장음표시 사용
131쪽
Aliqui Medi ci negant esse damones a
DISPUTATIO ILDe Daemone , Ut Causa inleficiorum.
XPEDITIS. iis , quae ad Deum, ut causam maleficiorum permissivam spectant, aggredimur modo de iis, quae ad Daemonem tanquam causam eorum essicientem pertinent, disputare, quia illam non admittunt quidam ex Medicis, quos novos saducaeos vere dixeris, nihil in orbe agno scentes, quam quod Oculis corporeis exhibetur. Illi et -- -nim, si non Deum, saltem daemones, & maleficos dari negant , at-Τue daemoniacas, & maleficas operationes, quae in obsessionibus, & maleficiis vi-untur, non ad spiritus invisibiles, & eorum a flectis , sed ad causas naturales, pra
cedentium Medicorum more, refcrre consuesserunt. Hoc de sui temporis Mcdicis testatur Origenes, cummis. in Mauh. e. 7. haec verba Patris auxilium a Christo p , si utantis pro filii lunatici curatione eIucidat rDomino miserere filio meo, quia tunat cur es, male patitur. Medici lo ant- , quae volunt quia nec immundum spirisum arbitrantur: sed eo oralem aliquam pasessionem. Et dicunt, humida moυρο im ea te seundum aliquam compassonam ad Immen lunare, quod humidam habeι naturam . Nos autem , qui Emngelio eredimur, diarimur hanc compassionem immundum uiritum oporari. Observat enim quaedam sebi mata Lunae, O se operatur, ut ab observatione Lunae pati homines, meruiatur 3 mper Me culpabilem Dei creaturam oendat. Haec ille.
SImilis erroris notam illis inutit Psellus platonicae sectae philosophus, qui in libro de Damonibus refert, se familiariter conversatum cum quodam Marco vitam solitariam agente in Chersoneso Graeciae contermina, & multa cum illo dedaemonum natura contuliste, utpote qui prius magicis studiis adhaeserat, & abjuratis postea erroribus, christianas amplexus fuerat dilatilinas. Nam in illo libro Ioquens de Daemonum mirandis operationibus , qua in arrepticiis cernuntur , huic Marco obiicit in hunc modum: Sed ego, inquit, o Marce recenti qumdam sapere nos Medicorum Sectatorer addua,nt , asserenter , passiones Miusmodῆ non esse effectus daemonum; sed humor . , vaporumque male se habentium . Itaque armatas, se vina, O non carminibus Aeolantiam , expiatmnibusque emrare , haec aggredi solent. Tum Marcus respondis r Nou miram es, Me dicor diacere , qui nihiι πουerint praeter fenfiam 3 ced eorporibus tantum iacuiserim eun scendis . Illa fortasse decebat malorum humortim putara incommoda , capitis. D-mniferam ravitaι- , atrae bilis angustiast , orenesis deliramenta , quae lavacris , potionibus , veι vacuationibus, vel empla is sedara consueverunt . In ἔν-- is ex autem , oecupatione M , q-bus , qui obsessus es , agere nihil potes , non intellectu, non phanta a . non senses 3 aliud vero es , quod movet , siquae Mucit. dicitque insuper quae non noverit occupatur ἔ O futura nonnunquam n dicit : quo inquam pacto dicemus , har se errasicas materis moliones λ Ita
132쪽
Ejus scientia eae parte subjecti Innata. 896. II. IN hoe etiam modernos sugillat Binsset dius Episcopus Azotensis, & Trevire
sis suffraganeus eruditissimus in Theologia. Nam os suo tractatu da Confessonibus malefie. praelud. I. sic ait: APhilosophorum , ω antiquorum Medicorum falsis, se impia opinione non videntin minis temporibur eriam aliqui ph c. ossa alioἰ, quia
fera omnia, σuae daemonum operatione circa bominem agunιur, ut comi Eis in me gumenis.obsess, malefir, se incamatoribur, referunt in humores melancbolicosi, eomplexionem inreuptam, perrurbatam phantinam, ali qua e fas naturales ι O. fortasse etiam eum superioribus animo vero sentiunt, neque esse daemones, neque M.fernum; sed omnia Ismul eum corpore interire, lices verecundia, O timora impediiἡ non prodant. Quam impiam doctrinam aliqui etiam Itali, O ph et M philosopbia qaorundam Eιhnicorum hauserunt nostris temporibus. Sic ille. Quapropter non verentur tales maleficiorum cognitionem sibi arrogare, cum puros esse morbos naturales credant; nec a daemonibus posse procedere, quos non esse nisi in opini ne vulgi sibi persuadent; majorem fidem adhibentes Democriti , Alexandri , Simplicii, Averrois, di Aristotelis commentis, atque Simoniacorum DoZiteais norum, aliorumque Ethnicorum, & Haereticorum erroribus, quam caelestibus Christi, & Apostolorum oraculis, ac certi ssimis Ecclesiae, conciliorum, &Patrum dogmatibus, quibus nos Sanctissimis disciplinas eruditi adhaerentes dicimus ἐExtare daemones, & eos malis, & maleficiis hominibus inferendis continue invigilare . : m. : I. III. et .ET certe dissimiles sunt Dei, de daemonis mores, & varia utriusqtie studia erga homines. Deus variis illos prosequitur beneficiis, bonisque innumeris mundum replet universum; cum nihil ei desit eorum, quae requiruntur in sum. mo benefactore, ut velit, sciat, &possit benefacere; quia praeditus est bonitate ad volendum: Sapientia ad inveniendum: & potentia ad exequendum, cum sit infinite potens, persectὰ sapiens, di summe bonus: &ut bonus velit 3 ut sapiens sciat: ut potens valeat bona facere ad suam voluntatem. Quid non vult, ut benefaciat, cum sit summe bonus, immo summum bonum omnia bona continens, & compleetens, omnia efficiens; di conservans, omnia trahens, di terminans: Quia in eo omnium entium perfectiones praeexistunt i ab eo omnes creaturae dependent in esse, di operari: ad illud Omnia tendunt3 idque appetunt suo modo, ut principium, quo creantur: ut auxilium, quo conservantur: ut terminum, quo quietantur Θ Quare iuxta boni naturam, quae est sui ipsus diffusiva, ut docet D. Dionys da diυ.nomae. 3 vellet seipsum summe diffunde re, de totum se communicare; 1 ed quia nihil ad extra reperitur capax infinitae 4llius communicationis, & diffusionis, si tantum effundit per varia bona creaturis collata, quantum unaquaeque disposita est divinae communicationi majori, vel minori recipiendae.
Quid non invenit, ut diversimode sua testetur beneficentam r cum simplici ,& invariabili suaemet essentiae intuitu inveniat diversa bonorum genera, varias gra tiarum species, multiplices donorum modos, quae eis loco, & tempore, &circumstantiiS conseri opportunis, prout in variis ordinibus constitutae nobiliorem ,
aut demissiorem locum occupante . : .
Quid non exequitur, ut sacto probet bonam , & beneplacentem voluntatem notasque faciat in populis adinventiones suas; cum nihil impossibile, sed omnia possibilia, immo facilia sint; eo quia potentia ejus infinita materia praeexistente
non indigeat: non operetur in tempore: non utatur atrerius adminiculo; sed momentanea orirationς vocet ea, quae non iunt, tanquam ea, quae sunt & n-
benefieus qui omnibus Misne taeere. Mit Potes vult amia habet
133쪽
so Disput. II. De Demone, ut causa Maleficiorum.
smul res velit, & faciat. Unde in creaturis magna, & multa operatur ι & tam magna, & multa, ut illorum magni udinem, dc multitudinem nec ipsae creatuta explicare possunt, quae capere Possunt.
W Amon e eontra non cessat malefacere, ultra ordinaria mala, quibus omis
opprimitur, innumera invehere maleficia. Quod Lam oblimate praestat ,
homines s- ut totas malitia vires, universos scientiae astus, omnes potentiae nervos intendat
M. operibus malefieis inchoandis, prosequendis,&consummandis 3 ut novix lamitatibus exteta bona dissipeti novis infirmitatius assiciat eorpora i & novis iniquiatatibus animas deducat ad interitum. Inehoat maleficia ineunte mundo in ipso Paradiso, in quo malis omnibus adiis Qui malefi- tum praebuit. Cum suis cuniculis primos parentes gratia, di immortalitate dona, .....is. ωοῦ tos a selici statu dejecit in mortem, quae in omnes homines pertrantiit 3 de in me. . o. cariam primum, quod transsulam in posteros fons es caenosus, di faetidus eorum omnium, quae pollea commissa sunt, & committentur in finem. Sed quomodo illa mala tum culpae, tum poenae introduxit nisi per maleficium primo in orbe vi. sum, cum vel apparentem serpentissormam induens r vel loquens occulte per re rum , dc naturalem serpentem , Evam blandissimis deceptam promissis ad vetitum Pomum edendum induxit pProsequitur in omnibus mundi locis creaturas inficere maleficiis , quo-Holeqintur tum vim nulla effugere potest. Non ignis ardore, qui tepescit r Non aer,n puritate , quae corrumpitur : Non terra stabilitate , quae movetur e Nori - - ' venti impetu, qui cohibetur: Non mare agitatione , quae pacatur et Non fluvii cursu , qui praepeditur et Non herbae viriditate , quae arescit : Non arbores humore, qui desiccaturr Non animalia ferocitate, quae mitescit r Non aves volatu, qui retardaturi Non corpora compage, quae deliruitur: Non membra suis nexibus, quae dissoluuntur: Non intellina suis claustris, quae aperiuntur νNon ossa suis medullis, quae penetrantur: Non viscera suis recestibus , qui patent: Non potentiae sua emacia, quae impeditur: Non organa suis meatibus, quae oblirruuntur: Non sensus sua vivacitate, cui illoditur e Noa spuitus sua subtililate, quae obtunditur: Nonanima suifactionibus, quae variis obvolvuntur obsta culis 3 quia nihil est in tota reruinam plitudine tam diitans, quo illa non perveniant: tam intimum, quod non penetrente tam velox, quod non assequantur 'tam subtile, quod non attingant i tam emcax, quod non enerve me tam altum,quoa non deprimante tam grave, quod non attollant; tam sorte, quod non infirment: tam unitum, quod non dissolvante tam integrum, quod non dividante re t dissicile , quod non exequamur
Quia hahost cientiam adinvenunda .
s. HI Enique consummat opera maIefica in tot maIeficorum milIibus, qui se to I tos usininisteriodevoverunt1 & in tanta hominum multitudine, qui ina leficiis vexantur. Sic enim & ministros habet, &subditos. Ministros, qui innut-lo sibi complacent, quam in malis, ad ems praeseriptum perpetrandis, cum teste
Paulo a. mor 3. captivi teneamur ad ipsius voluntatem. Subditos, q 1 ut ps si inam assequantur sanitatem , summo illi honore, Ac vatiis sobmissionibus ς hibitis , suam necessitatem, &eius in subveniendo potentiam ad eum recurzen tes, profitenturo ita ut si non aequalam, sestem similem cum Deci auctoritam rahabere videatur.
Sare sicut Deus e*usa est omnium honorum , quae in mundo sunt ἔ isadso onesi essiciens omnium maIeficiorum, di alchitectua eorum intum , eo
134쪽
Ejus scientia ex parte subjecti lanata.
malesaeiendum, de nocendum promptior, quo scientia δ Potentia , & malitia p, ω, in .a armatus scit, potest, & vult maleficia operari, sicut tota hac disputatione proba- mequenda. bimus: In qua Primo de ejus scientia in eis adinveniendis. Secundo de eius potentia in exequendis. Tertio de ejus malitia in appetendis, & procurandis, tribus Idi εδ omisi partibus tractabitur 3 ut illa causa emciente maleficiorum plene cognita, facilius ad ultimum definire possimus, ad quem maleficorum effectum , di morborum cois se levi' gnitio spectet et Medi eum, vel Theologum Exorcillam p
De scientia Damae a circa maleficia.
MAGNA, & eminenti Sapientia donatum fuisse daemonem in faustis suae
creationis primordiis testatur EEechielea L cum illum alloquitur dicens rris AgnamI- similitudinis plenπν sapientia, se perfectiar aeacore. Sicut enim per eximiam donorum varietatem, qua inter creaturas, ut sol inter altra, eminebat, decore induerat eum Dominus, ita repleverat Sapientia supernaturali Speculativa, qua Divinam Majestatis gloriam, de varia supernorum operum mvueria cognosceret: Practica, qua Deum super omnia amaret, de ei inseparabiliter adhinrere possiet; sed superba eIus mens propriae excellentiae cupiditate intumescens , utriusque jacturam secit, cum a Deo aversa ad seipsam eonversi est. Nam practica ei totaliter est ablata 3 cu m sit causa eificax amoris Dei. Speculativa vero diminuta cum in statu damnationis non noverit tot misteria Iupernaturalia, quot agnovisset, si in cognitione beata extitisset: ut docet August.o. de civis. Diae.a I. Quare cum non posudeat amplius sapientiam, quae Dei sapida est scientia, sola scientia naturalis integra remantit in illo, sicut occaetera dona naturae . Daemoney, inquit D. Dionysius cap q. de div. nom. non omnino ex rara b ἰ sint , quia orsunt , se vivum , ω intelligunt 3 esque in eis quidam desiderii motur . Quae quamvis sapientiae supernaturali comparata multis partibus sit in serior; tamen longo intervallo super ior est omni creata scientia, q uae in hominibus reperitur , sive illam Ex parte subjecti: sive Ex parte objecti conlideres: ut sequentita capitib. demonstrabitur.
Daemora L. initici tuae creationis aeceperat Sapientiam Speculati Uam Practis cinis Practim t ista iter est ab lata Per
speculativa multum diriminuta Sola natur Iis remansit integra
usae inserior est supernaturali sapie tia . Superior m ni scientia
Ex parta fisiecti. F Αteor, eximiam esse hominis scientiam, & maximam cognitionis ipsius nais
tura Ita persectionem, perquam caeteris praestantior est animantibus . Sicut uotarriri enim inter illa praeminet in relatione ad prototypon, quia tactus est ad imaginem ris animantia Deir corporis compositione, cui statura recta, Ee os sublime datum est, caelumis et que tueri tu ssum, & erectos ad sidera tollere vultus t In anima , quae separata adhuc vivit: In loquendi facultate, qua singulos cum consilio, oc iudicio effert semmones: Invita, quia capax est non solum praesentis 3 sed etiam aeternae. In d minio, cum ei data siu potestas in omnia, quae moventur in mundo: Et in societate, qum solus individuam retinet, cum sint aliorum sodalitia vaga. Ita illis
naturae exceuenil praee minet, eo quod caetera rationis expetita I ipse uero men in cultare . per rationisque compos, de potentia intellectiva sit pretditus, Perquam nunc inente considerat Omnia, quae sunt rerum natura, quarum species acquirit acquisitas propria speis retinete retentas profert e memoria, tanquam ex promptuario expeditissimo . U' U' ': Nunc variarum rerum cognitionem ex langitudine ex peraentiae adipiscisur, quae hkzHItia eo mahor, quo certior est, re efficacior intellectui insermando . Nunc plura dis Araxisterio
stricte. ec cito adtacita Magistriss ad quorum notitiam avi consueh dc maxim
135쪽
st DispuLII. De Daemone, ut causa Maleficiorum.
sed irinil ,. mo cum labore Pervenire non posset. Quorum triplici illo modo informa tui .aueit daemoni- M magnarum rerum omnium cognitionem attingit 3 ut testantur tot Uiri doctissi-4.ai mi, quos verὰ naturae genios possumus appellare: utpotE qui tam perfecta, α re seientis . universali rerum naturalium notitia Pollent, ut nihil ipsos latere videatur . Sed Ae quid tota haec humana scientia diabolicae comparata λ Quae , ut colligitur ex Ma- gistro Sentiin 1.triplex est: Innata, Acqui illa, Communicata; Ob quam homo daemoni cedat, necesse est, ut sequentes sectiones declarabunt. . . . S E C T I o I. .
t s Uid habet homo naturaIis scientiae, ut possit contendere cum daemone, qui Diabolus ve- iuxta nominis ethymologiam vere sciens dicitur λ Id enim sonat verbum illud daemon eo quod rerum omnium cognitione ita est informatus, ut' totus sciens, aut universa scientia videatur . Nam etsi aliquo modo possint aequiparari in eo, quod uterque intellectu praeditus potest omnium entium finitorum ac determinatorum notitiam assequi sine aliqua limitatione; tamen in hoc disset ἐτό- .. runt, 'usH in sui S considerati primordiis, ille vacuum habet intellectum omnium mitd. 'Ima rerum lPecie, cum sit tanquam tabula rasi omnium formarum capax, sed omnium per ficta expers, teste Arist.3. de Animar iste plenum omnium rerum formis, & imagini- Inois oh. bus, quae a Deo creante cum eo concreatae sunt. Unde homo tarda, Angelus cita , Cita Perfecta homo imperfecta, Angelus persecta: Homo mobili, Angelus immobili scientia potiunturi quod totidem aniculis declarabimus. S
Tarda leten tia hominis. Ea non uti.
in lasanti . Parum in pueritia.
f. I. ET quidem si tune homo incipit seire, quando incipit ratione uti, nonne tarda est eIus scientia, cum non habeat rationis usum, nisi serius 8 Quamvis enim anima rationalis intellectu, & voluntate praedita ab initio corpus eius insor-met 3 tamen ita carneae moli immergitur, ut nisi post plures annos non possit emergere Unde sive materni uteri repagulis sit inclusus, sive exclusus, non dissertabanimantibus, quia deterioris videtur esse conditionis 3 quia illa recenter nata sciunt quaerere necessaria: hic vero super faciem terrae proiectus adminiculis indiget alienis, di luxta se positis mammis noverit potius flere, quam sugere. Quod si involuta illa anima incipiat tandem se ab iis carneis involucris expedire tantispex per aliquos rationales actus, tam longo tempore praepeditur, ut parum, immo fere nihil Iudicii, & rationis appareat in suis moribus, iuxta lapientis illud dictum Prov.22. Stultitia colligata est in corde piaret.
- .;ε V X opposito cita est,& velociter prorumpens daemonis scientia; ad quam noritis eira. quia lludi . vel disciplina per temporis intervalla pro est, sed pereepit divin
ab initio re- tus ab exordici suae creationis . Etenim eo ipso tempore , quo Condixus zmeis, ψ est, recepit a Deo modum intelligendi nobilissimum per influentiam divini lucies conetea nimis impressi in speciebus, &similitudinibus rerum omnium in eius intellectri
gi. Et ideo juremerito Soli illum possumus comparare. Sicut enim statim ac exit in Diuiti rec
136쪽
Ejus scientia eκ parte subjecti Innata. 93
otiente paret usiue ad occidentem, & eodem tempore incipit oriri, & Iueere 3 nec datur aliquod spatium inter ortum ipsius, di proditionem actus lueidi , qui Exere irium eli lux disperta per totum hemispherium et Ita Angelus eodem momento, quo cae, na .r pit esse, caepit, &intelligere,&scire; nec aliquod intervallum reperire clatur hi- ter momentum creationis intellectus, & momentum, quo caepit actu intelligere . cum unum aliud consequatur . Quare cum absoluta rationalis creaturae perse bio, quoad naturam spectat, in absoluta animi virium exercitatione consistat. Se intelligentiae, & amoris actus maximam in illa pra stantiam praeseserat: eiusqued fectus deforme vitium censeatur, quis non videt, 'uantum homo sit daemone inserior 3 clim ille longo tempore sit expers, iste statim compos scientiae: ut verὰ de
eo dicere possimus illud Eccles astici i7. se Di plina inιellectus remmis illor sereavit illis sientiam spirisus, sensis implevit cor illorum , Omala, ω bona osendit tuis, se eisi. addidis illis disciplinam, O caei. magnalia honores Hur vidit oculus
sequi persectionem; de omnia nabere in promptu, quibus erotinus suas va- Homo in Ieant exercere Operationes: intelligentia ejus, quae est prima animae vis, & facultas non ampliἀs iis vacet ornamentis, quae ejus excellentiam plurimit m augent 3 eitio. sed variis rerum formis, & imaginibus, quae scientiam pariant, informetur: Anscientia illa daemoniacae erit aequiparanda in persectione λ Quis unquam hoc dixerit, si consideret, qualis' si intellectiva daemonis acies , re quanta humanae . . mentis imbecillitas Homo exiguam de rebus assequitur cognitionem, plus igno- Exituita ' rat, quam sciat; si aliqua scientia est peritissimus, in aliis est imperitus; quod si duobus vacat, neutram capit s si multis, in omnibus caecutitue ut sit verillimum triviale illud: De Polibet aliquid, de toro nihII. Sed Sceorum, quae sit in una sola disciplina quam debit is cognitio y illum latent non essentiae solum 3 sed ipsie quoque propriae rerum differentiae : externis tantum accidentibus innititur. Et ea, quae novit, probabili tantum ratione novit 3 neque scit ex causis, sed effectibus. Quare in omnibus sere plus opinionis habet, quam scientiae; Immo errorem se-Pil Iime patitur in iis, quae nosse se, putat: non dico solum in spiritualibus; sed opinionem etiam insensibilibus; qui suboritur, ut docet Aristotel 3. de Anima ex parte Obje- Ε, o Em ορ- dii, quando propter similitudines aliud pro alio sumendo, decipitur: Medii , dirarium. cum radius visualis, aut species sensibilis immutatur .' Speciei , quando repraesentat res aliter, quam sint ue aut esse, quae non sunt: Sensus, quando laesus est, aut aliqua prava infectus dispositione: Phantasiae, cum organa depravata sunt iec in suis sumstionibus praepedita: Intellectus cognoscentis, cum unum ad aliud ordinat componendo, & dividendo, vel errat circa differentias rerum .' Modic sinoscendi, quando fallitur circa principia demonstrationis 3 aut nescit falsam a vera discernere propositionem.
A T nihil borum eontingit in interima angelieo, qui generoso volatu ser- 79 .
turm rerum cognitionem absque ulla deceptione . Quare sive amplitudi' n .rime scientiae, sive praeliantia modi sciendi caeteris antecellit 8 Omnium enim re- parituri sed FMm naturalium notitiam, eamque persectam attingit, cum illam hauriat non ' '
137쪽
Μ Disput. H. De Daemone , ut causa Maleficiorum.
Amylitudine ex effectibus, aut experimentis sed ex propriis cujusque rei causis, & prineipiis k: per claram, dc ostentivam demonstrationem. Nec est aliquid tam sublime in es 'uti. 1emia, tam efficax in operatione, tam insigne in proprietatibus, quod eius e vi. milionem praeIergrediatur: omnia assequisu supera, media, ima, quae capacissi mo sui intellectus sinu complectitur 3 nec tamen ea confuse sed distincto,&pe Ou considerat intuitur utaviantur Alexand. Λle M p.q.a D. Bona v. Scotus, ae caeteri Tbeologi in assenit.
S. I. 18o Enique daemonis scientia firmitate, & immobilitate hominis scientiam supe-Mominam s rat. Humana facile effluit, immo omrunci amittitur Modo per diuturnam a.ἱ' ', aes ab actu sciendi cessationem. Nam sicut assidua exercitatione habitus seientifiei
perditur. acquiruntur I sic&longa depezduntur cessatione . Unde non recordantur. senes eorum, quae in iuventute didicere: nec homines gravioribus occupati negotiis , quibus gerendis omnimode mens a vertitur, speculati varum disputationum, quae aIias in schola probe callebant. Aliquando periurbatione phantasiae, & perversi ne sensuum interiorum: ut saepe accidit litteratissimis, in quibus post diuturni morbi agitationem eorum memoria e lituit, quae ante, optime noverat . Communiter propter nimiam sensuum petesantiam. ut experiuntur voluptatibus dediti. Torpet enim spiritus, di mens hebescit propter crassiores spiritus, qui illam praeoccupant, & puriores scientiarum species confundunt, & delent: Sicut halitus, qui
ex potitam speculi super ficiem ita inficiunt, ut imagines subducantur. I. I I. N Ihil autem horum daemoniaca patitur; cum intellectus daemonis ne cessee
ab intellectionet nec retardetur a sensu: nec impediatur a corpore, quiae
tat. baia. ' corporeis vinculis abiesinus ν nullumque eum sensibus habens commercium Pa 'phs aia consummata, & perpetua contemplatione su actibus intentus perseverat. Unde tempo, sicut naturaliter illam scientiam non acquisivit; ita neque naturaliter potest amit
pia a ' ' tere. Si enim habitus sunt difficil8 mobiles a subiecto , habitus illi scientifici in-
Nisi per m. susi intelle tui angelico non possunt deperdi, cum non habeam causas naturalefiip rum corruptivas, uti r. num 44. nisi Deus obscuret intellectum: aut inditas substrahat species, quod non iacit e paenitentia enim sent dona, invocatio Dei, ut testatur Apost. ad Roman I GCoaetasio Semanis piam. Uapropter ex innata illa scientia tam cita, tam perfecta, &tam firma Απ- 8a st geluxille pessimustiuumescens; qui, iuxta apostolicum effatum I. Cor.8. s.; τῶ .L Gentia in ι, hominem docere voluit ab initio, quem noverat scienam doeuit tia inferiorem. Et homo de sua tarda,&imperfecta, & parum firma scientia con- Ad M, di scius spontaneum se praebuit discipulum huic magiitro ab ipsis mundi incunabu lis. Sed quam, putas, illi doctrinam tradidit, nisi magicam artesque superst trusas, di maleficas p Si enim metia , ut communiter Se finitur ,--ν , O f minar diabolica e Dux misa, EP in lisa ratisna .r- - in gnita , ω occulta ἀOui voluersit faliaciter, O .axie. Nonne tunc magiam Adam, & EWam edocere studuis cum ilIis tradidit artem, qua edi hominus Dii fierent vetitum pomum ma cando λ
138쪽
Ejus scientia ex parte subjecti Innata. 9s
eando Nam quid mirandum magis, Et insolitum, quam hominem Deum fieri Quid tam fallax, quam velle persuadere morsu unius pomi talem posse fieri transmutationem p Quid tam noxium, quam divinicatem promtuere, dc universam morte assicere posteritatem p F. I.
SEd juvat, doctorem intueri, de ausculeare doctrinam I ideoque adire paradiis Dbctoe r,isum voluptatis, ubi primo cathedram posuit . Doctor Fallax et ι Propriam im Malefi-entin formam exuit, induit alienam; quia malitiae contegendae studet versipellis ille hostis; & aptis utitur instrumentis ad effectum ςautius a mequendum, astutissimo, scilicet, animante vero illius simulacro , qui nunquam tentationis caput sinit emergere, ne dignoscatur . Maleficusest, & ideo serpentidum potius assumit exuuium, quam alterius, quia animal noxium est, reptile, de vitae homianum insidians. Ex cortice dignosce venenum intus latens, quod simul cum ver bis infundit: in quibus Deus promisit vitam, memam inserat mortem. Doctrina vero, quam Serpentino sibilo in aures auscultantis instillae, Deo injuriosa, dei. 'μ ' homini perniciosissima est; sed fallaciis contecta, & plena maleficiis. Non a det pro palam Deum erroris instimulare, ne iniuriosa blasphemia discipulam tet-reat; sed interrogative quasi tentando Doctrinam caute explicat Genes cap.3. Cur praecepit vobis, inquit, ut non comederetis ex omni ligno paradi y Ecce mendacium impudens docentis: Pro eo, quod dixerat Deus , tantum de ligno fetanotiae boni, se mali ne comedas, subjungit, eΜ omni ligno parias oblarva modo multiplicem blasphemiam . Probat, Deum esse invidum, qui eos eximio v Iit bono privare: Seis Deus, quod A comederetis ex eo, aperiant. ν-Π ηυρονἐ , ut bene docet Rupertus Abbas lib.3ae Trinisa, operib.rius ea 7. dicens r me iniis a volebas intelligi, enod claritatem omnis Samentiae, divinitarem quoque, se om- .ium Uentiam Deus invidens homini, tale lignum interdixis. Arguit eum esse mendacem et NequaqMam moriemini . Deorum inducit pluralitatem; & infinitatem
illi detrahit, dum fingit, creaturam Creatori posse aeuuiparari r Misis μαι Dii . Denique Divinam includit Sapientiam intra metas intellectus creati : Seiento M. num , se malum, ita ut nullum proserat verbum, in quo divinam non lacessat
SIe tegere conatur maIum ex illa doctrina toti humano generi impendens dupli- 18sci praetextu, submovendo, scilicet, metum paenae, cum dicit r Nequaquam Homitia peris
moriemini: de bona pollicendo, cum addit: Misis Aul Diassentes Mnum, se niςλ' malum. Sed ne sallacia in utroque pota deprehendi, sic ambiguE loquitur, ut verba eius in duplici sensu sumere licer. Illud c non ex omni Iuno ' potest , inquit Tollatus, interpretari, ex non omni liguo, ut mendax mentiri non vider tur: ac si ex universali faceret panicularem Nequaquam mor emis., sensum duplicem capit, nunquam moriemisἰ , se non moriemini subis3 . Apretentur O..u Desri, vel ad cognitionemr vel ad propriam eidendam ignominiam. Scientet bonum, O malum, bonum per privationem s malum per experientiam. Erisis Aut Dii, vel ut Deus verus r vel Angeli et vel ut daemones , qui omnes Dii appellantur ι & scarce veteratoria malum boni apparentia contegit, ut cautius d
V Idisti Doctorem, audisti Doctrinam, considera Discipulam malefietatam, Curiosa MixEνεω nempes curiosam, di male credulam mulierem, quae doceri se patitur Π 4 i Dφ'
139쪽
s6 Disput.II. De Daemone, ut causia Maleficiorum
ab hoste tam vili,& sub tam horribili specie: creditque se unius pomi morsu Deum posse fieri, unde his maleficis artibus decepta manum extendit ad fructum prohibitum, carpit, gustat, osteri Marito, & lanuam aperit malis omnibus, quae in totam eius posteritatem mundarunt. Ideo iuremerito illam arguit Iacobus Biu.anthes e. his versibus. Eva parens, quonam tua mens abscesserat, angui Auror psifero cum patuere tuae pinis furor, ut veterita legerer ex arbore pomum, Quod generi λυexit tam mala mulιa suo prior Eυae soboles, vor Eυ audite nepater, Quae Dii, O vobis, se mihi causa necis . . Angui aditur omnes praecludite: nanque parenιi
Obbis, huic facilem quod dedit ipsa fidem. Quod iis fallaciis, &maleficiis sallax, & maleficus daemon praetendebat; qui ideo mendax, & homicida ab initio vocatur a Chri isto. Ioan.8. Ex illo fonte caetera prodiere maleficia. Quod enim praeli itit in omnibus saeculis, quam quod initio peregit λ ut patebit clarius, s ejus acquisiuam scientiam consideremus, quae dedit progressum maleficiis, sicut innata principium.
Aequi ta .r8s Raeter seientiam illam innatam, eertum est dari etiam in daemonibus a
x quisitam ex longitudine experientiὰ, secundum quam multa cognoscunt..em in seiε- Tum per novorum lingularium speculationem: Tum per practicam variorum i equis τη- effectuum, & eventuum notitiam . Si enim hae in homine reperiuntur, cur Iale. '' non etiam in daemone, qui illum in utraque cognitione multis praecedit Paralangis fARTICULUS I. .
Spe Iativa. iis Vrandum sane, quomodo humana scientia quotidiana suscipiat incremeri Nomo eum LVI ta per acquisitionem specierum, per quas homo singularium rerum assedi Geuix xς quitur cognitionem. Quanto enim corporis, &animae labore comparetur, n h. runt qui litteris sedulo vacant. Corpus vigiliis, studiis, Ac exercitationibus scho In aenerali. lasticis fatigatur continuis: Anima aggravatur a corpore, quod corrumpitur , ,h.zeth aic Sapiens Saps. Et intellectus multa cogitans deprimitur ah inhabitatione ter tensu. . rena. & a phantasmatibus variis, uuae ita eum avertunt , & impediunt, ut vix, ac ne vix quidem etiam integris lensibus, & sano corpore liceat ei aliquia speculari.
O j et vide, quae requirantur: Primo species ejus sensibilis appellare debet actiensuum externum: inde ad internum progredi, ut fiat species phantastica, se a Phantasma, cum nihil recipiatur in intellectu, nisi in se, vel in suo si mili suerit. Prius in sensu, ut ait Arist. in lib. defensu, Osen bili. Ulterius procedere ad intelle- n ip ς,3ii ctum agentem, qui suo lumine speciem illam illustrat, & depurando a condixi nimbus
140쪽
Ejus scientia ex parte subjecti Acquisita. 97
bus individuantibus elevat, transfertque de ordine sensibilium, de materialium ad ordinem intelligibilium, dc spiritualium, producendo speciem intelligibilem , in iusque qua communis natura differentiis exuta individualibus repraesentatur'. Denique perrenire ad intellectum possibilem, qui etsi ab agente non dit tinguatur realiter .
secundum Seot. in a. d. o. vel nec etiam irrualiter, ut dici ζ D. B a. n 1. d.M. a.2.αq. Sed dicat tantum quandam differentiam ratione sua operationis ι tamen cumulo in unam completam operationem, vel actum intelligendi inseparabiliter convenit, ut recipiat speciem intelligibilem ab intellectu agenter informatus specie intelligibili intellectionem producat, productamque intellectionem, quae est actio immanens, in se recipiat. Quos si unius ob ecti species, qua ejus cognitio comis paratur tantis sinuationibus, oc meatibus accedit ad intellectum, quam dissicile ierit homini universalem inserere scientiam, quae ex tot tantarumque rerum noti tia plena consurgit 8 Et tamen magna fit in dies intellectui humano novae cognitianis aecelsior Concipit omnium rerum genera, gradus naturarum, & rationes uni versales a singularious, a materia se nubili, a loco, de tempore abstractas, easque per se contemplatur: Inquirit rerum causas, effectus, dc proprietates ,& de ominnibus iudieat: Fingi animo, quod lubet, de alios in mente meditatur mundos . atque iis conceptionibus, inquisitionibus, de fictionibus variis, mirum, ad quam scientiae persectionem atti ngat, ut videmus in unaquaque professione, ia qua plu
res Docti sunt in admirationem. . ': ,. e
s. I LO Uod si homo, quamvis tot impedimentis praepeditus, talem acquirit scien
tiam, quid de AngeIo statuendum est, cum scientia nonJnserta sed innata donatus expedi id operetur, Ec intelligat 8 Nec enim carnea massa circumdatur , nee organis alligatur corporalibus, nec avertitur a sentibus , nec recurrit ad phantalmata, nec laborat in iis ab omni materia resecandis; nee incumbit in eis
transformandis, Sc transmutandis, ut ex sensibilibus fiant intelligibilia; sed sieut intellectu agente omnium rerum species assequitur, abstrahit, de eliciis ita passi. bilis illas abstractas imprimit, de impressas indelebiliter conservat 3 Quae , quia nullo neeessitudinis vinculo cum phantasmatibus copulantur, sunt magis luminosae, dc universales, quam species intelligibiles abstractae ab hominibus ι ideoque
nobiliorem, dc excellentiorem generant cognitionem. Etenim intellectus innatis omnium rerum universalium speciebus illustratus promptius suos elicit actus , de eliciendo proficit inscientia; quae magis . ac magis augetur ex facili, Ac continua rerum notitia, novisque experimento contingentium effectuum. Siquidem eertum eit, daemones multa scire, cum res in esse proveniunt, quae nesciebant anteis quam evenirent; quia species eorum intelligibiles non ducunt in cognitionem rerum, nisi ut habent esse determinatum . Unde tunc futura contingentia inci piunt esse illis nota , cum iam praesentialiter determinantur peresset nam antea erant Ignota, cum esse nondum habebam, ut docent Alex. Alenti I. p. q.2 . Λngelus is a. d. q. qi. dc communiter omnes Theologi in alent.
SI autem quaeras, quomodo singularia cognoseant.' An per species innatas, an per acquisitas non est facile determinare. Motus namque m a. uι. d.3. q. M. P tat, Angelos si ve honos, sive malos in rerum singularium notitia ner spe pira qualdam a rebus ipsis acceptas posse proficere ι quia etsi omnium quidditatum species habeant concreatas, per quas necessaria, dc naturalia, puta, distincta obiecta , α distinctas essentias rerum agnoscere queunt 3 non tamen species omnium singularium contingentium; ideoque necessariam esse,ab ipsis singularibus per intellectum Erogu. AIexicachon. G agen-
Anteitis melle scieηtia acquirit quia seientia inna
Corpore ii ber a Meile inteI. lirens , aeaaas elicens. Ideo erescit scientia ennotitia sint. lari um cia