장음표시 사용
261쪽
Pre rvr primὸ: quia, ut dicemus insta, i ad assentiendum ipsis terminis absque ulla
habitus supernaturales non inclinant po- prorsus ulteriori instructione, & ullo m tentias sensibiliter in sua objecta, nec eis livo, quod ipsum manuduceret ad assensum Conserunt faciliorem operationem, sed so-4praebendum: hoc autem falsum esse nons tum dant facultatibus virtutem producen-allim experientia demonstrat; sed etiam radi actum in substantia supernaturalem: sen-atio convinciis quia non potest intellectus milis autem illa facultatis propensio, & fa- assentiri alicui objecto inevidenti, nisi incnitas in suis operationibus eliciendis pro- terveniat imperium voluntatis r uolnntas venit, aut a gratia praeveniente. aut ab ha- autem non potest movere intellectum adbitibus acquisitis; at illud quod uItimo ter- assentiendum, nisi istius assensus motivum minat, seu in quod ultimo resolvitur noster aliquod habeati igitur dec. assensus fidei iniuste, debet sicilitatem con- His adde, quod inde sequeretur fidem non serre ad eliciendum istum assensum, idcir- esse fidem; assensus enim fidei sive divinae. CO enim ultimo terminat, quia in eo tam- sive humanae necessario elicitur propter te- quam in firmissimo sui assensus motivo qui- stimonium alicujus cui creditur: at si habiescit intellectus: igitur assensus illa non po- tus insulas per se susscienter moveret intest resolvi in ipsum fidei habitum. Secun- tellectum ad assentiendum, ad id non opus do, si assensus fidei infusae resolveretur in esset ullo testimonio externo , & conse insummet fidei habitum, ita quod habitusiquenter non esset verus assensus fidei. ille esset causa, cur quis ultimo asse mire- Dies mi . In id assensus fidei debet eur rebus propositis, sequeretur, inquit Din resolvi, quod manifestat objecta credenda elor n. Iq. ειλῆ, quod omnes habentes ha- at per fidei lumen objecta credenda mani- bitum M A insuis, statim ac ipsis propc ifestantur ι hanc enim utarco lucernam a neretur aliquid divina fide credendum. eisipellat S. Petrus epistola 2. cap. I. Cui beneis mox assensuros, etsi nusquam audiissent, facisis attendentes. tamquam lucer lucenti aut saltem fuissent initi illam esst a Deo in caluinoso loco, igitur &c. revelatam, haberent enim in ipso fidei h Drstinguo niaiorem: Quod manifestat o bitu motivum scilicienter determinativumljecta credenda per miam luminis se t intellectus ad praebendum assensum: absur-inentis ex parte objecti motivi, ac termirudum autem eu, quod quis credat aliquid nativi, concedo: ex parte principii, nego. fide divina absque ulla prorsu tendentia in Minorem similiter dillinguo, fiaes est Iu- Deum: igitur &c. Sequeretur assen-imen habens rationem principii respecta sum fidei non praerequirere imperium v iactus, & assensus fidei, quia concurrieiuniatis, & consequenter non esse liberum, tamquam concausa cum intellectu cui inis nec subinde virtutem aliquam: quia habi- est ad illum a sensum cliciendum: non a tus ille fidei cum non sit libet ex se, necitem movet ob Aluc, quia non cognosti- ratione sui subjecti, nempe intellei tus, in-itur: Iumen autem. de quo agimus, esti iaclinaret naturaliter, & necessario intelle- lud quod objective manifestat vertatem. Etiam ad assensum: absurdum est autem aD quodque appellatur medium cognitum, dc serere fidem divinam virtutem, nec actum est ratio, quam proferre possumus cur eis fidei esse liberum: alioqui non esset meri-idamus: hoc autem est testurionium dicen torius: unde S. Augustinus hom .ets. in Ioan .itis, & attestantis, sive divini, sive humanis caetera, inquit, potes homo natos; credereisi enim quis r 'uirat cur credam aliquid autem nonnisi viaem. Igitur &c. Sequere- certissime. recte reponam, suia homo fidetur reruὀ, quod fidelis aliquis habens fi- dignus id certum esse mihi testatus est. dem infusam posset assentiri mysteriis fi- Instabis. Lumen corporeum sufficienter dei absque ulla prorsus instructione 3 si manifestat visui colores : similiuer lumin enim fides infusa haberet illam vim de-ibeatificum. licce sit habitus obicitivus vi- verminandi intesiectum ad assentiendum,lsionis clarae Dei, tamen ita Deum manis quod Deus esset trinus, & unus v. g. peristat, ut sine ullo alio modo ei visioni aD solam apprehensionem terminorum, con-isentiatur intellectus: igitur etiam fides, quaestquens esset, quod puer baptizatus, sta- assimilatur lumini corporeo, dc cui corretam, ac rationis, & libertatis usum obti-ispondet lumen gloriae, etiam per seipsumnet, & apprehendit illos terminos, Deus sufficienter movet intellectum ad assentie
ς' tri 3.-unus, inclinaretur uecesurioidum propositionibus fidei ,
262쪽
e 37 Trach. II. Disp. I. Art. I Quaest. II.
Nego ec quemiam, Ze ratio disparitatis sumus ei credere, & cognoscere alia obh- est: Primὸ, quia, inquit Lugo dist. I. sect.2.ieta, quod certe ansurdum est facultas enim visus corporeus non movetur a lumine ad intellectiva, vel habitus fidei non est pro- veritarem coloris credendam, nec discurritipric verbum Dei, unde ejus productio, &formaliter, aut virtualiter: sed lumen tan- largitio, non potest censeri proprie dicta Mim in eo requiritur, vel tamquam princi-iIocutio, vel revelatio. pium cccificiens species colorum, vel tam- obiicies tertώ. In id res,lvitur assensus si-3uam conditio, & productio visionis; &idei de aliquo mysterio, v. g. Incarnationis, orte licci sit medium ipsius visionis, tameniper quod mysterium istud nobis fit credibi- non est medium incognitum, & imperce-ile: at per habitem fidei omnia mysteriaptum ab oculo; quia oculus videndo obje-ifiunt credibilia; eo enim deficiente non ela colorata, percipit etiam lumen, quo il-ipossemus ullatenus credere sicut oportet: Iustrantur: habitus autem fidei est medium ergo in habitum fidei ultimo resolvitura Dincognitum, di per consequens, non potestssensus cuilibet mysterio datus. sussicienter movere intellectum ad assensum, Distinetuo majorem. In id resolvi debet asiita ut in ipso suam credulitatem fundet, Sisensus fidei, per quod objectum fit credi- in eo qui ncat. Ad secundum, dico similiter, bile, credibilitate se tenente ex parte po- non esse paritatem; quia lumen istud cum tentiae credentis, nego: se tenente ex parte intellectui clare repraesentet oblecta, ut sunt motivi suadentis veritatem, & terminati uin se, efficit consequenter, ut intellectus iiD ejusdem assensus, concedo: Minorem smidem propter eorum evidentiam assentiatur: liter distinguo, per habitum fidei obje tum secus est autem de habitu fidei, qui quan- fit credibile credibilitate proveniente extumvis illuminet intellectum, tamen relin-sparte principii elicientis actum assensus, quit objecta, quae manifestat&mper obscu- concedo: ex parte motivi, seu termini, adra ; unde dumtaxat in illa tendit propteriquem tendere debet iste assensus, de velut alienum testimonium. in eo quiescere tamquam in ultima ratio-His adde, quod habitus fidei, & Iumi- ne, nego: Propric enim aliquid dicitur crenis gloriae in hoc invicem conveniant,fdibile, quando adductis rationibus, & mo- quod sint lumen se tenens ex parte prin- tivis persuadetur esse fide dignum, nec eicipii, quia solum objecta manifestant inidebere astensum negari propter suadentes genere causae efficientis, quatenus produ- rationes, quae ad is pelliciunt. cunt actus manifestationis; sicut etiam ipsi oculi appellari solent Iumina apud La- CONCLUSIO QUARTA.tinos, quia videre faciunt: non tamen resolvitur notitia in illos. A Uctoritas Melesiae, eiusque testismnium ηm objiciei secunia. Assensus fidei resolvi- potest esse sive partiale, sime rurale fanis tur in revelationem Dei: sed divina re- mentum primum, quo nitatur avstrae fidei velatio fit mediante fidei lumine : igitur assensus; nee subinde terminur, in quem ψ- fidei habitus est id, in quod resolvitur fi-lsa ultimo resolvatur. Haec videtur esse ge- dei assensus. . nuina Doetoris sententia , quam indicat Distinguo majorem. Assensus fides resolvi-xinq. dist. I l. qu. 3. n. I s. ubi postquam ditur in Dei rc velationem, sumpta revelatio- xit Ecclasiam in Concilio I ateranensi subne proprie dicta pro veracitate Dei myste- Innocentio IIJ. cap. firmiter, recte defini-ria revelantis , concedo : impropric dicta vim in Eucharistiae sacramento fieri tran- pro eo omni, per quod mysteria manife-rsubstantiationem panis in.corpus Christi, 1iantur, nego. Minorem similiter distin- quamquam haec veritas implicite dumtaxat guo. Deus revelat medio lumine fidei im- in Scriptura sacra contineretur, addit: proprie, concedo: propric, nego: propriairauidquid tropoitur per Ecclesiam esse creden- enim Dei revelatio, est Dei locutio; Deus aum, credentum est esse vi substamia Mei, autem non censetur nobis loqui proprie; boo mst clam declarati rem salemnem factam quando concedit habitum fidei divinae , ab Ecclesia; is, si quaeras quare voluit mel alioqui ccnseretur alloqui infantes, dumisia eligere istum intellectum ita difficilem huius baptiaeantur, quippe eis infundit habitum articuli, eum verba scripturae possent salvari fidei: Nimiliter diccreiurnobis loqui, quan- secundum intellectum facilem, e veriorem se-do largitur intellectum, quia per ipsum pos- cundum apparentiam debος articulo, dico quod
263쪽
eo spiritu expositae sunt Scripturae, suo conditae 3 cm ita su ποηendum est , quia Ecclesia Cat Mira eo biritu exposuit, quo tradita est nobis Des , spiritu stilicet veritaris adepta ,
Ο, ideo hunc articulum elimi, quia verus est;
non enim in potesate Eeelyiae fuit furere sudverum, vel non verum, sed Dei instituentis sed intellectum a Deo traditum Ecclesia expli- eavit directa in Me, ut ereditur , spiritu veritatis . clibus verbis Doctor ipsum etiam divinum Ecclesiae distimonium in credendis , dc proponendis rebus fidei , revocat ad supremam Dei veracitatem , & sic ad divinam authoritatem debet reduci ; ac subinde ex mente Doctoris , Ecclesiae authoritas sive divina , sive humana , non etiam partialis terminus, in quem fidei assensus resolvi debeat . Probatur itaque eoηelusio: Primo quidem , aut horitate Scripturae sacrae, quae insinuat fidei assensum dumtaxat elici propter divinum testimonium: Sic Matth. Is . Christus D. alloquens Pctrum, qui eum Dei filium confestiis iuerat, ait: Caro, sanguis non revelavit tibi, sed Pater meus, OQ. Et Ioan .
I. Deum nemo vivit νηquam: Unigenitus, quis in sinu Patris, ipse narravit nisis. Et c. s. hui eredit in Alium Dei, babet testimonium Dei in se. Hinc sanctus Paulus I. ad 4 hessi.
2. ait : Gratias agimus Deo, quoniam cum occeptis iis a nobis verbum auditus fidei 3 Meepistis
iHud xon ut verbum seminum, sed ut verbum Dei. Et I. Ioan.3. sui non credit Hlio mendaeem Deit eum , quia non credit in testim
ηium, quod testificatus est Deus de filio suo .
Quibus omnibus aperte significatur astensum fidei dumtaxat elici debere propter solum divinum testimonium , quo firmetur , & in quod resolvatur . Idem docent 1 S. Patris , maxime vero sanctus Augustinus in libro contra epistolam Fundamenti cap. Iq. ubi ait : - sequamur , qui nos invitant prius credere, quae non valemus intueri, ut ipsa fide valentiores facti , quia eredimus ivreligere m reamur , ηοη 1am riminibur, sed ipso D 'o mentem no. stram intrinsecus firmante, atque illuminante. bus verni, S. Augustinus docet nos prinmoveri quid m ad fidem per docuinam ,& ministerium hominum; at fidei assensum dumtaxat fieri propicr solam Dei authoritatem .
Probatur etiam ratione: Fides Jheologica in hoc ab humana fide discrepat, quod iure humano illa divino teibmonio fulciatur . sed quantumvis Ecclesia dirigatur per infallibilem 1piritus sancti assistentiam;
atque hac ratione ejus testimonium nitatur
authoritate divina, & ab illa simitatem ,
ac certitudinem accipiat; attamen ejus testimonium dumtaxat humanum est , nec proinde dici potest verbum Dei, aut revelatio divina: igitur in eius testimonium non resolvitur assensus fidei, nec in eo quiescit. Major constat. Minor probatur: Idem serendum est iudicium de aut horitate Ecclesiae
a Deo concessa circa determinationem, az propositionem rerum credendarum , ac de potestate serendi leges circa mores recte ,
probeque instituendos: sed quantumvis haec legislativa Ecclesiae potestas sit a Deo , leges ab Ecclesia sancitae non censentur divinae , sed humanae, quia proveniunt dumtaxat ab au horitate stimana Ecclesiastica ; alioqui leges a principibus sancitae, etiam dicerentur divinae; nulla enim est authoritas nisi a Deo: Unde Prov.8. Deus ipse tellatur: Perme Reges regnant, legum Coritores iusta decernunt: Elgo licet Ecclesia habeat in fallibilem assistentiam Spiritus sane i in rebus fidei statuendis, ac pinponendis, illius testimonium non est pure divinum, sed humanum I ac subinde fides ad illud ultimo terminari non debet, sed neces lario rcduci debet ad aliquid ulterius , quo sulci tur, & nitatur. Adde qtios auisoritas Ecclesiae quantumvis divina , sit participatio dumtaxat authoritatis divinae , ac prininde necessiario dcbet in ipsam authoriatatem resolvi r non potest ergo in ea quiete firmari assensus nostrae fidei , sed ulterius in divinam authoritatem debet resolvi . Coormatur: In id ultimo fides etiam parinii aliter non potest resolvi quoad assensum, quod ex se formaliter est aliquid creatum: sed testimonium Ecclesiae, etiam quatenus est organum Spiritus sancti, est aliquid creatum : igitur in illud fides quoad assensum non potest etiam partialiter resolvi . Minor constat; Ecclesia enim quatenus sumitur pro collectione illorum hominum, qui divino Spiritus sancti afflatu moventur , ac diriguntur , importat dumtaxat homines , qui haud dubie sunt quid creatum . Major vero probatur , id enim in quod ultimo resolvitur nostra fides quoad assensum , debet esse motivum sermale illius asisensus: sed motivum sormale talis assensus,
sub quo assentimur Deo per fidem, non est
264쪽
quid creatum, sed increatum , nempe divina veritas in dicendo , & cognoscendo, ut dictum est supra: igitur, &C. Rep it de Lugo : Si o istum formale adaequatum sub quo fidei nostrae esset partialiter aliquid creatum , fides nostra non e sit adaequa te divina, nec Deo crederemus propter solam ejus authoritatem , seu veracitatem, sed solum partialiter quia ne pe etiam eliceretur fidei assensus propter aliquid creatum , nempe propter testimonium Ecclesiae. Secunia, si assensus fidei niteretur partialiter authoritate humana, sequeretur eam esse partim fallibilem di sicut
enim ideo est insallibilis , quia habet pro
objecto formali aut horitatem divinam in- fallibilem: ita si nitatur authoritate humana, que de se est fallibίlis, etiam erit fallibilis. Non enim assensus fidei potest ha-bcre majorem infallibilitatem , quam habeat motivum cui innititur. Confirmatur, quia intellectus non potestassentiri alicui conclusoni certitudine firmiori, quam principiis, propter quae assentitur : igitur si testimonium, propter quod partialiter assentitur, sit fallibile, non potest ex integro firmum, & infallibilem h here amnsum circa objecta proposita per fidem credenda. Adde quod ariensus intellectus sicut & conclusio , sequatur ut plurimum sortem debilioris, & infirmioris Principit; ac subinde si unum ex motivis assensus fidei sit fallibi Ie, & incertum, etiam assensus sal Iibilis, & dubius erit.
miniDus fidem videbatur exigere, quae non excluderet rationes humanas, sed etiam iulis inniteretur: igitur ex illius sententia di- . vina fides potest etiam niti huniano testimonio. Probatur antecedens ex illo Joan.
o. inibi non instis credere, operibus media
et ubi proponit opera miraculosa a se edi a tanquam rationem cui assensus fidei immitatur. Et cap. II. dixit Discipulis: Laam lmus moνιuus est , , ν Ad o propter vos , ut credinis, Similiter Joan. q. dicitur de Samaritanis: Musti creaverunt in eum pro- νιν verbum mulieris te nomin pertibentis, cluia dixιι mihi omnia . η maιών ex illo ad Rom. Io. Hos estis cives Sanctorum, is domestici Dei, superaedι-
feati superfundamentum Apostolωum, , Pr .ebetarum. Ubi Paulus reducit totam fidem in Apostolos, quorum praedicatione primum Illuxit. Hinc b. Ruguvinus videtur Lipp
nere in libro de spiritu, & Iittera cap. 34.
fidem ultimo terminari etiam ad suasionem hominum, siquidem ait: Neque enim animaratisηalis credere potest quolibet libero arbitrio, si arsit eoeatis , vel suasto, evi credat, non dixit suam, quae maneat , sed cui credat , quasi indicans , eam etiam inreare rati nem formale; quod etiam dixit lib. I. ad Simplicianum qu.2. Quis potest credere , nisi aliqua vocatione, hoc est , aliqua rerum testis catione tam tur λRespondeo his omnibus nihil aliud signuficaris quam quod humana authoritas, &suasio requiratur ad assensum fidei , non ut ratio tormalis assentiendi, sed solum ut conditio proponens, & applicans, studia sponens intellectum afl assensum 3 quem admodum apprehensio intellectua est comditio applicans objectum formale voIuntati; nempe ad illius bonitatem demonstrat dam, quae voluntatem alliciat ad sui prosecutionem; sicut enim voluntas non potest amare obieetium , nisi illius bonitas ciproponatur ab intellectus ita similiter nequit fidelis assentiri Deo, maxime fide C tholica , & generali, dum mysteria reum lat, nisi per Ecclesiam , de humanum t stimonium ei innotescat , & Proponatur
Obyeies stem': Assensus fidei humanae,
qui datur Regi loquenti per Legatos, re solvimr partialiter in authoritatem ipsorum Legatorum 3 ergo similiter assensus fidei ,
quem praebemus Deo per Ecclesiam, &Sanctos, ac Apostolicos viros loquenti, partialiter resolvi debet in eorum authoris tem. Consequentia patet a paritate rati
nis: Deus enim sinquit de Lugo non aluter agit cum hominibus per suos Prophetas, aut Apostolos, quam Reges terreni per suos Legatos; unde S. Paulus a. ad Cor. s. scrubit: Pro Ciso ergo legatisve fungimur. Antecedens pariter constat 3 dum enim Ieg tus aliquis, qui habetur pro viro pr Odroponit aliquid ex parte Regis, non solum creditur eius verbis propter authorit tem Regis, sed etiam propter privatum ejus, ac peculiare testimonium .
Neg Uquemisun : & ratio dis ritatis est aperta, quod fidesqua creditur Regi per suos Legatos loquenti, cum sit humana non est mirum, quca testimonium legati habeat rationem illitis objecti partialis, quia testia monium legati est ejusdem rationis, & o
dinis sum testimonio Regis , ac per sc
265쪽
stissidiens ad conciliandum assensum fidei humanae: secus autem est de fide Theol pica , quae cum divina sit , Elo Dei reusiantis testimonio fulci ii potest , ac proinde per se non potest niti ultimo testimonio
Ecclesiae, quoa pure humanum est. Obseetes tertiὸr Si testimonium Ecclesiae resolvi deberet in aliquod aliud, puta in testimonium Dei, sequeretur in assensu divinae fidei committi vitiosum circulum, crederet enim fidelis authoritati Ecclesiae prorer divinam revelationem, & iterum divinae revelationi propter Ecclesiae authoritatem, si quaeras enim ab aliquo fideli , cur credat
Deum esse trinum v. g. respondebit. quia Ecclesia testatur: si rursus exigas, unde sciat Ecclesiae testimonium esse verum, T ponet,
quia Deus, qui verax est in dicendo revelavit per Scripturam sacram Ecclesiam esse columnam veritatis. & habere assistentiam Spiritus sancti in rebus fidei decernendis , as proponendis: igitur aut necessum est, quod admittatur circulus vitiosus in assensu
fidei, aut quod in ipsum Ecclesiae testimonium partialiter resolvatur . Nego maiorem : & ad ejus probationem dico, non eadem ratione fieri resolutionem
assensus fidei in testimonium Ecclesiae, qua fit in testimonium Dei , siquidem resolvitur in testimonium Ecclesiae , ut in regulam proponentem credenda, & ea disce
nentem a non credendis I resolvitur vero
in testimonium Dei tamquam in rationem formalem credendi, seu amentiendi mysteriis revelatis. Unde in illo assensu nullus committitur vitiosus circulus: siquidem non fit vitiosa circulatio, quando fit transitus de uno in aliud secundum diversam rationem,& in divcrsae genere causae: hoc autem fit
in praesenti; quippe Fidelis credit mysteriis
aevelatis, propter divinam revelationem , tamQuam propter causam sormalcm credendi ; credit vero revelationem illam esse divinam, & veram, propter authoritatem Ecclesiae, tamquam propter conditionem applicantem ea quae credenda sunt. ac discernentem credenda a non credendis; aD sentiri autem alicui, tamquam rationi sor- mali, & alteri, tamauam rationi directivae, vel dispositivae ad amnium, est assentiri propter diversam rationem , & in diverso genere causae : igitur in eo assensu non fit circulus vitiolus.
Obseries quartὸ In id ultimo resolvitur Mes, sum est motivum, cur caetera CIedamus t sed EccIesiae authoritas est motivum, cur omnia mysteria credamus. Pr
batur authoritate S. Augustini si pra la data : Evangelis ina erederem . nisi Leloiae
gustini dico, ipsum intelligendum esse de
motivo credibilitatis Evangelii 3 non vero de motivo ultimo ipsius credulitatis, seu fidei: unde id profert sanctus Augustinus, non quod putaret testimonium Ecclesiae, esse objectum terminativum fidei Theologicae,
per quam inter caetera credo Scripturam sacram esse verbum Dei: sed quia seelusa Dei aut horitate, illud judicium, quod necessario actum siles praecedit, nullum hiuvisset
sufficiensianda-ruum, quo judicaret fimmiter credendum Evangelia divina authoriatate esse conscripta nec discernendi inter
verum Evangelium, ab illis libris, qui primis Ecclesiae temporibus vulgabantur sub nomine Evangelii Pauli, de ouorundam aliorum Apostolorum, quos Ecclesia ut supposititios, ac spurios laetus reprobavit. OGιeies quarto. De mus habere certam aliquam , & insallibilem fidei regulam , cui adhaereamus firmiter, ut non fimus seus parvuli fluctuantes , O, chron mar omni venio diari , ait sanctus Paulus ad Ephes. sed haec visibilis, de infallibilis risula non potest esse alia ab authoritate Ecclesiae: igitur in Ecclesiae authoritatem resolvi potest fides nostra, Ae in ea firmari. D tuis mHorem : Debemus habere insatili bilem fidei regulam, per quam cognoscamus, quae sint credenda 1 nec ne , concedo r in quam tamquam in ultimum termianum, & motivum fides nostra re Ivatur, nego: & sic distincta minore , nego con sequentiam, dicet enim Ecclesia sit infallibili, fidei regula, in eam tamen non resolvitur fides nostra, tamquam in causam sormalem ultimam, sed solum tamquam insonditionem, sive per se , sive per accidenti requisitam ad asunsum . Dico per accidus , quia sorte fides Patriarcharum, Ze Apost
lorum, ac eorum omnium, qui divina mysteria immediate audierunt a Deo revelante,
non pendebat ab authoritate Ecclesiae proponentis, 3c revelantis res fidei.
Obseries senὸ: Divinum testimonium per se spectat ad objes um formale fidei: sed quando Ecclesia aliquid proponit, & definit
iucundum ainhoritatem ὁivinam, &perim
266쪽
fallibilitatem i quam habet ab assistentia Spiritus sancti , naec proponit, & definit
mr aut horitatem sibi commissam , igitur illius testimonium pertinet ad objectum terminativum fidei Distinguo maiorem: Testimonium divinum absolutum, de immediatum spectat ad objectum terminativum fidei, concedo : mediatum, & dumtaxat participatum, quale est testimonium Ecclesiae, nego. Vel aliter, Testimonium divinum pertinet ad objectum fidei, vel per se , vel reductive ,
concedo : reductive tantum , nego : testimonium autem Ecclesiae est tantum quaedam participatio testimonii divini, & ad
illud tamnuam ad suum principium reducitur 3 unae in istud non potest fides ultimo resolvi , maxime cium ipsummet in aliud resolvatur.
lationem credendorum, resolvitvν in testia
monium Ecclesiae, prout ipsa regitur . υι- ritu fracto: quantum autem ad oensum, re
solvitur in divinam veracitarem, seu m Teritatem Dei in ovostendo, dicendo. Haec consormior videtur dγstrinae I octoris subtilis in dist. 23. num. II. ubi ait : Ideo assentis Mic propositioni, Deus est trinus, nus, quia prius assentio Deo revelanti bane
Probatur autem prima pars illis omnibus Scripturae textibus, quibus Ecclesia dicitur aegi, Ac gubernari a Spiritu sancto, ac illius esse organum in tradendis, & proponendis rcbus fidei. Unde I. ad dimoth. 3.Εcclcsia Dei appellatur columna , & firmamentum veritatis, quia nimirum fides nostra, quantum ad propositionem credendorum illi innititur, unde sanctus Augu- sinus lib. contra Epistolam Fundamenti
C. -constanter ait: Evangelis non erederem, aes me Ecclesiae Cariaticae commoveret autb
ritas, qua sublata, nee etiam Evangelio credere potero. Et infra sermonem faciens de
lib. Ret. Apost. ait: Cui libro necesse o me
credere, Ir exedo Evangelio, quoniam utramque scripturam Amititer mihi Catinea cem. mendat authoritas. Tantam audim Ecclesiae
aut horitatem aestimari vult Christus I minus, ut decernat Matth. I 8. eum haberi tamquam Ethnicum, &Publicanum, qui Ecclesiam non audierit in excipienda cor-
rePtione, mu Ito magis in assensu praebendo rebus ab ea propositis. Secunda pars facile colligitur ex dictis 3 siquidem in id resolvitur ultimo fides quoad assensum, quod est illius objectum formale sub quo r at divina veracitas , seu veritas Dei in cognoscendo, & revelando est obiectum formale sub quo nostrae fidei: ergo fides nostra quoad assensum resolvitur in
illam divinam veracstatem . Malor constat; id enim in quod fides resolvitur quoad
assensum, debet esse motivum formale talis assensus : motivum autem forma Ie quo
per fidem assentimur Deci , & objectum formale sub quo fidei, idem omnino sunt, igitur fides resolvitur in ipsam divinam
Dieest Ipsa divina veracitas, seu veritas Dei in cognoscendo, & dicendo, resolvitur in veritatem Dei in essendor igitur in eam etiam assensus nostrae fidei debet resolvi. Distinguo anteeedens : Ita resoIvitur sub
ratione entis, concedo: sub ratione motivi, nego: unde neganda est consequentia, primum enim motivum fidei divinae , a quo ipsa suam insallibilitatem accipit , & per quod distinguitur a fide humana , est ipsa authoritas, seu veracitas Dei, quae complectitur infinitam Dei sepientiam, quae falli non potest , ejusdemque bonitatem ,
quae fallere nequit. Dices et . Si fides Theologica niti deberet veracitate divina, tamquam ultimo fundamento, & termino, sequeretur plurimos simplices Fideles non credere fide divina , siquidem pleriqtie ex illis non credunt praecise ob Dei revelantis authoritatem : scd vel propter aut horitatem parcntum , vel pastorum, vel ipsius Ecclesiae proponentis res fidei t at absurdum consequens : ergo& id unde sequituT. Nego mavrem : Nullus enim revera Fidelis est, qui non credat rebus sibi propositis ob authoritatem Der, saltem implicite, etsi enim multi non cogitent explicite de divina reveIatione , & authoritate 3 in eam tamen confuse saltem, Ze implicitc feruntur, dum credunt ea , quae sibi tum ab Ecclesia, tum a Parentibus, aut Pastori sus proponuntur, quando id quod proponitur, aestimant esse a Deo revcIatum. Quod autem plerumque accidat ut etiam docti, ac de di. vinis mysteriis eruditi, saep8 non videantur cogitare de divina authoritate, aut revela tione
267쪽
tione dum credunt , id contingit propter
assuetudinem , & facilitatem in eredendo, qua sit ut auctoritate Dei moveantur ad cr*endum sine ulla reflexione: Qua ratione, qui sacris etiam ministeriis incumbunt, plerumque illa perficiunt cum legitima intentione ctiam actuali; attamen quia super eam non reflectunt, videntur sibi postm dum legitima intentione caruisae. res tretio: Fide credimus Deum esse primam veritatem : atqui hoc non credimus propter i psius testimonium, ridiculum enim viderctur credere aliquem esse veracem, quia ipse hoc diceret. Deinde, Fide credimus Deum esse: at hoc non credimus propter ejus testimonium: Tum quia absurdum esset credere aliquem existere, quia ipse hoc testaretur; siquidem id testari non posset nisi existeret: Tum quia ignotius non piaest esse ratio cognoscendi magis notum : sed notius est Deum existere, quia hoc ratione naturali constat , quam si notum hanc veritatem ipsum te-sari : ergo non possumus credere Deum existere propter clus veritatem. Dolve, Credimus Deum revelasse articulos fidei: sed id non credimus propter aliam rationem, alioqui daretur processus
in infinitum : igitur aliquis assensus fidei non potest resolii in ipsam Dei veracita
. ad primum negando minorem: Non enim sola ratione naturali nobis innotescit Deum esse veracem: sicut de eodem lumine constat ipsum esse infiniae persectum; sed etiam id apparet per testimonium ipsius Dei suam divinam veracitatem attestantis. Unde adprobationem, dico non
elle parem rationem Dei se veracem ait
stantis cum homine, qui idipsum de se ipso testaretur ; quia id nullis argumentis probat , nec ulla mihi adest justa ratio , quae
me moveat, ut credam eum Verum ait
stari, dum se veracem este pronuntiat: at cum Iumine naturali nobis certo constet
um: esse summu sapientem, Sc bonum 3 itaut ipsi repusnet aut falli, aut fallere rhinc merito ei credimus dum se veracemvssu profitetur; credimus, inquam, assensu quidem firmiore quovis alio , qui propter rationem naturalem posset elici; fides mimcst quavis scientia naturali certior, ut dicemus infra.
. Ad secundum nego minorem, de ad ejub probationem dico, non eandem esse LauOnem de testimonio Dei, ac hominum, quia testimonium hominis non solum facit obiectum suum in evidens; sed etiam testimonium istud est fallibile: atque ita est meis dium cognoscendi longe incertius, Ac im-ἶersectius, quam sit . evidens ratio natura is; unae illud testimonium solium generat opinionem, seu fidem humanam; non potest autem fides humana subsistere cum comgnitione certa , dι evidenti de exi stentia alicujus, ut diximus in Logicis, agendo ide assensu intellectus, ac proinde non mirum, si non possit aliquis credere aliquem existere propter ejusdem testimonium Cum habeat evidentem notitiam illius existentiae . Secus autem est in fide divina , quae cum in certitudine omnem naturalem scientiam superet , quia testimonium divinum est infinite certius qualibet naturali scientias idcirco data etiam quacumque cognitione , excerpta ex ratione humana Circa
mi existentiam, aut aliud objectum, me rito adhuc movemur divino testimonio, ut id firmius credamus , quam sit allanius ille, qui ex ratione naturali orietur; unde licce ex eo ipso, quod nobis Deus loqueretur, evidenter cognoscamus ipsum existere: tamen voluntas adhuc intellectui posset imperare, ut illam divinam existentiam cre-dcret , propter testimonium Dei id amrmantis . Ad aliam ejusdem minoris probationem dico, non semper quod est minus notum evidenter facere assensum minus certum, non enim propositio evidentior semper emcit evidentiorem 'assensum, sed sunficit, quod sit certius re c nita 3 unde obscura Dei revelatio potest esse ratio cur firmitis assentior alicui rei alias naturaliter mihi evidentat cognitae, Ac sic licet fides, qua credo Deum testari sese existere , sit obscurior cognitione ἡ qua naturaliter scio illum esse , cum sit tamen absolute certior, etiam firmiorem potest assensum ge
Ad tertium nego minorem; credimus enim Deum revelasse articulos fidei proptereandem ipsam revelationem 3 scud cnim lumen non solum est ratio cur videam Colores ,
sed etiam cur. ipsum lumen percipiam 3 ita revelatio divina est sol malis ratio simuIcredendi tam ipsem revelationem, , quam res per eam revelatas 3 ac subinde non sequitur, quod illa revelatio debeat credi Per alteram, quodque fieri dcbeat processus in infinitum.
268쪽
vaei . II. Di p. I. Art. I. Quaest. III.
sast β -ctum fidei tam materiale, quam
Totandum primὸ, obiectum fidei posse
tripliciter accipi. rivia pro ipso fidei objecto tam materiali, quam formali, ouatenus videlicet significat omnes res credendas propter jivinam veracitatem :M ηώ, pro propositione externa, qua ali quid de suojecto Mei annuntiamus affirmando, vel negando ue Tertiὸ, pro ipso conceptu mentis, quo objecta fidei concipimus.
Lerium est autem objectum fidei primo modo acceptum, si uitelligatur de olaceto primario , cum sit ipse Deus , essit rem omnino smplicem, ti vero accipiatur pro secundariis objectis simul cum primario ,
esse quidem complexum 3 sie enim comprehendit omnes res, quae possunt objici inteli qui per fidem cognoscendae. Quare tota dissicultas esse videtur ae oldicto fidei ex
parte vel cognoscentis, vel loquentis. Observandum insuper comeIexionem , quae reperitur in modo concipiendi intellectus humani, non provenire ex eo , quod ejus objectum explicetur per plures voces hoc enim per accidens te habet ad com- Plexionem mentalem ponendam, vel non Ponendam , ut optimc observat de Lugod. 3. sta.2. num. 33. per accidens enim est. Quod nunc voces taliter sint destinatae ad significandum, ut indigeamus pluribus v cibus ad exprimendam unicam propoliti nem mentalem: quemadmodum enim Sinem ses non habent sicut nos Alphabetum, ex cujus characteribus formantur omnes n strae dictiones, sed habent characteres significantes dictionem integram; sic fieri potuit, ut instituerentur singulae voces pro singulis propositionibus integris: itaui unica vox simplex significaret hoc totum complexum, homo est ratis os , & ut sic repraesentaret propontionem mentalem compIrae , quae heret per compositionem praedicati cum subjecto . E contra vero fieri potest . ut conceptus sit incomplexus, lita explic
tur a nobis per voces complexas: sic An-geIus v. g. unico simplici conceptu apprelaendit unionem animae rationalis cum corpore humano, quae tamen via , nempe
unimem, corpus, & animam , non possemus explicare , nisi per plures voces , az subinde , quemadmodum conceptus cm prexus potest explicari per unicam vocem, sic etiam conceptus incomplexus potest enferri per enuntiationem complexam.
Nota dum secuηri, praecipua fidei mysteria, & oblecta contineri in quibusdam articulis, & symbolis . Articulus autem , ut ait Ricardus a S. Victore: est invobilis verutas do Deo arctans nos ad credendum , hoc est , dirigens intes lactum respectu omnium eorum, quae communiter sunt credenda, vel secundum S. Isidorum , Articulus es pereeptis HGnae veritatis , tendens in ipsam 3 id est, articulus est illud, quod illuminat nos ad divinam veritatem percipiendam , &inteIlectum movet ad eam eregendam. Hinc
articularum nomine intelliguntur non quiadem omnes veritates revelatae, quae in sacra Scriptura , vel Conciliis continentur, sed praecipua carundem capita: quemadmodum cnim contextura cor oris humani certis artubus, & articulis sustinetur, ac connecti
tur, ne dissetvatur, & pereat; sic in fide nostra sunt aliqua magis principalia , Sccapitalia, quae si dissolverentur, facile tota fid ei contextura pessundaretur, & rueret autem est vox Graeca, quae signum, seu indicium , Ee collectionem significat :sic in arte militari signum , quod datur militibus, ut se se invicem cognoscant , de ab hostibus discernant, dicitur Symb
lum e quamvis etiam proprie Symboli II men usurpetur ad significandam collectionem, quae fieri solet ex multorum adunatione ad aliquod opus. Porro utraque hac ratione symboli nomen usurpatur ab Ecclesia ad significandam brevem summam , seu regulam fidei ex variis articulis rerum credendarum collectam, ac Fidelibus propositam, qua se se invicem cognoscant, &ab haereticis discernant. Dicitur autem Synlabolum ab Augustino, seu ab eo, qui est author serm. II s. de tempore, compreis o
simplicitas ruaitati, brevitas memoriae,&plenitudo consulat doctrinae. Triplex autem maxime Symbolum admittitur in Ecclesia r Primum quidem v eum, quod ab Apostolis compositum est, antequam in varias provincias dividerentur, ut probabitur infra: Secundum dicitur Nia cenum , quod maiori ex parte ordinatum
fuit in ncilio Nicaeno, ut Fideles magis
269쪽
prosteremur explicite aliquos articulos in pugnatos ab haereticis, & ideo propter Arii potissimum errorem negantem Filii divinitatem haec magis explicite declarata suit in symbolo Nicaeno. Cum autem Maccdonius restea impugnasset Divinitatem Spiritus saneti , Concilium Ccnstantinopolitanum pri ri symbolo Nicaeno , post illa verba , Et in Spiritum sanctum , addidit : Dominum , vivificantem , qui eum Patre , O, Filio uI anratur, is, conglorificatvr ; qui sic tus es per Prubrias . Nec-non & illa verba: De Spiritu sancto ex Maria Virgine . Similiter & illud : Cupus regni nou erit finii. Tertium symbolum appellatur S. Aibanasii, qui licci non habuerit authoritalcm condcndi symbolum , quia tamen formula illa, qua suam fidem explicitc prosus us est, clare ac nitide praecipuos fidei articulos declarabat, non sollina placuit, & probata fuit a summis Pontificibus, ad quos illam direxerat, sed insuper acceptata suit ab universa Ecclesia ; idcirco Symboli nomen, ac virtutem obtinuit: Athanasium autem hujus Symboli authorem fuilla, constat ex S.Cregorio Nazianzeno in oratione de laudibus Athanasii 3 nec-non ex S. Augustino in Psal. Iao. & cxconsensu totius Ecclasiae , quae
nomine S. Athanasii istud symbolum talem niter recitat diebus Dominicis. Notandam tertio , objecta fidei dupliciter speciali posse , ncmpe vel in esse rei, seu
quatenus sunt res suis nativis piincipiis, ac proprietatibus constantes: vel in esse credibilis , prout videlicet proponuntur intellectui per fidem credendae. Res autem in esse credibilis possunt invicem habere varium Ordinem, nimirum vel ordinem existentiae, vel dignitatis , vel habitudinis unius ad aliud , vel dependentiae, seu emanationis unius ab alicro. Certum est autem , inquit Doctor in 3. dist. 23. quod sit aliqvis ordo inter ipsa credibilia ue Primo , sicundum esse existentiae, quia quaedam sunt priora in cxistendo, quam alia, scilicet divina creatis,
necessaria contingentibus, & aeterna tem
poralibus : Secundo , penes esse dignitatis, aliqua enim sunt digniora, & nobiliora in sua emitate, ut ea quae pertinent ad Deum in se, sicut & ea, quae pertinent ad Christum D. haec enim longe praecellunt caeteris rebus , quae per fidem aporehenduntur. Tertio non est etiam dubium ae ordine neces sitatis; nam aliqua sunt necessaria simplicia
tcr, ut ellcntia, de attributa Dei ι item Ui
mae immortalis, rationalis, similia : alia sunt contingentia, ut creatio mundi , passio Christi, dec. Denique non est dubium de ordine durationis, clim aliqua sint aeterna,& ab aeterno ; alia tcmporalia, sed praeterita, alia futura. Tota dissicultas esse posset de ordine inella credibilis, an scilicet credibilitas aliquorum objectorum pendeat a fide aliorum, quae debent prius supponi credita. Comparari autem possunt vel objecta materialia fidei inter se: ita quod fidos aliquorum objectorum pendeat ob isti ve a fide
aliorum, nec aliqua nisi propter alia credantur, vel comparari possunt objecta formalia inter se, puta divina veritas in cognoscendo cum veritate in dicendo: vel denique materialia cum sormalibus, nimirum res credendae cum motivo credibilitatis.
His ita claritatis gratia praemissis tria hic
sunt resolvenda. Primum, utrum fidei objectum sit complexum , vel incomplexum tam ex parte actus, quo creditur , quam ςx parte rei, quae per fidem cognoscitur. secundum , utrum sit aliquis ordo inter ob ista tam materialia , quam formalia
fidei . Tertium , an omnia fidei objecta distincto, ac sufficienter includantur in svmbolo Apostolorum.
CONCLUSIO PRIMA.Offectum Dei tam ex parte rei creditae ,
quam ex parte actus eredentis : Dies essr complexum , aiat incomplexum . Patet hujus conclusionis veritas ex primo, & secundo Notabili 3 enimvero aliqua sunt fidei objecta simplicissima , tam in se, quam ire
sua apprehensione , puta divina aeternitas, sapientia , & caetera Dei attributa , quae sicut sunt secundiim se omnino simplicia , ita per smplicem, & unicum actum fidei postunt percipi. Aliqua vero sunt complexae tantum secundum se , non vero secundum sui apprehensionem : Sic v. g. in illo fidei assensu : Homo AbiIὸ praeparatus, Vaciendo sacram synaxim recipit augmeηιum gratiae , est objectum, seu propositio objectiva complexa , quae tamen apprehenditur per unicum, de incomplexum fidei actum: aliqua vero sunt complexa tam secundum se , quam penes sui apprehensionem v. g. Discipuli tam A D. in me Penter es receperum plenitudinem spiritus sanat 3 haec propositio objectiva fidei est complexa secundum se , duo namque involvit praedicata, & subi
270쪽
266 Trach. II. Disp. I. Art. I. Quaest III.
cta , Primit m , quod Aposoli receperint
plenitudinem Spiritus sancti: secundum , quod ii Iam acceperint in die Pentecostes :est etiam complexa penes assensum 3 quippe duo sunt actus intellectus saltem partiales, quibus assentitur huic propositi ni, quae est duplax virtualiter , licet sor-m liter videatur una. Si autem assensus fidei consideretur ex parte actus intellectus componcntis ac di videntis, seu amrmantis , veI neganti, , aut apprehcndentis veritates revelatas per compositionem, aut negationem praedicati cum subjecto, certum est hac ratione fidem esse complexam tam ex parte objecti, quam ex parte actus : tum quia homines non aliter recipiunt objecta credenda , quam
per voces humanas, quae repraesentant Objecta complexe , nempe per propositiones constantes ex subjecto, & praedicato, quς cum generent species similes objecti , &praedicati aptas ad producendas apprehentiones distinctas de extremis , hinc est ,
quod sequatur astensus complexus compina ens praedicatum cum subjecto .
Bum. U. quoties veritas propositio His non apparet clare, sed credenda in propter aliud medium, q& motivum, necesse est, quod intcrveniat discursus saltem virtualis ad ei assentiendum: cum ergo veritates revelatς tales sint, necessum est, ut eis assentiamur, quod fiat discursus saltem viri ualis, inseren-clo nempe ex eo, quod quae Deus dicit, sint vera, ct quod Deus hanc rem esse revelavcrit φ consequens sit ilIam esse veram: Ubi autem discursus est, necelle est , quod sit Complexio, tam ex parte objecti, quam ex parte assensus: igitur in omni actu composito fidei necessum est, quod interveniat complexi ex parte actu , de objecti
cipatas adeam pertinere videntur , ellam alia
Haec secundum rei veritatem debet esse communis quoad utramque partem, licet non nulli verbo tenus videantur dissint ire :Prima pars eonfiat. Omnia enim objecta fidei aeque innituntur motivo formali credibilitatis, scilicet ver itate Dei in cognoscendo, & dicendo, & aeque immediate revelantur a Deo, ac proponuntur ab Ecclesia, nec
enim majorem insallibilitatem habet Fecissia in proponendo uno objecto, quam in
altero , nec Deo minus credendum est , quando revelat unum objectum , quam diim revelat aliud , quippe cum non m mis sit verax ratione unius, quam alteruus : igitur omnia fidei objecta aequali r tione sunt credibilia.
Dices: Deus non aequaIiter omnia assi mat , aliqua enim tantum simpliciter enuntiat, alia vero cum juramento: igitur non omnia revelata exigunt aequa Iem fidem . . Nego consequeηtiam 3 Siquidcm non mimis repugnat Deo mendacium , quam per jurium ν hoc enim utrumque dirceic militat in summam ejus veracitatem: undelicet ut D stiae infirmitati sese accommodet, interdum utatur iuramento, quo emcaciori modo nostrum assensum provocet; nihilominiis juramentum istud non majorem denotat veritatem alicujus rei, quam si illam dumta
Adde quod omnis Dei revelatio, & ait statio veritatis censeri posset juramentum: quippe clim Deus rei reveIatae veritatemtcstctur per seipsum, velit eam credi propter suam veracitatem, quod proprie est
Dices secundo : Non omnia , quae revelantur sunt aeque vera : igitur non omnia sunt aeque credibilia . Patet antecedens , quae enim pure divina sunt, etiam ver Iola sunt, quam creata , sunt enim magis necessaria , Ec magis entia r ac subinde majorem habent veritatem, & consequente Tmagis sunt credibilia. Confirmatur exemplo charitatis bene regulatae, &ordinatae; ha enim magis diligit ea , quae maiorem habent bonitatem : igitur et i m fides magis debet credere ea , quae majorem , & firmiorem habent veritatem Rem eo concesso antecedente , distinguendo consequentiam: magis credi debent, quae . habent ma orem veritatem , quando motivum creesndi est ipsa propria veritas objecti crediti per se evidenter apparenS , transeat: quando motivum credendi est alia Veritas= quae muc participatur ab aliis objectis veris, revelatis, fle per fidem cognitis, nego: Cum ergo fidei motivum ultimum non sit veritas evidenter alparens obs cti
crediti, sed veracitas, & testimonium Dei 3 aeque omnia sunt credibilia , quibus hoc
motivum ex aequo convenit 3 Omnia autem rc velata aeque participant motivum cr