장음표시 사용
251쪽
aemonstrationem perfectissimam , qua prima proprietas demonstratur de sua scientia plures enim sunt demonstrationes, quibus ipsa subjecti, aut objecti existentia probatur saltem a posteriori; cognitio vero distincta illius essentiae potitis intenditur, quam sup-Ponatur per scientiam: unde major generaliter loquendo non est vera.
Rhyndreferundo, distinguendo majorem: Omnis habitus intellectivus supponit oblectum suum, tam quoad an iri, quam quoad quid sit, quando onjectum concurrit ad illius Productionem una cum intelleetu , concedo: Iecus, nNo: Similiter distincta minore, ne-anda est consequentia: fides eiiim cum sitabitus divinitus infusus, ut dicemus infra, a solo Deo producitur, ut causa esliciente, non vero partim ab intellectu, partim a Deo, ut objecto: & subinde non debet supponere Dei inentiam, & existentiam, sed circa mirarnsue legitime occupatur. Ogietes ierisi: Plurimas fidem cadunt,& per illam certo creduntur , quae nulla ratione ordinari possunt ad praestantiorem Dei notitiam, aut ejus gloriam manifestandam, puta quod Tobiashabuerit canem, quodque canis iste Fasi nuntius adveniens blandimento suae caudae gaudebat, ut legimus Tobiae II. igitur Deus censeri non potest objectum adaequatum fidei sub ratione Divinitatis. Neo antecedens; & ad ejus probationem dico nistoriam illam canis Tobiae, & similia ordinari ad Deum, tum quia conducunt ad manifestandam veracitatem Dei , quae nec in re levissima deficere potest :cum enim fides Deum in omnibus veracem Profiteatur, & ejus veritati in dicendo maxime innitatur; hinc quidquid illa percipit absolute, in Deum ordinata Hic enim est virtualis fidei discursus: quidquid Deus diaeit o verum, sed Deus mediante saltem seriaptore canonico libri Tobiae dicit ipsum Tisiambabuisse canem: igitur, id verum est. Id etiam conducit ad commendandam eximiam
Dei bonitatem erga tibi fideles Clientes , qualis erat Tobias; cujus historiae gratistimae aliqua pars fuit adventus ille canis praecedentis , & nuntiantis accessiam Tobiae Iunioris , ac cauda gestientis. Conducit denique ad significandam sapientiam illam divinae Providentiae ordinationem, qua post uarias aerumnas, diversasque probationes , ac tribulationes prosperitatem inducit, &iaetitiam non solum in maximis, sed etiam tra minimis ubertim effundit. Eaetera quae possent adversus hanc conclusionem objuci, jam expensa sunt, & ditatuta in supra laudata quaestione proecmiali nostrae Theolcetiae. Ideo sit
CONCLUSIO TERTIA.DEus sis ratiMe primae veritatis in esseniari, est oriectum 'male quod fidei dia
vinde . Probatur. Illud est objectum formale, a quo specificatur, 3c per quod ab aliis habitibus distinguitur 3 at fides versatur circa Dei veritatem in cssendo, & per eam distinsuitur ab aliis habitibus intellectualibus: igitur, &c. Major constat. Minor probatur quantum ad primam partem authoritate S. Dionysii lib. de divinis nominibus cap. 7. ubi ait: Fidei est circa simplicem , semper existentem veritatem: sed veritas simplex, & semper existens, non est alia, quam ipsa Dei veritas in essendo tigitur, Acc. Probatur etiam quantum ad sericundam partem : Deus enim sub alia ratione est objectum fidei, quam spei, accharitatis: sed est objectum 'ei, ut Fidelis,
charitatis vero , ut summe bonus : igitur debet etiam esse objectum fidei, ut summo verus. Confirmatur: Si Deus sub ali- ua alia ratione censeri posset qbjectum fi- ei; maxime , ut volunt plurimi ex nostris , sub ratione primae veritatis in cognostendo, de dicendo: sed id non videtur admittendum: Tum quia objectum sor- male unius habitus debet esse unum: sed veritas Dei in cognoscendo , 8c revelando non est quid unum 3 siquidem veritas Dei in cognoscendo , est ipsius persectio intrinseca realissima , & omnino divina et veritas autem in dicendo , seu revelando est quid extrinsecum, contingens , dc respectus rationis: Tum quia objectum sor- male habitus realis, debet etiam esse reale, seu, inquit Doctor in 3. dist. 23. n. s. Ratio 1 malis babitus realis non es ratio, vel ens rationis: sed esse revelatam Deum es Trinum , O, Unum , non dicit ultra Deum Trinum, is, Unum, ni respectum rationis , sicut esse eeritum, non dicit nisi respctum
rationis ultra rem, qua cognosicitur: eιtur assentio Deo trino, quia revelatum , firmatis ratis ofecti, cui assentis per babitum me emesens rationis, quia est inconveniens, cum babitus realis habeat obiectum 'male reale, mout potentia realis obsectum 'male reale: Cι-- revelari passu , cum A res rationis ,
252쪽
Traia. II. Disp. I. Art. I. Quaest. I.
ηοη potest esse sermalis ratis tendendi in Me ,
Deus est trinus , is unus: Tum denique quia objectum formale debet esse aliquid intrinsecum objecto materiali r sed veritas Dei, seu revelatio divina, non est quid intrinsecum Iino : neque divina pei sectio am- ciens illius essentiam: igitur, &C. Dices primo : Illud est objedium formale fidei, in quod ipsa resolvitur , seu quod est ratio, propter quam credimus Deo: sed ratio, propter quam Deo revelanti credimns, non est ipsa veritas Dei in essendo , sed veracitas, seu veritas in dicendo: igitur Deus suo ratione primae veritatis inessendo , non est objsum formale fidei. Disti is maiorem: Est Objectum sormale motivum, & respectu cred cntis, concedo: specificativum , & respectu fidei, nego :objectum enim formale specificativum, &motivum in hoc discrepant, quod primum maximes etet adnabitum, qui circa ipsum
versatur: motivum autem ad facultatem,
di potentiam . quae per habitum in obj-ctum tendit; ninc objectum specificativum debet esse quid intrinsecum objecto materiali: motivum autem potest esse quide trinsecum; quippe id omne potest habere rationem oblecti motivi, quod facultatem pellicere potest, ut occupetur circa Obje
Dires seeundo. Fides est habitus practicus 3 non enim ordinatur dumtaxat ad verum supernaturale cognoscendum: sed etiam ad illud amandum , & bonis operibus obtinendum: fides enim sine operibus mortua cst, ait S. Jacobus; igitur debet habere objectum practicum, &operabile; at Deus sub ratione primae veritatis in co3noscendo, non est objectum practicum a itur sub hac ratione non eu objectum Nego minorem, Deus enim, ut prima veritas, non soliim repraesentatur per fidem, ut objectum speculabile, sed etiam ut practicum, 'uia ut objectum aliquod censeatur practicum, non est necesse , quod sit a nobis operabiles sed lassicit, quod a nobis possit obtineri, & quod ex illo tanquam ex prima regula omnis morum rectitudinis, ac probitatis desumi possit ratio agendorum: hac autem ratione Deus, ut prima veritas in essendo 'ectari potest, ut sic enim est noster finis ultimus ex quo desumitur agendorum ratio.
Uectum formala quo, seu ratis sub qua ydes in Deum tendis , es veritas Dei non solum in dicendo, jia etiam in cognoscen-A . Haec videtur cile conformior menti
Doctori, in 3. distine . et q. ubi ait i Pses dici, quὸd fides a insita similis est in aliquo fidei ingusae, imo in multis . Nam Mut fisaequistis asentit, vel credis dicto aueuius, quia eredit veraeitati asserentis illud esse verum: M ases infusa agentit alicui revelato, quia credit Deo, uesveraritati Dei asserenti illad. Et quia quod Deus asseris, smnaturaliter revelat; iura fides asentiens tab revelato , quia σμsentit veraeitati revelantis , est babitus super-
naturalis 3 revelat autem credibilis, quaηdo iu-
non babet certitudinem ex objecto, sed ex viraritate resis, scilicet Dei. Quibus mctor significat veritatem divinam esse motivum, leu rationem sub qua fides in Deum tendit, ita quod quantumcumque Deus csset prima veritas in essendo, tamen in eum fides non tenderet, nisi pariter esset prima veritas in coanoscendo, & dicendo , quae neminem fallere potest. Probatur autem conelusior Sub ea rati ne fides circa Deum occupatur , sub qua Deus movet intellectum creatum, ut assensum praebeat revelatis: at id Deus praestat per utramque veritatem in cognoscendo , & dicendo. Probatur ue sub ea namque ratione intellectum creatum allicit, ut assentiatur rebus revelatis , sub qua apprehenditur omnino verax, & infallibilis in prinponendo , & revelando: sed ad id nocessum est, quod cognoscatur ut prima veritas in cognoscendo , & dicendo : haec enim utraque veritas necessario praerequirit, ut intellectus absque ulla haelitatione, aut erroris, & deceptionis formidine, aD sensum praebeat rebus revelatis 3 etenim si alterutra desit, dubius haerebit intellaetus circa res propolitab: quantumvis enim Deus sit verax, dc habeat piopensionem ad dicendum verum, si intellectus incertus sit de eius infinita sapientia, ac infallibili apprehensione eorum, quae cognoscit, anceps crit, an id quod lacus proponit, sit rci Psa verum: non iccus, ac quantumvis no verit hominem veracem , tamen quoniam
propter limitatam elus intelligendi facultatem , plerumque vrrori subiacet , & res alia
253쪽
aliter quam sint, apprehendit; inde sit, quod non ita firmiter credat id esse verum, quod ab homine proponituruὸitur quemadmodum
necesse cst, qu H certo noverit intellectus Deum non posse fallere quemquam, quoniam est infinite bonus, & verax: ita opubest, ut etiam noverit eum non posse falli, quia summe sapiens, ut hac utraque concurrente notitia firmum assensum praebeat rebus
Confirmatur: Ut testimonium Dei sit ratio formalis sub qua fidei, debet apparere omnino insallibile: at ita apparere non potest, nisi Deus apprehendatur ut prima veritas tam indicendo, quam in cognoscendo : luitur,&c. Major constat; cum enim fides ut omnino infallibilis, etiam niti debet motivo omni iaci ira fallibili. Minor vero probatur:
Ut testimonium Dei sit omnino in fallibile, non sufficit, quod Deus non possit fallere in dicendo, sed insuper requiritur, qu H non possit salii in cognoscendo; ille enim qui votest falli in cognoscendo, potest etiam alios fallere, si non ex malitia , saltem ex ignorantia: igitur ad hanc divinam infallibi-
Iitatem adstruendam tam necessum est , quod Deus cognoscatur ut verus, & infinite sapiens in cognoscendo, quam verax, & sum-mc bonus in dicendo. Dices primo: Diversorum habituum debet esse diversum oblectum quo, seu diversa ratio sub quatenjunt in suum objectum: at fides, & Prophetia sunt distincti habitus, &subinde diversae sunt illarum rationes , quibus tendunt in objectum: sed Prophetia tet, dit in Deum, ut in primam veritatem infallibilem in cognoscendo, & revelando: igitur sub hac ratione fides in eum tendere nequit. Distinguo minorem: Prophetia tendit in primam veritatem infallibilem in cognoscendo,& jicendo, eo modo, quo fides , neg' alio, concedo, fides enim tendit quidem in Primam veritatem. sed modo inevidenti, &obscuro, ita quod si objecti manisellati' fie-1et evidenter, assensus qui fieret illi objecto Proposito, non esset aetus fidei , sed vel Icientiae, vel alterius habitus: Prophetia autem indifierenter se habet ad obscuram , vel evidentem objecti propositionem. Hinc est quod etsi fides in Christo D. locum non habuerit, tamen in eo fuit Prophetiae donum. His adde quod Prophetia , & fides
varias aliunde habeant differentias; Pringetia namque conceltur solum ad illu- rationem intellectus; fijes vero etiam adpiam voluntatis motionem ordinatur: fi- aes respicit aliquid aeternum , & si quaedam temporalia contemplertur, puta mystcrium Incarnationis, illa dumtaxat respicit, quatenus eis subest aliquid aeternum, nempe quatenus Deus est incarnatus, crucifixus, mortuus, dec. item fides maxime
ordinatur ad prodriam sanctificationem subiecti: Prophetia vcro tendit in temporalia,& ad sanctificationem aliorum.
Dices secunia: Objectum formale eco, sicut & qaos , debet esse quid unum; at ut dictum est supra , veritas Dei in cognoscendo, & dicendo, non est quid unum,
me cum una sit aeterna, alia vero tems, una Deo intrinseca , altera vero extrinscca : igitur censeri non potes objectum formale quo , seu ratio sub qua
moveatur intellectus ad assentiendum re bus revelatis.
Distingto mayrem: Dcbet esse quid unum
in ratione entis, seu secundumentitatem, nego: in ratione objecti m ventis, seu secundum formalitatem moti vi , concedo .
Minoi cm similiter distinguo: Divina veritas in cognoscendo, & dicendo non sunt
quid unum penes entitatem, Concedo: penes rationem moti v I , nego: quemadmo
dum enim idem actus poteli tendere in duos fines partiales, & assensus conclusionis elimci propter duos assensus praemissarum , Mduas eatum veritates; & sicut unus actus
fidei humanae exeri potest propter testimonium duarum personarum, itaut ab miraque partialiter pendeat; sic unus, Midem actus fidei divinae pendere potest a
duobus motivis partialiter ad ipsum concurrentibus: unde quanquam divina veritas in dicendo, & revelando non sit qui unum secundum entitatem : tamen quia utriusque notitia praesupponi debet tanquam conditio , sine qua non eliceretur assensus fidei, id pirco invicem conveniunt in unitate motivi.
Dius 3. Si veritas Dei in dicendo, esset objectum sormale motivum Fidei, maxime vel quatenus est revelatio activa ex parte Dei; vel prout est revelatio passiva ex parte credentis; sed neutrum dici potest: Non quidem primum, quia ratio formalis sub qua debet esse intrinseca objecto formaliquodue nam in omni scientia, ratio assentiendi alicui conclusioni, est ipsa ejus conclusi
nis vetitas intrinseca: revelatio autem acti-
. va, cum sit ratio Dei ad extra, non est ali-
254쪽
quid intrinsecum Deo revelanti, nec objectis revelatis: Non etiam secundum, cum emim revelatio passiva sit mera denominatio extrinseca, & respectus rationis, sequeretur motivum fidei divinae esse ens rationis, ac subinde fidem nostram fundari inente rationis.
Nego minorem, & ad ejus probationem, dico rationem formalem sub qua fidei es.se ipsam revelationem activam, seu ex parte Dei, manifestantis veritates spectantes ad fidem; so uidem tota ratio cur assentimur rebus revelatis, est quia Deus, qui infallibilis, de verax est in dicendo, hujusmodi veritates credendas proposuit, ac revelavit. Unde quamquam ratio formalis sub qua in scientiis debeat esse intrinseca conclusioni, quia scilicet assensus scientificus fit propter evidentiam ipsius conclusionis
elicitae ex praemissis evidenter notis 3 tamen secus est in fide, quae non movet ad a Dsensum nisi piopter testimonium extrinsecum dicentis.
D quid feri debeat η rae fidei resolutio, tamia etiam in motivum certum , is iV.llibile, tam proin is crevi orum, quam assensus nostri.
Notaηdum primo, quod sicut ad actum
fidei eliciendum duo concurrunt: unum quidem praesuppositive, & aliud formaliter, nempe propositio, ac revelatio mysteriorum credendorum, &actus ipsius ridet, quem rebus propolitis praebent Fideles: ita etiam duplex distingui potest fidei resolutio; una quidem, quae fiat praecise quoad solam propositionem, & reve- Iationem credendorum, per quam mirum respondcri potest ad interrogationem, quare credamus, hoc vel illud esse a Deo revelatum : altera vel O fit quoad assensum, Per quam respondemus ad interrogationcm Θquare Deo myseria revelanti assentiamur. De utraque autem fidei resolutione agendum est in praesenti. Noea um serendo, ex objectis, quae pro-Ponuntur intellectui, eumque movent ad assEnsum , quaedam esse per se evidentia, quorum objectum sormale motivum , est ipsa eorum evidentia; haec enim immediale movent intellcctum ad sui amnsum. Alia vero secundum se nobis inevidentia, quibus idcirco assentimur dumtaxat pro her
aliquod motivum ab eis obsectis distinctum. Unde ratio sor malis motiva Ob:ecti est vel intrinseca objecto, quando scilicet est evidens, vel extrinseca, dum est inevidens; ea enim est intellcctus nativa propcnsio ad verum, ut nulli objecto asisentiatur, nisi quatenus illius veritatem deprehendit, vel per ipsummet objectum, veler aliud cum quo necessariam aliquam
abet connexionem. Porro motivum formale extrinsecum ,
quo allicitur intellectus, ut assentiaturalicui objecto, est duplex: nam quandoque habet con naturalem connexionem cum ob eis cto materiali, ut fit dum cognoscinius eficetias per causas, aut causas pere sectus; hoe enim medium est aliquo modo intrinsecumrci cognitae propter naturalem, Sc necessariam connexionem efficctus Cum causa,& causae cum est ectu . Interdum vero motivum istud est omnino extrins cum objecto materiali, nec ullam cum eo haliat connexionem naturalem, sed dumtaxat mora-lam, sicut accidit quoties alicui pro pomtioni ast mimur propter solum testim
Insuper advertendum est, quod quando cognoscimus aliqua qbjecta nes is per se evuentia, hujus cognitionis objectum sor-
male motivum est aliquid unum eadem ratione , qua res cognita est una : secus autem quando medium est distinctum a re cognita dum enim credo v. gr. aliquid esse verum quia Petrus id tellatur, ratio me movens ad istud assensum , est partim quia novi Petrum hominem esse veracem , partim quia novi eum hoc duxisses quantumvis enim crederem non es . se veracem; si iamcn mihi compertum csset eum hoc dixisse : aut e contra, si noverim eum hoc dixisse, nec tamen credam eum esse veracem, illud certe, quod mihi per eum proponitur, pro certo, ac indubitato non erit. Notandum tertio, Ecclesiam esse congregationem omnium Fidelium sub Christo Domino eius invisibi si capite, & Romano Pontifice illius capite visibili, Christi Domini Vicario , ac Petri successore: quae considerati potest dupliciter secundiim ejus duplucem statum, nempe vel primitivum, vel successivum; scilicet ucl pro tempore Christi, &Αp'stolorum, qua ratione Apoc. 2I. vocatur Ecclesia primitiva: vel pro tempore immediate subsequente, & serseverat
255쪽
ro usque ad snem mundi, qua ratione Ec- His praelibatis , determinandum cst quod . clusa praesentis temporis, & usque ad sae- namia istud motivum, seu principium cerculi consummationem, dicetur ι fumista su- tuni, ac infallibile, in quod fides nostra repra fundamentum Amstaeorum , Pro ela-i Ivi possit, tam quoad propositionem crerum, ipse summo angulari lapide Cbristo Ie-ldendorum, quόm quoad assensum prae n-su ; ut ict ibit Paulus ad Ephes. a. Rursus con-ldum rebus, & objectis revelatis, ac prop siderari potest Ecclesia, vel quatenus est con-lsitis. Circa cujus resolutionem tam muIti Eregatio omnium Fidelium toto orbe disper-lplex, ac varia est Authorum sententia , ut wrum, constans pluribus viris summa din pene quot sunt capita, tot sus appareant. ctrina, & vitae sanctimonia illustribus, quγ imprimis namque Manichaei, ut resert S. Α rue jam a Christi temporibus semper in ea-Igustinus lib. De utilitate medendi cap. I. d em fide sine ulla minima mutatione, non cebahi superstitiosum esse fidem ante rati obstantibus Paganorum, Tyrannorum, Hae- nem imperare, quasi nihil credendum sit, reticorumque oppugnationibus, constantissi- nisi quod ratio suaserit: quem utique erro- me per tot saecula hactenus pcrseverat . rem innovasse videtur Petrus Αbnlardus , Quod sane conssat fieri non posse nisi di-iqui, ut narrat S. Bernardus Epist. I . in vina interveniente virtute 3 qualiter enim primo limine Theolagiae , ves potius stultilagis tot, ac tam varii homines tanto invicemisuae, fidem definis aestimatisnem; quasi cuique intervallo dissiti, tantaque animorum dia in ea sentire, loqui quae libeat, liceat; aut versitate discrepantes, ita concorditer, acipendeant sub incerto vagis, ae in variis Visio- constanter circa eadem mystcria prorsus ine- nibus mstrae fidei saeramenta, bi non magis videntia, & naturales humani genii vires certa veritate sub istunt. Deunda sententia est
cedentia convenirent invicem , ac con- Lutheranorum, ac Calvinistarum asserensentirent, nisi divina aliqua virLte ad id tium ultimam resolutionem fidei nostrae .
moverentur λ maximc clim experientia C-- tam quoad propositionem credendorum ,
stet omnes alias Sectas, falsis opinionibus quam quoad assensum rebus propositis, fi deditas statim in. varias divisones atare , ri debere in solam Scripturam, aut inta di facile extingui. num motum Spiritus sancti cuilibet fideli Secundῖ, considerari potest Ecclesia, prout specialiter assistentis, ut ex Scriptura sacra infallibiliter a Spiritu S. regitur, & propter cognoscat, quid sit credendum. Tertia sen- ejus divinam assistentiam, non potest erra- tentia eorum est , qui volunt illam resolu- re in filis dogmatibus, Ac fidei decretis . tionem fieri in ipsummet divinae fidei ha-Hinc duplex exurgit Ecclesiae authoritas in bitum, per quem apparent objecta creden- proponendis fidei mysteriis , quarum una i da. Quarta sententiacst illorum, qui ulti-
Cciaberi potest Politica, & civilis 3 quae ma- mam nanc resolutionem refundunt in a xime oritur ex veracitate tot hominum sa- thoritatem Ecclesiae ; qui quidem rursus va-Pientia, ac sanctitate, & consequenter fi- rias in sententias scinduntur. Primὸ nam- dei dignitate pollentium. Qua ratione S.sque Medina lib. s. derecta fide cap. II. con Augustinus in lib. contra epistolam Funda- tendit fidem nostram ultimo niti divina au- menti capia . inter praecipua motiva, quae ip- thoritate Eccles . secvndo, Valentia qu. I. sum intra Ecclesiae sinum detinebant, & ad p. 1. distinguens inter propositionem, &de- praebendum asscnsum rc bus ab ea propositissfinitionem rerum credenciarum, dicit fidem pellicebant, numcrat sapientiam Doctorum , resolvi in authoritalcm divinam, quς tribui-co ensam pselorum, vim miraculorum, a tur Ecclesiae; propositionem vero in illius ιiquitatem, εθε perpretuam Pontificum succes- authoritatem humanam, & civilem. Terta βη , OQ. Alia autem authoritas Eccle- Suareκ disp. 3. sect. 8. distinguens inter rc
sae censetur divina, di insallibilis, quς ipsisIutionem fidei quoad se, di quoad nos 3 ait
convenit, quatenus cst organum, &instru-xFidem spectatam secundum ipsius naturam
mentum Spiritus sancti, per quod ipse sua resolvi in divinam auctoritatem Ecclesiae , Promit oracula, ipsique perpetuo assistit , ' spectatam vero quoad nos, resolvendam ita iuxta illam ciuisti Domini promissionem,ripsius Ecclesis authoritatam civilem, &hu Spiritus Patris veφι loquitur in visis, Matth. manam. suarιὰ, de Lugo vult assensum fixo. Hinc Apostoli decernentes non essesdei partim resolvi in utilitatem divinam , cervanda legalia Actor. I s. ajunt : Risumrpartim vero in testimonium Ecclesiae, &α
256쪽
ultimam re tautionem quoad propositionem,& revelationem credendorum, ne n qn , ex eorum assensum praebendum fide privata , fieri in revelationem specialem 3 ubi Vero objecta revelata credi debent fide Catholica, & Universali, tunc fides debet resolvi in ipsum Ecclesiae testimonium tam divinum , quam humanum . inima tandem sententha, quae communior, & verior aparet, ac subtilis Doctoris menti, & d ri nae conformior, eorum est, qui docent ultimam fidei resolutionem fieri debere Quoad propositionem, & revelationem Cr ciendorum in ipsam aut soritatem Ecclesiae determinantis, ac proponentis hoc , vel illud esse a Deo revelatum: Quantum vero ad assensiim , quem Fidelis praebet r*us ipsis revelatis, illam resolutionem fieri debere in veritatem divinam tam in cognoscendo, quam in dicendo.
subinde illa in eam non potest res . Haec est de fide, maxime quantum ad .priorem partem, & probatur ex illo I. ad Corinth.2.
Praedicatio iastra non est in persuasibilibus b manae sapientiae verbii , sed in Uine spiritus, o, virtutis, ut Mes vestra non fit in sapientia bominum , sed in virtute Dei . Et
ideo idem S. Paulus I. ad Cor. Io. dicit oportere captivare intellectum in Obsequium Chri-si; nulla autem esset captivitas intellectus, si illa tantum crederet, quae evidenter apparerent , & solum per naturalem rationem innotelcerent . Eadem veritas apparet ex
illis verbis Christi Domini Matth. ip. Conmieor tibi Pater, quia abscondisti Me a sapien-ribus prudentibus f nempe mysteria fidei
o, revelasti ea parvulis . Et cap. Iru idem Christus Dominus alloquens Petrum , qui eum Dei filium esse contestatus suerat, ait, Coro,insanguis non reve aevit tibi: ubi nomine carnis, de sanguinis significat naturalem intellectus virtutem, Sc Operationem. Patet eadem veritas ex communi sententia M. Patrum 3 maxime vero S. Dionysii cap.6. de divinis nominibus ubi ait: Fides est flabialis credentiam sedes, O, simplex veritatis no .rio imperjuobili veritate ceris . HOO est , notio eorum, quae ratione naturali non possunt percipi , nec probari, unde egregie monet S. Nazia Genus Orat. Sq. Fidem po
quam rati em, sequamur . Et sanctus Hilarius lib. 8. de Trinitate circa medium: Maximum , inquit , fidei meritum , est sperare, quia neseias. Quibus eleganter concinit sanctus Augustinus Trin.q. in Ioan . ponderans illud Isaiae 7. Nisi medideritis, non intelligetis 3 ait enim: Credimus ut cognoscamus, non nostimus ut eredamus ἔ Unde ser. 2α
de rei bis Apostoli: Melior est, inquit, frilis igηorantia, quam temeraria scieηtia. Nam, ut 1 ubdit S. Grestorius hom.2s. in Evangelium: Fides non habet meritum, cui tamana ratio praebet experimentum. Probatur etiam ratione: Si fides inniteretur humano ratiocinio, maxime vel evidenti, vel tantum probabili: sed neutrum dici potest. Non quidem primum, quia evidentia obecti necessario allieit intellectum ad assenuim: fides autem non ita necessitat, quia est libera, & liberrimc suscipitur a v luntate: Nam, inquit S. Augustinus hom .is. in Ioann. eaetera potest bomo nolens : credere autem non nisi volens , Unde etiam mysteria
fidei pro arbitrii libertate negari possunt, &ipsa fides rejici, ut constat non solum de infidelibus , qui fidem suscipere repugnant, &sunt rebelles lumini, dum eis mysteria fidei nuntiantur: sed etiam ex ipsis haereticis, qui jam susceptam fidem abjiciunt, &pro sua libertate, aliqua fidei mysteria credere detrectant. Non etiam secundum: alioqui fidei assensus non esset firmns , ac stabilis, sesdumtaxat fluctuans, ac dubius, quod utique in Abailardo damnat S. Bernardus his verbis: Si fluctuat fides, inanis est, &s s is
nostra. Stulti ergo Martyres nostri, lu- ristinentes tam acerba propter incerta, nec is dubitantes sub dubio remunerationis prae ,, mio durum per exitum diuturnum mire is exitium. Sed abiit ut putemus in fide, is vel spe nostra aliquid, ut is putat, du- , , bia aestimatione pendulum, & non ma- ,,gis totum, quod in ea est, certa, ac λ- is lida veritate subnixum, oraculis, &mi ,, raculis divinitus persuasum , stabilitum, ,,& consecratum partu Virginis, sangui- isne Redemptoris , gloria Resurgentis . is Testimonia ista credibilia facta sunt ni- ,, mis. Si quo nimis, ipse postremo Spiri- istus reddit testimonium spiritui nostro , ,, quod Filii Dei sumus. Quomodo ergo is fidem, quis audet dicere aestimationem, ,, nisi qui Spiritum istum nondum accepit, is quive Evangelium aut ignoret, aut fabu- is Iam putet λ scio cui credidi: certus sum, is clamat
257쪽
., clamat Apostolus, & tu mihi subsibilas, , , Fides est aestimatio λ I u mihi ambiguum, , garris, quo nihil est certius p Sed Augu- Ninus aliter, Fides, ait, non conjectan-ri do, vel opinando, habetur in corde in is quo est, ab eo cujus est, sed certa scien-
tia, acclamante conscientia. Absit ergo;
ri absit, ut hos fines fides habeat Christia-
na. λcademicorum sint istae aestimationes,s, quorum est dubitare de omnibus, scireri nihil. Ego vero securus in Magistri Gen-ri tium sententiam pergo, &scio quoniama, non confundar. Placet mihi, fateor, il-- lius de fide definitio, etsi iste etiam ipsam is latenter insimulet. Fides es, ait, suo η-
D tia rerum sperandarum, amumemum mu,, apparentium. Substantia , inquit , rerumis sperandarum non inanium phantasia con-
jinurarum. Audis substantiam, non licet si tibi in fide dubitare, vel disputare pro libito, non hac illacque vagari per in -
., nia opinionum, per devia errorum. Su is stantiae nomine aliquid tibi certum, fi- umque praefigitur. Certis clauderis fi- nibus, certis limitibus coarctaris. Non ,, est enim fides aestimatio. sed certitudo.
Objiciebat Abai lardus illud Ecclesiastici I
Mui citὸ cressit, levisse de . sed cito credere, est fidem adhibere rei propositae ante manifestam illius evidentiam, & veritatem Ccmpertam per ratiocinium: igitur maxime humano testimonio nititur. Resmardeo sensum litteralem illius Oracu- Irintelligendum esse de fide humana, nempe quod non sit adhibenda nisi cum prudenti deliberatione, quippe cum nitatur testimonio hominis, qui errori, & mendacio obnoxius est3 de hac enim humana fide loquitur Sapiens, utpote cum ibi agat de iis, qui faciles aures praebent alienam vitam vellicantibus, ac carpentibus. Adde quod ctiamsi oraculum istud intelligendum esset de fide humana , tantum significaret non esse tam cito, tamque facile credendum dicenti se habere revelationem divinam is quando aliunde non constat per
aliquod aliud testimonium hominem istud
asserentem esse dignum cui credatur. Objiciebat a. alios Scripturae S. textus quibus significari videtur pilii sese examinaridum quid credi debeat. Sic I.ucaei. de Virgine dicitur, quod illa non leviter Ange-Jo mysterium Incarnationis annuntianti crediderit, sed cogitabat qualis esset illa salutatis: reges TMac Tovi. VULSic istud I. Thess. q. Omma pinate, quod bmomest, unete . Necnon & illud I. Joan. q. Probate spiritua an ex Deo mi. Resipondea ad primum, B. Virginem prudenter quidem examinasse, an qui loquebatur esset verus. aut ementites Dei nuntius,
nec diu in ista dubitatione haesit, sed quemadmodum nec cithis, ita nec tardius credidit, quam oportuit; & ideo ejus fides commendatur ab Elisabetha et dicente, Beata quae eradid ι non tamen credidit protterullam rationem humanam, sed propter hoc divinum testimonium sibi ab Angelo propositum, quia non erit impol iis apud Deum omne verbum; hoc enim ubi audivit Maria, statim respondit Anselo, fiat misi secundum
verbum tuum. Similiter ad alios textus diis
, probandos suidem esse Spiritus si ex
Deo sint, nec cito credendum esse iis, qui Prophetarum instar, aut Apostolorum aliquid ex parte Dei nuntiarent, praeter tra ditam ab Apostolis doctrinam, aut ab Ecclesia probatam, ut facere solent omnes haeresarchae; illi namque omnes Novatores
probandi sunt, & ab eis sunt exigenda suae praetenta divinae Missionis, ac Megationis
indicia, &signa, nempe vel miracula, vel
secretorum revelatio, vel futurorum evenis
tuum certa praedictio &e. Obseriebat 3. Si abisue evidenti ratione ob in e is propositis credendum sit, consequenserit, quod plura credi poterunt contra manifestam rationem , sicque excusandi venient infideles, si nonnulla absurdissima
contra manifestam rationem credant, qui pe reponent, se, contempta & abiecta sua ratione . se Deo credere: at id asserere videtur absurdum'. igitur &C. Respondro negando orem, dum enim
negamus credendum esse propter evidentem rationis notitiam, non excludimus omnem omnino rationis usum in eliciendo
fidei actum: necessiaria nam3ue est aliqua obmi intelligentia, de notitia priusquam ipsi fides adhibeatur : non quidem quate
nus est in se, sed propter quod proponitur.& offertur ad credendum; unde non essent excusandi infideles si crederent aliqua praeter ea, quae ipsis ab Ecclesia credenda pro
FIis non nititur sua scriptura saera, nee interno motu spiritus sancti , O, cοσμ
258쪽
quenter in ipsa non potes resilui. Probatur
conclusio primo, quantum ad Scripturam sacram, quod nempc illa non sit regula sufficiens ad discernendum revelata a Deo ab iis, quae ab ipso non revelantur 3 regula enim fidei certissima, & infallibilis, debet esse constantissima, & omnino incorruptibilis; si enim corruptioni, & alterationi sit obnoxia, nolIus de regulatis per eam poterit esse certus, &securus: sed Scriptura sacra alterationi, & corruptioni subjacet, mutari namque potest, vel per additionem, vel per detraelionem, vel pertran mutationem voluntariam, ut fit ab haereticis, qui divinam Scripturam interpolant: sed etiam hominum ignorantia, imo & incuria, ut plerumque contigit apud Amanuenses, aut δypographos: hinc tot fuere sacrorum Bibliorum emendationes, & editiones, maxime vero Vulgatae non solum a Sixto V. sed a Clemente VIII. in multis emendatae, quibus non obstantibus, Franciscus Lucas i heologus, & Decanus Cathedralis Ecclesiae Audomarensis, libellum edidit continentem plures lectionum varietates, quibus persectior reddi possit ipsa Clementis editio, si accederet alterius Romani Pontificis auctoritas: collectio autem illius Francisci Lucae comprchendit quater
mille, & amplius loca, quae in Bibliis a
Clemente porrectis ulterius possent cmendari. Id ipsum notabilius patet in Codicibus Flebraeis, & Graecis. Deinde, si Scriptura sacra per se sufficeret ad disecrnendum revelata a non revelatis, etiam sufficiens emet ad dirimendas omnes circa fidcm controversas: sed ad id non est ex se sola sufficiens, quippe cum ipsa nec aperiat quinam sint libri Canonici, siant enim integri libri, quos utimu-rios respuunt Haeretici Lutherani, &Calvi nistae: puta librum Tobiae. Judith, Sapientiae, Ecclesiastici, Machaoaeorum; imo ex receptis libris Canonicis non solium plurimi versus, sed etiam prolixa capita ab eis
exploduntur. Nam in lib. Daniel. cap. 3. habentur continui 67. versiculi, quOS Omnes illi expungunt; habentur praeterea integra, & prolixa capita I 3. & IR. comprehendentia Susannae, & Draconis Beli, &Carceris Danielis, de translationis Habacuc Prophetae historias, quas illi non admittunt, quamquam nullo prorsus ipsius Scilpturae testimonio piafati libri, versiculi, ac capitula improbentur.
Denique, plurimos complectitur pugnantes invicem textus, qui non ita lacile per eamdem conciliari posse videntur; Sic Ioan .io. Christus Dominus est. Pater maior mes, & cap. Iq. idem testatur, Ego-Pater unum sumu1.
Remnum haeretici textus pugnantes, s-cut & intellectu difficiles explicari, ac conciliari per alios. Retum, quamquam ingenue satear plurimos Scripturarum textus se posse per alios explicari, & conciliari, tamen satendum plurium interpretationem, & conciliationem esse aliunde, quam ab ipsa Scripturaetendam, quod maximc constat de texti us mox laudatis ex Evadgelio S. Joannis ocum enim olim Ariani, ut Chriss D. Di
vinitatem elevarent, Catholicis objicerent priorem textum, reponebant Catholici cum S. Athanasiiq, quod Christi is esset aequalis Patri secundum Divinitatem, minον Patre si eundum bumanitatem. Clim autem Catholi ci posteriorem textum Arianis objicerent. hi reponebant illum esse intelligendum de unitate non Divinitatis, & csI.ntiae, sed consorinitatis voluntatum, & affectuum. Quam utique confrmationem explicabant ex illo Joann. II. ubi Christus D. Patrem exorat, ut ejus Discipuli Omnes unum mi, sicut tu Pater in me, ego in te; ut O in nobis unum sint: quibus significat se dumtaxat loqui de unitate aflectus, nec enim Fideles invicem, aut cum Deo poterant habere unitatem essentiae, & entitatis. Et infra, Ut sint mam, sicut mus unum sumus. Unde si vera esset universaliter Haeretico rum responsio, quod nempe pugnantium ScriptuIae textuum conciliatio non esset aliunde quaerenda, quam ex ipsamet Scriptura, palmarium concedendum fuisset Ainitanis, utpote qui adversantem sibi Scripturam diluebant per alios ejusdem Scripturaetextus; quod itidem ita facili negotio praestare non poterant Catholici. Diver Scriptura sacra plerumque est imtellectu difficillima , ut S. Petrus testatur epist. 2. cap. ult. ubi loquens de S. Paulo, ait: sicut is in omnibus solis, sequens torii debis, in quibus sunt quaedam dis. Haiσ-tellectu, quae indocta, is instabiles . na vana Mut is, caeteras scripturas. Quibus verbis sanctus Petrus sanificat in Scriptura sacra quaedam esse obscura, quorum sensum nonsessumus propria interpretatione assequio unde idcm monebat cap. I. Ivia omnis
259쪽
., Prophetia Scripturae propria interpreta-
, , tione non fit et non enim humana vinis luntate allata est aliquando inophetia , .. sed spiritu Dei inspirati locuti sunt san-lii Dei homines: igitur Scriptura sacra per seipsam non potest sussicienter discernere ,
quaenam sint credenda a non credendis . Idem ferendum est judicium de interno sancti Spiritus afflatu , seu privata cujuscumque revelatione : Primὸ , quia regula sufficiens ad discernendum credenda a non credendis, debet esse certa, & constanti Lsima: sed privata illa revelatio est omnino incerta 3 8c internus ille amatus omnino dubius, an ex Spiritu sancto sit. Nam ut dicitur 3. Regum u It. Deus dedit spisuum mendacii in ore omnium Prophetarum Acbab, qui tamen omnes putabant se agi Diritu Dei, nam Sedecias unus ex illis Pseud Prophetis Michaeam verum Dei Prophetam alloquens, ac percutiens, ait: Mene ergo
dimisis spretius Domini , laeutus est tibi λQuare sanctus Joan. epist. I. cap. q. mo net : Nilite omni Spiritui credere , Ied pro
bemus probare, & dijudicare spiritum , ipse non potest esse iudex noster : non enim licet iudicem judicare . Deinde , Si spiritus ille internus posset
esse certa fidei, ac pietatis regula, consequens esset, quod quisquis pro libito posset genio indulgere , & perversissimam a se excogitatam doctrinam, atque etiam horrenda scelera tueri, ac defendere, jactitando id sibi a sancto Spiritu esse inspiratum: quis enim poterit ostendere hoc elle salsum, si huius rei non si alius judex praeter internam inspirationem p Hinc videmus libertinos nefandissima scelera, Lutherum, aliosque Apostatas sacri lcgas nuptiari adulteria , Monasteriorum compilationes, in prγ' posit cis Principes conspirationes, &alia huiusmodi scelera ementita Spiritus sancti authoritate, & inspiratione probare . Denique, Si Spiritus ille privatus esset sufficiens regula fidei ad discernendum credenda a non credendis, daretur continua occasio schismatum , quilibet enim existumans, & fingens se habcre spiritum revelantem . seligere poterit pro objecto fidei, quod sibi magis arriserit, nec ab ullo prorsus poterit erroris argui, quippe affirmabit se id a Spiritu sancto interuis loquente excipere 3 imo sepe continget, quod idem
spiritus videbitur sibi ipsi contraiius, dum
unus asseret sibi esse revelatum id cujus contrarium alter sibi revelatum esse dicit; sic in I.utheranis, & Calvinistis qui hunc internum spiritum pro certa regula excipiunt spiritus ille est omnino contrarius in plurimis , maxime vero circa divinam Eucharistiam: siquidem Lutherani credunt Christi Domini corpus realiter, &substantialiter esse maesens in Eucharistia, cujus contrarium Calvinistae affirmant. od utique argumentum praeclare umget Campi anus Orat. I. . ad Academicos , ubi ita loquitur. Cur igitur alios alii Iancinatis, cum omnes e ruem spiritu gl riemini λ Calvinianorum spiritus recipit risex epistolas, quae spiritui non placent ,, Luthcrano; freti tamen non uterque Spi- is ritu sancto . Anabasti ae Historiam Jobi is fabulam appellant, Tragicis, & Comi- , , cis legibus intermixtam, qui sciunt 8 Spi- ritu docente. Castalis mysticum illud Sa- is lomonis Canticum , quod ut Paradisum is
animae, ut manna reconditum, Ut opi- is
paras in Christo delicias, Catholici ad- mirantur, nihilo pluris , quam cantile- isnam de amicula , & cum pedissequis is
aulae colloquium amatorium venereus ,,
surcifer aestimavit, unde hausit λ a Spiri- is tu sancto. In Apocal. Joan. Culus Om- ,, nes apices excelsum aliquid, & magni- is ficum sonare confirmat Hieronymus in is epist. ad Paulinum, Lutherus, & Bren- istius, & Kemnitius, quiddam nescio quid ridisse ite Aristarchi desiderant: eo scilicet is propendenteS, ut exauctoretur et quem is percunctati λ Spiritum . Quatuor Evan- is gelia fervore praepostero Lumerus inter se is committit, & prioribus tribus epistolis ,, Pauli longe praeserens, unicum deinceps is Evangelium loannis, pulchrum, verum, pracipuum deccrnit esse i minandum. AQuippe qui, quod in ipso ita et , liberi- ister etiam Apostolos suarum rixarum so- iscios adscripsisset : quo Doctore λ Spiri- is tu. Quin etiam isse fraterculus non du- is bitavit Evangelium Lucae petulanti sty- lo Perstringere; quod in eo nobis cre- is
brius bona virtutum opera Commen- is dentur: quem interrogavit λ Spiritum . isaheodorus Bera verbum illud arcanum is ex Lucae 22. cap. Hi est calix novum te- , ,
sameηtum in sanguine meo, qui Calix J Apro vobis fuηdetvr 3 ausus est ut Corru- is pium , vitiatumque traduce in , quod ,, hac oratio nullam expositionem, nisi de is a vino
260쪽
,, vino calicis converso in verum Christi,, sanguinem patiatur, quis indicavit Θ Spi-
ritus. Denique cum omnes credant suo
is quisque spiritui , nomen sancti Spiritus is horribili blasphemia mentiuntur. Qui
is sic agunt , nonne se produnt , nonne,, sacile resutantur , nonne in consessu tari lium virorum , qualis estis Academici , D tenentur, ac minimo negotio constrin- ,, guntur λ Hactenus ille . Obiicies primὸ varios Scripturae t. Xtus , quibus insinuare videtur Scripturam sacram esse potissimium consulundam in rebus si-
dei statuendis : Sic Christus Dominus Judaeos alloquens , qui ejus Divinitatem incubium revocabant , 8e illum verum esse Alestiam inficiabantur, ait Ioan . s. Scrut mini Seripturar , illae enim restimonium perhibent de me. Et insa: si credeνetis Mosi, crederetis D tan O, mibi . Et Lucae ult. Scripturis utitur ad confirmandam veritatem suae resurrectionis , de subinde Christus Dominus aperte docet Scripturam sacram esse veram, ac legitimam fidei regu-l m i nuae in proponendis rebus fidei maxime tibeat audiri . Id ipsum indicat S. Paulus I. ad Timoth. 3. ubi postquam ei dixisset, ab isDηtia sacras litteras nestis, addit : Omnis Scriptura divinitus inspirata utilis est ad docendum, &C. RUD eo his , de similibus textibus nihil aliud significari , quam quod Scriptura sit equidcm in fallibilis regula fidei, clim enim illa sit verbum Dei lati pium , necesse est , ut sit regula veritatis, quia nulla est certior regula, quam Dei authoritas, quae in ejus verbo continetur, & per illud applicatur, unde sicut impossibile est Deum mentiri per se immediate , ita & isti possibile est eum mendacium facere per alterum, siquidem moraliter utrumque perinde est. Inde tamen non
sequitur , quod Scriptura sacra per se sit
sussiciens regula , qua credenda discernantur a non credendis, quod solum in Pra senti. conclusione intendimus.
Obseries seeunia plures itidem Scripturaetextus , quibus intinuatur audiendum esse Spiritum Dei in nobis loquentem , ac inspirantem ea, quae credenda , & sacienda sunt. Sic illud primae H Cor.a. dicitur quod αηimalis bomo non percipit ea, quae sunt spis rux Dei .... spiritualis autem iudicat omnia , D, ipse a nemine iudicatur. Unde consequens
est, quod quisquis Spiritu Dei agitur, recte judicare potest, & discernere, quae creden-
da sint a non credendis: Similiter 1.Ioan .et hortatur Apostolus Fideles; nos unctionem, quam accepistis ab eo , maneat in vobis S, , Non necesse babetis , ut aliquis Aeeat vos :sed sicut unctis eius docet vos de omnibus , verum est, xon es mendacium, Fem decvit vos, manete in eo .
Respondeo ad primum , revera hominum spiritualem , quatenus agitur , & regitur Spiritu Dei , omnia recte iudicare, nec idcirco ab ullo debere reprehendi, quia ta-mcn non semper nobis constat, an ille hic, & nunc Spiritu Dei dirigatur, quippe cum multi existiment se agi Spiritu Dei, qui tamen spiritu nequitiae impelluntur , ut constat non soli inade Prophetis Achab,
sed etiam de illis Judaeis , quos redarguit S. Paulus, qui habebant pelum Dei , sed non secundum scientiam; hinc fit , quod alio judice , ac directore indigeamus , a quo infallibiliter excipiamus , quae sunt
Ad secundum dico S. Ioannem ibi soli imagere cum iis , qui in fide, tum a se, tum ab aliis Apostolis erant instructi; unde perunctisηem, quam ibi vult in ipsis manere , significat eandem fidem , quam per Ap stolorum praedicationem a Deo acceperant, hinc eos exhortatur ne ab ea fide excidant,ia ne alios Pseudoapostolos a recta fide iulos avertentes audiant . Unde praemisit :Haee seripsi vobis de bis , qui seducunt m . Quod autem alia non possit esse S. Ioan .sententia non solum apparet ex textu, sed etiam id aperta ratione evincitur 3 nam si sola interna S. Spiritus unctio, Be inspiratio lassiceret ad discernenda ea, quae credenda, & facienda sunt a non credendis,& faciendis, sequeretur , quod nec fideles , ad quos scribebat, imo nec infideles convertendi ullo prorsus Doctore , & instructore opus haberent: subindeque etiam ipsis frustranea soret Scriptura sacra, 'uia Deus omnia, que credenda sunt, & facienda susticienter unicuique privatim revel ret , nec quisquam teneretur asa credere , quam quae Deus ipsi pcr internam illam revelationem nota fecisset, quod est absurdum.
O Uectam ultivi terminatruum asseημι fMi insessa, non est ipsemet diviηae mdci babitus 3 Haec est Doctoris quaest. 23.