasi immobilem i ctum commoueat, agitet que : dubio procul pereat,quodcumq. in aeredegit animal; calore e corpore omni, e mollioribus praesertim, calidioribus q. eius partibus elapso itum vero& lpiritu a loci angustia moueri prohibito.Aer itaque inspirandus omnino ruit; di ad cerebri quide' ventriculos eius portioni quod factum videtur )iter dandum, qine spiritum commoueat, & evaporationi e sanguine elapsa adiectus eius ardorein imminuat, & quantitatem augeat ; & qui maiore sui copia ad cor delatus, ela bentem ex eo calorem reprimat ; εc in sinistrum etiam eius ventriculum illapsus, san guinique ibi contento immistus, tenuiorem eum faciat. At non statim. nihilque in mutatus, nihilque debilitatus ad cor ac radiendus suit. Nihil enim frigore exutus, noeontingens modo cor,sed vel illud subiens non quod faciendum est eius calore r primat, introq. a.at, & vniat, augeatque; sed imminuat, debilitetque. uum itaq., fistulo lumque viscus, de magno praeditum calore, pulmo nimirum cordi veluti circ ponendum luit; quod aerem excipiens nullo illum temporis momento veluti temperet , oc cor circuinple tens elabentem eius calorem rethciat, coerceatque, quod vestia sui disiimum faciat irigus ; & aeris portiunculam in cor etiam ipsum immittat.

CVR VESICA FELLEA, ET LIEN, RENESQUE CORPORI

indendi suere. Cap. IX. T quoniam chili partes, quae ad iecur delatae sunt, non eadem Omnes dispositione, nec eodem donatae sunt calore; sed & hoc, dcilla quam longissime a se ipsis dissident ; no omnes unum, probumque, liquidum scilicet,dulcemque,& puniceum in sanguinem agi potuc re iis enim ex ijs modo confici potest,qui veluti mediam dispositionem , mediumque nactae sunt calorem. Reliquae chili partes si qui,

dem in sanguinem, at non probum certe aguntur, sed vel plusquam par est, calidi c. xena , crassioremque, vel minus, de alios in fluores sanguine calidiores, crastioresq. , vel horum alterum, uel minus I prout chili partes, e quibus ille conficitur, robustio re, languidio reue donatae calore, & crassiores sint, teninoresue .Quae scilicet calidio-rra , de crassiores etiam sunt, in sanguinem quidem aguntur δή ipsae, at non dulce ce te, sed subamarum,crassiarnq., de nigrum. Quae uero multo ijs calidiorra, at non ςque crassis sunt, atram, acidamque in bilem, dc in Guam, acidamque abeunt.Quae his modicum quid minus calidae, minusque crassae, at quae calidiores quidem sunt, quam ut dulcem agi in fluorem ,& tenuiores sunt, quam ut in sanguinem crassescere queant, in urinam liquantur, salsam, subamaramque, di albam, nihil in uenis ab immissis humoribus intinctam.Quae tande crassis,imae sunt;& e quibus inexistentem quidem molIitiem, tenuitatemque iccino ris calor educere potuit omnem, at non certe & durio res partes a mollire , proindeque nec alias alis assigere, agglutinareque: hae nullum in humorem, nec in ens prorsus ullum fusae, coactaeue sunt, sed cinerum ritu tenui rate exutae omni, seorsum a reliquis singulae sanguini de ipsae immistae in iecinore re. mansere. At uero bilis ut rauis, si praesertim quanta est, cum sanguine uniuersum in corpus influat, magnum animali inferat incommodum. 1iquidem amara, & quae ac siduE ex ea Habitur tenuitas spiritum uenis in existentem diuexet, crucietque,ignis instar illum pungens ; & carnes erodat, uratque; &in quas concrescit, qualis ipsa est, amarae eae fian i, flavaeque; & evaporatio ex ea elapsa praecipitem spiritum faciat, fiariosumque. Acida etiam, ex eaque elapsa tenuitas spiritum & ipsa mordeat; & carnes erodat, pungatque i&quas constituat, propria eas ipse, propriaq. donet natura; nigras nimirum cas faciat, acidasque: ex evaporatione uero ex ea elapsa minimὶ niti-

253쪽

eunti evaporationi iministus, semper tristis, semperq veluti metu examinatus, timo riς causam in seipso habens. Et quae dii sunt fuligines, cineresue, si in venas a se gni ne instrant ut Isi quidem ex i)s elabantur, milium certa rebus, quibus admiscen-

Nir, bonum, coliana Ociun) Ri aricia iit; quin summopere impurpiat eas, o blaedantque i

quae scilicet si resne1ntur, onge plurimς tandem ibiste, si v nas non obstruat omnes, dii am e tu in rem, de iit lapidem omnivo in ijς eone rescant. Itaq. quod dictum est; uel ipso in iecinore amasa bili, & cineribus, fuliginibusq. sanguis expursandus suit. Vesica igitur ob id ipsum ellea dicta,quod let, amaram ni iniris, flavamq. bilim attra hit , iecmori is denda fuit satve illam veluti cmulgeat. Non siquidem viscus amarae bili consti Lucii dinia luit quod nimirum si corpori in se, non contiguas modo, proximasque parces , i es uniuessum corrumpat corpus 3 sed vesica, eaque per igua, quae illam stati in ei, iat. Et lien itidem, qui acidam emulgeat, non longe a iecinore loca dus;&renes etiam ipsi, in quos dicta frustula, fuliginesq. conserendae erant; ut abi v etent e , si urina, a qua ad illos delatae sunt, in vesicam non deferantur . Nam aquae. similis fluor quod sanguini iministus nihil eum faedet, neq. elapsus carnes erodat, aut ipse ens constituat ullum,in vapores, ct languentes eos statim solutus omnis non virium proprium in viscus cogendus, ineptus alioquin cocrescere; sed proprium in vas demittendus; in qdo aliquantisper retineri possit. Neque enim sine magno animalis incommodo assidue emitti poterat. At prius tamen dietis fuliginibus, cinerib:::que cxpurgandus suit; quae nimirum in vesicam delatae, quod bona earum pars ibi subsideret, breui in lapidem concrescan t. Ita l. quod dictum est rene; itidem non longe a iecinore ,& iubeo otii ino loca si fuere , ut ad eos maxima dicti humoris portio

delata, & per eorum angustias veluti colatae, immittaque crassitie omni, aut plurimaeerte, crastillimaq. eius parte exuta, in vesicam ipsa deflueret , illae autem renibus aia fixae in rencs concrescant, nihil ullam alliam corporis partem malo afficientes ullo. At reliqua tui portione in venas cumsanguine illabi oportuit. Neque enim grauem,eOrpulentamque telu nullo immittam fluori in superiores etiam eorporis partes age

re queat spiritus: sorse& sanguis tenuissimis sui partibus assidue spoliatus veluti in

CVR ETIAM ET VAFA, ET VARIIS EA INTER TEXTA

fibris. Cap. X.

D cibos itaque Insui ipsius, di in carnosi, neruosique generis uniuersi, &ipsorum in primis in viscerum substantiam in uer Ai tendos, satis, quae dicta sunt, organa spiritui esse videntur. Atia ullum haec praebegi usum, nisi asia adsuit; quibus & qus opus

sunt attrahat; & si quaepiam attracta sin i, quae oblaedant, grauciatue, rei ciat ea; & quibus bona, quae sunt, & retenta commodam agi in rem queant, dum in eam arantur, retineat ; ta& quibus, quae t tinerti non potuere, vel superflua sunt,eiiciat, pellatque; vasa nimirum, de veluti canales quidam, 'uibus inditi succi non aliam, nisi in quam illi tendunt partem,deferri possint; & quibus occlusis retineantur,cor strictis expellantur. Neque enim vel spiritus ipse per se quouis succis immisius modo secum eos agat; & ex inferioribus ad superiores euehat partes ; & retineat, ubi opus o , crasses, graues, fluitantςsque; vel visceribus inexistensa se ipsis separatis, disiunctisque, ex aliis in alia trahat; vel ipsa per se illa operentur viscera. Vasa itaque ut dictuin est & veluti canales quidam continui sibi ipsis, S quibus viscera etiam sibi ipsis Ita collisantur, unianturque, ut quouis in quodvis succi attrahi possint, corpori

254쪽

De rerum natura Lib. VI. a r

indenda suere. Et quoniam ex alijs in alias vasorum partes , ex inferioribus praeser sisti in superiores non alia ratione res agi possunt, nisi qua quq sacco uni uerso insunt

sin alteram eius partem agi videmus; parte nimirum, ε qua attrahendae eae sunt.

Idue constricta,&veluti manu pressa, proindeque in existentibus rebus in subse quentes assidue protrusis; vasa autem ipsa nullam sese constringendi, dilatandiue obtinent facultatem, immobilia sui natura: utique spiritus ijs indendus fuit, qui prout usus posceret, constringeret ea, dilataretve. Et nullo utrumque labore operari ut

posset spiritus, mollissima, beneque laxa, de ut quae ipsis indenda erant, indi possent omnia , bene etiam ampla facta sunt vasa. At quia in illis spiritus retineri non poterat , haec vero Ionse aegerrime contrahat, expandat ue; fibrae ijs omnibus intertexendae fuere dehis, subtilesque; in quibus scilicet inditus spiritus coerceri, & quas in

tendere , remittereue, & secum ut libet serre is queat: eaque intertexendae fuere ratione ; ut in unum collecti ipsa etiam vasa in unum colligerent, & a se ipsis diductae , plicataeque, vasa etiam diducerent, explicarentque; sui ipsarum omni nolitum omnem , omnemque vasis darent poli tionem. Et quia ii unae i n sint fibrae, eodemque va, sis intertextat sint modo .qua uis eae ratione ab in existente spiritu intendantur, remita tanturve, & in se ipsa a cogantur, vel a se ipsis diducantur, nequaquam quae operan da sint, & attrahant, &reijciant, &retineant; vasa nimirum modo ex partevtra' uis, modo vero undique constringant: diuersae vasis intertexendae suere fibrae; in rectum scilicet aliae & per uniuersum vasorum longitudinem, per trisuersum alie aliet etiam per obliquum ducendae; ijsque quae operanda sunt, & qua operanda sunt ratione, optime spiritus operatur omnia . Quoniam enim cum qua uis corporis pars, rum &ipse assidite reficiendus est spiritus; proindeque&assidue res assumendae,&ex alijs in alias partes attrobendae, reijciendae vero, evomendaeque eae tantum, quae vel novi e . vel nimiae allis raptae sunt: utique in attractio committenda fuit fibris, quae ce Drrime, valentissimeque vasa constringerent, rectis nimirum. Per uniuersam enim v sorum longitudinem productae, si in uniuersa ea simul contrahantur, vasa etiam

vn iuersa simul contrahant: & contrahant sese, si quae facta videntur vasorum ori scia firmo, stabilique, de bene anguito, seu quod in angustum agi possit, affixa sint principio; a quo scilicet quavis attracta ui, abstrahi non possint; & in quo & vasa, &fibrae in unum cogantur Siquidem angusto, filmoque facto vasorum orificio, ubi ab ingestis rebus , quae subsequitur illorum pars distenditur, amplificaturque; si fibra'

xum ei intertextae partes, ela subsequent cis amplius quae vasis, aut nihil dum, aut non adeo distentiis, nihil prorsus, aut non adeo a se ipsis diductae sunt valenter ab in istente i piritu in longum, rectumque protrahantur, sese illae contrahant, in e demque omnino a te ipsis fiant distantia, in qua in principio,& sublequentes a is ipsis dis alit; itaque & t umefactam vasis partem constringant, in existentesque ei r scomprimant, protrudan tque oport*t. At vero, quia rectis ut attrahat spiritus fibris, firmo ut visum est angmioque assigenda sunt principio; tum & vltra vas, in quod attractio facienda est , si non fibrae, locus certe, in quem spiritus progrediatur, prae' terea desacultas secum libras protrahendi spiritui ad sit, oportet: ubi horum quid abest, utramque in partem rectis attractio fieri non potest . Q aae igitur quoniam sa' cicada omnino est; & quia insuper maxime necessaria attractio cum sit, nequaquam nis modo committenda sali fibris; ne si quando fieri iis nequeat, nutrimenti in pia pereat animal tran Iuci 1, etiam vasis in tertexendae suere; quae veluti circulo co' fringentes uti amque propellant in partem, in eamque omnino assidub, quam inter, fibraeq; partem, quae contrahitur, detrudendae res interpositae sunt. Languide pO in hae protrudunt. Neque nim, ut alteram in partem propellant, omnes simul , sed sertae carum portiones assidue, eaeque tantum constri agendae sunt; quibus propes Icud rς ca ex parte adbitent, in quam abigendε sunt. Nam si omnes limul contra, I . x hantur s

255쪽

liantur ; proindeque&vasa uniuersa simul constringantur ; vel utranque, vel nullam in partem fiat extruso. Et quia ut dietum est quae assumuntur, attrahunturve, tamdiu retinenda sunt, dum in rem commodam agantur ; partesque, a quibus consectae sunt,i; sexaturenturi obliquae insuper interitaedae fuere fibre; quae,quod undiq; asa ambiunt,&undique ea constringunt, occluduntque, vel solis quae in existunt retinent; at cocerte arctius, robustititque, rectis etiam, transuersisque opem feremtibus; vasa nimirum di ipsis constringentibus, occludentibusque. Age vero, quores in aperto magis ponatur, non satis sorte uniuersali explicatione manifestata, di digna omnino, quae manifestissima fiat; spiritum vasorum quorundam fibris insudentem, &cum quae diximus munera obeuntem , tum & corporis partes omnes ct se etiam ipsuin reficientem, generantemque intueamur.

QUOMODO SPIRITUS OESOPHAGI, VENTRICULIQUE,

di ventris fibris in existens cibos in ventriculum attrahit;& in chilum ibi actos in ventrem demittit; & tenuiorem chili partem in iecur attrahit, crassiorem foras ehcit.

' Cap. XI.

- Eo p ous dupplici constat tunica, rectis altera, atque obli- quis fibris intertexta, solis altera transuersis; & rectis, transuersisq;

in ventriculum attrahit; e ventriculo contra transuersis modo cij,

cit. Quoniam enim circulo ut diximus hae constringunt , utramque in partem propellunt: at non rectae itidem. Siquidem quod ad exti emam gulam delatus spiritus quo ulterius progrediatur non habet; utique nec fibras e ventriculo gulam versus trahere potest id veluti neque nos filum, quod nobis motis trahendum sit, si spatium I quo progre diamur, eclit. Ategula in xeni riculum valentissim E attrahit spiritus: si quidem di fibrae per quas iterius seratur, supersum;&bi cui egula ad ventriculum tractae spatio uchemcnter intenduntur . Nam quae e longinquo trahuntur , & longae 'omnino ipsae sinat, non valde intendi cae possunt; quod spiritus earum pondere prauatus languide eas trahit; veluti&homines funes, quas ό longinquo attrahunt. Ventriculo itaque inexistens spiritus , de atrae bilis morsus sentiens , quae ven triculo inani, & nihil suppositam venam, quae a splene ad illius os defertur, grauante, quasi per apertum iter ad illud sertur sorte & ventriculi ipsius arefaciti Nem principiens, nimis ipse in eo constrictus cibos appetit; quia scilicet internum nullum adest, quo quae molesta sunt teijciat, extet num quid, quo id operetur,

expetere, atque inquirere videtur. Ad cibos itaque comparandos se ipsum accin-pit ; comparatos assunde, conteritque. Tum ore toto occluso, confrictoque, &in extremam gulam undique retraeto, in eam illos conijcit. Denique rectis ea, tran-

'suersisque fibris intenra constricta deorsum illos in ventriculum detrudit; dine inventrem defluant , in sernum ventriculi os occludit; & fibris simul omnibus intensis uniuersum undique ventriculum constringiti quo , si eorum contactu gaim det, uniuersus eo obieci et usui molestiam quampiam is infert,quam citissime eius vim exsuperet . Et iecinoris quidem praecipuos vi dictum est splenisque, & pulmonis, cisanguinis praeterea, qui venis, arterijsq; ventriculo intertextis incit, earumq; motus ope cibos con fici ii at & ipse etiam maxime opus adiuuat spiritus,copiosior post assii mptos cibos cum in veniriculum uniuersum, tum vero in intertextas venas, arterias m. cis uens; copiosioremque siccum addu n sanguinem ,α yalidius eas commouet S. . . . linqua

256쪽

De rerum natura Lib. VI.

ItaqM ventriculo cibis oppresso frequentiores fiunt pulsus: est &ubi reliquae albent par i s; libbensque ab operationibus alijs cessat spiritus omnibus, quod si quid diud Os crata cogatur , minus belle concoquit. Consectos in ventriculo cibos , & inclailum ut dictum est actos, quod ventriculi superest nutricationi, idem ipse spiritus, bliquis fibris , quibus intensis ventriculi os occluserat, remissis id aperit & rectis , transuersisque amplius intensis. Itaque ventriculo ipso multo in antu-1tii s coacto, constrictoque in intestina detrudit; e quibus quod chili in sensti nem verti est aptum, tenuissimas nimirum partes, miserat cas dictas venas, quae ex intestinis in iecur seruntur, modo, qui expositus est , constringens , in iecurata trahit. Neque enim ut itidem dictum est) bene crassi , maxim Eque dissimilares cibi adeo verti in ventriculo potuere; via iecinoris calore in sanguinem a i possint omnes. Neque igitur patens ex intcstinis ad iecur facta est via, sed longe angustis. sma, & perquam tenuissimas tantum res deserti queant. Crassus quod superest, di quod in commodam in uertere desperct rem, eius pondere oppressus , & morsus etiam acrimonia ipse idem dij est, expellitque spiritus ; non intestinis tantum, quo dictum est modo constrictis , sed musculis etiam multis intestinis suppetias ierentibus; impellentibus nimirum, detrudentibusque omnibus, ipso eos omnes c Omnio uente, atque impellente spiritu.

Quo MODO E IECINORE SPIRITUS LIENIS VENIS, Vta

, 1 caeque selleae fibris inexistens bilem hic amaram, ille vero acidam in attrahit; & cur uterque hos attrahit succos; quibusve reficiatur rebus. Cap. XIL Troci via iniectar chilum , & in sanguinem ibi actum, bilemque , & amaram , & acidam, ipse idem spiritus spleniuvenis,& vescae felicae fibris in existens hanc in splenem , iniselleam illam vesicam attrahit; secretis ut existimare licet sis pcratisque a seipsis in iecinore succis, ct acido ad splenis v nam, amaro ad vesicam felleam confluxo . Felli porro is triatum inesse, & bilem non a vesica ipsa timilitudinis ratione, sed a spiritu vesicae inexistente arit alii , satis fibrae declarant vesicae intertextae; quibus scilicet nullis , si per se attrahere satis sit, vesica do. donanda erat. Amarum autem succum vesicarii nexistens spiritus attrahit; quod in doti gh ardentissima seminis parte ingenitus ex huiusmodi enim constituta videturavesica uniuersa & ardens ipse , amarusque , amaritie oblectatur , &amaracomnino reficiendus est evaporatione. Et qui etiam splenis inest venis aci. dum attrahit; quod d seminis calida & ipse portione , & cuius sapor si gustetur aciduς sit , eductus est spiritus, de venae confestae sunt; proindeque huiusmodio tuo our, reficiaturque rebus oportet. Et e vaporibus utrumque refici E proprijs elapsis succis existimandum omnino cit.bNam&Eselle, &quouis e sanguine vapores elabi, &elapsos vesicam selleam, & arterias etiam ipsas subire, existimare optim h

heet; e tepidis suoribus quibusvis vapores euolare , di ves densissimis in rebus iactos Me ijs elabi intuentibus.

257쪽

Bernardini Telesi

QUOMODO SPIRI Tvs VENARUM FIBRIS IN EXISTEN s

sanguinem in illas attrahit omnes,& in res agit, E quibus & ipse, α camolum, neruolumque, dc osseum genus reficitur, loveturque. Cap. XIII. ιANovINEM bili utraq. expurpatum iecinoris venis in existens spi- litus, ct in eam, quae per iecur diffusa est, Acin reliquas attrahit o m-nes, nusquam a se ipsis diuisas, disiunctasque, sed ita sibi ipsis contun uas,ut una videri queant; & amplior quidem alibi, angustior alibi, at una omnino sunt omnes . Et nihilo in superiores, quam in insciriores portiones segnius attrahit; has, si in illas agendus eli, costrinpens, comprimensque proindeq; his in existentem sanguinem veluti extrudens, & in illas propellens. Attrahit autem, quod summopere eius contactu oblectatur. Itaque quod venis in existit uniuersis, in uniuersis eo frui vult . Prasin existente igitur assiduξ singulis in portionibus in tenuiores actores, ijsque elapsis, nouus assidue in singulas agendus est. In venam porro, quae per iecur ut dictum est veluti disseminata est, tum&in reliquas omnes, proindeque in singulas corporis partes sanguis agendus suit; quod tenuiores iecinoris, singularumque partium in summam assidue cum agatur tenuitatem, eaque elabatur omnis ; & crassiores vel in fluore liquentur, vel in minutissima mistula,& veluti in fuligines crassescatit; assiduhomnino, &iecur,& singulae corporis partes cum immutentur, corrumpanturque: si animal seruandum, assiduξ illa omnes reficiendae, & veluti nouae faciendae, & fouendae etiam. Praeterea: quod augendae sunt partes omnes: neque enim tante maternis in uteris confici potuere, ut quae singulis conficienda sunt, operandaque, conficere, operarique possint.

Vno vero e sanguine relici, augerique, de foueri, & illae omnes. & ipse etiam n bris in existens potest spiritus ι si quod existimandu est qui e sanguine elabuntur vapores illas subeun t. Persimilis enim iecinoris, carnisque sapor , proindeque & natura cum sit; &iecur manifeste ut dictum est) E sanguine a principio constitutum cum sit, assidueque e sanguine reficiatur; & modicum quid is in venis concoctus in semen cumagatur, devenis omnino in quibus uis quaepiam ipsius portio in semen acta cum spectetur ctenim albae, viscosaequeres,quas sanguina immistas videmus, manifeste semesunt quin amplius in venis ab earum motu, proximarumque partium calore concoctus , & in tenuitatem, e qua si venarum fibras ea subit ijs in existens reficiat ur spiri, tus , & quae partes, quas artingit foueat omnes, agi, de in fluores liquari possit, quin in carnosum, neruosumque, &osseum genus illapsi in ea singula concrescant, armbigere non licet Prorsus. Minus etiam ne tenuissimi, at bene tamen dissimilares ij casin i, ne vel in osseum concrescant genus ; liquidissimas aquas, fluoresque alios densissimas in res, & ipsos etiam in lapides concrescere passim cum intueamur.Venas Porro quod dictum est) languidius quidem, at de ipsas arteriarum ritu per vices attolli, comprimique,&Galenus, εe ipse etiam sensus paulo diligentius intuentes nos docet ii de vel i nullo edoctis, nec intuitu id unquam, existimare omnino liceat. Siquidem uarai me mobilis, maximeque tenuis spiritus cum sit ; dc qui si moueri cesset, vel modicum quid comprimatur, mcilestia magna, magnoque alliciatur malo; venarum

eum fibris ansustis nimirum, grauibusque rebus, &quae milium ei spatium, in quo moueri queat, praebeant, pene& opprimant in existentem desidem in ijs torpore existimare non licet s sed squod in arterijs manifeste facere videtur in illis etiam quem licet m iri motum,& qua te aus licet quae, opprimant amoliri. Fibras itaq;& venas eum amplificare, subleuareq; maxime est rationi congruum. Minus autem

harum, quam illarum amplificatio, elatioq; manifesta est ; quod illae ita in se ipsas de si , v ni que aede durae omnino, risidaeque sunt, ut quavis sui parte elatae, uniue

258쪽

me rerum natura gil. VI. a

si simul eleuentur; venae vero ita laxae, mollesque , t singulae Ipsartim partes ab alijs veluti seiungi, &in diuerso fieri situ queant: ut, si quidem dei s fibrarum elationem ideteo iur, long4 certe pigriur, longeque sectentur languidius . Vtraq. por ro veluti per vices amplificantur, contrahunturque; quod in existens spiritus nec icontractis comprimi, nec amplificatas, et iasque diu sustinere potest.

SANGvis AD COR PELATU DAMPLIV Q. IBI CONCOCTUS,

A n ς v I NE u porro ad cor. latsi, sta copiosiore, robustior . Ipsius calore, motuq. insupermulto calidiotc,mul Qq factuiriaenui rem,&qui non venis amplius, simplicibus, lara'. , sed arteriis con, tinendus lit duplicibus, beneq densisnipse idem spiritus illaru in extistens fibris in ea, qua in cor veluti retrollectitur, in eamq.,quae ia- - l . pulmonem fertur,tum & in resi quas agitota, nusquama se ipsis diuisas, disiunctasque, sed unam existentes oes. Assidue porro in x niuersis arterijs sanguinem exagitans l iritus in calidiores quidem, tenuioresque, at in easdem ut existimare licet in quas in venis agere visus elt,agit rci,diuerses scilicet in filiores,de in tenui ratem spiritus naturae bene proxima. Fluores vero tinguli, de tenuitas etiam ipsa eos, dem, quos suo res, tenuitasq. in sanguine in venis colento ingenita praestaretvisa est, praestat usust haecis spiriuim libris inexistentem, si qu idem ea subit, reficit, & carnosum, neruosumq. genus fouet om ue; fluorum vero ratius, pulmonemque. & reli quum carnosum, neruosum q. , & osseu alius Icficit genus.At tenui ras,quae E plexu re. tormi,e longissima nimirum,angustissimaq., Sin seipsam in retis formam coplic in arteria elabitur, cerebri ven triculos,quibus supposita ea est, subiens in ijs inhabitatem spiritus uniuersitate reficit, nutritq;. Itaq; imminuto spiritu, aliud nihil animal, passo ir quentiores Galani testimonio iiunt pullus. Sui nimirum desectum percipi spiritus frequentius eam arteriae portionem, proindcq.&rcliquas commovet OzS, ut qua refici se sentit, copiosior α ea elabatur cvaporatio: sibi ipsi omnino timens, tre pidans q. spus, qua licet ratione sibi ipsi asteri opem. Logam porro & in se ipsain c0mnplicatam, angustissimaq. eam arteriae portionem si cuiusmodi faeta est)oportuit. Neq; cnim evaporatio quanta,qualiq; ad tali sis spiritus tesuetionem opus es e breui, amplaq- e qua. f languis non satis exagitetur educi .neq; in angusto, breuiq. loco, ves longa extendi , vel locari amplaqueat.Itaq quod factum esto costi ingi eam, & in seipsam complicari oportuit At vero, quoniam assulue carnosum,neruosumque,tbete de osseum etiam genus uniuersum ut dictum est) coci sipi tur; itaq; ex uniuei sis corruptarum partium reliquiae, quae in summa tenuitatem cui ex uniuersis serthegressus pateat, agi non potuere. extrudendae ;&uniuersari reficiantur, no supremas mos Uiorum partes fluores attingant, sed . ni ria penitus subeant necesse est.Et os Errangenus foraminibusquide diiunctum apparet,at bene densum,durumq.est; ut parte squae foramiua coli n ent, ab illapsis stioribus attingi, minime vero & reliquas, quae ab ijs absunt, existimare liceat. Camosum vero, neruol umque genus molle quidem, i ληxumque, at pori nulli ijs in esse apparent ;vel si insint, quod magna omnlino ipsoru in portio continua sit, necesse est. Itaq; modus, quo tenues quidem, at corporei fluo re; in illa omnia illabantur, obscurus omnino est Recte enim Aristotcles corpus a corpore penetrari non posse decernere videtur. Age illum loquiramus.

259쪽

QUOMODO FL VORES, IN QVOS sANGUIS, SEMEN E lu

venis, arteriisq. liquatur, ex ijs elapii in carnosiam , i; eruolumque,& osseum etiam genus illibant ur. Cap. XV.ia ibou ibi plua una rno ans nil li- O pdκ , quae continua, duraque, itaque demissilii vi uso luis

. s sese comprimant, nihil amplius in se densari , proindenue nihil at i iniustialicti cedere, decvllum es pribete qaleat locum, tota es ora

- altero penorrari, permearique alterum Aristoteles pernegat. At si ho . rum altera nitaliti, laxarique, Naperiri omiud quid pisci; & emol liendi .lax ndique di aperiendi facultate dotiatum si alter uin, praetereaque & tenue , minutumque; ut quos in illo meatus assidue facit, subire eos queat: quin hoc illud sit beae, perincetque tandem nunquam reor Aristolaici ne-set , ipsae praesertim carnes, neruosque ipsos, & animalium Giam pelles, beneq; eas crassas, d elisasque, & limactiam aquis pidiusculis praesertim indita penitus m

defieri uniuersa, & in ampliorem expandi molem, intuitus. Itaque quoniam con ium; nurpolumque genus, si quidem continuum, non certe adeo dunium, durum'.

est, ut nihil amplius in s ipsum densari possit, & lapidum, fertinueritu ingruenti

bus rebus quibus uis renitatur, nihilque ijs caedat, nec laxari quid, aperiri que ab ipse sinat ; sed tui natura molle et, laxumque, S: in angustius cosi, proindeque iubeo tibus rebus locum praebere potest; & stuores', quia venis , arterijsque esabuntur quod aqua sciliciet, ut illimare licet , tenuiorcs, calidioresque, de magis citam inuosi. sidcerique sunt proindeque rebus,quas attingunt,magis inhaerent. magi; queaifiguntur in molliri, laxarique, di aperire omnino nimis. & porum quem uis subire magis, quam aqua, apti sum' ν & ea et ementa, quae e genere utroque exconenda sunt, vel liquida&ipla, vel longe minutiis ma sunt; & fiuores ab alijs assidue e vasis ei su tibus impelluntur, di illa a rebus, quibus instant adhaerentve assidue extruduntur et ambigere uritiue non licet, quin illi non carnosum modo, neruosumque, sed oneum etiam gelius penitus subeant, permeentque uniuersum, dr hac utroque c genere ex trudantur uniuersa. Nam etsi oucum genus densius , duri que apparet, quam ut

vilis a fiuoribus molliri, laxarique, proindeque & permeari possit; quoniam ut exibstimare licet invia perpetuo', sed dum mollius est nutritur; & internae ossium par. ter, quae fiuotibus t ubeu ndae, permeandaeque sun t se pinguedine enim, qua cavitas, quae in eorum medio est, reserta apparet , nutriri videntur non adeo, atque exter nae durae, den linque sunt; sed ea dii politione donata videri possunt, quam stuor quispiam perincet tandem ; nullaque iplorum portio longh foraminibus, quibus distin dia est, procul abest, proindeque breuis ipsorum portio suoribus permeanda est: utique & ipsum uniuersuur a fluore subiri existimare licet.ἈItaque quod dictum est uno e sanguine, at quapiam cius portione in semen acto, tum'utroque diuersos in euores iusti, & modo,qui dicius eii,in carnotum ijs, neruosumque,&olscum illapsis genus, ea singula nutriri, augerique liquido patet. Etenim eod em prorsus modo ,

quo partes nutriuntur, augentur etiam, ubi copiosius nutriuntur,quam corrumpum ur; ubi scilicet quod apponitur nutrimentum portionem . quae ex ijs interea des xit, exuperat. Ac age, quoniam non perpetuo augetur animal, necdum augetur

Wi uel crpetuo augetur, incrementi discriciana ant oculos ponamus ι tum horum, de illi us cessationis causam inquiramuri

260쪽

CVR NON PERPETvo, ET DVM A vGETUR NON AEQUE

animal augetur. Cap. XVI.

V o M t a M scelus dum utero inest longe maximum ,&nuper in lucem aeditus magnum omnino, at mox minus assidue, & nullum tandem su. scipit incrementum; itaque tantulus conceptus nouem mensium spatio in benὶ grandem excrescuscetum; &in lucem is aeditus, magnitu dinis, quae ei debetur, medietatem alteram annorum trium, alteram

vero quindecim, aut plurium etiam spatio adipiscitur, tum nihil amplius augetur, quin imminui tandem videtur; &discriminum horum omnium causa diuersae languinis, e quo scilicet partes singulae n utriuntur, naturae, dispositionique, & harum diauersitas diuersis iecinoris,.quo sanguis conficitur, proprijsque conditionibus donatur omnibus , necessario attribuenda est viribus: utique illa ut in notescat, infantilis, puerilis , & senilis iecinoris natura, dc sanguinis conditiones in ipiciendae sunt omnes Neque enim ambigere licet, quin eas omnes iecinoris illi indiderit natura; minus etiam ne incrementi excessus in, quae infantili, puerilique, desectus vero ijs attribuendus sit conditionibus, quaesenili sanguini inesse visae sint. At eo certe mirutilis, si sanguinem,e quo copiosissime animal nutriri rationi congruum visum suerit, ijs,quae inranuli,puerilique insunt sanguini,donatum esse oportere visum sit; & quae senili insunt,contrariae his,diversiue appareant. Age igitur quae dicta sunt intueamur omnia. Infantile, puerileque iecur quoniam mollissimum, eiusque sapor dulcis, aut subpinguis , parum omnino a carnis sapore differens; & color puniceus quidem, at ad album magis,quam ad nigrum vergens; de importatum chilum in sanguinem agit bene liquidum. beneque purum ut videtur proindeque I bene similarem,&eod

quo iecur, sapore donatum, color eouq; senile contra,quod crassum est, durumque,ci salsum, amarumve, & nigrum; chilumq. i a huiusmodi agit sanguinem: utiq. exili illud, blandoque, hoc vero copioso , vehementiq. calore donatum esse existimanduest. Propterea enim molle illud est, & ipsius color non longε ab albo dissidet; quod calor languidior est, quam ut molliores, tenuioresque propriae molis, importatique chili partes in tenuita tem agat, quam evehere queat. Et propterea dulcis est ipsius, sanguinis, quem conficit, sapor; quod qualis ductum est,utriq. inest calor. Senile vero crassum cst, durumque, de nigrum, salsumque, & chilum in huiusmodi agit sangui. nem; quod copiosus, vehemensque ipsius calor molliores, tenuioresq. propriae mOtis, & importati chili partes in summam agit tenuitatem, eamq. educit oem ι & qualis , quantusque propriae inest moli, talem, tantumque sese sanguini, quem conficit, copiosum scilicet, vehement q. indit. Neq. enim, quod in existentis caloris portio quaepiam facta in tenuitate assidue esabitur, imminuitur is; quin assidue augetur.Sui enim ipsius ferax calor, dclummo sese amplificandi, &in materiam omnem effundε di appetitu incensus, & facultate donatus, assidue se se generat, ainplificatque, de in proximam effundit molem. Itaque quam nihil explicare, expandereque potest, co piosus in ea fiat oportet. Eiusmodi porro sanguinem, cuiusmodi infantilis est, puerilisque, bene scilicet liquidum, & non quidem uniuersum penitus similarem si qui

dem carnosum quidem praecipue, at non unum ipsum , sed neruosum etiam, osseum

que nutriendum est genus sed singulas eius portiones, quae singula in geo era agen dae su n i, bene sibi ipsis similes, & singulas, & eam praesertim, quae in carnem agendaeit, calore perblando, & carnis calori persimili donatum oportere esse summe est rationi congruum. Nisi etiam bene liquidae eae sint omnes, nequaqua in suores liquentur, quibus e venis, arterijsq. exitus, de in res, in quas agendi is sunt, ius resilis p

teat : etsi dissimilares sint, nequaquain uniuersae in unum, eum q. Omnino liquentur

uorem, qui in rem, i a quam agendus est, concrescat . scd ia Ioage diuersos o qum

SEARCH

MENU NAVIGATION