장음표시 사용
71쪽
α8 Disipui. I. De Deo, ut causa Maleficiortim.
beatificos visonis, amoris, &pomessionis interminabilis, quibus ita Divinae M 1-jestati adhaerent, ut ab ea separari per aliquod peccatum nequeant' Unde putas , procedit illa impossibilitas ad peccandum An sorte, quia non habent liberum a bitrium, ut possint velle bonum, & malum, & operari justitiam, aut iniquit tem p Sed quis dubitat, illos libera praeditos esse iacultate, & per consequens potentiam habere remotam ad peccandum ' Non tamen peccant, nec peccare possunt ullo modor quia eorum voluntas proxime praevenitur a causa superiore, nempe, a voluntate divina eam determinante ad unum oppositum, nimirum, adactum beatificum visionis, & dilectionis divinae, ad quem Deus continue concurrit, &agit 3 nec vult agere, &concurrere ad actum oppositum, scilicet, peccaminosum, ideo non possunt amplius peccare : quia cessare non possunt ab iis actibus beatificis et ut subtiliter probat Scotus in .snι.d-9.qu.t . ac D. BOnaΥ.lOco citat.
DEscendamus nunc in Insernum viventes, ne mortui deveniamus in hune locum tormentorum: Quam horrenda daemonum sors, & quam deplorandus status damnatorum, cum super utrossiue pluat Dominus laqueos, ignem, sulphur, &spiritum procellarum ι & turbati timore horribili desperatae salutis aeterno torqueantur supplicio, in quo positi quid agunt, quam Deum ultorem scelerum continuis lacescere convitiis, &excrescente superba malitia, nova crimina veteribus addere: ita ut non possint, aut peccatorum fructuose poenitere ἐν auta tum meritorium elicere bonum ' Quaeris, cur illam impossibilitatem habeant ad poenitendum, & bene merendum ' Certe non ex privatione liberi arbitrii, cum illa facultas in eis insit, & per consequens potentia remota ad utrumque, sed ex desectu propinquae . Operativum enim non est in potentia pro Pinqua ad opera dum, nisi quando nihil extrinsecum deficit, ut operetur. Extrinsecum autem principaliter requisitum est divina voluntas concurrens cum causa secunda ad omisarem effectum, tanquam causa universalis, actualis, immediata, quae ex decreto divinae Iustitiae non vult cum illis concurrere ad actus poenitentiae, & dilecti nis divinae r quia sunt in termino, & extra omnem merendi statum. Quare de potentia Dei ordinaria impossibile est eis peccata dessere: aut quid simile operari, quo possint ad Deum accedere, a quo finali sententia irrevocabiliter sunt separati, &flammis aeternis addicti e uitate docet Scotus loco citato.
s. III. R Egrediamur ab his extremis in terram viventium, quae ab utroque. aliquid
participat, quia melia est; possunt enim ejus habitatores, & converti, &perverti, operari bona cum Beatis, &mala cum damnatis peragere: quia quo cunque se Vertant, vel bonum, vel malum; eo se Deus convertit suo concursu, a quo non determinantur ad unum oppositorum, cum ad utrunque libero se possint serre arbitrio; nec magis ad unum compellantur, quam ad aliud. Si ad bona severtunt, operatur cum illis, & suo concursu naturali, di supernaturali gratia, teste Paulo Philipp.a. Deus es, qui operatur in vobis velis, O perfice e pro bona v Iaurata . Si ad mala, & maleficia se convertant, Omnibus ordinarie cocineratur , non gratiae auxilio; sed concursus naturalis ministerio . omnia enim secundum Ioannem C. I. per ipsumfactasunt. Qualis autem sit iste concursus, quem in maleficiis impartitur Deus, patebit in sequenti articulo.
72쪽
Dum committantur, permittente &c. 29
Cooperamis cum qualibet ca a secunda.
DEus maleficia pro materiali dicitur permittere, cum non impedit causam is
secundam suum actum physicum producentem, ei suum subtrahendo a Cuὲ libet exa. xilium; sed una cum ea cooperatur, suum illi impertiendo influxum, & concursum Generalem, Indisserentem, deburum. Unde in malorum, ac malefici ν. I 'I D'. . rumpermissione rutilanti Soli merito comparatur. Sol, ut mundi oculus omnes suum influxu ejus partes ὀ summo coelorum lustrat, cum omnibus generaliter lucem infundit , RV dc calorem , quibus omnes subi unares creaturae vegetant, sentiunt, generant, moventur, dc agunt; Deus, ut primum principium generalem suum concursum , dc
instullum omnibus creaturis impartitur quia omnes ab illo dependent homines praecipue in triplici dependentia, nempe, inesse, vivere, dc operari. In esse , quia illud, quod ei tale participative, ellabeo, quod est tale essentialiter, eum ergo omnes unt entia per participationem, quis neget, omnes dependere a Deo qui est ens per essentiam' in vivere 3 quia, cum a Deo sint, propter Deum , Min Deo esse debent 3 sicut entia, quae cum lint ab alio, sicut a causa efficiente, sunt propter aliud, sicut propter finem; In operari; quia cum cause secundae in omnibus causae primariae subieetae sint, ab illius actione dependent, sine qua ne minimum quidem digitum movere possunt. In eo enim, ait Paulus Aetitum II. -υimur, movemur, O sumus et Ex quo, per quem , dc in quo sunt omnia. Quare , cum sic dependeant ab illo primo principio, necesse est, ut existentiam, vitam, Scmotum mutuentur ab ejus concursu,qui ordinarie eis non denegatur; sed eo mira nicattir abunde, sicut Sc caeteris creaturis , dum quolibet momento cooperatur
omnibus actionibus, quae ab iis quoquomodo fiunt. Undὰ talis concursus vere dicitur generalis. Eodem enim concursu, quo Deus cooriratur cum caelestibus
sphaeris, ut moveantur: aere, ut agitetur : mari ut aestueζr tetra, ut germinet Iherbis, ut crescam: avibus, ut volent: Piscibus, ut natςnt, animalibus, ut m veant utra eodem concurrit cum hominibus, ut operemur, sive bonum, sive malum 3 clam in iis omnibus agat ut causa universalissima. s. I. Sol omnibus sublunaribus aequalem confert lucem, quae tamen pro diversare- ωrum conditione varia operatur. Aliae vegetant ι aliae crescunt i aliae senti unir Indistraen- induratur lutum, liquescit cera, dc huiusmodi. Deus aequali concursu coopera' ' 't ur cum omnibus creaturis; quia ab illo, tanquam a primo principio dependent. Etenim in omnἰ ordine essentialiter um, oportet, quod omnia illius ordinis reduineant. ad unum aliquod , a quo dependeant secundum rationem illius ordinis , teste Aristot. o. Metaph. puta, secundum rationem causalitatis 3 alioquin non esset ordo per se unus. Quare, cum omnium entium fit ordo essentialis per se unus, necesse est, in ipsis dari unum ens, quo omnia secundum reale morainem essen tialiter dependeant: quod aliud non est, quam Deus Opi. max. a quo omnia sentiam, vitam, de operationem sorti untur mediante illius concursu, qui, ut ab in tanquam a primo principio procedit, indifferens est, & indifferenter tribuitur omnibus hominibus; sed determinatur ab unoquoque juxta proprias inclinationes: cum eodem concutiat quo quis brachia movet, ut Proximum percutiat, possit porrigere eleemosynam. Unde quando concurrit cum Ueneficis, non illos impellit ad maleficia peragenda suo concursu , quo, utpote indifferenti uti possent ad bona praestanda, si malitia sua non excaecarentur.
73쪽
3o Disput. I De Deo, ut causa Maleficiorum
s1 Ol denique puram rebus sensibilibus exhibet lucem, quae etsi omnia illustret ,
Purum. O & aequaliter diffundatur superamqnas hortorum ariolas, Ac lutuosas paludes, aut faetentes lacunas, non tamen sordescit. Deus purum Iargitur concurium mortalibus, quamvis enim ad mala, de maleficia peragenda a peccatoribus determinetur, non tamen infert, aut contrahir malitiam e quia ad actiones illas, inquantum sunt entia positiva, ut generalis causa Concurrit et nota vero inquaruum malae sunt,&defectuosae, ut mox dicemus . t Πε, iasapropter concludendum est, Deum dici mala permittere, & maleficia, pr Idεδ diei ut ut generalem, indisserentem, & purum illum concursum maleficis non denegat, maleficia per per quem siccnncurrendo non magis influit in maleficium, quam in naturalem in Edi aliam hominis operationem, motum bestiae, aut arboris alicuius augmentum . quantum illu Attamen Per hunc concursum generalem, indifferentem, di purum non eliasse-hἰό. 'u'P. rendum , nisi Improprie, Deum velle maleficia dicendor Deus vult hunc vexaritur. 1 daemoner voluntas Dei est, ut talis pcisona sit maleficiata, ae vexetur a damo ,ὐλ ά ne: haec vexa i est a Deo, de similes locutiones quorundam spiritualium homi-ὰ ρῖ' - ες num, sed simplicium: sunt enim impropriae hae locutiones. Nam actiones,&paLcia velle, nisi siones, & cuiuscunque generis operationes attribuuntur causis propriis, & im- P N it' melliatis, & non universalibus: Combustio namque igni, de non caelo attribuitur , etsi caelum ad combustionem concurrate Deus sua generali permissione, dc Concursu non ut causa particularis , dc propria; sed ut causa universalis, de indisserens concurrit ad maleficia, ideo ei attribui non debet talis vexatio. Sol, dc homo concurrum aflgenerationem hominis: non tamen homo dicitur filius solis. Deus, Ac Leo concurrunt ad generationem Leonis o non tamen est dicendum: Deus generat leonem, sed Leci . Denominatio enim actionis non fit a causa universali, de indifferente, sed , causa propria, di particulariis Ex quihusomnibus patet manifeste summa Dei dignatio, qui ut causa universa Iis, misserens, &Pura, Concurrere non detrectat cum coniuratis hostibus, dedaemonum mancipiis in illiseisdem actibus, quibus Maiestatem suam tam graviteromendunt. Maxima e comm hominis malitia, qui continuo Dei concurrentis beneficio existens, vivens, dc operans, si nequo non posset nec moveri, nec vivere, nec existere, non veretur illo abuti ad peccata committenda; quibus suum henefactorem provocat. De qua detestanda ingratitudine juste conqueritur per Proplietam Isaiameia 3. Gr inremefecimis metatis tuas, Praesu in mihi laborem in iniqui aibat tis r. QuIa non lubens, sed dolcns cum P catore materialiter cota.
6. Uamvis maleficia, ac mala pro substrato, siti materiali sumpta Deus dic
Deus males rur permittere, cum qualibet creatura adactum physicum, ac positivum i P toneurrendo, ac cuilibet usae secundae suum influxum, ac ccincursum gener
pie ii νεi- , indifferentem, & purum impentiendo φ Attamen tum actio malefica alub-nuitere, strato malitiae non denominetur;sed si liter ab ipsa voluntatis malitiaino deis ieridis,d mi mi e omen lamat, Deus dici non Potest proprie maleficia, ac mala permi-litiam. re adactum physcum, di materialem concurrendo, fit cooperando 3 sed non
ris uti a concuts - si malitiam, ae delarmitatem: Nec cohibendo, ac impediendo
viperationem. actionem maleficam z ut duobus articulis notum fiet.
74쪽
Dum committuntur, permittente α &α si
SAnὸ non mirandum, quod Deus dicatur concurrere ad maleficia Pro mate- σὰ
riali sumptar eum illa actis malitiae labstrata sit ens rese, &quid Positivum, Deus eum a consequenter quid bonum nuncupandum . At maleficium pro formali sumptum nil aliud est, quam deformas malitia, seu malitiosa deformitas . Qui, autem ne- οῦ a Lia.
Mat, totam iliam actionis peccaminosae maluiam, cum non habeat causam essi- naii me 'i euentem, sed deficientem, ut loquitur Augustinus βλIMMO M. Dei p. o. non isa in ricto posse procedere a Deos cum ipse sit summe bonus: nec possit in aliquo delicere non eoaevi nec male operari, nam posse Peccare, & possie deficeretro eodem a D. Augustino ' accipiuntur. Quam veritatem Ianquam evidentem conutetur Diaulus Roman. 9.dieens: Nunquidinquiras a d Deum y Abit. ac David psal. . Quoniam no Deue volant iniquitaram tu est. Sed provenire ab homine, qui natura fragilis, dc converriti bilis ad bonum, S ad malum relicto bono prava sua voluntate ad malum sertur , vel a Daemone, ut lata probatur arria.
I. I. LIees enim Deus concurrat ad actionem positivam substratam malitiae, non γtamen potest dici simpliciter,ac proprie concurrere ad maleficia, laeti ad qua-isumque alias actiones malas: quia aetici mala non denominatur formaliter a re po stiva lubstrata; sed a malitia, & deformitate voluntatis, aqua procedit, quae in iis actibus humana est, vel diabolica, &non divina. Ita non potest Deus dici simpliciter, ac proprie malaficia permittere concurrendo, ac influendos sed non concurrendo, nec influendo ad malitiam, ideli, non volendo malitiam, seu nullum iaciendo actum volitionis respectu malit . Ratio est: Quia concurrendo ,
non permittit solum id, ad quod concurrit ι sed etiam illud vult. Si enim non vellat, non concurreret. Unde quia concurrat ad actionem illam politivam matelleii, illam vult: de quia vult, sequitur non simplicitet, ac proprie illam sperna terer cum smplex permissio nullum habeat actum diretium voluntatis efficacis . Non concurrere autem ad aliquid, idem est, quod illud non velle, seu nullum facere actum vestinatis res seu illime fic non volando, nec approbando illud propria, ac simpliciter dicitur permittere. Quare cum Deus ad malitiam non eo currat, a qua denominatur actio, sequitur, quod illam, quando fit, non vult , nec approbati &cum non velit, nec approbet, simpliciter, ac proprie illam permittat . Quod eruditὰ docet etiam Franci&us Suareae part.2. tract. de Angelis lib.8. cap. 2 . num .i. ubi loquens de daemoniacis Obsessionibus, ac vexationibus, quibus homines a daemone affliguntur, ater Sisin saevitiat tentandi non es ox posito Dei ordinariane ι sed ex perna. M. ita e potes ρ uocend. i. oisina ad talem I uem, et peccasum tantum V ex per i ne disina, supposita na rati missara, quam daemon ia noeendum habet: est erimis utraque linuria eadem ratio. Ee mira exponens sententiam Divi AnseImi lib. r. in Deut Mimo es. I. asserentis huiusmodi poenas a daemone inflictas nunquam fieri Deo lubente, sed tantum per
75쪽
DIsput. I. De Deo, ut causa Maleficiorum.
LI- ac mapis probatur ex eap.I. Ioan. ubi ait: Mna ipsoractum es nἰ- , .s L . Quid enim significatur per illud nihil, nisi peccatum, ae malitia actio
ais, is h. . m m, lyae Munt sine Deo volente, &approbante, ut exponit Otigenes scim. a. rQuae malitia, seu pecearum nihil es, ideit, non ense quia δε ens es, a De actum esset, qai Hum entium es ea a Dima, or generata primipium; sed quia non estent, a Deo jactum non es. Et a mes, ut supponit Evangelisia, is daemona , et I ab hominefactum est, qui illud faciendo defuerint: cum in o uetantium, deficere non ens um. Nee defecerum sol M, sed non entia facti sints moraliter loquendo quia qui peccari, facis nom rex, idest, peceatum : O M non ent, idest, pereator quia peccatam in Do formali non es quid reale sed a Mrdinatio, deformitas, O pura privatis ordinir, conformitatis, O rectis inir ad Dam xe Iam . Unde recte S. Augustinus, ac D. Bonaventur. in Ioann. cap. I. sc legunt e Sine imo factum es nihil, id est, peccatum, quia peccatum nihil es : ω nihil fiunt homines , cum peceant. Quocirca a Sapiente Regina Hester evcl. vocantur non entia, cum dicit :Ne tradas Domine siceptrum tuum his, qui non timur. Unde & Velinus Poeta canit his versibus. Preeatum es deforme malum transi essio legir Divinae, eis citiar dixeris, esse n hil. Quare cum maIeficia pro formali sumpta sint non entia, seii nihil, ae purae privationes rectitudinis, Deus dici non potest simpliciter, ac proprie illa permiti re concurrendo, volendo, & approbandos sed non concurrendo, non volendo, non approbantur per actum positivum volitionis.
., iki- I Erum cum nihil in rerum natura videatur evenire posse, quod illud Deus
ν - έ, is, non Velit , dc ii allud velit, quod etiam non approbet, & non cohibeat, nos seia per-va oritur dissicultas, ac ratio dubitandi: An Deus dicatur maleficia vermittere .:.....is... ' ea cohibendo, Vel non cohibendo λ . hthhi ,eii me Pro Cujus dissicultatis explicatione sciendum ex Moto in I seMAsiactA . Gutrumlitiosam. helmo Vordi. Tatarcto, di aliis Scoti sectatoribus, In omni Dei permissione tria
S. I. I Rimum est scientiar Deus enim praevidet, discit, quod sunt mala, puta , runt ieientia I maleficia ἔ Sic nimneseiret, non diceretur permittere. Sicut Praelatus, dum Dς ignorat, quod subditus malum facit, non dicitur permittere eum malum sacere εsed cum scis, dc non prohibet, nec impedit .
f. I I. SEcundum est non velle, mala fieri, idest, non velle illa vel approbarer vel
cohibere; & impodire. Nam actus divinae voluntatis Primo vel accipitur per modum volitionis 1 & se dicitur volitio . Secundo aut per modum nolitionis, ut dicatur nol itio ; di ambo sunt actus positivi ad modum duorum contrariorum in nobis ι sed in Deo sunt unieus actus voluntatis simplicis; di est ibi disterentia tantum ratione objectorum. Tettio vel accipitur, ut lignetur per modum non volt
76쪽
Dum committuntur, permittente ex M. 33
tionis. Et dicitur non volitio actus purae negationis, nihil ponens. Unde nolitio opponitur contrarie volitioni, sicut odium, re amor. Non volitio vero contradictorie opponitur volitioni. Ad propositum autem proprie loquendo Deus habet velle respectu bonorum; de habet nolle respectu maior .m, quae ex toto cohibet, & impedit, ne fiant . Selhabet non velle, idest, nullum habet actum volendi respectu malorum, quae permittit. Unde communis est non velle, quam nolle: quia est respectu malorum tam tum, quae omnino cohibet, di impedit. Sed non velle est respectu tam malorum , quae oinnino cohibet, quim eorum, quae permittit: quia tam respectu istorum . quam illorum nullum habet actum volendi. Idcirco quemadmodum album, & nigrum sum contraria; sed album, & non album sunt contradictoria ι Et non album communius est, quam nigrum: quia omne nigrum est non album 3 sed non omne non album est nigrum: quia rubeum est non album, nec tamen est nigrum . Ita dicendum est de actibus divinae Voluntatis: Nam si Deus haberet simplex nolle, ne hoc malum, puta, maleficium fieret, nunquam posset fieri r quia illud cohiberet . Hoc autem non habet respectu malorum, Quae evenire permittit; sed habet non velle , idest, non habet aut veller aut nollet vel dicamus sub aliis verbis: ea non approbat concurrendo ad formalitatem ipsorum, ut probatum est praecedenti articulommeohibet, illa impediendo, ne eveniant: sic proprie dicitur. permittere maleficia , Iieet illa non velit fieri; idest licEt illa non approbe t per actum positivum volitionis enec cohibeat per actum positivum nolitionis. Tertium est quoddam velle, quo vult, se non velle mala fieri, nempe, aliquod Quodain veru velle divinum reflexum super huiuscemodi non velle. iet. Et illa permissio tria dicit in Deo : unum in intellectu, videlicet, scientiam,& duo
in voluntate,scilicet,non velle & velle non velle,idest, velle non approbare, nec cohiberea: I. I I I. EX quo patet evidenter, quod cum in maleficiorum permissione in non concuris Grendo, di non cohibendo non reperiatur aliquod velle, vel nolle r& in concurrendo iunctum sit velle concurrere, Deus dicendus est simpliciter mala, & -- Ieficia permittere, non quando concurrit; sed quando non concurrit, OcnOaco. hibet, seu non impedit actionem malitiosam, circa cuius malitiam nullum rectum habet actum volendi. Quamobrem concludendum est, Deum mala permittendo, ut tot malcficia a se ita nisu Ea quae quotidie Malefici patrant, nullo modo illorum este auctorem, nec cooperato ir nee rem malitiae; ideoque nec posse dici, nisi improprie, Deum maleficia velle, licet ea permittat. Sicut quando quis su catur in aquis: via cadit in puteum: vel occidi-hum. tur ab homine, non dicimus, Deum haec velle, aut operari, quam vis illa permittat concurrendo ad actionem phylicam, ut causa universalis; sed dicimus, hunc ex inad vertent i a cecidister illum ex inertia fuisse suffocatum: alterum ex malitia insemici occisum I semper in causas secundas proximas, & particulares enectus red Centes . Sic vexationes diabolicae non sunt Deo tribuendae nisi permissiue, quamvis Deus earum sit causa universalis: cum potius per voluntatem ligni manifestetur Deus, quantum est ex parte sua velle oppositum, nempe, liberationem a maleficio, &a quacunoue daemoniaca vexatione: cum spiritualia tradiderit remedia , quibus huiusmodi destriiuntur daemoniacae operationes, daemones eXpelluntur, &fideles eum fiducialiter inuocantes a quacunque vexatione daemoniaca liberantur sac praeservantur. Solum ergo daemonem, vel hominem mali causam esse nemini esta mbigendum, qui talento optimo, nempe, generali, indifferenti, dc puro illo co cursu in suam perniciem abutitur, quamvis tam liberaliter illo donatus sit a Patre familias, ut eo utatur ad salutem: Et ideo tanto gravius esse plectendum, quant ingratius suum benefactorem offendit.
77쪽
3 4 Disput. I. De Deo, ut causa Maleficiorum.
Quare Deus maleficia permittat
ex maleficiorum pert-lane tot mesa quotidie humano generi inserantur, es ', in tb indistinctim videmus innozentes cum nocius involat: cur Deus, qui esto, bona inde puclumas ,h nigni ssimus, ac Limentissimus non impedit, nec cohibet ν sed permit- ά. z.. - tit ea in dies hominibus inferri φ Nonne saltus esset, talem denegare permissionem . eum is Disi quam tuam concedere etiam limitatam 8 Respondit S. Bona v. in Isent. HR 7. qu.3. vel so, di in hoc Oxdionissime fieti pro er bona, quaera illa procedunt sive ex ordine rerum ia 'ς μ' Universos sive ex ordine rerum in finem: ut sequentes sectiones declarabunt.
7 T certe hoc gere illiin Oidinem. patet ex eo, quod mala ad Universi confestram complementum,inquantumiliorum permissionem consequitur honorum aggregatio, perquam rerum universitasPerficitur. Verum quidem ei , malum nes. Malum per se per se, neque per accidens sacere ad pectectionem, fic decorem esie alem Univeria uino , f; Iluid enim per se confert ad pertemonem alicuius totius, quod est para coniti- tuens ipsum I vel causa aliculus perfectionis in ipso. Et quiamalum non est pars Universii, cum non habeat naturam substantiae, neque accidentis ι sed privationis pessiathh.m tantum ι nec etiam per si: causat aliquod bonum 3 ideo per se non poteli conferre ad non infert. illius pulchritudinem; immo potius inseri faeditatem, cum sit privatio boni, & pul- di xς eliri seeundum S. Dionysium. Quare Deus ,qui bonus, & summe perfectus metiyra , dc persectiora sacere consuevit, sine malis mundum creavit ab initior & mundus an-τ man wn- re peccatum erat in bonitate perfectus Iuxta illud Genes. I. Vidis cuncta, quae ferrat , is uiis et senarit sede bona. Quod ratio ipsa docet: quia illud pulchrius, α meliuscit, quod persectionem minus malo misceturin purius in bono conli1iit. Veruntamen in confesso est,malumiai. ζ. .. ad Univessi accidentalem perfectionem, & decorem occasionaliter conferre , in dum ordi. quantum conjungitur alicui bono, quod est de elus persectione: ut patebit, si consi-
, .ess.sa . aeremus Ordinem , quem habet ad triplex bonum Substratum, Oppositum, & Eli-
autum ad h-- Uratum. D Rimo enim malam. acanaleficium ordinatur ad bonum, quod ei substernitur, nempe, natura defectibilem, quae, ut.talis est, UmRersum decorat, in per est natura de- cu. Quis enim negat, magnum accedere illi decorem ex eo, quod sicut reperi a se et , ii , ae tur creaturae 1iberae natura electibiles, nempe, homines,quibus . cum Deu, dede- ' rit libertatem arbitrii, quo liberepossunt bonum, di malum agere, debuis permis tere, ut, illis agentibus ex praescciptio naturae suae, possent operari, ne illa libertate Privarentur equia adcim providentiam spectat, ut unaquaeque creatura Natu Iae uae. Delioquatur senec semper impediatur in tuis ossiciis obeundis P, ovidentia, intS. Dionysiu&c.4. de divin. nomin. n des uis naturam,sed eo errain. Et Augultiuus lib.T. de Civit. Dei ego. --ἐκ- inio universiasios , ut Deus ficos conditas admo--sret , ur Te propriss motur Amrat. μ
78쪽
Dum committuntur Permittentem . 33
H Ee autem libertas est summum bonum natura intellectualis, ex quo tania quam e fonte rivuli alia bona scaturiunt, OmneS nem id virtutis actiones ,& Lib. ita, .st omnia opera meritoria, quae a mundi exordio facta sum, & heng usque in finem . summum.b Cur enim actiones sunt intutis & quare mercedem mcrentur tam pomum se int ζ Iuxd, aternami nisi quia liberae facta sunt:nisi quia homines suo arbitrio trimati relicti fuere pquia si fulment amara necessitate compulit ad illa peragenda, nec actiones. vitruosae essente nec opera meritoria;.cum uirtus coacta non sit virtus, selis ruitus rEt operibus necessario factis nulla debeatur remuneratior ut erudire docet ta Mnas. in a.dist.2s art.2. . .Quantum ergo, putas, pulchr tudiniSς fgτt Universa Maelia bisti. . herras, ex qua tanta fluit honorum abundantia, ut nec cogica ione comprehendi
Qreare s mala non permitterentur,tollerentur a mundo naturarum diversi eas c ab Ideo ne o ho Mine libertast Sublata litartate, bona libere factar Sublatis bonis, meraeae. Su--blatis meritis, praemia, di remuneratν m. in ὀ contra, po ita, libertate sequuntur quo tot iana bona libera rex bonis liberis procedunt merica, ex meritis hon ν, glar ως - .m b. Iis..4, hoe Mento, & in futuro, Ideo necessarium fuit,ut divina Providentra homines nora funi viii, cogeret, sed sineret uncin quenque spontὰ ferri ueI ad bonum p vel ad uinum die Imalum non permisteretur,& amoverentur naturae defectibiles, fu,rarueremus me gradus bonitatis, & pulchritudinis ab Uni versor ut bend testantur Bonas .laeocis Guilhelmus Uorinon. ead. dis. D. Bernardus de lib. arb. Pelbartus M. Rariar. v.m Permisso I.q. dc communiter omnes Patres, de Theologi.
OUod si ex illa libertate sequantur etiam plura mala squae toriastra non confu- - .munt bonum, i n q aci sunt tanqua m in subse- ρ sed grave damnum inserunt Nee obitat, non tamen aequiparanda sane bono communi naturae intellectualis, di rati malis , lus leη nempe liberati arbitrii, di victionis, ex quo tor parricviaria brana procedunt 3 Ea Αζuri m, ideo ut bonum illud naturaeconservaremr, permitterem fuere ninia: ac maleficis 3 ia quia totali quia bonum uni veris speciei praeserendum est bovi singularium, quod Me, mala- α'. hus iis malis imminuitur : ADt majus ,- rivius-e β, an Aristoetelis o Politis. α Nee sunt ae-δoniam uniariavitatist aequirere, O confovsre cum Pa adisi in uomum civism ,-- α ό- eivibas valle eoaesulere eum damno .mvero Civitatis. Sic in creatione animae rati m natura. Iis, quia naturae ordo exigit in universo, Conditorem natu ae appetitum naturae 14s Deus adimplere; cum illa in istu hominis animam appetat rationalem, ut hujusmodi appetitui, qui est de persectione ordinis Unisersi nat seris, in ultimo instanti perseis plures essectae corporu organi rationis Conditor meturae creat animas, essi earum pIures esse RQ damnandas, certo stiat: quis bonum commune speciei bono privato i Moiduorum icit praeferendum, ut tradic D. Bonavent. in a. a. 32. a G. q.2. Quare Praestat, divinam Promoentiam mala ,& maleficia ast interitum quorundam individuorum petisti re 3 quam illa impe cliendo totius speciei libertintem rei impedire, vel retardatericum mala Pe r miriendo, ab inis homines avocare studeat, di ad bona provocare propost eis praemiis, di suppliciis. Dignitas enimaeterni pra ii tama est, ni abunde filiis aetat ad instam--- affectus ad omnem virtutem, & sanctitatem e Pari modo supinplicia aeterna, si bene perpendamur, satis sum ad scelaratos ab cim tabus fimillus deterrendos, ut bene monet Horatius D. l. tu. 3. epist. IT. Oderam peccare bonἐ virtutis amara o-ι peccare maia formidine parasin.
79쪽
36 Disput I. De Deo, Ut causa Maleficiorum. . v
Me ordinem ad bonum opo filum pulchritudo mundi con surgit.
SEeundo malum habet ordinem ad id, quod est ei oppositum, ne ἡ, bonum,
in quo non parum auget pulchritudinem , dc persectionem Universi, quae ex illa oppositione consurgit, inquantum per eam bonum, & clarius agnoscitur, Ac ardentius appetitur . Hanc enim Deus stabilivit diversitatem in hoc mundo, ut unicuique rei contrarium aliquod si ve in naturalibus, sive in moralibus assignatum videatur In naturalibus calor, &frιgus: humidum, & siccum e tenebrae , dc lux: ignis , &aquar motus, &statio: vigiliae, Eclomnus: sanitas, di infirmitas: tempus, de aeternitas: immensitas, & circumlcriptio: Infinitum, de finitum .screnum,&tempestas admiranda varietate, di iusta ordinatione opponuntur. In moralibus malum bono adversatur, contemptus honori, penuria abundantiae, ignominia gloriae, paupertas copiae rerum, corruptio integritati,tristitia gaudio, displicentia voluptati,& odium amori. Denique virtutes, oc vitia inter se mira contrarietate concertant, ut vere dictum sit a Sapiente Eccles3 3. Contra malum bonum es .em eontra istam mors ἶIPω conιra Dirum fusum peccaror. Et sic intuero in omnia opera
Auissmi. Duo contra duo ἡ ω unum contra unum. Ex quibus oppostionibus sicut gratior , & pulchrior resplendet facies Universi: ita doni pulchritudo ex mali detoriamitate clarius patet intuentibus ut manet philosophicum effatum lib.a. de coelo, de mundo: Onsima iuxta δε opposita magis elucescunt. s. I. NEeclarius patet solum intellectui; sed etiam ardentius appetitur a voluntate , Nam carentia boni,& indigentia ipsius auget appetitum, praecipue quancto quis caret aliquo modo eo , quod alias habuit. Quanta ansietate viator, ut alter Iob rursum post tenebras sperat lucem surgentis aurorae,& solis orientis p Aut quantis affectuum ardoribus infirmus exardet ad sanitatem toties concupitam λ Non mi nori desiderio homo fertur in bonum, cum malo opprimitur. Malum enim aerumnis, anxietatibus, dispendiis, de afflictionibus plenum eum provocat ad bonum commodis, consolationibus, & deliciis affluens ardentiori studio sectandum, re conquirendum, ut conquisitum inveniatur, retineatur inventum, di retentum pos sideatur. Nec est ei aliquid pulchrius, aut gratius, quam si post malum anxie to Ieratum, tandem bono diu desiderato, solicite conquilito, gaudenter invento, ecsuaviter retento gaudere deliciose possit. Consideremus unum, quem a spiritu immundo Deus permiserat obsideri, de quo μιι-i S. cir Marii s. Ecce hic miser habitabat in monumentis, quo quid magis hQmmi exosum ita furiis agitabatur, quod neque catenis quisquam poterat eum li-Ε re, quoniam saepe compedibus, di catenis vinctus dirupisset catenas, dc com- Pedes comminuisset , ita saevus, quod nemo poterat eum domare: nec poterat transire per viam illam. Hic videns Jesum a longe cucurrit, adoravit eum, di clamans daemcn voce magna dixit: quid mihi, friui JUu fili Dei Altissimi . Adyuro te per Deum, ne me ιον queas. Sed ecce Salvator Mundi illius hominis miserans eum liberavit a daemone; quem cum vidissent incolae illius regionis sedentem, vestitum, ectans mentis praedicantem in Decapoli, quanta libi fecisset Iesus, obstupebant, di admirabantur omnes. Sed unde hac admiratio' Cur prius non admirantur videntes eum furiis agitari, viventem habitare cum mortuis, humanitate praedilum bestialem praeseserre saevitiam, ac naturaliter ad bonum pro
pensum seipsum lapidibus concidentem, sibique alia mala inferentem p Nonne hac potius miranda Θ Cur igitur nonnisi, cum a daemone liberum, quietum, la
80쪽
Dum committuntur, permittente &c. 3
num, pacificum, de tranquillum conspiciunt λ Dicamus ergo, ex bono adepto post tot mala perpessa hanc ortam admirationem. Quid mirabilius, quam hominem insanae mentis illico sanam possidere mentem y Quul gratius, ae jucundiusquam saevum, & crudelem, se totum mox exhibere mitem, humilem, pacificum, ac mansuetum et prius Iesu praesentiam aegre serentem, & abhorrentem: ac de adia ventu ejus conquerentemo de hinc illius statim aspectum gaudenter appetentem , ac sequelam conquirentem p Unde tam subitanea mutatio 3 Ex malo utique rece ter passo bonum oppositum ab eo caepit clarius agnosci, ardentius appeti, dc suavius retineri, eoque dono melius, ac perfectius uti.
SI ergo nullum daretur malum, cujus oppositione bonum tam cIare agno scitur, tam ardenter amatur, quanto decore mundus privaretur' sic enim si ri,iά noti nec vitii deformitas, nec pulchritudo virtutis possent ab hominibus percipi s de permittereu- per consequens nec vitari vitia, nec virtutes coli. quae si darentur in mundo , quan- da .. . tis, putas, malis deturparetist λ quanta bonorum seges, qua jam ditatur,&perfi- ptivaretur.
citur, illi deesset λ Certe innumerat cum impossibile sit intellectu assequi opera
omnia bona, quae ex horrore vitii, &amore virtutis processere. Quare conve-Ideo prastaeniens est a Deo mala, de maleficia permitti , ne mundus talem , dc tantam
bonorum patiatur jacturam, per quae nova quotidie recipit decoris , de perse- '
. . . . Guantum ad bonrem elicisum. i
Ttatio malum habet ordinem ad bonum, quod ex illo procedite &sic conis
fert ad decorem Universi. Nam ex eo, quod aliqui male operantur, multa Ex malo pri hona eliciuntur. Nunquam, ait Drexelius de conformat. Voluntatis lib. I. cap. a. s. t. Bonitar illa in ita tantam in Orbe malisiam permitteret, ni mafora inde bo- Λ:m,quia ex eliceret , se reperta ad pernitaem verteret ad salutem . Premst Deus fratem ilio procedit,
kraei bono maximo. Permi ι Deus Danielem iniquissme accusatam in Leonem v
νaginem principitari, sed grandi Danielis infus, se plurimorum bono. Deus en- , ut ait S. August. in Enchyridion c. II. dc IT. nullo modo ueneres aliquod malum esse in suis operibur, ni adeo omnipotens lis, O bonus, tit benefaceret etiam de main . u. Unde ex malis bonum producitur Naturaler ut patet ex eo, quod sine cor- νῖ eduri '''ruptione unius non potest esse alterius generatior mors muscae est vita araneae t Mna Naxu-& si non esset occisio ovis, aut alterius animalis, non estet vita Lupi, aut Lein Moi ita. nis. Idem dicendum de Morali. Nam si nulla esset culpa, nulla daretur paenitentiar si nulla esset paena, nulla reperiretur patientia: Tolle calamitates , non erit fortitudo: tolle injurias, non apparebit humilitas: tolle peccata, nullum erit bonum misericordiae per remissionem ι nullum bonum justitiae per punitionem. Si aufers saevitiam tyrannorum, ubi gloria martyrum p persecusiones Peccatorum , ubi Iuliorum meritat Si malum ire mundo non erit, non erit humilitas , non temperantia, non milericordia, non justitia punitiva; exultabunt ergo constantia, perseverantia, longanimitas, quae in illo serendo praecipue enitent; amanda huntur omnes virtutis actiones: ut charitatis, ob edictatiae, resignationis , quae in
calamitatibus, & exterorum bonorum privatione, in infirmitatibus, Bc doloribus corporis, in angustiis, & vexationibus spiritus vel tolerandis, veI am vendis exercentur; cessabunt orationes publicae, dc privatae , eleemosinae , dc Brogu. ae lexicachon. C 3 op