장음표시 사용
281쪽
milia, vesuti e galli semine, ouorum q. album ine unum faciis. albe .exangue sq. istus partes constituantur Et quod non pcrpetuo humiditate illla enuisa foeminae concipiunt ; id non semen illam non esse. scd unam ipsam ad status consti tutione satis non esse, menstruoque etiana sanguine opus esse declarat. Qiapropteri simul maribus se men, & loeminis menstrua fiunt. Et quod no masculini seminis ritu foras & ipsa emittitur, sed in utero, in loco nimirum retinetur,in que&masculinum semen con hcitur, di in quo foetus consti tuitur, secus atque Aristoteli videtur; non uteri illam excreti nem, sed semen esse nianis estissime declarat. Et nequaquam quod Aristoteli supp nitur eandidiores modo,&qua stamine sunt magis humiditatem illam emittut ι sed suscat nihilo miniis, dcli non copioliorem; longe certe calidiorem, magis'. m ordacE. Itaque borealam plagam incolentes, quae albissimae sunt omnes, valde ad venerem sociata atquae in meridicinali degunt, liticae omnes, assidua, vehementiq. pruriunt l, bidi ne Iinusto scilicet, beneq; mordaci repleis semine, & quod emittetes sumina assi, ciuntur voluptate. Iraq. ves uti mares, istans itidem semen conficiunt, at nequaqua
ad cis concoctum, compactuque, ut neruolum ex eo, osseum l. genus constitui,&lpiritus in eo in senitus retineri queata inamobrem solae foeminae per se no concipiunt ;sud masculino ctiam opus est semine, quod foemineo immisium compingat id: non
quod ut Aristo teli placet) masculi modo sen ii tiuam anima statui indere possint. Curcnim nihil ca illa, quam hi, minus priditae, non di ipsae eam scia creat
MASCUONvM SEMEN NON AGENS MODO PRINCIPIUM
1 t Ai is: O teli placet, ad sintus constitutionem afferre; sed ex eo albas, exansucs'. animalis partes constitui omnes. Cap. XXXVI.
Ario itidem, inditiaque,quae nullam scitus partem masculino semine, sed uniuersum E languine menstruo costitui Aristotest decla rant, illa quidem & ipsa quod quaeritur sumere videntur,& haec infirma sunt omnia. Masculum enim illa agens, di artificis vicc ,loemi. nam uo O patiens, & materiae uicem praestare supponcs; quod que- -------- itura nusqu/m prob tum est, sup nonit. Neq. enim rationis, autra: tum diuersitate manifestatum id esse dixerit: na eadem, & maris,& stamini ratio, eaedem omnino utrius'. partes omnes, vel genitales ipsi; id modo a seiptis ipsam
quedam differentes; quod a maiore in masculis calore extra emitti potuere,at non in
imminis a languidiore illo, ut Galenus nos docet. In quibus itaq. robustior fieri potuit , di qui soras propellere eas possiet, di protulit tande foras i e foeminis mares facti
sint, nihiloq. aliis minus lincundi. Id vero nostris etiam temporibus, nostrisq. in re gionibus euenisse compurtum est. Illo itaq. uno differentes, illo uno differentes ope rationes operantur . Sempn. virlq. coiciunt, emittuntque; & masculine foras, quo rotracts sunt ii proprio in uterum tinminet, in quem earum seminaria vasa ieruntur: uin eundem virin. in locum, in eum. in quo sintus constituendus est; qui utrius mul opera constituendus seorsum in utroq. constitui non potuit, sed in altero tantum,&in quem x triu', seratur semen. Et inditia sui ita omnia eueniant, uti euenireti adit Aristoteles non quod declarandum est, declarant. Vt enim insectorum mari bus non ea seminis copia conficiatur, quae partium, quae connutriendae sunt, nuti bilonem exu petet i itaq. elui portionem sumineum in uterv inijcere nequean t;& foeminest semen, quo ampliti , concoquatur, absoluaturq., masculinu in corpus inimi
tendo sit: non propterea quod aliorum generu maribus conficitur, nullo id ad sint tonstitution ζ usui esse existimanda est. Quin, quod unis illud inscistis, reliquoru geno. nulli euenitis id in olbim mares tu imminas semen emittunt, non vim modo i ii cocontenta, sed motum etiam ad statuum se rationem necessariam esse cxistimid um
282쪽
omnino est. Illo enim modo minore masculi, & sceminae etiam Iabore, in comodoq foetus constitueretur: siquidem neq. illi quod magno interdum animalis fit malo semen emittendum, neque huic ex utero id esjciendum esset. Minus etiam quod cr ceis quidem dum existentibus ovis, at perfectam iam nactis magnitudinem, si coeat gallina, ouae subuen laneis scecunda fiunt; &quod piscium oua propriam &ipsa adepta magnitudio em scecunda & ipsa fiunt ; unum modo scemineum semen immutandi vim masculino a semine, non de molem etiam afferre statuere licet. Manifeste enim masculinum auium, pisci iimq; semen sternineo immiscetur,&vnum fit. Itaq; nihil dum ouo ab incubante gallina fuso, quod a gallo immissum est semen, separatu, disti netum q. ab ovi album ine, a gallinae scilicet semine, multo l. illud, quam hoc lucidius, densiusque,& sundi magis repugnans cospicitur; susum vero penituς reliquo album iiii imminum, & veluti in unum, idem'. virumq. actum ens: ut intestigere noliceat, qui a reliquo albumine secerni postea, separarique, aut ex eo elabi queat. Ita
nimirum rerum conditori Deo prouisum est; ut quo in animalium genere non ea masculis inest sanguinis copia, caue in semen illum in uertendi tacultas, ut qui venarum superest nutricationi,in scelus generatione materiam ad neruosi generis constitutioncm afferat quod iniectorum nonnullis euenire dictum est iceminae facultas tributa est , modusque ; quo in masculi corpus articulum, cum eo de semen immittant ; ut
ibi absoluatur, magis videlicet compingatur, spiritusque in eo, aut res sp ritui proxima in generetur. Et in quo animalium genere semep quidem maribus iuperest, at exiguum, sceminis id conficiendi facultas magna data est, tempus l. bene illud concoquendi, elabor ndique: quod Ouipamrii generi contingere videtur . At nequaquam tame exiguum id, quod generativam galli vim Aristoteli affert, quodque in ovi albumine manifeste conspicitur, nullam id foetus partem fieri dixerit. Cur enim ovi albumini petiimile, & aptius etiam i n neruosum cogi genus, quod Onanino ad partis cuiuspiam constitutionein natura uti queat, magno id eijciat labore PSui etiam obibtus ,& perperam omnino collisit Aristotelis; inde de agens modo, di quod immurat principiu, non & materiale itidem, dc quod immutatur a masculino semine praeberi;
quod ii qua compressis est gallina , ab alio postea luteis dum existentibus ovis comprimatur , pullus ei similia ne, qui secundo loco compressit. Propterea enim id euenire videtur; quod primi seminis visa repugnante menstrui sanguinis natura debilia lata , imminutaque, ab integris secundi viribus exupereretur. Nam si cui similes scelus fiunt, agens etiam attribuendum est principium I utique i hemineo id attribuendum sit semini. Manifeste enim cum alijs in animalibus,tum vero in multis matri ma. gis , quam patri siniales fieri sortiis intueri licet: quorum scilicet qui ex equina gener tur matre, ad equinam magia speciem, ad asininam contra, qui ex asinina fiunt m tre, accedere videntur. At esto liceat Aristoteli sui ipsius ut dictum est oblito ratio. uibus uti, quae maxime ipsius positiones dei ciant, euertantque. no tamen quod vult astruere videtur . Non scilicet nullis proprijs viribus scemineum donatum est semen ;& nihil repugnans, nihilque contra agens a masculino semine immutari se sinit; sed natura&iplum bene robusta prsditum, nihil interdum a masculino patitur, quam in id ipιum agit magis. Itaque utroque ab altero imminuto, debilitatoque, secundo coeuntis integrum supcrueniens, utrumq. veluti in propriam agit naturam; pullus que secundo coeunti similis fit. Nec vero, si nullam foemineo semini masculinum ad liciat molem, secund0s, tertius'. coitus quod euenire ipse a Armat Aristoteles) grodiorem ericiat foetum . Auctus enim calor fortiorem quidem, generosio remque, at non certe & erandiorem, quin minorem sorte constituat scelum: copiolior enim ca Ior factus copiosiorem educat tenuitatem. Quamobrem ut dictum est mirari sum .mopere Aristotcles licet ; qui pulcherrime naturae industriam contemplatus; pruden
tis patris familias ritu, qui tritici nil projjcit, sed ita id parat, disponitque; ut quod L a optimum
283쪽
thnum inest, libetis id, ingenuisque, ileterius seruis vilissimum quod est; arrina, Oos detur qtiae domi iluntho lic&ipi iis eorum, qui tuis utile quid doni rei potest, in pro ij me unquam, sed retinereolriini, Iad ea, ad quae eommodi ὀli 'HIunt,mxxi pix diceri Rina scilli nutu semen ad albas, exangueςque animalium 1lartes constitueudas longe a sitissimum cum intueatur, & magno labore abijcieno: i ritet ligat;& qui inlii per cui tum albumen ς ea deni, qua semen, spisti e j ij idemque luna xum viri s sentiar, intelligar que; & pullo vexem constitui intueatur: masculj nuristimen i ullam foetus narrem fieri, sed vel in spiritum resolui, vii dii utebo eiici compi lat . Nam sideri id interdum videtur ; seminis dii formitati attribui potetat '&attri buendum omnino crat. Ila n. enim dissimilare id cum sit; vel saepius ab v teri calore susum in long assidi disteriis sumas agatur res oportet.Itaque ubi quaepiam eius portio
in rem agitur. η uae aliaritiai nulli coire queat. ab alijs ea secreta , separataque, te ro inconi ulla, moleitaque, excrementorum aliorum ritu foras eiicitur. Quamobrgno ix gem modo principium, sed materiam itidem, quin hanc vitain comit tuendo tui mascuhumi, dimen praebere, di illius cificientiam non seminis narurae, aqua semen immutari imi citeti, ita uteri calori, qui mani lette semen utrumque,& mcnstruum etiam sanguinem immutat, & in albas illud, exanguesque, hac in languineas agit animalis partes, tribu dum esse cxistimandum omnino est. Nisi Aristotilis obiunt ratio iacs ; quibus animam malculi no lemini in existetit ni, seu patre potius, qui cani conieci t,ioetum citor male decernit.Age igitur explicentur ipsae, ainincturq;.
ANIMA MASCULINO SEMINI IN EXISTENS, VEL PATER
potius, qui eam conficit, linium Aristoteli constit uit. Cap. XXXVII.
Oxpo I s, inquit, parte , aut extrins hcus aliquid agens, aut gentaturae, S iemini in existens, id s. aut animae pars, aut anima, aut an mam habens generat. sed ab alio extrinsecus agente viscera cilici,aut alia membra, remotum a ratione videtur. Fieri enim nodi potesti ut
Inoueat quod non tangi ;&quod non mouetur, ut patiatur, immu
teturque. Laipso igitur coceptu aliquid iam inest, quod animalis param tes constituit, nequaquam ab eo abiunctum, scparatuque; sed eius & ipsum existens,, pars: siquidem nihil omnino an imali incise videtur, quod totius pars non sit. Quoa,, niam v ero nulla animae pars cli,que alicui corporis parti non insit; nullaque omnino M corporis pars, eius forma, & perfectio quaedam animae pars non sit: statim animata Ila pars illa oportet , semini adhuc in existens. At hoc impossibile videtur. Omne enimis animatum ex seminet seminis igitur semen sit; & sic in infinitum. Quod igitur partes M generat; ncc animali in existere. eiusque pars essae videri potest ; nec extremum quidis esse. At sorte horum quid non simpliciter dictum est. Non scilicet undequaq. verum M est, ab externostri non posse: nam est vi possit. Externum videlicet nullum nullisse medio, nulloq. organo usum efficere quid potest: at organo usum potest. Generansis iraque, seu semen dicas ,reu patrem, nihil a cleri , quatenus motum in se ipso habet,
is que ille mouet. Eo scilicet modo a non contingentu patre, menstruus sanguis in ut tis ro mouetur; quo tigracae imastines , quae sponte moucri videntur. Prima enim earum ,, a contingemet mota,vel recedente illo relique ex ordine ino uentur; facultate nimiru, , primae ii iindita qua reliqua; moueat, facultate ut moueri possint praeditas:&cum se priuia mouetur, statim aliae actu mobiles fiunt . 1iedc pater nil melltuum ianuuinciri es eanti petas, notu, quem simini indidit, mouet illum. Veluti igitur in spontaneis ituis lis quadam modo id in Q ,'uod nihil tunc tangit, sed ante tetigit; ite id, quod si inen cilicit, mouet eum aliquid tetigerit, quamuis adhuc non tangit: & motus, qui , uita, Vcluta aiz, quia ab ipsa dum, mouet. Non scilicet contiugens auit , quae cui
284쪽
ut Iocli, sed motum organis indens . Patet igitu r inquit as itideae, quod efficit,
immo a ita, ut hoc quicquam; nec periectum id in existere.
iis TiVM AB ANIMA MASCULINO SEMINI IN EXISTENTE'
cnni bis constitui non posse. Cap. XXXVII L i
' Eoa xt quidem Aristoteles, entia null a , quae nee ipsa, nec ipBrumi actiones attingum; immutare, itaque I entia nulla, a quibus nihil confinguntur, mi nutari posse, enunciat;&ut illa Vatir, haec patiantur , sibi ipsis perpetuo coligi a fieri non oportere, sed satis esse decernit, si illarum uis, actioque ad haec deseratur. Nam ignis; qis nihil ipse, neq. ipsius attingui uti es, nihil prorsus immutat: at ueIlolige amota quae siqnt, sed in quae propriam effundan pactionem, in ignem pgit ora nia. Recte igitur scelim, nim h generatio nem, & scelus omnino constitutionem in
plicasse Aristoteles uideri poterit; si semini animam ipsi actu, persee adique, di cuiu
modi ipsi inest patri, inditam esse deciat et . Nam quae non contacta , sed medio, ompanuque acuant, si ei presertim non assiduio adhereant, sed consecto organo reced ut, ς ibi tantum sui limite constituunt; ubi organum itidem,mediumque, quo contingsit, &quo agunt, actu perfectumque, di sui omnino simile effecerint. Id dum potentia et remanet; quamlonitissime abest, externum agens eius ut opera actu quid constituat. Siquidem non vere temtagenti ustatim, quod nimirum non contingit, sed comtingentis organi, Cicd:;que. Id pod G ut ad ii quid faciat, quod ipsum potentia est, fieri oemnino non possis Peripatetici si mimis contendunt. Atactii,&perfectam anu ζraam semini incaelum me quidems olens, expetensque, nusquam ut visum est 3ai fit mare audet Aristotcles ; quin contrarium passim, aperteque enuntiat. Nulla, immait, animae pars,quae est i corporis parti non inlit. At partem hanc, animata videlicet ,Δ: animal colaitituendi vi praeditam semini inesse ininossibile omnino. Anim tum enim omncer semine, inquite semen igitur ante semen,&sic in infinitum. Et haud ita multo post, Patri, inquit, ali quid lemini inesse, quod efficit; sed non ita, ut hocquiequam, nec persectumid existere. Et paulo post , De Anima, inquit, quem-- admodum eam concaptus de genitura habeam, & quemadmodum non habeant, definitum iam est. Patentia enim habent, actu vero rion habent. Et paucis interiectis, Ars, inquit, principium, formaq. eius, quod efficitur, sed in alio; motus autem na- eturae in ipso est, ab altera periectus nat ura, quae actu obtinet sormam. sed habeat ne semen animam nec ne, ratio eadem, atque de partibus reddenda est. Nec enim alia vlla esse potest iii alio, nisi in eo, cuius est: neque pars vlla esse potest, qua parti csps anima: no sit; nisi aequi uoce ut mortui oculus. Semen igitur Zchabere animam, & esse potEtia, palam est . Sudenim huius pars nulla generationis causa est; sed quod prima trinsecus mouit id causis est quod scilicetvniuoeum est, id generat, ut homo homi timinem. Nec vero capcite: tia temen anima in habere dixerit quis; quae ad actum ut agatun, Vel illi materia opus habrat, circa quam operetur; veluti non speculans Gemmeter. Tali sentini si semini insit, ersecta utique sit, absolutaque t veluti quiuis non operaus artifex. At talis incile Aristotest minime visa est minimeq; videri potest. Qui enim vel corporis uniuersi, vel cordis unius sorina, perlectioque semini, ut propria materiae, in hereat, aut iri fit omnino Nec vero, si inodo ullo actu, persectaque anima semini inci h Aristoteli visa foret, externum uni uocii in agens indagandum ei crat; a quo icciui anima indatur,&ipse omnino constituatur scelus. Ut pacto nullo effugere peripatetici queam; quin ab anima potentia existete, imperfectaque, anima actu,
persectaque Aristoteli se iactetur: quo, neque absurdius quicquam, nec proprijs positionibus magis aduerium poni Aristo teli queat: cui scilicet di recte quide ens nulti iluan
285쪽
lum quicquam agere placet , quod eius naturam,dignitatemque exuperet. Et vel lignearum imaginum exemplum admonere Aristotelem poterat; nequaquam amotu, virtuteque semini a patre indita in menstruo sanguine animam actu exilientem , per
sectaque smerari posse. Non siquidem illarum ulla, Mem a priore languefitem, im .
persetium Pie accepit motum, vehementem eum, perfectumque, sed languidiorem omnino, minusque perfectum succedenti indere videtur: ut si motu, quo pater iam sui nem in semen egit, vel quo semen ipsum commouit, animam actu in eo, pers Gamque in generare non potuit; quam longissime abesse semen existimandum est, vein sanguine menstruo illam generet; languidius nimirum agens in magis repugnau' te, magisque impei sectare: ut ratione nulla a natura semini in existente foetus consumi Aristotcli possit. Nec modus itaque, quo illius partes generat, sormatquc in P, ciendus esset. At inspiciatur tam en ci ipse.
GENERATIVA ANIMA SEMINI IN EXISTENS CALORE, ET
s rigore, ut organis, viae sanguine menstruo singulas scelus partes Aristoteli constituit; & cor ante alias omnes, aliarum principium. Cap. X X XIX. V Ar c v K Qv a Aristoteles, inquit, natura, aut a te eificiuntur,viique ab eo, quod actu, & ex eo,quod potentia tale est, fiunt. Smmen igitur tale est; motumque, & principium tale habet, ut motu peracto pars quaeq; existat, eademq; animata. Neque enim quae anima caret animalis pars sit. Simul autem pyrtes similares, atque or ganice fiu n t. Et veluti neq; securim, neq; instrumentum aliud villi,, ab igne solo factum esse dixerimus; sic nec pudendum, nec manum, nec carnm quia
D dem iptam: nam eius quoque aliquod officium cst. Dura igitur, mollia, lenta, rigi' ,, da, & quaecunque alis affectiones partibus animatis insunt, a calore, & frigore essicidi, possu n t: δt ratio, qua iam caro, au t os est, non potest; sed a motu proficiscente ab eo, is quod gen uit, & quod id, quod faciendum est, actu existit, essicitur; veluti quae arteis sunt. Ferrum enim durum, au i molle a calore vel frigore fit; at vero ensis a motu in is frumentorum, qui artis obtinet rationem. Et alibi; Quoniam inquit semen utilisis alimenti excrcmentum est; eo utique mouetur motu, iuxta quem corpus augetur.
is Vbi itaque uterum subicrit ι sanguinem menstruum componit, codeque, quo ipsum M mouctur, commouet motu, minime eo moueri ineptum: ut qui & ipse utilis alimen. ti excrementum sit ; omnesq; corporis partes, & quibus etiam mares asceminis diis ,, runt, potentia habeat. Quoniam videlicet ita paratus erat sanguis, ut ex eo corporis ,, partes Omnes constituercntur, augerenturque;& id modo semen, &menstrua a san,, guine disserunt; quod illud magis concoctum, magisq. laboratum, hic minus. Vς,, luti igitur actu illud in se partes babens omnes, lisc eas potentia existentia actu facitis omnes. Iraq. paulo post, Partium cinquit feci etio, non ut quibusdam placet) fit, is quod similia ad similia seruntur: quod nimirum si fiat, singula seorsum a reliquis fiat, is eaque omnia simul, ossa, carnes, nerui; sed quod menstruus sanguis potentia animal
D cst, partesq. omnes potentia ei insunt, actu vero nullae, propterea singulae ex eo fiu t ;is di quod activum & passuum ubi coierit, eo modo activum agit, eoque passuum is patitur; quo illud activum est, & hoc passuum; id scilicet eoque fit modo, quod diis quo illud iacere, hoc fieri aptum esti&statim agunt. Foemina igitur materiam pra
o bet, mas vero motus principium. Veluti autem, quae arte fiunt, organis fiunt, vel o is ganorum motu, artis videlicet actione; ars velo factorum sorma in alio: sic nutritiuae is animae potentia, veluti postea nutrimento auget, sic & a principio costituit caloi e,&o frigore, ut organis usa. In ijs . n. illius motus ,& ratione quada constituit. Ex eade. n.
o niat cria e qua postea augetur,aprinci pio etia constituitur. Eade videlicet iactitas di ais principio sci crati& poli ea nutrit, robustior ia α maior facta, non alia ulla re inter fladiisc.
286쪽
differentes. Hecautξ generativa,&nutritiua ala est animalibus, & plantis in istitis Et n6 ita multo posi Tantus, inquit,calor spermarico excremento inest, tale q. habens
mors,& actionem; que comensurata sit ad cuiuslibet partis constitutionem. Quoci si suis perauerit, aut defecerit; aut peiora facit,aut manca nutilaq. : siiniliter ut in i s agitur, , , . quq soris igne ad cibia, aut alium ad usum coquntui.Sed in ijs motu caloris nos mod
,, Tamur ; in illis gignentis natura accomodat. Ubi aut ἴ conceptus coierit, id sit,quod iii,,4 satis Prinium. n. principium ipsis etia ineli seminibus. Vbi vero potentia id existens se. cietii fuerit; ab eo de stipes, de radix exoritur. Sic & in conceptibus oes quodammodo is partes potentia insunt: at principi u veluti ante pedes magis, &promptius adiu fieri. ri cur igitur primum separatur, &actu fit. Idq; non sensui modo manifestum , sed ratio B etiam ipta declarat. Nam ubi a semine, & a menstruo sanguine secretum fuerit; ipsumis seipsum subernet oportet, quo se nutriat, constituatque. Non igitur nutritiua modori vis, sed iacti ua itidem cordi insit necesse est. Siguum etiam cor primum fieri, & in eois vitae principium situm esse, id esse potest . quod ultimum moritur.
SANGUINEM MENSTRvvM A SUBST ANTI A SEMINI INEX,
stente in animalis partes agi non posse ; nec cor primum, sed neruosum coiisti tui genus; & uteri omnino calorem scelus opificem esse. Cap. X X X X.
zς η quidem Aristoteles,qui natura sunt, oia a simili,tali q. actu fieri en taciat ;& re id itide ita paratum esse sanguinem, ut ex eo & nutriri, & augeri, esto & a pri ncipio etiam corporis partes constitui queant bes ; & ineliruum sangui ncm potetitia alal esse, in animal nimirii agi posse. Optime etiam ubi activum,di passuum coeunt,eo modo acti uti agere, eoq: passivum patias larit,quo illudini uu est,& hoc passuum:& id sino,eoq. modo agi, quod,& quo illud facere,hoc fieri aptum est. Ut si semitii quid inesse Aristoteles demoliret, quod aetu animal sit, vel eius para aliqua, quq reliquas generare possit, vel natura omnino,& vim aliquam, quae sanguinem menstruum in animal agete queat; recte scelus constitutioncsemini assignasic videri possit; sin minus,' non rectEAge itaq; semini inexistentes substantias manifesta is xem illum audiamus. In est inquit in olum semine quod facit,ut foecunda sint semina, , h,, quod calor vocatur: idq; no ignis, no alia talis facultas, sed spus, qui in semin spumo
M soq; corpore continetur, de natura, qus in eo spiritu est, proportione respondens Cle- ωρ. I.
M mento stellarsi.Quamobrem ignis nullum animal generat; nec quicquam incombustis is constitui videtur, siue humida fiant, siue sicca. At vero solis, & aialium calor, non minis do qui in semine continetur,verum etia si quid excrementi sit, tu id quoq. principium Ditiis habet vitale.Et alibi,Generantur inquit in terra, humore r. aiatia, di plantae . quo Glais humor in terra, spus in humore, calor animalis in uniuerso inest: ita ut quodammodo cap. tr. ,, plena animς smtoia .Quamobrem consistunt celeriter, cum calor ille eoprehensus,si ue,, cXceptus est. prehenditur autem,&humoribus corporeis incalescentibus efficitur, veluti spumosa bulla. Nusqua igitur semini, vel rebus omnino alijs, e quibus animalia constituun tur,alia inesse substantiam intueri potest Aristoteles, nisi spum; calorem vi delicet tenuissimo in existente subiecto. At longhis languidissimus, qui imperfectu, in'
coctumq; menstruum sangui nem,que eius opi ex anima,tot,tantorumq. viscerum Usa opera,in comodam ullam rem in uertere desperarat, proptereaq. ut inutilem eiecerat,
in comodamque, non in sanguineas modo animalis agat partes, sed in neruosum, OLscumq, itide genus omne, ino; ipsu in amplius spuin, nunquam satis explicet Aristote les.At non in uertendus modo ut dictum est mestruus sanguis calori est semini in existenti, sed e venis ad uterum pertinentibus emulgendus . Neque. n. ex eo stetus constitui potest, qui in uterum delapsus est; qui nimirum nullo ibi teporis momento in gru mum abijt; ut optimus testatur Galenus: ut facultate Oino spiritus semini in existes do
287쪽
et nandus sit a guinein evenis, arterijsque cxugendi. Hac vero non alia ratione donari queat, nisi qua tactu videtur ; propriis vidclicet' & ipse venis, proprijsq. in datur arte ix js, haeq; v si venis, arterijsq. con nectan t ur, de vel uti unu ipsis factae ipsarum ostiola Dccludi piol rubeat; proprijsita l. venis, arteri sq. inexillans spus ex uteri venis, arterin que, quo nobis expositu est modo, sanguinem 2ssidue attrahat; equo e venis ci nuxo, & is in cordis, reliquori . viscerum 3ntegumenta illapso, in eis q. copacto, & cor, & vist i . ra reliqua costituantur: nec alia tanu ratione efformari in imaginari licet Venas itaq., ct interiasq. prae istere oportet, & ipsum ijs insiden tem spis, tum & viscerum singulis'. rum tunicas Nili. n. cxtractus a spiritu sanguis veluti canalibus quibusdam certa, an- , iustaq. ip sedem iurat ur; nec inguis illius portiones ea modo in loca conuant, in qui- isus, qua ex ipsis constituenda sunt, viscera constitui oportet ; nec recte etia, certaque es Oni pingamilr spccie. Et nauOsuiu uino primum constitui genus, sensus ipse test ituri. abortibns enim, qui haud ita multo post conceptiones sun t,inq; ouis modicii quid
a gallina calefactis, pulladu sanguinea cxistentere,&inuolucta, integumcnta q- , quibus & scelus uni ucisus & singula contineantur viscera, &vens insuper, atq. arteriolae
consilii cimittit. D libit relice t nulli, neruosum ut dictum est ptimum genui,et id, millente constitui spiritarm; foetus opificem vica i oino calorcio cite: qui L mani teste semen in omiosum gsnu β sanguinem i n uiscera agit; & qui spiritu s etia ipsius semini in existentis,& substantia perficit,& copiam summopere adauget. Neque. n.vel spiritum, qui emi tyi in istit, tenuiorem ab uteri calore fieri, nec dii externa ab co semi nis. nvita34nv4pseres agitur,&in neruos compii igitur scin eo, internam in spiritum agi dubitate licta. Nic vero, quod animalis partes omnes summa cum ratione constitutae videntur, summa tu parte qua nulla prorsus uti videtur catur, temere usquequa' ut di estutis agnias viribus alia abitu'xistente spiritu semini substantia in leda Aristotcli turi,quel tum citormantis, costituentis'. caloris cires moderetur. Ab uno enim, hunc I. uni tot in i igdi . calore, vel quae bene uni socinia apparent, ita longe diuerias agi .m intuito, ct pulcherrime semi ni , sanguinis l. naturam contemplato,& ita paratum it rumq. intuito , ut ab animalium calore in corporis partes omnes agi posset, nillil verendum erat ne in utero in eas agerctur: minus etiam ne constitutae eae in propria sem Darentur natura, nihil vel ab uteri,vel a proprio calore amplius arefacis, immutat suc; in suas. s. asii duc nouo illapso succo nutriri videret. Coditoris tantiim nostri industria su spicienda Aristo tali erat ; qui talem, tantum l. animalium olum corporibus, foemina' . Tum l. vlcris calorem, eam q. rebus o ternis dispositione indidit; ut in partium singu larum constitutione, nutritioncni q. ab ino agi postent.Atis nihil Dei Optanari sapien- tia suspiciens uspiam, subitantiam ipse & corpori uniuerso, & semin i indit, quae calori, frigoris. impcret, eorum t actione,ut libet, moderetur; intendat scilicet,vbi opus est: nihil usqua ille ila clara sis, qua ratione,quoue modo eius imperio nature illet adeo pro Pte obicperent,&nihil induamotaractionem sistant, nihil l. admotae ea intendant; declaran tum ciuisuno Stupide. n. Aristoteli naturae agentes, & proprias vires cohibedi,
Gactione oninino, agendi l. modum immutandi insciae, impotente'. , nec qui illius imperio, aut volim tari obsequ*ntur,nec, si velint,qui possint, intueri licet. Nobis qui, dum non allia ratione illarum uis, actio l. immutari potest; nisi vel logius amotis iliis, xci proximioribus iactis: quae incorporea Aristoteli a nima nusquam moliri posse vide-xur . Rcliquarum porro nimalis partium ultimo moritur cor; no quod ut Aristoteli placer vitae principi si anc0 situm sit; sed quod aialis vitae,motus a. auctor spiritus cras scissimae eius iunica, librisq. longe inest plurimus, aegerrimeq. inde elabitur. Quandiu itaq. is inest, vivitque; tandiu Scor vlucre videtur, assidue ab eo constrictum, dilata rumque. Firuta ccrteratiosi sit, anguillis, serpentibusque in caudis vitae principium
indendum sit: quae sciliceti reliquis corporis partibus abscisiae, & demortuis iam ijs, petiitusque immobilibus i. i , , lucre, i Verique vidcntur.
288쪽
IN VIRENDUM ESsE AVO MODO ANIMA SENTIT, ET Vomedo intellari, O' Pomodo bona, velρυα c. Cap. I. N I M A L exanima, di corpore, ut Edistinctis, diuersiaque re. bus conitare,, canimal, quantum ad animam Esemine educta pertinet, spum esse corpori, ut proprio tegumento,propri 9'. inelusum organo, sati V ut existimo)in supelioribus declarata est commentarijs:&vtriu' itidem generatio manifestata est. piritu modo palsouesioperationesq aperien is erent; in dus isti sequi, quo rerum, quae uniuersae, exter ira nimirum spe ric mernii'. viribus in spiritum agunt, speri cm, naturam Q. , di motus percipit, . uodiemire dicitur zium di quo eatu, quae vel caeterna modo in tie, es inrernis modo vitibus spiritui innotuere, quod ignotum est percipi , quod iarelligere clicitur: postremo de modus, quo a iijs , quae se. itit, de iv ae intelligit cupidi talibu , insue, diali ii ii iiusmodi Miicitur passionibus, de iuxta ea; ad operationes commouutur quae&ipi, bonae , pravaeque dc virtutum, vi . , rani uc, de prout haS, ve, illaes operatur, bonus di ipsekprauus uς, de virtutibus donatus, vitiosust:ς dicturaec mensura initisper, qua recte ut sepe etur, probusque ut sit, , et fiat, affici cndus eit, commouerulusque ipiritus. summe omnia inquiri duat illina, de quibus, iiii at,c plicaris; labori huic si ius imponi possit. t lol
QV AE , ET QUOMODO SENTIT SPIRITUS, ET QUID
p ii i I .ri sitientus. Cap. II. d. in ut ino iis . Mui it c ia i . . mi . i 2 in mom btai -:z-Vo,t A M presentes modo, vigentesque, eas nimirum modo ca, loris de frigoris vires; quoad spiritum peruenire queant qua uisc te iunicariau, hcrvis in lusum quilui suis, externa insuperfiti evnia tersa, at clarius certξ in molliore ea, gracilio reue, in ea scilicet, a, qti, lictarum naturarum actiones minus xcipiantur,uit utque r 'existens; quas permeent ii ,tauperintve ita Iajsinem stentem tris r inrisum: . languidiores adhuc cuiusmodi, quae aeri, luciq. insunt, existunt in cerebri modo
ventriculis, inque humoribus oculo in existentibus; ijs scilicet in locis, ad quae non aeris modo, lucisque viribus, sed aeri ipsi, ipsique luci patens facta est via; in quibus omnino aer i pie,& ipsa lux spiritum ipsum attingat nulla contectum carne, cute nulla; itaque & aeris, de lucis vires integrae, nihilq; ab intermedijs rebus reieci e ipum Gutruont stilitum: Si violentas acris impulsiones externa in cute uniuerta , at un-μ αμ
289쪽
QUID SIT VOLUPTAS, ET QUID DOLOR; ET CVR, o VovE
modo ab iis, quς sentit, illa rum altero assicitur spiritus. Cap. In Voκr AM veloium consensu,&sensus ipsius testimonio, voluptassensus est blandus, iucundi sq. , & qui spam summopere oblectat, & veluti excitat, vivificatq., dolor contra tristis, molestusq. , & qui spum diue xa , & veluti dei cit, prosternitq.; &manifeste ea modo dolore spiritui
inierunt, quae praepotentibus, cOtrarijsq. donata viribus corpus in exi-1Ientemq. spum a propria natura, propriaq. dimouent dispositione, corrsipunt nimi-ru; ea contra voluptate assiciunt,quq similibus,cognatisq. donata viribus corpu7. in
istentemq. spum fouent, & veluti vivificant, & a propria natura, propriaq. dimotu
dispositione ιις utruq. restituunt, itaq. conseruant;&voluptate diuam sensilium actio
spiritui alteri, non alia ratione alsert,nisi quod ut alibi amplius declaratum et &iamia declarabitur sipum ad motum, ad propriam.s agit operationem; nam motum pro priam esse spiritus operatione,&nihil sortE ab ea minus, quam a propria natura spumconseruari,suo latis declaratum est loco liquido utiq; patet voluptate conseruationis, dolorem contra corruptionis, destructionisq. sensum eme. Nisi id sorte obstet, quodque in ciboru assiumpi ione, & in seminis emissione percipitur voluptas, magno intemdu percipitur cum malo; ct multa dolorem simul, sum insiq. infersit bonum. At nulloidr ici potest negotio. Non. s. qui assumuntur cibi,&quod emittitur semen,propterea oblaedunt,quod linguae illi,&hoc vasis, e quibus esiluit, in existentem spum commouet; sed illi quidem, quod copiosiores,vel robustiores sunt,quam qui a ven triculi calore exuperari, & probii in succum agi possint, proindeq; spum ventriculo, dum in eo reti nentur, tum prauum acti in succum. venis in existentem diuexant, corrupuntu. hoc vero,quod plus iusto emis magno spus labore reficiendum esti&amolitis otia, quod ipse etia cum eo emittitur, itaq; & imminuitur spus. Et quae dolorem faciunt,no quod dolorifica sunt bonu tari tui afferunt, sed quod quae spum obisdebant, reij-ciunt; idq; nili cum aliquo spus incommodo, maloq. etiam fieri interdu potest.Vt
quod di tu est ambigere non liceat, quin voluptas conseruationis, dolor destructio. nissensus sit.Huiusmodi porroselisus voluptas cum sit,& dolor; eaq; modo spiis se n-tiat,a quibus non quide in allud actus sit ens, sed a quibus quid patitur,& quus immutatur,& a quibus nouas ad operat Iones nouosq.agitur admotus: utiq. ab ijs,que sentit,vel voluptate afficiatur,steldblore oportet.Siquidξ externe,que corpus subeunt,&spitatum attingunt vires, vel eius nature similes,cognataeq. , vel dissimiles, cotrarim; sint opor tet; itaq; sipiritum vel Queant, conserventque, vel Oblaedant, & ad corruptionem agant, vel voluptate scilicet, vel dolore assiciant oportet.
MODUM. QUO AB IIS, QUAE SENTIT SPIRITUS VOLUPTATE Ari
liciatur, diligentius inquirendu;&quibus conspiciendus est in rebus. Cap. IIII. UO N 2 a Met vero non ibi modo, eaeq. rerum actiones spiritum oble ctant, quae alienis euri viribus, & a quibus propria eius natura op pugnatur, de dispositio immutatur, exoluunt, liberantque, a qui
bi' nimirum propriae spiritum naturae, propriaeque dispositioni ro. stitui existimare licet psed ubi nulla is afficitur molestia, nihilq.im. - . . mutata est rius dispositio, qui si ibi, iisque oblectatura rebus; ubi; re a quibus oppugnatur, di a propria dimouetur dispositione', in amplius scilicet,ano gustiusve, di magis etiam,a quibus in utrumq. simul agitur; ut cibi declarant e dulci bus, acidies sompositi rebus ivtiq. modus inquirendus, quo nulla haec molestia, sed mirifica spiritum assiciunt voluptate; num. s quod dictum esto ad quampiam opera tiora cin, di quempiam agantia motum, & num spiritus eo oblectetur. Quonia enim auctas a naiauisoppugnatutinia voluptate ea dolore assicitur spiritus; α voluptas.
290쪽
quae a reditu ad naturam non sit , a propria ea operatione fieri visa est oes ;& res alia, a qua ficri queat, nec antiquiorum conspecta est ulli, nec intelligi prorsus potest; ibi modo spiritu obicetari in telligentibus, ubi proprie naturae restituitur, vel in ca seruatur : utiq. quae spiritum obicinant,& nihil propriareum naturae, propriae q. restituunt dispolitioni, quin ab iis dimouent quid, ad propriam ab ijs operationem cum agi existimandum necessario est. Id porro non alijs in rebus, sed in spiritus natura, atq: op ratione, tum di in reru, a quibus voluptate afficitur, viribus, actionibusque, & i s in spiritus passionibus, immutationibusque, quq ab illis fiunt, intuedum est.Forte enim quibus a rerum actionibus patitur spus, immutaturq. , ad quampiam ab ijs operati nem, &motum ad quempiam agi appareat. Itaq; ills oes veluti ante oculos ponenda sunt.Et summopere antiquiores mirari licet; qui non &ipsi idem,& multo etia, quarunos, fecerint diligentius: quibus nimirum, veluti de nobis, a rebus, quas sentit, patiatam,& matis, quam nobis, animς voluptatem omnem, vel eius operationem elle, vel eam consequi. ibi nimirum modo voluptate animam assci,ubi iuxta propria ope retur naturam, visum est, positumq.; itaq; a quibus patitur, immutaturque , ad pro priam ab ijs operationem ipsam agi, placitu itidem est V, situmque. Quibus igitur modum, quo in rerum sensu oblectitur anima, modum. L inquirentibus, quo, a quibus patitur, & dum patitur, voluptate ab iis assciatur, modus omnino, quo dii ab ijs patitur, ad piopriam agatur operation Ε, inueniendus,&apertissim E explicandus erat. No quod iactum ijs est id modo enuntiandumς proterea nimirum rerum sensu ani mam oblectari, quod sensus animae propria operatiosti nusquam presertim ut vide, tur nec scntientis animae substantia, nec eius operatione, nec rei si, quae sentiuntur, viribus, actionibusque, nec quas illa ab his patitur, passionibus, ijs. c. rebus nusquan satis manifestatis ; quibus non recte inspeciis, & ves uti ante oculos positis, & modus, quo ab ijs,qui sentit,&quibus propris natui restitui anima non videtur, voluptate ab iis alliciatur, intelligi minime queat. i Age itaque dictis in rebus, num spiritus ab ijs, quae sentit, & a quibus patitur, immittaiarque, dum patitur, immutaturque, ad propriam itidem Opcrationem, ad motum nimirum agatur, intueamur. il
Iestituitur spiritus, proptet ea voluptate cum altici; quod dum ab ijs patitur, immutaturque ad motum, ad prppriam scilicet , agitur operationem. Cap. V. PI a IT Wi1,: substantiam nimirum l5gε tenarissima,&calore, si elut robur spectetur,bene magno, at qui, quod tenuissimo inest subiecto summe exilis sit, summeq; hingueat, praeditana, in cerebri vcntriculit ut in prio*ipe sede, tum&in per λοψ sexiete diq rso contineri , e
sitis esse ciem; & mobilem sui natura,motum .s propriam ipsus es obperationem,summopereq. eo oblectari; leruariq.; luiiusmodi nimirutii spiritum esse, ut vel a langia. dissimis agentium naturarum vitibus pati queat, immutarique, & ut quiduis commotus summa at sciatur voluptate; & naturarum, quas sentit, id ei se ingenium, ac vim,ut reris, qu subeunt natura in statim oppugnent; de dispositionem sima ut in am-Plius, angustiusve agant, aliud nihil immutent, nee immutate queant; quoniam latitosa insuperioribus declarata sunt eommentariis ; nequaquam amplius declarandi ut tantum, quod ijs recte inspcistis, quod inquiritur mani testum fit in mhmoriam eat quod factum videtur reuocansta. Huiusmodi porro spiritus natura huiusmodi rerum , quae sentiuntur , vires cum sint, actionesque eiaquercvum naturas cum sentiat modo spiritus, aequilius patitur , immittaturque ruetiq. ab itu, quae lentit, in an λphua, anguiliuSue agatur oportet Eei im nitio tantum ab iis,quae sincit, pati si iis