장음표시 사용
471쪽
qi4 Disipui. IV. De Rebus Naturalibus.
cordiam, amorem, Odium, caeterasque passiones I atque ad arma, tripudia, j cos, & similia; Etiam invitos irritat, & cogit 3 &praesertim si conveniens actio nis, & pronuntiationis ratio compositis verbis accedat. Haec in animantibus sua vem exercet dominationem, dum serocitate deposita Palloris loquentis sub sautando sequuntur imperium I ut eo lubenti iis, & errantia in pascuis concentu dulciore mulceantur. Nec illa Ium; sed in avibus, quarum aliquae velut luscinie,&cygni cantum quasi quadam disciplina sine artis exercent. Aliae invitante sonora voce ex aere in terram sponte decurrunt . Haec denique ipsis iniensibilibus quasi auritis sensum imprimit. Quod antiqui fabularum Concinnatores Orpheo modulatiore lyrae sono saxa moventesignificare voluerunt, ac si homini ad certos m dulorum numeros loquenti, vel nenti caetera omnia eloquentiae, & mu sieae vi tute affecta parere cogantur.
Sta ejus energia magis sentitur in verbis, & carminibus magicis. quocunque
I. Si imperando loquuntur, tota natura cui ipsi credant subsitie, quasi parata Obsecutit animi ad diversas passiones impelluntur ι corpora assiciuntur di-zrsimodes tauri mitescunt i latrantes canes acquiescunt at ges humano morequuntur: plantae subito e terra erumpunt ue movemur --φ deiiciuntur monia Les ι cOIIes attolluntur L aqua subialtant i aedificia ruunt pe rae, & falla scinduntur a parietes locum dant 3 terra Gemit, de quiescit, sidera ipsa videntur cursum abrumpere 1 nih ilque e st tam dillans , quod uatim non Prusentiat imperantium potastatem: ut late supra disputatione praecedenti petosecuti sumus . a. Si vero depellendo verba iaciunt, cum noxia . & molesta volunt abigere , quid non praestant in omnibus p Viderisubitalagari potentissimos exercitus 3 solvi obsidiones, incarceratos liberari; sanari intirmos: recedere feras in antiqua latibula, mures, Iocustas, Gniphes, caenominas, dc alia insecta in sesta agris expeIl i, nubes dissipari, abigitem peltates, & similas cessa re publicas calamitates. 3. Si deprecando devoveni : siccantur flumina , agitatur mare, turbatur aer , exci mur incendia, grassantur morbi, indacuntur infirmitates, & mala immitistuntur. Devoti vero subito paralysi , apoplexia, epilepsia, convulsionibus, aliisque morbis insolitis corripiuntur ι. puera aegrotant, puellat conficiuntur macie ;uterum gerentes abortumfaciunt; homines saevis doloribus cruciantur. 4. Si invocando aliquid λ superis petere videntur, omnia statim obtinents fae- Lunditas terrae, serenitas aeri, mari tranquillitas redditur; laetae liberὰ parium ιarentia virescunt; infirmi sanantur; pluviae agros irrigant: calores desiccant numias humiditates; & bona omnia certatim videntur fluere in eos, quibus bend
S. Denique si prophetando aliquid effantur: praeterita obsoleta , & c memoria
hominum elapsa penitus revocant; praesentia occulta revelant : futura incognita Praedicunt: absconditos thesauros pandunt, furta detegunt: prosperam, aut adversam fortunam augurantur; &haec omnia faciunt determinatis quibusdam verbis, certisque carminibus, quibus consequenter maximam inesse virtutem dice Ie necesse est. Ideoque nihil mirum,. si malefici, quos volunt, inficiunt, dum Vocem etiam obmurmurando emittunt; praefertim si verbis, di vocibus tanta eLficacia praeditis vehemens accedat desiderium : sicut se opertum essecuetur H ratius dicens: Nniμm carminibus eris versant, atquΦ venenis Humanos animos, bas nullo perdera possim/Nec prohibara modo.
472쪽
Viventibus, ut sunt causaMaleficiorum. 4is' s. III.
AT undὸ tanta*his paneis, de limplicibus verbis p Esto iis naturali virtute Drhomines perturbentur, ipsaque animalia Comm*veantur , immutatis antiam is, & corporibus. Quod mirutti non est . tam ipsa notionum, .c rerum, quae itiis.ki, significantur, intellectio, suavis verborum Pronuntiatio, vocisque grata moderatio hoc praestare Possint. Ingeruntur enim per sonos moderatos, vocesiae significat as, conceptus, species,&signa rerum, quae ab melimu apprehensia ' varia reperientant inducentia ad gaudium, tristitiam, odium, similes palliones tita ut vis illa non in simplici isno, aut vocibus nude prolatis fila sit 3 sed an rebin, quae per illa verba fgnificantur. i
ATtamen quomodo seipsis solis praestare possum haec, qu supra commemora vimus a maleficis fieri ρ Nam quae virtus eximia in his verbis continetur, cum ι.ε ai.
ab ipsis pronuntiantur, qua possint tot, & tanta Patrare λ boliea,&peer. An inest in materia vocis, seu in spiritu, qui ex thorace per asperam arteriam ni is in. in larynge emngitur λ Αt vim aliam habere non potest, quam caeteri corporis nostri halitus, qui dissipantur tacillime statim atque extra corpus emittuntur. Et si quid expiratio haberet vinulis, eandem sub quacunque artificiali sorma retineret; ideo non reserret, quibus verbis maleficus uteretur Immone verbis quidem opus
foret; sela enim efflatio satis esset emctui producendo I quae tanto magis esset em-Cax, quanto uberius estunderetur.
a. An residet in forma verborum significatione , & ratione signi λ At ii Ia nihil iuvare possunt i cum nihil in vocibus ponam; sintque denominationes extrinsecae ab institutione hominum dependentes . Insuper malefici utuntur quibusdam verbis, formulisque tam obscuris, & barbaris, ut illa nec ipsi intelligere va-3. An in impressione aliqua ab anima facta in illis signis p At si aliqua imprimeretur virtus in verbri, statim cum verbis evanesceret nec posset haerete diu, & diu operari, cum signa magica diutissim/vim habeam. q. An inaudientibus vis dispositiva aliqua dabitur At verbailla ab iis non inia telliguntur, vel quia barbara: vel quia amentes, aut distantes sunt ab is, quill la proferunti vel quia intelligentis earent 3 Ae tamen longinqui aeque, ac propinqui; absentes aeque ac prstentes: animalia aeuue, ac homines 3 immo inanimata veneficium ex verbis experiuntur: ut late tradit Franciscus Valesius de saera Phia ιο phia cap. . I. U. O Uare sequitur, totam illam vim non naturalem esse; sed daemoniacam alisque a daemonibus proeedere, qui verba illa tanquam pacta a signa, & Con an, males. venta ad invenerunt, ut facilitas male credulos homines decipiant , deceptisque cio v. imposturam iaciant. Et per consequens illos omnes, qui conceptis iis verbis utuntur ad hujusmodi producendos effectus; eaque consequenda , qui ipsi desiderant, pactum habere cum illis tacitum, aut expressum. Et quamvis plures tale pactum ignorantes iis verbis utantur; tamen hse mira perficiunt 3 quoniam is, cui primodsmon h c verba dictavit, ea lege illa impetrasse, existimatur; ut quicunque iis uteretur tacito Sacramento, & Rdere censeretur obstrictus , ut erudite docet Leonandus Uairus lib.2. de Fasinoeap.I I. & Codroncus IV et . de morbis veneficis.
473쪽
16 Disput. N. De Rebus Naturalibus.
ciendi sunt, quicquid prima fronte speciosae pietatis praeseserant, ut suse explie bitur intra rom. a VP. I. cum de Curatione superstitiosa pertractabitur.
Mira,qu mi TR ita sunt, quae vulgo circunferuntur: Basiliscum inter serpentes solo intusta Obvios quosque interimere ι &Testudinem visu ova excludere: Gallum inter aves 1pirituoso Obtutu leoni terrorem incutere, de quibus daem. Nicand .sn Ther. Diosci .PIinbba. Fa8 Solina.3α& Mercurialis lib. I in vanemrea I. GaIgulum aspiciendo sanare ictericum: scribunt Plin. libHO. c. I I. Plutarcnus M.f.Symposiac A. .dc Heliodorus lib. 3. - .2RSebop. Inter animantia Iupum homini prius a se viso adimere vocem,& inge rere raucedinem, ut cestatur D. Ambrosius lib.7.in Laeae. Io. Inter homines Tybios Ponti accolas in oculorum ait ro geminam gerentes pupillam tabe conficere illos,quos aspiciunt. Inter mulieres, vetulas nocere pueris. Mentiruatas per aspectum specula maculare. Lippas nocere oculorum intuitu. Et inter viros, & mulieres, plure,, quos fascinatores vocant, sola visione, &aspectu non modo taminibus, sed& animantibus , arboribus, de segetibus ipsis damna inferre: omnium Historicorum, Poetarum. &Phusicorum libri reserunt: Ita Favent. -υemur impior AGeor disp. c.9.u. II3. . Ex quibus infertur, videri alia uos naturaliter maIeficio assicere homines possie, . quos maligne, aut malitiose aspexerint. Ex oculis etenim radii quidam, &spiritus, seu etfiuvia emittuntur, qui veluti jacula quaedam, de sagittae deseruntur a a Corda eorum, quos aspiciunt, nullaque interposita mora totum corpus inficiunt perniciosis qualitatibus, quibus morbi, vel mors ipsa causantur. Tali virtute venefica priditos fuisse resert Plinius lib. 7. p. a. homines cujusdam familiae apud Tybios, Ponticos, Tryballes, de Illyrios, taminas Stycnias, quae vocantur Pythiae, & quotquot duplices pupillas habent; praecipue si vetulae provectioris, deIenescentis sunt aetatis.
s. I I. Ed in his omnibus alia virtute naturali: alia vi daemoniaca fieri certum est ;ideoque haec adinvicem solicite secernenda sunt te ne quod ex una procedit . teri tribuatur. Omissis nanque iis, quae de testudine, gallo, di Lupo dicuntur, Juae ad hanc tractationem non pertinent; quia testudo ova respicit, non fovendi; ed custodiendi studio: ut dicunt Naturales. Gallus Leonem terret non ex oculis, sed ex naturali antipathia, ut docet Λnanias tib .de natuν .daemon. quam Lucreti explicuit his versibus: Nimirum quia funi gallorum in eo ore quaedam
Semina: quae eum uent oculis immissa Leonum, Pupillar interfodiunt, acremque dolorem Praebent, ut nequeant eontra durare ferocer.
Simili antipathia videas buisone hiante, quasi coacta in miro cum ejulatu muste iam se ejus ori devorandam inserere. Cum vero Lupus hominem respicit, a mi-
474쪽
Viventibus, ut sunt causa Maleficiorum. Arr
eantibus ejus oculis, & sormidabili a ectu timor obvio incutitur, timore sanguis ad eor sugatur; sanguine fugiente frigus membris inducitur, Ze frigus sequitur totius corporis alteratio, unde raucedo, & vocis impedimentum: ut testatue etiam Delanas di'. mag.lib. I .e. 3.q.'. lis inquam omissis, dicendum est, maximam in oculis vim sitam esse ad communicandas animi, & corporis aegritudines. - Anima nanque, ejusque mores ita in eis conspiciuntur, ut ture merito illam di- mota Aa
xeris in pellucidis iis corporis partibus sedem fixisse. Si gaudet hilarescunt: si tri- statur, hebetantur: Si pavet, turbantur: Si molestia assicitur, effundunt lacrymas: Si dilatatur, subrident: Si arctatur, languescunc . Si irascitur, tumescunt rSi quiescit, remittuntur: Si meditatur, haerent, &aperte nihil cernunt; ita ut variis affectibus, qui in illa exurgunt, correspondere videantur. Quare prout bene, aut male est affecta, per illos, quasi per amnes. & ministros non solum seipsam exterius reseri; sed etiam in aliorum penetralia per ipsorum etiam oculos insinuat, & miro modo in eis intim ὀ operatur sua bona, di mala communicando.
PRimum sensibiliter fuit in modo, quo inanimis hominum, vel generatur amor: vel tristitia dissipatur. Nam nemini dubium est, amoris initia, & in Iaatinis crementa ex visu nasci ι & interna incendia, qua ardent illi, qui liberiore oculo , feruntur in objecta incentiva libidinis, ex mutuo aspectu excitari, & foveri. Si enim Richardo disinct. I.qu. I 2.quodlib. I. credendum est, sol aspectu, imagine mediante, passio primum interius concitatur, seseque oculis insinuat, & qualiatatem ad lascivum amorem allicientem eis inserit ι suntove viri , & mulieres , quibus illicium illud, seu qualitas attractiva inest in oculis per modum qualitatis perpetuae, & immanentis. Aliis vero durante passione amoris dumtaxat: sed quandiu ipsi concupiscunt, & amant e ut patet in quibusdam mulieribus, quae etsi deformiores sint; tamen oculum habent ita illecebrosum, ut aspectu plures in suum amorem pelliciam, quam aliae, quae longe pulchriores ι non tamen illos sic movent: quia hac nociva efficacia cum passione transeunte praeditae non sunt . Hinc di iuuere,colli auescere dicuntur amantes, cum in mutuo aspectu sive lumen, sive fluxus, sive quid aliud, quod illos conficit, cum permixta dolori ι vel, ut ipsi dicunt, dulci amara voluptate ex ipsorum oculis exit. Neque enim ex auditu, aut accessu ita assiciuntur, ac visu reciproco, quo se penitus sauciari fitentur; cum passione amoris perciti acrius oculorum aciem intendunt, & ignea lux illa splendidior redditure atque personae amatae decorem, & venu statem adauget.
Non quod solo aspectui hie effectus pretelae tribuendus sit; sed interiori libidini ,
quae per attentiorem aspectum rei convenientis, & pulchrae excitatur, cum visus non sit causa; sed occasio quaedam alterationis; ut recte discurrit Uairus lib.2. Fascino cap.9. Sic in consesso est, nihil tam exhilarare tristem hominem, quam oculum hilarescentem, qui sua alacritate, decore, &venustate, quali splendentibus radi
rum spiculis densas melancholi et tenebras, quq illum occupant, Paulatim dissi-Pat; & in ejus animam alacrem lucem infundit, quς per esus passiones semper insinuata diffunditur, gratoque progressu dilatatur: ut videre est in illis, qui gratia hac illecebrosa a natura donati, sola aspectus decentia, oculorumque venustate ceteros ad hilaritatem provocant ; quod ellica eius praestant, si conversationis deis Cor accedat. Et sic ex iis duobus vides animam in oculis sedentem sua osteris bona communicare.
475쪽
18 Disput. N. De Rebus Naturalibus.
S. IV. 'os C Ecundum experimento comperitur, dum anima noxia quadam passione agita- In malis. tur; tunc enim noxium Pariter esse ejus intutium patet in invidis, qui quoties. cumque inviaia tabescentes lividos oculos in aliquem defigunt, animi simul venenum vibrant, &quasi iaculis virulentis visum confodiant, ac vulnerant. Cum enim aer nobis circumfusus per oculas, nares, halitum , aliosque meatus ad profunda penetret; & ex qualitatibus exteris eo secum inserat , qualisque influxerit, talem etiam nobis halitum ingerat, dum aliquis livore percitus alium intuetur, circumstantem aerem qualitate noxia replet, ac proprium spirisum acerbitatas plenum in eum ita contorquet. Spiritus autem, utpote subtilis ad spiritum usque& medullas ipsas pervadit, variὀque juxta cujusque dispositionem nocet. Quod in simili-hus passionibus violentis locum habet, in quibus homo suas affectiones per oculos Iodammodo in animas ejaculat: ut satis praeclare, ac Iuculenter explicat Heli otus AEthis ea hisor. lib. I. ex Plutarcho lib. I. Symposiacon cap.7. . s. U.
quae laesio maxime contingit, quando aspectus est mutuus. Idemque dici potest deus, qui peste, veneno, putridis humoribus, corrupta complexione, aut aliquo vitio interiori laborant. Nam nemo negat, hujusmodi humoribus venenatas , dc noxias inhaerere qualitates, quae spiritibus vitalibus communicantur , eosque plus, minusve juxta malorem, aut minorem intensionem inficiunt. Hi vero spiritus, dum attentius aliquid animus meditatur: aut acriori applicatione imaginatio Intenditur, vehementius incitantur, & excitati viam quaerunt, eamque quaerentes perveniunt ad oculos, ex quibus, dum simul cum visione erumpunt, per aerem proximum emuunt, suum virus effundunt, Ac viciniores paries inficiunt; quae deinde rem tioribus contagiosam luem communicant, donec perveniat ad eum, quIInriclen dusest 3 in cujus oculos tanqua in partes teneriores se se spiritus ille noxius inlinuat,
se & deinde in partes penetrat interiores.Unde si mutuus sit laedentis,& laesi aspectus, gravior noxa corporibus inferturr quia ex oculis directis ad oculos infixos iecu dum rectam lineam insectio illa derivatur. Ideoque essicaenis agit In aliud corpu', quod citius ejus venenatam percipit vim, si ei vicinius Ula contingat. Immutationanque illa citius fit in corpore propinquo, quam in longe distant 3 quia P
s. V L o8 Uod loeum habet, si propinquum corpus ad recipiendam comptionem si O lain sit dispositum. Nam si talis dispositio in illo non reperiatur, A
nunum nocumentum inseree queunt. Cum enim sint substantiae calio ,
io, quod menstruata intuetur. Si vero aeterantur in corpuS ςnς Mint hi id
adhaerent: ut videtur in infantulis, qui ob n turalis babitus tene i udin Λ si, Diuili do by Corale
476쪽
Viventibus, ut sunt cause Maleficiorum. 4rs
ab his spiritibus noxiis ex oculis insectorum hominum prorumpentibus in discrimen vitae incidunt. Aut in adultis, qui dum ab oculis infirmis aspiciuntur , se laedi putant, aut timent. Imaginatio enim, & timor, quibus corripiuntur, non selum eos disponunt ad noxias illas qualitates recipiendas I sed etiam morbos contagiosos excitant, qui postea oculis laedentibus tribuuntur. Hanc veritatem sustinent Alexan. Aphrodisaeus in Problemas. & Aristoteles Problemat. 2OMact. nisi dieas, hune ex vulgi sententia locutumo aperte est D. Thomae I parι qu. I II. ara.3. I. a. conιra genter cap. IM. quem Ferrar. ibi di Agidius Columna contra amorae Phil phorum, & alii sequuntur. Et probant non male exemplis Richardus d. q. T3. & Λbulensis par M.q. q. I6. & aliis locis.
g. V I L .EX quibus colligitur, immutationes ilIas, quae sue In anima, sive in corpore Mab intuentibus fiunt, non fieri ipsa, qua visio eth; sed a spiritibus , & vap
tinus noxiis, dc putridis, qui concomitanter cum visione ex oculis exeunt , ex quorum globis subtiliores, sed pauci progrediuntur: Caeteri pliaees ex concavia talibus orbium, seu angulis, unde lacrymae, lippitudo , 5c alii pravi humores inter palpebras, Ec tunicam candidam stillam , qui omnes spiritus non pertinent ad potentiam visivam; sed adtactivam, quae per applicationem, di contactum peratur. Et illi per calorem, ve, humorem nocents saepiusque alios habent coniunctos ex ore , &naribus simul cum expiratione prodeuntes, quia corde Ionge plus, dieitius emittuntur ι & cum sint calidiores, & inflammatiores, emcaciori contaiagio illos amant, ad quos Perveniunt: ut patet in iis, qui gravi morbo phtisi, IN pra, aut peste laborant, qui non visu, sed halitu, aut contactu accedentes inficere consueverunt. Et ideo constat similem infectionem visionem non esse ι sed vaporum pravorum extra missionem, qui ex sordidis, & male assectis corporibus, tanquam ex palude quadam limosa exhalare solent. Et dum ad oculos sanos deferuntur, ipsos inficiunt ν neque maleficium dicendum esse ι sed contagionem: queta pluribus fascinatio phvsica, & philosophica nominatur ν sed translatitie per quandam analogiam late sumpto vocabulo. Nam proprie a Francisco Uallesio sic definiturr FaGMinio dicitur pino octilis illata, se concepta , profecta ex quadam
animi affectasione maligna Hur, gai intuetur. Improprie vero: omnec magiam Ora , Balisti, naribus, affricatione memisorum iuvium. Quo sensu non Doctores solum , sed etiam Patres fascinationisnomen usurparunt.
malefici solo intuitu mala inserunt, quibus homines tabe conficiuntur ζ c d diabo. Pueri marcescunt: emoriuntur equi 3 pecudes lacte destituuntur: Ianguescunt se- nee insit, Eetes r&ipsi insensibilia immutantur . . Petia' Hic etenim nostri generis hostis illorum oculis quasi instrumento utitur ad laedendum, scut testatur S. Basilius hom. de Invidia. Nam ex pacto inito inter ipsum,& maleficum , quoties maleficus aliquem veneno inficere vult; eoque animo illum aspicit, toties daemonstratim virus enculatur, humores commovet, &solvit continuum, ut ad eius nutum varias aegritudines inserat. Et certe haec omnia naturae operantis virtute fieri posse, quis credat quaIemcumque opinionem velit amplecti
ex hil duabus, quae circa modum videndi inter Philosophos ventilantur p
477쪽
ro Disput. IV. De Rebus Naturalibus .
Sive per radiorum emisitioncma
ΝΑm si placitum sequatur Platonicorum, qui Platoni in Thimaeo adhaerentes,
asserunt visionem fieri per radiorum immissionem, & hominem cernere ali quid emittendor ut sequ i cogitur, qui veneficos sola vi visionis maleficia perficere
I Quomodo illa omnia concedi poterunt , cum Theologorum, & Peripatet, corum verior longe, di securior sententia obsut, qui probant visionem fieri per introsusceptionem speciei objectum repraesentantis 1 &fictitiam eme illam radiorum emissionem ostendunt λ Ex quo insertur, potestatem videndi potentiam esse passivam, non activam, quae alterari, non alterare queat, di mira illa extra producere, quae isti homines lincet ipsi tribuunt. a Quomodo spiritus illi, & radii ex oculis exeuntes continua eorum effusione non exhauriuntur, & necem hominibus afferunt ρ Cum enim exterius continue Prorumpant, eorum corpora languida, & imbecilla reddi, & tandem interire necesse est ι quod amen non evenit, cum ex magna, & longa inspectione oculus quidem, ac vis visiva debilitetur, & corpus nullam virium imminutionem patiatur. Vel si immoto corpore exhauriuntur ἔ quae est illa vis, quae novam materiam
semper suppeditat p3 Quomodo egredientes ex oculis ad corpora veneno afficienda perveniunt ρ a que ad Zeterminatum hominem ' An motu naturali λ Sed quis eos ad rem visam comitatur pinjs impedit, ne flantibus ventis ab eorum impetu dissipenturr aut abs mantur ab excellenti calido, velfrigido p Αn morali ' Ergo virtuti corporum obediunt, ut certum, & determinatum potius hominem, quam quemlibet sine discrimine obvium laedant; & ipsi consequenter rationis participes lunt, corporis virtuti parendo, dum singularem illum, & non alium petunt. 4 Quomodo tam exiles spiritus nulla interposita mora quoscumque volunt, scinam, S interimunt, si naturaliter agunt cum natura non nisi multo tempore, multisque dispositionibus praeviis suos operetur effectus ps Denique quomodo unus humor uno intuitu tam diversae speciei res, segetes , Plantas, animalia, homines naturaliter interimere potest: cum in naturalibus rerum actionibus illa, quae hominibus nocent, arboribus, & segetibus non ince-xe , conspicuum sit Z . Quare non radiosis maleficorum oculis; sed daemonis operationi venescia a tribuenda sunt. Solent enim nefarii isti homines pacisci cum eo; ut quos livide 3 vel iracunde aspexerint, iis statim perniciem inserat. s. X., ii . UOd etiam suadet altera opinio, qua a meritur, visionem fieri per specierum si- ker ipse introsuscePtionem. Haec enim posita, undenam maleficium videndo, &aLcierum intros piciendo solum naturaliter perficiet pI Num ex hominis ipsius, vel natura p Sed eo modo in cunctis hominibus eundem effectum pareret; cunctique essent fascinatores; quod non datur. Uel ab astro praedominante in eius ortu Sed omnes illa eadem hora nati fascinatores essent, quod est absurdum. Uela tempetiei, &substantiae dissimilitudine i Sed inter res ejusdem speciei tanta substantiae pugna, ac dissimilitudo esse nequit. Non enim Basiliscus Basilisco , Vipera Viperae; sed homo homini, de animalibus no Cet, cum quibus nulla intervenit vehemens naturae antipathia: nec differentia spe cifica , quam differcntia temperamenti sequatur . . a Num ex oculo p At duas solum actiones sortitus est. Alteram motricem, quae illi cum multis aliis communis est. Alteram visoriam, quae illi particularis est drerum disserentias ostendendas. Unde ergo habet illam vim venenandi, & interi
mendi quasi ad alias res abolcndas, di exterminandas sit procreatus p
478쪽
Viventibus, Ut sunt causa Maleficiorum. a r
, Num ex objecto At si aliquid incommodi, vellissionis ex parte illa oriretur, nulli inferretur, nisi oculis ipsis: ut fit, quando excellens Objectum cver. gr. solis radius illis offertur, 'uod sensum corrumpit. 4 Num ex actione videndi 8 At haec est immanens, qua finita, nihil in objecto superest: utpote cui nihil accessit: vel in illud transivit. s Num ex specie ' At res non est sed rei vestigium,& simulachrum, quod omnis actionis est expers 3 dc tantummodo visum ad videndum excitat. Quae etenim qualitas visibili speciei ineme posset activa, aut passiva, quae ad modum quatuor naturalium qualitatum alterationem pariat: cum nec calida, nec frigida: nec seca, nec humida sit formaliter, aut emective 3 Sed nec virtualiter id essicere tan-. tum poterit, utres , cujus est species, videatur non extra videntem s sed in ejus oculo λ Ergo ex daemonum actione, de pravitate maleficorum, qui ex inito cum illis pacto visu mala inserre noverunt. Quam veritatem aperte docuit Aristoteles I . de generat. ω I. de Anima, quem sequuntur Themistius, Alexander, di omnes recentiores. Nec non quidam egregii Medici Iulius Schaliger subtilis. exertat. 369. Franciscus Uallesius Sacrae philosophiae ev.68. Codroncus lib. a. de morb. ven .e.2. Bochelius lib. de Philtrire. I. Ac Patres, ac Theologi, D. Hieronymus, D. Chrysostomus, S. Anselmus, ac Theophilactus in illa verba D P ω
EX quibus colligitur, duplicem fascinationem distinguendam esse: Alteram 71χphysicam, quae nihil aliud est, quam vi lentum contagium oculis, ore, hal tu , naribusque e sum aerem inficior, O Ulaienr accedentes variὰ pro varia em usque dispositis . Alteram diabolicam, quae es perniciosa qualitar arte daemoniam illata, ob tacitum, veι expressum hominis eum est pactum. Ad primam referenda esse illa, quae de Basilisco, seu Regulo, demenstruatis, vetulis, lippis, Tybiis , aliisque qui truces oculos habent, circumferuntur. Ad secundam illa , quae de incantationibus segetum, plantarum, animalium, & hominum 1 malefieis factis enarrantur. Atque ideo omnes illos Obtutus lascinatorios, maleficosque aspectus non esse causas naturales; sed signa tantum maleficiorum a quod notae in oculis lascinantium hujusmodi depreheniae satis ostendunt, in quibus ambobust vel in eorum altero estgies avis, equi, bustionis, pedis leporis cernitur; qua tanquam 1lygmate sat hanas sua mancipia insignire consuevit. . t t.
ini maleficia per eontactum naturaliter persei posse asseriint, experimen. II Itis multis id probare conantur: torpedinis sarissa iste manum, lacertosque Pr - 'r s - piscatoris 1 upore assicientis r hyetnae umbrae contactu canes obmute- 2: 'ΣLI: scere facientis: Magnetis ferrum trahentis r fidium aminarum Iupinis iuncta. in iniuriirum dissilire cogentium t pennarum aquilae alias pennas absumentium 3 aliorumque a quorum capitaprimo di*M. I. MLaa. meminimus. Ex quibus inserunt, nihil Brogu. AIericaehon. Dd a
479쪽
stabilitur opinio con traria .
11 Disput. N. De Rebus Naturalibus.
prohibere, quin alicujus hominis contactus sit noxius: de per illum morbos inse
rat, abortus faciat, similiaque naturaliter operetur.
At receptis iis omnibus experimentis, ut veritati consonis c etsi de quibusdam . merito dubitetur dicimus, illa omnia procedere ex vi maxima effusionis occultarum qualitatum, &latentis in rebus naturalibus consensus, 3c dissensus, quem sumpathiam, & antipathiam dicunt: de quibus lata discurrit Hieronymus Fraca- Rotius lib. da Symparua, ariti athia ἁ east. . queata II. Nec valere Consequentiam, si a brutis ad hominum argumenteius. Nam homo homini specie similis est, nec naturalisanti pathia in eadem specie locum habet ι sed in una respectu alterius differentis. Insuper haec venefica proprietas non toti hominum speciei convenit snon enina omnes malefici sunt; sed quibusdam lingularibus: cita hae naturales proprietates in tota cuiuslibet rei specie, & in indivi is solum reperiantur . omnes nanque torpedines stuporem causant, cum seriuntur, dc sic de caeteris . ideoque has similitudines nihil prorsus roboris habere ad probandum, solo contactu maleficia naturaliter inferri posse. s. II. ET certe obstat ratio sive attendas malaficos tangentes e si ve sive actionem contactust sive tangendum, dc maleficiandum.
Malefieus enim si propria facultate aIiis malaposset inferre necesse esset, ut spinse prius tali morbo laboraret. Nam certum est ut benE probat Uairus lib.a. da Fasino eap. Io. aliter morbos per contactum contrahi non posse, ut experientia demonstrat, juxta quam videmus corpora sana nunquam aliis infirmitates immi
tete; ted illa solum, quae peste, veneno; contagiosis febribus, &hujusmodi infirmitatibus detinentur: ut rite testatur Fracastorius libro de Contagione deap.3. quo ad finem, di communiter Medici, ubi de eontagiosit morbis. Unde pestis tem. Pore noxam aliorum conversationem, & decumbentium accessum fugere solemus. At istud hominum genus, cum sinum sit; tamen medio contactu aliis veneficia infert . Ideoque talis infectionis causa ad alium, quam ad hominem rei e Penda cst . . . Tactus vero quomodo tam noxia qualitateven incandi praeditus est, quι hominia natura datus est, non ad perniciem, sed ad salutem animalis An qui in seipso
salutaris est, caeteris noxius p Sed quam virtutem aliam naturaliter habet, quam tangendi p Si enim noxa illa inficitur, cur prius non necat ipsum hominem, cui inest y Illa nanque, quae suo contactu caetera qualitate prava assiciunt, illam in se ipsis habere debent: ut videmus in iis, quae marceseere consueverunt cum itu. tus fructui adhaeret. Sic etenim aliena calid itas, & humiduas, quae sunt evaporationis principia commiscentur, & pomum putridum contactu putIedinem , qu. marcescit, achaerenti pomo communicat. . III.
ACtio insuper contactus diuturna essed het, ut per illum possit contagium
contrahis Neque enim sanus ex contactu languentis infirmi procinus inlicItur, sed Opus est, ut corpora diu adhaereant, &medio impuro calore, α ludore tabifico, qui mali vehicula sunt; conjungantur. Nam sic pra ae dispositiones paulatim in alienum corpus introducuntur, & pedetentim contagiolis quainates in munU mur. At in malefieis contactibus aliter se res habet, in quibus ea lavi limo contactu, etiam status vestis exitiales saevissimique morbi ab aliis contrabuntur , liquando statim ac nulla interposita mora, ae si fierent με praesentaneam Mne num: aliquando tardius, de ad tempus a malefico volvum, dc praest ama My nia arguunt aliam causam 1 naturali contactu. . L. I .P-
480쪽
Viventibus, Ut sunt causa Maleficiorum 6 23
. Praeterea extitiales effectus patiuntur quotquot ab ipsis malevolo tanguntur animo, & non alii. Si ergo tactus naturaliter tacitios est, cur non aequaliter agit in eos omnes, qui tanguntur' Et quare iis dumtaxat noxius est, quos maleficus perdere desiderat ' An non certissimum est a umemum, exitium non ex propria tactus natura, sed aliunde procedere λ Etenim si hoc illi naturaliter inditum esset , quotquot tanguntur, laederentur, im etiam uolente malefico. s. I U. π, Enique si mala illata consideres, alia causa a malefici tactu quaerenda est . s Neque enim omnia per insectionem communicantur ι sed varia diversimo
de , prout corpus , corpore differt 3 natura a natura, & nutrimentum a nutrimeniato. Aliud enim arboribus nocet, quod non obest animalibus . Aliud animalia infestat, quod hominibus parcit. Aliud homines serit, quod mulieres non tangit. Aliud mulieres vexat, quod pueris innocuum est: ut testantur Lucanus Poeta , Iate Fracastorius loco citato ea 8. de Analogia contagionum, δέ apesse experientia . At per maleficorum contactum omnia mala advehuntur in segetes, arbores, am-malia, homines, mulieres, pueros, & puellas. Quare concludendum est, mala illa ab alio, quam malefico generaliter in ominnes effundi, nempe a daemone, qui auxta Pacta, di conventiones initas ad qua Iemcumque malefici tactam illos adoritur 3 ec ad ejus voluntatem interius, ve exterius torquet. Quod arguunt observationes, & ritus, quibus utuntur, dum maleficiandos tangunt, nempe, invocato daemone: vel mysticis quibusdam v cibus pronuntiatis: stu submurmurando prciatis: aut saepius adhibita virga in- Cantata, qua uti solent, cum periculum est, ne in iacinore deprehendantur , si sua manu illud patrarent: ut pluribus exempIis probat Remigius lib.2. eaρΣ. I, monol. Quod videas rationi Iunctam esse experientiam. Qitare omnes illi coni chus non causae ι sed signa sum maleficiorum, quae ad eorum exhibitionem per maleficum iactam a daemone Perficiuntur .
E Tian mortuos in viventes sevire malefici volunt, dum ex ipsorum spoIiis pluis
rima mutuantur, quibus maleficia inserunt, ut superius variis exemplis com- TIGIrobatum est. Quamvis enim ad curandos corporis morbos peritissimo eventu ledicis, & Pharmacopolis multa adhibeantur, quae ex humano corpore, ejusque utiniar. humoribus, &ejectionibus desumumur; dc ita humanus sanguis, mumia, &alia hari ossi in pharmacorum compositionibus misceamars tamen, cum haec omnia Mediel Mfiant per applicaticinem vinulis naturalis, ec ad finem curationis infirmorum a ne- Rubiuramine condemnamur, sed Iegitime exercentur. At malefici, dum iis rebus inum maleficium. tura non e fine Procedum 3 nec eo modo operantur ι cilis non curent, quaenam fit unicuique a natura iudita virtus I sed quaerant tantum praecipienti daemoni satisfacere, qui illa frequentius in maleficiis adhiberi iubet, ut quodammodo vi mees, de mortuos simul iisdem criminibus involvat, coniciosque faciat omnium se Ierum, quae in hominum, & creaturarum exitium perpetrare consuevit. Quare das. M omdies corporis humani applicati es ta quam diabolica merito reiiciuntura
magis patebit, si tribus articulis consideremus: Quomodo Venefici per uadarerum ' μμ 'sanes Solidas, Eiecticias, dc Λddititias malefica veremor. ε