장음표시 사용
151쪽
I46 Tract. I. Disp. III. Art. III. Sect. II. Quaest. III.
Propter lxvMm in meremis , ur ubi nostra aron suppetunt merita, patrocinentur aliena: Propter impiam in contemplando, ut qui non possumus summam lucem aspicere in se, aspiciamus in Sanctis; Hopter inopiam in amando, quia miser homo se magis sentit affici circa unum Sanctum, quam etiam circa Deum t ideo compassus nostrae inopiae voluit nos roMre Sanctos, ac per hoc patet primum; quia ille qui ante erat imdignus de se, rogando Sanctos, eorum patrocinio efiicitur dignus. secunda causa est Sanctorum gloria, quia Deus vult Sancto, suos Morificare, vult per eos Imraculas cere in corporibus, & salutem in animabus, ut ipsos laudemus : & hoc non tantum per supremos Sanctos, sed etiam insimos; unde sicut aliquis sanatur corporaliter invocando Petrum , alius e converso;
sic & spiritualiter: & sic patet secundum, quia Deus vult honorem dutiae omnibus Nanctis dari. Tretia causa est Dei reverentia, ut peccator quia Deum ostendit, quasi non audeat Deum in propria persona ad re, sed amicorum patrocinium implorare;& sic patet tertium objectum, quia bonum est aliquando a Deo resilire propter re
Obseciuηt primo, haeretici varios Scripturae textus : Primo quidem illud Isaiae 93. Abrabam nescisit nos, e I raesignoravit nor. Secundo illud Apostoli ad Rom. suom
do invocabunt in quem non erediderunt e Cum
igitur non credamus in Sanctos, sed in Dcum, non debemus illos, sed solum Deum invocare . Tettio illud I. ad Timoth. a. Unus enim Deus, unus media
I. Joan. 2. sι quis peccaverit , advocatum
habemus apud Patrem Iesum Christum Justum : Igitur non debemus alium , quam Christum interpellare. Respondeo ad primum , quod etsi tunc temporis Abraham , dc Jacob non cognoverint, quae apud Israelitas agerentur, non est consequens, quod Sancti nunc in coe- Iis degentes nesciant, quae apud nos gerantur: siquidem illi Patriarcnae tunc cum caeteris justis erant in limbo, ubi clara Dei visione non illustrabantur . Dico secundo, Prophetam his verbis dumtaxat significare, quod illi Patriarchae non cognoverint ILraclitas scientia, & notitia approbationis,m quod pro legitimis filiis ipsos non habuerint, quia Iudai per peccata a suorum
Patriarcharum virtute deviantes , dum res erant, & indigni qui Prophetarum virtute filii nominarentur, Ad secundum rico, Apostolum non asserere solum Deum esse invocandum omni prorsus invocatione, alioquin nec viros iustos viventes , nec principes aut alios homines pro qualibet gratia liceret inte pellare: sed tantiim loquitur dc invocati ne suprema, quae lati iae cultum habet an- nuxum , quaeque in Deum tendit, tanquam in potentissimum , & Dbcrrimum bonorum omnium largitorem, & fontem . ad tertium dico, Apostolum asserere hristum esse mediatoiem unum, non tanκndiacere eum esse unicum, quae duo longc distincta sunt, nam vocabulum unus societatem alterius includit, uricus autem excludit. Deinde , dico Apostolum Ioqui de mediatore redemptionis, subdit enim, suι dedit redem ptionem semetipsum pro omnitas. Idem sapit S. Joannes, nam addit, I es propitiatio pro
peccatis nostris. Hoc autem geneI e mediationis non negamus christum esse unicum mediatorem . baneti autem , ut supra dicetamus , non dicuntur mediatorcs redcmpti
nis, sed intercessionis. Hoc autem genus meὸiationis alteria Christo competere non denegant Apostoli: quippe cum ipsi viventes fuerint interpellati, ut pro ipsi, ad Deum
preces funderent. objiciunueeundo, varias M. Patrum trium priorum saeculorum author uates ἔ maxime
Ignarii Epistola ad I hiladelphenses , Innsilib. 2. cap. 37. Tertiatianι in Apologetico cap. 3o. Clementas Alexandrini libro Strom
tum cap. 8. Origenis contra Celsum lib. s. quibus praefati Doctores significant neminem
praeter Deum invocandum csse. .
Herum rejorio ex omnibus illis authoritatibus, quas colligit, di obiicit Molinaeus in cap. I. libri qui Papismi notatas inscribitur , nihil contra Camolicuin dogma , 8c Sanctorum invocationem legitime interriposse. Primo namque ad authoritatem Ignatii, quam his verbi, nccptam profert, HV-gines solum Christum prae oculis babete, 6, ur Patrem in animabus is utamihatae a spiratu sancto: dico istam sententiam, in germana epistolarum illarum editione, quae nuper e
Florentino codice est typisexarata, non Occurrere, sicut nec in veteri editione latina.
Deinde, etiamsi praefata verba sint Ignatii, nihil hinc prasidii haereticis assulget, idium cnim monet Ignatius inter orandum, Deum
152쪽
habere oraeseruem; quod utique fit , cum etiam ad ipsum per sanctos inter mones dirigimus: nec particula , solem , ibi vim habet exclusionis . alioqui inter orandum non oporteret ullatenus cogitare de Spiritu sancto: siquidem solum Christum , ejusque Patrem prae oculis habere monet natius. Ad s. Irenaeum dico , illum ibi exagitare haereticos Valentinianos, qui Aonas suos,& falsos Angelos invocabant, atque incantationibus operam dabant, quod cxecratur Ecclesia; suae, inquit, muηM , o pure, is, manifeste orationes cruit ad Deum, qui omnia facit, is, nomen D ni m ri Iesu Cbrim iniseat. Nihil autem simile pronum quid admittit , qui Sanctos , vel ngclos colit, Ze invocat. Ad Tertullianam dico , illum ibi redarguere clantiles criminantes Christianos , quod pro salute Imperatorum Diis non lapplicabant , eosque irridet, quod illam salutcm postulent a Diis, qui dare nequeunt ..Tum ista subjicit : me is alia arare non postam , quam a quo scio me consecuturum: quoniam se est , qui solus minat. Itaque ibi Tertullianus opponit daeiramibus omnium bonorum vacuis principalem bonorum omnium largitorem : non vero excIudit intercessionem Sanctorum Ang
Origenem dicentem soli supremo Deo esse supplicandum , dico ilIam dumtaxat excludere supplicationem faciendam idolis, ac daemonibus , cum cnim Celsus dixisset: Non soli Deo, sed etiam daemonibus , propteri a quod Dii sint , credendum es , aclitan m. Respondet Origenes: Mage con- Mum istud Ceis dicentis , supplicanaum esse
daemonibus. Non enim alis 1 o ei auscultam
Deus: seu Unigenatus eius orandux , sic primueritus omni3 creaturae, boc est Herbam Dei ι O, postulaηdum ut ipse, tanquam Pon rifex , oratisnem nostram, qua ad ipsum pervenerit, ad Deum suum, Deumque Urum perrerre vehi. Mani fustum est igitur illum supremum honorem, quem Celsus daem nibus adhiberi volebat , Origenem au ruisse soli Deo esse deserendum. Non excludit ergo intercessionem 1anctorum, qui inferiores Christo mediatores existunt. Denique ad Clementem Alexandrinum dico , eum reprehendere Gentiles, quod
ab illis , qui non sint Dii , tanquam R
Diis aliquid petant, Extrema , inquit, sinstitia, ab iis, qui non sunt Dii , tanquam
a Diis petere, ves ea petere , quae nou cou- ducunt 3 dum pre bonorum speciem nobis mala postulamus. Unde meritὸ cum unus Ν M-nus Deus , ab ipso flo bonoram aba atri , alia conservari , Orantes petimus tam nos , qιiam angeli . Culpat ergo dumtaxat cos , qui ab alio, quam a Deo bon 'rum ominnium largitore aliquid obtinere posse existimabant: at dum SanctoS interpellamus, non ab alio expectamus postulationis nostrae eminum , quam ab ipso Deo , quem Sanctorum suffragante beneficio convenimuS , & exoramus: i, itur non est cur tantopere in praefatis testimoniis sui erroris apertum patrocinium habere glorie tur haeretici.
Obitriunt tertiὸ , Christus non solum sua
morte , verum etiam suis precibus nobis promeruit omnes gratias, omniaque dona nobis a Deo conserenita: & insuper sem per vivit ad interpellandum pro nobis et igitur superfluae sunt Sanctorum preces, de vana eoium interpellatio. Nego consequentiam , sicut enim Christus quamquam omnem gratiam nobis per suam mortem fuerit promeritus, nihilominus voluit illam per sacramenta potissimum nobis contari: ita pariter licet suis precibus omnia dona nobis necessaria meruerit , tamen plurima dumtaxat ad instantiam, & preces Sanctorum tam vivorum, quam mortuorum, nobisconserre d.
Adde quia si hac ratione iIlicitae serent
Sanctorum preces, & invocationes , sequeretur etiam culpandas nostras ad Deum postulatior es, nec nos posse quid piam a Deo postulare citra injuriam Christi ot tionis merito irrogatam. Obiiciunt quartὸ , ex illa Sanctorum invocatione sequi nos illos tanquam Patronos, dc Peotinores venerari: at illud derogat gloriae Dei, quem ut unicum pr tectorem , de auxiliatorem tenemur inu care: igitur, Acc. Distinμo m Mem, ut Patronos, & pro tectores, qui aut ritate, ac potestate sua absoluta nos tueantur, nego: qui suis precibus Dei protectionem, & auxilium notaso tineant, concedo, &similitet distinctaminore nego consequentiam. Nulla enim inde Deoirrmatur iniuria, quod apud ipsum eos inter nores habeamus, quos tanquam
153쪽
amantissimos filios aeterna scelicitate don, ram Virginem laudibur est me instituerit. 'ovit . Hinc omnes bb. llatres supra laudati non verὸ cum non ignorem infirmitatem meam , dubitant sanctos, ut proicitores, & patro-iramarum rerum ponderi bava quaquam ρα- nos interpellare. Sic maximc S. Basilius ora- rem esse; mole exterritus multum, diuque metione de o. Martiribus, ait: O sanctum ch irentinui. Nec enim quorumlibet est premeritas ,, rum 1 o sacrum ordinem l o cuneum im-iri ini lavdes persolvere: sed eorum , qui His pugnabilem communes humani generiivinae gratiae lumine issignirer illustrati sunt . ,, custodest optimi curarum socii, precum,lNon etiam is mihi est animus per singulasis ac votorum invicem sumagatores Iegat ilejusdem nusquam satis celebrandae Virgiis apud Deum potentissiniit nis praecellentias excurrere , sed dumtaxato iciunt quintὀ , bancti non possunt at- referre , ac resolvere eas omneS contI o- tendere ad tot orationes, quae ubique ter-ivcisias, quae tum ab haereticis, tum etiam
rarum ad cos simul diriguntur: igitur ea- a nonnullis viris Catholicis proponi s rum plurimae sunt frustraneae, lent, & agitari. Distinguo antecedens, si vim naturalem em Sex itaque maxime Occurrunt hic deterrum intellei ius dumtaxat spectes, transeat: minanda: Frim , uti lim Dei para ab Oin- si attendas divinam illustrationem, quae fit ni prorsus Originali peccato immunis fue- per lumen gloriae ad charam , & intuiti-irit , & ejus Conceptio omnino immacilisuam visionem Dei, eorum intellectum pro-llata . secundum, an expers fuerit omnis moventis, ac sublimantis, nego: quemad- omnino peccati tam mortalis, quam v
modum enim non obstante illa naturali oratiS. Tertium, an illibata Virginitate sem humanae mentis dubilitate in tantum robo-lper suerit illustris. svanum , an dignita- rari potest intellectiva facultas, ut ad in-ite Matris I lai, & appellatione sit honoruitivum Dci conspecitum assurgat, poterit randa . suintum, utrum non solum ani- Ion majoii lacilitate percipere omnia pior- - , sed re corpore in coelo rccepta sit .suS humana, quae ad corum statum spectant. sextum tandem. quis de qualis sit specialis cultus ei dubitus.
SECTIO TERTIA. QUAESTIO PRIMA.
- De eximia Deiparae Hrginis duritates ac
veneratiove .i Utrum Hrgo Deipara ab omni originalis m eati contatione , is, maeucri immuris sise-
Uod peculiarem de praecellentibus Dei- , Husque Oxceptio dicenda sis omnino parae Virginis dotibus, ac speciali immaculata. cultu ci debito, disputationem ordine pra- postero ad hujus tractatus calcem adjicien- T inandum mimὸ, triplicem distinguidam esse duxerim, non abs re factum est; I Dei Parae Virginis Conceptit
congruum namque censui, ut quae ineffa- nem: nimirum Corpoream, spiritualem, e
bilis Incamati Verbi Oeconomia hi inci- divinam. Prima est , qua ipsius Sanctissivium extitit, ejusdem mysteiii tractatui, co mi Parentes opere maritali invicem comronid in imponeret . Postquam igitur detvenientes mestiteriant ea, quae maxime spe- christi Dei, & hominis exfimiis praecellen-ictabant ad. ipsius corporis formationem , et iis, & dotibus, quantum pro modulo no- organiZationem , de dispositionem ad restro licuit , hucusque disputatum est , ne cipiendam animam rationalem a Deo inoliqua ex parte hic tiactatus deficiens, &li undendam , quam utique Conceptionem vacuus apparerct,rationi consentaneum din inctores amam appellare solent. Secu axi, nonnulla de sacratissima ejusdem Incar- est ipsa animae infusio, & unio cum corpore nati Verbi Genitricis commendatione disiidebitu organiZato, quae vulgo nominatur utare . Uerum cum omni laudNm lege , sic 'cemis passiva, quae scilicet ni illo ipso in-Vum, gloriae tuam n .su excellantur, a jeoatistanti, quo rationalis anima corpori omni-S. Damascenus; eadem animum meum su-lbus membris ac suis organis constanti unitur. hit cogitatio, qua percitus fuit S. Basili usiorem tandem, est ea, qua ipsa Virgo B. pet Seleucus, dum orationem de Annuntia-Isingularem Spiritus sanet inca operationem ,
tione faciens, sic scribit: Opissam en mi lpuris limuin suum subministravit sanguinem in materiaω comperist, qui saeram kripa- ad Chri iii Domini cDrpusi formandum ,
154쪽
De illibata Conceptione B. Virginis. IA
& organi andum. Hic autem non est sermo de hac posteliori Conceptione, quam utique sanctissimam, ac omnino immacu- Iatam esse nullus Catholicorum ambigit . Quanquam autem praesens moveri posset controversia de Conceptione corporea , ut riim videlicet ante animae rationalis infusionem corpus B. Virginis omni prorsus Iabe caruerit, fueritque munditia, ac puritate conmicuum, quo decentius, ac per feelius sanetissimae ipsius animae sacrarium fieret , praecipuc tamen praesentis contrΟ- versae cardo vertitur de Conceptione spiritali, seu passive sumpta; ulnim videlicet eo instanti, quo anima ipsius B. Misinis
unita fuit corpori , omnino expers fuerit illa haereditaria macula, qua ex vitiata propagine, & origine labefactari solent omnes omnino homines, qui opera maritali concipiuntur, & nascuntur. Notandum secunia, varias, ac gravissimas ridem agitatas suisse controversias de illuata, & omnino immaculata Conceptione
spiritali, ac passiva Dei para: Virgini, , maximu vero circa annum D qa. ciim enim
Lugdunensis Ecclesia statuisset celebrandum este festivum diem oetavum menstri Deccmbris in honorem immaculatae Conceptionis
beatissimae Virginis , hoc audiens S. Ber- nardus aegrc tulit, de ad eiusdem Ecclesiae nonicos scripsit illam celebrem epistolam si tamen revera genuinus illius sit scelus P in qua inter catera sic eos carpit :Miramus satis quid visum fuerit Me tempore
quibusdam ursrum mutare colorem optimum, novam inducendo solemmtatem , quam ritus Ecclesiae neseis, xon probat ratio , non cominmendat antiqua traditio . Nunquid Patribus doctiores, aut devotiores sumus p Cum autem
non obilante hac S. Bernardi reprehensi ne , invaluisset ardentissimus Zelus erga Dei parae V irginis illibatam Conceptionem,& eam denuo impugnare coepi uent viri aliunde religiosi, e e pia in Virginem Dei param devotione celebres, ejus tutelam, ac patrocinium suste pii Subtilis I octor . Is enim in 3. d. R. q. I. n. . ubi primum de Immaculata Conceptione sermonem facit, noni quidem asset live eam ibi propugnat, sed dumtaxat solvit omnes rationes, quibus illibata Virginis Conceptio im gnari videbatur. Nam cum dixistet , Deus potuit
nisset in precato origiuali; potuit etiam fae re, si mr tempus aliquos esset in pecca ο,
in ultimo lotanti illius Iemstaris pargarat r . Demum cum omni submistione, pro solita i a modestia, ac humilitate, suam sententiam non assertive, sed dubitative profert, his verbis: suiu autem Krιm trium , qVs
ensa sunt esse ρ ibitia . factum fit , Delix
seri πω non repugnet, videtur probabile , quodexcellentius es, aramvere Μariae nempe
quod Deus illam ab originali peccato illaeiasam servaverit. Venim postmodum anim stor factus dist. 8. n. q. absoluic, & aperie pronuntiat, quod B. Virgo mater Dei num quam 'it inimica actualiter , ratione peccati acturius nec ratione originalis, fuisset tamen, ni fulset prae emata. Quam utique sententiam stacmnibiis disputationibus, & concertationibus assiduis ita foeliciter propugna vit, ut in eam omnes celebriores doctores, maxime vero Parisienses pellexerit.
Nam ut resert Cavellus in Rosario , , saeculor . justu summi Pontificis habita is
solemni disputatione coram Facultate Pa- Hrislans, praesentibus Apostolicae Sedis Le- rigatis, de Immaculata Conceptione tan- , . ta ingenii subtilitate , tanta solutionum is facilitate , & perspicuitate , omnia ad- riversa argumenta mira dexteritate con- ,,
fregit, & resellit, suamque piam senten- ritiam de Conceptione Mariana , ipsius ,,
Mariae fretus auxilio, argumentorum Pon indere, tot tamque urgentibus rationibus is comprobavit, de munivit, quod celeber- is rimam illam facultatem matrem Univer- is sitatum in suam piam traxerit senten- ,stiam; quae in gratificationem nomine Do- ,, istorii subitos ipsum condecoravit: &acer- is
rimis ejus disputationibus inducta, sacrum is illud, 8e celebre Marianum decretum ,, condidit, ne scilicet imposivum quis- , , quam ad magisterii gradum admitteretur, is
qui tota vita se propugnaturum Imma- , , culatam Conceptionem jurejurando non is
adstringeret . Postea Scotus Coloniam is prosectus victoriam pro Immaculata is Conceptione ex discipulis Alberii Magni is reportavit I & nomen D ris subtilis is
ibi demio cit 1blemniter acclamatum . is Fertur, etiam a Pontifice in praemium eidem datum . Hactenus Cavellus . II . ipsum confirmat Bosius de signis Eccleliar
155쪽
rso Tract. I. Disp. III. Art. III. Sect.III. Quaest. I.
rimus, ac maximus purae Conceptionis vir Gκ , cui tantam huic doctrinae sua auioritate Mem eo aravit, eoantam nullus alius
πηte, vel ps ipsum. Et cap. 1 3. num. I. Subrilissimus Doctor, quemadmodum omllibus ne logis Immaculatae Conreptionis propugnanda autbor extitit ι ita etiam nisil praetermisti , quod in bac re ad mavorem Virginis gloriam
facere pessi. De Parisiensi autem disputati ne ita scribit Bernardinus de Bestis in officio
Immaculatae Conceptionis a Sixto IV. U- probato lactione φ Dominus niser Jejus Cissus ad protegendam dilectae Μatrir dignia ratem , scolum indinis Minarum Doctorem extimium ad civitatem illam pretiaeus desinavit, qui advessariorum Dndamentis , argumentisique omnibus inconvincibili fermeape eorDιaris , ita cinceptionis Dominae innocenιiam elarissimὶ comprobavit , quod omnes illi μα- nes sublinitatem eius plurimum admirati , obmutescentes in diputando aeserere . suapropteν opinio innarum a Pari, si studu utico approbatur . Neque mirum videri debet , quod piam de Immaculata Conceptione sententiam appellaverit opinionem minoremῶ ho enim nomine primitus vulgabatur , ut patet ex Abbate Panormit no desertis, &Joanne Var- sone in 3. dist.3. & Salarar capcla. siet.IS. Unde Hierommius Hormachea in Cantic Proteg. cap. ID. Iure optimo Religionem aeramicam a Mare possumus vexanistram in bac pia sementia in Immaculata cinemptione, cyc. Quoniam post Doctorem sutarilem , totus ordo Seraphicus in eam sen. Lentiam propugnandam constiravit, do- c accedente totius sacrae Facultatis Parisiensis authoritate , studio , ac indefessis labore laetum est , ut hac pia sententia per omnes Christiani orbis plagas propagaretur , de ita invalesceret, ut non tam
1olius Ordinis Minorum opinio , sed omnium Christi fitilium esse videatur . Hic non refero alias hac de re postmodum s
bortas controversias , quas in hujus quaestionis decursu aperiemus. NModum tertiὸ , ImmacuIatae Conceptionis nomine nihil aliud c ex sententia
omnium Doctorum , qui ab exorta circa eam in scholis controversia scripserunt )intelligi debere , quam carentiam maculae Peccati originalis in ipsi B. Virgine illo primo instanti, quo ipsius anima corpori fuit unita, ac verὰ potuit astra mari , eo repta est Maria itaut omnes hae propos, tiones, quas passim reperies apud Authoat res, qui de ista Immaculata Concepti dii scripserunt, sint omnino aequivalentes, & eandem prorsus si Mificationem obtineant,
puta, Conceptio is Virginis est imn iaculata , aut B. Virgo in primo instanti suae animationis, fuit munda, & immunis ab originali peccato: aut Beata Virgo Praeveniente ,& operante divina gratia, nunquam actualiter subjacuit peccato originali: MI Bisi Virgo peccatum originaIe non contraxit T
IB. Virgo in primo instanti sui esse habuit gratiam sanctificantem : HIBeata Virgo a peccato originali suit praeservata: & plures aliae similes propositiones, quae indiscriminatim a Doctoribus, verbis dumtaxat variatis, sed eodem vigente sensu, ad explicandam hanc piam sententiam usui pantur adeo ut qui quamlibet illarum proferret, ita
aperte Conceptionem immaculatam enuntiaret, ac si praedictis omnibus propositionibus , & loquendi modis simul uteretur ἀCujus ratio est , quod etsi vox immaculata latius pateat, quam puritas ab originali peccato; attamen dum additur Conceptioni, determinatur, & restringitur ad solam cul- pae originalis carentiam significandam; nam in instanti Conceptionis , nec aIta contrahi potest macula, nec sormaliter per gratiam praeservantem impediri, ac eliminari, quam quae haereditaria propagine a vitiata humani generis stirpe , in omnes homines grassatur. His ita praelibatis, sit
VIrgo Deipara remera immunis fuit aForiginali peccato , ων ab eo praeservata μν gratiam sanctificantem Usi dinvisitus in fisam in primo suae Conreprimis , aut aviamatisms instanta . Haec conuIusio firmari potest gravissimis momentis , quae mmris claritatis , & methodicae disputationis gratia, PIOPOnemus, & expendemus sequentibus in paragraphis Iia Deiparae Hrginis Immaeucata Greeptis , imi Mimatio ex scriptura saera non
obstare Migitvr-ΜErito Christ Dominus dicebat Dam
. scrutamini scripturas . . . is, ilia sunt , q*α x momum perbient de me , ut
156쪽
De illibata Conceptione B. Virginis. I et
Iudaeo nignoranseam, Accaeestatem li-lpraeluserat S. Cyprianus lib. 2. testimori. que perstringetet, quod cum se in sacris lit- adversus Judaeos cap. 9. Herbum promissionis teris peritissimos esse putarent, eum esse ve- est , inquit, quod transmutitur in futura .rum Messiam tot oraculis repromissum noniNon discit pono, ne ad Evam pertinere vide- deprehenderent ι quanquam enim ejusinodilretur; sed ponam, id cly, suscitabo emtra te verba de seipso dumtaxat pronuntiaverit ado-imulierem . Alteram e iisdem significationis randus ille Salvator 1 attamen per sensum rationem profert S. Epiphanius lib. 3. accommodaririum eadem usurpare potest 'erbiis haereses, quam colligit ex his verbis, B. Virgo. Quanquam enim, ut docet S. inter semen tuum ,&semen illius: Nusquam I homas pari. q.27. art. I. Maod de sancti' autem , inquit , reperitur semen μhur m Maia in utero , nihil in ioiptura Can-icallidiis, ns in Maria a proin δε non potest totum ιradatur : attamen quia inquit S. Paulus a. j in Eva implarι. Cui suos eribit Rupertus lib. 3. ad I imoth. 3. Omnis saera scriptura de Trinit. cap. I9. tum ait: Ita a semen, seudus inspirata utilis es ad docendum , ad a 4mius mulieris c Christus 3 ut non etiam fit guendum , ad eorripiendum , ad erudiendum semen viri, di propterea non absque diem Justitia ; - ωrfectus sit homo , ad omηeirio ab ea sola denominationem accepit. τρον b-- instructus . Et ut egregie docta Ex hoc autem oraculo tripIex depromi subtilis Doctor quaest.2. in ologi ad I. ar-Ipotest argumentum, quo probetur virgi- sumentum PrincipaIet: Nulla sciencia Ommainis Dei parae immaculata Conceptio e Pri-
Irienda , cin ipsa scilicet ) inicavit 3 sed mum quidem , perpetua fuit inimicitia .
illa, ex quibus possunt alia fuscienter elici : eaque insensissima inter Mariam , &
Nnde minae veritares necessariae , non evri- moniam serpentem: at si etiam per aliquod
minutis in sacra Seriptura, is, ibi virtualiteri instans inquinata fuisset originali peccato, continent- ι Mut remissiones in Principiis, pro eo instanti non fuisset ipsius inimica, circa quarum investigatisnem vidιι fuit laborised amica, utpote ei consentiens, & sub- Expositorum, Ac Maorum : Hinc est quod dita: & Deo minitanti, Inimicitias ponam si divina Milpturarum oracula scrutemur,linter te , & Mariam , respondere possct id est, Profunda mentisattcnti e per n-s serpens, Sed ego prius per originali, culpae damus, de consideremus maxime secundum vinculum amicitias cum ea tun am, arcti interprctationem M. Patrum, & celcbri irem necessitudinem cum illa inibo, eam rum Ecclesiae inviorum, reperiemus plu-,superabo, dejiciam, & in meorum capti v xima, suae virginis Dei parae, im culλtae, rum numerum recensu 3 similas iniquitate ac purissimae Conceptioni patrocinantur . erimus, stabimuscontra te insensi, & inju-Ex innumeris autem ejusmodi oraculis , rii, Sc. Quae omnia directe mi Iitant non
quae huic velitati testimonium perhibent ,I'lum in Dei gloriam, sed etiam in illius di-Dicetiora quaedam proponam. vini oraculi veritatem: igitur clim hostiles Primum sit illud c enes 3. ubi Deus ser- inimicitias Maria su per cum daemone se pentem mulieris expugnatorem alloquens yente habuerit, nullus sanae mentis judica- ait v I s. Inimicitias ponam inter te, is ma-ibit illam cum ipso per originale peccatum herem , O, semen ruum , is, semetu illius : amicitias, & foedus iniisse. Confirmatur :ipsa conterra caput tuum , O tu i diaberis Sicut enini amicitia vel supponit, vel essicit caleano e ius . Quibus verbis significabat :isi litudinem, & paritatem: sic & inimi- n istam Evam, inquit Lyranus noster ,rcitia dissimilitudincm, di contrarietatem: sed aliam ab ea descendentem , scilicet Hro-ime eηim, inquit Rupertus mox laudatus nem Mariam, quae est iosa daemonibus: unde a fraudibus inimicinae disserunt, quia fraudes canticorum 3. aicitur 3 terribitis ut castrorum4 pacatam sermonis cuiuslabra rei praetendunt su- aeies ordinata. Cujus rei perspicuam rati lperficiem : immuttia veνο manviviam conremnem reddit S. Hieronymus , vel quisquis victaris babent rnuntionem : igitur eatenus est author epistolae ad Amicum aegrotum L Maria dicitur inimica serpenti, quatenus ei de viro rellabo : Hater Domini, inquit, dissimilis est: at nisi in primo instatui conia in i Jam muliere promissa es : Haec ιο-ic ceptionis suae fuisset a Deo praservata a Iabetiis opposita es sesentis. Et ne Me ad Evam oti natis culpae, non potuissetdici absolute pertinere videretuν, non dixit, pono, sed po dissimilis serpcnti : igitur vit illius divini or
nam illam indieans mulaerem, quae salvato culi stet veritas, necati quod unquam vesti-
- riat, nos qua generet statricidam. Cui gium similitudinis, di amotis antercessisse
157쪽
existinctiir, necessum est , quod etiam in ptimo instanti suae conceptionis ipsa scr-renti fuerit dissimilis, & adversaria.
secundum argumentum retitiir ex illis verbis , Ipsa conteret caput tuum M. Nam , inquit N Augustinus , vel quisquis est author commentarii in Genes. Cum siubjectis precati originalis eaput fit diatrali; tale eaput Maria contrivit , quia nulla peccati subiectis ingressum babuit in aηimam Virginis, ideo ab omni maeula immunis fuit. Ex quibus haec formari potest ratiocinatio: Originalemccatum omnium peccatorum caeut est,& initium, quod serpentini capitis more in Omnia alia suum corpus, & influxum derivat, Ze sensim inducit : sed istud serpentinum caput Maria contrivit: igitur a pestilcnti ejus afflatu , & morsu omnino immunis fuit, & libera. Tertium denique argumentum colligi potest ex illis vel bis , IUdiaberis calcaxeo eius, hoc est , illius vitae exordium frustra Iabefactare, ac insectare tentabis : Ex quiabus sic argumentor: Si beatae Virginis conceptionem, & primum illius animationis instans suis insidiis, ac fraudibus per originale peccatum surripuisset , ac deturpasset damon , illius calcaneus dici posset scedatus, nec exinde aliquam sibi pulchii tud j-ncm, ac dignitatem Virgo Dei para vendicaret: at illa maximc commendatur ex calceamentis. appropriatur enim ei istud Cantic. I. sam Febri sunt gressus tui in eaLeeamentis filia Priseipis ' quasi diceret, GreL
suum tuorum pulchritudo , ac rectitudo viarum, ex quo primit m movisti pedem , inde maxime celebratur, quia semper essilia Principis, primogenita dilectionis ejus,& clecta genitrix. Eva peccati quidem ancilla, catcri=filii vindictae, filii gehennae, dum formantur, & primum gressum ad vitam faciunt, ruunt in mortem: Tu vero in tuae Conceptionis transcensu, non minus pulchre quam confidenter gressum facis. Quam utique interpretationcm sic egregio explicat Rupertus , cum ait : De calceamentis bis agitur non eo oris , sed spis
rus, in qua discalceatum esse, summa es ignobilitas, o , plusquam servilis emas: idcirco
anesive ealeaneum serpens momorda, tu amrem filia Principis bene calceata , caput se pentιs continvsei. Tu mari e , ὸ Princeps ,
is Domina fingularis inlecta, is csMundam Te imonium, I iratae Virginis immaculatam Conceptioncm dc motarans, petitur ex illis verbis Numer. 2q. Oristin flesia ex Iacis, O, consurget virga de Israel is, percuties duces Moab , cyc. Ex quibus
verbis triplex colligitur argumentum ad illam Dei parae Conceptionis puritatem evi cendam . Primvm quidem , Maria dicitur stella, nam ut praeclarc ait S. llar nardinus Senensis sermone de glorioso nomine Virginis art. I. Cap.3. Ante adventam huius VP-ginis , peccati nebvla totum mundum occupa verat, ut non esset, qui verum lumen viaere posset: erant enim Gentes omnes nebulae tum binibu3 agitatae, ut dieitur a. Petria. Proinde in tenebris morabantur , unde merito de tribbus Nahum. I. scripIum est , inimicos eius proseqvratur tenebrae . 'Tandem praeust B.
Virgo fietit fulgida sella , ut de ea diei possu
io nebulae, He. at stella nusquam tene bris, ac caligine infuscatur: Conclude dum ergo cum nostro Matronio serm. de Concept. B. Mariae , quod fleut lux Aurorae orieηte sue, mane absque nubibus rutilat '. rta ainna Virginis semper resplenduit absque --
Omnes quidem Adae posteri originario piaculo obnubilati concipiuntur, sola Maria inter omnes innocens, & immaculata eminus promicabat. De caeteris quidemn ob ait, cap. Τ. Obtenebrentur stella caligine eius. Expectet larem , is, non videat , nec ortum' tis aurorae . Quae verba sic expendit Lyranus noster, ut resert Peliartus lib. q. pari. I. ari. 3. Ibi Iob loquitur de reatu oru nalis peccati: ideo dicit: obtenebrentur
stellae, id s, Saηcti, caligine eius: expectat turem , id est , Cbrisum : ι , -- non Diadeat 3 eo quod Cbristur supernaturalare ex
Virgine conreptus, originale precatum contrabere non potuis . Sequitur et nec ortum surgentis Auroiae , id es , Conceptum Mariae .
quae figuratur per auroram . Cantic. 6. His
adde quod beatissima Virgo non solum
stellae, sed & lunae, ac solis nomine celebretur 3 ipsi namque Ecclesia attribuere solet Cant. A veiba Progreditur quasi aurora consurgens , pvlebra ut luxa , electa ut su rquibus significat omnem omnino innocentiae splendorem , ac puritatis, & virtutis lumen, quod alicui Creaturae conferremus potuit, ubertim in eamdcrivasse. Quocirca non abs re sentire possumus inum idem in ordine gratiae fuisse auspicatum , quod in ordine naturae prius molitus fuci at et quemadmodum enim tria corporum genera , nempe
158쪽
De illibata Conceptione B. virginis. I 3
nempe solem, lunam, ac stellas, splenil iniones hominibus, maxime fidelibus, ae Te micantia formavit: ita quod in primo virtute praeditis, perpetuum, de infestum
eorum formationis exordio lumine circum-lbellum denuntiant. At eos omnes Vir-
fusa suerint, ac supervestita: sic de Chri-sgo Dei genitrix dia mystica virga non s
Rum Dominum verum justitiae solem, Uir- tum integerrimae suae vitae tempore percus. inem ejus genitricem, lunam istam mira-ssit, ac eorum fraudes dissolvit, & tenta . bilem, necnon & Angelos veluti tot stel-itiones irritavit : sed Ae in suae Onceptio, Ias in aeternae beatitudinis firmamento ful-inis, ac Nativitatis exordio eorum poten- entes, gratiae divinae luce coruscantes, a citiam fregit. Quod egregie explicat Rupersi lustratos in primo eorum sormationis in- tus lib. I. in Cantica cap. I. ubi conserens stanti ploducere voluit. Ex his itaque con-lhanc mysticam virgam cum Virga Moν- sat beatissimam Virginem nullis unquam sis, at . sicut virga illa virgas maleficorum , peccati tenebris infuscatam suisse, ac sub-4θη ineantalorum μυομyis,MOmnem superinde originalis labis prorsus expertem. Ham Puptiacam obtrimit, ac deiηde germi- se nium argumentum deducitur ex se- navit, fruis, frenaeuit, is, fructum protulit, quentibus ejuciem oraculi verbis, Et con- ηοη plantata mu succo terrae animata, sed jurget virga de Israel: Nam Isaias vaticina- virtute caelesti supra usum naturae mamectartus fuerat cap. Ii .. Egredietur virga de radF- sis tu ptilaberrima mulierum , amica mea. re Iesse, cy, ses de radice eius ascendet: quae cunctam pravitatem baereticam interem i, -- verba sic expendit S. Hieronymus ibidem:4perbiam diaboli deiecisti, tane tu florida, par-μs autem virgam de radiceIesse sanctam His- tu fructifera, Eamdem veritatem prae inem Mariam intelligamus, quae nullum ba-iclare illustrat S. Bernardus tom. I. in deuit μι fruticem ei remem , At si beata precatione ad gloriam Virginis, postquam Virgo maculata fuisset aliquo peccato,idixerat. Tu terribilis ut castrorum aries ordi. haud dubie non solum fruticem, sed de nata. suid enim Z an non borruerunt princia
nodositatem cohaerentem habuisset: Con- pes texebrarum, quando viderunt, praeter m cludendum ergo cum S. Anselmo Iib. a. de rem, armatura omni fortiore instructam , con-
Conceptu Virginali cap. O. Ego piissima m-itra se procedere 'minam fortem, ad bella d mina, quali cumque semulus credo, o fateor,ictishmam, eέω ensis super femur suum pr quὸd ex radice Iesse poleberrima, ac per Me Gipter timores nocturnos Z In circuitu eius acies omni, quod te decoloret, peccati vulnere aliena, valida spisitualium virtutum, suo se invisemi tegerrima permanens, florem pretiosissimum ordine tuentium, i . Sic proceuit in sua protulisti, non qualemcumque, sed super quem Conceptione Maria. Satis indicat hoc, id septifrmis spiritus requiescit. Vel ut clariti siquod sequitiar: ut te qui Angeli stilicet, nabet S. Ambrosus in sermone de Gabaonia custodirent lectulum salommis gratissimum, aeris explicans eadem Isaiae verba : HAEc s proinderent ne praeparatum aeterm Regi ἀμ-
virga, in qua nec notus originatis, ure cor- tium ahenus bospes invaderet. rex venialis culpa f/it. PIurima eamdem veritatem comproban-
Nec refert, quod iste sermo non inve- tia oracula nobis subministrat Psalmista Reniatur inter opera sancti Ambrosii typis gius: at ne Iongior sim, unum aut alterum excusaue . nam esurimi quos laudat nosteridumtaxat profero. Primum sit illud PDI. de Aula in Trituratione pag. I 33. cum Mi. 43. Sanctificavit tabernaculum suum altismus rchaele de Carchano in sermone de Poeni- Deus in medi. 0ur, non eo omebisur: adgutentia impressis anno I 496. fidem faciunt vabat eam Deus manὶ diluculo. Nemo nam- se sermonem istum inter sancti Ainbrosisque negare potest Virginem Dei param esse opera legisse : Unde etiam praelata verbairevera Altissimi tabernaculum, quia quem inserta sunt ici officio Conceptionis, quod caeli capere non poterant suo gremioco ab Ordine Seraphico ex approbatione Ap iplexa est. Quod utique tabernaculum se stolica recitatur. E ificavit Altissimus ineffastu prorsus, ac Tertiam denique argumentum peti potestilongc praestantiori modo , quam quasmex illis verbis ejusdem vaticinii: ει ρον-ibet alia, animas sanctitate 'retccIlentes, ita cuties dares Μο : Notum est enim doe-iquibus etiam habitare dicitur. Sunt enim mones nomine Moab non obscvrd desi-iplurimi , quos dumtaxat in vespere mortis gnari: quemadmodum enim Μωbιtae sem- sanctificat, ut Iatro poenitens: alii quos
per Istactius fuerunt insensi: ia dc Me-iaetate provecta, de veIut in vitie meridie i
159쪽
f Traist. I. Art. III. Seist. III. Quaest. I.
viiiis ad sanctimoniae flatum evocat ut sanctus Paulus, Magdalena, &C. Sunt etiam quos manὸ praevenit in benedictionibus dulcedinis , eos videlicet prius tinctificando, uam in lucem apertam per nativitatem prineant, ut de Ieremia , ae Ioanne Baptista
vaticinatum fuerat Ieremiae I. antequam exi.
res da vum sancto vi ter Veriim beatissimam Virginem adjuvit, & protexit Deus maηe dilueusi , hoc est, a primo illius vitae exordio , eam videlicet ab omni prorsus peccati inquinatione praeservando, utpote cum illam in suum tabernaculum selegi se set : qualiter enim Deus illam adjuvisset mane diluculo, si prius in daemonis tyrannidem per originale peccatum illam ablegasset pId ipsum exaclitis, & apertius insinuat Psal. 86. dum ait: Fundamenta Hus in momribus sanctis, diligit Dominus portas Sion super omnia tabernacula Iacob ... homo natus
est in ea , ipse fundavit eam Altissimus . Quibus verbis Iagnificat beatissimae virginis
sanctitatem orientem longe illum cellitudinis, ac dignitatis verticem obtinuisse, quem Consummata caeterorum sanctitas postet assi qui Hinc sanctus c,regorius expositione I in librum Reg. ait: Μοntis Obraim nomine , beatissima semper Virgo Maria Dei genitrix designari potest Mons quippe
is fuit , quae omnem electae creaturae altituri dinem electionis suae dipnitate transcen- ,, dit. At non Mons sublimis Maria, quaeri ut ad Conceptionem aeterni Uerbi per-M tingeret, meritorum verticem supra om-M nes Angelorum choros usque ad solium is Deitatis erexit ρ Hujus enim montis prinis cellentissimam dignitatem Isaias vaticiis nans, ait: Erit in novissimis diebus pr. M paratus mons domus Domini in vcr- ,, tice montium . Mons quippe in ver- ,, tice montium fuit, quia altitudo Mariae
is supra omnes Sanctos effulsit: At nulla ratione dici post et in suae sanctitatis exordio quamlibet aliorum banctorum adaequasse, imo superasse dignitatem, nisi revera fuisset ab omni peccato immunis in primo vitae suae instanti ue s enim dumtaxat fuisset prius sanctificata quam nata , id commune haberet cum iis , qui sanctificati fuerunt in utero , ut mox diximus . Concludendum igitur cum S. Anselm. hom. de Concept. Urg. Si Ieremias, inquit, qui in Emitibus prometaturus, in vulva est sana Pasus, is, Praecursor Domini Joannex , spiritu sancta ex titero Μafris est repletur , qvir H rere audeat, tagias saeculi propitiatorium , -πis suae Conceptionis eviraeo -, initus sancti illuminatione destitutuui Confirmatur ex sequentibus verbis, Homo natus est in ea, i Q. Per illum enim iamianem, Christum signifieabat, de quo vaticinatus fuerat Isaias scribens; Mulier circum dabit virum: At inquit S. Anselmus lib. de Conceptu Virginali ' derebat ut Cisisti conceptio de Μatre purissima ferra i Nempe aerens erat ut ea paruate, qua maior sub Deo nequit intinui, Hrgo illa uiseret : evi DrusPater Micam Filium suum , quem de rara suo aeqvalam sibi genuum tamquam seipsum diligebat, ita dare disponebat , ut naturaliterest unus, idemque communis Dei Patri 3, 3 Hetriis filius. Hinc praeclare ait S. Petrus
Damianus serm.2. de Nativitate: Caro Virginis ex Adam conrepta, maculas Adae non admisit , at fluuiaras eius eontinentiae puritas in eandorem lucis aeternae eonversa es , ut
videlicet Christus , qui est candor lucis
aeternae, speculum sine macula, & puris ima paternae bonitatis imago, ex purissima carne corpus sibi efformatum assumeret: Non enim eredendum est inquit sanctus Ber- nardin tom. 3. serm. 9. quod ipse Fumr Dei voluerit nam ex Hirgine, sumere eius carnem , quae esset maculata alituo originali peccato , imo credendum est , quos voluit sumere carnem ex earne purissima , ων quo
Has Mateν fuerit plusquam Eva, , Adam . qui creati Inerunt sine mecato straginali. Quod utique facile in mentem inducet quisquis audierit Ecclesiasticum monentem cap. j. Muod gloria bominis ex bonore Patris sui st, is draecus fili , pater ine bonore . Et ibidem 1 Maledictis matris eradicat fu damenta . Unde fi unquam aliquid dedecoris , & maladictionis ratione originalis peccati suscepisset Virgo Elafipara, ab hac certe propudiosa ignominia non esset immunis Christus eius filius, & si non culparetur, devenustaretur tamen parentis dedecore: nam ut sententiose dixit Tertullianus, Cbristus ex stirpe Iesse deputatus, per Μariam stilicet, is inde censendus , quasi Christi Dei honos censeatur ex Virgine , unde si Deipara infamissimae praevaricati nis fuisset rea, & tariareo tyranno tributaria , non tam gloria, quam filii aliquod dedecus inde censeretur: siquidem, ut praeclare dixit Arnoldiis Carnotensis in Tr elatu de laudibus Mariae, sod Μam prae-
160쪽
m nlibata Conceptione B. Virginis.
Aratur maria plena , es indivi-lduam esse Μatris, o, Filii gloriam, commune et utriusque --οηium : Nam, ut ibidem ait , una es Mariae , On Cbνsi raro , Mnus spiritur, ex quo dictum est ei, Dominus tecum. Qito innotescat, gloriam utriusue individuam esse, & fore quodam mino communem iUominiam , quae a Matris dedecore derivaretur in silium: Christus enim ex Virgine censetur. Missa facio varia ejusmodi testimonia , quae tum in Iibris Salomonis, maxime in Canticis Canticorum , ubi Dei parae Virginis eximia puritatis, ac sanctitatis pulchritudo epregie celebratur ac commendatur :tum in Prophetarum oraculis, quae in .sdem purissimae Conceptionis Dei patae asserintioncm collineant, ut nonnulla ex novo I estamento proferam , in quibus haec veritas perspicacitis delineatur. Prodit imprimis illa salutatio Angelica uequa Nimirum Angelus , ut nuntiaret Incarnationis sacramentum , Orator a Deo destinatus ad Virginem, sic eam pCroravit: Ave gratia plera: signanUr dixit: AN, hoc est, fine vae, ut egregie explicat Angelicus Dinor in elucidatio iis ratulationis Angelicae , ut videre est ri prima ejusdem operum editione, & antiquioribus manuscriptis . Ex peccato , inquit, secutum es triplex vae: vae culpae : vae parna : Nagnorantia et se eulpae triplex et originalis , actualis , venialis 3 fine omaei isto triplicι vae fuit beata Virgo. Ipsi concinit Seraphicus Doctor in speculo Virginis cap. a. ubi ait , Ave Μaria obsque vae . Triplex es vae, ra quo immunismma suis Μaria : vae culpae actualis , - -- seriae Originalis , o, vae poena gebennalis . idipsum praeclare commendat S. Bernardi nus tom. q. sermone I. de Annuntiatione art. I. cap. I. Ave, inquit, beata Virga , sinep ο vae, id est, me peceato tyranno peccati originalis, quia fine eo concepta es . Ea autem salutationis formula .ulus est, ut inverso nomine Evae significaret, ait S. Hieronymus: suod quidquid malevictimis inυ- sum es per Evam , latum ab ut benerictio Μariae. Unde etiam praeclare canit Ecclesia, Sumens illud ave, Gabrielis ore , sundams in pace, mutans Evae nomen. Nec ninmen dumtaxat, sed & sortem feliciter immutavit, quia ut egregie scribit S. August.
x menti inma 3 Eva ccci .ndo obfuit , Μaria vivi aηδε minuit : illa pere si, Masanavit, is e. Qualiter autem haec omnia recte in Virginem Dei param quadrarent, si1 ipsa eodem , quo Evae posteri , ominalis peccati miseriae maledicto subjacuisset pEandem veritatem plenius confirmat Αngelus, cum ait: Gratia plena . Enimvero qua ratione dignissima Mater Dei plena gratia diceretur, si peccato originali locus in ea relictus suisset, de gratia praeservationis, quae concessa fuit Angelis, ne cum perduellibus ruerent, ieside suisset ρ Dicendum igitur cum Seraphico Doctore serm ne a. de Virgine , quos Domina mstra fisplena gratia praeveniente in sua sanctificatis. ne ι gratia scilicet praeservativa, contra 'diatatem peccati oriranatis eclpa, suam contra
xisset ex corruptione naturae, nisi Decialigratiae privilegis suist praeservata. Hanc veritatem nultu, infici, bitur , qui cum sacris Doctoribus sentiet illis verbis, gratia plena , significari Virginem Dei param omnis gratiae plenitudine , & persectione fuisse decoratam. Bene plena, inquit audior sermonis nomine S. Hieronymi ad Eustoctium λ teris per partes pro lur, Haraae vero mulse rosa isfiaet planitudo gratiae : Unde Richarius a S. Laurentio Tib. I. de Laudibus Virginis cap. q. sic ait: Omnis iam creatura aliquid babet vacuitatis , quia maiorem ma-tiam recipere mitiis, ipsa aut m M viuequaque gratia oena fuit , quia maiorem gratiam habere non potuit: nisi ipsa invinitatiun.retur, Me est , nisi ipse Deus esset . Haecis plenitudo, de qua bis specialisor ducit a
gelus, Ave gratia plena. Eadem eii Iheologiae Principum sententia: siquidem Alensis noster I. p. suae Summae diserte pronuntiat: Beata Hreo ranιambabuit gratiam, quod de facto non poterat plus recipere, quantam pura creatura recipere potuit. Cui Concinit S. Albertus M gnus in suo Mariali cap.r77. In brata κιν-gine Maria, inquit, reipectu omnium creatu rarum non uritarum fuit graIia Iumma, fuit gratia in summo: ergo appropinquat ad primam lucem in summo i erga puratas in sum. mo: puritas enιm seqviIur naturam luminis , γ, lumino. Huibus significat, quod ex summitate suae gratiae Maiia nedum nabuerit totius puritatis culmen, & excellenti Mn: iudex ultro proximius, ac perspicacius aeterni divinae estentiae luminis , ac vitionis particeps fuerit. Quam veritatem non mi, his pie quam eleganter sic plicat nost I S. Bernar.